ЭЛЕКТРМЕН ЖАБДЫҚТАУ ЖӘНЕ ЭЛЕКТР ҚОНДЫРҒЫЛАРЫНЫҢ ӨРТ ҚАУІПТІЛІГІ
Біз бәріміз өндірісте де, тұрмыста да әр түрлі электр қондырғыларымен және электр қыздырғыш аспаптармен үнемі бетпе-бет келеміз. Барлық электр қыздырғыш аспаптар жоғары қауіп тудырады және бұл өрттердің кең тараған себептерінің бірі. Өрт статистикасы Электр қондырғыларын пайдалану ережелерінің бұзылуына байланысты өрттердің саны осы кезеңде күрт өсетінін көрсетеді. Сондықтан өрт сөндіру қызметкерлері жылыту құралдарын пайдалану кезінде өрт қауіпсіздігінің қарапайым ережелерін еске салуды өздерінің міндеті деп санайды.
Қоғам мен экономиканың дамуы энергияны алу, беру, қайта құру және тұтыну әдістерінің дамуымен тығыз байланысты.
ХХ ғасырдың басынан бастап энергияның негізгі түрі электр энергиясы болды. Электр энергетикасының даму дәрежесі ел экономикасының, ғылымы мен техникасының дамығандығын көрсетеді. Бұдан басқа, дамыған электр энергетикалық жүйе өнеркәсіпті дамыту үшін қажетті шарт болып табылады.
Қазіргі уақытта электр энергиясы өнеркәсіпке, экономикаға, коммуникацияларға және дамыған елдердің өміріне соншалықты тығыз еніп, әлемді электр энергиясынсыз елестету мүмкін емес. Адам өмірінің кез-келген процесі электрлендірілген және электрлендірудің үлесі үнемі өсіп келеді.
Электр энергиясының мұндай танымалдығы оның қасиеттерімен байланысты - электр энергиясын тұтыну орындарынан мыңдаған шақырым қашықтықта үлкен электр станцияларында алуға, сымдар арқылы беруге, қосалқы станцияларда түрлендіруге және соңғы тұтынушыға қажетті түрде жеткізуге болады-бұл айнымалы ток немесе тұрақты ток болуы мүмкін., үш фазалы жүйе немесе бір фазалы. Сіз тіпті аккумуляторларда, конденсаторларда және т.б. электр энергиясын жинай аласыз.
Екінші жағынан, электр жабдықтарын пайдалану авариялар, дұрыс жұмыс істемеу немесе электр жабдықтарын дұрыс таңдамау салдарынан өрттердің немесе жарылыстардың пайда болу мүмкіндігімен байланысты.
Жобалау, монтаждау және пайдалану кезінде нормативтік-техникалық құжаттаманың талаптарын қатаң сақтау қажет. Соңғы уақытта электр қондырғыларын пайдалану кезінде пайда болған өрттердің саны өсуде. Жағдайды жақсарту үшін өрт сөндіру қызметкерлері, еңбекті қорғау инженерлері, электр инженерлері электр қондырғыларындағы өрттердің себептерін түсінуі, нормативтік - техникалық құжаттаманы меңгеруі тиіс.
Электр қондырғылары - бұл энергетиктер пайдаланатын жабдықтар, сонымен бірге біздің күнделікті тұрмысымыздағы барлық тұрмыстық приборлар.
Оқшауланбаған сымдар мен электр қондырғысының ток жіберетін бөліктеріне жақындаған адам электр тізбегіне қосылған кернеуге түседі. Кернеу әсерімен оның денесінен адам ағзасының қалыпты жұмысын бұзатын электр тогы өтіп, соның салдарынан адамның денесі құрысып-тартылып, дем алуы тоқтап, жүрек қағысы тоқтайды. Адам денесінің бір бөліктері күйіп, ол ауыр күйік жарақаттарын алады. Адам өмірі тоқтайды, не болмаса ол мүгедек болып қалады.
Өрт - бұл адамның өмірі мен денсаулығына, қоғам мен мемлекетке зиянын тигізетін, қоршаған ортаға үлкен материалдық зақым келтіретін, қоршаған ортадағы заттардың бақылаусыз жануы.
Ең күрделі, зиян тигізетін өрттер өртке қауіпті объектілерде және басқа да зақымдау факторлары (жарылыс, улы заттардың жиналуы т.б.) бар объектілерде болады. Сонымен бірге, адамдар көп шоғырланған жерлерде де өрт шығу қаупі бар.
Ауыл шаруашылығында ағаш отын,шөп,егін,орман,түрлі жанар-жағармай сияқты жанғыш заттар көптеп пайдаланылады. Сондықтан,ауылшаруашылық өндірісі өртке қауіпті болып есептеледі.
Өрттің шығу себептері қандай?
* тыйым салынған жерлерде от жағып,шылым шегуден;
* электр желілері мен қондырғыларының ақауларынан;
* электр жүйелерінің нормадан артық күш түсіп,сымдардың,қондырғылардың қатты қызуынан;
* тез жанатын сұйықтарды дұрыс сақтау мен пайдаланудың ережелерін бұзудан;
* жылу жүйелерін,пештерді дұрыс пайдаланбаудан;
* тракторларды,комбайндарды өртке қауіпті жерлерде пайдаланудан;
* адамдардың жауапсыздығынан,ұмытшақтығынан,жеңі л мінезділігінен;
* найзағайдан,кейде өздігінен жануы мүмкін.
Егер ауаның құрамында 0,7%-ға дейін бензиннің буы болса,ондай қоспа жанбайды.0,7-ден 5,03%-ға дейін бензиннің буы болса,ол қопарылыс жасайды. Ал 5,03%-дан жоғары болғанда кәдімгідей жалындап жанады.
Сондай-ақ,ауаның құрамындағы оттегі 14-16%-ға дейін азайғанда жану тоқтайды,ал оттегі 8-10%-ға түскенде шоқ сөнеді.
Кейбір заттар күннің ыстығынан,әйтпесе өзінің ішкі үдерістерінің әсерінен өздігінен от алуы (жануы) мүмкін.Олар: шымтезек (торф),көмір,түрлі майлар,майланған шүберектер,т.с.с.
Керосиннің өздігінен жану температурасы 380-425[о], басқа жанармайларда 300-700[о] аралығында,қатты отындарда 4150-700[о] C,газдың жану температурасы 200-600[о]С.
1. ЭЛЕКТРМЕН ЖАБДЫҚТАУ ЖӘНЕ ЭЛЕКТР ҚОНДЫРҒЫЛАРЫНЫҢ ӨРТ ҚАУІПТІЛІГІ
Электр қондырғылары - бұл электр энергиясын өндіруге, түрлендіруге, түрлендіруге, беруге, таратуға және оны энергияның басқа түріне айналдыруға арналған машиналар, құрылғылар, желілер және қосалқы жабдықтар жиынтығы (олар орнатылған құрылымдар мен бөлмелермен бірге).
0.1. Электрмен жабдықтау және электр қондырғылары туралы жалпы мәліметтер
Өнеркәсіптік электр қондырғылары функционалдық мақсаты бойынша мынадай түрлерге бөлінеді:
* электр энергиясын өндіретін генераторлар;
* кернеу түрлендіргіштері (трансформаторлар), жиілік түрлендіргіштер - электр энергиясын түрлендіргіштер;
* өндіру және түрлендіру пункттерінен электр қабылдағыштарға дейін электр энергиясын беретін сымдар, кәбілдер;
* электр энергиясын таратушы қосалқы станциялар, тораптар, қалқандар, құрылғылар;
* электр қозғалтқыштары, Электр термиялық, Электрмен дәнекерлеу, электр жарығы және басқалары - электр энергиясын тұтынатын электр қабылдағыштар.
Электр қондырғыларын орнату ережелеріне сәйкес аталған барлық электр қондырғылары 1000 В дейінгі кернеуге және 1000 В-тан жоғары кернеуге нормаланады. біздің елімізде өндірілетін барлық электр энергиясының шамамен 75% - ы өнеркәсіптік электр қабылдағыштармен тұтынылады, олар тұтынылатын ток түріне қарай келесі топтарға бөлінеді:
* жиілігі 50 Гц 1000 В дейінгі үш фазалы токтың электр қабылдағыштары;
* жиілігі 50 Гц 1000 В жоғары үш фазалы ток;
* жиілігі 50 Гц 1000 В дейін бір фазалы ток;
* түрлендіргіш қосалқы станциялар мен қондырғылардан қоректенетін, өзге жиілікпен жұмыс істейтін;
* түрлендіргіш қосалқы станциялар мен қондырғылардан қоректенетін тұрақты ток.
Өнеркәсіптік кәсіпорындар айнымалы үш фазалы токпен жұмыс істейді. Тұрақты ток қабылдағыштарының топтары көбінесе қуатты тиристорларды қолдана отырып, жартылай өткізгіш түзеткіштері бар түрлендіргіш қосалқы станциялармен қоректенеді. Түзеткіш қондырғылар үш фазалы ток желісімен қоректенетіндіктен, олар өз кезегінде үш фазалы токтың электр қабылдағыштары болып табылады.
Кернеуі 1000 В дейінгі электр қондырғылары Жерге тұйықталған, сондай - ақ оқшауланған бейтараппен, ал тұрақты ток қондырғылары Жерге тұйықталған және нөлдік нүктелермен орындалады.
Оқшауланған бейтарабы бар Электр қондырғыларын бұл жағдайда желінің оқшаулауын және тесетін сақтандырғыштардың оқшаулағыш төсемінің тұтастығын бақылау, Жерге тұйықталған учаскелерді ажырату қамтамасыз етілген жағдайда қауіпсіздікке қойылатын жоғары талаптар кезінде қолданған жөн.
Төрт сымды айнымалы ток желілерінде немесе үш сымды тұрақты ток желілерінде бейтарап жерге тұйықталу қажет.
Электрмен жабдықтаудың сенімділігін қамтамасыз ету талаптарына сәйкес электр қабылдағыштар үш санатқа бөлінеді. I санаттағы электр қабылдағыштардың электрмен жабдықталуының бұзылуы адамдардың өміріне қауіп төндіруі, халық шаруашылығына үлкен зиян келтіруі, жабдыққа зиян келтіруі, өнімнің жаппай бұзылуына, сондай-ақ технологиялық процестің қалпына келтірілмейтін бұзылуына әкелуі мүмкін. Осы санаттағы электр қабылдағыштар кемінде екі тәуелсіз көзден қоректенуі тиіс және қоректендірудің үзілуі негізгі түрден резервтік түрге автоматты түрде ауысу уақытында ғана рұқсат етіледі.
Сондай-ақ, I санатқа электр қабылдағыштардың арнайы тобы кіреді, олардың үздіксіз жұмысы адамдардың өміріне, жарылыстарға, өрттерге және қымбат тұратын негізгі жабдықтың зақымдалуына жол бермеу үшін өндірісті апатсыз тоқтату үшін қажет.
II санаттағы электр қабылдағыштарға қуат үзілісі өнім шығарудың күрт төмендеуіне, механизмдердің, көліктің ұзақ тоқтап қалуына әкелетіндер жатады. Санат резервтік қоректендіруді қосуды қамтамасыз ету үшін кезекші персоналға қажетті уақыт ішінде электрмен жабдықтауда үзіліс жасауға мүмкіндік беретін электр қабылдағыштардың үлкен тобын қамтиды.
Бұл электр қабылдағыштарды кернеуі 6 кВ және одан жоғары бір әуе электр беру желісінен ... жалғасы
Қоғам мен экономиканың дамуы энергияны алу, беру, қайта құру және тұтыну әдістерінің дамуымен тығыз байланысты.
ХХ ғасырдың басынан бастап энергияның негізгі түрі электр энергиясы болды. Электр энергетикасының даму дәрежесі ел экономикасының, ғылымы мен техникасының дамығандығын көрсетеді. Бұдан басқа, дамыған электр энергетикалық жүйе өнеркәсіпті дамыту үшін қажетті шарт болып табылады.
Қазіргі уақытта электр энергиясы өнеркәсіпке, экономикаға, коммуникацияларға және дамыған елдердің өміріне соншалықты тығыз еніп, әлемді электр энергиясынсыз елестету мүмкін емес. Адам өмірінің кез-келген процесі электрлендірілген және электрлендірудің үлесі үнемі өсіп келеді.
Электр энергиясының мұндай танымалдығы оның қасиеттерімен байланысты - электр энергиясын тұтыну орындарынан мыңдаған шақырым қашықтықта үлкен электр станцияларында алуға, сымдар арқылы беруге, қосалқы станцияларда түрлендіруге және соңғы тұтынушыға қажетті түрде жеткізуге болады-бұл айнымалы ток немесе тұрақты ток болуы мүмкін., үш фазалы жүйе немесе бір фазалы. Сіз тіпті аккумуляторларда, конденсаторларда және т.б. электр энергиясын жинай аласыз.
Екінші жағынан, электр жабдықтарын пайдалану авариялар, дұрыс жұмыс істемеу немесе электр жабдықтарын дұрыс таңдамау салдарынан өрттердің немесе жарылыстардың пайда болу мүмкіндігімен байланысты.
Жобалау, монтаждау және пайдалану кезінде нормативтік-техникалық құжаттаманың талаптарын қатаң сақтау қажет. Соңғы уақытта электр қондырғыларын пайдалану кезінде пайда болған өрттердің саны өсуде. Жағдайды жақсарту үшін өрт сөндіру қызметкерлері, еңбекті қорғау инженерлері, электр инженерлері электр қондырғыларындағы өрттердің себептерін түсінуі, нормативтік - техникалық құжаттаманы меңгеруі тиіс.
Электр қондырғылары - бұл энергетиктер пайдаланатын жабдықтар, сонымен бірге біздің күнделікті тұрмысымыздағы барлық тұрмыстық приборлар.
Оқшауланбаған сымдар мен электр қондырғысының ток жіберетін бөліктеріне жақындаған адам электр тізбегіне қосылған кернеуге түседі. Кернеу әсерімен оның денесінен адам ағзасының қалыпты жұмысын бұзатын электр тогы өтіп, соның салдарынан адамның денесі құрысып-тартылып, дем алуы тоқтап, жүрек қағысы тоқтайды. Адам денесінің бір бөліктері күйіп, ол ауыр күйік жарақаттарын алады. Адам өмірі тоқтайды, не болмаса ол мүгедек болып қалады.
Өрт - бұл адамның өмірі мен денсаулығына, қоғам мен мемлекетке зиянын тигізетін, қоршаған ортаға үлкен материалдық зақым келтіретін, қоршаған ортадағы заттардың бақылаусыз жануы.
Ең күрделі, зиян тигізетін өрттер өртке қауіпті объектілерде және басқа да зақымдау факторлары (жарылыс, улы заттардың жиналуы т.б.) бар объектілерде болады. Сонымен бірге, адамдар көп шоғырланған жерлерде де өрт шығу қаупі бар.
Ауыл шаруашылығында ағаш отын,шөп,егін,орман,түрлі жанар-жағармай сияқты жанғыш заттар көптеп пайдаланылады. Сондықтан,ауылшаруашылық өндірісі өртке қауіпті болып есептеледі.
Өрттің шығу себептері қандай?
* тыйым салынған жерлерде от жағып,шылым шегуден;
* электр желілері мен қондырғыларының ақауларынан;
* электр жүйелерінің нормадан артық күш түсіп,сымдардың,қондырғылардың қатты қызуынан;
* тез жанатын сұйықтарды дұрыс сақтау мен пайдаланудың ережелерін бұзудан;
* жылу жүйелерін,пештерді дұрыс пайдаланбаудан;
* тракторларды,комбайндарды өртке қауіпті жерлерде пайдаланудан;
* адамдардың жауапсыздығынан,ұмытшақтығынан,жеңі л мінезділігінен;
* найзағайдан,кейде өздігінен жануы мүмкін.
Егер ауаның құрамында 0,7%-ға дейін бензиннің буы болса,ондай қоспа жанбайды.0,7-ден 5,03%-ға дейін бензиннің буы болса,ол қопарылыс жасайды. Ал 5,03%-дан жоғары болғанда кәдімгідей жалындап жанады.
Сондай-ақ,ауаның құрамындағы оттегі 14-16%-ға дейін азайғанда жану тоқтайды,ал оттегі 8-10%-ға түскенде шоқ сөнеді.
Кейбір заттар күннің ыстығынан,әйтпесе өзінің ішкі үдерістерінің әсерінен өздігінен от алуы (жануы) мүмкін.Олар: шымтезек (торф),көмір,түрлі майлар,майланған шүберектер,т.с.с.
Керосиннің өздігінен жану температурасы 380-425[о], басқа жанармайларда 300-700[о] аралығында,қатты отындарда 4150-700[о] C,газдың жану температурасы 200-600[о]С.
1. ЭЛЕКТРМЕН ЖАБДЫҚТАУ ЖӘНЕ ЭЛЕКТР ҚОНДЫРҒЫЛАРЫНЫҢ ӨРТ ҚАУІПТІЛІГІ
Электр қондырғылары - бұл электр энергиясын өндіруге, түрлендіруге, түрлендіруге, беруге, таратуға және оны энергияның басқа түріне айналдыруға арналған машиналар, құрылғылар, желілер және қосалқы жабдықтар жиынтығы (олар орнатылған құрылымдар мен бөлмелермен бірге).
0.1. Электрмен жабдықтау және электр қондырғылары туралы жалпы мәліметтер
Өнеркәсіптік электр қондырғылары функционалдық мақсаты бойынша мынадай түрлерге бөлінеді:
* электр энергиясын өндіретін генераторлар;
* кернеу түрлендіргіштері (трансформаторлар), жиілік түрлендіргіштер - электр энергиясын түрлендіргіштер;
* өндіру және түрлендіру пункттерінен электр қабылдағыштарға дейін электр энергиясын беретін сымдар, кәбілдер;
* электр энергиясын таратушы қосалқы станциялар, тораптар, қалқандар, құрылғылар;
* электр қозғалтқыштары, Электр термиялық, Электрмен дәнекерлеу, электр жарығы және басқалары - электр энергиясын тұтынатын электр қабылдағыштар.
Электр қондырғыларын орнату ережелеріне сәйкес аталған барлық электр қондырғылары 1000 В дейінгі кернеуге және 1000 В-тан жоғары кернеуге нормаланады. біздің елімізде өндірілетін барлық электр энергиясының шамамен 75% - ы өнеркәсіптік электр қабылдағыштармен тұтынылады, олар тұтынылатын ток түріне қарай келесі топтарға бөлінеді:
* жиілігі 50 Гц 1000 В дейінгі үш фазалы токтың электр қабылдағыштары;
* жиілігі 50 Гц 1000 В жоғары үш фазалы ток;
* жиілігі 50 Гц 1000 В дейін бір фазалы ток;
* түрлендіргіш қосалқы станциялар мен қондырғылардан қоректенетін, өзге жиілікпен жұмыс істейтін;
* түрлендіргіш қосалқы станциялар мен қондырғылардан қоректенетін тұрақты ток.
Өнеркәсіптік кәсіпорындар айнымалы үш фазалы токпен жұмыс істейді. Тұрақты ток қабылдағыштарының топтары көбінесе қуатты тиристорларды қолдана отырып, жартылай өткізгіш түзеткіштері бар түрлендіргіш қосалқы станциялармен қоректенеді. Түзеткіш қондырғылар үш фазалы ток желісімен қоректенетіндіктен, олар өз кезегінде үш фазалы токтың электр қабылдағыштары болып табылады.
Кернеуі 1000 В дейінгі электр қондырғылары Жерге тұйықталған, сондай - ақ оқшауланған бейтараппен, ал тұрақты ток қондырғылары Жерге тұйықталған және нөлдік нүктелермен орындалады.
Оқшауланған бейтарабы бар Электр қондырғыларын бұл жағдайда желінің оқшаулауын және тесетін сақтандырғыштардың оқшаулағыш төсемінің тұтастығын бақылау, Жерге тұйықталған учаскелерді ажырату қамтамасыз етілген жағдайда қауіпсіздікке қойылатын жоғары талаптар кезінде қолданған жөн.
Төрт сымды айнымалы ток желілерінде немесе үш сымды тұрақты ток желілерінде бейтарап жерге тұйықталу қажет.
Электрмен жабдықтаудың сенімділігін қамтамасыз ету талаптарына сәйкес электр қабылдағыштар үш санатқа бөлінеді. I санаттағы электр қабылдағыштардың электрмен жабдықталуының бұзылуы адамдардың өміріне қауіп төндіруі, халық шаруашылығына үлкен зиян келтіруі, жабдыққа зиян келтіруі, өнімнің жаппай бұзылуына, сондай-ақ технологиялық процестің қалпына келтірілмейтін бұзылуына әкелуі мүмкін. Осы санаттағы электр қабылдағыштар кемінде екі тәуелсіз көзден қоректенуі тиіс және қоректендірудің үзілуі негізгі түрден резервтік түрге автоматты түрде ауысу уақытында ғана рұқсат етіледі.
Сондай-ақ, I санатқа электр қабылдағыштардың арнайы тобы кіреді, олардың үздіксіз жұмысы адамдардың өміріне, жарылыстарға, өрттерге және қымбат тұратын негізгі жабдықтың зақымдалуына жол бермеу үшін өндірісті апатсыз тоқтату үшін қажет.
II санаттағы электр қабылдағыштарға қуат үзілісі өнім шығарудың күрт төмендеуіне, механизмдердің, көліктің ұзақ тоқтап қалуына әкелетіндер жатады. Санат резервтік қоректендіруді қосуды қамтамасыз ету үшін кезекші персоналға қажетті уақыт ішінде электрмен жабдықтауда үзіліс жасауға мүмкіндік беретін электр қабылдағыштардың үлкен тобын қамтиды.
Бұл электр қабылдағыштарды кернеуі 6 кВ және одан жоғары бір әуе электр беру желісінен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz