Әйелдерді гинекологиялық тексеру
СЫРТҚЫ ЖЫНЫС МҮШЕЛЕРІН ҚАРАП ТЕКСЕРУ
Гинекологиялық тексеру науқас қуығын зәрді өздігінен шығару мүмкіндігі болмаған жағдайда қатетер арқылы босатады және ішекті босатқаннан кейін үлкен дәретті босату, науқасты гинекологиялық креслоға, аяқтарын тізе мен жамбас-сан буындарында жартылай бүгіп, арқасына жатқызады. Тексеруді зарасыздандырылған резеңкі қолғапикиіп жүргізеді. Сыртқы жыныс мүшесін қарау барысында түктенудің сипаты мен деңгейіне, үлкен және кіші жыныс еріндерінің дамуына көңіл бөледі. Ерлер типті түктену кіндікке дейін ісік не аналық без қызметінің бұзылуына күмән келтіреді. Жыныс еріндерінің гипоплазиясы жыныс жүйесінің толық жетілмеуіне тән. Жыныс саңылауының ашылуы қынап пен жатыр қабыр,аларының төмен түсуі мен түсіп қалуына тән, ол күшенгенде жақсы білінеді. Қарау кезінде патологиялық процестерді: жараларды қатерлі ісік, мерез, қызарған және ісінген жерлерді, кандилома, жыланкөз, тыртықты, көк қан тамырының варикозды кеңеюін артқы тесік маңайының жарықтарын, қынап пен көтеншек бөлінділерін анықтайды. Кіші жыныс ернін сол қолдың саусақтарымен ашып, қынап сағасын және осы жерде орналасқан үрпінің сыртқы тесігін және үрпі маңайының жолдарын, қыздықты және үлкен вестибулярлы бездің шығару өзегін қарайды. Патологиялық сұйықтық барлығы іріңдік, шырышты қабаттың қызарған аймақтары сөз не арнайы емес қабыну процестеріне тән. Қыздықтың жағдайы оның бүтіндігі, тесіктің пішіні анықталынады. Айнаның көмегімен қарау Қарау жұмысы қынаптың тексеруге дейін жүргізілуі тиіс, өйткені соңғы тексеру барысында патологиялық процестер суреттемесінің өзгеруі мүмкін ісіктің немесе жатыр мойыны полипының бұзылуы және т.б.. Тексеру барысында бактериоскопиялық және цитологиялық тексерулерге айнаның көмегімен жұғынды алады, оны қынаптық тексеруге дейін жасаған дұрыс. Жыныстық қатынаста болмаған науқастарды әдетте айнамен тексеруге болмайды, ерекше көрсетулер бойынша, мысалы қыз балалардағы ювенильды қан кетуде жатыр мойнын қарау қажет. Балалар тәжірибесінде балалардың гинекологиялық айналары қолданылады. Қынап айнасының бірнеше: цилиндрлік, ашпалы қақпалы және қасықша тәрізді түрлері бар. Металдық құралдары дайындау ережесіне сәйкес айналарды зарасыздандырады. Қолданылған айналарды щеткімен су ағынында жуады, сосын құрғатылған ыстық шкафында, автоклавта немесе 1% натрий гидрокарбонат ерітіндісіне 12-15 минут көлемінде зарасыздандырады.
АЙНАМЕН ҚАРАП ТЕКСЕРУ
Қарау жұмысы қынаптың тексеруге дейін жүргізілуі тиіс, өйткені соңғы тексеру барысында патологиялық процестер суреттемесінің өзгеруі мүмкін ісіктің немесе жатыр мойыны полипының бұзылуы және т.б.. Тексеру барысында бактериоскопиялық және цитологиялық тексерулерге айнаның көмегімен жұғынды алады, оны қынаптық тексеруге дейін жасаған дұрыс. Жыныстық қатынаста болмаған науқастарды әдетте айнамен тексеруге болмайды, ерекше көрсетулер бойынша, мысалы қыз балалардағы ювенильды қан кетуде жатыр мойнын қарау қажет. Балалар тәжірибесінде балалардың гинекологиялық айналары қолданылады. Қынап айнасының бірнеше: цилиндрлік, ашпалы қақпалы және қасықша тәрізді түрлері бар. Металдық құралдары дайындау ережесіне сәйкес айналарды зарасыздандырады. Қолданылған айналарды щеткімен су ағынында жуады, сосын құрғатылған ыстық шкафында, автоклавта немесе 1% натрий гидрокарбонат ерітіндісіне 12-15 минут көлемінде зарасыздандырады. Алдын-ала сол қолмен кіші жыныс ернін ашып, қасықша тәрізді айнаны сақтықпен қынаптың артқы қабырғасына кіргізеді, оны қынаптың артқы күмбезіне дейін апарады. Содан кейін оң қолмен көтергішті подьемник кіргізеді, ол қынаптың алдыңғы қабырғасын көтереді, жатыр мойнын ашып, оны қарайды, оның пішініне, тыртық, жара, жыланкөз, полип барлығына, бұрын салынған қысқаштар орнына сипаттама береді. Жатыр мойнының конус пішінді, нүктелі ернеуі тумаған әйелдерде кездеседі. Тыртықты деформация босану кезіңдегі жарақатты көрсетеді.Жатыр мойнының гипертрофиясы созылмалы қабынуды көрсетеді. Ернеудің саңылаулы түрі туған әйелдерде кездеседі. Ернеудің орналасуына көңіл аударады. Оның бүйірінде табылу эксцентрлі, еніне қарай өсуі жатыр мойнының ісігін білдіреді, сонымен қатар мойынша жүктілігінің белгісі болуы мүмкін. Жүктілікке жатыр мойнының көгеруі тән. Сыртқы ернеуде поиптер, ісіктер қатерлі ісік, субмукозды миома болу мүмкін. Бөліндіге іріңді, қанды сипаттама берілуі тиіс. Патологиялық өзгерістерді жыланкөз, қызарған жерлер теріске шығару үшін айнаны шығара отырып, қынап қабырғаларын қарау керек.Ішкі тексеру. Ішкі тексеру бір қолды қынаптық, екі қолды қынаптық ныпаты-ішті қабырғалары, көтен ішекті - ректальды және көтен-қынапты-ректовагинальды болып бөлінеді. Қынаптық тексеруді оң қолдың саусақтарымен алдын-ала кіші жыныс еріндерін ашып, саусақтарды біртіндепалдымен 3-ші саусақты, сосын 2-ші саусақты қынапқа кіргізеді.
ҚЫНАПТЫҢ ТАЗАЛЫҚ ДӘРЕЖЕСІН АНЫҚТАУ
Көп жағдайларда гинекология кафедрасында емдеу кезінде дәрігер қынаптың тазалығын анықтайтын талдауды ұсынады. Гинекологиядағы осы анықтамаға сәйкес пайдалы микроорганизмдердің патогендік және оппортунисттік патогендерге шоғырлануы тұрғысынан айтылған микрофлораның құрамын түсіну әдеттегідей.
Әйелдің қынапшылығының тазалығы қандай дәрежеде?
Әйелдердің ұрпақты болу жүйесінің күйіне тікелей әсер ететін осы параметрді белгілеу қынаптың тазалығының дәрежесін анықтау үшін жағылу арқылы жүзеге асырылады.
Жалпы алғанда, вагиналды флора жағдайын бағалау кезінде дәрігерлер 4 дәреже бөледі.
Қынаптың 1 дәрежелі тазалығы Доддерлейн және Лактобакилстің родиагрозды ағзасындағы қатысуымен сипатталады. Бұл микроорганизмдер сау қынаптың негізін құрайды. Сонымен қатар, қоршаған орта қышқыл болып табылады. Кез келген патогендік микробтар, қан клеткалары, атап айтқанда лейкоциттер жоқ.
2 әйел жынысындағы қынаптың тазалығы репродуктивті жастағы әйелдердің көпшілігінде кездеседі, т.к. бірінші дәрежелі жыныстық белсенділік, гигиеналық ережелерді бұзу және оппортунисттік патогендердің пайда болуына ықпал ететін басқа да факторлар сирек кездеседі. Белгілі бір тазалық дәрежесі үшін, лактобактериялардың бірдей Додерайрин тұқымдарының болуы тән. Алайда, бұл жағдайда cocci бір мөлшерде болады. Сонымен қатар, 10-ға дейін лейкоциттер болуы мүмкін және 5-тен артық емес эпителий жасушалары болуы мүмкін.
Вагинаның 3 дәрежелі тазалығы репродуктивтік жүйеде қабыну үрдісінің болуымен сипатталады. Бұл жағдайда сілтілі сілтілікке айналады, ал Додерлине таяқтарының саны күрт төмендейді. Бұл жағдайда патогендік микроорганизмдердің өсуі байқалады: стрептококк, стафилококк, саңырауқұлақтар, E. coli. Лейкоциттердің саны артып, микроскоптың көрінісі саласында зертханалық техник 30-ға дейін осындай клеткаларды есептей алады. Әдетте, бұл қынаптың тазалығы дәрежесі деу және қышу сияқты симптомдармен бірге жүреді.
4 дәреже бактериялық вагиноз немесе инфекция кезінде байқалады. Орташа сілтілі болып табылады, ал Doderlein таяқтары мүлдем жоқ. Бұл жағдайда бүкіл флора патогендік микроорганизмдер болып табылады, бұл лейкоциттердің санының ұлғаюына алып келеді - олар 50-ден көп деп табылды. Қынаптың 3 және 4 дәрежелі тазалығында әйел емдеуге мұқтаж.
БИМАНУАЛДЫ ТЕКСЕРУДІ ЖҮРГІЗУ
Құрал жабдықтар: гинекологиялық кресло, жеке жаялық ,1 рет қолданылатын резеңке қолғап.
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Әйелге осы тексерудің мақсатын түсіндіріңіз.
2. Қуықты босатудың қажеттілігін түсіндіріңіз.
3. Әйелді гинекологиялық креслоға жаялық үстіне арқасымен ( аяғын тізе, жамбас сан буынында бүгіп, бұтын ашып) жатқызыңыз.
4. Тексеру барысында тыныштық қалыпта болуын түсіндіріңіз.
5. 1 рет қолданылатын резеңке қолғапты киіңіз.
6. Сол қолдың 1ші 2 ші саусағымен үлкен жыныс ернеулерін ашыңыз.
7. Оң қолдың 2,3 ші саусағын қынапқа енгізіңіз(бас бармақ қасаға қарап орналасуы керек).
8. Оң қолдың саусағын қынапқа енгізіп, қынаптың және қынап күмбездерінің жағдайларын анықтаңыз.
9. Сауақтарды жатыр мойнының астына енгізе отырып, сол қолды құрсақ үстіне орналастырып саусағымен жатырды басып тексеріңіз.
10. Жатырды сипалай отырып оның орналасуын, көлемін, пішінін, тығыздығын, қозғалыстығын, ауру сезімін анықтаңыз.
11. Сыртқы және ішкі саусақты жатырдың бұрышынан жамбастың беткейлі бөлігіне дейін ауыстырыңыз. Жатыр түтігін, аналық бездің, көлемін, пішінін, ауырсыну сезімін, қозғалысын анықтаңыз.
12. Оң қолдың көмегімен жамбастың ішкі беткейін (сегізкөз ойысын, мүйісін) сипаңыз.
13. Оң қолды жатырдан шығара отырып, оны мұқият қарап оның қосалқы бөліктерін жамбас қуысын қараңыз.
14. Қолғапты шешіп оны профилактикалық инфекциялық ережесіне сәйкес тастаймыз.
15. Қолыңызды сабынмен
ЖАМБАСТЫҢ СЫРТҚЫ ӨЛШЕМДЕРІН ӨЛШЕУ.
Мақсаты-үлкен жамбастың сыртқы өлшемдерін өлшеу және анықтау.
Көрсетулері - жүкті әйелдің әйелдер консультациясына алғашқы келуі, тар жамбас.
Қарсы көрсетулері- жоқ.
Мүмкін болатын асқынулары- жоқ.
Ресурстары- тақтай төсек (кушетка), жеке жаялық, Мартин жамбасөлшегіші, дәкелік шариктер, спирт, бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптар, сабын, орамал
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Өзіңізді таныстырыңыз, әйелге қазіргі зерттеулердің қажеттілігін және маңызын түсіндіріңіз, оның ризашылығын алыңыз.
2. Қолдарыңызды гигиеналық деңгейде жуыңыз.
3. Қолдарыңызға бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптарды киіңіз.
4. Әйелден арқасымен тақтай төсекке жатуын, астына бір реттік жаялықты салуын, ішін ашуын, аяқтарын жамбассан және тізе буындарында жайуын және аяқтарын бірге қосуын сұраңыз.
5. Мартин жамбасөлшегісін алыңыз және жүкті әйелге бетіңмен қарап, тақтай төсектің оң жағына отырыңыз. Жамбасөлшегіштің тармақтарын қолдарыңызға алыңыз, үлкен және сұқ саусақтар түймешіктерді ұстайды, ал шкала бөліктерін жоғары қаратыңыз. Жамбасөлшегіштің түймешіктерін спиртке малынған шарикпен сүртіңіз.
6. Сұқ саусақтармен мықын сүйектерінің алдыңғы-жоғарғы қылқандарын пальпация жасаңыз, соларға жамбасөлшегіштің түймешіктерін қойыңыз, сосын
Distantia spinarum-ды (қалыптыда 25-26 см) өлшеңіз.
7. Distantia spinarum-ды өлшегеннен кейін, әріқарай саусақтарды мықын сүйектерінің қырларымен артқа қарай жылжыта отырып, ең алыстағы нүктелерді табыңыз, осыларға жамбасөлшегіштің түймешіктерін қойыңыз, сосын Distantia сristarum-ды (қалыпты жағдайда 28-29 см) өлшеңіз.
8. Distantiа сristarum - ды өлшегеннен кейін, жамбасөлшегішті санға қарай түсіріңіз, пальпация жасап, сан сүйектерінің үлкен ұршықбастарын табыңыз, осыларға жамбасөлшегіштің түймешіктерін қойыңыз, сосын Distantia trochanterica-ны (қалыпты жағдайда 30-31 см) өлшеңіз. Егерде сүйектердің ұршықбастарын пальпация жасауға болмаса, онда жүкті әйелден аяқтарын қозғалтуын сұраңыз және сандағы ұршықбасын бекітіңіз.
ДИАГОНАЛЬДІ КОНЬЮГАТА - CONJUGATA DIAGONALIS
Диагональді коньюгата - шат сүйегінің төменгі қырынан сегізкөздің ең шығыңқысы мүйісіне дейінгі аралық.
Диагональді коньюгатаны өлшеу
Тура өлшемін білу үшін, әйел қынабын зерттеу керек, екінші және үшінші саусақтарды қынапқа енгізе отырып, IV-V саусақтарды бүгеді. І-үлкен саусақты шат сүйегінің үстіне орналастырады. Қынапқа енген саусақты мүйістің ұшына жеткізіп, ал алақанның үстіңгі қырын қасағаның төменгі қырына тірейді. Сосын қынаптағы ІІІ-саусақ аралығы мен алақанның шат сүйегіне түйіскен жерін жамбас өлшеуішімен өлшейді.
Бұл аралық 12,5-13 см. тең.
Кіші жамбас қуысының ішкі тік өлшемін анықтау үшін: диагональді коньюгатадан 1,5-2 см. алып тастайды.
Жамбас қуысының шығаберістерін өлшеу
І Жамбас қуысының шығаберісінің тік өлшемін өлшеу үшін өлшегіштің бір түймесін қасағаның төменгі қырының ортасына қойып, екінші ұшын құйымшақтың ұшына тірейді. Алынған мөлшер 11 см. Болады. Осы алынған мөлшерден 1,5 см. алып тастаса (тіндердің қалыңдығына қарай), жамбас қуысының шығаберісінің тік өлшемі шығады.
Қалыпты жағдайда тік өлшем 9,5 см.-ге тең.
Шат бұрышын өлшеу үшін әйел аяғын бүгіп, ішіне қарай жиырып, шалқасынан жатады. Екі басбармақ шат және шонданай сүйектерінің төменгі бұтақтарына қатты тіреледі, екі үлкен саусақтың түйіскен ұшын қасаға сүйегінің төменгі қырына тірейді, саусақтардың көрінісі арқылы шат бұрышының көлемін шамалауға болады.
Жамбас қуысының қиғаш өлшемдері
Бір жақ мықын сүйегінің алдыңғы-жоғарғы өсінділерінен, екінші жақ мықын сүйегінің артқы-жоғарғы өсінділеріне дейін және керісінше өлшейді.
Симфиздің жоғарғы қырынан, оң және сол жақ артқы-жоғарғы өсінділеріне дейінгі арақашықтықты өлшейді.
Сегізкөз ойығынан мықын сүйегінің оң және сол жақ алдыңғы-жоғарғы сүйек өсінділеріне дейінгі аралық.
Бір жамбастың қиғаш өлшемдерін екінші жамбастың өлшемдерімен салыстырады, егер айырмашылығы 1 см-ден асса, ол жамбас ассиметриясын көрсетеді.
НАҚТЫ КОНЪЮГАТЫ АНЫҚТАУ
Мақсаты: тар жамбасты анықтау.
Нақты коньюгатаны(conjugata vera) сыртқы және диагональді коньюгата арқылы табуға болады.
Сыртқы коньюгата өлшемін білудің маңызы зор, өйткені бұл арқылы кіші жамбас қуысының кіреберісіндегі-ішкі тік өлшемді(conjugata vera) анықтауға болады.Мысалы, сыртқы тік өлшем 20см болғанда, одан 9см-ді алып тастаса, ішкі тік өлшем 11см-ге тең. Диагональді коньюгатадан 1,5-2см алып тастаса нақты коньюгатаны анықтауға болады.
Әйелді зерттеу жүргізетіндігі туралы және зерттеу алдында қуығын босатуды ескертіңіз.
Жаялықтың үстіне гинекологиялық креслоға әйелді шалқасынан жатқызыңыз.
Қолға стерильденген қолғап киіңіз.
Сол қолдың бірінші, екінші саусағымен үлкен жыныс ернеулерін ашып, оң қолдың екінші, үшінші саусағын біртіндеп қынапқа енгізіңіз.
Оң қолдың үшінші саусағын сегізкөздің мүйісіне тіреп, сол қолдың сұқ саусағын оң қолдың шат сүйегіне түйіскен жеріне қойып ұстаңыз.
Сол ұстаған күйі саусағыңызды қынаптан шығарыңыз.
Ассистенттің көмегімен белгіленген аралықты сантиметрлік лентамен немесе жамбас өлшегішпен өлшеңіз. Қалыпты жағдайда бұл аралық 13 см тең. Нақты коньюгатаны табу үшін өлшеген өлшеммен 2 см шегеру керек.
Инфекцияның алдын алу шараларының ережелерін сақтай отырып қолыңыздағы қолғапты шешіп, тастаңыз.
Қолыңызды сабынмен жуыңыз.
Сантиметрлік лентаны және жамбас өлшегішті дезинфекциялықерітіндімен залалсыздандырыңыз.
Медициналық құжатқа нәтижесін жазыңыз.
СОЛОВЬЕВ ИНДЕКСІН ӨЛШЕУ
Өлшем Соловьев индексі ескере адам дене бітімі үш түрін ескере отырып, дәл және дұрыс салмақ нормаларын анықтау үшін көмектеседі. Осы индексін есептеу үшін, сізге сантиметрмен, қылқалам жұқа нүктесінде шеңберді өлшеу қажет. Бұл сайттың Обхват сүйек өлшемін көрсетеді. Бұл көрсеткіш, сіз Бұлшық, дене параметрлерін, пропорционалдық және оның конституция түрін орнатуға мүмкіндік береді. Соловьев индексі ол адамның физикалық жағдайын талдау, ескеру қажет.
Соловьев индексі әйелдерге арналған 15 кем және ерлер үшін 18-ден аз болса, осы түрі астениялық деп аталады. Astenik орган ол тар кеуде және иығына, жұқа сүйек пен сипатталады, нәзік болып табылады ұзақ мойынға. Әдетте, asthenics биік, олар табиғатта жұқа болып табылады. гипотензия, невроздар, іш ауру, өкпе туберкулез ауыр нысаны, Ойық жара ауруы: мынадай аурулардың Бұлшық артты тәуекел осы түрі үшін.
Егер Соловьев индексі, бұл гипрестеник орган түрін көрсетеді. Hypersthenics сырттай мығым қайраткері толық көрінеді. Олар қысқа мойын және аяқ, күшті қаңқа және дөңгелектенген сипатталады кеуде қуысының. әдетте орта биіктігі мен мығым денелі адамдар гипрестеник түрі. Ең жиі, олар жүрек-қан тамырлары жүйесі, қант диабеті, аурулары бейім өт тас ауруы кезінде- және семіздік.
ЖҮКТІ ӘЙЕЛДЕН АНАМНЕЗ ЖИНАУ ТЕХНИКАСЫ
1.Паспорттық бөлім.
2.бала күнінде, ересек жаста ауырған аурулары, олардың ағымы, емі.
3 .Тұқым қуалаушылық.
4.тұрмыс жағдайы
5.Эпидемиологиялық анамнез.
6.Аллергологиялық анамнез.
7.Акушерлік-гинекологиялық анамнез:
менструация функциясы (менархе и менструальді циклдың қалыптасуы, ұзақтығы, ауыру сезімі және жиілігі, қан щығынының көлемі, соңғы менструация күні);
жыныстық өмір (қай жаста, некеде бар-жоқтығы);
гинекологиялық аурулар (қандай, қашан, ұзақтығы және ағымының сипаты, жүргізілген терапия, емінің нәтижесі);
репродуктивті функция - алдыңғы жүктіліктерінің ағымы, нәтижесі (жасанды түсік және өздігінен болған түсіктер)
осы уақыттағы жүктілік ағымы (бірінші және екінші жартысындағы ағымы, ауырған аурулары, қай аптада, емі және нәтижесі, емі амбулаторлы және стационарлы ма және т.б).
Мақсаты: жүктілік ағымын, ерекшеліктерін анықтау
Құрал -жабдықтар: босану тарихы, қалам
Іс- әрекет алгоритмі
Жүкті әйелді жылы жүзбен қарсы аламыз. Танысамыз. Сырласу тәртібін сақтаймыз
Паспорттық деректерді жинаймыз: аты-жөні, жасы, мекен-жайы, қызмет орны, жануялық жағдайы
Түскен кездегі шағымдарын анықтаймыз
Өмірлік анамнезін жинаймыз: жануяда нешінші бала, балалық, жасөспірімдік кезендегі дамуын, жалпы ауырған ауруларын, операция, жарақаттар болуын анықтайыз. Туберкулез, Боткин ауруы, жыныстық жолен жұғатын ауруларын анықтаймыз.
Арнайы анамнез жинаймыз: етеккір қызметі (менархе, келуі, тұрақталуы, реттілігі, ұзақтығы, ауырсынуы) жыныстық қатынас (неше жастан, некесі), бала көтеру қызеті (алдында болған жүктіліктер ағымы, аяқталуы, асқынулары)
Аллергиялық анамнез. Гемотрансфузия мүмкіндігіне көңіл аударамыз
Қазіргі жүктілік ағымы ( соңғы етеккірі, ЖДА тіркеуге түру уақыты, үштіктер бойынша жүктілік ағымдары, экстрагенитальді аурулары)
СЫРТҚЫ АКУШЕРЛІК ЗЕРТТЕУЛЕРДІ ЖҮРГІЗУ
Студенттерге тапсырма: емтихан қабылдаушыға бір уақытта жасап жатқан әрекетіңізді айта отырып,алынған мәліметтер бойынша комментарий жасаңыз,
Емтихан қабылдаушыға ақпарат:студенттің ісін төменде көрсетілген пункт бойынша бағалаңыз.
№ Бағалау критерилері
Науқасқа жүргізілетін іс-әрекеттерді түсіндіріп,сұрақ қоюға мүмкіндік бере отырып және оған жауап беру.
Қолды сабынды сумен мұқият жуыңыз.Таза,құрғақ сүлгімен сүртіп,бір реттік қолғапты киіңіз.
Жүкті әйел биік қатты кушеткаға аяқтарын жамбас-сан және тізе буындарында бүгіп жатады.( Іштің бұлшық еттерін босату үшін)
Зерттеуші жүкті әйелдің оң жағынан бетіне қарап тұрады
Бірінші әдіс арқылы жатыр түбінің биіктігін анықтаймыз
Екі қолдың алақанын жатыр түбі аймағына орналастырамыз,саусақ ұштары бір-біріне бағытталған,бірақ жанаспайды.Жатыр түбінің биіктігін семсер тәрізді өсіндіге немесе кіндікке қатынасы бойынша анықтаймыз.Жатыр түбінде орналасқан ұрықтың бөлігін анықтаймыз.( Жамбас бөлігі келсе-ірі,жұмсақ,баллатирленбейді.А л басы келсе-ірі,тығыз,баллатирленеді)
Екінші әдіспен орналасуын,позициясын және ұрық түрін анықтаймыз.
Қолды жатыр түбінен жатыр бүйіріне ауыстырамыз.Оң және сол қолды кезектестіріп,жатырдың бүйір бөліктерінің пальпациясын жүргіземіз.Сол қолды қозғалыссыз қалдырып,жатырды фиксациялап,оң қолды жоғары және төмен қозғалтып, ұрықтың орналасуын анықтаймыз.(егер ұрықтың арқасы болса-жұмсақ,тегіс болады.)Оң қолмен жатырды бірнеше рет басып,сол қолмен ұрық бөліктерін анықтаймыз(ұрықтың ұсақ бөліктерін).Мәліметтер алғаннан соң қорытынды жасаймыз(позиция-біріншілік,екіншіл ік;позиция түрі-алдыңғы,артқы)
Үшінші әдіспен ұрықтың келген бөлігін анықтаймыз.
Пальпацияны бір оң қолмен жүргіземіз.Бұл кезде бас бармақты максималды түрде қалған төрт саусақтардан алшақтатамыз.Саусақтарды ақырын қозғалыспен терең детіп және бас бармақ пен қалған төрт саусақпен ұрықтың келген бөлігін ұстаймыз да басының баллотирлеуші симптомын анықтаймыз
Төртінші әдіспен ұрықтың келген бөлігінің кіші жамбас кіреберісіне қатынасын анықтаймыз.
Бұл тәсілді орындау үшін жүкті әйелдің аяқтарына бетімен бұрылып,оң жағында тұрамыз
НӘРЕСТЕНІҢ ЖҮРЕК СОҒЫСЫН АКУШЕРЛІК СТЕТОСКОП АРҚЫЛЫ ТЫҢДАУ
Мақсаты-нәрестенің орнынын, жатуын және позициясын анықтағаннан кейін, акушерлік стетоскоппен нәрестенің жүрек соғысының сипатын бағалау және анықтау.
Көрсетулері - жүктіліктің екінші жартысында әйелдер консультациясына әрбір келуі кезінде немесе босану кезінде.
Қарсы көрсетулері - жоқ.
Мүмкін болатын асқынулары- жоқ.
Ресурстары- тақтай төсек немесе кереует, жеке жаялық, акушерлік стетоскоп,
ультрадыбысты аппарат, дәкелі шариктер, спирт, гель, бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптар, сабын, орамал.
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Өзіңізді таныстырыңыз, әйелге осы зерттеудің қажеттілігін және мақсатын түсіндіріңіз, оның ризашылығын алыңыз.
2. Қолдарыңызды гигиеналық деңгейде жуыңыз.
3. Қолдарыңызға бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптарды киіңіз.
4. Әйелді арқасымен жеке жаялыққа, аяқтарын созып және ішін ашып тақтай төсекке немесе кереуетке жатуын сұраңыз.
5. Әйелдің оң жағына, оның бетіне қарап отырыңыз.
6. Акушерлік стетоскопті спиртке малынған шарикпен сүртіңіз.
7. Қолыңызға акушерлік стетоскопті (ультрадыбысты зерттеу анализаторын) алыңыз, оның кең қоныш тарататын жағын жүкті немесе босанатын әйелдің ішіне қойыңызда, нәрестенің жүрек жиырылу жиілігін (ЖЖЖ) анықтаңыз (қалыптыда 120-160соққыминутына). Ұзынша орналасқан және баспен жатуы кезінденәрестенің жүрек соғысы кіндіктен төмен жақсы естіледі (1-позиция кезінде-кіндіктен төмен сол жақтан, 2-позиция кезінде-кіндіктен төмен оң жақтан), нәрестенің жамбаспен жатуы кезіндежүрек соғысы кіндіктен жоғары жақсы естіледі, 1-позиция кезінде- кіндіктен жоғары сол жақтан, 2-позиция кезінде- кіндіктен жоғары оң жақтан.Көлденең орналасуы кезінденәрестенің жүрек соғысы кіндік деңгейінде басқа жақын жерде жақсы естіледі. Көпнәрестелі жүктілік кезінденәрестенің жүрек соғысы әдетте жатырдың әртүрлі бөлімінде анық естіледі.
БОСАНУ ЖОЛДАРЫН АЙНАМЕН ҚАРАУ
Мақсат: Босанудан кейінгі жарақаттардың диагностикасы.
Ресурс: Босану төсегі, стерильді инструменттер: қайшы, қынаптық айналар, қысқыштар, ине ұстағыштар, хирургиялық инелер, тігіс материалдары, анатомиялық және хирургиялық пинцеттер, антисептик ерітіндісі (1% йодонат немесе 2% йод ерітіндісі), стерильді пеленка, стерильді перчатка, стерильді мақталық тампон.
Іс-әрекет алгоритмі.
Зерттеу қажеттігін әйелге түсіндіру
Сыртқы жыныс мүшелерін антисептикпен өңдеу.
Әйелдің жамбасының астына стерильді пеленка төсеу.
Стерильді пакеттен босану жолдарын қарайтын айналарды алып шығыңыз.
Қынапқа айналарды салыңыз, жатыр мойнын жалаңаштаңыз.
Ассисентке айнаны ұстатып, екі қысқыштар арқылы жатыр мойнын сағат тілімен айналдыра қарап шығыңыз.
Айналарды шығара отырып, қынапты қарап шығыңыз.Жыртылуды көрсеңіз оның дәрежесін анықтаңыз.
Мақталық тампондар арқылы сыртқы жыныс мүшелерін қарап шығыңыз.
Жатыр мойнының және қынаптың, аралықтың жыртылуын анықтаған жағдайда барлық асептика және антисептика ережелерін пайдалана отырып, ауырсыздандырып, тігу керек.
Мақсат: кеткен қан көлемін анықтау.
Ресурс: градуирленген ыдыс, лоток, таразы, пеленка, перчатка.
Іс-әрекет алгоритмі.
Босанудың 3 кезеңінде әйелдің жыныс мүшесінің жанына лоток қойыңыз және кәндібаудың ұшын сол жерге салыңыз.
Лотоктағы қанды градуирленген ыдысқа құйып, көлемін анықтаңыз.
Қан сіңген пеленкалардың салмағын өлшеңіз.
Кеткен қан көлемінің сандық көлемін анықтаңыз, яғни 100мл қан 125 грамм болады.
Босану алдындағы әйел салмағын ескекере отырып, кеткен қан көлемінің проценттік көрсеткішін анықтаңыз. Физиологиялық қан шығыны ол 0,5% дене салмағынан.
Кеткен қан шығынын босану тарихына енгізіңіз.
ЖҮКТІЛІКТІҢ МЕРЗІМІН АНЫҚТАУ
Екі қабат болған кез бен босанатын уақыттың ұзақтығын дәл анықтап беру мүмкін емес. Әдетте, есептеу соңғы етеккір келген бірінші күннен басталады. Сондықтан осы есеп бойынша жүктіліктің ұзақтығы 280 күнге, яғни 10 айға немеср 40 аптаға созылады. Әрине, әр түрлі ауытқулар да болуы ықтимал. Кейбір реттерде жүктіліктің мерзімі бұл айтылғаннан аз (240) күндей, ал тағы бір жағдайда көп (320 күндей) болуы да мүмкін. Әйелдің босану мерзімін мынадай жолдармен анықтауға болады. Соңғы етеккір келген бірінші күннен бастап үш ай мерзімді санап, шегеріп тастау керек, сосын одан шьіққан санға 7 күнді қосады. Сонда шамамен босанатын күннің мерзімі шығады. Мұны мына мысалмен түсіндірейік. Әйелдің соңғы етеккірі 1 мамырда келді делік. Міне, осыдан үш айды шегеріп тастаймыз, сонда 1 ақпан болады. Бұл санға 7 күнді қоссақ, 8 ақпан болмақ, яғни осы күні босанамын деп күту керек. Алайда, біз жоғарыда айтқандай, жүктіліктің ұзақтығы көп күнге созылып кетуі ықтимал. Демек, біздің әлгі жасаған есебіміз, шамамен ғана алынған. Баланың алғашқы қимылдауына қарап, босану мерзімін анықтау тәсілі де дұрыс шықпайды. Бір жағынан баланың қимылға келуі 18-ші аптада да, 20-шы аптада да байқалуы мүмкін. Екінші жағынан, жүкті әйел барлық уақытта да баланың бірінші рет қимылдауын дәл біле қоймайды, себебі бұл қимылды ішек-қарынның қозғалысымен шатастырушылық та аз емес. Босану мерзімін жатырдың көлемі мен баланың өсуіне қарап тек әйелдер консультациясы жағдайында ғана анықтауға болады. Сонымен жүктіліктің мерзімін анықтайтын әдістердің барлығын біршама дәл деуге болмайды. Сондықтан да әрбір әйел жүктіліктің алғашқы белгілері білінісімен, әйелдер консультациясына қаралғаны жөн. Екі қабат болу сырқатты құбылыс емес, ол нағыз физиологиялық жағдай. Оның (жүктіліктің) басталуы организмнің жыныс сферасы қызметінің бірқалыпты екендігін дәлелдейді. Бұл тұрғыдан алғанда аяғы ауыр әйел, денсаулығы мықты әйел болып та саналады. Ал екінші жағынан, екі қабат кезде әйел организмінде денсаулығы нашар, ауру адамның жағдайына бірқатар жуық келетін өзгерістер де жиі пайда болып отырады. Сәл ғана қателікке жол беріліп, күтім болмаса -- екі қабат дені сау әйел сырқат әйелге айналады. Сонымен екі қабаттық толық мәнінде физиологиялық құбылыс, дегенмен, мұның барлығы да белгілі бір қауіппен байланысты, ал олардан тек әр түрлі профилактикалық шаралардың көмегі арқылы ғана құтылуға болады.
БОЛЖАМАЛЫ БОСАНУ КҮНІН АНЫҚТАУ ЖӘНЕ БОСАНУҒА ДЕЙІНГІ ДЕКРЕТТІК ДЕМАЛЫСТЫ БЕРУ
Босану күнін анықтауда жүктілік мерзімін анықтағандай анықтайды және ескере отырып жүктіліктің орташа мерзімінде 280 күн 40 аптаға созылады.
Босану күнін анықтау үшін негеле формуласы қолданылады. Соңғы етеккірдің бірінші күнінен 3 ай артқа шегеріп анықталған нәтижеге 7 күн қосасыз.
Қазіргі уақытта туғанға дейінгі декреттік демалыс жүктіліктің 30 аптасында беріледі 126 күнге. Көп ұрықты жүктілікте 28 аптада 180 күнге беріледі.
Босану асқынған әйелдерге қосымша 14 күн беріледі.
30 аптаға дейін тірі бала босанса, туған мекемеден туғаннан кейін 156 күн декреттік демалыс беріледі. Бала өлі туылған жағдайда немесе ол туылғаннан кейінгі 7 күнге дейін өлсе, туғаннан кейінгі декреттік демалыс 86 күн.
Радиактивті зақымдалған аумақтарда тұрған әйелдерге туғанға дейінгі декреттік демалыс 90 күнге, ал туғаннан кейін 70 күнге беріледі.
Жаңа туған баланы асырап алған жағдайда туылған жердегі мекемеден туғаннан кейінгі декреттік демалыс 70 күнге беріледі.
1.Жүкті әйелдің жатыр ұзындығын, іш айналымын, бойын, салмағын анықтаңыз.
2. Джонсон әдісі арқылы анықтаңыз. Джонсон формулсы бойынша баланың салмағы (жатыр ұзындығы-11) Х155,
90кг салмғындағы әйелдің шартты коэффициенті 11-ге тең.
90кг жоғары болғанда 12-ге тең 155кг арнайы индекс беріледі.
3.Іштегі нәрестенің болжамалы салмағын Лонковиц әдісі бойынша анықтаңыз. Лонковица формуласы бойынша баланың салмағы = (жатыр ұзындығы+іш айналымы(см)+дене салмағы(кг)+ әйелдің бойы (см)) X10.
4. Іштегі нәрестенің болжамалы салмағын Жорданиа әдісі бойынша анықтаңыз. Жардониа формуласы бойынша ұрықтың салмағы жатыр ұзындығы мен іш айналымының көбейтіндісіне тең.
ЖҮКТІ ӘЙЕЛДІҢ ІШ ШЕҢБЕРІН ЖӘНЕ ЖАТЫР ТҮБІ БИІКТІГІН ӨЛШЕУ
Ішектің көлемін өлшеу тәртібі 20-шы аптадан бастап орынды. Бұл кезеңде асқазан дөңгелек болады, ал гинекологтың әр қабылдауында одан өлшемдер алынады және деректер биржалық картаға енгізіледі. Іштің айналасын өлшеу - жүктіліктің маңызды бөлігі. Осы ақпарат негізінде, сондай-ақ, жатырдың биіктігі туралы деректерді шеше отырып, гинеколог ұрықтың бағалау құнын есептеп, оның өсу динамикасын қадағалайды.
Жүктілік кезінде іш ағзасын дұрыс өлшеу үшін келесі манипуляцияларды жүргізу керек:
несепнәр босатыңыз (ең дәл көрсеткіштер үшін өлшемдер бос қышқылмен жүргізіледі),
түзу аяқтары бар көлденең позицияны алыңыз,
іш аймағын тастаңыз
өлшеу үшін өлшеуіш таспаны қолданыңыз.
Ішек ішекті таспа: белдің қисаюы артқы жағында және кеуде қуысының деңгейінде.
Жоғарыда айтылғандай, бұл көлемнің біреуі нәрестенің өсуін толық бағалау үшін жеткіліксіз. Жатырдың төменгі жағындағы құндылықты өлшеу қажет. Келесі қадамдарды орындау керек:
босатыңыз,
көлденең бетке түсіп кетеді
таспа өлшеу арқылы.
Өлшеу құрылғысы пабис басынан uterus түбінің шығыңқы нүктесіне дейін ағып кетуі керек.
Іштің айнасы мен жатырдың қабатының биіктік көрсеткіштері, гинеколог бала бағаланған массасын есептейді: көрсеткіштерді көбейтеді (салқындатқыш x VSDM).
Жалпыға бірдей қабылданған стандарттарға сәйкес, 20-шы аптадан бастап жүктілік кезінде ішектің көлемі 70-75 см құрайды, айналымның орташа ұлғаюы әр 14 күн сайын шамамен 2-3 см құрайды. Яғни, 30-шы аптаның аяғында тұманды мөлшері 82-87 см, ал 36-38 апта - 100 см-ге дейін жетеді.
ІШТЕГІ НӘРЕСТЕНІҢ БОЛЖАМАЛЫ САЛМАҒЫН АНЫҚТАУ
Мәліметті медициналық құжатқа тіркеу
Қиыршыққа арналған шикізатты сатып алу. Баланың келешегінің салмағы мен өсуі болашақ нәрестеге арналған киімді таңдағанда өте маңызды. Баланың ата-аналары жаңа туған нәрестеге қандай мөлшерде таңдау керек - 50 немесе 56 балалар киімінің мөлшерін анықтауы керек.
Кесари бөлімін шығару шешімі. Ірі жеміс деп саналады, оның салмағы 38-40 аптада әйелдің жүктілігі 4000 грамнан асады. Мұндай жағдайда дәрігерлер кезералдық бөлімде шешім қабылдауы мүмкін. Алайда, салмақты анықтау қате болуы мүмкін. Әйелге үлкен жеміс диагнозы қойылған және тіпті үлкен жеміс (егер сынықтардың салмағы 5 кг артық болса), бірақ әдеттегі салмағы бар нәресте дүниеге келген. Босануды кисарей бөлігімен шешу туралы шешімді жүктілік кезінде байқау негізінде жетекші дәрігер жүргізеді. Келесі факторлардың бірі болашақ қалдықтардың салмағына әсер етуі мүмкін:
тұқым қуалайтын болса, жүкті әйелдің біреуінде үлкен балалары болса,
егер әйел жүктілікті ұзартса,
Болашақ сынықтары жоғары және күшті әкесі болса,
жүкті әйел артық салмақ,
болашақ анаға қант диабетінің болуы,
қайта жүктілік.
Психологиялық бейбіт болашақ аналар. Кез-келген болашақ анасы нәресте үшін барлық нәрсе екенін білгісі келеді. Дәрігерлер үшін маңызды көрсеткіштердің көбісі әйелге әрдайым түсініксіз (мысалы, қалыңдығы кеңістігінің қалыңдығы және т.б.). Дегенмен, әрбір ана үшін оның сынықтары салмағы қалай өсетінін білу жағымды. Салмақ индикаторы әйелге баласымен бірге жайлылық пен абсолюттік бірлікті береді. Болашақ анасы оның сынықтары қаншалықты қосылғанын біледі, бұл оның ішкі күші мен сенімділігін береді, ал салмағы бекер емес.
Жүктілік салмағын анықтау әдістері
Ұрық салмағын анықтаудың екі негізгі жолы бар. Бірінші аппараттық - аппараттық деректерді ультрадыбыстық пайдалану. Екінші есептеледі.
Ұрықтың салмағын анықтауға арналған аппараттық әдіс. Ультрадыбыстық - жүкті әйелдерге күтім жасаудың міндетті тәртібі. Жақында аналар монитор экранында болашақ сәбиді таңдандырады. Ультрадыбыстық функция - бұл өз кезегінде босанудың жүктілігін, ұрықтың дамуының бұзылуын диагностикалауға және оның жалпы жағдайын бағалауға, сондай-ақ ұрықтың мөлшерін анықтайтын фетометрия жасауға мүмкіндік беретін дер кезінде диагноз.
ТОЛҒАҚТЫҢ ҮЗАҚТЫҒЫН ЖӘНЕ ҮЗІЛІСІН АНЫҚТАУ
Мақсат: Босану белсенділігінің сипатын анықтау.
Ресурс: секундомер, босану тарихы.
Іс-әрекет алгоритмі.
1. Әйелге зерттеу қажеттігін айтыңыз.
Босанушы әйелдің оң жағына бетпе-бет қарап отырыңыз.
Алдын-ала қолыңызды жылытып, ішіне қойыңыз.
4. Секунд бойынша толғақ ұзақтығын анықтаңыз (жатырдың тонуста болу ұзақтығы), әйелдің жағдайын бағалаңыз, толғақтың аяқталған уақытын анықтаңыз.
5. Толғақ аралық ұзақтықты анықтаңыз.
6. Толғақ ұзақтығына, жиілігіне, күшіне, ауырсыну сезіміне сспаттама беріңіз. 10 имнут ішінде болған жиіоігін жазыңыз.
7. Алынған мәліметтерді босану тарихына партограмамға тіркеу.
Дәрігер-акушер толғақты анықтап қана қоймай, толғақты әйелдің жалпы жағдайын үнемі бақылап отыруы қажет және уақтылы жәрдем беріп отыруы тиіс.
Толғақты дұрыс бақылау үшін төмендегі мәселелерді анықтап алу керек:
-- әйелдің жасы, нешінші тууы;
-- толғақ басталған ба;
-- егер толғақ болса, ол қай кезеңде;
-- қағанағы жарылған ба;
-- нәрестенің қалпы қалай;
-- нәресте тірі ме, өміріне қауіп жоқ па;
-- жүктіліктің мерзімі қанша;
-- нәрестенің жайғасуы дұрыс иа;
-- жамбас сүйегінің өлшемі қандай;
-- нәрестенің салмақ шамасы қандай;
- алдыңғы босануы қалай болған, акушерлік анамнезі ауырлаған емес пе.
Әрине, бұл нәрселердің бәрін анықтап, дұрыс баға беру үшін толғақты әйелдің қажетті мәліметтерді алғаннан кейін, әйелді сырттай және іштей (қынап арқылы) мұқият тексеріп, көру керек.
ШҮЙДЕСІМЕН КЕЛУДІҢ АЛДЫҢҒЫ ТҮРІНДЕГІ БОСАНУДЫҢ БИОМЕХАНИЗМІН КӨРСЕТУ
Шүйдемен келгендегі алдыңғы көрінісінің босану биомеханизмі 3 негізгі және 3 қосымша кезеңнен тұрады.
1 - негізгі - ұрық бастың кіші жамбас кіреберісіне қондырылуы. Ұрық басы сагитальды жігімен кіші жамбас кіреберісінің бір қиғаш өлшеміне сәйкес келеді.
1 - қосымша - ұрық басы сәл бүгіліп, иегі кеудесіне жақындайды. Кіші еңбегі жамбастың өткізгіш осьіне жақындап, өткізгіш нүктеге айналады.
2 - негізгі - ұрық басының кіші жамбас қуысына түсуі.
2 - қосымша - ұрықтыңбасы екінші аздаған іштей бұрылыс жасап, сагитальды жігі жамбас шығаберісінің тік өлшеміне сәйкес келеді.
3 - негізгі - ұрықтың басының жарып шығуы, шүйде ойысы қасағаның астына келіп, бірінші айналу нүктесі пайда болады.
3 - қосымша - сол айналым нүктесінде бала басы шалқаяды, баланың беті, маңдайы,иегі туылады. Денесіішке бұрылыс жасап, басы сыртқа бұрылыс жасайды. Бала алдыңғы иыққа дейін туылып, иық пен қасаға арасында екінші айналым нүктесі пайда болады.Осы нүктеде бүйіріне бүгіліп, артқы иығы туылады, әрі қарай қалған бөлігі кедергісіз туылады.
Босанудың ІІІ кезеңі
Нәресте туылғаннан кейін басталады.Плацентаның жатыр қабырғасынан бөлініп, бала жолдасының туылуымен аяқталады. Нәресте туғаннан кейін активті немесе күту тактикасы қолданылады. Біз активті түрде босанудың үшінші кезеңін жүргіздік.
1. Нәресте туылғаннан кейін әйелдің жатыр қуысында екінші ұрық бар-жоғын анықтау үшін пальпация жасалады, екінші ұрық жоқ болғаны анықталғаннан кейін, сан бұлшық етіне бала туылғаннан кейін бір минут ішінде 10 ЕД окситоцин енгізіледі.
2. Кіндік бауын бақылау қажет. Кіндік бауын спиртпен өңдеп, қысқыштың біріншісін кіндік сақинасынан 10см, екіншісін одан 2см қашықтықта салып, олардың арасын қайтадан спиртпен өңдеп, стерильді қайшымен кіндік бауын кесеміз. Қысқышпен кіндік бауды әр бір жатыр жиырылған сайын төмен қарай, ал қолды қааға үстіне қойып жатырды жоғары қарай тартамыз. Осылай 3 тракциядан кейін қалыпты жағдайда кіндік бауы мен ұрық жолдасы бөлініп шығады. Плацентаны мұқият қарап, оның бүтіндігіне көңіл бөлеміз.
БОСАНУДЫҢ 3 ШІ КЕЗЕҢІН БЕЛСЕНДІ ЖҮРГІЗУДІ КӨРСЕТУ.
1.Аталған әдістің қажеттілігін босанушыға түсіндіру:босанудың 3-ші кзеңі қысқарады,қан жоғалту төмендейді жіне босанудан кейінгі қан кету қаупін төмендетеді.Бала дүниеге келген соң,1 минут аралығында,бұлшықет ішілк окстоцин препаратын (санға)салынады,жатыр жиырғыш болып келеді.Окситоцин салғаннан бірнеше минуттан соң плацентаның жатыр қабырғасынан ажырауы болады.Бұл кезде сіздің көмегіңіз қажет болмайды.Сіз күшенбейсіз.
2.Босанушыдан бәрін түсінді ме сұрау.Жазбаша келісімін алу!
3.Бала дүниеге келіп,кіндікбауда пульсация аяқталған соң(алғашқы 1- минуттың соңы)босанушыға санға бе 10 БІР. Окситоцин-2 мл салынады.
4. Кіндікбауды аралықтан 8-10 см аймақта қысу.Қысылған кіндікбауды және қысқышты 1 қолмен аз созылған қалыпта ұстап тұру.Екінші қолды әйелдің шат аймағына қойып жатырды ұстап тұру қажет,бақыланып тұрған кіндікбауды тарту кезінде оны мықыннан алшақтау ұстау кезінде.Ол жатырдың инверсиясынан қашуға көмектеседі
5.Жатыр жиырылуын күту(2-3 минут).Жатыр жиырылған кезде(дөңгелектеніп,тығыз болады)ақырындап кіндікбауды өзіне және төмен тарту(тракция),плацентаның туылуы үшін.Біруақытта жатырды кіндікбауды тартқанға қарама қарсы бағытта итеруді(контракция)жалғастыру.
6. Егер плацента бақыланған тракция кезінде 30-40 секундта түспесе,кіндікбауды тартуды тоқтатып,келесі жатыр жиырылуын күту.Қажет болған жағдайда кіндікбаудың ұзаруына қарай қысқышты мықынға жақын аймақта орналастыру.Келесі жатыр жиырылған кезде кіндікбау тракциясын бақылай отырып,біруақыттағы қарама-қарсы контракциямен жалғастыру.
7.Плацента қынапта пайда болғанда,плацентаны екі қолмен ұстап және қауіпсіз қимылдармен ұрық қабын сағат тілі бағытында туылғанша ақырындап бұрау.Ұрық жолдасы туылғаннан соң,бірден алдыңғы құрсақ қабырғасы арқылы жатырға жиырылғанша(тығыз,дөңгелек,тегіс контурлы,кіндік деңгейінде)сыртқы массаж жасау.Ұрық жолдас туылған соң оның бүтіндігіне көз жеткізу.
8. Ұрық жолдасты аналық бетімен тегіс бетке орналастыру(тегіс табақ),салфеткамен кептіру және тексеруге кірісу:беті бөліктер мен олардың арасындағы ойыстардан тұрады,барлық бөліктер түйіседі.Плацентаның шеттеріне назар аудару,тіннің өзгерістеріне назар аудару: майлы жаңарулар,ескі қан ұйындысы.
БАЛА ЖОЛДАСЫНЫҢ БҮТІНДІГІН АНЫҚТАУ
1.Өзіңізді таныстырыңыз, әйелге түсіндіріңіз, бала жолдасын қарау дәрігер және акушербике үшін өте жауапты мәселе.
2.Қолдарыңызды гигиеналық деңгейде жуыңыз.
3.Қолдарыңызды бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптарды киіңіз.
4.Бала жолдасын қарау үшін Сіз оны аналық жағымен жоғары қаратып табақтың тегіс беткейіне салыңыз.
5.Алғашқыда нәресте қабықтарын жыртыңыз, сосын сүлгімен қан ұйысын сүртіп алыңыз.
6. Өте мұқият плацентаның бөліктерін, шетін қараңыз. Бүтін плацентаның шеті тегіс және одан шығатын жыртылған тамырлардың болмауы, бөліктердің беткейі тегіс, жалтыраған.
7. Сосын қабықтарды қараңыз. Ол үшін бала жолдасының нәрестелік жағын жоғары қаратып аударыңыз және қабықтарды жазыңыз, оны кіндік бау арқылы ұстаңыз, нәресте орнынын қайта орнына келтіруге ынталаңыз.
8.Үзілген тамырлардың болуына асаназар аударыңыз, себебі бұлар қосымша бөлік барын және жатыр қуысында қалғанын дәлелдейді.
9.Егерде үзілген қабықтарды тапсаңыз, демек, олардың үзінділері жатырда кідіргенін көрсетеді.
10.Қан ағу болмаған кезде жасанды түрде қабықтарды алып тастамаңыз, олардың өздері шығады. Қабықтардың жыртылу орны бойынша плаценталық алаңшаның орналасуын ішкі ернеуге байланысты анықтауға болады. Қабықтардың жыртылуы плацентаға жақын болса, онда плацентаның төмен бекітілгені анықталады, бұл босанғаннан кейінгі ерте кезеңде көп қанағудың қауіптілігін көрсетеді.
11. Кіндік баудың бекітілген орнына көңіл бөліңіз (орталық, бүйірлік, шеттік).
12. Кіндік баудың ұзындығына көңіл бөліңіз (ұзын, орташа, қысқа).
13. Бір рет киетін резеңке қолғаптарды шешіңіз және ҚҚҚ салыңыз.
14.Қолдарыңызды сабынмен жуыңыз және орамалмен құрғатыңыз.
15. Бала жолдасын зертханаға немесе қайта өңдеуге жіберіңіз.
16. Босану тарихына жазу қалдырыңыз.
БОСАНУДА КЕТКЕН ҚАН МӨЛШЕРІН АНЫҚТАУ
Босанудан кейінгі кешеуіл (екіншілік) қан кету (БКҚ) - 500 мл көлеміндегі босанудан кейінгі 24 сағаттан 6 аптаға дейінгі кезеңде туындайтын қан кету.
Босанудан кейінгі қан кету - 500,0 мл құрайтын босану кезіндегі табиғи босану жолдары арқылы және 1000 мл астам касарь тілігі кезіндегі клиникалық маңызды қан кету.
Кешеуіл қан кету себептері болатындар: жатырдың жиырылу қабілеттілігінің бұзылуы (жатыр антония), босанудың жұмсақ жолдарының (жатыр мойнының, іншектің) жыртылулары мен гематомалары, жатыр жыртылуы немесе теріс айналуы, жатырдың жалпақ байламының қан құйылуы (гематома), жатыр қуысында бала жолдасының қалдықтары фонындағы эндомиометрит, жыныс мүшелерінен тыс қан кету.
Мақалада ҚР ДСМ клиникалық хаттамасына сәйкес босанудан кейінгі қан кетудің этиолгиясы, диагностикасы мен акушерлік тактикасы бойынша мәліметтер келтірілген.
Босанудан кейінгі қан кету (БКҚ)- табиғи жолдар арқылы босану кезінде 500 мл немесе одан жоғары және кесар тілігі операциясынан кейін 1000 мл немесе одан жоғары мөлшерді қамтитын клиникалық маңызы бар қан жоғалту түрі.
Жіктелуі:
Босанудан кейінгі ерте қан кету- босанудан кейінгі алғашқы 24 сағатта.
Босанудан кейінгі кеш қан кету- босанудан кейінгі кезеңнен 24 сағат өткен уақытта.
Қауіп факторлары:
Босанудың үшінші кезеңінің ұзаруы
Преэклампсия
Анамнезде босанудан кейінгі қан кету жағдайларының болуы
Көпнәрестелік
Босану жолдарынының жұмсақ тіндерінің жарақаты
Ұзаққа созылған босану
Оперативтік түрдегі қынаптық босанулар
Жатыр қуысында плацентаның және оның бөліктерінің кідіруі
Плацентаның жатуы
Тромбофилия
Ірі нәресте
Көп босанулар
ЖАҢА ТУЫЛҒАН НӘРЕСТЕ АНТРОПОМЕТРИЯСЫ
Мақсат: нәрестенің жетілгендігі туралы дәрежесін анықтау.
Ресурс: жаймалық үстелше; электрондық таразы; нәрестені екіншілік өңдеуге арнлаған заттары бар стерильді пакет, сантиметрлік лента, стерильді қолғаптар.
Іс-әрекет алгоритмі.
1.1-3 минут қолыңызды сабынмен жуыңыз, стерильді салфеткамен құрғатыңыз, антисептикпен 3-5 минут өңдеңіз.
2.Стерильді қолғаптар киіп, оның сыртын 70 % спиртпен өңдеңіз
Алдын ала жылытылған жаймаларға оралған нәрестенің салмағын лшеңіз және жаймалардың салмағын алып тастаңыз.
Стерильді сантиметрлік лентамен бас айналымын, кеуде айналымдарын өлшеңіз.
Нәресте бойын шүйде төмпешігінен өкше сүйегіне дейін өлшеңіз.
Алынған мәліметтерді нәретелердің ауру тарихына жазып қойыңыз.
Жас аналар баланың антропометриялық көрсеткіштеріне өте сезімтал. Және бұл өте дұрыс, өйткені бұл көрсеткіш белгілі бір дәрежеде баланың денсаулығына, тәбетіне және дене жұмысының басқа да ерекшеліктерін көрсетеді. Ата-аналарға ескертуді жалғыз нәрсе - тәуелсіз тұжырымдар. Егер сізде күмән бар болса, дәрігермен кеңесу керек.
ПРЭКЛАМПСИЯНЫҢ АУЫР САТЫСЫНДАҒЫ ЖЕДЕЛ КӨМЕК
Преэклампсия - бұл жүкті әйелдердегі әдетте АҚ мен протеинурияның көтерілуімен көрінетін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Гинекологиялық тексеру науқас қуығын зәрді өздігінен шығару мүмкіндігі болмаған жағдайда қатетер арқылы босатады және ішекті босатқаннан кейін үлкен дәретті босату, науқасты гинекологиялық креслоға, аяқтарын тізе мен жамбас-сан буындарында жартылай бүгіп, арқасына жатқызады. Тексеруді зарасыздандырылған резеңкі қолғапикиіп жүргізеді. Сыртқы жыныс мүшесін қарау барысында түктенудің сипаты мен деңгейіне, үлкен және кіші жыныс еріндерінің дамуына көңіл бөледі. Ерлер типті түктену кіндікке дейін ісік не аналық без қызметінің бұзылуына күмән келтіреді. Жыныс еріндерінің гипоплазиясы жыныс жүйесінің толық жетілмеуіне тән. Жыныс саңылауының ашылуы қынап пен жатыр қабыр,аларының төмен түсуі мен түсіп қалуына тән, ол күшенгенде жақсы білінеді. Қарау кезінде патологиялық процестерді: жараларды қатерлі ісік, мерез, қызарған және ісінген жерлерді, кандилома, жыланкөз, тыртықты, көк қан тамырының варикозды кеңеюін артқы тесік маңайының жарықтарын, қынап пен көтеншек бөлінділерін анықтайды. Кіші жыныс ернін сол қолдың саусақтарымен ашып, қынап сағасын және осы жерде орналасқан үрпінің сыртқы тесігін және үрпі маңайының жолдарын, қыздықты және үлкен вестибулярлы бездің шығару өзегін қарайды. Патологиялық сұйықтық барлығы іріңдік, шырышты қабаттың қызарған аймақтары сөз не арнайы емес қабыну процестеріне тән. Қыздықтың жағдайы оның бүтіндігі, тесіктің пішіні анықталынады. Айнаның көмегімен қарау Қарау жұмысы қынаптың тексеруге дейін жүргізілуі тиіс, өйткені соңғы тексеру барысында патологиялық процестер суреттемесінің өзгеруі мүмкін ісіктің немесе жатыр мойыны полипының бұзылуы және т.б.. Тексеру барысында бактериоскопиялық және цитологиялық тексерулерге айнаның көмегімен жұғынды алады, оны қынаптық тексеруге дейін жасаған дұрыс. Жыныстық қатынаста болмаған науқастарды әдетте айнамен тексеруге болмайды, ерекше көрсетулер бойынша, мысалы қыз балалардағы ювенильды қан кетуде жатыр мойнын қарау қажет. Балалар тәжірибесінде балалардың гинекологиялық айналары қолданылады. Қынап айнасының бірнеше: цилиндрлік, ашпалы қақпалы және қасықша тәрізді түрлері бар. Металдық құралдары дайындау ережесіне сәйкес айналарды зарасыздандырады. Қолданылған айналарды щеткімен су ағынында жуады, сосын құрғатылған ыстық шкафында, автоклавта немесе 1% натрий гидрокарбонат ерітіндісіне 12-15 минут көлемінде зарасыздандырады.
АЙНАМЕН ҚАРАП ТЕКСЕРУ
Қарау жұмысы қынаптың тексеруге дейін жүргізілуі тиіс, өйткені соңғы тексеру барысында патологиялық процестер суреттемесінің өзгеруі мүмкін ісіктің немесе жатыр мойыны полипының бұзылуы және т.б.. Тексеру барысында бактериоскопиялық және цитологиялық тексерулерге айнаның көмегімен жұғынды алады, оны қынаптық тексеруге дейін жасаған дұрыс. Жыныстық қатынаста болмаған науқастарды әдетте айнамен тексеруге болмайды, ерекше көрсетулер бойынша, мысалы қыз балалардағы ювенильды қан кетуде жатыр мойнын қарау қажет. Балалар тәжірибесінде балалардың гинекологиялық айналары қолданылады. Қынап айнасының бірнеше: цилиндрлік, ашпалы қақпалы және қасықша тәрізді түрлері бар. Металдық құралдары дайындау ережесіне сәйкес айналарды зарасыздандырады. Қолданылған айналарды щеткімен су ағынында жуады, сосын құрғатылған ыстық шкафында, автоклавта немесе 1% натрий гидрокарбонат ерітіндісіне 12-15 минут көлемінде зарасыздандырады. Алдын-ала сол қолмен кіші жыныс ернін ашып, қасықша тәрізді айнаны сақтықпен қынаптың артқы қабырғасына кіргізеді, оны қынаптың артқы күмбезіне дейін апарады. Содан кейін оң қолмен көтергішті подьемник кіргізеді, ол қынаптың алдыңғы қабырғасын көтереді, жатыр мойнын ашып, оны қарайды, оның пішініне, тыртық, жара, жыланкөз, полип барлығына, бұрын салынған қысқаштар орнына сипаттама береді. Жатыр мойнының конус пішінді, нүктелі ернеуі тумаған әйелдерде кездеседі. Тыртықты деформация босану кезіңдегі жарақатты көрсетеді.Жатыр мойнының гипертрофиясы созылмалы қабынуды көрсетеді. Ернеудің саңылаулы түрі туған әйелдерде кездеседі. Ернеудің орналасуына көңіл аударады. Оның бүйірінде табылу эксцентрлі, еніне қарай өсуі жатыр мойнының ісігін білдіреді, сонымен қатар мойынша жүктілігінің белгісі болуы мүмкін. Жүктілікке жатыр мойнының көгеруі тән. Сыртқы ернеуде поиптер, ісіктер қатерлі ісік, субмукозды миома болу мүмкін. Бөліндіге іріңді, қанды сипаттама берілуі тиіс. Патологиялық өзгерістерді жыланкөз, қызарған жерлер теріске шығару үшін айнаны шығара отырып, қынап қабырғаларын қарау керек.Ішкі тексеру. Ішкі тексеру бір қолды қынаптық, екі қолды қынаптық ныпаты-ішті қабырғалары, көтен ішекті - ректальды және көтен-қынапты-ректовагинальды болып бөлінеді. Қынаптық тексеруді оң қолдың саусақтарымен алдын-ала кіші жыныс еріндерін ашып, саусақтарды біртіндепалдымен 3-ші саусақты, сосын 2-ші саусақты қынапқа кіргізеді.
ҚЫНАПТЫҢ ТАЗАЛЫҚ ДӘРЕЖЕСІН АНЫҚТАУ
Көп жағдайларда гинекология кафедрасында емдеу кезінде дәрігер қынаптың тазалығын анықтайтын талдауды ұсынады. Гинекологиядағы осы анықтамаға сәйкес пайдалы микроорганизмдердің патогендік және оппортунисттік патогендерге шоғырлануы тұрғысынан айтылған микрофлораның құрамын түсіну әдеттегідей.
Әйелдің қынапшылығының тазалығы қандай дәрежеде?
Әйелдердің ұрпақты болу жүйесінің күйіне тікелей әсер ететін осы параметрді белгілеу қынаптың тазалығының дәрежесін анықтау үшін жағылу арқылы жүзеге асырылады.
Жалпы алғанда, вагиналды флора жағдайын бағалау кезінде дәрігерлер 4 дәреже бөледі.
Қынаптың 1 дәрежелі тазалығы Доддерлейн және Лактобакилстің родиагрозды ағзасындағы қатысуымен сипатталады. Бұл микроорганизмдер сау қынаптың негізін құрайды. Сонымен қатар, қоршаған орта қышқыл болып табылады. Кез келген патогендік микробтар, қан клеткалары, атап айтқанда лейкоциттер жоқ.
2 әйел жынысындағы қынаптың тазалығы репродуктивті жастағы әйелдердің көпшілігінде кездеседі, т.к. бірінші дәрежелі жыныстық белсенділік, гигиеналық ережелерді бұзу және оппортунисттік патогендердің пайда болуына ықпал ететін басқа да факторлар сирек кездеседі. Белгілі бір тазалық дәрежесі үшін, лактобактериялардың бірдей Додерайрин тұқымдарының болуы тән. Алайда, бұл жағдайда cocci бір мөлшерде болады. Сонымен қатар, 10-ға дейін лейкоциттер болуы мүмкін және 5-тен артық емес эпителий жасушалары болуы мүмкін.
Вагинаның 3 дәрежелі тазалығы репродуктивтік жүйеде қабыну үрдісінің болуымен сипатталады. Бұл жағдайда сілтілі сілтілікке айналады, ал Додерлине таяқтарының саны күрт төмендейді. Бұл жағдайда патогендік микроорганизмдердің өсуі байқалады: стрептококк, стафилококк, саңырауқұлақтар, E. coli. Лейкоциттердің саны артып, микроскоптың көрінісі саласында зертханалық техник 30-ға дейін осындай клеткаларды есептей алады. Әдетте, бұл қынаптың тазалығы дәрежесі деу және қышу сияқты симптомдармен бірге жүреді.
4 дәреже бактериялық вагиноз немесе инфекция кезінде байқалады. Орташа сілтілі болып табылады, ал Doderlein таяқтары мүлдем жоқ. Бұл жағдайда бүкіл флора патогендік микроорганизмдер болып табылады, бұл лейкоциттердің санының ұлғаюына алып келеді - олар 50-ден көп деп табылды. Қынаптың 3 және 4 дәрежелі тазалығында әйел емдеуге мұқтаж.
БИМАНУАЛДЫ ТЕКСЕРУДІ ЖҮРГІЗУ
Құрал жабдықтар: гинекологиялық кресло, жеке жаялық ,1 рет қолданылатын резеңке қолғап.
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Әйелге осы тексерудің мақсатын түсіндіріңіз.
2. Қуықты босатудың қажеттілігін түсіндіріңіз.
3. Әйелді гинекологиялық креслоға жаялық үстіне арқасымен ( аяғын тізе, жамбас сан буынында бүгіп, бұтын ашып) жатқызыңыз.
4. Тексеру барысында тыныштық қалыпта болуын түсіндіріңіз.
5. 1 рет қолданылатын резеңке қолғапты киіңіз.
6. Сол қолдың 1ші 2 ші саусағымен үлкен жыныс ернеулерін ашыңыз.
7. Оң қолдың 2,3 ші саусағын қынапқа енгізіңіз(бас бармақ қасаға қарап орналасуы керек).
8. Оң қолдың саусағын қынапқа енгізіп, қынаптың және қынап күмбездерінің жағдайларын анықтаңыз.
9. Сауақтарды жатыр мойнының астына енгізе отырып, сол қолды құрсақ үстіне орналастырып саусағымен жатырды басып тексеріңіз.
10. Жатырды сипалай отырып оның орналасуын, көлемін, пішінін, тығыздығын, қозғалыстығын, ауру сезімін анықтаңыз.
11. Сыртқы және ішкі саусақты жатырдың бұрышынан жамбастың беткейлі бөлігіне дейін ауыстырыңыз. Жатыр түтігін, аналық бездің, көлемін, пішінін, ауырсыну сезімін, қозғалысын анықтаңыз.
12. Оң қолдың көмегімен жамбастың ішкі беткейін (сегізкөз ойысын, мүйісін) сипаңыз.
13. Оң қолды жатырдан шығара отырып, оны мұқият қарап оның қосалқы бөліктерін жамбас қуысын қараңыз.
14. Қолғапты шешіп оны профилактикалық инфекциялық ережесіне сәйкес тастаймыз.
15. Қолыңызды сабынмен
ЖАМБАСТЫҢ СЫРТҚЫ ӨЛШЕМДЕРІН ӨЛШЕУ.
Мақсаты-үлкен жамбастың сыртқы өлшемдерін өлшеу және анықтау.
Көрсетулері - жүкті әйелдің әйелдер консультациясына алғашқы келуі, тар жамбас.
Қарсы көрсетулері- жоқ.
Мүмкін болатын асқынулары- жоқ.
Ресурстары- тақтай төсек (кушетка), жеке жаялық, Мартин жамбасөлшегіші, дәкелік шариктер, спирт, бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптар, сабын, орамал
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Өзіңізді таныстырыңыз, әйелге қазіргі зерттеулердің қажеттілігін және маңызын түсіндіріңіз, оның ризашылығын алыңыз.
2. Қолдарыңызды гигиеналық деңгейде жуыңыз.
3. Қолдарыңызға бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптарды киіңіз.
4. Әйелден арқасымен тақтай төсекке жатуын, астына бір реттік жаялықты салуын, ішін ашуын, аяқтарын жамбассан және тізе буындарында жайуын және аяқтарын бірге қосуын сұраңыз.
5. Мартин жамбасөлшегісін алыңыз және жүкті әйелге бетіңмен қарап, тақтай төсектің оң жағына отырыңыз. Жамбасөлшегіштің тармақтарын қолдарыңызға алыңыз, үлкен және сұқ саусақтар түймешіктерді ұстайды, ал шкала бөліктерін жоғары қаратыңыз. Жамбасөлшегіштің түймешіктерін спиртке малынған шарикпен сүртіңіз.
6. Сұқ саусақтармен мықын сүйектерінің алдыңғы-жоғарғы қылқандарын пальпация жасаңыз, соларға жамбасөлшегіштің түймешіктерін қойыңыз, сосын
Distantia spinarum-ды (қалыптыда 25-26 см) өлшеңіз.
7. Distantia spinarum-ды өлшегеннен кейін, әріқарай саусақтарды мықын сүйектерінің қырларымен артқа қарай жылжыта отырып, ең алыстағы нүктелерді табыңыз, осыларға жамбасөлшегіштің түймешіктерін қойыңыз, сосын Distantia сristarum-ды (қалыпты жағдайда 28-29 см) өлшеңіз.
8. Distantiа сristarum - ды өлшегеннен кейін, жамбасөлшегішті санға қарай түсіріңіз, пальпация жасап, сан сүйектерінің үлкен ұршықбастарын табыңыз, осыларға жамбасөлшегіштің түймешіктерін қойыңыз, сосын Distantia trochanterica-ны (қалыпты жағдайда 30-31 см) өлшеңіз. Егерде сүйектердің ұршықбастарын пальпация жасауға болмаса, онда жүкті әйелден аяқтарын қозғалтуын сұраңыз және сандағы ұршықбасын бекітіңіз.
ДИАГОНАЛЬДІ КОНЬЮГАТА - CONJUGATA DIAGONALIS
Диагональді коньюгата - шат сүйегінің төменгі қырынан сегізкөздің ең шығыңқысы мүйісіне дейінгі аралық.
Диагональді коньюгатаны өлшеу
Тура өлшемін білу үшін, әйел қынабын зерттеу керек, екінші және үшінші саусақтарды қынапқа енгізе отырып, IV-V саусақтарды бүгеді. І-үлкен саусақты шат сүйегінің үстіне орналастырады. Қынапқа енген саусақты мүйістің ұшына жеткізіп, ал алақанның үстіңгі қырын қасағаның төменгі қырына тірейді. Сосын қынаптағы ІІІ-саусақ аралығы мен алақанның шат сүйегіне түйіскен жерін жамбас өлшеуішімен өлшейді.
Бұл аралық 12,5-13 см. тең.
Кіші жамбас қуысының ішкі тік өлшемін анықтау үшін: диагональді коньюгатадан 1,5-2 см. алып тастайды.
Жамбас қуысының шығаберістерін өлшеу
І Жамбас қуысының шығаберісінің тік өлшемін өлшеу үшін өлшегіштің бір түймесін қасағаның төменгі қырының ортасына қойып, екінші ұшын құйымшақтың ұшына тірейді. Алынған мөлшер 11 см. Болады. Осы алынған мөлшерден 1,5 см. алып тастаса (тіндердің қалыңдығына қарай), жамбас қуысының шығаберісінің тік өлшемі шығады.
Қалыпты жағдайда тік өлшем 9,5 см.-ге тең.
Шат бұрышын өлшеу үшін әйел аяғын бүгіп, ішіне қарай жиырып, шалқасынан жатады. Екі басбармақ шат және шонданай сүйектерінің төменгі бұтақтарына қатты тіреледі, екі үлкен саусақтың түйіскен ұшын қасаға сүйегінің төменгі қырына тірейді, саусақтардың көрінісі арқылы шат бұрышының көлемін шамалауға болады.
Жамбас қуысының қиғаш өлшемдері
Бір жақ мықын сүйегінің алдыңғы-жоғарғы өсінділерінен, екінші жақ мықын сүйегінің артқы-жоғарғы өсінділеріне дейін және керісінше өлшейді.
Симфиздің жоғарғы қырынан, оң және сол жақ артқы-жоғарғы өсінділеріне дейінгі арақашықтықты өлшейді.
Сегізкөз ойығынан мықын сүйегінің оң және сол жақ алдыңғы-жоғарғы сүйек өсінділеріне дейінгі аралық.
Бір жамбастың қиғаш өлшемдерін екінші жамбастың өлшемдерімен салыстырады, егер айырмашылығы 1 см-ден асса, ол жамбас ассиметриясын көрсетеді.
НАҚТЫ КОНЪЮГАТЫ АНЫҚТАУ
Мақсаты: тар жамбасты анықтау.
Нақты коньюгатаны(conjugata vera) сыртқы және диагональді коньюгата арқылы табуға болады.
Сыртқы коньюгата өлшемін білудің маңызы зор, өйткені бұл арқылы кіші жамбас қуысының кіреберісіндегі-ішкі тік өлшемді(conjugata vera) анықтауға болады.Мысалы, сыртқы тік өлшем 20см болғанда, одан 9см-ді алып тастаса, ішкі тік өлшем 11см-ге тең. Диагональді коньюгатадан 1,5-2см алып тастаса нақты коньюгатаны анықтауға болады.
Әйелді зерттеу жүргізетіндігі туралы және зерттеу алдында қуығын босатуды ескертіңіз.
Жаялықтың үстіне гинекологиялық креслоға әйелді шалқасынан жатқызыңыз.
Қолға стерильденген қолғап киіңіз.
Сол қолдың бірінші, екінші саусағымен үлкен жыныс ернеулерін ашып, оң қолдың екінші, үшінші саусағын біртіндеп қынапқа енгізіңіз.
Оң қолдың үшінші саусағын сегізкөздің мүйісіне тіреп, сол қолдың сұқ саусағын оң қолдың шат сүйегіне түйіскен жеріне қойып ұстаңыз.
Сол ұстаған күйі саусағыңызды қынаптан шығарыңыз.
Ассистенттің көмегімен белгіленген аралықты сантиметрлік лентамен немесе жамбас өлшегішпен өлшеңіз. Қалыпты жағдайда бұл аралық 13 см тең. Нақты коньюгатаны табу үшін өлшеген өлшеммен 2 см шегеру керек.
Инфекцияның алдын алу шараларының ережелерін сақтай отырып қолыңыздағы қолғапты шешіп, тастаңыз.
Қолыңызды сабынмен жуыңыз.
Сантиметрлік лентаны және жамбас өлшегішті дезинфекциялықерітіндімен залалсыздандырыңыз.
Медициналық құжатқа нәтижесін жазыңыз.
СОЛОВЬЕВ ИНДЕКСІН ӨЛШЕУ
Өлшем Соловьев индексі ескере адам дене бітімі үш түрін ескере отырып, дәл және дұрыс салмақ нормаларын анықтау үшін көмектеседі. Осы индексін есептеу үшін, сізге сантиметрмен, қылқалам жұқа нүктесінде шеңберді өлшеу қажет. Бұл сайттың Обхват сүйек өлшемін көрсетеді. Бұл көрсеткіш, сіз Бұлшық, дене параметрлерін, пропорционалдық және оның конституция түрін орнатуға мүмкіндік береді. Соловьев индексі ол адамның физикалық жағдайын талдау, ескеру қажет.
Соловьев индексі әйелдерге арналған 15 кем және ерлер үшін 18-ден аз болса, осы түрі астениялық деп аталады. Astenik орган ол тар кеуде және иығына, жұқа сүйек пен сипатталады, нәзік болып табылады ұзақ мойынға. Әдетте, asthenics биік, олар табиғатта жұқа болып табылады. гипотензия, невроздар, іш ауру, өкпе туберкулез ауыр нысаны, Ойық жара ауруы: мынадай аурулардың Бұлшық артты тәуекел осы түрі үшін.
Егер Соловьев индексі, бұл гипрестеник орган түрін көрсетеді. Hypersthenics сырттай мығым қайраткері толық көрінеді. Олар қысқа мойын және аяқ, күшті қаңқа және дөңгелектенген сипатталады кеуде қуысының. әдетте орта биіктігі мен мығым денелі адамдар гипрестеник түрі. Ең жиі, олар жүрек-қан тамырлары жүйесі, қант диабеті, аурулары бейім өт тас ауруы кезінде- және семіздік.
ЖҮКТІ ӘЙЕЛДЕН АНАМНЕЗ ЖИНАУ ТЕХНИКАСЫ
1.Паспорттық бөлім.
2.бала күнінде, ересек жаста ауырған аурулары, олардың ағымы, емі.
3 .Тұқым қуалаушылық.
4.тұрмыс жағдайы
5.Эпидемиологиялық анамнез.
6.Аллергологиялық анамнез.
7.Акушерлік-гинекологиялық анамнез:
менструация функциясы (менархе и менструальді циклдың қалыптасуы, ұзақтығы, ауыру сезімі және жиілігі, қан щығынының көлемі, соңғы менструация күні);
жыныстық өмір (қай жаста, некеде бар-жоқтығы);
гинекологиялық аурулар (қандай, қашан, ұзақтығы және ағымының сипаты, жүргізілген терапия, емінің нәтижесі);
репродуктивті функция - алдыңғы жүктіліктерінің ағымы, нәтижесі (жасанды түсік және өздігінен болған түсіктер)
осы уақыттағы жүктілік ағымы (бірінші және екінші жартысындағы ағымы, ауырған аурулары, қай аптада, емі және нәтижесі, емі амбулаторлы және стационарлы ма және т.б).
Мақсаты: жүктілік ағымын, ерекшеліктерін анықтау
Құрал -жабдықтар: босану тарихы, қалам
Іс- әрекет алгоритмі
Жүкті әйелді жылы жүзбен қарсы аламыз. Танысамыз. Сырласу тәртібін сақтаймыз
Паспорттық деректерді жинаймыз: аты-жөні, жасы, мекен-жайы, қызмет орны, жануялық жағдайы
Түскен кездегі шағымдарын анықтаймыз
Өмірлік анамнезін жинаймыз: жануяда нешінші бала, балалық, жасөспірімдік кезендегі дамуын, жалпы ауырған ауруларын, операция, жарақаттар болуын анықтайыз. Туберкулез, Боткин ауруы, жыныстық жолен жұғатын ауруларын анықтаймыз.
Арнайы анамнез жинаймыз: етеккір қызметі (менархе, келуі, тұрақталуы, реттілігі, ұзақтығы, ауырсынуы) жыныстық қатынас (неше жастан, некесі), бала көтеру қызеті (алдында болған жүктіліктер ағымы, аяқталуы, асқынулары)
Аллергиялық анамнез. Гемотрансфузия мүмкіндігіне көңіл аударамыз
Қазіргі жүктілік ағымы ( соңғы етеккірі, ЖДА тіркеуге түру уақыты, үштіктер бойынша жүктілік ағымдары, экстрагенитальді аурулары)
СЫРТҚЫ АКУШЕРЛІК ЗЕРТТЕУЛЕРДІ ЖҮРГІЗУ
Студенттерге тапсырма: емтихан қабылдаушыға бір уақытта жасап жатқан әрекетіңізді айта отырып,алынған мәліметтер бойынша комментарий жасаңыз,
Емтихан қабылдаушыға ақпарат:студенттің ісін төменде көрсетілген пункт бойынша бағалаңыз.
№ Бағалау критерилері
Науқасқа жүргізілетін іс-әрекеттерді түсіндіріп,сұрақ қоюға мүмкіндік бере отырып және оған жауап беру.
Қолды сабынды сумен мұқият жуыңыз.Таза,құрғақ сүлгімен сүртіп,бір реттік қолғапты киіңіз.
Жүкті әйел биік қатты кушеткаға аяқтарын жамбас-сан және тізе буындарында бүгіп жатады.( Іштің бұлшық еттерін босату үшін)
Зерттеуші жүкті әйелдің оң жағынан бетіне қарап тұрады
Бірінші әдіс арқылы жатыр түбінің биіктігін анықтаймыз
Екі қолдың алақанын жатыр түбі аймағына орналастырамыз,саусақ ұштары бір-біріне бағытталған,бірақ жанаспайды.Жатыр түбінің биіктігін семсер тәрізді өсіндіге немесе кіндікке қатынасы бойынша анықтаймыз.Жатыр түбінде орналасқан ұрықтың бөлігін анықтаймыз.( Жамбас бөлігі келсе-ірі,жұмсақ,баллатирленбейді.А л басы келсе-ірі,тығыз,баллатирленеді)
Екінші әдіспен орналасуын,позициясын және ұрық түрін анықтаймыз.
Қолды жатыр түбінен жатыр бүйіріне ауыстырамыз.Оң және сол қолды кезектестіріп,жатырдың бүйір бөліктерінің пальпациясын жүргіземіз.Сол қолды қозғалыссыз қалдырып,жатырды фиксациялап,оң қолды жоғары және төмен қозғалтып, ұрықтың орналасуын анықтаймыз.(егер ұрықтың арқасы болса-жұмсақ,тегіс болады.)Оң қолмен жатырды бірнеше рет басып,сол қолмен ұрық бөліктерін анықтаймыз(ұрықтың ұсақ бөліктерін).Мәліметтер алғаннан соң қорытынды жасаймыз(позиция-біріншілік,екіншіл ік;позиция түрі-алдыңғы,артқы)
Үшінші әдіспен ұрықтың келген бөлігін анықтаймыз.
Пальпацияны бір оң қолмен жүргіземіз.Бұл кезде бас бармақты максималды түрде қалған төрт саусақтардан алшақтатамыз.Саусақтарды ақырын қозғалыспен терең детіп және бас бармақ пен қалған төрт саусақпен ұрықтың келген бөлігін ұстаймыз да басының баллотирлеуші симптомын анықтаймыз
Төртінші әдіспен ұрықтың келген бөлігінің кіші жамбас кіреберісіне қатынасын анықтаймыз.
Бұл тәсілді орындау үшін жүкті әйелдің аяқтарына бетімен бұрылып,оң жағында тұрамыз
НӘРЕСТЕНІҢ ЖҮРЕК СОҒЫСЫН АКУШЕРЛІК СТЕТОСКОП АРҚЫЛЫ ТЫҢДАУ
Мақсаты-нәрестенің орнынын, жатуын және позициясын анықтағаннан кейін, акушерлік стетоскоппен нәрестенің жүрек соғысының сипатын бағалау және анықтау.
Көрсетулері - жүктіліктің екінші жартысында әйелдер консультациясына әрбір келуі кезінде немесе босану кезінде.
Қарсы көрсетулері - жоқ.
Мүмкін болатын асқынулары- жоқ.
Ресурстары- тақтай төсек немесе кереует, жеке жаялық, акушерлік стетоскоп,
ультрадыбысты аппарат, дәкелі шариктер, спирт, гель, бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптар, сабын, орамал.
Іс-әрекет алгоритмі:
1. Өзіңізді таныстырыңыз, әйелге осы зерттеудің қажеттілігін және мақсатын түсіндіріңіз, оның ризашылығын алыңыз.
2. Қолдарыңызды гигиеналық деңгейде жуыңыз.
3. Қолдарыңызға бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптарды киіңіз.
4. Әйелді арқасымен жеке жаялыққа, аяқтарын созып және ішін ашып тақтай төсекке немесе кереуетке жатуын сұраңыз.
5. Әйелдің оң жағына, оның бетіне қарап отырыңыз.
6. Акушерлік стетоскопті спиртке малынған шарикпен сүртіңіз.
7. Қолыңызға акушерлік стетоскопті (ультрадыбысты зерттеу анализаторын) алыңыз, оның кең қоныш тарататын жағын жүкті немесе босанатын әйелдің ішіне қойыңызда, нәрестенің жүрек жиырылу жиілігін (ЖЖЖ) анықтаңыз (қалыптыда 120-160соққыминутына). Ұзынша орналасқан және баспен жатуы кезінденәрестенің жүрек соғысы кіндіктен төмен жақсы естіледі (1-позиция кезінде-кіндіктен төмен сол жақтан, 2-позиция кезінде-кіндіктен төмен оң жақтан), нәрестенің жамбаспен жатуы кезіндежүрек соғысы кіндіктен жоғары жақсы естіледі, 1-позиция кезінде- кіндіктен жоғары сол жақтан, 2-позиция кезінде- кіндіктен жоғары оң жақтан.Көлденең орналасуы кезінденәрестенің жүрек соғысы кіндік деңгейінде басқа жақын жерде жақсы естіледі. Көпнәрестелі жүктілік кезінденәрестенің жүрек соғысы әдетте жатырдың әртүрлі бөлімінде анық естіледі.
БОСАНУ ЖОЛДАРЫН АЙНАМЕН ҚАРАУ
Мақсат: Босанудан кейінгі жарақаттардың диагностикасы.
Ресурс: Босану төсегі, стерильді инструменттер: қайшы, қынаптық айналар, қысқыштар, ине ұстағыштар, хирургиялық инелер, тігіс материалдары, анатомиялық және хирургиялық пинцеттер, антисептик ерітіндісі (1% йодонат немесе 2% йод ерітіндісі), стерильді пеленка, стерильді перчатка, стерильді мақталық тампон.
Іс-әрекет алгоритмі.
Зерттеу қажеттігін әйелге түсіндіру
Сыртқы жыныс мүшелерін антисептикпен өңдеу.
Әйелдің жамбасының астына стерильді пеленка төсеу.
Стерильді пакеттен босану жолдарын қарайтын айналарды алып шығыңыз.
Қынапқа айналарды салыңыз, жатыр мойнын жалаңаштаңыз.
Ассисентке айнаны ұстатып, екі қысқыштар арқылы жатыр мойнын сағат тілімен айналдыра қарап шығыңыз.
Айналарды шығара отырып, қынапты қарап шығыңыз.Жыртылуды көрсеңіз оның дәрежесін анықтаңыз.
Мақталық тампондар арқылы сыртқы жыныс мүшелерін қарап шығыңыз.
Жатыр мойнының және қынаптың, аралықтың жыртылуын анықтаған жағдайда барлық асептика және антисептика ережелерін пайдалана отырып, ауырсыздандырып, тігу керек.
Мақсат: кеткен қан көлемін анықтау.
Ресурс: градуирленген ыдыс, лоток, таразы, пеленка, перчатка.
Іс-әрекет алгоритмі.
Босанудың 3 кезеңінде әйелдің жыныс мүшесінің жанына лоток қойыңыз және кәндібаудың ұшын сол жерге салыңыз.
Лотоктағы қанды градуирленген ыдысқа құйып, көлемін анықтаңыз.
Қан сіңген пеленкалардың салмағын өлшеңіз.
Кеткен қан көлемінің сандық көлемін анықтаңыз, яғни 100мл қан 125 грамм болады.
Босану алдындағы әйел салмағын ескекере отырып, кеткен қан көлемінің проценттік көрсеткішін анықтаңыз. Физиологиялық қан шығыны ол 0,5% дене салмағынан.
Кеткен қан шығынын босану тарихына енгізіңіз.
ЖҮКТІЛІКТІҢ МЕРЗІМІН АНЫҚТАУ
Екі қабат болған кез бен босанатын уақыттың ұзақтығын дәл анықтап беру мүмкін емес. Әдетте, есептеу соңғы етеккір келген бірінші күннен басталады. Сондықтан осы есеп бойынша жүктіліктің ұзақтығы 280 күнге, яғни 10 айға немеср 40 аптаға созылады. Әрине, әр түрлі ауытқулар да болуы ықтимал. Кейбір реттерде жүктіліктің мерзімі бұл айтылғаннан аз (240) күндей, ал тағы бір жағдайда көп (320 күндей) болуы да мүмкін. Әйелдің босану мерзімін мынадай жолдармен анықтауға болады. Соңғы етеккір келген бірінші күннен бастап үш ай мерзімді санап, шегеріп тастау керек, сосын одан шьіққан санға 7 күнді қосады. Сонда шамамен босанатын күннің мерзімі шығады. Мұны мына мысалмен түсіндірейік. Әйелдің соңғы етеккірі 1 мамырда келді делік. Міне, осыдан үш айды шегеріп тастаймыз, сонда 1 ақпан болады. Бұл санға 7 күнді қоссақ, 8 ақпан болмақ, яғни осы күні босанамын деп күту керек. Алайда, біз жоғарыда айтқандай, жүктіліктің ұзақтығы көп күнге созылып кетуі ықтимал. Демек, біздің әлгі жасаған есебіміз, шамамен ғана алынған. Баланың алғашқы қимылдауына қарап, босану мерзімін анықтау тәсілі де дұрыс шықпайды. Бір жағынан баланың қимылға келуі 18-ші аптада да, 20-шы аптада да байқалуы мүмкін. Екінші жағынан, жүкті әйел барлық уақытта да баланың бірінші рет қимылдауын дәл біле қоймайды, себебі бұл қимылды ішек-қарынның қозғалысымен шатастырушылық та аз емес. Босану мерзімін жатырдың көлемі мен баланың өсуіне қарап тек әйелдер консультациясы жағдайында ғана анықтауға болады. Сонымен жүктіліктің мерзімін анықтайтын әдістердің барлығын біршама дәл деуге болмайды. Сондықтан да әрбір әйел жүктіліктің алғашқы белгілері білінісімен, әйелдер консультациясына қаралғаны жөн. Екі қабат болу сырқатты құбылыс емес, ол нағыз физиологиялық жағдай. Оның (жүктіліктің) басталуы организмнің жыныс сферасы қызметінің бірқалыпты екендігін дәлелдейді. Бұл тұрғыдан алғанда аяғы ауыр әйел, денсаулығы мықты әйел болып та саналады. Ал екінші жағынан, екі қабат кезде әйел организмінде денсаулығы нашар, ауру адамның жағдайына бірқатар жуық келетін өзгерістер де жиі пайда болып отырады. Сәл ғана қателікке жол беріліп, күтім болмаса -- екі қабат дені сау әйел сырқат әйелге айналады. Сонымен екі қабаттық толық мәнінде физиологиялық құбылыс, дегенмен, мұның барлығы да белгілі бір қауіппен байланысты, ал олардан тек әр түрлі профилактикалық шаралардың көмегі арқылы ғана құтылуға болады.
БОЛЖАМАЛЫ БОСАНУ КҮНІН АНЫҚТАУ ЖӘНЕ БОСАНУҒА ДЕЙІНГІ ДЕКРЕТТІК ДЕМАЛЫСТЫ БЕРУ
Босану күнін анықтауда жүктілік мерзімін анықтағандай анықтайды және ескере отырып жүктіліктің орташа мерзімінде 280 күн 40 аптаға созылады.
Босану күнін анықтау үшін негеле формуласы қолданылады. Соңғы етеккірдің бірінші күнінен 3 ай артқа шегеріп анықталған нәтижеге 7 күн қосасыз.
Қазіргі уақытта туғанға дейінгі декреттік демалыс жүктіліктің 30 аптасында беріледі 126 күнге. Көп ұрықты жүктілікте 28 аптада 180 күнге беріледі.
Босану асқынған әйелдерге қосымша 14 күн беріледі.
30 аптаға дейін тірі бала босанса, туған мекемеден туғаннан кейін 156 күн декреттік демалыс беріледі. Бала өлі туылған жағдайда немесе ол туылғаннан кейінгі 7 күнге дейін өлсе, туғаннан кейінгі декреттік демалыс 86 күн.
Радиактивті зақымдалған аумақтарда тұрған әйелдерге туғанға дейінгі декреттік демалыс 90 күнге, ал туғаннан кейін 70 күнге беріледі.
Жаңа туған баланы асырап алған жағдайда туылған жердегі мекемеден туғаннан кейінгі декреттік демалыс 70 күнге беріледі.
1.Жүкті әйелдің жатыр ұзындығын, іш айналымын, бойын, салмағын анықтаңыз.
2. Джонсон әдісі арқылы анықтаңыз. Джонсон формулсы бойынша баланың салмағы (жатыр ұзындығы-11) Х155,
90кг салмғындағы әйелдің шартты коэффициенті 11-ге тең.
90кг жоғары болғанда 12-ге тең 155кг арнайы индекс беріледі.
3.Іштегі нәрестенің болжамалы салмағын Лонковиц әдісі бойынша анықтаңыз. Лонковица формуласы бойынша баланың салмағы = (жатыр ұзындығы+іш айналымы(см)+дене салмағы(кг)+ әйелдің бойы (см)) X10.
4. Іштегі нәрестенің болжамалы салмағын Жорданиа әдісі бойынша анықтаңыз. Жардониа формуласы бойынша ұрықтың салмағы жатыр ұзындығы мен іш айналымының көбейтіндісіне тең.
ЖҮКТІ ӘЙЕЛДІҢ ІШ ШЕҢБЕРІН ЖӘНЕ ЖАТЫР ТҮБІ БИІКТІГІН ӨЛШЕУ
Ішектің көлемін өлшеу тәртібі 20-шы аптадан бастап орынды. Бұл кезеңде асқазан дөңгелек болады, ал гинекологтың әр қабылдауында одан өлшемдер алынады және деректер биржалық картаға енгізіледі. Іштің айналасын өлшеу - жүктіліктің маңызды бөлігі. Осы ақпарат негізінде, сондай-ақ, жатырдың биіктігі туралы деректерді шеше отырып, гинеколог ұрықтың бағалау құнын есептеп, оның өсу динамикасын қадағалайды.
Жүктілік кезінде іш ағзасын дұрыс өлшеу үшін келесі манипуляцияларды жүргізу керек:
несепнәр босатыңыз (ең дәл көрсеткіштер үшін өлшемдер бос қышқылмен жүргізіледі),
түзу аяқтары бар көлденең позицияны алыңыз,
іш аймағын тастаңыз
өлшеу үшін өлшеуіш таспаны қолданыңыз.
Ішек ішекті таспа: белдің қисаюы артқы жағында және кеуде қуысының деңгейінде.
Жоғарыда айтылғандай, бұл көлемнің біреуі нәрестенің өсуін толық бағалау үшін жеткіліксіз. Жатырдың төменгі жағындағы құндылықты өлшеу қажет. Келесі қадамдарды орындау керек:
босатыңыз,
көлденең бетке түсіп кетеді
таспа өлшеу арқылы.
Өлшеу құрылғысы пабис басынан uterus түбінің шығыңқы нүктесіне дейін ағып кетуі керек.
Іштің айнасы мен жатырдың қабатының биіктік көрсеткіштері, гинеколог бала бағаланған массасын есептейді: көрсеткіштерді көбейтеді (салқындатқыш x VSDM).
Жалпыға бірдей қабылданған стандарттарға сәйкес, 20-шы аптадан бастап жүктілік кезінде ішектің көлемі 70-75 см құрайды, айналымның орташа ұлғаюы әр 14 күн сайын шамамен 2-3 см құрайды. Яғни, 30-шы аптаның аяғында тұманды мөлшері 82-87 см, ал 36-38 апта - 100 см-ге дейін жетеді.
ІШТЕГІ НӘРЕСТЕНІҢ БОЛЖАМАЛЫ САЛМАҒЫН АНЫҚТАУ
Мәліметті медициналық құжатқа тіркеу
Қиыршыққа арналған шикізатты сатып алу. Баланың келешегінің салмағы мен өсуі болашақ нәрестеге арналған киімді таңдағанда өте маңызды. Баланың ата-аналары жаңа туған нәрестеге қандай мөлшерде таңдау керек - 50 немесе 56 балалар киімінің мөлшерін анықтауы керек.
Кесари бөлімін шығару шешімі. Ірі жеміс деп саналады, оның салмағы 38-40 аптада әйелдің жүктілігі 4000 грамнан асады. Мұндай жағдайда дәрігерлер кезералдық бөлімде шешім қабылдауы мүмкін. Алайда, салмақты анықтау қате болуы мүмкін. Әйелге үлкен жеміс диагнозы қойылған және тіпті үлкен жеміс (егер сынықтардың салмағы 5 кг артық болса), бірақ әдеттегі салмағы бар нәресте дүниеге келген. Босануды кисарей бөлігімен шешу туралы шешімді жүктілік кезінде байқау негізінде жетекші дәрігер жүргізеді. Келесі факторлардың бірі болашақ қалдықтардың салмағына әсер етуі мүмкін:
тұқым қуалайтын болса, жүкті әйелдің біреуінде үлкен балалары болса,
егер әйел жүктілікті ұзартса,
Болашақ сынықтары жоғары және күшті әкесі болса,
жүкті әйел артық салмақ,
болашақ анаға қант диабетінің болуы,
қайта жүктілік.
Психологиялық бейбіт болашақ аналар. Кез-келген болашақ анасы нәресте үшін барлық нәрсе екенін білгісі келеді. Дәрігерлер үшін маңызды көрсеткіштердің көбісі әйелге әрдайым түсініксіз (мысалы, қалыңдығы кеңістігінің қалыңдығы және т.б.). Дегенмен, әрбір ана үшін оның сынықтары салмағы қалай өсетінін білу жағымды. Салмақ индикаторы әйелге баласымен бірге жайлылық пен абсолюттік бірлікті береді. Болашақ анасы оның сынықтары қаншалықты қосылғанын біледі, бұл оның ішкі күші мен сенімділігін береді, ал салмағы бекер емес.
Жүктілік салмағын анықтау әдістері
Ұрық салмағын анықтаудың екі негізгі жолы бар. Бірінші аппараттық - аппараттық деректерді ультрадыбыстық пайдалану. Екінші есептеледі.
Ұрықтың салмағын анықтауға арналған аппараттық әдіс. Ультрадыбыстық - жүкті әйелдерге күтім жасаудың міндетті тәртібі. Жақында аналар монитор экранында болашақ сәбиді таңдандырады. Ультрадыбыстық функция - бұл өз кезегінде босанудың жүктілігін, ұрықтың дамуының бұзылуын диагностикалауға және оның жалпы жағдайын бағалауға, сондай-ақ ұрықтың мөлшерін анықтайтын фетометрия жасауға мүмкіндік беретін дер кезінде диагноз.
ТОЛҒАҚТЫҢ ҮЗАҚТЫҒЫН ЖӘНЕ ҮЗІЛІСІН АНЫҚТАУ
Мақсат: Босану белсенділігінің сипатын анықтау.
Ресурс: секундомер, босану тарихы.
Іс-әрекет алгоритмі.
1. Әйелге зерттеу қажеттігін айтыңыз.
Босанушы әйелдің оң жағына бетпе-бет қарап отырыңыз.
Алдын-ала қолыңызды жылытып, ішіне қойыңыз.
4. Секунд бойынша толғақ ұзақтығын анықтаңыз (жатырдың тонуста болу ұзақтығы), әйелдің жағдайын бағалаңыз, толғақтың аяқталған уақытын анықтаңыз.
5. Толғақ аралық ұзақтықты анықтаңыз.
6. Толғақ ұзақтығына, жиілігіне, күшіне, ауырсыну сезіміне сспаттама беріңіз. 10 имнут ішінде болған жиіоігін жазыңыз.
7. Алынған мәліметтерді босану тарихына партограмамға тіркеу.
Дәрігер-акушер толғақты анықтап қана қоймай, толғақты әйелдің жалпы жағдайын үнемі бақылап отыруы қажет және уақтылы жәрдем беріп отыруы тиіс.
Толғақты дұрыс бақылау үшін төмендегі мәселелерді анықтап алу керек:
-- әйелдің жасы, нешінші тууы;
-- толғақ басталған ба;
-- егер толғақ болса, ол қай кезеңде;
-- қағанағы жарылған ба;
-- нәрестенің қалпы қалай;
-- нәресте тірі ме, өміріне қауіп жоқ па;
-- жүктіліктің мерзімі қанша;
-- нәрестенің жайғасуы дұрыс иа;
-- жамбас сүйегінің өлшемі қандай;
-- нәрестенің салмақ шамасы қандай;
- алдыңғы босануы қалай болған, акушерлік анамнезі ауырлаған емес пе.
Әрине, бұл нәрселердің бәрін анықтап, дұрыс баға беру үшін толғақты әйелдің қажетті мәліметтерді алғаннан кейін, әйелді сырттай және іштей (қынап арқылы) мұқият тексеріп, көру керек.
ШҮЙДЕСІМЕН КЕЛУДІҢ АЛДЫҢҒЫ ТҮРІНДЕГІ БОСАНУДЫҢ БИОМЕХАНИЗМІН КӨРСЕТУ
Шүйдемен келгендегі алдыңғы көрінісінің босану биомеханизмі 3 негізгі және 3 қосымша кезеңнен тұрады.
1 - негізгі - ұрық бастың кіші жамбас кіреберісіне қондырылуы. Ұрық басы сагитальды жігімен кіші жамбас кіреберісінің бір қиғаш өлшеміне сәйкес келеді.
1 - қосымша - ұрық басы сәл бүгіліп, иегі кеудесіне жақындайды. Кіші еңбегі жамбастың өткізгіш осьіне жақындап, өткізгіш нүктеге айналады.
2 - негізгі - ұрық басының кіші жамбас қуысына түсуі.
2 - қосымша - ұрықтыңбасы екінші аздаған іштей бұрылыс жасап, сагитальды жігі жамбас шығаберісінің тік өлшеміне сәйкес келеді.
3 - негізгі - ұрықтың басының жарып шығуы, шүйде ойысы қасағаның астына келіп, бірінші айналу нүктесі пайда болады.
3 - қосымша - сол айналым нүктесінде бала басы шалқаяды, баланың беті, маңдайы,иегі туылады. Денесіішке бұрылыс жасап, басы сыртқа бұрылыс жасайды. Бала алдыңғы иыққа дейін туылып, иық пен қасаға арасында екінші айналым нүктесі пайда болады.Осы нүктеде бүйіріне бүгіліп, артқы иығы туылады, әрі қарай қалған бөлігі кедергісіз туылады.
Босанудың ІІІ кезеңі
Нәресте туылғаннан кейін басталады.Плацентаның жатыр қабырғасынан бөлініп, бала жолдасының туылуымен аяқталады. Нәресте туғаннан кейін активті немесе күту тактикасы қолданылады. Біз активті түрде босанудың үшінші кезеңін жүргіздік.
1. Нәресте туылғаннан кейін әйелдің жатыр қуысында екінші ұрық бар-жоғын анықтау үшін пальпация жасалады, екінші ұрық жоқ болғаны анықталғаннан кейін, сан бұлшық етіне бала туылғаннан кейін бір минут ішінде 10 ЕД окситоцин енгізіледі.
2. Кіндік бауын бақылау қажет. Кіндік бауын спиртпен өңдеп, қысқыштың біріншісін кіндік сақинасынан 10см, екіншісін одан 2см қашықтықта салып, олардың арасын қайтадан спиртпен өңдеп, стерильді қайшымен кіндік бауын кесеміз. Қысқышпен кіндік бауды әр бір жатыр жиырылған сайын төмен қарай, ал қолды қааға үстіне қойып жатырды жоғары қарай тартамыз. Осылай 3 тракциядан кейін қалыпты жағдайда кіндік бауы мен ұрық жолдасы бөлініп шығады. Плацентаны мұқият қарап, оның бүтіндігіне көңіл бөлеміз.
БОСАНУДЫҢ 3 ШІ КЕЗЕҢІН БЕЛСЕНДІ ЖҮРГІЗУДІ КӨРСЕТУ.
1.Аталған әдістің қажеттілігін босанушыға түсіндіру:босанудың 3-ші кзеңі қысқарады,қан жоғалту төмендейді жіне босанудан кейінгі қан кету қаупін төмендетеді.Бала дүниеге келген соң,1 минут аралығында,бұлшықет ішілк окстоцин препаратын (санға)салынады,жатыр жиырғыш болып келеді.Окситоцин салғаннан бірнеше минуттан соң плацентаның жатыр қабырғасынан ажырауы болады.Бұл кезде сіздің көмегіңіз қажет болмайды.Сіз күшенбейсіз.
2.Босанушыдан бәрін түсінді ме сұрау.Жазбаша келісімін алу!
3.Бала дүниеге келіп,кіндікбауда пульсация аяқталған соң(алғашқы 1- минуттың соңы)босанушыға санға бе 10 БІР. Окситоцин-2 мл салынады.
4. Кіндікбауды аралықтан 8-10 см аймақта қысу.Қысылған кіндікбауды және қысқышты 1 қолмен аз созылған қалыпта ұстап тұру.Екінші қолды әйелдің шат аймағына қойып жатырды ұстап тұру қажет,бақыланып тұрған кіндікбауды тарту кезінде оны мықыннан алшақтау ұстау кезінде.Ол жатырдың инверсиясынан қашуға көмектеседі
5.Жатыр жиырылуын күту(2-3 минут).Жатыр жиырылған кезде(дөңгелектеніп,тығыз болады)ақырындап кіндікбауды өзіне және төмен тарту(тракция),плацентаның туылуы үшін.Біруақытта жатырды кіндікбауды тартқанға қарама қарсы бағытта итеруді(контракция)жалғастыру.
6. Егер плацента бақыланған тракция кезінде 30-40 секундта түспесе,кіндікбауды тартуды тоқтатып,келесі жатыр жиырылуын күту.Қажет болған жағдайда кіндікбаудың ұзаруына қарай қысқышты мықынға жақын аймақта орналастыру.Келесі жатыр жиырылған кезде кіндікбау тракциясын бақылай отырып,біруақыттағы қарама-қарсы контракциямен жалғастыру.
7.Плацента қынапта пайда болғанда,плацентаны екі қолмен ұстап және қауіпсіз қимылдармен ұрық қабын сағат тілі бағытында туылғанша ақырындап бұрау.Ұрық жолдасы туылғаннан соң,бірден алдыңғы құрсақ қабырғасы арқылы жатырға жиырылғанша(тығыз,дөңгелек,тегіс контурлы,кіндік деңгейінде)сыртқы массаж жасау.Ұрық жолдас туылған соң оның бүтіндігіне көз жеткізу.
8. Ұрық жолдасты аналық бетімен тегіс бетке орналастыру(тегіс табақ),салфеткамен кептіру және тексеруге кірісу:беті бөліктер мен олардың арасындағы ойыстардан тұрады,барлық бөліктер түйіседі.Плацентаның шеттеріне назар аудару,тіннің өзгерістеріне назар аудару: майлы жаңарулар,ескі қан ұйындысы.
БАЛА ЖОЛДАСЫНЫҢ БҮТІНДІГІН АНЫҚТАУ
1.Өзіңізді таныстырыңыз, әйелге түсіндіріңіз, бала жолдасын қарау дәрігер және акушербике үшін өте жауапты мәселе.
2.Қолдарыңызды гигиеналық деңгейде жуыңыз.
3.Қолдарыңызды бір рет киетін стерилді резеңке қолғаптарды киіңіз.
4.Бала жолдасын қарау үшін Сіз оны аналық жағымен жоғары қаратып табақтың тегіс беткейіне салыңыз.
5.Алғашқыда нәресте қабықтарын жыртыңыз, сосын сүлгімен қан ұйысын сүртіп алыңыз.
6. Өте мұқият плацентаның бөліктерін, шетін қараңыз. Бүтін плацентаның шеті тегіс және одан шығатын жыртылған тамырлардың болмауы, бөліктердің беткейі тегіс, жалтыраған.
7. Сосын қабықтарды қараңыз. Ол үшін бала жолдасының нәрестелік жағын жоғары қаратып аударыңыз және қабықтарды жазыңыз, оны кіндік бау арқылы ұстаңыз, нәресте орнынын қайта орнына келтіруге ынталаңыз.
8.Үзілген тамырлардың болуына асаназар аударыңыз, себебі бұлар қосымша бөлік барын және жатыр қуысында қалғанын дәлелдейді.
9.Егерде үзілген қабықтарды тапсаңыз, демек, олардың үзінділері жатырда кідіргенін көрсетеді.
10.Қан ағу болмаған кезде жасанды түрде қабықтарды алып тастамаңыз, олардың өздері шығады. Қабықтардың жыртылу орны бойынша плаценталық алаңшаның орналасуын ішкі ернеуге байланысты анықтауға болады. Қабықтардың жыртылуы плацентаға жақын болса, онда плацентаның төмен бекітілгені анықталады, бұл босанғаннан кейінгі ерте кезеңде көп қанағудың қауіптілігін көрсетеді.
11. Кіндік баудың бекітілген орнына көңіл бөліңіз (орталық, бүйірлік, шеттік).
12. Кіндік баудың ұзындығына көңіл бөліңіз (ұзын, орташа, қысқа).
13. Бір рет киетін резеңке қолғаптарды шешіңіз және ҚҚҚ салыңыз.
14.Қолдарыңызды сабынмен жуыңыз және орамалмен құрғатыңыз.
15. Бала жолдасын зертханаға немесе қайта өңдеуге жіберіңіз.
16. Босану тарихына жазу қалдырыңыз.
БОСАНУДА КЕТКЕН ҚАН МӨЛШЕРІН АНЫҚТАУ
Босанудан кейінгі кешеуіл (екіншілік) қан кету (БКҚ) - 500 мл көлеміндегі босанудан кейінгі 24 сағаттан 6 аптаға дейінгі кезеңде туындайтын қан кету.
Босанудан кейінгі қан кету - 500,0 мл құрайтын босану кезіндегі табиғи босану жолдары арқылы және 1000 мл астам касарь тілігі кезіндегі клиникалық маңызды қан кету.
Кешеуіл қан кету себептері болатындар: жатырдың жиырылу қабілеттілігінің бұзылуы (жатыр антония), босанудың жұмсақ жолдарының (жатыр мойнының, іншектің) жыртылулары мен гематомалары, жатыр жыртылуы немесе теріс айналуы, жатырдың жалпақ байламының қан құйылуы (гематома), жатыр қуысында бала жолдасының қалдықтары фонындағы эндомиометрит, жыныс мүшелерінен тыс қан кету.
Мақалада ҚР ДСМ клиникалық хаттамасына сәйкес босанудан кейінгі қан кетудің этиолгиясы, диагностикасы мен акушерлік тактикасы бойынша мәліметтер келтірілген.
Босанудан кейінгі қан кету (БКҚ)- табиғи жолдар арқылы босану кезінде 500 мл немесе одан жоғары және кесар тілігі операциясынан кейін 1000 мл немесе одан жоғары мөлшерді қамтитын клиникалық маңызы бар қан жоғалту түрі.
Жіктелуі:
Босанудан кейінгі ерте қан кету- босанудан кейінгі алғашқы 24 сағатта.
Босанудан кейінгі кеш қан кету- босанудан кейінгі кезеңнен 24 сағат өткен уақытта.
Қауіп факторлары:
Босанудың үшінші кезеңінің ұзаруы
Преэклампсия
Анамнезде босанудан кейінгі қан кету жағдайларының болуы
Көпнәрестелік
Босану жолдарынының жұмсақ тіндерінің жарақаты
Ұзаққа созылған босану
Оперативтік түрдегі қынаптық босанулар
Жатыр қуысында плацентаның және оның бөліктерінің кідіруі
Плацентаның жатуы
Тромбофилия
Ірі нәресте
Көп босанулар
ЖАҢА ТУЫЛҒАН НӘРЕСТЕ АНТРОПОМЕТРИЯСЫ
Мақсат: нәрестенің жетілгендігі туралы дәрежесін анықтау.
Ресурс: жаймалық үстелше; электрондық таразы; нәрестені екіншілік өңдеуге арнлаған заттары бар стерильді пакет, сантиметрлік лента, стерильді қолғаптар.
Іс-әрекет алгоритмі.
1.1-3 минут қолыңызды сабынмен жуыңыз, стерильді салфеткамен құрғатыңыз, антисептикпен 3-5 минут өңдеңіз.
2.Стерильді қолғаптар киіп, оның сыртын 70 % спиртпен өңдеңіз
Алдын ала жылытылған жаймаларға оралған нәрестенің салмағын лшеңіз және жаймалардың салмағын алып тастаңыз.
Стерильді сантиметрлік лентамен бас айналымын, кеуде айналымдарын өлшеңіз.
Нәресте бойын шүйде төмпешігінен өкше сүйегіне дейін өлшеңіз.
Алынған мәліметтерді нәретелердің ауру тарихына жазып қойыңыз.
Жас аналар баланың антропометриялық көрсеткіштеріне өте сезімтал. Және бұл өте дұрыс, өйткені бұл көрсеткіш белгілі бір дәрежеде баланың денсаулығына, тәбетіне және дене жұмысының басқа да ерекшеліктерін көрсетеді. Ата-аналарға ескертуді жалғыз нәрсе - тәуелсіз тұжырымдар. Егер сізде күмән бар болса, дәрігермен кеңесу керек.
ПРЭКЛАМПСИЯНЫҢ АУЫР САТЫСЫНДАҒЫ ЖЕДЕЛ КӨМЕК
Преэклампсия - бұл жүкті әйелдердегі әдетте АҚ мен протеинурияның көтерілуімен көрінетін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz