Медициналық қызметтер нұсқаулықтары
ДЫМҚЫЛДАНҒАН ОТТЕГІНІ ЖАСТЫҚША АРҚЫЛЫ БЕРУ ТӘСІЛІ
1.Пациентке процедура барысын түсіндіріп, келісімін алыңыз.
2.Қолды гигиеналық деңгейде жуып, резеңке қолғап киіңіз.
3.Пациентті Фаулер жағдайында отырғызыңыз.
4.Бобров аппаратын дайындаңыз. Бобров аппаратына дистилденген суды құйыңыз.
5. Егер өкпе ісігі болса 70% этил спиртін 32 өлшемде қүйыңыз,температурасы 30-40° С болуы керек.
6. Қақпағын жабыңыз. Бобров аппаратында екі түтікше болады. Біреуі кислород баллонға, ал екінші түтікше науқасқа беріледі, оның ұзындығы 60см.
7.Катетер жіберер алдында тыныс жолдарының өткіздіштігін тексеріңіз.
8. Резеңке қолғапты өндеңіз, катетеры бар орауды ашыңыз.
9.Түтікшені кандай ұзындыққа жіберетінін тексеру үшін құлақтын шеміршегінен мұрын ұшына дейін өлшеп, (15см) болжам белгі қойыңыз.
10. Катетердын салатын жағына вазелин майын (физ.ертітінді немесе дистилденген су) жағыңыз.
11. Катетерды қалам тәрізді ұстаңыз(3-4см).
12. Төрт саусақ маңдайында, мұрын ұшын бас бармақмен жоғары көтеріңіз.
13. Катетерды мұрын қуысына белгілеген жеріне дейін кіргізіңіз.
14. Шпательді алып, жұтқыншақтың артқы жағын қараңыз. Сол жерде көрініп тұрады.
15.Катетерды лейкопластырмен бекітіңіз.
16.Мұрын катетырына резеңке түтікше арқылы Бобров аппаратына жалғаңыз.
17.Екінші түтікшені кислородтық баллонға жалғаңыз.
18. Баллонды ашып, оттегіні беру жылдамдығын реттеңіз (минутына 2-3л)
19.Пациенттің мұрынның шырышты қабаттарын тексеріңіз.
20.Жалпы жағдайына баға беріңіз.
21. Егер мұрынның шырышты қабаттары тітіркенген болса, онда оған майлы ерітіндіні тамызыңыз.
22. Катетерды әрбір 6 сағат сайын бір мұрын қуысынан екінші мұрын қуысына ауыстырыңыз.
23. Катетерды, резеңке қолғапты контейнерға тастаңыз, шпательді дезинфекциялық ертіндіге салыңыз.
24. Қолды жуып, құрғатыңыз.
ДЕМ АЛУ ЖӘНЕ ДЕМ ШЫҒАРУ
Дем алу жиілігін санау, білезік артериасынан пульсті анықтау, дене қызуын қолтық астынан өлшеу, графикалыө тіркеу
1.Пациентке процедура барысын түсіндіріп, келісімін алыңыз.
2.Қолды гигиеналық деңгейде жуып, резеңке қолғап киіңіз.
3.Пациентті Фаулер жағдайында отырғызыңыз.
4.Бобров аппаратын дайындаңыз. Бобров аппаратына дистилденген суды құйыңыз.
5. Егер өкпе ісігі болса 70% этил спиртін 32 өлшемде қүйыңыз,температурасы 30-40° С болуы керек.
6. Қақпағын жабыңыз. Бобров аппаратында екі түтікше болады. Біреуі кислород баллонға, ал екінші түтікше науқасқа беріледі, оның ұзындығы 60см.
7.Катетер жіберер алдында тыныс жолдарының өткіздіштігін тексеріңіз.
8. Резеңке қолғапты өндеңіз, катетеры бар орауды ашыңыз.
9.Түтікшені кандай ұзындыққа жіберетінін тексеру үшін құлақтын шеміршегінен мұрын ұшына дейін өлшеп, (15см) болжам белгі қойыңыз.
10. Катетердын салатын жағына вазелин майын (физ.ертітінді немесе дистилденген су) жағыңыз.
11. Катетерды қалам тәрізді ұстаңыз(3-4см).
12. Төрт саусақ маңдайында, мұрын ұшын бас бармақмен жоғары көтеріңіз.
13. Катетерды мұрын қуысына белгілеген жеріне дейін кіргізіңіз.
14. Шпательді алып, жұтқыншақтың артқы жағын қараңыз. Сол жерде көрініп тұрады.
15.Катетерды лейкопластырмен бекітіңіз.
16.Мұрын катетырына резеңке түтікше арқылы Бобров аппаратына жалғаңыз.
17.Екінші түтікшені кислородтық баллонға жалғаңыз.
18. Баллонды ашып, оттегіні беру жылдамдығын реттеңіз (минутына 2-3л)
19.Пациенттің мұрынның шырышты қабаттарын тексеріңіз.
20.Жалпы жағдайына баға беріңіз.
21. Егер мұрынның шырышты қабаттары тітіркенген болса, онда оған майлы ерітіндіні тамызыңыз.
22. Катетерды әрбір 6 сағат сайын бір мұрын қуысынан екінші мұрын қуысына ауыстырыңыз.
23. Катетерды, резеңке қолғапты контейнерға тастаңыз, шпательді дезинфекциялық ертіндіге салыңыз.
24. Қолды жуып, құрғатыңыз.
ҚАҚЫРЫҚТЫ ТУБЕРКУЛЕЗ ТАЯШАСЫНА
ТЕКСЕРУГЕ ЖИНАУ ТӘСІЛІ
1.Пациентке қақырықты қалай жинайтыны туралы түсіндіру,келісімін алу
2.Қақырықты таңертен аш қарында жинау
3.Пациентке:
Ø Таңертең екі сағат бұрын қақырықты жинар алдында тістерін тазалау;
Ø Ауызды, жұтқыншақты қақырық алар алдында сумен шаю;
Ø Тұру немесе тігінен отыру;
Ø Ыдысты төменгі ерніне тигізбей ұстау;
Ø Пациент бірнеше рет терең дем алып содан кейін шығарып жөтел шақырады;
Ø Қақырықты 3-5мл көлемде алу;
Ø Ыдыстың қақпағын жабу.
4.Қақырықты лабораторияға 1 сағат ішінде жіберу, себебі атипті жасушалар ыдырауы мүмкін.
1.Пациентке қақырықты жинауды үйрету, келісімін алу
2.Қақырықты ашық ауада бөтен адамдар жоқ жерде немесе арнайы ашық терезелері бар жақсы желдетілетін немесе вентиляциясы және кварц шамы бар жерде жинау.
3.Маска, клеенкалы алжапқыш, резенке қолғапты кию
4.Қақырықты таңертен аш қарында бірінші күні 1 рет,екінші күні 2 рет стационарлық жағдайда жинау
5.Пациентке тісін тазалап, содамен немесе қайнатылған сумен аузын шаюды сұрау
6.Пациентке контейнерді берініз
7.Пациенттің артына тұрып контейнерді аузына әкеліп, ұстауын сұраңыз
8.Пациентке аузын қол орамалмен жабуын сұраңыз, 3 рет демін шығару мен алуын одан кейін қатты жөтелуін сұраңыз, 2-3 қақырығын контейнердің шетіне тигізбей тастау
9.Контейнердің қақпағын жабу
10.Жиналған қақырықты тексеру
11.ТБ-05 жолдамасын жазу
12.Жиналған қақырықты лабораторияға 1 тәулік ішінде жіберу
13.Маска,резенке қолғапты қолданған заттарға арналған контейнерге тастау
14.Қолды жуып, құрғату
НАУҚАСТЫ ЖӘНЕ ПЛЕВРАЛЬДЫ ПУНКЦИЯ ЖАСАУҒА ҚАЖЕТТІ ЗАТТАР ДАЙЫНДАУ
1 Науқасқа алда болатын зерттеу туралы мәліметті беріп, оның келісімін алыңыз.
1. Беліне дейін шешінген науқасты орындықтың арқа сүйенішіне бетімен қаратып отырғызыңыз, оны бір қолымен орындықтың арқа сүйенішіне таянуын, ал екінші қолын басына орнатуын (патологиялық үдеріс бар жағына) сұраңыз.
2. Науқастан денесін сәл бір қырына қарай бұруын сұраңыз, дәрігер тесуді жүргізетін қарама-қарсы жағына.
3. Плевра қуысын тесуді тек қана дәрігер жүргізеді, мейірбике көмекші қызметін атқарады.
4. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартып, оларды тері антисептигімен өңдеңіз, залалсыздандырылған қолғапты киіңіз.
5. Алдын ала тесетін жерді 5% спиртті йод ерітіндісімен, сосын тері антисептигімен және қайтадан йодпен өңдеңіз.
6. Қабырға аралық бұлшық етке, плевраға инфильтрациялық анестезия (тесілетін жердің аурғанын сездірмеу үшін) жүргізу үшін, шприцке сорып алынған 0,5% новокаин ерітіндісін дәрігерге беріңіз.
7. VІІ-VІІІ қабырға аралығына астыңғы жатқан қабырғаның жоғарғы қырынан тесуді жасайды, өйткені қабырғаның төменгі қырымен тамыр-жүйке будалары жүреді және қабырға аралық тамырлар зақымданады.
8. Плевра қуысына пункциялық инені дәрігер енгізіп, ішіндегі сұйықтықты шприцке сорып алады.
9. Шығатын сұйықтыққа арналған ыдысты қойыңыз.
10. Лабораториялық зерттеуге: залалсыздандырылған банкіге (пробиркаға) шприцтің ішіндегі сұйықтықты құйыңыз.
11. Плевра қуысына енгізу үшін шприцті сорып алынған антибиотигімен дәрігерге беріңіз.
12. Инені алған соң тесілген жерді 5% спиртті йод ерітіндісімен өңдеңіз.
13. Тесілген жерге залалсыздандырылған салфетканы салып, лейкопластырьмен немесе клеолмен бекітіңіз.
14. Плевра қуысынан шыққан сұйықтықты баяулату және талықсудың дамуын ескерту үшін кеуде торына қатты керілген ақ жаймамен тануды жүргізіңіз.
15. Қолғапты шешіңіз, қолыңызды жуып, кептіріңіз.
16. Пайдаланған бір рет қолданылатын шприцтерді, қолғапты, мақта шариктерін, салфеткаларды контейнерге, ал пункциялық инені зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысқа салыңыз.
17. Науқастың көңіл-күйін, таңғыштың жағдайын қадағалаңыз, тамыр соғуын есептеңіз, қан қысымын өлшеңіз.
18. Науқасты ішімен каталкаға жатқызып, палатаға апарыңыз.
19. Өткізілген манипуляциядан кейін науқас 2 сағат бойы төсек тәртібін сақтау қажеттілігі туралы науқасты ескертіп қойыңыз.
20.Алынған биологиялық материалды зерттеуге лабораторияға жолдамасымен жіберіңіз.
ЭКГ - ГЕ ТҮСІРУ ТЕХНИКАСЫ.
1. ЭКГ-ға жүріп келгенде 10-15мин демалғаннан кейін түсіріледі,тамақтан кейін 2сағ.өткенде.
2. Науқастың жағдайы - кушеткаға жатқызып.
3. Электродтарды балтыр мен білектердің ішкі жағынан салынады. Теріні арнайы гельмен немесе 10% физ.ерітіндісімен дымқылдатады.
4. Электродты салу реті: А. - қызыл - оң қолдын білегі.
Б. - сары - сол қолдың білегі.
В. - жасыл - сол аяқтың балтыры.
Г. - қара - оң аяқтың балтыры ( жер ).
Кеудемелі электродтарды пациенттің кеудесіне резеңкелік белгіленген еміздіктермен 6 позицияда жалғау:
V1 - IV қабырға аралықта төстің оң жағында
V2 - IV қабырға аралықта төстің cол жағында
V3 - IV және V қабырғалар арасында сол жақ төс жанындағы сызықта
V4 - V қабырғааралық сол жақ бұғана орта сызығында
V5 - V қабырғааралық сол жақ қолтық асты алдыңғы сызығында
V6 - V қабырғааралық сол жақ қолтық асты ортаңғы сызығында
5. ЭКГ аппаратын жерге қондыру; ЭКГ аппараттың кабелін тоққа қосу, аппаратты іске қосу;
6. Изоэлектро сызыққа аппараттың қаламын орнату;
7. Бақылау микровольтін тіркеу (М немесе 50 кнопкаға басу арқылы) және mV кнопканы басу;
8. ЭКГ тіркеуді бастау;
- I стандартты тіркемеге кнопканы орнатамыз;
- М немес 50 басып 3-4 комплексті тіркейміз;
- II, III - кнопкаға бірінен кейін бірін басып, AVR, AVL, AVF
9. Кеуде тіркемелерін жазуға кеуде электродтарымен қолданамыз; . Кнопканы mV жағдайына қойып, бақылаймыз да микровольтті тіркейміз;
10. Аппаратты сөндіреміз; электроттарды шешеміз. ЭКГ лентасын толтырамыз; күні, науқастың тегі, аты жөні, жасы.
АСҚАЗАНДЫ ЗОНД АРҚЫЛЫ ТАЗАЛАУ
1.Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріп, оның рұқсатын алыңыз.
2.Науқасқа және өзіңізге клеенкалы алжапқышты байлаңыз.
3.Науқасты орындыққа арқасын орындықтың арқалығына тығыз тигізіп басын аз ғана алдына қарай еңкейтіп отырғызыңыз.
4.Алмалы-салмалы тіс протезін алыңыз (егер де олар болса).
5.Науқастың қолын орындықтың арқалығына кіргізіп, осы қалыпта сүлгімен немесе ақ жаймамен байлаңыз.
6.Науқастың тізелерін ажыратып, екі аяғының ортасына жуынды суға арналған шылапшынды немесе шелекті қойыңыз.
7.Науқастың артынан немесе оң жағынан тұрып, басты сәл артқа қарай бұрыңыз.
8.Гигиеналық деңгейде қолыңызды тазартып, қолғапты киіңіз.
9.Қолыңызға залалсыздандырылған жуан асқазан зондын алып, оның аралығын өлшеңіз: бірінші белгі - науқастың төменгі күрек тісінен (саңылаусыз ұшымен) кіндікке дейін және екінші белгі - оған науқастың бір алақанының жалпағын (4 саусақтың жалпағы) қосыңыз.
10.Шыны түтік арқылы зондтарды жалғастырыңыз.
11.Науқасқа зондты енгізген уақытта оны тіспен қысуға, жұлып алуға болмайды, тек мұрынмен демалып, жұту қозғалысын жасауды түсіндіріңіз.
12.зондтың саңылаусыз ұшын жылы сумен сулаңыз.
13.Науқастан аузын ашуды сұраңыз. Зондтың саңылаусыз ұшынан 10 см аралықтан, оң қолыңызбен ұстап оның ұшын тілдің түбіріне салыңыз.
14.Науқасты жұтыну қимылын жасауын сұрап, мұрын арқылы терең дем ал деп, ақырындап зондты өңешке енгізіңіз.
15.Қажет белгіге дейін зондты асқазанға енгізіп, зондқаоймышты жалғастырып, оны науқастың тізе деңгейіне дейін аз ғана енкейтіп түсіріңіз, асқазандағы зат ағу керек.
16.Оймышқа 1 л суды құйыңыз, оны құйғының шетіне дейін толтырыңыз.
17.Оймышты ақырын көтеріңіз, су тек қана құйғыштың түбіне жеткенде, ол асқазан затымен толмағанша науқастың тізе деңгейінен төмен түсіріңіз.
18.Оймыштың ішіндегі нәрсені (құсықты) шылапшынға құйыңыз.
19.Асқазанды жууды бірнеше рет таза жуынды су шыққанша қайталаңыз.
20.Салфетка көмегімен асқазаннан сүңгіні ептеп шығарыңыз.
21.Клеенкалы алжапқышты шешіңіз.
22.Зондты, резеңке түтікті ,оймышты зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысқа салыңыз.
23.Науқастың аузын сумен шайғызып, ауыз айналасын салфеткамен сүртіңіз.
24.Қолғапты шешіп, қолыңызды жуып, құрғатыңыз. Салфеткаларды, қолғапты қауіпсіз жоюға арналған контейнерге салыңыз.
ТАЗАЛАУ КЛИЗМАСЫН ҚОЮ
1.Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріңіз, оның келісімін алыңыз.
2.Науқасты шымылдықпен (ағаш рамаларға матаны керіп жапсырған капсырмалы шымылдық) қоршаңыз (егер де емшара палатада орындалса).
3.Халатты, масканы, клеенкалы алжапқышты киіңіз.
4.Гигиеналық деңгейде қолыңызды тазартыңыз, қолғапты киіңіз.
5.Эсмарх крушкасына 20-220С температурасындағы 1,5-2 л суды құйып, қысқышты жабыңыз.
6.Науқастың дене денгейінен 1 метр биіктік штативке крушканы іліңіз, оған ұштықты кигізіп, оның ұшына вазелин майын жағыңыз.
7.Резеңке түтіктегі қысқышты ашып, аз мөлшерде суды шығарыңыз, онымен бірге ауа шығады, қысқышты жабыңыз.
8.Кушетка үстіне клеенканы салбыратып төсеңіз, оның үстінен жайманы төсеңіз.
9.Кушетканың шетіне науқасты сол жақ қырымен жатқызып, оның оң аяғын тізе буынынан бүгіп, кішкене ішіне қарай келтіріңіз, ал сол аяғы кушетка бойымен созылған болуы керек.
10.Сол қолдың Іжәне II саусақтарымен бөксесін ашып, ал оңқолмен абайлап жеңіл айналмалы қозғалыспен ұштықты анус тесігіне енгізіп, оны тік ішеккеқарайжылжытып, ең алғаш 3-4 см кіндік бағытыбойынша, сосын омыртқа жотасына қатарластыра отырып 8-10см тереңдікке енгізіңіз.
11.Қысқышты ашып, су ішекке ақырын ене бастағанда науқасты ішпентерең дем алуын сұраңыз (егер де су ішекке түспесе, онда крушканыжоғары көтеріп, ұштықтың қалпын өзгертіңіз), ішекке судың жылдамтүсуі ауыр сезінуді болдырады, егер де нәтижесі болмаса, ұштықты шығарып алып, ауыстырыңыз.
12.Су ішекке енгеннен кейін (ішекке ауа түспес үшін, крушканың тартүбінде су қалуы керек) қысқышты жауып, ептеп айналмалықозғалыспен ұштықты шығарып алыңыз.
13.Науқасты шалқасынан жатуын, тереңірек дем алуын және нәжістіжақсы сұйылту үшін 5-10 минуттай суды ішекте ұстауын сұраңыз.
14.Егер де емшара палатада орындалса, науқасқа дәрет ыдысын (судноны)беріңіз немесе унитазға дейін апарыңыз.
15.Анус тесігінің айналасын тазартыңыз.
16.Қолданылған ұштықты ыдыстағы зарарсыздандыру ерітіндісінесалыңыз.
17.Клеенкалы алжапқышты, халатты, қолғапты, масканы шешіңіз.
18.Қолыңызды жуып, кептіріңіз. Салфеткаларды, қолғапты қауіпсіз жинауға және жоюға арналған контейнерге салыңыз.
ҚАНДЫ БИОХИМИЯЛЫҚ ТАЛДАУҒА АЛУ
1. Науқасқа емшараның мақсаты мен барысын түсіндіріп, оның рұқсатын алыңыз. Науқастан таңертең тамақ қабылдамағаның анықтаңыз.
2. Лабораторияға жолдама жазып, пробирканы нөмірлеңіз.
3. Науқасқа ыңғайлы қалыпты алуына көмектесіңіз.
4. Гигиеналық деңгейде қолыңызды тазартыңыз. Оларды тері антисептигімен өңдеңіз (стандартты қараңыз).
5. Масканы, қолғапты, қорғаныш көзілдірікті, алжапқышты киіңіз.
6. Бір рет қолданылатын шприцті құрастырыңыз (стандартты қараңыз).
7. Науқастың шынтақ астына клеенкалы жастықшаны салыңыз.
8. Резеңке бұрауды иықтың ортанғы 13 бөлігіне салфетканың немесе іш киімінің үстінен салыңыз.
9. Бұрауды былай байлаңыз: оның бос ұштары жоғары қарай бағытталған болады, ал ілгегі төмен.
10. Кәріжілік артериясындағы тамырын ұстаңыз (тамыр соғуы сақталу керек).
11. Көк тамырды зерттеңіз. Ең көп толған көк тамырды табыңыз.
12. Көк тамырды толтыру үшін науқастан жұдырығын бірнеше рет қысуын және ашуын, сосын оны қысуын сұраңыз.
13. Қолғапты тері антисептигімен өңдеңіз.
14. Тері антисептигіне суландырған екі мақта шариктерімен шынтақ бүгілісі аймағын, инъекция жасайтын жерді тізбектілікпен тазартыңыз, оларды контейнерге салыңыз. 3-ші мақта шаригін сол қолдың ІV және V саусақтар арасында ұстаңыз.
15. Оң қолыңызға шприцті алыңыз: ІІ саусақ - иненің канюлясында, ал ІІІ, ІV саусақтармен цилиндрді жоғарыдан орап алыңыз, І саусақты төмен ұстаңыз.
16. Сол қолдың үлкен саусағымен болжаған тесетін жерден төмен көк тамырды бекітіңіз.
17. Инеден қалпағын алып, әдеттегідей көк тамырды тесіңіз (науқастың жұдырығы қысылған).
18. Поршенді өзіңізге қарай тартыңыз, ине көк тамырда екеніне көзіңізді жеткізіңіз.
19. Сол қолмен ақырын поршенді өзіңізге қарай тарта отырып, 5-7 мл қанды шприцке сорып алыңыз.
20. Резеңке бұрауды шешіңіз, науқас жұдырығын ашуы қажет, жылдам қозғалыспен көк тамырдан инені шығарыңыз.
21. Тері антисептигіне суландырған мақта шаригін инъекция жасаған жерге 3-5 минутқа салыңыз, науқастан шынтақ буынынан қолды сәл бүгуін сұраңыз.
22. Шприцтен инені алып, қауіпсіз жинауға және жоюға арналған контейнерге салыңыз.
ҚАНДЫ ЖАЛПЫ ТАЛДАУҒА АЛУ
Жалпы қан талдауы. Бұл Гемоглобин концентрациясын, эритроцит санын, бірлік көлемде лейкоцит пен тромбоцитті, Гемотокрит құндылықтарын және эритроциттің индикстерін анықтауды өзіне қосатын кең тараған қан талдауы.
Талдау мақсаты үшін көрсеткіштер:
Скринингтік және диспансерлік тексеру;
Терапияны өткізу мониторингі;
Қан ауруларының дифференциальды диагностикасы.
Зерттеуге дайындалу: зерттеуді ашқарынға немесе соңғы тамақ қабылдағаннан кейін аз дегенде 2 сағаттан кейін жүргізеді, қан алу кезінде көк тамырды жгутпен ұзақ уақыт қысуынан сақтану керек. Зерттеу үшін материал: ажырамас тұрақты қан. Жүргізу уақыты: 1 жұмыс күні.
Гемоглобин дегеніміз не? Гемоглобин-эритроцит құрамына кіретін және оттегі мен көмірқышқыл газына тасымалдауға, қышқыл-негіз балансын реттеуге қатысатын тыныс алу пигменті. Гемоглобин 2 бөліктен құралады: ақуызды,темір құрамдас. Ер адамдарда әйелдерге қарағанда гемоглобин мөлшері жоғары. Нәрестелерде 1 жасқа дейін гемоглобин көрсеткішінің физиологиялық төмендеуі болады.
Гемоглобинның физиологиялық формалары:
Оксигемоглобин-гемоглобинның оттегімен қосылысы, артериялды қанда түзіледі және оған алқызыл түс береді.
Қайта жаңартылған гемоглобин немесе дезоксигемоглобин-ұлпаларға оттегін беретін гемоглобин.
Карбоксигемоглобин-гемоглобинның көмірқышқыл газымен қосылысы, веналық қанда түзілетін нәтижесінде күңгірт шие түске боялады.
Гемоглобин концентрациясы қандай жағдайда жоғарылайды(ауру мен жағдайы):
Қанның қоюлануына алып келетін(күйік, тұрақты құсу, ішек өтімсіздігі, дегидратация немесе ұзақ сусыздандыру)
Эритроцит санының көбеюін тудырады-біріншілік және екіншілік эритроцитоз(тау ауруы, өкпенің созылмалы обструктивті ауруы, өкпе-қан тамырларының бөзылуы, темекі шегу, оттегіге гемоглобин мөлшерінің жоғарылауы, тұқым қуалаған гемоглобинопатия және эритроциттерде 2,3-дифосфоглицерат жетіспеуі, туа біткен жүрек ақауы, бүйрек поликистозы, гидронефроз, нәтижесінде бүйрек ишемиясы болатын бүйрек артериясының стенозы, бүйрек аденокарциномасы, Гиппеля-Линдау синдромы, гематома, жатыр миомасы, жүрек алды миксомасы, ішкі секреция безінің ісік аурулары т.б.)
Физиологиялық күйі(таулы жерде өмір сүретіндер, ұшқыштарда, альпинисттер, физикалық жүктемеден кейін, ұзақ стрессте)
НАУҚАСТЫ АСҚАЗАН СӨЛІН ЖІҢІШКЕ ТҮТІКШЕМЕН ФРАКЦИЯЛЫҚ ЗОНДТАУҒА ДАЙЫНДАУ ЖӘНЕ ЖҮРГІЗУ
1.Зерттеуді таңғы уақытта аш қарынға жүргізіңіз.
2.Науқасқа психологиялық дайындықты жүргізіңіз және оған емшара реттілігі туралы түсіндіріп, оның келісімін алыңыз.
3.Науқасты жоғары арқасы бар орындыққа ынғайлы және дұрыс отырғызыңыз, оны орындықтың арқасына тығыз сүйенуін ұсыныңыз. Басын сәл алдына карай еңкейтіңіз.
4.Науқастың кеудесін, ішін және аяғын клеенкалы алжапқышпен жабыңыз, ал мойынына және кеуде үстіне сүлгіні жабыңыз.
5.Қолыңызды гигиеналық деңгейде жуып, қолғапты киіңіз.
6.Ағып жатқан сілекейді және шырышты жинау үшін науқастың қолына лотокты беріңіз.
7.Емшара алдында науқас алмалы-салмалы протезді алғанын қадағалаңыз.
8.Зондтың жұтатын ара қашықтығын өлшеңіз (төменгі күрек тістен кіндікке дейінгі аралық - бірінші белгі және науқастың бір алақан аралығын қосыңыз - екінші белгі).
9.Залалсыздандырылған зондты пакеттен (пинцетпен) алып, сақталу мерзімін және саңылаусыздығын тексеріңіз.
10.Залалсыздандырылған зондты оң қолыңызбен саңылаулы ұшынан 10-15 см аралықтан жазатын қаламұштай етіп алыңыз, ал сол қолмен бос ұшынан ұстаңыз.
11.Науқастан аузын ашуын сұраңыз, суландырылған зондтың саңылаулы ұшын тілдің түбіріне салып, сосын терең жұтқыншаққа қарай енгізіңіз.
12.Науқастың мұрын арқылы терең дем алуын, жұтыну қозғалысын жасап, зондты өңешке және асқазанға қарай қажетті белгіге дейін енгізіңіз (егер де науқас жөтелсе онда тез арада сүңгіні шығарып алыңыз!).
13.Науқасқа ескертіңіз, зондты тісімен қысуға болмайды және сілекейін жұтпай сүлгіге түкіріп тастауы керек.
14.Зондтың бос ұшына шприцті қосыңыз.
15.Ашқарындағы асқазан сөлін алыңыз (№ 1 үлес - ашқарындағы сөлдену).
16.Бір сағат бойы әрбір 15 минут сайын ыдысты ауыстыра отырып асқазан сөлін алыңыз (№ 2, № 3, № 4, № 5 үлестік - өзекті сөлдену).
17.Асқазан сөлін бөлетін энтеральды байқау тағамын (парентеральды тітіргендіргішті енгізіңіз: 0,1% 0,01 мг гистамин ерітіндісін тері астына немесе 0,25% пентагастрин ерітіндісі 1 кг дене салмағы есебіне 6 мкг).енгізіңіз
18.10инуттан кейін 10 мл асқазан сөлін алыңыз (№ 6 үлес).
19.Тағы да 15 минуттан кейін барлық асқазан сөлін алыңыз (№ 7 үлес).
20. Бір сағат бойы әрбір 15 минут сайын ыдысты ауыстыра отырып, асқазан сөлін алыңыз (№ 8, № 9, № 10, № 11 - үлестері ынталандыру сөлдену).
21.Салфетканың көмегімен асқазаннан зондты шығарып алыңыз, науқастың аузын шайқаңыз, ауыз айналасы терісін салфеткамен сүртіңіз.
22.Қолданылған зондты, қолғапты, салфеткаларды қауіпсіз жоюға арналған контейнерге салыңыз.
23.Барлық 11 үлестердегі асқазан сөлін жолдамамен бірге және қоздырғышын көрсетіп лабораторияға жіберіңіз.
АСҚАЗАНДЫ ЖӘНЕ ОН ЕКІ ЕЛІ ІШЕКТІ РЕНГЕНДІК ТЕКСЕРУГЕ НАУҚАСТЫ ДАЙЫНДАУ
1. Науқас пен қарым қатынас жасаңыз (медбике өзін-өзі таныстырып, науқастың атын-жөнін сұраңыз).
2. Науқасқа емшара мақсаты мен барысын түсіндіріңіз.
3. Қолыңызды жуып, антисептикпен тазартып, қолғап киіңіз, бет пердені киіңіз.
4. Зерттеуге дейін 2-3 күн бұрын іш кебудін алдын алу үшін тамақ рационынан желді болдыратын тағамды алып тастау қажеттілігі туралы науқасқа ескертіңіз.
5. Зерттеу таңертең ашқарында жүргізілетінін науқасқа хабарлаңыз. Зерттеу алдында соңғы тамақ қабылдау кешкі 20.00 сағаттан кешіктірілмеуі керек.
6. Егерде іш қату болса, онда дәрігердің тағайындауы бойынша кешке зерттеу қарсанында тазарту клизмасы қойылады.
7. Науқасты ауру тарихымен тағайындалған уақытқа ренттген кабинетіне апарыңыз.
Рентген кабинетінің медбикесінің іс-әрекет алгоритмі:
1. Зерттеуді жүргізгенде (100-150 гр) сульфат барий жүзінін 1 стакан суға езіп науқасқа ішкізіңіз.
2. Суреттерді орындаған уақытта медбике рентген кабинетінен шығып кетеді.
3. Зерттеуден кейін науқасты палатаға апарыңыз.
Эсмарх крушкасын, 1,5-2 л мөлшеріндегі ыдыстағы суды, вазелинді, шпательді, клеенканы, жаялықты, штативті, резеңке қолғапты, судноны, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысты, барий сульфаты жүзгінің (1,5 л, t-36-37°С, шылапшынды, лотокті, сүрткілерді, су термометрін, ал жапқышты, фортрансты, адсорбенттерді, ферментті дәрілерді, жолдама бланкісін (зерттеу әдісінін атын, науқастын аты жөні, жасы, мекен жайы немесе ауру тарихының нөмерін, диагнозын, зерттеу күнін). Ирригоскопияны дәрігер жүргізеді.
ӘЙЕЛДЕРГЕ ҚУЫҚТЫ КАТЕТЕРЛЕУДІ ЖҮРГІЗУ КӨРСЕТКІШТЕРІ ҚАРСЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ
Диагноз және терапиялық курс кейбір жағдайларда науқастың қуысына катетер орнатуды қажет етеді. Түтік көбінесе уретрадан өтеді, бірақ іштің алдыңғы қабырғасында орналасуы мүмкін. Катетер мына маңызды функцияларды орындайды:
зәрді кетіреді
қуықты шаю
дәрі енгізуге көмектеседі.
Мұндай жағдайларда катетеризация қолданылады:
Егер несеп ағып кетпесе немесе өте әлсіз кетсе, толық емес. Бұл простата аденомасымен байқалады, егер уретраның бітелуі таспен бұзылса, операциядан кейін жұлынның зақымдалуы салдарынан пайда болған қуықтың параличі немесе парезі диагнозы.
Қуықтың зәрін тексеру керек.
Науқас өздігінен зәр шығару үшін шықпайды, мысалы, егер ол комамен ауырса.
Егер пациент цистит туралы алаңдаса, катетер арқылы қуықтың шаюын тағайындаған тиімді.
Катетерді салуға асықпаңыз, бұған дәлел бар болса да. Алдымен, катетерді қою кезінде қарсы көрсеткіштерді тексеріңіз:
гонореядан туындаған уретраға әсер ететін жедел қабыну процесінің азапталуы,
уретральды сфинктердің жарақаты бар.
Катетер дәріханаларда екі түрде сатылады:
жұмсақ құрал - жуан қабырғалары бар, ұзындығы 25-30 см, икемді түтікпен жабдықталған,
метал бар қатты. Түтік қисық, әйелдер үшін - 12-15 см, ал ерлер үшін - 30 см.Құралда өзек, тұмсық және сабы бар.
Қатал катетерді қолдану біртіндеп бұрынғы нәрсе болып келеді. Жұмсақ катетер уретраны зақымдамайды және бірдей функцияларды орындайды. Түтікшені енгізген адам қолына дезинфекциялық зат қояды, әйтпесе сіз ауру ер адамның немесе әйелдің жыныс мүшелеріне инфекция енгізе аласыз. Түтік мүмкіндігінше дәл енгізілген, медбикенің міндеті уретраның қабырғаларының тұтастығын бұзбау. Катетер қаптамасының герметикалық екеніне көз жеткізіңіз!
ЕРЛЕРГЕ ҚУЫҚТЫ КАТЕТЕРЛЕУ ДІ ЖҮРГІЗУ КӨРСЕТКІШТЕРІ ҚАРСЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ
· Науқаспен өзара сенімді қарым- қатынасты орнатыңыз.
· Науқасты тыныштандырып, жасалайын деп жатқан манипуляцияны түсіндіріңіз.
· Науқасты кермемен қоршаңыз.
· Науқасты шалқасынан жатқызыңыз, екі аяқты алшақтатып, тізе буынынан бүгіп жатқызыңыз.
· Науқастың бөксе астына клеенка төсеп, оның үстіне жаялықты төсеңіз. Несеп жинағыш ыдысты яғни судноны беріңіз.
· Гигиеналық деңгейде қолыңызды тазартып, оларды 70% спиртте суландырылған мақта шариктерімен өңдеңіз, тырнақ пластинкаларын яғни табақшаларын 1% спирттегі йод ерітіндісімен тазартыңыз. Халаттың үстіне клеенкалы алжапқышты және резіңкелі қолғапты киіңіз.
· Науқастың жыныс мүшелерін жууға арналған құрал жабдықтарды дайындаңыз (стандартты қара).
· Науқасты шалқасынан, екі аяқтың арасын ашып, тізе буынынан бүгіп жатқызып, несеп жыйнағыш ыдысты қою .
· Катетерлеге керекті құрал жабдықтарды дайындаңыз.
· Залалсыздандырылған қолғапты киіңіз.
· Сүрткіні жылы суда ылғалдап, оны сығыңыз.
· Бір қолыңызбен жыныс мүшесін ұстап, бас жағының артық терісін жыныс мүшесінің басынан төмен қарай жылжытыңыз.
· Жыныс мүшесінің басын несеп шығару өзегінен бастап, қасаға аймағына қарай бағытта айналмалы қозғалыспен сүрткілерді ауыстыра отырып, құрғатыңыз.
· Жыныс мүшесінің артық тері жамылғысын табиғи қалпына келтіріңіз.
· Жыныс мүшесінің қалған бөліктерін, уманың терісін, тік ішектің тесігін мұқият тазалаңыз, шайқаңыз және кептіріңіз.
· Науқастың оң жағынан тұрыңыз, сол қолға залалсызданған сүрткіні (салфетканы) алып, онымен жыныс мүшесінің басынан төмен ораңыз.
· Сол қолдың III-IVсаусақтары арасына жыныс мүшесін алып, сәл басын қысып, қолдың I және II саусақтарымен несеп шығатын өзектің сыртқы тесігін ашу үшін тері жамылғысын ысырыңыз.
· Оң қолдағы қыстырылған пинцетпен дәке тампонын алып, фурациллин ерітіндісіне суландырыңыз.Тампондарды ауыстыра отырып, жыныс мүшесінің басын жоғарыдан төмен несеп бөліну өзегінен шетке қарай тазартыңыз.
· Бірнеше тамшы залалсыздандырылған вазелин майын ашық сыртқы несеп шығатын өзекке құйыңыз.
· Пинцетті ауыстырыңыз.
· Оң қолған қысылған залалсыздандырылған пинцетпен катетердің тұмсығынан 5-7 см қашықтықта алыңыз, катетердің шетін қолдың үстінен орап 4-5 саусақтар арасына қысыңыз.
БІР РЕТ ҚОЛДАНАТЫН ИНФУЗИЯЛЫҚ ЕРІТІНДІЛЕРДІ ҚҰЮҒА АРНАЛҒАН ЖҮЙЕНІ ҚҰРАСТЫРЫП
1. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартып, спиртке ылғалдатылған мақта шариктерімен қолыңызды оңдеңіз, қолғапты киіңіз.
2. Тамшылатып енгізу үшін бір рет қолданылатын жүйені даярлаңыз (сакталу мерзімін жэне ораудың саңылаусыздығын тексеріңіз).
3. Дәрілік ерітіндісі бар флаконды даярлаңыз (дәрілік ерітіндінің атын, мөлшерін, сақталу мерзімін жэне сыртқы түрін тексеріңіз, дэрігердің ем тағайындайтын парағымен салыстырыңыз).
4. Флаконның металды қалпағының ортаңғы бөлігін пинңетпен алыңыз.
5. Спирттелген мақта шариктерімен флаконның резеңке тығынын 2 рет тазартыңыз.
6. Бір рет қолданылатын жүйенің пакетін қайшының көмегімен ашыңыз, ораудан жүйені шығарыңыз.
7. Жүйенің бүрандалы қысқышын жабыңыз.
8. Жүйенің қысқа шетіндегі инені алып, қалпағын шешіп, оны флаконның резеңке тығынына тірелгенше енгізіңіз. Тамызғыштың ауа кіргізгішін ашыңыз (егерде ауа кіргізгіші болса, оны флаконның тығынына тірелгенше енгізіңіз).
9. Флаконды түбінен төңкеріп жоғары қаратып, сол қолмен жүйенің бос шетін үстап, тірекке бекітіңіз.
10.Тамызғышты ақырын қысып, жартылай көлеміне дейін дәрілік ерітіндімен толтырыңыз.
П.Бүрандалы қысқышты ашып, жүйеден ауаны толық шығарғанша жэне инъекңия жасайтын инеден тамшы корінгенше жүйенің үзын түтігін ерітіндімен ақырын толтырыңыз.
12.Бүрандалы қысқышты жауып, инъекңия жасайтын инеге қалпақты кигізіңіз.
13.Жүйеде ауа көпіршігінің жоқтығын тексеріңіз.
+.Инені көк тамыр боыймен итеріп, оның 13 ұзындығын көк тамырға енгізіңіз. Сол қолдың I жэне II саусақтарымен инъекцияға арналған түйіндегі резеңке түтікті қысыңыз.
12.Ине кок тамырда екеніне козіңізді жеткізіңіз; иненің канюлясы және жүйенің резеңке түтігі аралығындағы инъекңиялық түйінде қан көрінеді.
13.Сол қолмен бүрауды босатыңыз, науқастан жүдырығын жазуын сүраңыз.
14.Ине тамырда екеніне козіңізді жеткізіңіз.
15.Жүйенің қысқышын ашыңыз.
16.Тамшының таму жылдамдылығын қысқышпен реттеңіз (минутына 50-60 тамшы). Бірнеше минуттай дэрілік ерітіндінің енуін бақылаңыз, қарап шығыныз, тері астына ертінді түспеу керек. Науқастың жағдайын бағалаңыз.
17.Түтіктің бір бөлігін және инеге лейкопластырьды жапсырыңыз, кок тамырдың тесілген жерін салфеткамен жабыңыз.
18.Енгізу жылдамдыгы түрақты болуын қадағалаңыз.
БҰЛШЫҚ ЕТКЕ ИНЪЕКЦИЯ ЖАСАУ
1. Дәрілік препаратты қолдану бойынша нұсқаумен танысыңыз.
2. Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріп, оған енгізілетін дәрілік ерітінді туралы мәліметті беріңіз.
3. Науқасқа ыңғайлы қалыпты алуға көмектесіңіз:
- бөксеге енгізгенде - ішімен немесе қырымен жатқызыңыз;
- санға енгізгенде - арқасына жатқызып, аздап қана аяғын тізе буыннан бүгіңіз немесе отырғызыңыз;
- иыққа енгізгенде - жатқызыңыз немесе отырғызыңыз.
4. Инъекция жасайтын жерді киімінен босатыңыз.
5. Инъекция жасайтын жерді анықтаңыз (бөксенін жоғарғы-сыртқы бөлігі).
6. Инъекция жасайтын жерді саусақпен басып тексеріңіз түйін және тыгыздалу болмау керек.
7. Гигиеналық деңгейде қолды жуып, қолыңызды спирттелген мақта шариктерімен тазартып, қолғапты киіңіз.
8. Шприцті құрастырыңыз(стандартты қара).
9. Тағайындалған дәрілік ерітіндіні шприцке сорып алыңыз: шприцті бір рет қолданылатын ораудын ішіне салыңыз.
10. Спирттелгенекі мақта шариктерімен инъекция жасайтын жерді тізбектілікпен тазартыңыз: ең үлкен аймақты, сосын түп-тура инъекция жасайтын жерді. Спирттелген үшінші мақта шаригін сол қолдың IV жэне V саусақ арасына салыңыз.
11. Оң қолға шприңті алыңыз: V саусақты иненін канюласына; II саусақпен шприцтін поршенін ұстаңыз; I, III, IV саусақтарды ңилиндрге қойыңыз (поршеннің сабы бос болуы керек).
12. Сол қолдың I және II саусақтарымен инъекция жасайтын жердің терісін керіңіз және бекітіңіз.
13. Бөксенің жоғарғы сыртқы бөлігіне инені енгізіңіз (шприңті теріге тік 90° бұрышпен ұстап), терінің үстінен иненің ұзындығын 0,5 см кем қалдырмаңыз.
14. Сол қолды поршенге көшіріп, II және III саусақтармен шприцтің цилиндірінің жиегінен ұстап, I саусақпен поршенді басып, дәрілік ерітіндіні енгізіңіз.
15. Спирттелген мақта шаригін инъекция жасаған жерге қойыңыз.
Іб. Оң қолмен инені жылдам қимыл-қозғалыспен шығарып алыңыз.
17. Теріден мақтаны алмай тұрып, инъекция жасаған жерге жеңіл ұқалауды жасаңыз.
18. Шприцтерді, мақта шариктерін, қолғапты қауіпсіз жоюға арналған контейнерге салыңыз.
19.Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
ИНСУЛИН ЕРТІНДІСІН ЕСЕПТЕП ЕНГІЗУ
Денедегі көмірсулар алмасуын реттеуге жауап беретін ұйқы безінің гормоны инсулин деп аталады. Егер инсулин жеткіліксіз болса, бұл патологиялық процестерге әкеледі, нәтижесінде қандағы қант деңгейі жоғарылайды.
Қазіргі әлемде бұл проблема өте оңай шешіледі. Қандағы инсулин мөлшерін арнайы инъекциялар арқылы реттеуге болады. Бұл бірінші типтегі және сирек екінші типтегі қант диабетінің негізгі емі болып саналады.
Гормонның дозасы әрдайым дербес анықталады, аурудың ауырлығына, науқастың жағдайына, тамақтануына, сондай-ақ клиникалық көрінісіне байланысты. Бірақ инсулинді енгізу барлығына бірдей және кейбір ережелер мен ұсыныстарға сәйкес жүзеге асырылады.
Инсулин терапиясының ережелерін қарастыру керек, инсулин дозасын есептеу қалай жүретінін білу керек. Балалардағы инсулинді енгізудің айырмашылығы неде және инсулинді қалай сұйылтуға болады?
Қант диабетін емдеудегі барлық әрекеттердің бір мақсаты бар - бұл пациенттің ағзасындағы глюкозаның тұрақтануы. Норманы концентрация деп атайды, ол 3,5 бірліктен төмен емес, бірақ 6 бірліктің жоғарғы шегінен аспайды.
Ұйқы безінің жұмысының бұзылуына әкелетін көптеген себептер бар. Көптеген жағдайларда мұндай процесс инсулин гормонының синтезінің төмендеуімен бірге жүреді, бұл өз кезегінде бұл метаболикалық және ас қорыту процестерінің бұзылуына әкеледі.
Дене тұтынылған тағамнан қуат ала алмайды, ол глюкозаның көп мөлшерін жинақтайды, ол жасушалар сіңірмейді, бірақ адамның қанымен қалады. Бұл құбылыс байқалған кезде ұйқы безі инсулин өндірілуі керек деген сигнал алады.
Бірақ оның функционалдығы бұзылғандықтан, ішкі орган бұдан былайғы толыққанды режимде жұмыс істей алмайды, гормон өндірісі баяу жүреді, ал ол аз мөлшерде шығарылады. Адамның жағдайы нашарлайды, уақыт өте келе меншікті инсулиннің мөлшері нөлге жетеді.
Бұл жағдайда тамақтануды түзету және қатаң диета жеткіліксіз болады, сізге синтетикалық гормонды енгізу қажет болады. Қазіргі медициналық тәжірибеде патологияның екі түрі ажыратылады:
Гормонды енгізу өмірлік маңызды болған кезде диабеттің бірінші түрі (ол инсулинге тәуелді деп аталады).
Екінші типті қант диабеті (инсулинге тәуелді емес). Аурудың бұл түрімен жиі емес, дұрыс тамақтану жеткілікті, ал сіздің жеке инсулиніңіз шығарылады. Алайда, төтенше жағдайда гипогликемияны болдырмау үшін гормондарды қабылдау қажет болуы мүмкін.
МҰЗДЫ МҰЙЫҚТЫ ЖӘНЕ ЖЫЛТҚЫШТЫ ҚОЮ, КӨРСЕТКІШТЕРІ, ҚАРСЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ
Науқасқа емшара мақсаты мен барысын түсіндіріңіз, оның емшара жасауға рұқсатын алыңыз.
· Мұзды мұйықтың тығынын ашыңыз, үштің екі көлеміне дейін ұсақтап уатылғын мұз кесектерін толтырыңыз.
· Мұзды мұйықтың мойынынан ұстап ішіндегі ауаны шығарыңыз, сол үшін оны екі қолмен сауа шыға бастағанға дейін қысыңыз.
· Мұзды мұйықтың қақпағын қатты бұрап жабыңыз.
· Мұзды мұйықтың қақпағының қатты жабылғанын білу үшін қапшықты төңкеріп қараңыз. Мұзды мұйықты сүлгімен құрғатып сүртіңіз.
· Мұзды мұйықтың сыртын жаялықпен немесе сүлгімен ораңыз.
· Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартыңыз.
· Мұзды мұйықты іш пердесі аймағына 15-20 мин қойыңыз (аралықтағы үзіліс 30 мин). Уақытты жазып, белгілеп отырыңыз.
· Мұз ерігенде мұйықтағы суды құйып алып, оған жаңа мұз кесектерін салыңыз.
· Мұйықты алып, суын төгіп, мұз қалдығын алыңыз.
· Науқасты өзіне ыңғайлы дәрежеде жатқызыңыз.
· Жылытқыш қапшықты зарарсыздандыру ерітіндісіне батырылған шүберекпен екі рет арасына онбес мин салып өңдеңіз.
· Қолғапты шешіп, қолыңызды жуып, құрғатыңыз.
НЕСЕПТІ НЕЧИПОРЕНКО ӘДІСІМЕН ТАЛДАУҒА ЖИНАУ
1. Бір күн бұрын (кешке) пациентті алдағы оқу туралы хабардар ету, бағыт немесе дайындалған контейнерді стикермен жапсыру және зерттеу үшін зәрді жинау техникасын үйрету:
Таңертең зәрді жинамас бұрын, сыртқы жыныс мүшелерін жуыңыз
2. Зәрдің орташа бөлігін жинаңыз: алдымен дәретханаға несептің аз бөлігін бөліп, зәр шығаруды тоқтатыңыз, содан кейін контейнерге 50-100 мл зәрді жинап, қалған бөлігін дәретханаға жіберіңіз.
3. Санитарлық бөлмеде арнайы қорапта қалдырыңыз (амбулаториялық жағдайда, зәрді зертханаға жеткізіңіз).
4. Кезекші мейірбикеге зерттеу үшін материалды 8: 00-ге дейін жеткізуді қамтамасыз ету.
5. Зертханадан алынған зерттеу нәтижелерін медициналық тарихқа жабыстырыңыз (амбулаториялық карта).
Ескерту:
1. Егер пациент ауыр халде болса немесе төсекте демалса - науқасты жуып, тексеруге зәр жинауды медбике жүргізеді.
2. Егер науқаста дәл осы уақытта менструация болса, онда зәр анализі басқа күнге ауыстырылады. Төтенше жағдайларда зәрді катетер қабылдайды.
Бұл зерттеу дәлірек болғандықтан, оның объективтілігі, егер дұрыс қолданылмаса, күмән туады. Бұл дайындықты Нечипоренкоға сәйкес зәр анализін жинағанға дейін ғана емес, жинаудан 1-2 күн бұрын қажет екенін білдіреді.
Бұл әсіресе бала тесттеріне қатысты.
Қарқынды физикалық жаттығулар, марафондар, кез-келген шамадан тыс жаттығулар жоқ. Бұл күшті жүйке күйзелістеріне де қатысты. Дене тыныш режимде, қауіп-қатерге жедел реакциясыз жұмыс істеуі керек.
Тамақтану туралы да солай. Мүмкіндігінше кез-келген ащы, ауыр, ысталған тағам алынып тасталады. Сондай-ақ, зәрдің түсін өзгерте алатын өнімдерді шектеу керек. Балаларға ашық түсті жемістер бермеу керек.
Бұл жағдайда сізге жеткілікті су ішу керек. Анализден бір күн бұрын бала мезгіл-мезгіл суарылуы керек, бірақ қалыпты жағдайда.
Сіз қуықтың процедуралық диагнозынан кейін бірден зерттеу жүргізбеуіңіз керек. Цистоскопиядан немесе катетеризациядан кейін кем дегенде 5 күн өту керек, содан кейін сіз тексеруден өтуге болады.
НЕСЕПТІ ЗИМНИЦКИЙ АДІСІМЕН ТАЛДАУ
Зәрдің қалыпты түсі сабаннан сарыға дейін қызғылт сарыға дейін болады. Оның түсінің қарқындылығы зәр шығару сұйықтығының концентрациясына байланысты. Дені сау адамдардан жаңа шыққан зәр:
мөлдір, қабыршақтары мен суспензиялары жоқ;
сәл қышқыл реакциясы бар;
1.015-1.020 салыстырмалы тығыздығына (меншікті салмағы) ие.
Сау адамның таңертеңгі зәрінің меншікті салмағы 1,015 - 1,0120 құрайды
Соңғы мән ішілген сұйықтықтың мөлшеріне байланысты және тәулік ішінде кең ауқымда ауытқуы мүмкін, сондықтан оны бір реттік анықтау бүйректің шоғырлану функциясын анықтауда объективті деп санауға болмайды. Зәрдің тығыздығының күнделікті ауытқуын анықтау үшін Зимницкий анализі қолданылады. Зерттеу барысында несептің көлемі мен үлес салмағы оның 8 бөлігінде өлшенеді, оны пациент әр 3 сағат сайын жинайды.
Талдау бірқатар шамаларды анықтаудан тұрады:
зәрдің салыстырмалы тығыздығы;
оның науқасқа күніне бөлінген жалпы көлемі;
күндізгі және түнгі зәрдің бөлінуі және т.б.
Алынған ақпаратты ашу және бағалауды пациентті зерттеуге жіберген уролог жүргізеді.
Күні бойы бүйрек қанды сүзу және одан зәрді құрамындағы өнімдерді шығару бойынша жұмысты үнемі жүргізіп келе жатқандықтан, Зимницкий сынағы зәрде еріген заттардың құрамы бойынша осы органдардың концентрациялық қабілетін анықтауға мүмкіндік береді.
Олардың зәрді қоюлату және кейіннен сұйылту функциясы бірқатар факторларға өте тәуелді:
осы процестің жүйке реттелуі;
бүйрек нефрондарының өнімділігі;
қанның кейбір ерекшеліктері;
бүйректегі қан ағымының жылдамдығы мен қарқындылығы.
Олардың кез-келгенінің өзгеруі бүйректің шоғырлану қабілетінің бұзылуына әкеледі. Зимницкий анализі дәл осы нәрсені анықтауға көмектеседі.
НАУҚАСТЫҢ САЛМАҒЫН БОЙЫН ІШ АЙНАЛЫМ ӨЛШЕМДЕРІН БРОК ИНДКСІН БОЙЫНША АНЫҚТАУ
Дене массасының индексімен қатар артық салмақтың деңгейін анықтайтын басқа да көптеген әдістер бар. Мәселен, мысалы, семіздіктің орталық көрсеткіштерін, дене көлемінің индексін, Брок индексін есептеу әдісі бар (әдіс тек 155-170 см өсу үшін қолданылады. Қалыпты дене салмағы (биіктігі [см] - 100) - 10 (15%), Брейтман индексі, Бернхард индексі және басқалар.
Өсудің және салмақтың көрсеткіштерінен басқа, Коровин ұсынған тері қатпарларының қалыңдығын анықтау әдісін қолдануға болады. Осы әдісті қолдана отырып, эпигастрий аймағындағы тері қатпарларының қалыңдығы анықталады (әдетте -1.1-1.5 см). Қатпардың қалыңдығының 2 см-ге көтерілуі семіздіктің болуын көрсетеді.
Дене салмағының индексі - бұл өрескел бағалау құралы, ол барлық адамдар үшін қолайлы бола бермейді. Мысалы, кәсіби спортшылардың физикалық жағдайын бағалау әрекеті дұрыс емес нәтиже беруі мүмкін (бұл жағдайда индекстің жоғары мәні дамыған бұлшықетпен түсіндіріледі). Сонымен қатар, жіңішке сүйектері мен бұлшықеттері дамымаған әйелдерде дене салмағының индексі қалыпты болуы мүмкін, бірақ ағзада май тіндерінің артық болуы мүмкін. BMI 18 жастан кіші адамдарда қолдануға болады. BMI жүкті әйелдерде қолдануға болмайды. Орташа дамыған бұлшық еттері мен сүйектің қалыпты қалыңдығы бар адамдар үшін BMI - бұл олардың салмағы тұтастай алғанда денсаулыққа қауіп төндіретінін бағалаудың дұрыс әдісі.
Болжамда семіздік түрі үлкен мәнге ие. Дененің жоғарғы жартысының семіздігі (кеуде, іш, бел) науқастың денсаулығына үлкен қауіп төндіреді. Ерлерде 102 см-ден астам және әйелдерде 88 см-ден асатын белдік шеңберінің өсуімен және белдің жамбас шеңберіне қатынасы ерлерде 1,0-ден асады және әйелдерде 0,85-тен асады, диабеттің, жүректің ишемиялық ауруы және инсульт қаупі өте жоғары. Сонымен қатар, дененің төменгі жартысында (бөкселер мен жамбас) семіздік көбінесе аяқ-тамыр ауруына әкеледі.
Израильдік зерттеуге сәйкес дене салмағының индексі 25-27 ер адамдар үшін өте қолайлы. Мұндай ИМИ бар еркектердің орташа өмір сүру ұзақтығы ең жоғары болды.
Сіз үшін әсіресе рулеткаға ыңғайлы калькулятор сатып алуды ұсынамыз. Ол сіздің BMI-ді анықтауға арналған шкаламен жабдықталған (салмағыңызды бір шкалада екіншісіндегі өсу индикаторымен біріктіру керек, содан кейін BMI терезесінде сіз қай категорияға жататындығын көресіз), сонымен қатар егер сіз өз көлеміңіздің өзгеруіне бақылау жасасаңыз, сіздің көмекшіңіз болады. Сіз бұған күш салуды бастадыңыз.
НАУҚАСТЫ ТАСЫМАЛДАУ
Науқасты қараған дәрігердің ұйғарымы бойынша науқас бөлімшеге бақылаушы мейірбике күтіп алады, онымен және оның сырқатнамасымен танысады, оған палатаны, санитарлық және басқа бөлмелерді көрсетеді, бөлімше тәртібі туралы айтады. Содан кейін мейірбике түскен науқас туралы дәрігерге баяндайды және сырқатнаманы береді. Науқастың жағдайына байланысты дәрігер оны бірден немесе аралау кезінде қарайды, қосымша тағайындаулар жасайды.
Өздігінен жүре алмайтын науқастарды бөлімшеге зембілмен тасымалдайды. Әлсіреген науқастарды, мүгедектерді, кейбір егде және кәрі адамдарды кебінесе арнайы кресло-каталкамен (абайлап, қатты селкілдетпей); ауыр науқастарды каталкамен немесе зембілмен тасымалдайды. Науқас жатқызылған зембілді екі немесе төрт адам көтеруге болады, олар қысқа адыммен қатарласпай жүрулері қажет. Сатымен көтерілгенде науқасты басын алдыға, төмен түскенде аяқтарын алдыға қаратып кетереді, екі жағдайда да зембілдің аяқ жағы сәл жоғары ұсталынады. Зембілді көтеруді жеңілдету үшін кейде арнайы санитарлық лямкалар қолданылады. Науқасты қолмен тасымалдауды және оны ауыстырып жатқызуды бір, екі немесе төрт адам жүргізуі мүмкін.
Егер науқасты бір адам тасымалдаса, онда ол бір қолымен науқастың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1.Пациентке процедура барысын түсіндіріп, келісімін алыңыз.
2.Қолды гигиеналық деңгейде жуып, резеңке қолғап киіңіз.
3.Пациентті Фаулер жағдайында отырғызыңыз.
4.Бобров аппаратын дайындаңыз. Бобров аппаратына дистилденген суды құйыңыз.
5. Егер өкпе ісігі болса 70% этил спиртін 32 өлшемде қүйыңыз,температурасы 30-40° С болуы керек.
6. Қақпағын жабыңыз. Бобров аппаратында екі түтікше болады. Біреуі кислород баллонға, ал екінші түтікше науқасқа беріледі, оның ұзындығы 60см.
7.Катетер жіберер алдында тыныс жолдарының өткіздіштігін тексеріңіз.
8. Резеңке қолғапты өндеңіз, катетеры бар орауды ашыңыз.
9.Түтікшені кандай ұзындыққа жіберетінін тексеру үшін құлақтын шеміршегінен мұрын ұшына дейін өлшеп, (15см) болжам белгі қойыңыз.
10. Катетердын салатын жағына вазелин майын (физ.ертітінді немесе дистилденген су) жағыңыз.
11. Катетерды қалам тәрізді ұстаңыз(3-4см).
12. Төрт саусақ маңдайында, мұрын ұшын бас бармақмен жоғары көтеріңіз.
13. Катетерды мұрын қуысына белгілеген жеріне дейін кіргізіңіз.
14. Шпательді алып, жұтқыншақтың артқы жағын қараңыз. Сол жерде көрініп тұрады.
15.Катетерды лейкопластырмен бекітіңіз.
16.Мұрын катетырына резеңке түтікше арқылы Бобров аппаратына жалғаңыз.
17.Екінші түтікшені кислородтық баллонға жалғаңыз.
18. Баллонды ашып, оттегіні беру жылдамдығын реттеңіз (минутына 2-3л)
19.Пациенттің мұрынның шырышты қабаттарын тексеріңіз.
20.Жалпы жағдайына баға беріңіз.
21. Егер мұрынның шырышты қабаттары тітіркенген болса, онда оған майлы ерітіндіні тамызыңыз.
22. Катетерды әрбір 6 сағат сайын бір мұрын қуысынан екінші мұрын қуысына ауыстырыңыз.
23. Катетерды, резеңке қолғапты контейнерға тастаңыз, шпательді дезинфекциялық ертіндіге салыңыз.
24. Қолды жуып, құрғатыңыз.
ДЕМ АЛУ ЖӘНЕ ДЕМ ШЫҒАРУ
Дем алу жиілігін санау, білезік артериасынан пульсті анықтау, дене қызуын қолтық астынан өлшеу, графикалыө тіркеу
1.Пациентке процедура барысын түсіндіріп, келісімін алыңыз.
2.Қолды гигиеналық деңгейде жуып, резеңке қолғап киіңіз.
3.Пациентті Фаулер жағдайында отырғызыңыз.
4.Бобров аппаратын дайындаңыз. Бобров аппаратына дистилденген суды құйыңыз.
5. Егер өкпе ісігі болса 70% этил спиртін 32 өлшемде қүйыңыз,температурасы 30-40° С болуы керек.
6. Қақпағын жабыңыз. Бобров аппаратында екі түтікше болады. Біреуі кислород баллонға, ал екінші түтікше науқасқа беріледі, оның ұзындығы 60см.
7.Катетер жіберер алдында тыныс жолдарының өткіздіштігін тексеріңіз.
8. Резеңке қолғапты өндеңіз, катетеры бар орауды ашыңыз.
9.Түтікшені кандай ұзындыққа жіберетінін тексеру үшін құлақтын шеміршегінен мұрын ұшына дейін өлшеп, (15см) болжам белгі қойыңыз.
10. Катетердын салатын жағына вазелин майын (физ.ертітінді немесе дистилденген су) жағыңыз.
11. Катетерды қалам тәрізді ұстаңыз(3-4см).
12. Төрт саусақ маңдайында, мұрын ұшын бас бармақмен жоғары көтеріңіз.
13. Катетерды мұрын қуысына белгілеген жеріне дейін кіргізіңіз.
14. Шпательді алып, жұтқыншақтың артқы жағын қараңыз. Сол жерде көрініп тұрады.
15.Катетерды лейкопластырмен бекітіңіз.
16.Мұрын катетырына резеңке түтікше арқылы Бобров аппаратына жалғаңыз.
17.Екінші түтікшені кислородтық баллонға жалғаңыз.
18. Баллонды ашып, оттегіні беру жылдамдығын реттеңіз (минутына 2-3л)
19.Пациенттің мұрынның шырышты қабаттарын тексеріңіз.
20.Жалпы жағдайына баға беріңіз.
21. Егер мұрынның шырышты қабаттары тітіркенген болса, онда оған майлы ерітіндіні тамызыңыз.
22. Катетерды әрбір 6 сағат сайын бір мұрын қуысынан екінші мұрын қуысына ауыстырыңыз.
23. Катетерды, резеңке қолғапты контейнерға тастаңыз, шпательді дезинфекциялық ертіндіге салыңыз.
24. Қолды жуып, құрғатыңыз.
ҚАҚЫРЫҚТЫ ТУБЕРКУЛЕЗ ТАЯШАСЫНА
ТЕКСЕРУГЕ ЖИНАУ ТӘСІЛІ
1.Пациентке қақырықты қалай жинайтыны туралы түсіндіру,келісімін алу
2.Қақырықты таңертен аш қарында жинау
3.Пациентке:
Ø Таңертең екі сағат бұрын қақырықты жинар алдында тістерін тазалау;
Ø Ауызды, жұтқыншақты қақырық алар алдында сумен шаю;
Ø Тұру немесе тігінен отыру;
Ø Ыдысты төменгі ерніне тигізбей ұстау;
Ø Пациент бірнеше рет терең дем алып содан кейін шығарып жөтел шақырады;
Ø Қақырықты 3-5мл көлемде алу;
Ø Ыдыстың қақпағын жабу.
4.Қақырықты лабораторияға 1 сағат ішінде жіберу, себебі атипті жасушалар ыдырауы мүмкін.
1.Пациентке қақырықты жинауды үйрету, келісімін алу
2.Қақырықты ашық ауада бөтен адамдар жоқ жерде немесе арнайы ашық терезелері бар жақсы желдетілетін немесе вентиляциясы және кварц шамы бар жерде жинау.
3.Маска, клеенкалы алжапқыш, резенке қолғапты кию
4.Қақырықты таңертен аш қарында бірінші күні 1 рет,екінші күні 2 рет стационарлық жағдайда жинау
5.Пациентке тісін тазалап, содамен немесе қайнатылған сумен аузын шаюды сұрау
6.Пациентке контейнерді берініз
7.Пациенттің артына тұрып контейнерді аузына әкеліп, ұстауын сұраңыз
8.Пациентке аузын қол орамалмен жабуын сұраңыз, 3 рет демін шығару мен алуын одан кейін қатты жөтелуін сұраңыз, 2-3 қақырығын контейнердің шетіне тигізбей тастау
9.Контейнердің қақпағын жабу
10.Жиналған қақырықты тексеру
11.ТБ-05 жолдамасын жазу
12.Жиналған қақырықты лабораторияға 1 тәулік ішінде жіберу
13.Маска,резенке қолғапты қолданған заттарға арналған контейнерге тастау
14.Қолды жуып, құрғату
НАУҚАСТЫ ЖӘНЕ ПЛЕВРАЛЬДЫ ПУНКЦИЯ ЖАСАУҒА ҚАЖЕТТІ ЗАТТАР ДАЙЫНДАУ
1 Науқасқа алда болатын зерттеу туралы мәліметті беріп, оның келісімін алыңыз.
1. Беліне дейін шешінген науқасты орындықтың арқа сүйенішіне бетімен қаратып отырғызыңыз, оны бір қолымен орындықтың арқа сүйенішіне таянуын, ал екінші қолын басына орнатуын (патологиялық үдеріс бар жағына) сұраңыз.
2. Науқастан денесін сәл бір қырына қарай бұруын сұраңыз, дәрігер тесуді жүргізетін қарама-қарсы жағына.
3. Плевра қуысын тесуді тек қана дәрігер жүргізеді, мейірбике көмекші қызметін атқарады.
4. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартып, оларды тері антисептигімен өңдеңіз, залалсыздандырылған қолғапты киіңіз.
5. Алдын ала тесетін жерді 5% спиртті йод ерітіндісімен, сосын тері антисептигімен және қайтадан йодпен өңдеңіз.
6. Қабырға аралық бұлшық етке, плевраға инфильтрациялық анестезия (тесілетін жердің аурғанын сездірмеу үшін) жүргізу үшін, шприцке сорып алынған 0,5% новокаин ерітіндісін дәрігерге беріңіз.
7. VІІ-VІІІ қабырға аралығына астыңғы жатқан қабырғаның жоғарғы қырынан тесуді жасайды, өйткені қабырғаның төменгі қырымен тамыр-жүйке будалары жүреді және қабырға аралық тамырлар зақымданады.
8. Плевра қуысына пункциялық инені дәрігер енгізіп, ішіндегі сұйықтықты шприцке сорып алады.
9. Шығатын сұйықтыққа арналған ыдысты қойыңыз.
10. Лабораториялық зерттеуге: залалсыздандырылған банкіге (пробиркаға) шприцтің ішіндегі сұйықтықты құйыңыз.
11. Плевра қуысына енгізу үшін шприцті сорып алынған антибиотигімен дәрігерге беріңіз.
12. Инені алған соң тесілген жерді 5% спиртті йод ерітіндісімен өңдеңіз.
13. Тесілген жерге залалсыздандырылған салфетканы салып, лейкопластырьмен немесе клеолмен бекітіңіз.
14. Плевра қуысынан шыққан сұйықтықты баяулату және талықсудың дамуын ескерту үшін кеуде торына қатты керілген ақ жаймамен тануды жүргізіңіз.
15. Қолғапты шешіңіз, қолыңызды жуып, кептіріңіз.
16. Пайдаланған бір рет қолданылатын шприцтерді, қолғапты, мақта шариктерін, салфеткаларды контейнерге, ал пункциялық инені зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысқа салыңыз.
17. Науқастың көңіл-күйін, таңғыштың жағдайын қадағалаңыз, тамыр соғуын есептеңіз, қан қысымын өлшеңіз.
18. Науқасты ішімен каталкаға жатқызып, палатаға апарыңыз.
19. Өткізілген манипуляциядан кейін науқас 2 сағат бойы төсек тәртібін сақтау қажеттілігі туралы науқасты ескертіп қойыңыз.
20.Алынған биологиялық материалды зерттеуге лабораторияға жолдамасымен жіберіңіз.
ЭКГ - ГЕ ТҮСІРУ ТЕХНИКАСЫ.
1. ЭКГ-ға жүріп келгенде 10-15мин демалғаннан кейін түсіріледі,тамақтан кейін 2сағ.өткенде.
2. Науқастың жағдайы - кушеткаға жатқызып.
3. Электродтарды балтыр мен білектердің ішкі жағынан салынады. Теріні арнайы гельмен немесе 10% физ.ерітіндісімен дымқылдатады.
4. Электродты салу реті: А. - қызыл - оң қолдын білегі.
Б. - сары - сол қолдың білегі.
В. - жасыл - сол аяқтың балтыры.
Г. - қара - оң аяқтың балтыры ( жер ).
Кеудемелі электродтарды пациенттің кеудесіне резеңкелік белгіленген еміздіктермен 6 позицияда жалғау:
V1 - IV қабырға аралықта төстің оң жағында
V2 - IV қабырға аралықта төстің cол жағында
V3 - IV және V қабырғалар арасында сол жақ төс жанындағы сызықта
V4 - V қабырғааралық сол жақ бұғана орта сызығында
V5 - V қабырғааралық сол жақ қолтық асты алдыңғы сызығында
V6 - V қабырғааралық сол жақ қолтық асты ортаңғы сызығында
5. ЭКГ аппаратын жерге қондыру; ЭКГ аппараттың кабелін тоққа қосу, аппаратты іске қосу;
6. Изоэлектро сызыққа аппараттың қаламын орнату;
7. Бақылау микровольтін тіркеу (М немесе 50 кнопкаға басу арқылы) және mV кнопканы басу;
8. ЭКГ тіркеуді бастау;
- I стандартты тіркемеге кнопканы орнатамыз;
- М немес 50 басып 3-4 комплексті тіркейміз;
- II, III - кнопкаға бірінен кейін бірін басып, AVR, AVL, AVF
9. Кеуде тіркемелерін жазуға кеуде электродтарымен қолданамыз; . Кнопканы mV жағдайына қойып, бақылаймыз да микровольтті тіркейміз;
10. Аппаратты сөндіреміз; электроттарды шешеміз. ЭКГ лентасын толтырамыз; күні, науқастың тегі, аты жөні, жасы.
АСҚАЗАНДЫ ЗОНД АРҚЫЛЫ ТАЗАЛАУ
1.Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріп, оның рұқсатын алыңыз.
2.Науқасқа және өзіңізге клеенкалы алжапқышты байлаңыз.
3.Науқасты орындыққа арқасын орындықтың арқалығына тығыз тигізіп басын аз ғана алдына қарай еңкейтіп отырғызыңыз.
4.Алмалы-салмалы тіс протезін алыңыз (егер де олар болса).
5.Науқастың қолын орындықтың арқалығына кіргізіп, осы қалыпта сүлгімен немесе ақ жаймамен байлаңыз.
6.Науқастың тізелерін ажыратып, екі аяғының ортасына жуынды суға арналған шылапшынды немесе шелекті қойыңыз.
7.Науқастың артынан немесе оң жағынан тұрып, басты сәл артқа қарай бұрыңыз.
8.Гигиеналық деңгейде қолыңызды тазартып, қолғапты киіңіз.
9.Қолыңызға залалсыздандырылған жуан асқазан зондын алып, оның аралығын өлшеңіз: бірінші белгі - науқастың төменгі күрек тісінен (саңылаусыз ұшымен) кіндікке дейін және екінші белгі - оған науқастың бір алақанының жалпағын (4 саусақтың жалпағы) қосыңыз.
10.Шыны түтік арқылы зондтарды жалғастырыңыз.
11.Науқасқа зондты енгізген уақытта оны тіспен қысуға, жұлып алуға болмайды, тек мұрынмен демалып, жұту қозғалысын жасауды түсіндіріңіз.
12.зондтың саңылаусыз ұшын жылы сумен сулаңыз.
13.Науқастан аузын ашуды сұраңыз. Зондтың саңылаусыз ұшынан 10 см аралықтан, оң қолыңызбен ұстап оның ұшын тілдің түбіріне салыңыз.
14.Науқасты жұтыну қимылын жасауын сұрап, мұрын арқылы терең дем ал деп, ақырындап зондты өңешке енгізіңіз.
15.Қажет белгіге дейін зондты асқазанға енгізіп, зондқаоймышты жалғастырып, оны науқастың тізе деңгейіне дейін аз ғана енкейтіп түсіріңіз, асқазандағы зат ағу керек.
16.Оймышқа 1 л суды құйыңыз, оны құйғының шетіне дейін толтырыңыз.
17.Оймышты ақырын көтеріңіз, су тек қана құйғыштың түбіне жеткенде, ол асқазан затымен толмағанша науқастың тізе деңгейінен төмен түсіріңіз.
18.Оймыштың ішіндегі нәрсені (құсықты) шылапшынға құйыңыз.
19.Асқазанды жууды бірнеше рет таза жуынды су шыққанша қайталаңыз.
20.Салфетка көмегімен асқазаннан сүңгіні ептеп шығарыңыз.
21.Клеенкалы алжапқышты шешіңіз.
22.Зондты, резеңке түтікті ,оймышты зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысқа салыңыз.
23.Науқастың аузын сумен шайғызып, ауыз айналасын салфеткамен сүртіңіз.
24.Қолғапты шешіп, қолыңызды жуып, құрғатыңыз. Салфеткаларды, қолғапты қауіпсіз жоюға арналған контейнерге салыңыз.
ТАЗАЛАУ КЛИЗМАСЫН ҚОЮ
1.Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріңіз, оның келісімін алыңыз.
2.Науқасты шымылдықпен (ағаш рамаларға матаны керіп жапсырған капсырмалы шымылдық) қоршаңыз (егер де емшара палатада орындалса).
3.Халатты, масканы, клеенкалы алжапқышты киіңіз.
4.Гигиеналық деңгейде қолыңызды тазартыңыз, қолғапты киіңіз.
5.Эсмарх крушкасына 20-220С температурасындағы 1,5-2 л суды құйып, қысқышты жабыңыз.
6.Науқастың дене денгейінен 1 метр биіктік штативке крушканы іліңіз, оған ұштықты кигізіп, оның ұшына вазелин майын жағыңыз.
7.Резеңке түтіктегі қысқышты ашып, аз мөлшерде суды шығарыңыз, онымен бірге ауа шығады, қысқышты жабыңыз.
8.Кушетка үстіне клеенканы салбыратып төсеңіз, оның үстінен жайманы төсеңіз.
9.Кушетканың шетіне науқасты сол жақ қырымен жатқызып, оның оң аяғын тізе буынынан бүгіп, кішкене ішіне қарай келтіріңіз, ал сол аяғы кушетка бойымен созылған болуы керек.
10.Сол қолдың Іжәне II саусақтарымен бөксесін ашып, ал оңқолмен абайлап жеңіл айналмалы қозғалыспен ұштықты анус тесігіне енгізіп, оны тік ішеккеқарайжылжытып, ең алғаш 3-4 см кіндік бағытыбойынша, сосын омыртқа жотасына қатарластыра отырып 8-10см тереңдікке енгізіңіз.
11.Қысқышты ашып, су ішекке ақырын ене бастағанда науқасты ішпентерең дем алуын сұраңыз (егер де су ішекке түспесе, онда крушканыжоғары көтеріп, ұштықтың қалпын өзгертіңіз), ішекке судың жылдамтүсуі ауыр сезінуді болдырады, егер де нәтижесі болмаса, ұштықты шығарып алып, ауыстырыңыз.
12.Су ішекке енгеннен кейін (ішекке ауа түспес үшін, крушканың тартүбінде су қалуы керек) қысқышты жауып, ептеп айналмалықозғалыспен ұштықты шығарып алыңыз.
13.Науқасты шалқасынан жатуын, тереңірек дем алуын және нәжістіжақсы сұйылту үшін 5-10 минуттай суды ішекте ұстауын сұраңыз.
14.Егер де емшара палатада орындалса, науқасқа дәрет ыдысын (судноны)беріңіз немесе унитазға дейін апарыңыз.
15.Анус тесігінің айналасын тазартыңыз.
16.Қолданылған ұштықты ыдыстағы зарарсыздандыру ерітіндісінесалыңыз.
17.Клеенкалы алжапқышты, халатты, қолғапты, масканы шешіңіз.
18.Қолыңызды жуып, кептіріңіз. Салфеткаларды, қолғапты қауіпсіз жинауға және жоюға арналған контейнерге салыңыз.
ҚАНДЫ БИОХИМИЯЛЫҚ ТАЛДАУҒА АЛУ
1. Науқасқа емшараның мақсаты мен барысын түсіндіріп, оның рұқсатын алыңыз. Науқастан таңертең тамақ қабылдамағаның анықтаңыз.
2. Лабораторияға жолдама жазып, пробирканы нөмірлеңіз.
3. Науқасқа ыңғайлы қалыпты алуына көмектесіңіз.
4. Гигиеналық деңгейде қолыңызды тазартыңыз. Оларды тері антисептигімен өңдеңіз (стандартты қараңыз).
5. Масканы, қолғапты, қорғаныш көзілдірікті, алжапқышты киіңіз.
6. Бір рет қолданылатын шприцті құрастырыңыз (стандартты қараңыз).
7. Науқастың шынтақ астына клеенкалы жастықшаны салыңыз.
8. Резеңке бұрауды иықтың ортанғы 13 бөлігіне салфетканың немесе іш киімінің үстінен салыңыз.
9. Бұрауды былай байлаңыз: оның бос ұштары жоғары қарай бағытталған болады, ал ілгегі төмен.
10. Кәріжілік артериясындағы тамырын ұстаңыз (тамыр соғуы сақталу керек).
11. Көк тамырды зерттеңіз. Ең көп толған көк тамырды табыңыз.
12. Көк тамырды толтыру үшін науқастан жұдырығын бірнеше рет қысуын және ашуын, сосын оны қысуын сұраңыз.
13. Қолғапты тері антисептигімен өңдеңіз.
14. Тері антисептигіне суландырған екі мақта шариктерімен шынтақ бүгілісі аймағын, инъекция жасайтын жерді тізбектілікпен тазартыңыз, оларды контейнерге салыңыз. 3-ші мақта шаригін сол қолдың ІV және V саусақтар арасында ұстаңыз.
15. Оң қолыңызға шприцті алыңыз: ІІ саусақ - иненің канюлясында, ал ІІІ, ІV саусақтармен цилиндрді жоғарыдан орап алыңыз, І саусақты төмен ұстаңыз.
16. Сол қолдың үлкен саусағымен болжаған тесетін жерден төмен көк тамырды бекітіңіз.
17. Инеден қалпағын алып, әдеттегідей көк тамырды тесіңіз (науқастың жұдырығы қысылған).
18. Поршенді өзіңізге қарай тартыңыз, ине көк тамырда екеніне көзіңізді жеткізіңіз.
19. Сол қолмен ақырын поршенді өзіңізге қарай тарта отырып, 5-7 мл қанды шприцке сорып алыңыз.
20. Резеңке бұрауды шешіңіз, науқас жұдырығын ашуы қажет, жылдам қозғалыспен көк тамырдан инені шығарыңыз.
21. Тері антисептигіне суландырған мақта шаригін инъекция жасаған жерге 3-5 минутқа салыңыз, науқастан шынтақ буынынан қолды сәл бүгуін сұраңыз.
22. Шприцтен инені алып, қауіпсіз жинауға және жоюға арналған контейнерге салыңыз.
ҚАНДЫ ЖАЛПЫ ТАЛДАУҒА АЛУ
Жалпы қан талдауы. Бұл Гемоглобин концентрациясын, эритроцит санын, бірлік көлемде лейкоцит пен тромбоцитті, Гемотокрит құндылықтарын және эритроциттің индикстерін анықтауды өзіне қосатын кең тараған қан талдауы.
Талдау мақсаты үшін көрсеткіштер:
Скринингтік және диспансерлік тексеру;
Терапияны өткізу мониторингі;
Қан ауруларының дифференциальды диагностикасы.
Зерттеуге дайындалу: зерттеуді ашқарынға немесе соңғы тамақ қабылдағаннан кейін аз дегенде 2 сағаттан кейін жүргізеді, қан алу кезінде көк тамырды жгутпен ұзақ уақыт қысуынан сақтану керек. Зерттеу үшін материал: ажырамас тұрақты қан. Жүргізу уақыты: 1 жұмыс күні.
Гемоглобин дегеніміз не? Гемоглобин-эритроцит құрамына кіретін және оттегі мен көмірқышқыл газына тасымалдауға, қышқыл-негіз балансын реттеуге қатысатын тыныс алу пигменті. Гемоглобин 2 бөліктен құралады: ақуызды,темір құрамдас. Ер адамдарда әйелдерге қарағанда гемоглобин мөлшері жоғары. Нәрестелерде 1 жасқа дейін гемоглобин көрсеткішінің физиологиялық төмендеуі болады.
Гемоглобинның физиологиялық формалары:
Оксигемоглобин-гемоглобинның оттегімен қосылысы, артериялды қанда түзіледі және оған алқызыл түс береді.
Қайта жаңартылған гемоглобин немесе дезоксигемоглобин-ұлпаларға оттегін беретін гемоглобин.
Карбоксигемоглобин-гемоглобинның көмірқышқыл газымен қосылысы, веналық қанда түзілетін нәтижесінде күңгірт шие түске боялады.
Гемоглобин концентрациясы қандай жағдайда жоғарылайды(ауру мен жағдайы):
Қанның қоюлануына алып келетін(күйік, тұрақты құсу, ішек өтімсіздігі, дегидратация немесе ұзақ сусыздандыру)
Эритроцит санының көбеюін тудырады-біріншілік және екіншілік эритроцитоз(тау ауруы, өкпенің созылмалы обструктивті ауруы, өкпе-қан тамырларының бөзылуы, темекі шегу, оттегіге гемоглобин мөлшерінің жоғарылауы, тұқым қуалаған гемоглобинопатия және эритроциттерде 2,3-дифосфоглицерат жетіспеуі, туа біткен жүрек ақауы, бүйрек поликистозы, гидронефроз, нәтижесінде бүйрек ишемиясы болатын бүйрек артериясының стенозы, бүйрек аденокарциномасы, Гиппеля-Линдау синдромы, гематома, жатыр миомасы, жүрек алды миксомасы, ішкі секреция безінің ісік аурулары т.б.)
Физиологиялық күйі(таулы жерде өмір сүретіндер, ұшқыштарда, альпинисттер, физикалық жүктемеден кейін, ұзақ стрессте)
НАУҚАСТЫ АСҚАЗАН СӨЛІН ЖІҢІШКЕ ТҮТІКШЕМЕН ФРАКЦИЯЛЫҚ ЗОНДТАУҒА ДАЙЫНДАУ ЖӘНЕ ЖҮРГІЗУ
1.Зерттеуді таңғы уақытта аш қарынға жүргізіңіз.
2.Науқасқа психологиялық дайындықты жүргізіңіз және оған емшара реттілігі туралы түсіндіріп, оның келісімін алыңыз.
3.Науқасты жоғары арқасы бар орындыққа ынғайлы және дұрыс отырғызыңыз, оны орындықтың арқасына тығыз сүйенуін ұсыныңыз. Басын сәл алдына карай еңкейтіңіз.
4.Науқастың кеудесін, ішін және аяғын клеенкалы алжапқышпен жабыңыз, ал мойынына және кеуде үстіне сүлгіні жабыңыз.
5.Қолыңызды гигиеналық деңгейде жуып, қолғапты киіңіз.
6.Ағып жатқан сілекейді және шырышты жинау үшін науқастың қолына лотокты беріңіз.
7.Емшара алдында науқас алмалы-салмалы протезді алғанын қадағалаңыз.
8.Зондтың жұтатын ара қашықтығын өлшеңіз (төменгі күрек тістен кіндікке дейінгі аралық - бірінші белгі және науқастың бір алақан аралығын қосыңыз - екінші белгі).
9.Залалсыздандырылған зондты пакеттен (пинцетпен) алып, сақталу мерзімін және саңылаусыздығын тексеріңіз.
10.Залалсыздандырылған зондты оң қолыңызбен саңылаулы ұшынан 10-15 см аралықтан жазатын қаламұштай етіп алыңыз, ал сол қолмен бос ұшынан ұстаңыз.
11.Науқастан аузын ашуын сұраңыз, суландырылған зондтың саңылаулы ұшын тілдің түбіріне салып, сосын терең жұтқыншаққа қарай енгізіңіз.
12.Науқастың мұрын арқылы терең дем алуын, жұтыну қозғалысын жасап, зондты өңешке және асқазанға қарай қажетті белгіге дейін енгізіңіз (егер де науқас жөтелсе онда тез арада сүңгіні шығарып алыңыз!).
13.Науқасқа ескертіңіз, зондты тісімен қысуға болмайды және сілекейін жұтпай сүлгіге түкіріп тастауы керек.
14.Зондтың бос ұшына шприцті қосыңыз.
15.Ашқарындағы асқазан сөлін алыңыз (№ 1 үлес - ашқарындағы сөлдену).
16.Бір сағат бойы әрбір 15 минут сайын ыдысты ауыстыра отырып асқазан сөлін алыңыз (№ 2, № 3, № 4, № 5 үлестік - өзекті сөлдену).
17.Асқазан сөлін бөлетін энтеральды байқау тағамын (парентеральды тітіргендіргішті енгізіңіз: 0,1% 0,01 мг гистамин ерітіндісін тері астына немесе 0,25% пентагастрин ерітіндісі 1 кг дене салмағы есебіне 6 мкг).енгізіңіз
18.10инуттан кейін 10 мл асқазан сөлін алыңыз (№ 6 үлес).
19.Тағы да 15 минуттан кейін барлық асқазан сөлін алыңыз (№ 7 үлес).
20. Бір сағат бойы әрбір 15 минут сайын ыдысты ауыстыра отырып, асқазан сөлін алыңыз (№ 8, № 9, № 10, № 11 - үлестері ынталандыру сөлдену).
21.Салфетканың көмегімен асқазаннан зондты шығарып алыңыз, науқастың аузын шайқаңыз, ауыз айналасы терісін салфеткамен сүртіңіз.
22.Қолданылған зондты, қолғапты, салфеткаларды қауіпсіз жоюға арналған контейнерге салыңыз.
23.Барлық 11 үлестердегі асқазан сөлін жолдамамен бірге және қоздырғышын көрсетіп лабораторияға жіберіңіз.
АСҚАЗАНДЫ ЖӘНЕ ОН ЕКІ ЕЛІ ІШЕКТІ РЕНГЕНДІК ТЕКСЕРУГЕ НАУҚАСТЫ ДАЙЫНДАУ
1. Науқас пен қарым қатынас жасаңыз (медбике өзін-өзі таныстырып, науқастың атын-жөнін сұраңыз).
2. Науқасқа емшара мақсаты мен барысын түсіндіріңіз.
3. Қолыңызды жуып, антисептикпен тазартып, қолғап киіңіз, бет пердені киіңіз.
4. Зерттеуге дейін 2-3 күн бұрын іш кебудін алдын алу үшін тамақ рационынан желді болдыратын тағамды алып тастау қажеттілігі туралы науқасқа ескертіңіз.
5. Зерттеу таңертең ашқарында жүргізілетінін науқасқа хабарлаңыз. Зерттеу алдында соңғы тамақ қабылдау кешкі 20.00 сағаттан кешіктірілмеуі керек.
6. Егерде іш қату болса, онда дәрігердің тағайындауы бойынша кешке зерттеу қарсанында тазарту клизмасы қойылады.
7. Науқасты ауру тарихымен тағайындалған уақытқа ренттген кабинетіне апарыңыз.
Рентген кабинетінің медбикесінің іс-әрекет алгоритмі:
1. Зерттеуді жүргізгенде (100-150 гр) сульфат барий жүзінін 1 стакан суға езіп науқасқа ішкізіңіз.
2. Суреттерді орындаған уақытта медбике рентген кабинетінен шығып кетеді.
3. Зерттеуден кейін науқасты палатаға апарыңыз.
Эсмарх крушкасын, 1,5-2 л мөлшеріндегі ыдыстағы суды, вазелинді, шпательді, клеенканы, жаялықты, штативті, резеңке қолғапты, судноны, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысты, барий сульфаты жүзгінің (1,5 л, t-36-37°С, шылапшынды, лотокті, сүрткілерді, су термометрін, ал жапқышты, фортрансты, адсорбенттерді, ферментті дәрілерді, жолдама бланкісін (зерттеу әдісінін атын, науқастын аты жөні, жасы, мекен жайы немесе ауру тарихының нөмерін, диагнозын, зерттеу күнін). Ирригоскопияны дәрігер жүргізеді.
ӘЙЕЛДЕРГЕ ҚУЫҚТЫ КАТЕТЕРЛЕУДІ ЖҮРГІЗУ КӨРСЕТКІШТЕРІ ҚАРСЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ
Диагноз және терапиялық курс кейбір жағдайларда науқастың қуысына катетер орнатуды қажет етеді. Түтік көбінесе уретрадан өтеді, бірақ іштің алдыңғы қабырғасында орналасуы мүмкін. Катетер мына маңызды функцияларды орындайды:
зәрді кетіреді
қуықты шаю
дәрі енгізуге көмектеседі.
Мұндай жағдайларда катетеризация қолданылады:
Егер несеп ағып кетпесе немесе өте әлсіз кетсе, толық емес. Бұл простата аденомасымен байқалады, егер уретраның бітелуі таспен бұзылса, операциядан кейін жұлынның зақымдалуы салдарынан пайда болған қуықтың параличі немесе парезі диагнозы.
Қуықтың зәрін тексеру керек.
Науқас өздігінен зәр шығару үшін шықпайды, мысалы, егер ол комамен ауырса.
Егер пациент цистит туралы алаңдаса, катетер арқылы қуықтың шаюын тағайындаған тиімді.
Катетерді салуға асықпаңыз, бұған дәлел бар болса да. Алдымен, катетерді қою кезінде қарсы көрсеткіштерді тексеріңіз:
гонореядан туындаған уретраға әсер ететін жедел қабыну процесінің азапталуы,
уретральды сфинктердің жарақаты бар.
Катетер дәріханаларда екі түрде сатылады:
жұмсақ құрал - жуан қабырғалары бар, ұзындығы 25-30 см, икемді түтікпен жабдықталған,
метал бар қатты. Түтік қисық, әйелдер үшін - 12-15 см, ал ерлер үшін - 30 см.Құралда өзек, тұмсық және сабы бар.
Қатал катетерді қолдану біртіндеп бұрынғы нәрсе болып келеді. Жұмсақ катетер уретраны зақымдамайды және бірдей функцияларды орындайды. Түтікшені енгізген адам қолына дезинфекциялық зат қояды, әйтпесе сіз ауру ер адамның немесе әйелдің жыныс мүшелеріне инфекция енгізе аласыз. Түтік мүмкіндігінше дәл енгізілген, медбикенің міндеті уретраның қабырғаларының тұтастығын бұзбау. Катетер қаптамасының герметикалық екеніне көз жеткізіңіз!
ЕРЛЕРГЕ ҚУЫҚТЫ КАТЕТЕРЛЕУ ДІ ЖҮРГІЗУ КӨРСЕТКІШТЕРІ ҚАРСЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ
· Науқаспен өзара сенімді қарым- қатынасты орнатыңыз.
· Науқасты тыныштандырып, жасалайын деп жатқан манипуляцияны түсіндіріңіз.
· Науқасты кермемен қоршаңыз.
· Науқасты шалқасынан жатқызыңыз, екі аяқты алшақтатып, тізе буынынан бүгіп жатқызыңыз.
· Науқастың бөксе астына клеенка төсеп, оның үстіне жаялықты төсеңіз. Несеп жинағыш ыдысты яғни судноны беріңіз.
· Гигиеналық деңгейде қолыңызды тазартып, оларды 70% спиртте суландырылған мақта шариктерімен өңдеңіз, тырнақ пластинкаларын яғни табақшаларын 1% спирттегі йод ерітіндісімен тазартыңыз. Халаттың үстіне клеенкалы алжапқышты және резіңкелі қолғапты киіңіз.
· Науқастың жыныс мүшелерін жууға арналған құрал жабдықтарды дайындаңыз (стандартты қара).
· Науқасты шалқасынан, екі аяқтың арасын ашып, тізе буынынан бүгіп жатқызып, несеп жыйнағыш ыдысты қою .
· Катетерлеге керекті құрал жабдықтарды дайындаңыз.
· Залалсыздандырылған қолғапты киіңіз.
· Сүрткіні жылы суда ылғалдап, оны сығыңыз.
· Бір қолыңызбен жыныс мүшесін ұстап, бас жағының артық терісін жыныс мүшесінің басынан төмен қарай жылжытыңыз.
· Жыныс мүшесінің басын несеп шығару өзегінен бастап, қасаға аймағына қарай бағытта айналмалы қозғалыспен сүрткілерді ауыстыра отырып, құрғатыңыз.
· Жыныс мүшесінің артық тері жамылғысын табиғи қалпына келтіріңіз.
· Жыныс мүшесінің қалған бөліктерін, уманың терісін, тік ішектің тесігін мұқият тазалаңыз, шайқаңыз және кептіріңіз.
· Науқастың оң жағынан тұрыңыз, сол қолға залалсызданған сүрткіні (салфетканы) алып, онымен жыныс мүшесінің басынан төмен ораңыз.
· Сол қолдың III-IVсаусақтары арасына жыныс мүшесін алып, сәл басын қысып, қолдың I және II саусақтарымен несеп шығатын өзектің сыртқы тесігін ашу үшін тері жамылғысын ысырыңыз.
· Оң қолдағы қыстырылған пинцетпен дәке тампонын алып, фурациллин ерітіндісіне суландырыңыз.Тампондарды ауыстыра отырып, жыныс мүшесінің басын жоғарыдан төмен несеп бөліну өзегінен шетке қарай тазартыңыз.
· Бірнеше тамшы залалсыздандырылған вазелин майын ашық сыртқы несеп шығатын өзекке құйыңыз.
· Пинцетті ауыстырыңыз.
· Оң қолған қысылған залалсыздандырылған пинцетпен катетердің тұмсығынан 5-7 см қашықтықта алыңыз, катетердің шетін қолдың үстінен орап 4-5 саусақтар арасына қысыңыз.
БІР РЕТ ҚОЛДАНАТЫН ИНФУЗИЯЛЫҚ ЕРІТІНДІЛЕРДІ ҚҰЮҒА АРНАЛҒАН ЖҮЙЕНІ ҚҰРАСТЫРЫП
1. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартып, спиртке ылғалдатылған мақта шариктерімен қолыңызды оңдеңіз, қолғапты киіңіз.
2. Тамшылатып енгізу үшін бір рет қолданылатын жүйені даярлаңыз (сакталу мерзімін жэне ораудың саңылаусыздығын тексеріңіз).
3. Дәрілік ерітіндісі бар флаконды даярлаңыз (дәрілік ерітіндінің атын, мөлшерін, сақталу мерзімін жэне сыртқы түрін тексеріңіз, дэрігердің ем тағайындайтын парағымен салыстырыңыз).
4. Флаконның металды қалпағының ортаңғы бөлігін пинңетпен алыңыз.
5. Спирттелген мақта шариктерімен флаконның резеңке тығынын 2 рет тазартыңыз.
6. Бір рет қолданылатын жүйенің пакетін қайшының көмегімен ашыңыз, ораудан жүйені шығарыңыз.
7. Жүйенің бүрандалы қысқышын жабыңыз.
8. Жүйенің қысқа шетіндегі инені алып, қалпағын шешіп, оны флаконның резеңке тығынына тірелгенше енгізіңіз. Тамызғыштың ауа кіргізгішін ашыңыз (егерде ауа кіргізгіші болса, оны флаконның тығынына тірелгенше енгізіңіз).
9. Флаконды түбінен төңкеріп жоғары қаратып, сол қолмен жүйенің бос шетін үстап, тірекке бекітіңіз.
10.Тамызғышты ақырын қысып, жартылай көлеміне дейін дәрілік ерітіндімен толтырыңыз.
П.Бүрандалы қысқышты ашып, жүйеден ауаны толық шығарғанша жэне инъекңия жасайтын инеден тамшы корінгенше жүйенің үзын түтігін ерітіндімен ақырын толтырыңыз.
12.Бүрандалы қысқышты жауып, инъекңия жасайтын инеге қалпақты кигізіңіз.
13.Жүйеде ауа көпіршігінің жоқтығын тексеріңіз.
+.Инені көк тамыр боыймен итеріп, оның 13 ұзындығын көк тамырға енгізіңіз. Сол қолдың I жэне II саусақтарымен инъекцияға арналған түйіндегі резеңке түтікті қысыңыз.
12.Ине кок тамырда екеніне козіңізді жеткізіңіз; иненің канюлясы және жүйенің резеңке түтігі аралығындағы инъекңиялық түйінде қан көрінеді.
13.Сол қолмен бүрауды босатыңыз, науқастан жүдырығын жазуын сүраңыз.
14.Ине тамырда екеніне козіңізді жеткізіңіз.
15.Жүйенің қысқышын ашыңыз.
16.Тамшының таму жылдамдылығын қысқышпен реттеңіз (минутына 50-60 тамшы). Бірнеше минуттай дэрілік ерітіндінің енуін бақылаңыз, қарап шығыныз, тері астына ертінді түспеу керек. Науқастың жағдайын бағалаңыз.
17.Түтіктің бір бөлігін және инеге лейкопластырьды жапсырыңыз, кок тамырдың тесілген жерін салфеткамен жабыңыз.
18.Енгізу жылдамдыгы түрақты болуын қадағалаңыз.
БҰЛШЫҚ ЕТКЕ ИНЪЕКЦИЯ ЖАСАУ
1. Дәрілік препаратты қолдану бойынша нұсқаумен танысыңыз.
2. Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріп, оған енгізілетін дәрілік ерітінді туралы мәліметті беріңіз.
3. Науқасқа ыңғайлы қалыпты алуға көмектесіңіз:
- бөксеге енгізгенде - ішімен немесе қырымен жатқызыңыз;
- санға енгізгенде - арқасына жатқызып, аздап қана аяғын тізе буыннан бүгіңіз немесе отырғызыңыз;
- иыққа енгізгенде - жатқызыңыз немесе отырғызыңыз.
4. Инъекция жасайтын жерді киімінен босатыңыз.
5. Инъекция жасайтын жерді анықтаңыз (бөксенін жоғарғы-сыртқы бөлігі).
6. Инъекция жасайтын жерді саусақпен басып тексеріңіз түйін және тыгыздалу болмау керек.
7. Гигиеналық деңгейде қолды жуып, қолыңызды спирттелген мақта шариктерімен тазартып, қолғапты киіңіз.
8. Шприцті құрастырыңыз(стандартты қара).
9. Тағайындалған дәрілік ерітіндіні шприцке сорып алыңыз: шприцті бір рет қолданылатын ораудын ішіне салыңыз.
10. Спирттелгенекі мақта шариктерімен инъекция жасайтын жерді тізбектілікпен тазартыңыз: ең үлкен аймақты, сосын түп-тура инъекция жасайтын жерді. Спирттелген үшінші мақта шаригін сол қолдың IV жэне V саусақ арасына салыңыз.
11. Оң қолға шприңті алыңыз: V саусақты иненін канюласына; II саусақпен шприцтін поршенін ұстаңыз; I, III, IV саусақтарды ңилиндрге қойыңыз (поршеннің сабы бос болуы керек).
12. Сол қолдың I және II саусақтарымен инъекция жасайтын жердің терісін керіңіз және бекітіңіз.
13. Бөксенің жоғарғы сыртқы бөлігіне инені енгізіңіз (шприңті теріге тік 90° бұрышпен ұстап), терінің үстінен иненің ұзындығын 0,5 см кем қалдырмаңыз.
14. Сол қолды поршенге көшіріп, II және III саусақтармен шприцтің цилиндірінің жиегінен ұстап, I саусақпен поршенді басып, дәрілік ерітіндіні енгізіңіз.
15. Спирттелген мақта шаригін инъекция жасаған жерге қойыңыз.
Іб. Оң қолмен инені жылдам қимыл-қозғалыспен шығарып алыңыз.
17. Теріден мақтаны алмай тұрып, инъекция жасаған жерге жеңіл ұқалауды жасаңыз.
18. Шприцтерді, мақта шариктерін, қолғапты қауіпсіз жоюға арналған контейнерге салыңыз.
19.Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
ИНСУЛИН ЕРТІНДІСІН ЕСЕПТЕП ЕНГІЗУ
Денедегі көмірсулар алмасуын реттеуге жауап беретін ұйқы безінің гормоны инсулин деп аталады. Егер инсулин жеткіліксіз болса, бұл патологиялық процестерге әкеледі, нәтижесінде қандағы қант деңгейі жоғарылайды.
Қазіргі әлемде бұл проблема өте оңай шешіледі. Қандағы инсулин мөлшерін арнайы инъекциялар арқылы реттеуге болады. Бұл бірінші типтегі және сирек екінші типтегі қант диабетінің негізгі емі болып саналады.
Гормонның дозасы әрдайым дербес анықталады, аурудың ауырлығына, науқастың жағдайына, тамақтануына, сондай-ақ клиникалық көрінісіне байланысты. Бірақ инсулинді енгізу барлығына бірдей және кейбір ережелер мен ұсыныстарға сәйкес жүзеге асырылады.
Инсулин терапиясының ережелерін қарастыру керек, инсулин дозасын есептеу қалай жүретінін білу керек. Балалардағы инсулинді енгізудің айырмашылығы неде және инсулинді қалай сұйылтуға болады?
Қант диабетін емдеудегі барлық әрекеттердің бір мақсаты бар - бұл пациенттің ағзасындағы глюкозаның тұрақтануы. Норманы концентрация деп атайды, ол 3,5 бірліктен төмен емес, бірақ 6 бірліктің жоғарғы шегінен аспайды.
Ұйқы безінің жұмысының бұзылуына әкелетін көптеген себептер бар. Көптеген жағдайларда мұндай процесс инсулин гормонының синтезінің төмендеуімен бірге жүреді, бұл өз кезегінде бұл метаболикалық және ас қорыту процестерінің бұзылуына әкеледі.
Дене тұтынылған тағамнан қуат ала алмайды, ол глюкозаның көп мөлшерін жинақтайды, ол жасушалар сіңірмейді, бірақ адамның қанымен қалады. Бұл құбылыс байқалған кезде ұйқы безі инсулин өндірілуі керек деген сигнал алады.
Бірақ оның функционалдығы бұзылғандықтан, ішкі орган бұдан былайғы толыққанды режимде жұмыс істей алмайды, гормон өндірісі баяу жүреді, ал ол аз мөлшерде шығарылады. Адамның жағдайы нашарлайды, уақыт өте келе меншікті инсулиннің мөлшері нөлге жетеді.
Бұл жағдайда тамақтануды түзету және қатаң диета жеткіліксіз болады, сізге синтетикалық гормонды енгізу қажет болады. Қазіргі медициналық тәжірибеде патологияның екі түрі ажыратылады:
Гормонды енгізу өмірлік маңызды болған кезде диабеттің бірінші түрі (ол инсулинге тәуелді деп аталады).
Екінші типті қант диабеті (инсулинге тәуелді емес). Аурудың бұл түрімен жиі емес, дұрыс тамақтану жеткілікті, ал сіздің жеке инсулиніңіз шығарылады. Алайда, төтенше жағдайда гипогликемияны болдырмау үшін гормондарды қабылдау қажет болуы мүмкін.
МҰЗДЫ МҰЙЫҚТЫ ЖӘНЕ ЖЫЛТҚЫШТЫ ҚОЮ, КӨРСЕТКІШТЕРІ, ҚАРСЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ
Науқасқа емшара мақсаты мен барысын түсіндіріңіз, оның емшара жасауға рұқсатын алыңыз.
· Мұзды мұйықтың тығынын ашыңыз, үштің екі көлеміне дейін ұсақтап уатылғын мұз кесектерін толтырыңыз.
· Мұзды мұйықтың мойынынан ұстап ішіндегі ауаны шығарыңыз, сол үшін оны екі қолмен сауа шыға бастағанға дейін қысыңыз.
· Мұзды мұйықтың қақпағын қатты бұрап жабыңыз.
· Мұзды мұйықтың қақпағының қатты жабылғанын білу үшін қапшықты төңкеріп қараңыз. Мұзды мұйықты сүлгімен құрғатып сүртіңіз.
· Мұзды мұйықтың сыртын жаялықпен немесе сүлгімен ораңыз.
· Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартыңыз.
· Мұзды мұйықты іш пердесі аймағына 15-20 мин қойыңыз (аралықтағы үзіліс 30 мин). Уақытты жазып, белгілеп отырыңыз.
· Мұз ерігенде мұйықтағы суды құйып алып, оған жаңа мұз кесектерін салыңыз.
· Мұйықты алып, суын төгіп, мұз қалдығын алыңыз.
· Науқасты өзіне ыңғайлы дәрежеде жатқызыңыз.
· Жылытқыш қапшықты зарарсыздандыру ерітіндісіне батырылған шүберекпен екі рет арасына онбес мин салып өңдеңіз.
· Қолғапты шешіп, қолыңызды жуып, құрғатыңыз.
НЕСЕПТІ НЕЧИПОРЕНКО ӘДІСІМЕН ТАЛДАУҒА ЖИНАУ
1. Бір күн бұрын (кешке) пациентті алдағы оқу туралы хабардар ету, бағыт немесе дайындалған контейнерді стикермен жапсыру және зерттеу үшін зәрді жинау техникасын үйрету:
Таңертең зәрді жинамас бұрын, сыртқы жыныс мүшелерін жуыңыз
2. Зәрдің орташа бөлігін жинаңыз: алдымен дәретханаға несептің аз бөлігін бөліп, зәр шығаруды тоқтатыңыз, содан кейін контейнерге 50-100 мл зәрді жинап, қалған бөлігін дәретханаға жіберіңіз.
3. Санитарлық бөлмеде арнайы қорапта қалдырыңыз (амбулаториялық жағдайда, зәрді зертханаға жеткізіңіз).
4. Кезекші мейірбикеге зерттеу үшін материалды 8: 00-ге дейін жеткізуді қамтамасыз ету.
5. Зертханадан алынған зерттеу нәтижелерін медициналық тарихқа жабыстырыңыз (амбулаториялық карта).
Ескерту:
1. Егер пациент ауыр халде болса немесе төсекте демалса - науқасты жуып, тексеруге зәр жинауды медбике жүргізеді.
2. Егер науқаста дәл осы уақытта менструация болса, онда зәр анализі басқа күнге ауыстырылады. Төтенше жағдайларда зәрді катетер қабылдайды.
Бұл зерттеу дәлірек болғандықтан, оның объективтілігі, егер дұрыс қолданылмаса, күмән туады. Бұл дайындықты Нечипоренкоға сәйкес зәр анализін жинағанға дейін ғана емес, жинаудан 1-2 күн бұрын қажет екенін білдіреді.
Бұл әсіресе бала тесттеріне қатысты.
Қарқынды физикалық жаттығулар, марафондар, кез-келген шамадан тыс жаттығулар жоқ. Бұл күшті жүйке күйзелістеріне де қатысты. Дене тыныш режимде, қауіп-қатерге жедел реакциясыз жұмыс істеуі керек.
Тамақтану туралы да солай. Мүмкіндігінше кез-келген ащы, ауыр, ысталған тағам алынып тасталады. Сондай-ақ, зәрдің түсін өзгерте алатын өнімдерді шектеу керек. Балаларға ашық түсті жемістер бермеу керек.
Бұл жағдайда сізге жеткілікті су ішу керек. Анализден бір күн бұрын бала мезгіл-мезгіл суарылуы керек, бірақ қалыпты жағдайда.
Сіз қуықтың процедуралық диагнозынан кейін бірден зерттеу жүргізбеуіңіз керек. Цистоскопиядан немесе катетеризациядан кейін кем дегенде 5 күн өту керек, содан кейін сіз тексеруден өтуге болады.
НЕСЕПТІ ЗИМНИЦКИЙ АДІСІМЕН ТАЛДАУ
Зәрдің қалыпты түсі сабаннан сарыға дейін қызғылт сарыға дейін болады. Оның түсінің қарқындылығы зәр шығару сұйықтығының концентрациясына байланысты. Дені сау адамдардан жаңа шыққан зәр:
мөлдір, қабыршақтары мен суспензиялары жоқ;
сәл қышқыл реакциясы бар;
1.015-1.020 салыстырмалы тығыздығына (меншікті салмағы) ие.
Сау адамның таңертеңгі зәрінің меншікті салмағы 1,015 - 1,0120 құрайды
Соңғы мән ішілген сұйықтықтың мөлшеріне байланысты және тәулік ішінде кең ауқымда ауытқуы мүмкін, сондықтан оны бір реттік анықтау бүйректің шоғырлану функциясын анықтауда объективті деп санауға болмайды. Зәрдің тығыздығының күнделікті ауытқуын анықтау үшін Зимницкий анализі қолданылады. Зерттеу барысында несептің көлемі мен үлес салмағы оның 8 бөлігінде өлшенеді, оны пациент әр 3 сағат сайын жинайды.
Талдау бірқатар шамаларды анықтаудан тұрады:
зәрдің салыстырмалы тығыздығы;
оның науқасқа күніне бөлінген жалпы көлемі;
күндізгі және түнгі зәрдің бөлінуі және т.б.
Алынған ақпаратты ашу және бағалауды пациентті зерттеуге жіберген уролог жүргізеді.
Күні бойы бүйрек қанды сүзу және одан зәрді құрамындағы өнімдерді шығару бойынша жұмысты үнемі жүргізіп келе жатқандықтан, Зимницкий сынағы зәрде еріген заттардың құрамы бойынша осы органдардың концентрациялық қабілетін анықтауға мүмкіндік береді.
Олардың зәрді қоюлату және кейіннен сұйылту функциясы бірқатар факторларға өте тәуелді:
осы процестің жүйке реттелуі;
бүйрек нефрондарының өнімділігі;
қанның кейбір ерекшеліктері;
бүйректегі қан ағымының жылдамдығы мен қарқындылығы.
Олардың кез-келгенінің өзгеруі бүйректің шоғырлану қабілетінің бұзылуына әкеледі. Зимницкий анализі дәл осы нәрсені анықтауға көмектеседі.
НАУҚАСТЫҢ САЛМАҒЫН БОЙЫН ІШ АЙНАЛЫМ ӨЛШЕМДЕРІН БРОК ИНДКСІН БОЙЫНША АНЫҚТАУ
Дене массасының индексімен қатар артық салмақтың деңгейін анықтайтын басқа да көптеген әдістер бар. Мәселен, мысалы, семіздіктің орталық көрсеткіштерін, дене көлемінің индексін, Брок индексін есептеу әдісі бар (әдіс тек 155-170 см өсу үшін қолданылады. Қалыпты дене салмағы (биіктігі [см] - 100) - 10 (15%), Брейтман индексі, Бернхард индексі және басқалар.
Өсудің және салмақтың көрсеткіштерінен басқа, Коровин ұсынған тері қатпарларының қалыңдығын анықтау әдісін қолдануға болады. Осы әдісті қолдана отырып, эпигастрий аймағындағы тері қатпарларының қалыңдығы анықталады (әдетте -1.1-1.5 см). Қатпардың қалыңдығының 2 см-ге көтерілуі семіздіктің болуын көрсетеді.
Дене салмағының индексі - бұл өрескел бағалау құралы, ол барлық адамдар үшін қолайлы бола бермейді. Мысалы, кәсіби спортшылардың физикалық жағдайын бағалау әрекеті дұрыс емес нәтиже беруі мүмкін (бұл жағдайда индекстің жоғары мәні дамыған бұлшықетпен түсіндіріледі). Сонымен қатар, жіңішке сүйектері мен бұлшықеттері дамымаған әйелдерде дене салмағының индексі қалыпты болуы мүмкін, бірақ ағзада май тіндерінің артық болуы мүмкін. BMI 18 жастан кіші адамдарда қолдануға болады. BMI жүкті әйелдерде қолдануға болмайды. Орташа дамыған бұлшық еттері мен сүйектің қалыпты қалыңдығы бар адамдар үшін BMI - бұл олардың салмағы тұтастай алғанда денсаулыққа қауіп төндіретінін бағалаудың дұрыс әдісі.
Болжамда семіздік түрі үлкен мәнге ие. Дененің жоғарғы жартысының семіздігі (кеуде, іш, бел) науқастың денсаулығына үлкен қауіп төндіреді. Ерлерде 102 см-ден астам және әйелдерде 88 см-ден асатын белдік шеңберінің өсуімен және белдің жамбас шеңберіне қатынасы ерлерде 1,0-ден асады және әйелдерде 0,85-тен асады, диабеттің, жүректің ишемиялық ауруы және инсульт қаупі өте жоғары. Сонымен қатар, дененің төменгі жартысында (бөкселер мен жамбас) семіздік көбінесе аяқ-тамыр ауруына әкеледі.
Израильдік зерттеуге сәйкес дене салмағының индексі 25-27 ер адамдар үшін өте қолайлы. Мұндай ИМИ бар еркектердің орташа өмір сүру ұзақтығы ең жоғары болды.
Сіз үшін әсіресе рулеткаға ыңғайлы калькулятор сатып алуды ұсынамыз. Ол сіздің BMI-ді анықтауға арналған шкаламен жабдықталған (салмағыңызды бір шкалада екіншісіндегі өсу индикаторымен біріктіру керек, содан кейін BMI терезесінде сіз қай категорияға жататындығын көресіз), сонымен қатар егер сіз өз көлеміңіздің өзгеруіне бақылау жасасаңыз, сіздің көмекшіңіз болады. Сіз бұған күш салуды бастадыңыз.
НАУҚАСТЫ ТАСЫМАЛДАУ
Науқасты қараған дәрігердің ұйғарымы бойынша науқас бөлімшеге бақылаушы мейірбике күтіп алады, онымен және оның сырқатнамасымен танысады, оған палатаны, санитарлық және басқа бөлмелерді көрсетеді, бөлімше тәртібі туралы айтады. Содан кейін мейірбике түскен науқас туралы дәрігерге баяндайды және сырқатнаманы береді. Науқастың жағдайына байланысты дәрігер оны бірден немесе аралау кезінде қарайды, қосымша тағайындаулар жасайды.
Өздігінен жүре алмайтын науқастарды бөлімшеге зембілмен тасымалдайды. Әлсіреген науқастарды, мүгедектерді, кейбір егде және кәрі адамдарды кебінесе арнайы кресло-каталкамен (абайлап, қатты селкілдетпей); ауыр науқастарды каталкамен немесе зембілмен тасымалдайды. Науқас жатқызылған зембілді екі немесе төрт адам көтеруге болады, олар қысқа адыммен қатарласпай жүрулері қажет. Сатымен көтерілгенде науқасты басын алдыға, төмен түскенде аяқтарын алдыға қаратып кетереді, екі жағдайда да зембілдің аяқ жағы сәл жоғары ұсталынады. Зембілді көтеруді жеңілдету үшін кейде арнайы санитарлық лямкалар қолданылады. Науқасты қолмен тасымалдауды және оны ауыстырып жатқызуды бір, екі немесе төрт адам жүргізуі мүмкін.
Егер науқасты бір адам тасымалдаса, онда ол бір қолымен науқастың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz