Жапониядағы шетелдік парақорлық: құқықтық база және кадр саясаты сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес тәжірибесі ретінде

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Байжанова Айым Қуатқызы

Жапониядағы шетелдік парақорлық: құқықтық база және кадр саясаты сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес тәжірибесі ретінде.

Соңғы кездегі Жапон мемлекетіндегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саясатының жеткен жетістігі қомақты. ТИ СЖҚИ-дың мәліметтеріне сүйенсек, 2000 жылы бұл көрсеткіш - 6, 4% болса, 2002 бұл көрсеткіш - 7, 1%, 2007-08 жылдары 13, 5% болды. Бұл жетістіктер мемлекеттегі жүргізіліп отырған саясаттың дұрыс бағытта екендігін айқындайды, осы күрес шараларының ауық - ауық өзгеріп, өмір талабына сәйкес қолданылып отыруында. Кейбір елдерге тән "мемлекет қаржысын ірі көлемде жымқыру ісі" Жапонияда жоқ.

Кез келген мемлекеттің сан саладан дамуына зиянын тигізетін ең лас дүние - жемқорлық екені бәрімізге аян. Не себепті күн шығыс елі дамыған, озық елдердің бірі деп айтамыз? Себебі Жапония елі сыбайлас жемқорлықтан толық ада елдердің бірі. Мекеме басшылары, үкімет басындағы лауазымды тұлғалардың миына тіпті жемқорлық туралы ой да келіп шықпайды. Қазақстанда жемқорлық мәселесін түбегейлі жоя алмаймыз деп ойлаудың өзі - үлкен қателік. Қазақстанда да жемқорлықты ауыздықтықтауға әбден болады. Жапония секілді дамыған мемлекеттердің әдіс-тәсілдерін тиімді пайдаланатын болсақ, Қазақстан да жемқорлықты жоя алады. Сонымен қандай әдістерді күн шығыс елі пайдаланып жүр. Осыған біршама тоқталып өтсек.

Жапон халқы кез келген мәселені тудырмастан бұрын, оның алдын алады. Мысалы аурудың өзін әбден үдеп, асқындырғанда емес, пайда болу себебін тудырмау үшін күреседі. Дәл сол секілді жемқорлықтың алдын алуға көп мән береді. Жемқорлықты алдын алу ең бірінші тәрбиеден басталады екен. Жапон халқы бала тәрбиесіне ерекше көңіл бөліп, бөтеннің дүниесіне қол сұқпауды, ұрлық-қарлық қылмауды, үлкенді құрметтеуді баланың кішкентай кезінен бастап бойына сіңіреді. Жапон халқы өзім үшін деп әрекет етпейді. Елім үшін, ұжымым үшін деп бірлесе еңбек етеді. Бұл да тәрбиеден бастау алатын мәселе.

Жапонияда лауазымды тұлғалар «Мен бастықпын!» деп шіреніп отырмай, ұжыммен бірге бір істі жұмыла атқарады. Жапонияда жұмыстың бәрі бірдей, ешқандай маманды бөліп-жарып шектемейді. Тазалықшының атқарған жұмысын бастық та істейді. Бастық жоғары жалақы алады, ал күзетші мен тазалықшы төмен жалақы алу деген түсінік жоқ мұнда. Себебі тазалықшы мен күзетшінің еңбегі бар. Апталық тазалықтар, түрлі акциялар мен науқандарда да басшылар қарапайым қызметкердің ісін істейді. Жапон халқының басты ұстанымы - елі үшін, Отаны үшін аянбай еңбек ету.

Шенеуніктер де қарапайым халық секілді қоғамдық көлік арқылы қатынайды. Ешкім де көлігімен жайқалып жұмыс орнына бармайды. Шенеуніктің жеке көлігінің болуының өзі заңды аяққа таптау болып саналады. Жапонияда бәрі де заңға бағынады. Ал заңның бір ерекшелігі аталған кезден бастап мәңгі бақи күшінде болады. Шенеуніктері жанына ешқандай күзетші немесе нөкер ертіп жүрмейді. Себебі заңға бағынған халық арасында ешқандай қылмыс та жоқ. Жапонияда «Лауазымды тұлғаларды сайлау туралы», «Парламент туралы», «Мемлекеттік қызметкерлер туралы», т. б. заңдарда мемлекет басшыларының құқықтары мен міндетті нақты көрсетілген. Заңға бағыну мен нақты міндеттер елдің дамуына зор ықпалын тигізуде. Мысалы жоғары лауазымды тұлғаның мемлекеттік істерді жүргізу кезінде ешқандай жеке бизнесі болмауы керек. Лауазымды тұлға тек өзіне жүктелген істі атқаруы қажет. Басқа компаниялардың, ұйымдардың мүшесі бола алмайды.

Ендігі, Қазақстанға ұсынған жағдайда пайдасын тигізеді деген Жапонияның ең озық практикасын ұсынатын болсам:

Шетелдік парақорлық: құқықтық база.

Шетелдік пара алу құқығы және оның элементтері. Шетелдік пара беруге UCPL 18(1) -бабында тыйым салынады. Жапония 1998 жылы UCPL-ге шетелдік мемлекеттік шенеуніктердің парақорлығын қылмыстық жауапкершілікке тарту және Экономикалық Ынтымақтастық және Даму Ұйымының (ЭЫДҰ) халықаралық іскерлік операцияларда шетелдік мемлекеттік қызметкерлердің парақорлығымен күресу туралы конвенциясын (ЭЫДҰ Конвенциясы) орындау үшін өзгертті.

UCPL 18(1) -бабында: Шетелдік мемлекеттік шенеуніктің қызметтік міндеттерін орындауға байланысты әрекет ету немесе әрекет етуден бас тартуы үшін ешкім шетелдік мемлекеттік шенеунікке қандай да бір ақша немесе басқа пайда бермеуге, ұсынуға немесе беруге уәде бере алмайды. шетелдiк мемлекеттiк шенеунiктi халықаралық коммерциялық мәмiлелер бойынша кәсiпкерлiк қызметтен заңсыз пайда алу мақсатында басқа шетелдiк мемлекеттiк шенеунiктi қызметтiк мiндеттерiн орындауға байланысты әрекет етуiне немесе одан бас тартуына ықпал ету үшiн өз қызмет бабын пайдалануына мiндеттi.

«Халықаралық коммерциялық мәміле» сауда және шетелдік инвестициялар сияқты ұлттық шекарадан тыс экономикалық қызмет актісін білдіреді және «халықаралық» коммерциялық мәміле тараптары арасында халықаралық қатынас бар немесе халықаралық қатынас үшін бар екенін білдіреді. қарастырылып отырған іскерлік белсенділік. «Қызметтік мiндеттердi орындауға байланысты әрекет» шетелдiк мемлекеттiк шенеунiктiң қызметтiк өкiлеттiгi шеңберiндегi кез келген iс-әрекеттердi ғана емес, сонымен бiрге оның қызметтiк мiндеттерiмен тығыз байланысты кез келген әрекеттердi де қамтиды.

Шетелдік мемлекеттік лауазымды тұлғаның анықтамасы. UCPL 18(2) -бабында келесі бес санаттағы тұлғалар «шетелдік мемлекеттік лауазымды тұлға» анықтамасына жатады:

ұлттық немесе жергілікті шетелдік үкіметке мемлекеттік қызмет көрсетумен айналысатын тұлға;
арнайы шетел құқығы бойынша құрылған субъектіге қоғамдық мүдде үшін белгілі бір істерді жүзеге асыру үшін қызмет көрсететін тұлға;
дауыс беретін акцияларының басым бөлігі немесе капиталға жазылуы осы кәсіпорынның жалпы шығарылған дауыс беретін акцияларының немесе капиталға жазылуының жалпы сомасының 50 пайызынан асатын кәсіпорынның істерімен айналысатын тұлға шетелдік мемлекеттің ұлттық немесе жергілікті үкіметіне тікелей тиесілі штат немесе лауазымды тұлғалардың көпшілігі (директорлар, аудиторлар, кеңес мүшелері, инспекторлар, таратушылар және бизнесті басқарумен айналысатын басқа тұлғаларды білдіреді) ұлттық немесе жергілікті шетелдік үкімет тағайындайды немесе тағайындайды және оларға арнайы құқықтар мен мүдделерді ұлттық немесе жергілікті шетел үкіметі өз қызметін жүзеге асыру үшін немесе министрлер кабинетінің қаулысымен көрсетілген тұлғаға тең тұлға ретінде береді;
халықаралық ұйымға (бұл үкіметтер немесе үкіметаралық халықаралық ұйымдар құратын халықаралық ұйымды білдіреді) мемлекеттік қызмет көрсетумен айналысатын тұлға; немесе
шет мемлекеттің немесе шет мемлекеттің немесе халықаралық ұйымның жергілікті үкіметінің басшылығымен сол мемлекет немесе ұйым тапсырған істермен айналысатын адам.

Шетелдік мемлекеттік қызметкерлердің сыбайлас жемқорлықтың салдары:

(a) Қатысушы тұлғалар үшін

Ең көбі бес жылға бас бостандығынан айыру
Ең жоғары айыппұл 5 миллион йен

(b) заңды тұлға үшін

Заңды тұлғаның немесе тұлғаның өкiлi, агентi немесе қызметкерi заңды тұлғаның кәсiпкерлiк қызметiне қатысты бұзушылықтар жасаған жағдайда, құқық бұзушы жазаға тартылудан басқа, заңды тұлға да айыппұл салуға жауапты болады. 300 миллион йеннен аспайды.

Осы құқықтық базаға байланысты құқық бұзушылықтарды қарастырсақ:

Филиппиннің мемлекеттік шенеуніктеріне пара беру: 2007 жылдың наурыз айында орын алған бірінші оқиға Филиппиннің мемлекеттік шенеуніктеріне жөнсіз жәрдемақы берумен байланысты болды. Филиппиндегі жапондық компанияның жергілікті еншілес компаниясына іссапарға жіберілген екі жапон қызметкері Филиппиннің Ұлттық тергеу бюросының (NBI) кейбір басшы қызметкерлеріне гольф клубтары мен басқа да сыйлықтар (құны шамамен 800 000 ¥) берді. олардың Жапонияға сапары, NBI жоспарлап отырған жоба бойынша қызмет көрсету туралы келісім-шартты тез арада жасасу. Екі қызметкер де тиісінше ¥500, 000 және ¥200, 000 айыппұлдармен жазаланды.

Қытайдың мемлекеттік қызметкеріне пара беру: Қытайдың мемлекеттік шенеуніктеріне жөнсіз жәрдемақы беруіне қатысты. Futaba Industrial Co, Ltd (Futaba) автокөлік бөлшектерін жасаумен айналысатын бұрынғы жоғары лауазымды тұлға желтоқсан айының ортасында Қытайдағы Гуандун провинциясының жергілікті үкіметінің қызметкеріне шамамен гонгконг доллары 30 000 доллар төлеп, әйелдердің сөмкесін сыйға тартып, UCPL бойынша шетелдік пара алған. 2007 ж. билік органдарын Футабаның еншілес кәсіпорнының зауытындағы тәртіпсіздікті елемеу және бұл туралы тиісті мемлекеттік органға хабарламауға көндіру. Бұрынғы басшы ¥500 000 айыппұлмен жазаланды.

Жапониядағы әділетті кадр саясаты

Жапонияда шенеуніктердің жеке бизнеспен айналысуына тиым салынған. Бұндай заң талай елде бар, әрине. Бірақ Жапонияда заңға бәрі бағынады. Жақсы тұрмыс үшін жасырынып "сауда жасап" жүрген шенеунікті таппайсыз. Өйткені, үкімет белгілеген жалақы қалыпты өмір сүру үшін жеткілікті саналады.

Кадр саясатын айтып өтетін болсақ, бұл саясат қазақстанда да бар. Дегенмен, бұл жердегі басты мәселе сол саясатқа Қазақстанның бағыну бағынбауында. Өзіміз білетіндей Қазақстан шенеуніктерінің 1 бастарында 2-3 бизнесі бар. Бәрі демеймін әрине. Дегенмен көпшілігі заңға қайшы шығып осы іспен айналысып отыр.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.