Аумақты аймақтарға бөлу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:

Кіріспе:

А) Аумақты аймақтарға бөлу

Негізгі бөлім:

А) Аумақты бөлу түрлері

Б) Экономикалық аудандастыру

Қорытынды:

Аумақты аймақтарға бөлудің 3 түрін ажырату қажет:

функционалдық;
аумақтық;
құрылыс.

Функционалдық аймақтарға бөлу - бұл негізінен бір мақсаттағы ғимараттардан тұратын, олардың функционалдық пайдалану мүмкіндігін ескере отырып, қала және ауылдық жерлерде аймақтарды бөлу.

Функционалдық аудандастыру оның қала құраушы базасын анықтайтын аумақтың ағымдық және перспективалық бейінді мамандануын көрсетуді көздейді.

Аумақтық жоспарлау шеңберінде Жер кодексі аймақтарды ажыратады, мысалы:

Тұрғылықты;

қоғамдық және кәсіпкерлік;

өндіріс;

инженерлік және көлік инфрақұрылымдары және т. б.

Ауданды функционалдық аудандастыру мыналарға бөлінеді:

өнеркәсіптік аудандастыру;

ауыл шаруашылық аудандастыру;

көліктік аудандастыру;

рекреациялық аудандастыру;

ғылыми-технологиялық аудандастыру;

сервистік аудандастыру.

Өнеркәсіптік аудандастыру өнеркәсіп салалары объектілерінің аумақтық бөлінісі ескеріліп жүргізіледі.

Ауыл шаруашылық аудандастыру агроөнеркәсіптік өндірістің әр түрлі факторлары бар ауыл шаруашылық аудандардың типологиясын ескереді.

Көліктік аудандастыру үшін көлік желісі мен олардың түйіндерін орналастыру орны ретіндегі аумақтардың мәні маңызды болып табылады.

Рекреациялық аудандастыру рекреациялық ресурстардың қолданыстағы ареалдарын ескереді.

Ғылыми-технологиялық аудандастыру аумақтар типологиясын олардың ғылыми-техникалық даму деңгейі, ҒЗТКЖ саны мен сапасы, өндіріс пен инновацияларды енгізу деңгейі, экономикалық дамуда ғылым мен технологиялық дамудың болуы және адатын орны бойынша қарастырады.

Сервистік аудандастыру «қызметтер экономикасының», қаржы-банк саласының, сауда және өзге қызмет көрсетудің даму деңгейі бойынша аумақтар бөлінісін көздейді.

Экономикалық аудандастыруда алғашқыда өндіруші күштерді (қуаттарды) орналастыруды талдауға арналып бөлінген аумақтық таксономикалық бірліктер аудан ретінде қарастырылады.

Қазақстан Республикасы аумағын экономикалық аудандастыру екі дәрежелі аумақтық таксономикалық бірліктерді ерекшелейді - экономикалық аудандар (макроаудандар, 1 дәрежелі аудандар), және экономикалық микроаудандар (2 дәрежелі аудандар) .

Экономикалық аудандар негізінен облыстық бөлінумен сәйкес келеді.

Қазақстан Республикасының экономикалық аудандары ондағы тұрғындарды аумақтық оқшаулау сипаттамасы бойынша үш топқа бөлінеді:

а) өндірісті аумақтық оқшаулау халықты ірі қалаларда шоғырландыру түрінде іске асады;

б) өндірісті оқшаулау белгілі бір мөлшердегі ауылдық жерлерді қоса алғандағы түрлі көлемдегі тұрғылықты жерлер бойынша бөлумен сипатталады;

в) бірінші және екінші топ арасында орналасқандар.

Көрсетілген аудандардың кейбір бөліктері ірі қалалардың созылған шаруашылықтарының қарапайым аймақтарын білдіреді. Бірақ Қазақстан Республикасында шекарасы облыс шекараларымен сәйкес келетін және халық саны бойынша көп орталық қалалары бар мұндай экономикалық аудандар көп. Мұндай аудандарда орталық қалалар аумақтық құрылымның қалыптасуына және олардың осы экономикалық аудандардың аудан құраушы факторлары ретінде елеулі түрде әсер етеді.

Әдетте, экономикалық микроаудандар (ҚСРО аудандастыру мысалы 1-қосымшада келтірілген) бірнеше әкімшілік аудандардан қалыптасады, сонымен қатар бірнеше қалалық мекендерден тұрады және облыс ішіндегі аудан ретінде берілген. Әр экономикалық микроаудан белгілі-бір өндірістік бағытқа ие болады, бірақ көптеген экономикалық микроаудандарда ол тұтас орталық-қаланың мамандануымен анықталады.

Қазақстан Республикасының аумағына функционалдық аудандастыру өткізу үшін оның мынадай критерийлері мен кезеңдерін негізге алу керек.

Аудан аумағы 5-тен 20 мың шаршы км. тұруы керек, таулы, шөлді және басқа да аз қонысты аудандарда 30-40 мың шаршы км. дейін жетуі керек. Мұндай экономикалық аудандардың құрамына екіден алтыға дейін әкімшілік аудан, немесе облысқа қарайтын бір-екі және бірден алтыға дейінгі әкімшілік ауданнан тұрады.

Экономикалық аудандардың қалыптасуы қарқынды шаруашылықты игеру аумағында, сондай-ақ экстенсивті шаруашылықты игеру аумағында жүргізіледі.

Аудан құраушы ретінде бір немесе басқа факторды таңдау аумақтың нақты сипаттамасымен анықталады (өндірістік мамандану түрі, өндірісті оқшаулау түрі, орталық-қаланың даму деңгейі және т. б. ) . Бірнеше жақын орналасқан елді мекенге орналасқан өндіріс тобының болуы немесе қалыптасуы (бір салалы, немесе бірнеше салаға қатысы бар), осы өндірістер ірі, үлкен және орташа қалаларда орналасқан жағдайдағы сияқты, шағын қалаларда және қала типті ауылдарда орналасқан жағдайда болсын аудан жасаушы негізгі фактор болып саналады.

Экстенсивті шаруашылықты игеру аумағы үшін негізгі аудан құраушы фактор - экономикалық-географиялық орналасудың немесе шаруашылық маманданудың біртектілігі.

Айқын сипатталған экономикалық-географиялық ерекшелік интенсивті, сол сияқты экстенсивті шаруашылықты игеру аумақтары үшін қосымша аудан құраушы фактор болып табылады.

Пайдалы қазбалардың ірі кен орындарында немесе интенсивті ауыл шаруашылық негізінде қалыптасатын ауыл шаруашылықты игеру немесе жаңа өнеркәсіптің ауданы шекараларын анықтау барысында, жоғарыда аталған факторлармен қатар өлшемдерді және шикізат қорының кеңістіктік конфигурациясын ескерген жөн.

Экономикалық аудандар желісін жасау бірнеше тізбектелген кезеңдерге бөлінеді.

Бірінші кезең - ірі, үлкен және орташа қалалардың шаруашылық аймақтарының ерекшеленуі. Аймақтар мәліметтері қала орталық жүйесі арқылы байланысқан аумақтарды білдіреді, олардың арасындағы байланыс түріне жүктің орын алмастыруы (жүк ағыны), адамдардың орын алмастыруы (жолаушылар ағыны), ақпарат алмасу жатады. Аймақтың ерекшелігіне (немесе қала маңылық) тұрғындардың қалаға жұмысқа жаппай қатынауы жатады.

Әсер етуді қалыптастыратын аймақ қала маңы аймағынан тыс жерде орналасқан.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.