ҚР кәсіпкерлік қызметін дамытуғадағы мемлекеттік қолдау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

ҚР кәсіпкерлік қызметін дамытуғадағы мемлекеттік қолдау
Кәсіпкерлік дегеніміз не? Ең алдымен, осы сұраққа жауап іздеп көрейік. Кәсіпкерлік - бұл шаруашылық жүргізудің әдісі және өз бетімен жұмыс істеуге негізделген экономикалық ойлаудың ерекше түрі.Байлықты көбейтудің динамикалық процесі.
Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодекстің 11-тарауында Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау 131-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың мәні .Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау деп Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік бастамашылықты іске асыру үшін құқықтық, экономикалық қолайлы жағдайлар жасау, кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру бойынша мемлекеттік кешенді шаралар деп түсініледі. Кәсіпкерлікті қолдау мен дамыту саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын Қазақстан Республикасының Үкіметі әзірлейді.Кәсіпкерлік идеяларды таңдау кезінде, әрбір кәсіпкер үшін бизнестің жоспары маңызды рөл атқарады.Кез - келген идеяны әртүрлі тиімділікпен жүзеге асыруға болады.Бұл тұрғыда кәсіпкер үшін барлық мүмкіндікті пайдаланған тиімді. Тәуелсіз ел құрып, егемендікке қол жеткен тұста нарықтық экономика үлгісін таңдаған мемлекетіміздің әлеуметтік-экономикалық даму жолындағы басты мәселелердің бірі, ол кәсіпкерлікті қорғау, әрі қолдау болып табылады.
Кәсіпкер қабылданған заңға қайшы келмейтін қызметтің кез келген түрімен айналыса алады. Олар: өндірістік, коммерциялық, қаржылық, сақтандыру, делдалдық.
Өндірістік кәсіпкерлік -оның негізін кез келген бағыттағы материалдық, интеллектуалдық, шығармашылық өндіріс құрайды. Мұнда кәсіпкер фактор ретінде өзінің жеке немесе сатып алған құралдары мен еңбек заттарын, жұмыс күшін қолдана отырып, тұтынушыларға немесе сауда ұйымдарына сату үшін өнім, қызмет, ақпарат, рухани құндылықтар өндіруді ұйымдастырады.
Коммерциялық кәсіпкерлік -мұнда басты рөлді тауар-ақша, сауда-айырбас қатынастары атқарады. Мұнда бизнесмен басқа тұлғалардан сатып алған дайын тауарларды қайта сата отырып, саудагер немесе коммерсант рөлін атқарады.
Қаржылық кәсіпкерлік -бұл коммерциялық кәсіпкерліктің ерекше бір түрі ретінде несиеге ақша беру, шет ел валюталарын, бағалы қағаздарды сату, сатып алу операцияларымен айналысады.
Сақтандыру кәсіпкерлік -мұның мәні кәсіпкер сақтанушыны кездейсоқ жағдайлардың нәтижесінде мүлікке, құндылықтарға, өмірге зиян келген жағдайда белгілі бір мөлшерде төлем төлеуге кепілдік береді. Қызметтің бұл түрін қаржы кәсіпкерлігінің бір түрі ретінде қарастыруға болады. Мұнда кәсіпкер сақтандыру жарнасын алады және оны тек сақтандыру жағдайы болған кезде ғана қайтарады.
Делдалдық кәсіпкерлік -кәсіпкер делдал өндірушілерден сатып алушыларға қажетті тауарларды өткізу шарттары туралы ақпарат алады және ол мәліметті сатып алушыға береді. Егер де өндіруші мен сатып алушы мәміле жасасса, делдал кәсіпкерге сый ақы төленуі тиіс.
Енді,осы кәсіпкерлік түрлеріне ҚР кәсіпкерлік қызметін дамытуғадағы мемлекеттік қолдау түрлерін қарастырайық.
Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау
Шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі мемлекеттік бағдарламалардың екі түрі болады: негізгі және қамтамасыз етуші. Негізгі бағдарламалардың мақсаты-жоспарлау, ұйымдастыру және кәсіпкерлік қызметті қадағалау. Қамтамасыз етуші бағдарламалар-бизнестің тиісті инфрақұрылымын құру және барлық қажетті ресурстармен қамтамасыз ету жолы арқылы (материалдық, қаржылық, еңбектік, ақпараттық) шағын кәсіпорындарға қызмет көрсетеді. Кәсіпкерлікті қолдауда мемлекет қызметінің бірінші бағыты шағын және орта кәсіпорындарға көмек көрсету болып табылады. Бірінші бөлімде шағын бизнестің экономиканы дамытудағы мәне мен үлесі қарастырылған. Бұл көмек стратегиялық сипатқа ие, себебі шағын және орта бизнесті қолдай отырып, мемлекет ірі кәсіпорындарды дамыту үшін күшті әлеует жасайды. Өйткені барлық ірі кәсіпорындар, кейбір жағдайларда ғана шағын кәсіпорын ретінде өз сатысынан өтеді. Жалпы алғанда ЕО мүше елдерде шағын және орта бизнеске қатысты саясат Экономика Министрлігімен немесе Сауда және Өнеркәсіп министрлігі арқылы жүргізіледі.Біздің Республикада да шағын кәсіпкерлікті қолдаумен айналысатын арнайы мемлекеттік орган құруға объективтік қажеттілік туды. 1997 жылы мамыр айында ҚР президентінің жарлығымен экономика және сауда министрлігі құрамында шағын кәсіпкерлікті қолдайтын арнайы орган - шағын кәсіпкерлікті қолдау агенттігі құрылды.
Мемлекеттің кәсіпкерлікті қолдаудағы екінші бағыты - қаржылық ресурстармен қамтамасыз етудегі көмек. Барлық ЕО елдердегі шағын және орта бизнеске оларды қаржыландыру көздерінің түрлі проблемаларын ұтымдылықпен шеше отырып көмектеседі. Кейбір елдерде (Ұлыбритания, Голландияда және т.б.) негізінен қарыз кепілдігін қамтамасыз ету жүйесіне күш жұмылдырылады. Көптеген елдер субсидия немесе инвестицияға деген фискалдық жеңілдіктер, жеңілдетілген қарыз және дотациялар арқылы шағын және орта кәсіпкрелікті қолдау үшін ерекше резервтер құрады. Кейбір елдерде шағын бизнеске тәуекел қорларын беру тәжірибесі іске асырылады. Сондай-ақ бұл елдердің үкіметтері тәуекел қорларының мүмкін болатын шығыдарын компенсациялауға кепілдік береді
Кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау - Қазақстан Республикасында кәсiпкерлiк бастаманы iске асыру үшiн жеке кәсiпкерлiктi дамытуды ынталандыру, қолайлы құқықтық, экономикалық және әлеуметтiк жағдайлар жасау .Кәсіпкерлікті дамыту ол - кез келген ел экономикасының негізі болып табылады. Соның ішінде, дамыған елдердің тәжірибелері көрсетіп отырғандай, шағын және орта бизнесті қалыптастыру мен дамыту экономиканы нығайту үшін қолайлы алғышарттар жасайды. Атап айтқанда, салалық және өңірлік монополизм жойылады, рынокта тауарлар мен қызметтер көбейеді, жаңа жұмыс орындары ашылады, ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктері өмірге енгізіледі, қоғам тұрақтылығының кепілі болып табылатын орта тап қалыптасады. Біздің елімізде де шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту мемлекеттік саясаттың басым бағыттарының бірі болып табылады. Ел басшылығы ол істі табысты жүзеге асырудың мемлекеттің одан әрі экономикалық және саяси дамуын айқындайтынын жақсы түсінеді. Атап айтқанда, Қазақстан Республикасы Президентінің "Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан" атты Қазақстан халқына 2007 жылдың 28 наурызындағы Жолдауында шағын және орта бизнеске қолдау көрсетудің жүйелі іс-қимылдары баяндала отырып, кәсіпкерлік ортаны одан әрі нығайтуға айрықша көңіл бөлінген. Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау қажеттілігінің маңызы мынаған сай келеді: Еуропаның дамыған елдерінде шағын және орта кәсіпкерліктің өнімі ішкі жалпы өнімнің 40-60 пайызын құрайды, ал бізде бұл көрсеткіш 15,7 пайызға тең. Қазір Қазақстанда 455 мың жеке кәсіпкер, олардан тіркеуден өткен 189 671 шағын кәсіпорынның жұмыс істеп тұрғаны -- 120 356.Осыған қарапта елімізде кәсіпкерлік экономиканың қосар үлесі аз екенін көре аламыз.Сондықтан да, еліміздегі кәсіпкерлерді мемлекеттік дәреже қолдау өте маңызды.Сол үшінде елімізде,көптеген заң жүзінде жобалар,органдар,палаталар жұмыс жасауда. олардың функционалды атқаратын қызметіне қарай былай бөлуге болады:
:: бизнестің қалыптасуы, әрекет етуі және дамуы кезеңінде көрсетілетін мемлекеттік қолдау ;
:: қаржылық қолдау ;
:: ақпараттық - талдау жағынан қолдау ;
:: кадрлардың біліктілігін арттыру және білім саласындағы қолдау ;
:: материалды - техникалық жағынан қолдау .
Қазақстан Респуликасының Индустрия және Сауда Министрлігі - жеке кәсіпкерлікті дамытуға және тиісті саясатты жүргізуге жауапты жоғарғы мемлекеттік орган. Министрлік орталық атқарушы органдарына тиісті және ел Президенті мен Үкімет алдында есеп береді. Индустрия және Сауда Министрлігі құрамына кіретін Кәсіпкерлікті дамыту Департаменті кәсіпкерлікті қолдау және дамытудағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және кәсіпкерлікті дамыту мен қолдау саласындағы нормативті-құқықтық реттеу функциясын атқарады. Кәсіпкерлік қызметті дамыту мақсатында мемлекет тарапынан мынадай іс- шараларды жүзеге асыру қажет:
-мемлекет тарапынан кәсіпкерлікті барынша қолдау;
-мақсатты бюджеттік қаржыландыру саясатын жүргізу;
-жеңілдетілген несие беру саясатын жүргізу;
-кәсіпкерлер құқығын қорғайтын орган жұмысын жандандыру;
-кәсіпкерлік қызметті тіркеуден өткізу кезіндегі қиыншылықтарды жою;
-тексеруші органдар санын қысқарту;
-заңдардың орындалуын қамтамасыз ету, т.б.
Осындай принциптерді жузеге асыру барысында мемлекеттің кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған бағдарламалардың бірі болып - Бизнестің жол картасы - 2020 Бағдарламасы табылады. Бизнес жол картасы - 2020 бағдарламасына әлеуетті қатысушылар жобаларын іріктеу кезінде келесідей саладағы кәсіпорын қызметіне басымдық берілетін болады:
-Агро енеркәсіп кешені;
-Кен ендіру енеркәсібі саласындағы техни калық қызметтер;
-Жеңіл енеркәсіп және жиһаз шығару;
-Құрылыс материал дары мен металл емес езге минералды енімдер ендіру
-Металлургия, метал жеңдеу, машина жасау;
-Өзге өнеркәсіп секторлары (оның ішінде өзге дайын өнімдер шығару; электр мен жабдықтау, газ, бу беру және ауа сорғызу; су жинау, өңдеу және тарату; канализация жүйесі; қалдықтарды жинау, өңдеу және тазарту, қалдықтарды іске жарату; қалдықтарды жою саласында қайта культивациялау )
-Көлік және қойма қызметі ;
-Туризм;

-Ақпарат және байланыс;
-Кәсіби , ғылыми және техникалық қызмет;
-Білім;
Жоғарыда аталған міндеттерді атқаратын мекемелер қатарына кіретіндер:
Инжиниринг және технологиялардың трансферті орталығы АҚ. Орталықтың негізгі мақсаты Қазақстан экономикасының нақты сектор салаларының жаңа технологиялар трансферті және республикадағы инновациялық іс-әрекетті белсендіру арқылы бәсекеге жарамдылығын арттыру болып табылады ;
"Kaznex" экспортты дамыту және ілгерілеті корпорациясы АҚ - үкiметке мемлекеттiк саясатты, соның iшiнде кәсiпкерлiктi дамытуға қатысты, құру саласында ақпараттық-талдау жағынан қолдау көрсетеді ,;
Даму Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры АҚ - қаржылық, консалтингтік қызметтерді ұсыну интеграторы және операторы рөлінде ШОБ-ң, сонымен бірге Қазақстанның микроқаржы ұйымдарының сапалы дамуына жәрдемдеседі;
Ұлттық инновациялық қоры АҚ - кәсіпкерлік бастамаларға инвестицияларды тарту және жобаларды қаржылау арқылы қаржылай қолдау көрсетеді ;
Қазақстанның инвестициялық қоры - жаңа және алдыңғы қатарлы технологияларды қолданып, шикізат пен материалдарды тереңдетіп қайта өңдейтін кәсіпорындардың жарғылық капиталына инвестиция құю арқылы қаржылай қолдау көрсету;
Қазақстанның Даму Банкі АҚ - қаржылық қолдау көрсетеді;

Атамекен ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасы - коммерциялық емес ұйым. Ұлттық кәсіпкерлер палатасы отандық бизнестің ҚР Үкіметі және мемлекеттік органдармен келіссөздер жүргізу жұмыстарының қарқынын арттыру мақсатында құрылған.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік бағдарламалары:
1.Қазақстан Республикасындағы тіл саясатын іске асырудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
2.ҚР туризм саласын дамытудың 2019-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
3.Тұрғын үй-коммуналдық дамудың 2020-2025 жылдарға арналған Нұрлы жер мемлекеттік бағдарламасы
4.Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
5.ҚР білім беруді және ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
6.Цифрлық Қазақстан мемлекеттік бағдарламасы
7.Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
8.Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
9.ҚР инфрақұрылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған Нұрлы жол мемлекеттік бағдарламасы
10.Өңірлерді дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
11.Бизнестің жол картасы-2025 бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы
12.Қазақстан-2050 Стратегиясы
13.Нәтижелі жұмыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған Еңбек мемлекеттік бағдарламасы
14.Қазақстан Республикасында діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама
15.Ұлттық экспорттық стратегия
16.Стратегиялық жоспар 2025
Облыста өнеркәсіп өнімдерін өндірумен 851 кәсіпорын айналысады, оларда 42 мыңға жуық адам жұмыс істейді.
2021 жылдың қорытындысы бойынша өнеркәсіптік кәсіпорындар жалпы 2,3 трлн. теңге сомасына өнім өндірді, бұл өткен жылдан 53,3% жоғары (2020 жылы-1,5 трлн. теңге). Өнеркәсіптің нақты көлем индексі (бұдан әрі - НКИ) - 110,8% құрады.
Облыс өнеркәсібінің құрылымында ең көп үлес өңдеуші салаға тиесілі - 49,1%, тау - кен өнеркәсібі 48%, электрмен жабдықтау - 2,3%, сумен жабдықтау-0,6%.
Тау-кен өндіру саласында 1,1 трлн. теңге теңге сомасына өнім өндірді (2020 ж. - 562,9 млрд. теңге, өсім 1,9 еседен астам), НКИ-105,3%.
Саланың өсуі мыс концентратын өндірудің 44%, құрамында алтыны бар кенді өндірудің 15,7%, бокситтерді 7,7%, асбесті 9,9%, темір кені концентратын өндірудің 4,8%, сондай-ақ шекемтастар өндірісінің 20,3% ұлғаюы есебінен қамтамасыз етілді.
Өңдеу саласында 1,1 трлн теңгеге өнім өндірілді (2020 ж. - 900,6 млрд. теңге, өсім 24,8%), НКИ - 115,3%.
Саланың өсуі машина жасау (НКИ - 126,8%) және металлургия өнеркәсібі (НКИ - 123%) өндірісінің ұлғаюы есебінен қамтамасыз етілді.
Шығарылатын өнімде тракторлар өндірісі 82,4%, жеңіл автомобильдер 55,7% және жүк автомобильдері 29,1%, комбайндар өндірісі 18%, ыстықтай қапталған шыбықтар мен өзектер өндірісі 23,2%, өңделмеген алтын (Доре қорытпасы) өндірісі 25,1% ұлғайды.
Шоколад пен қанттан жасалған кондитерлік өнімдер өндірісі 17,7%, шұжық өнімдері 13,1%, нан 10%, сүт 11,5%, ұн 5,8% төмендеді.
2021-2025 жылдарда кәсіпкерлікті дамыту жөнінде Ұлттық жобаның (бұдан әрі - Ұлттық жоба) шегінде Кәсіпкерлердің өсуін акселерациялау екінші бағыты Кәсіпкерлік субъектілері үшін қаржыландырудың қолжетімділігін арттыру 2-міндеттің Қаржылық қолдау шараларын алған кәсіпкерлік субъектілерінің саны 1- көрсеткіштің шараларын іске асыру шегінде Қостанай облысына 2022 жылы 5 283,1 млн. теңге (РБ - 1 406,3 млн. теңге, ОБ - 3 876,8 млн. теңге), қаражаттар бөлінді, оның ішінде:
* пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға 4 063,8 млн. теңге
(РБ - 1 207,7 млн. теңге, ОБ - 2 856,1 млн. теңге);
* кредиттерді кепілдеуге 301,2 млн. теңге (РБ - 168,6 млн. теңге, ОБ - 132,6 млн. теңге);
* гранттық қаржыландыруға 80,0 млн. теңге (РБ - 30,0 млн. теңге, ОБ - 50,0 млн. теңге);
* өндірістік инфрақұрылымды дамыту 838,1 млн. теңге (ОБ - 838,1 млн. теңге).
2022 ж. 1 сәуір жағдайына Ұлттық жоба шегінде ішінара кепілдендіруге 2 126,2 млн. теңге кредиттер сомасына 32 жоба мақұлданды, оның ішінде:
- Кәсіпкерлерді,индустриалдық-иннов ациялық қызметтің субъектілерін салалық қолдау бағыты бойынша екінші деңгейлі банктердің кредиттері бойынша кепілдеуге кредиттердің 1 766,2 млн. теңге сомасына 31 өтініш мақұлданды. Кепілдің жалпы сомасы 657,8 млн. теңге құрайды, соның ішінде ЖАО-ның кепілі - 131,6 млн. теңге (кепілдің жалпы сомасынан 20%);
- Механизм бағыты бойынша екінші деңгейлі банктердің кредиттерінің 360,0 млн. теңге сомасына кепілдеуге 1 өтініш мақұлданды. Кепілдің жалпы сомасы 128,7 млн. теңгені құрайды, соның ішінде ЖАО-ның кепілі - 25,7 млн. теңге (кепілдің жалпы сомасынан 20%).
Мемлекеттік гранттарды ұсынуға конкурс 2022 жылдың сәуір-мамыр айларына жоспарланды.
Жетіспейтін индустриалдық инфрақұрылымды жеткіздіру шегінде 838,1 млн. теңгеге 4 жоба жүзеге асырылуда (ОБ), оның ішінде:
1. Қостанай қаласында қажетті инфрақұрылымды жеткізіп индустриалды аймақ құру (220 ВЛ құрылысы) (ОБ - 90,0 млн. теңге);
2. Қостанай облысы, Федоров ауданының Копыченка ауылында Промбаза-7 ЖШС өсімдік майын өндіру зауытын электрмен жабдықтау құрылысы (ОБ - 125,7 млн. теңге);
3. Қостанай қаласының индустриялық аймағында TEHNOPARK KZ ЖШС кірме темір жолын салу (ОБ - 394,5 млн. теңге);
4. Қостанай облысы Қарабалық ауданы Тоғызақ а.о. Гурьяновское кентіндегі құс фабрикасының кешеніне кәріз желісін салу (ОБ - 227,9 млн. теңге).
Ұлттық жобаның Кәсіпкерлік белсенділікті арттыру бірінші бағыттың Өз ісін ашып және дамыту үшін жағыдай жасау 1 міндеттің Қаржылай емес қолдау шараларын алған кәсіпкерлік субъектілерінің саны 2-көрсеткіштің шараларын іске асыру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.