Күннің тұтылуы. Тұтылу шарттары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

14. Күннің тұтылуы. Тұтылу шарттары

Бұл құбылыстың дамуы кезінде қысқа уақыттық қараңғылық пайда болады, яғни күннің ортасында бірнеше минут.

Күн тұтылуы Ай жаңа фазада болған кезде ғана болуы мүмкін.

Алайда, бұл олар Айдың осы фазада болған кезде міндетті түрде ай сайын пайда болуы керек дегенді білдірмейді, өйткені Ай Жер сияқты айналмайды.

Ай жаңа фазада болған кезде, ол Күнге жақын айналады, сондықтан Күннің тұтылуын байқауға болады.

Екінші жағынан, күн тұтылуының ұзақтығы өте қысқа, оларды бірнеше ай бойына байқауға болатын Айдың тұтылуынан айырмашылығы, оны бірнеше минут ішінде ғана толық бағалайды. Күннің толық тұтылуы таңғаларлық көрініс болып табылады. Аспанда қара дөңгелекті және оның айналасындағы тамаша шұғыла -Күн тәжін көреміз. Ол Күннің қатты қызған атмосферасының жарқыраған сыртқы бөліктері. Күннің толық тұтылуы кезінде тез қараңғы түседі. Бүкіл көкжиекте қызғылт шапакка ұқсайтын жарқырау байқалады. Бұл -Ай көлеңкесі конусынан тысқары жатқан Жер атмосферасының Күнмен жарықтанғаны. Аспанда жұлдыздар мен планеталар көрінеді. Ауа температурасы төмендейді, тіпті шық пайда болады. Толық тұтылу көбінесе 2-3 минутқа созылады және ұзақтығы 8 минуттан (7 мин 40 с), аспайды. Ол жерде бір жарым жылда бір рет болады, бірақ Жердің бір орнында қайтадан болуы өте сирек, шамамен 200-300 жылда 1 рет болатын құбылыс. Мысалы, Мәскеуде толық Күн тұтылу -1476 жылы 25 ақпанда, Солтүстік Қазақстанда 1981 жылы 31 тамызда, ал Германияда 1999 жылы 8 тамызда байқалды. Келесі толық Күн тұтылуын қазақстандықтар Атырау қаласы маңайында 2006 жылы 29 наурызда, ал мәскеуліктер 2126 жылы 16 қазанда байқайтын болады.

Жалпы, бұл күн тұтылу жылына шамамен екі рет болуы мүмкін.

Күн тұтылуының түрлері

Күннің тұтылуын Айдың Жер мен Күн арасында қалай орналасқандығына қарай ажыратуға болады.

Умбра терминін қолданған кезде, ол Күннің көлеңкеленген бөлігіне қатысты, ал пенумбра - бұл пайда болатын көлеңкенің сыртқы аймағы.

Күннің толық тұтылуы: Ай Күнге қараған кезде және оның жарығын жасырған кезде толық тұтылу мүмкін. Ол бірнеше минутқа ғана созылады.

Бұл тек Күн, Ай және Жердің центрлері бір-біріне сәйкес келсе және жаңа Ай перигейде болғанда, яғни Жерден ең жақын қашықтықта болса ғана орын алуы мүмкін.

Күннің жартылай тұтылуы: Ай Күнді толығымен жаппайды, сондықтан оның жарқын бөлігі байқалуы мүмкін.

Айдың тұтылуы: Бұл тұтылу Күн мен Ай теңескенде пайда болатын сақинаны немесе жарық сақинасын көру мүмкіндігімен сипатталады, оның диаметрі Күннен кіші.

Күннің тұтылуын тікелей байқауға болмайтынын ескеру керек, өйткені олар көздің көру қабілетін күйдіреді немесе соқырлық сияқты елеулі зақымдайды.

Оны тек арнайы сүзгісі бар линзалар арқылы байқау керек, бірақ олар қарапайым күн көзілдірігі емес, өйткені олар көзді жоғары қарауға және тұтылуды көруге жеткілікті қорғамайды.

15. Айдың тұтылу. Тұтылу шарттары

Айдың тұтылуы немесе қашан Айдың тұтылуы деп аталады табиғи құбылыс немесе Жер Ай мен Күн арасында тұрған құбылыс және ай сәулесін жасыратын көлеңке пайда болады.

Бұл орын алу үшін Күн, Жер және Ай теңестірілуі керек, немесе, ең болмағанда, түзу сызықты қалыптастыру үшін мүмкіндігінше жақын болуы керек, сондықтан күн сәулелері бұғатталып, Айға жете алмайды.

Айдың тұтылуы Айдың толық ай фазасында болған кезде ғана пайда болатындығын және оны әлемнің кез келген нүктесінен түнде бірнеше сағат бойы байқауға болатындығын ескеру қажет.

Бұл тұтылуларды арнайы линза немесе телескоп арқылы өте жақсы көруге болады.

Айдың тұтылуы Айдың қызыл немесе қызғылт сары түсімен де сипатталады, өйткені ол Жердің айналасында пайда болатын күн мен батудың жарықтығын сіңіреді.

Бұл Айдың тұтылу процесінде үш аспан денесі тураланған кезде пайда болатын көлеңке мен пенумбраның конусына байланысты.

Айдың тұтылу түрлері

Айдың тұтылуының Жер пайда болатын көлеңкеге байланысты әр түрлі түрлері бар, сондықтан ол шекті немесе пенимбральды болуы мүмкін. Бұл тұтылу Ай толық фазада болған кезде ғана болады және оны келесідей жіктейді:

Пенумральды: Ай Жердің пенюмральді көлеңкесінен өтіп, аздап қараңғыланады, сондықтан кейбір жағдайларда бұл фактіні бағалау қиынға соғады.

Ішінара: Айдың бір бөлігі ғана табалдырық аймағында.

Барлығы: Ай толығымен табалдырық аймағында орналасқан.

Алайда, бұл тұтылуларды мезгіл-мезгіл байқауға болады, бірақ ай сайын емес, өйткені Айдың орбитасы Жер орбитасына қатысты, сондықтан олардың орбита нүктелері сәйкес келмейді.

Бұл мүмкін емес, өйткені үш аспан денесі бір-бірімен сәйкес келмейді немесе бір-бірімен үнемі тураланбайды, сондықтан кейде Ай Жердің артында орналасып, Күннен жарық ала алады.

17. Астрофотометрия принциптері. Погсон өрнегі

Астрофотометрия астрофизиканың бір маңғызды методы, яғни аспан шырақтарының жалпы шығаратын сәулелерін өлшеу. Осы мақсат үшін қолданылатын құралдарды фотометрлер деп атайды. Фотометрлердің сәулені қабылдайтын негізгі бөліктері: фотопластингка, фотоэлемент, термоэлемент, болометр. Сәуле қабылдағыштың бір түрі- өзіміздің көзіміз. Көз, фотопластинкаа, фотоэлемент жиілігі әртүрлі сәулелерді бірдей сезбей, тек оларды екшеп сезеді. Көз өте-мөте сары сәулелерді жақсы сезеді. Кәдімгі фотопластинка өте-мқте күлгін сәулелерді сезгіш. Бірақ осы кезде, көз атымен сезбейтін инфра-қызыл сәулелерді сезетін пластинкалдар бар. Ал, термоэлемент пен болометр әртүсті сәулелерді бірдей сезеді. Аспан шырағынан келген жарықтың қөзіміздің тор қабыршағын жарықтандыруын осы кезде жалтырау деп айтайтын болады.

Астрофотометрияның бақылайтын обьектілеріне түрлі аспан денелері жатады, және әрбір обьект түр іне өзіндік аппаратура, бақылау, ықшамдау және стандарт әдістері қажет. Сондықтан алынған нәтижелерді трансформациялау және салыстыру проблемасы туады. Трансформация дегеніміз жұлдыздың өлшемді бір фотометриялық жүйеден екіншісіне аудару. Бұл проблеманы шешу әдісі ол - жұлдыз көмегімен таңдалған құбылыс моделінің параметрлерін анықтаймыз.

Қазіргі астрономиялық фотометрияның негізгі принциптері келесі мәселелер кіреді: Галактиканы зерттеу үшін жұлдыздардың жаппай фотометриясы; Метагалактиканы зерттеу үшін галактикалар мен квазарлардың жаппай интегралдық фотометриясы; физикалық параметрлеріне қарай жұлдыз класификациясын жаңа фотометриялық әдістерін жасап шығару; айнымалы және стационарлы емес жұлдыздардың фотометриясы; Күн жүйесіндегі денелердің фотометриясы; әртүрлі спектрлік интервалдардағы спектрофотометрия; жасанды обьектілер фотометриясы, және т. б.

Жарықтың энергиясын өлшейтін құралдың сезгіштігі толқын ұзындығына байланысты болады. Сондықтан, өлшеудің нәтижесі өлшеуіш құралға, яғни оның спектрлік сезгіштігіне байланысты. Әр құралдың спектрлік сезгіштігінің облысын көрсету керек. Осы спектрлік облыстың ені құралдың өткізу жолағы деп аталынады. Мысалы, көз тек қана көрінерлік сәулелерді сезеді, ал болометр барлық электромагниттік спектрдегі сәулелерді қабылдайды. Осы себептен, жарық энергиясының мөлшерін өлшеуіш құралмен тікелей анықтағанда нәтиженің қай спектрлік диапазонға жатканын көрсету керек.

Екінші тәсілмен жарық энергиясын өлшегенде басқа бір қиындықтар туады. Қуаттары тең жарық көздерінің сәулеленуінің спектрлік құрамы әртурлі болуы мүмкін. Мысалы, Күн өз бойынан жасыл-сары сәулелерді көбірек шығарады, ал басқа бір жұлдыздар көгілдір-көк сәулелерді көбірек шығаруы мүмкін. Сондықтан, екі объектінің сәулеленуін тек спектрдің бір облысында салыстыру керек.

Жарық энергиясының мөлшерін жарық ағыны сипаттайды. Жарық ағыны - бірлік уақыт мерзімінде берілген ауданша арқылы өтетін сәулелік энергияның шамасы:

$Ф = \frac{\gamma}{\tau}$ Ф-жарық ағыны. Э-энергия. -уақыт. Жарық ағыны Вт, эрг/с пен өлшенеді.

Бірлік ауданшаға түсетін жарық ағыны жарықталыну Е деп аталады:

$Е = \frac{Ф}{S}$ S-аудан. Жарықталыну Вт/м ² , эрг/ c см ² -пен өлшенеді.

Астрофизикада жарықталынудың маңызы өте үлкен, себебі бақылаудың нәтижесінде тек осы шаманы өлшеуге мүмкіндік болады.

Жарықтылық L - бірлік уақыт мерзімінде белгілі жарық көзін қоршайтын тұйықталған беттен өтетін жарық ағынының мөлшері.

Жарық ағыны Ф, жарықталыну Е, жарықтылық L сәулеленуді толық спектрде немесе спектрдің бір облысында сипаттауы мүмкін.

Соған байланысты бұл шамалар толық (интегралдық) немесе (егер спектрлік диапазон өте жіңішке болса) монохроматтық деп аталады.

Аспан шырақтарының көбі бізден өте алыс орналасқан. Осындай объектілер нүкте тәрізді деп қабылданады. Осы объектілердің сәулеленуінің сипаттамасы жарық ағыны мен жарықталынуы болады. Астрономияда жарықталынуды арнаулы логарифмдік шкала бойынша өлшейді. Бұл шкала - жұлдыздық шамалардың шкаласы деп аталады. Жұлдыздық шамалар m - әрпімен белгіленеді. Бір жұлдыздық шама интервалына (1 ^m ) 2. 512 тең жарықталынулардың қатынасы алынған. Осы санның ондық логарифмі 0, 4 тең, ал 5 ^m интервалы жарықталудың 100 есе өзгеруіне сәйкес болады. Келісім бойынша жұлдыздың жарықталынуы азайғанда, оның жұлдыздық шамасы артады, яғни, жұлдыздық шамалары -3 ^m , -2 ^m , -1 ^m , 0, 1 ^m , 2 ^m , 3 ^m болатын объектілердің жарықталынулары еселігі 2, 512 тең геометриялық прогрессия болады.

Жұлдыздық шамалар шкаласының нөл мәні келісім бойынша жарықталынулары әртүрлі тәсілдермен өлшенген жұлдыздардың керек. Жұлдыздық шамасы 0 ^m -ге тең жұлдыздың жер көмегімен анықталған. Жоғарғы өрнектерден m ₂ =0 болу үшін, E ₂ =1 атмосферасының шекарасындағы жарықталынуы 2, 54·10 ^-6 люкске тең болады.

Жұлдыздық шаманы нүкте тәрізді ғана емес басқа объектілерге де қолдануға болады.