Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру ерекшеліктері
Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру ерекшеліктері
“Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту
тұжырымдамасында” орта білім берудің мақсаты жылдам өзгеріп дүние
жағдайларында алынған терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде
еркін бағдарлай білуге, өзін - өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және
өз бетінше дұрыс, адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға
қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру деп көрсеткен.
Осындай күрделі мақсаттың жүзеге асуы білім берудің үздіксіздігін
қамтамасыз ету жағдайына байланыстылығын да көрсетті. Республикада бұл
міндеттердің шешу жолы білім берудің қосымша дамыту бағдарламаларында
айқындалады. Сондай -ақ “ҚР тәлім тәрбие тұжырымдамасында” үздіксіз
тәрбиенің негізі – ұлттық тәлім тәрбие деп қарастырады. Мұнда әрбір
халықтың тәлім-тәрбиелік мұрасы- мәдениеттің құнды бөлігі немесе қазақ
халқының педагогикалық ой -пікірлерін бүкіл оқу тәрбие жүйесінің
тірегіне айналдыруды көздейді.
Осыған орай, мектепте оқушыларды тек сыныпта ғана тәрбиелеп және
қалыптастырып қана қоймай, сыныптан тыс жұмыстарда да тәрбиелеу
қажеттілігі маңызды болып отыр.
Оқушылармен сабақтан тыс жүргізілетін тәрбие жұмыстары сабақтан тыс
немесе сыныптан тыс жұмыс деп аталады. Бұл мұғалім сабақ үстінде жүзеге
асыратын тәрбие жұмысын толықтыра және тереңдете отырып, ең алдымен
балалардың таланттары мен қабілеттерін неғұрлым толық ашудың, олардың бір
нәрсеге қызығушылығы мен ынтасын оятудың құралы ретінде қызмет атқарады, ол
оқушылардың бос уақытын ұйымдастырудың және олардың адамгершілік мінез
құлыққа жаттығуын ұйымдастырудың формасы болып табылады[1].
Сыныптан тыс тәрбие жұмысы–тұлғаның әлеуметтік қалыптасуын қамтамасыз
етуде оған жағдай туғызатын мұғалімдердің басшылығымен ұйымдастырылған және
сабақтың мақсатымен өзара байланысты болып келетін тәрбие жұмысының дербес
түрі.
Сыныптан тыс жұмыстардың мазмұны – оқушының теориялық білімін кеңейтіп,
толықтыра түседі және оқушылардың жеке қабілетін дамыта түседі. Оқушылардың
сыныптағы және сыныптан тыс әрекеттерінің кірігуі қоршаған орта туралы
біртұтас түсінік қалыптастыруға, теория мен практика арасындағы байланысты
қамтамасыз етуге, оқу-тәрбие үрдісін құруда және оқушы тұлғасын
қалыптастыруда үйлесімдікке жетуге, мұғалімдер мен сынып жетекшілерінің
педагогикалық шеберліктерін жетілдіруге, мұғалімдер мен оқушылар арасындағы
ынтымақтастықтың дамуына ықпал етеді.
Қазіргі кезде оқыту мен тәрбие беру үдерісінде сабақтан басқа сыныптан
тыс жұмыстардың орны ерекше. Білім мазмұнын әлемдік
оқыту жүйесіне теңестіру, сонымен б ірге қазақ халқының ұлттық ерекшелі гін ес
кере оқытудың маңызы артуда [2].
Оқушылардың білімін дамыту жолдарын ың бірі ретінде сыныптан тыс жұмыст ард
ы ұйымдастыру мәселелерін Р.Ж.Қоянб аев.,З.Абилова,К.Б.,
Бозжанова,Е.Омар, С.Нұрмағанбетов т.б. зерттеу еңбектерінде қарастырады.
Сыныптан тыс оқытуды ұйымдастырудың бірнеше формалары бар: Олар: оқу-
саяхат, топ-
серуен, үйірме, клуб жұмысы, ертеңг ілік, ғылыми жұмыстар, іскерлікойын дар,
диспуттар, байқау, көрмелер, олимпи адалар, пәндік апталықтар, онкүндік тер, а
йлықтар т.б. жатады.
Сабақтан тыс тәрбие жұмысының дамытушылық қызметінің маңызы ерекше. Ол
белгілі бір әрекетке байланысты оқушьшардың психикалық процестерін,
оқушыларды жеке-дара қабілеттерін дамытуды көздейді. Соған орай баланың
жасырын қабілетін анықтау, бейімін, қызығушылығын дамытуды мақсат тұтады.
Егерде оқушы бір нәрсге қызығушылығы болса, онда мұғалім сол сұрақка
қатысты қосымша қызықты мағлұмат беріп, оқуға қосымша әдебиет ұсынып, оған
жағдай туғызып, сонымен бірге оны қызығушылығын
арттырады.
Қазіргі оқу үрдісінде жеке тұлғаны қалыптастырудағы үйірменің рөлі.
Сыныптан тыс жүргізілетін жұмыстардың кең тараған түрі – үйірме жұмысы.
Мұны ұйымдастыру жүргізу үстінде мұғалімің шығармашылық дербестігі айқын
көрінеді. Үйірме жұмысы алдымен кең тынысты шараларды жүзеге асыруға
бағытталуы тиіс, сонда ғана ол оқушылардың ынта – ықыласын толық
қанағаттандыра алады[4].
Үйірме жұмысын негізінен теориялық және практикалық бағытта жүргізуге
болады.Үйірме жұмысын қамтуда оқушылардың ынта ықыласын ескеру маңызды
мәселе.Мұғалім оқушылардың талаптар мен сұраныстарын қанағаттандыра отырып,
үйірме мүшелерін ортақ іске жұмылдыруы тиіс. Үйірменің жетекшісі алынған
тақырыбының үйретушілік және тәрбиелік маңызына ерекше мән бергені жөн.
Бастауыш мектеп балаларға белгілі бір білім беріп қана қоймай, оны жалпы
дамыту, яғни сөйлеу, оқу, қоршаған орта жөнінде дұрыс көзқарас
қалыптастыру, жағдайларды шынайы түрде бақылап, талдау жасауға үйрету, ойын
дұрыс айтуға, салыстыра білуге, дәлелдеуге, сөйлеу мәдениетіне
үйретеді. Баланы оқыта отырып, оны шығармашылық бағытта жан-жақты дамытады.
Оқушының бос уақытын тиімді ... жалғасы
“Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту
тұжырымдамасында” орта білім берудің мақсаты жылдам өзгеріп дүние
жағдайларында алынған терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде
еркін бағдарлай білуге, өзін - өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және
өз бетінше дұрыс, адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға
қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру деп көрсеткен.
Осындай күрделі мақсаттың жүзеге асуы білім берудің үздіксіздігін
қамтамасыз ету жағдайына байланыстылығын да көрсетті. Республикада бұл
міндеттердің шешу жолы білім берудің қосымша дамыту бағдарламаларында
айқындалады. Сондай -ақ “ҚР тәлім тәрбие тұжырымдамасында” үздіксіз
тәрбиенің негізі – ұлттық тәлім тәрбие деп қарастырады. Мұнда әрбір
халықтың тәлім-тәрбиелік мұрасы- мәдениеттің құнды бөлігі немесе қазақ
халқының педагогикалық ой -пікірлерін бүкіл оқу тәрбие жүйесінің
тірегіне айналдыруды көздейді.
Осыған орай, мектепте оқушыларды тек сыныпта ғана тәрбиелеп және
қалыптастырып қана қоймай, сыныптан тыс жұмыстарда да тәрбиелеу
қажеттілігі маңызды болып отыр.
Оқушылармен сабақтан тыс жүргізілетін тәрбие жұмыстары сабақтан тыс
немесе сыныптан тыс жұмыс деп аталады. Бұл мұғалім сабақ үстінде жүзеге
асыратын тәрбие жұмысын толықтыра және тереңдете отырып, ең алдымен
балалардың таланттары мен қабілеттерін неғұрлым толық ашудың, олардың бір
нәрсеге қызығушылығы мен ынтасын оятудың құралы ретінде қызмет атқарады, ол
оқушылардың бос уақытын ұйымдастырудың және олардың адамгершілік мінез
құлыққа жаттығуын ұйымдастырудың формасы болып табылады[1].
Сыныптан тыс тәрбие жұмысы–тұлғаның әлеуметтік қалыптасуын қамтамасыз
етуде оған жағдай туғызатын мұғалімдердің басшылығымен ұйымдастырылған және
сабақтың мақсатымен өзара байланысты болып келетін тәрбие жұмысының дербес
түрі.
Сыныптан тыс жұмыстардың мазмұны – оқушының теориялық білімін кеңейтіп,
толықтыра түседі және оқушылардың жеке қабілетін дамыта түседі. Оқушылардың
сыныптағы және сыныптан тыс әрекеттерінің кірігуі қоршаған орта туралы
біртұтас түсінік қалыптастыруға, теория мен практика арасындағы байланысты
қамтамасыз етуге, оқу-тәрбие үрдісін құруда және оқушы тұлғасын
қалыптастыруда үйлесімдікке жетуге, мұғалімдер мен сынып жетекшілерінің
педагогикалық шеберліктерін жетілдіруге, мұғалімдер мен оқушылар арасындағы
ынтымақтастықтың дамуына ықпал етеді.
Қазіргі кезде оқыту мен тәрбие беру үдерісінде сабақтан басқа сыныптан
тыс жұмыстардың орны ерекше. Білім мазмұнын әлемдік
оқыту жүйесіне теңестіру, сонымен б ірге қазақ халқының ұлттық ерекшелі гін ес
кере оқытудың маңызы артуда [2].
Оқушылардың білімін дамыту жолдарын ың бірі ретінде сыныптан тыс жұмыст ард
ы ұйымдастыру мәселелерін Р.Ж.Қоянб аев.,З.Абилова,К.Б.,
Бозжанова,Е.Омар, С.Нұрмағанбетов т.б. зерттеу еңбектерінде қарастырады.
Сыныптан тыс оқытуды ұйымдастырудың бірнеше формалары бар: Олар: оқу-
саяхат, топ-
серуен, үйірме, клуб жұмысы, ертеңг ілік, ғылыми жұмыстар, іскерлікойын дар,
диспуттар, байқау, көрмелер, олимпи адалар, пәндік апталықтар, онкүндік тер, а
йлықтар т.б. жатады.
Сабақтан тыс тәрбие жұмысының дамытушылық қызметінің маңызы ерекше. Ол
белгілі бір әрекетке байланысты оқушьшардың психикалық процестерін,
оқушыларды жеке-дара қабілеттерін дамытуды көздейді. Соған орай баланың
жасырын қабілетін анықтау, бейімін, қызығушылығын дамытуды мақсат тұтады.
Егерде оқушы бір нәрсге қызығушылығы болса, онда мұғалім сол сұрақка
қатысты қосымша қызықты мағлұмат беріп, оқуға қосымша әдебиет ұсынып, оған
жағдай туғызып, сонымен бірге оны қызығушылығын
арттырады.
Қазіргі оқу үрдісінде жеке тұлғаны қалыптастырудағы үйірменің рөлі.
Сыныптан тыс жүргізілетін жұмыстардың кең тараған түрі – үйірме жұмысы.
Мұны ұйымдастыру жүргізу үстінде мұғалімің шығармашылық дербестігі айқын
көрінеді. Үйірме жұмысы алдымен кең тынысты шараларды жүзеге асыруға
бағытталуы тиіс, сонда ғана ол оқушылардың ынта – ықыласын толық
қанағаттандыра алады[4].
Үйірме жұмысын негізінен теориялық және практикалық бағытта жүргізуге
болады.Үйірме жұмысын қамтуда оқушылардың ынта ықыласын ескеру маңызды
мәселе.Мұғалім оқушылардың талаптар мен сұраныстарын қанағаттандыра отырып,
үйірме мүшелерін ортақ іске жұмылдыруы тиіс. Үйірменің жетекшісі алынған
тақырыбының үйретушілік және тәрбиелік маңызына ерекше мән бергені жөн.
Бастауыш мектеп балаларға белгілі бір білім беріп қана қоймай, оны жалпы
дамыту, яғни сөйлеу, оқу, қоршаған орта жөнінде дұрыс көзқарас
қалыптастыру, жағдайларды шынайы түрде бақылап, талдау жасауға үйрету, ойын
дұрыс айтуға, салыстыра білуге, дәлелдеуге, сөйлеу мәдениетіне
үйретеді. Баланы оқыта отырып, оны шығармашылық бағытта жан-жақты дамытады.
Оқушының бос уақытын тиімді ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz