Қазаққа бергені көп Қоңырқожа Қожықов

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қызылорда облыстық білім басқармасы
№10 Дарынды балаларға арналған облыстық
Білім-инновация лицей-интернаты

Авторы: Қалдыбай Арна

Сыныбы: 9

Секциясы: Тарих

Тақырыбы:Қазаққа бергені көп Қоңырқожа Қожықов

Жетекшісі: Байтабынова Анар, №10 дарынды
балаларға арналған облыстық
Білім-инновация лицей-интернатының
тарих пәні мұғалімі

Қызылорда қаласы 2022 жыл

АҢДАТПА

Жұмыстың мақсаты: Қ.Қожықовтың қоғамдық-саяси қызметін, шығармашылығын зерттеу. Сонымен қатар, 1925-1929 жылдары атқарған қоғамдық-саяси қызметіне сай толық келбетін ашып көрсету.

Жұмыс өзектілігі: Қазақ зиялыларының арасында өзіндік ұстанымдарымен дараланған Қ.Қожықовтың қоғамдық-саяси қызметі мен шығармашылық мұралары объективті,шынайы тұрғыда зерттелді.

Жұмыстың жаңалығы :
● Қазipгi таңда бұpын зерттеуге тыйым салынған,1925-1929 жылдары қызмет еткен қазақ зиялыларының құндылықтаpы теpең талдау аpқылы ой елегiнен өткiзiлiп, өзiнiң лайықты бағасы берілді;

● Тұңғыш Елбасының Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру мақаласында Туған жердің әрбір сайы мен қырқасы, тауы мен өзені тарихтан сыр шертеді.Әрбір жер атауының төркіні туралы талай-талай аңыздар мен әңгімелер бар. Әрбір өлкенің халқына суықта пана болған, ыстықта сая болған, есімдері ел есінде сақталған біртуар перзенттері бар. Осының бәрін жас ұрпақ біліп өсуге тиіс деп атап көрсеткендей Қ.Қожықовтың өмір жолы мен ғылыми еңбектерін жүйелеп, кейінгі ұрпаққа жеткізу. Есте қалдыру шараларын ұйымдастырып, Қ.Қожықов сынды тұлғаның қоғамнан өз орнын айқындау;

АННОТАЦИЯ

Целью работы является изучение общественно-политической деятельности и творчества К. Кожикова. Кроме того, необходимо раскрыть его полноценный облик в соответствии с общественно-политической деятельностью 1925-1929 гг

Актуальность работы: объективно и реалистично изучены общественно-политическая деятельность и творческое наследие К. Кожикова, которое было персонифицировано среди казахской интеллигенции.

Новизна работы:

● Статья Первого Президента Взгляд в будущее: модернизация общественного сознания содержит ряд легенд и рассказов о названии каждой земли. В каждом регионе есть свои дети, чьи имена сохранились в памяти страны, которые были укрыты в холоде, которые были очень дружелюбны в жару. Всему этому должно научиться подрастающее поколение, линия жизни К. Кожикова и научные труды должны быть систематизированы и доведены до подрастающего поколения. Организация памятных мероприятий и признание местом такого человека, как К. Кожиков, со стороны общества;

ABSTRACT
The purpose of the work is to study the socio-political activities and creativity of K. Kozhikov. In addition, it is necessary to reveal its full-fledged appearance in accordance with the socio-political activities of 1925-1929.

Relevance of the work: objectively and realistically studied the socio-political activity and creative heritage of K. Kozhikov, which was personified among the Kazakh intelligentsia.

Novelty of work:

● The article of the First President "A Look into the Future: Modernization of Public Consciousness" contains a number of legends and stories about the name of each land. Each region has its own children, whose names are preserved in the memory of the country, who were sheltered in the cold, who were very friendly in the heat. All this should be learned by the younger generation, the life line of K. Kozhikov and scientific works should be systematized and brought to the younger generation. " Organization of commemorative events and recognition of such a person as K. Kozhikov as a place by society

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5

ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ

І- ТАРАУ. ТАЛАНТЫ МЕН БЕРЕКЕСІ ТАСЫҒАН ҚОҢЫРҚОЖА ... ... ... 6-9

ІІ - ТАРАУ.ҚЫЗЫЛОРДА ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10- 12

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13

ҰСЫНЫСТАР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... 15

КІРІСПЕ

ХХ ғасырдың алғашқы ширегінде қазақ және басқа Түркістан халықтарының саяси өміріне қатысты істерге саналы әрі белсенді түрде ат салысқан зиялыларымыздың бірі-Қоңырқожа Қожықов. Қоңырқожа Қожықов 1880 жылы бұрынғы Ақмешіт, Перовск, қазіргі Қызылорда қаласы түбіндегі Қоғалыкөлде туған. Ал, Қоңырқожа Қожықовтың арғы тегі сонау орта ғасырда Орта Азиямен қазақ даласына дін таратқан Қорасан қожадан бастау алады. Ол- қоғам қайраткері, ағартушы, ғалым. Қазақ-орыс мектебін, Ташкент мұғалімдер семинариясын тәмамдап, Сырдария губерниясында мектеп инспекторы, қазақ-орыс училищесінің меңгерушісі, Түркістан, Перовск, Әндіжан қалаларындағы мектептерде оқытушы болды. Өлке және Орта Азия тарихының үлкен білгірі, ол Түркістан автономиясын құру бойынша "Алаш Орда" партиясының қызметіне белсенді қатысады, сауатсыздықты жоюмен айналысады, Жетісу ежелгі ескерткіштері-қорғандарын зерттеу және қазу бойынша экспедицияға қатысады, Орхон жазбасы, Қозы Көрпеш пен Баян Сұлу, Ақтас мазарлары туралы ғылыми мақалалар жазады. Оның бастамасымен Алматыда ұлттық мәдениет ғылыми-зерттеу институты (қазіргі М. Әуезов атындағы өнер және әдебиет институты)ашылды. Қ.Қожықов 1912 жылы Орынборда басылып балаларға арналған алғашқы оқу құралдарының бірі болған "Әліппе" оқулығы және Шәді Жәңгірұлы мен Қалиасқар Қасымовпен бірігіп шығарған "Русие патшалығында Романов нәсілінен хукимранлик қылған патшалардың тарихлары" атты дастаны жарық көрген. Зерттеуші-этногроф Тынышбек Дайрабай Қоңырқожаның нағашылары яғни, әкесі Қожық қожаның зайыбы кіші жүз ханы болған Әбілхайыр ханның ұрпағы Ерім төренің қызы, ал өзінің жолдасы Латифа атақты Лапиндер әулетінен шыққан дейді. Оның есімі жоғарыда Алаш қозғалысы тарихының деректерінде жиі аталады. Өмірбаянында өзі алашордашылардың қатарында болғандығын жасырмайды.

Жобаның мақсаты-1925-1929 жылдар аралығында Қазақ АКСР Атқару комитеті кезіндегі атқарған қоғамдық-саяси қызметіне сай толық келбетін ашып көрсету

Жоба жұмысының деректік негізі- жоба жұмысында негізгі деректер мерзімді баспасөз мәліметтерінен, жарияланған құжаттар мен материалдар жинақтарынан, естеліктер ден және ғылыми зерттеулерде берілген ақпараттардан алынды.

І - ТАРАУ
ТАЛАНТЫМЕН ТАНЫЛҒАН ҚОҢЫРҚОЖА
Қожықовтар десе көпшілікке танылған Қыз Жібектің режиссері Сұлтан Қожықов түсуі мүмкін. Ал оның ата-анасы,әулеттің отағасы Қоңырқожа Қожықов жайлы білеміз бе?
Қоңырқожа Қожықов 1880 жылы Перовск уезінің Хан ағашы деген жерде, қазіргі Қызылорда облысы, Сырдария ауданы Қоғалы көл ауылындағы Қожық қыстауында дүниеге келген. Зерттеуші-этногроф Тынышбек Дайрабай Қоңырқожаның нағашылары яғни, әкесі Қожық қожаның зайыбы кіші жүз ханы болған Әбілхайыр ханның ұрпағы Ерім төренің қызы, ал өзінің жолдасы Латифа атақты Лапиндер әулетінен шыққан дейді. Ал, арғы тегі орта ғасырда Орта Азиямен қазақ даласына дін таратқан Қорасан қожадан бастау алады. Қорасаннан - Құрбан, одан Көшек. Көшектен Әзқожа, одан Алтайбек ахун - Қожық. Қожықтан Қоңырқожа болып өрбиді. Оның үлкен әкесінің Кенесары Қасымұлымен қызметтес болғаны, кейін Кенесары өлгеннен соң Сыр бойына қоныс аударғаны да баяндалған.

Ол, Ақмешіттегі 4 сыныптық орыс-бұратана мектебін, 1904 жылы Ташкенттегі мұғалімдер семинариясын бітірген. Ташкентте семинарияда оқып жүріп, саяси жұмыстарға белсене араласқан. Атап-айтқанда, Ресей империясындағы түркі-мұсылман халықтарын бірлікке үндеп, жадиттік қозғалыстың көшбасында тұрған И.Гаспринскийдің идеяларына қаныққан. Әсіресе, патша үкіметінің білім беру жүйесін орыстандыру саясатымен ұштастырғанын, әрі түркі-мұсылман халықтарының талап-тілектерін ескермеу бағытындағы ұстанымын өткір сынға алған И.Гаспринскийдің Русское мусульманство атты еңбегімен танысқан. Сонда революционер Георгий Вяткинмен танысып, алғаш рет Искра газетін оқыған. Семинарияны бітірген соң, сол жылы күзде Самарқан облысындағы Үргіт деген жердегі ауылға барып мұғалімдік қызметке орналасқан. Сөйтіп ол өмір жолын мұғалімдік қызметтен бастайды.

Мектептер мен медреселерде зайырлы ғылым негіздерін де оқыту мәселесі Қоңырқожаға үлкен ой салады. Содан ол өлкеде өрістеген жәдидшілер қозғалысын жақтайды. Соған орай бірінші кезекте медреселерде, ауылдардағы мешіттер мен мектептерде құранды үйретуге негізделген бағдарламаны қарастырып, қазақ балаларының сауат ашу тәжірибесін зерттейді. Зерттей келе, ағарту ісіндегі көп кемістіктің қазақ тілінде арнайы жазылған сауат ашу кітабы жоқтығына байланысты екеніне көзі әбден жетеді.Осы мақсатпен балаларға арналған тұңғыш Әліппе шығарған. Ол Әліппе кітабында араб-парсы әліпбиіндегі әріптермен әр қазақы дыбысты жеке әріппен белгілеу жолын ұсынады. Бір дыбысты бір әріппен таңбалау әдістерін мысалдармен, жүйелеп көрсетеді.Және ол іске аса бастайды.

Әліппе оқулығымен қатар, Романовтар әулетінің патшалық құруының 300 жылдығына орай тағы екі автор - Шәді Жәңгірұлы және Қалиасқар Қасымовпен бірігіп жазған Русие патшалығында Романов нәсілінен хукимранлик қылған патшалардың тарихлары (Историческая поэма царствования Дома Романовых на киргизском языке) атты дастаны жарық көрді.Сондай-ақ Жаяу Қоңыр деген бүркеншік атпен де мақалалар жазып жүрген екен.
Қоңырқожа Қожықов 1917 жылғы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.