ҚОРАП БӨЛШЕГІНІҢ ДИНАМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫН ЗЕРТТЕУ
1 ҚОРАП БӨЛШЕГІНІҢ ДИНАМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАЛАРЫН ЗЕРТТЕУ
Қорап бөлшегі және оның машина жасау саласында атқаратын қызметі.
Қорап - механизмнің немесе машинаның жылжымалы бөлшектерін орналастыруға және бекітуге, оларды қоршаған ортаның қолайсыз факторларының әсерінен қорғауға, сондай-ақ машиналар мен агрегаттардың құрамындағы механизмдерді бекітуге арналған бөлік немесе біріктірілген бөліктер тобы.
"Қорап" бөлігі онда орналасқан бөлшектерді ұстап тұруға және қорап механизмінде оларға әсер ететін күштерді қабылдауға арналған. Бұдан басқа, корпустық бөлшектер майлау материалдарының пайдалану қорын сақтауға арналған сыйымдылық рөлін жиі атқарады.
Қорап машиналардың негізгі бөлшегі болып табылады және оларда әртүрлі механизмдерді орналастыру үшін қызмет атқарады. Оны жобалау кезінде беріктілік, қаттылық және герметикалық талаптарын қанағаттандыру қажет. Конструкция технологиялықты қанағаттандыруы тиіс. Қораптық бөлшектер үшін өзара және негізгі жазықтыққа қатысты үйлестірілген нақты өңделген ойықтар жүйесінің болуы тән.
Қораптық бөлшектердің конструкциясы тым әр түрлі. Олардың әртүрінен шартты түрде негізгі екі түрін көрсетуге болады: призматикалық ернемектік типті корпустық бөлшектер. Біріншісі үшін дамыған сыртқы жазықтықтардың және бірнеше осьтерде негізгі ойықтардың болуы тән. Жазықтықтың екінші типті бөлшегінде әдетте олардың өңделуін жанумен анықтайтын центрленген қырнаулы немесе үйінділі негізгі ойықтардың дөңбек төселген беті болып табылады.
Қораптық бөлшектер құрастыру шарты бойынша негізгі ойықтардың диаметрлік жазықтығында ажыраған күйде (мысалы бәсендеткіш қорабы) немесе алмалы-салмалы қақпақпен орындайды, мұнда біліктің тіреуіштерін бекітеді. Корпустық бөлшектер көптеген бұрандалы бекітпелі тесіктерге ие. Қораптық бөлшекті дайындаудың техникалық жағдайы ондағы бекітілетін механизмдерді тура анықтайды.
Қазіргі заманғы машина жасауда өндірісті кешенді автоматтандыруға арналған заманауи, сенімді және тиімді машиналардың жаңа жүйелері құрылды және игерілді, бұл ең аз еңбек шығындарымен жоғары сапалы өнімдер шығаруға мүмкіндік береді. Заманауи талаптарға жауап беретін автоматты желілерді, машиналар мен аппараттардың жаңа түрлерін шығару ұлғайды.
Қорап бөліктері құрастыру бөлшектерін орналастыруға арналған негізгі бөлшектердің бірі. Шағын корпус бөліктерінің мысалдары 1.1-суретте көрсетілген.Олар статикалық күйде де, машинаны пайдалану кезінде де бөлшектер мен механизмдердің салыстырмалы жағдайының дәлдігінің тұрақтылығын қамтамасыз етуі керек, сондықтан олар жеткілікті қаттылыққа ие.
1.1-сурет. Типтік қорап бөлшектерінің жалпы көрінісі
Корпустық бөлшектер көбінесе машиналардың жұмыс қабілеттілігі мен сенімділігін дірілге төзімділік, жүктеме кезіндегі жұмыс дәлдігі, беріктік (бағыттағыштар немесе басқа тозатын беттер болған кезде) критерийлері бойынша анықтайды. Стационарлық машиналарда корпус бөлшектері машина массасының 70-85% құрайды. Сондықтан материалдарды үнемдеу шаралары корпус бөліктерінің массасын азайтуға қатысты қолданылады.Корпустық бөлшектерге қосымша мынадай талаптар қойылады:
тозуға төзімділік;
өзгермелі температурада минималды деформациялар;
тығыздық;
бөлшектерді минималды орынға орнату;
бөлшектерді монтаждауға ыңғайлылығы;
Қораптың бөліктері - бұл машиналардың, құрылғылар мен құрылғылардың қалған бөліктері, түйіндері мен механизмдері бекітілген негізгі жүк көтергіш бөліктер, олар герметизация (майлау материалын, сұйық, газ тәрізді және қатты жұмыс денелерін сақтау және т.б.) және құрылымдарды сыртқы әсерлерден (механикалық, коррозиялық, жылу және т. б.) қорғау үшін қолданылады.
Корпустық бөлшектер көбінесе машиналардың жұмыс қабілеттілігі мен сенімділігін дірілге төзімділік, жүктеме кезіндегі жұмыс дәлдігі, беріктік (бағыттағыштар немесе басқа тозатын беттер болған кезде) критерийлері бойынша анықтайды.
1.2 "Қорап" бөлшегінің жіктелуі
Қорап бөлшегі күрделі біртұтас деталь болғанымен, оны бірнеше бөлшек ретінде қарастырады. Бұл жұмысты жеңілдетіп, бөлшектің тиімділігін арттырады. Барлық корпус бөліктерін 2-суретте көрсетілгендей мақсаты бойынша мынадай топтарға бөлуге болады: 1) тұғыр, рамалар; 2) негізгі плиталар; 3) тораптардың корпустық бөлшектері.
Тұғыр - машиналардың негізгі бөлшектерін дұрыс өзара орналасуын қамтамасыз етеді және механизмде жұмыс істейтін негізгі күштерді қабылдайды.
Плита - жеке агрегаттардан тұратын механизмдер мен машиналардың жетектерін, сондай-ақ тік механизмдерді ұстап тұратын бөлшек.
Қорап - машиналардың механизмдерін қоршап механизмді сыртқы күштерден қорғайды.
Осы топтың барлық бөлшектерін "Қорап" бөліктерінің жалпы атауымен біріктіруге болады.
Қорап бөлшектерін 2-суретте көрсетілгендей мынадай етіп жіктеуге болады: а) қораптар, цилиндрлер; б) тіреулер, кронштейндер және басқа да қозғалмайтын тірек бөлшектері; в) үстелдер, суппорттар, сырғымалар және басқа да жылжымалы корпустық бөлшектер; г) қаптамалар мен қақпақтар. Корпус бөліктері қолданылады: екі өлшемді габаритті өлшеммен, басқа бөлшекке қарағанда әлдеқайда ұзын тұғырлар, сырғымалар; бір өлшемді өлшеммен, қалған екеуіне қарағанда әлдеқайда қысқа плиталар, жалпақ үстелдер; бір ретті өлшемдер мен қораптар.
Қорап бөлшегінің жұмыс қабілеттілігі мен сенімділігінің критерилері:
беріктік
қаттылық
ұзақ мерзімге жарамдылығы (долговечность)
Беріктік - бұл үлкен жүктемелерге, негізінен соққы мен айнымалыға бейім корпус бөліктері үшін негізгі критерий.
Қаттылық көптеген корпус бөліктерінің жұмыс қабілеттілігінің негізгі өлшемі болып табылады. Дене бөліктеріндегі серпімді қозғалыстардың жоғарылауы, әдетте, механизмдердің дұрыс жұмыс істемеуіне, машиналардың дәлдігін төмендетуге және тербелістердің пайда болуына ықпал етеді.Қаттылық критериі осы функцияларға жауап береді.
Тозуға төзімділік бағыттаушы немесе цилиндрлері бар корпус бөліктері үшін үлкен мәнге ие, олар бір-біріне сәйкес келеді және төсенішсіз немесе гильзасыз болып келеді. Корпустың қалған бөліктерінің ресурсы, әдетте, тозуына (құрылымның тозуына) сәйкес машиналардың қызмет ету мерзімінен ұзағырақ.
2-сурет. Қорап бөлшегінің негізгі бөлшектері
Қорап бөлшектерін жіктеу:
Құрылымдық күрделілік дәрежесі бойынша:
қарапайым, ішкі бөлімдері мен бөлу қабырғалары жоқ (3-сурет);
күрделі (4-сурет);
3-сурет. Қарапайым қорап
4-сурет. Күрделі қорап
Ішкі кеңістіктің сыртқы ортамен қатынасы бойынша:
жабық - ішкі қуысы жұмыс кезінде де, жұмыс істемейтін күйде де сыртқы ортадан толығымен оқшауланған (5-сурет);
жартылай жабық - ішкі қуысы сыртқы ортамен машина (механизм) жұмысының жекелеген сәттерінде (уақыттың бір бөлігінде) немесе жұмыс істемейтін күйде байланысуы мүмкінм (6-сурет);
ашық - ішкі қуысы сыртқы ортамен үнемі байланысады;
5-сурет. Жабық қорап
6-сурет. Ашық қорап
Майлау материалдарының пайдалану қорын сақтау үшін:
майлау бөлшектерінің пайдалану қорын сақтауға арналмаған құрғақ корпустар (7-сурет);
сыйымдылығы майлау материалдарының пайдалану қорын сақтау үшін жеткілікті май толтырылған (8-сурет);
7-сурет. Құрғақ қорап
8-сурет. Майлауға арналған қорап
Материал және дайындамалар корпустар мен қораптар шойын, болат немесе алюминий құймалары түрінде, сондай-ақ дәнекерленген конструкциялар түрінде орындалады. Шойын құймалары МЕСТ 1412-54 талаптарын қанағаттандыруы керек. Бұл ретте анағұрлым жауапты корпустық де тальдер үшін (Қозғалтқыш цилиндрлерінің блоктары, аса дәл және жылдам жүретін станоктар мен автоматтардың жылдамдық қораптарының корпустары және т. б.) шойын СШ 28-48, СШ 24-44, СШ 21-40 станоктардың корпустық бөлшектері, редукторлардың корпустары, стационарлық қозғалтқыштардың картерлері және т.б. пайдаланылады, СШ 18-36 шойыннан жасалған, СШ 15-32 аз жауапты құймалар үшін СШ 12-28 шойыны қолданылады.
Негізгі көріністі сызу үшін бөлікті қалай орналастыру туралы мәселені шешкен кезде, кейбір бөліктер үшін бөліктің жұмыс орны ескеріледі (ол машинада немесе басқа өнімде орналасқан) корпус бөлшектері мойынтіректер, кронштейндер, машиналардың алдыңғы және артқы бастары, крандар мен клапандар, құбырлар, сорғылар, редукторлар және т.б. -- сызбаларда жұмыс жағдайында бейнеленген.
Алынбалы корпус бөліктерінде әр мойынтірек үшін бір бөліктен тұратын құйылған қақпақ немесе бөлек қақпақтар бар. Коннектордың болуы қақпақтарды өңдеуді және корпусты өңдеу кезінде қосымша операцияларды қажет етеді, содан кейін корпус қақпақтармен құрастырылады және одан әрі жиналған түрінде өңделеді. Корпустық бөлшектер-мойынтіректер, кронштейндер, крандардың, сорғылардың, редукторлардың корпустары, қақпақтар, фланецтер және құю немесе штамптау арқылы жасалатын басқа да бөлшектерде фрезерлеу, сүргілеу, ұңғылау, тескіш немесе бұрғылау арқылы алынатын жеке өңделген беттер ғана болады.
Сығымдалған корпустар мен корпус бөліктері көбіне фенопласт, аминопласт және т. б. пластмассадан жасалады. Пластикалық корпустар құрылғының әдемі көрінісін қамтамасыз етеді, салмағы аз, коррозияға төзімді, жоғары электрлік оқшаулау қасиеттеріне ие, үнемді.
Негізгі бейнедегі (пішіндегі немесе қимадағы) корпустық бөлшектер (кронштейндер, алдыңғы және артқы бабкалар, крандар мен вентильдердің корпустары, құбырлар, сорғылар, редукторлар) жұмыс жағдайында, яғни пайдалану кезінде қандай бөлшекті алатынын сипаттайды.
Басқару құрылғысының корпусы оның негізгі бөлігі болып табылады. Стационарлық құрылғылардың корпустары негізгі және қосалқы бөлшектер мен құрылғылар орналасқан массивті және қатты тақтайша немесе корпус бөлігі түрінде жасалады. Корпустар СШ 12 немесе СШ 15 сұр шойыннан жасалады. Дәл өлшеуге арналған құрылғылардың корпустары эрозияға ұшырауға немесе шойынға төзімді шойыннан құйылуға тиіс (СШ 25 немесе СШ 30).
Айналмалы қабықшалар түрінде жасалған корпус бөлшектері зымыран саласында, химиялық машина жасауда және т. б. кеңінен қолданылады (зымыран корпустары, әртүрлі резервуарлар, сұйықтар мен газ резервуарлары және т. б.)
Корпустық бөлікке төлкені отырғызу. Бұл процесті бөлшектеу қиын болып табылады. Бөлшектеуді қабырғасының биіктігін арттыру, сақиналық саңылауды енгізу немесе бөлшектеу құралы үшін қабырға пен корпус арасында іріктеу арқылы жеңілдетуге болады. Бөлшектің бұрмаланбауын қамтамасыз ету үшін бұрандалы тесіктер кемінде үшеу болуы керек (120° бұрышта).
Корпус механизмнің барлық қозғалмалы және бекітілген бөліктерін алып жүреді және олардың қажетті өзара орналасуын қамтамасыз етеді. Корпус механизмнің бөлшектерін зиянды сыртқы әсерлерден қорғайды, механизмнің ыңғайлылығы мен қауіпсіздігін жасайды, оған заманауи көрініс береді және басқа да функцияларды орындайды. Корпустың салмағы механизмнің 60-80%-ын құрайды. Осыған байланысты механизмнің сенімділігі, дәлдігі мен беріктігі, оның мөлшері мен массасы корпустың дизайнына байланысты.
Әдістің мәні - алдын-ала өңделген бөліктің тозған бетіне арнайы жасалған қосымша бөлік (саптамалар) орнатылады. Қосымша бөлшектер-саптамалар әртүрлі төлкелер, сақиналар, бұрандалы бұрандалар, редукторлар және т.б түрінде жасалады. Осылайша, цилиндрлер блогы, клапан розеткалары, беріліс қораптарындағы мойынтіректер, артқы көпірлер, май және су сорғыларының корпустары, корпус бөліктеріндегі тозған жіптері бар тесіктер және т. б. жөнделеді.
Қарастырылып отырған аппараттардың сыртқы корпустық бөлшектерін өңдеу тұтастай алғанда бірдей шешіледі. Күңгірт және жылтыр хромның қара эмаль бояумен және терімен сәтті үйлесуі екі модельге де әдемі көрініс береді. Бұл, ең алдымен, экспозицияны орнатуды автоматтандыруға байланысты корпус формасының жаңа құрылымдық шешіміне байланысты. Бірақ корпустың жаңа формасы мен оны құрайтын бөлшектер ғана емес, екінші модельді сыртқы жағынан жетілдірілген ретінде қабылдауға ықпал етеді. Бұл модельдерді техникалық эстетика тұрғысынан салыстыру және бағалау кезінде объективтің металл бөліктері үшін материал мен жабынды таңдау өте маңызды.
Базалық бөлшектер мен машиналар - корпустық бөлшектер болып табылады, жекелеген түрлерін құрастыру бірліктері де монтаждалады. Қызметтік мақсаты мен құрылымдық нысандары бойынша топтарға бөлінеді:
а) редукторлар корпусының параллелепипеді, жылдамдық қораптары, шпиндель бастары және т. б. түріндегі қорап тәрізді бөлшектер;
ә) ұзындығы цилиндрлер, қозғалтқыштар, компрессорлар, артқы бабкалар корпустарының көлденең өлшемдерінен асатын саңылаулары мен қуыстары бар корпустық бөлшектер;
б) бу және газ турбиналары, орталықтан тепкіш сорғылар, коллекторлар, вентильдер және т.б;
г) бағыттаушы үстелдер, кареткалар, салазкалар, планшайбалар және т. б. бар бөлшектердің корпустары;
д) кронштейндер, бұрыштамалар, плиталардың бағандары, қақпақтар және т. б. сияқты корпустық бөлшектер;
Айта кету керек, бөлшектерді топтарға бөлу шартты, өйткені олардың кейбірін белгілі бір топқа жатқызуға болмайды.
Корпустық бөлшектерде орталық беттерді бұрғылау машиналарында оңай өңделетін тесіктер түрінде жасау керек. Бұл ережені сақтау әсіресе корпустың әртүрлі жағында орналасқан бір осьті беттерге бағытталған кезде өте маңызды. Мұндай корпустық бөлікке арналған орталық тақталар әртүрлі қондырғылардан өңделеді, олардың туралануын тек арнайы құрылғылардың көмегімен қамтамасыз етуге болады.
1-топ жалпы өлшемдері бірдей болатын параллелепипед түріндегі қорап тәрізді бөлшектер. Бұл топқа әртүрлі редукторлардың корпустары, жылдамдық қораптарының корпустары, беріліс қораптары, шпиндельді центрлеуіш корпустары кіреді. Көп жағдайда мұндай корпустардың негізгі негіздері жалпақ беттер болып табылады, ал көмекші негіздер-біліктер мен шпиндельдерді негіздеуге арналған негізгі тесіктер мен ұштар. Корпустың дизайны мен өлшемдері оларға қажетті бөлшектер мен механизмдерді орналастыру жағдайларына байланысты.
Қосымша жөндеу бөліктері жөндеу бөлшектерінің тозуын және әсіресе номиналды өлшемдерді қалпына келтіруде кеңінен қолданылады. Әдістің мәні алдын-ала өңделген бөліктің бетіне арнайы жасалған қосымша бөлік (насадка) тозуға орнатылады. Қосымша бөлшектер әртүрлі төлкелер, сақиналар, жіптер, редукторлар және т. б. осылайша цилиндрлер блогы, клапан ұяшығы, беріліс қораптарындағы мойынтіректер үшін қондыру тесіктері, артқы көпірлер, май және су сорғыларының корпустары, корпустың бөлшектерінде тозған жіптері бар тесіктер және т. б. жөнделеді.
Штамптау - бұл жұмыс соңғы штамптаудың (өнімнің) конфигурациясын анықтайтын арнайы құралдың (штамптардың) көмегімен қысым жасау әдісі. Өлшемдері, дәлдігі, төзімділігі және артықшылықтары бойынша штамптау еркін соғу арқылы жасалған ұқсас бөліктерге қарағанда әлдеқайда жақсы. Штампталған бланкілер пішіні мен өлшемі бойынша дайын бөлікке айтарлықтай жақын. Дәл штамптаудың арнайы әдістері (жоғары жылдамдықты, изотермиялық жағдайда штамптау және т.б.) тек жұпталған беттерде өңделетін дайындамаларды жасауға мүмкіндік береді. Көлемді штамптау кезінде сұрыпты немесе профильді дайындама қолданылады, листты штамптау кезінде лист түріндегі металл дайындама болып табылады. Көлемді штамптау әдістері күрделі конфигурациядағы бланкілерді (редукторлар, иінді біліктер, кронштейндер, тұтқалар және машина жасауға арналған басқа бөлшектер) жасайды.
Қорап бөлшектері жасалған негізгі материалы бойынша мынадай болып бөлінеді:
металл (шойын, құйылған болат, дәнекерленген болат, жеңіл қорытпалар: алюминий-кремний, алюминий-магний);
металл емес (пластик, ағаш, фанера);
Сұр шойын (СЧ15, СЧ20) - қорап бөлшектерін жасауға арналған ең арзан және кең таралған материалдардың бірі. Сонымен қатар, шойыннан жасалған корпусының бөліктері басқа материалдардан жасалған ұқсас бөліктерге қарағанда үлкен массаға ие. ... жалғасы
Қорап бөлшегі және оның машина жасау саласында атқаратын қызметі.
Қорап - механизмнің немесе машинаның жылжымалы бөлшектерін орналастыруға және бекітуге, оларды қоршаған ортаның қолайсыз факторларының әсерінен қорғауға, сондай-ақ машиналар мен агрегаттардың құрамындағы механизмдерді бекітуге арналған бөлік немесе біріктірілген бөліктер тобы.
"Қорап" бөлігі онда орналасқан бөлшектерді ұстап тұруға және қорап механизмінде оларға әсер ететін күштерді қабылдауға арналған. Бұдан басқа, корпустық бөлшектер майлау материалдарының пайдалану қорын сақтауға арналған сыйымдылық рөлін жиі атқарады.
Қорап машиналардың негізгі бөлшегі болып табылады және оларда әртүрлі механизмдерді орналастыру үшін қызмет атқарады. Оны жобалау кезінде беріктілік, қаттылық және герметикалық талаптарын қанағаттандыру қажет. Конструкция технологиялықты қанағаттандыруы тиіс. Қораптық бөлшектер үшін өзара және негізгі жазықтыққа қатысты үйлестірілген нақты өңделген ойықтар жүйесінің болуы тән.
Қораптық бөлшектердің конструкциясы тым әр түрлі. Олардың әртүрінен шартты түрде негізгі екі түрін көрсетуге болады: призматикалық ернемектік типті корпустық бөлшектер. Біріншісі үшін дамыған сыртқы жазықтықтардың және бірнеше осьтерде негізгі ойықтардың болуы тән. Жазықтықтың екінші типті бөлшегінде әдетте олардың өңделуін жанумен анықтайтын центрленген қырнаулы немесе үйінділі негізгі ойықтардың дөңбек төселген беті болып табылады.
Қораптық бөлшектер құрастыру шарты бойынша негізгі ойықтардың диаметрлік жазықтығында ажыраған күйде (мысалы бәсендеткіш қорабы) немесе алмалы-салмалы қақпақпен орындайды, мұнда біліктің тіреуіштерін бекітеді. Корпустық бөлшектер көптеген бұрандалы бекітпелі тесіктерге ие. Қораптық бөлшекті дайындаудың техникалық жағдайы ондағы бекітілетін механизмдерді тура анықтайды.
Қазіргі заманғы машина жасауда өндірісті кешенді автоматтандыруға арналған заманауи, сенімді және тиімді машиналардың жаңа жүйелері құрылды және игерілді, бұл ең аз еңбек шығындарымен жоғары сапалы өнімдер шығаруға мүмкіндік береді. Заманауи талаптарға жауап беретін автоматты желілерді, машиналар мен аппараттардың жаңа түрлерін шығару ұлғайды.
Қорап бөліктері құрастыру бөлшектерін орналастыруға арналған негізгі бөлшектердің бірі. Шағын корпус бөліктерінің мысалдары 1.1-суретте көрсетілген.Олар статикалық күйде де, машинаны пайдалану кезінде де бөлшектер мен механизмдердің салыстырмалы жағдайының дәлдігінің тұрақтылығын қамтамасыз етуі керек, сондықтан олар жеткілікті қаттылыққа ие.
1.1-сурет. Типтік қорап бөлшектерінің жалпы көрінісі
Корпустық бөлшектер көбінесе машиналардың жұмыс қабілеттілігі мен сенімділігін дірілге төзімділік, жүктеме кезіндегі жұмыс дәлдігі, беріктік (бағыттағыштар немесе басқа тозатын беттер болған кезде) критерийлері бойынша анықтайды. Стационарлық машиналарда корпус бөлшектері машина массасының 70-85% құрайды. Сондықтан материалдарды үнемдеу шаралары корпус бөліктерінің массасын азайтуға қатысты қолданылады.Корпустық бөлшектерге қосымша мынадай талаптар қойылады:
тозуға төзімділік;
өзгермелі температурада минималды деформациялар;
тығыздық;
бөлшектерді минималды орынға орнату;
бөлшектерді монтаждауға ыңғайлылығы;
Қораптың бөліктері - бұл машиналардың, құрылғылар мен құрылғылардың қалған бөліктері, түйіндері мен механизмдері бекітілген негізгі жүк көтергіш бөліктер, олар герметизация (майлау материалын, сұйық, газ тәрізді және қатты жұмыс денелерін сақтау және т.б.) және құрылымдарды сыртқы әсерлерден (механикалық, коррозиялық, жылу және т. б.) қорғау үшін қолданылады.
Корпустық бөлшектер көбінесе машиналардың жұмыс қабілеттілігі мен сенімділігін дірілге төзімділік, жүктеме кезіндегі жұмыс дәлдігі, беріктік (бағыттағыштар немесе басқа тозатын беттер болған кезде) критерийлері бойынша анықтайды.
1.2 "Қорап" бөлшегінің жіктелуі
Қорап бөлшегі күрделі біртұтас деталь болғанымен, оны бірнеше бөлшек ретінде қарастырады. Бұл жұмысты жеңілдетіп, бөлшектің тиімділігін арттырады. Барлық корпус бөліктерін 2-суретте көрсетілгендей мақсаты бойынша мынадай топтарға бөлуге болады: 1) тұғыр, рамалар; 2) негізгі плиталар; 3) тораптардың корпустық бөлшектері.
Тұғыр - машиналардың негізгі бөлшектерін дұрыс өзара орналасуын қамтамасыз етеді және механизмде жұмыс істейтін негізгі күштерді қабылдайды.
Плита - жеке агрегаттардан тұратын механизмдер мен машиналардың жетектерін, сондай-ақ тік механизмдерді ұстап тұратын бөлшек.
Қорап - машиналардың механизмдерін қоршап механизмді сыртқы күштерден қорғайды.
Осы топтың барлық бөлшектерін "Қорап" бөліктерінің жалпы атауымен біріктіруге болады.
Қорап бөлшектерін 2-суретте көрсетілгендей мынадай етіп жіктеуге болады: а) қораптар, цилиндрлер; б) тіреулер, кронштейндер және басқа да қозғалмайтын тірек бөлшектері; в) үстелдер, суппорттар, сырғымалар және басқа да жылжымалы корпустық бөлшектер; г) қаптамалар мен қақпақтар. Корпус бөліктері қолданылады: екі өлшемді габаритті өлшеммен, басқа бөлшекке қарағанда әлдеқайда ұзын тұғырлар, сырғымалар; бір өлшемді өлшеммен, қалған екеуіне қарағанда әлдеқайда қысқа плиталар, жалпақ үстелдер; бір ретті өлшемдер мен қораптар.
Қорап бөлшегінің жұмыс қабілеттілігі мен сенімділігінің критерилері:
беріктік
қаттылық
ұзақ мерзімге жарамдылығы (долговечность)
Беріктік - бұл үлкен жүктемелерге, негізінен соққы мен айнымалыға бейім корпус бөліктері үшін негізгі критерий.
Қаттылық көптеген корпус бөліктерінің жұмыс қабілеттілігінің негізгі өлшемі болып табылады. Дене бөліктеріндегі серпімді қозғалыстардың жоғарылауы, әдетте, механизмдердің дұрыс жұмыс істемеуіне, машиналардың дәлдігін төмендетуге және тербелістердің пайда болуына ықпал етеді.Қаттылық критериі осы функцияларға жауап береді.
Тозуға төзімділік бағыттаушы немесе цилиндрлері бар корпус бөліктері үшін үлкен мәнге ие, олар бір-біріне сәйкес келеді және төсенішсіз немесе гильзасыз болып келеді. Корпустың қалған бөліктерінің ресурсы, әдетте, тозуына (құрылымның тозуына) сәйкес машиналардың қызмет ету мерзімінен ұзағырақ.
2-сурет. Қорап бөлшегінің негізгі бөлшектері
Қорап бөлшектерін жіктеу:
Құрылымдық күрделілік дәрежесі бойынша:
қарапайым, ішкі бөлімдері мен бөлу қабырғалары жоқ (3-сурет);
күрделі (4-сурет);
3-сурет. Қарапайым қорап
4-сурет. Күрделі қорап
Ішкі кеңістіктің сыртқы ортамен қатынасы бойынша:
жабық - ішкі қуысы жұмыс кезінде де, жұмыс істемейтін күйде де сыртқы ортадан толығымен оқшауланған (5-сурет);
жартылай жабық - ішкі қуысы сыртқы ортамен машина (механизм) жұмысының жекелеген сәттерінде (уақыттың бір бөлігінде) немесе жұмыс істемейтін күйде байланысуы мүмкінм (6-сурет);
ашық - ішкі қуысы сыртқы ортамен үнемі байланысады;
5-сурет. Жабық қорап
6-сурет. Ашық қорап
Майлау материалдарының пайдалану қорын сақтау үшін:
майлау бөлшектерінің пайдалану қорын сақтауға арналмаған құрғақ корпустар (7-сурет);
сыйымдылығы майлау материалдарының пайдалану қорын сақтау үшін жеткілікті май толтырылған (8-сурет);
7-сурет. Құрғақ қорап
8-сурет. Майлауға арналған қорап
Материал және дайындамалар корпустар мен қораптар шойын, болат немесе алюминий құймалары түрінде, сондай-ақ дәнекерленген конструкциялар түрінде орындалады. Шойын құймалары МЕСТ 1412-54 талаптарын қанағаттандыруы керек. Бұл ретте анағұрлым жауапты корпустық де тальдер үшін (Қозғалтқыш цилиндрлерінің блоктары, аса дәл және жылдам жүретін станоктар мен автоматтардың жылдамдық қораптарының корпустары және т. б.) шойын СШ 28-48, СШ 24-44, СШ 21-40 станоктардың корпустық бөлшектері, редукторлардың корпустары, стационарлық қозғалтқыштардың картерлері және т.б. пайдаланылады, СШ 18-36 шойыннан жасалған, СШ 15-32 аз жауапты құймалар үшін СШ 12-28 шойыны қолданылады.
Негізгі көріністі сызу үшін бөлікті қалай орналастыру туралы мәселені шешкен кезде, кейбір бөліктер үшін бөліктің жұмыс орны ескеріледі (ол машинада немесе басқа өнімде орналасқан) корпус бөлшектері мойынтіректер, кронштейндер, машиналардың алдыңғы және артқы бастары, крандар мен клапандар, құбырлар, сорғылар, редукторлар және т.б. -- сызбаларда жұмыс жағдайында бейнеленген.
Алынбалы корпус бөліктерінде әр мойынтірек үшін бір бөліктен тұратын құйылған қақпақ немесе бөлек қақпақтар бар. Коннектордың болуы қақпақтарды өңдеуді және корпусты өңдеу кезінде қосымша операцияларды қажет етеді, содан кейін корпус қақпақтармен құрастырылады және одан әрі жиналған түрінде өңделеді. Корпустық бөлшектер-мойынтіректер, кронштейндер, крандардың, сорғылардың, редукторлардың корпустары, қақпақтар, фланецтер және құю немесе штамптау арқылы жасалатын басқа да бөлшектерде фрезерлеу, сүргілеу, ұңғылау, тескіш немесе бұрғылау арқылы алынатын жеке өңделген беттер ғана болады.
Сығымдалған корпустар мен корпус бөліктері көбіне фенопласт, аминопласт және т. б. пластмассадан жасалады. Пластикалық корпустар құрылғының әдемі көрінісін қамтамасыз етеді, салмағы аз, коррозияға төзімді, жоғары электрлік оқшаулау қасиеттеріне ие, үнемді.
Негізгі бейнедегі (пішіндегі немесе қимадағы) корпустық бөлшектер (кронштейндер, алдыңғы және артқы бабкалар, крандар мен вентильдердің корпустары, құбырлар, сорғылар, редукторлар) жұмыс жағдайында, яғни пайдалану кезінде қандай бөлшекті алатынын сипаттайды.
Басқару құрылғысының корпусы оның негізгі бөлігі болып табылады. Стационарлық құрылғылардың корпустары негізгі және қосалқы бөлшектер мен құрылғылар орналасқан массивті және қатты тақтайша немесе корпус бөлігі түрінде жасалады. Корпустар СШ 12 немесе СШ 15 сұр шойыннан жасалады. Дәл өлшеуге арналған құрылғылардың корпустары эрозияға ұшырауға немесе шойынға төзімді шойыннан құйылуға тиіс (СШ 25 немесе СШ 30).
Айналмалы қабықшалар түрінде жасалған корпус бөлшектері зымыран саласында, химиялық машина жасауда және т. б. кеңінен қолданылады (зымыран корпустары, әртүрлі резервуарлар, сұйықтар мен газ резервуарлары және т. б.)
Корпустық бөлікке төлкені отырғызу. Бұл процесті бөлшектеу қиын болып табылады. Бөлшектеуді қабырғасының биіктігін арттыру, сақиналық саңылауды енгізу немесе бөлшектеу құралы үшін қабырға пен корпус арасында іріктеу арқылы жеңілдетуге болады. Бөлшектің бұрмаланбауын қамтамасыз ету үшін бұрандалы тесіктер кемінде үшеу болуы керек (120° бұрышта).
Корпус механизмнің барлық қозғалмалы және бекітілген бөліктерін алып жүреді және олардың қажетті өзара орналасуын қамтамасыз етеді. Корпус механизмнің бөлшектерін зиянды сыртқы әсерлерден қорғайды, механизмнің ыңғайлылығы мен қауіпсіздігін жасайды, оған заманауи көрініс береді және басқа да функцияларды орындайды. Корпустың салмағы механизмнің 60-80%-ын құрайды. Осыған байланысты механизмнің сенімділігі, дәлдігі мен беріктігі, оның мөлшері мен массасы корпустың дизайнына байланысты.
Әдістің мәні - алдын-ала өңделген бөліктің тозған бетіне арнайы жасалған қосымша бөлік (саптамалар) орнатылады. Қосымша бөлшектер-саптамалар әртүрлі төлкелер, сақиналар, бұрандалы бұрандалар, редукторлар және т.б түрінде жасалады. Осылайша, цилиндрлер блогы, клапан розеткалары, беріліс қораптарындағы мойынтіректер, артқы көпірлер, май және су сорғыларының корпустары, корпус бөліктеріндегі тозған жіптері бар тесіктер және т. б. жөнделеді.
Қарастырылып отырған аппараттардың сыртқы корпустық бөлшектерін өңдеу тұтастай алғанда бірдей шешіледі. Күңгірт және жылтыр хромның қара эмаль бояумен және терімен сәтті үйлесуі екі модельге де әдемі көрініс береді. Бұл, ең алдымен, экспозицияны орнатуды автоматтандыруға байланысты корпус формасының жаңа құрылымдық шешіміне байланысты. Бірақ корпустың жаңа формасы мен оны құрайтын бөлшектер ғана емес, екінші модельді сыртқы жағынан жетілдірілген ретінде қабылдауға ықпал етеді. Бұл модельдерді техникалық эстетика тұрғысынан салыстыру және бағалау кезінде объективтің металл бөліктері үшін материал мен жабынды таңдау өте маңызды.
Базалық бөлшектер мен машиналар - корпустық бөлшектер болып табылады, жекелеген түрлерін құрастыру бірліктері де монтаждалады. Қызметтік мақсаты мен құрылымдық нысандары бойынша топтарға бөлінеді:
а) редукторлар корпусының параллелепипеді, жылдамдық қораптары, шпиндель бастары және т. б. түріндегі қорап тәрізді бөлшектер;
ә) ұзындығы цилиндрлер, қозғалтқыштар, компрессорлар, артқы бабкалар корпустарының көлденең өлшемдерінен асатын саңылаулары мен қуыстары бар корпустық бөлшектер;
б) бу және газ турбиналары, орталықтан тепкіш сорғылар, коллекторлар, вентильдер және т.б;
г) бағыттаушы үстелдер, кареткалар, салазкалар, планшайбалар және т. б. бар бөлшектердің корпустары;
д) кронштейндер, бұрыштамалар, плиталардың бағандары, қақпақтар және т. б. сияқты корпустық бөлшектер;
Айта кету керек, бөлшектерді топтарға бөлу шартты, өйткені олардың кейбірін белгілі бір топқа жатқызуға болмайды.
Корпустық бөлшектерде орталық беттерді бұрғылау машиналарында оңай өңделетін тесіктер түрінде жасау керек. Бұл ережені сақтау әсіресе корпустың әртүрлі жағында орналасқан бір осьті беттерге бағытталған кезде өте маңызды. Мұндай корпустық бөлікке арналған орталық тақталар әртүрлі қондырғылардан өңделеді, олардың туралануын тек арнайы құрылғылардың көмегімен қамтамасыз етуге болады.
1-топ жалпы өлшемдері бірдей болатын параллелепипед түріндегі қорап тәрізді бөлшектер. Бұл топқа әртүрлі редукторлардың корпустары, жылдамдық қораптарының корпустары, беріліс қораптары, шпиндельді центрлеуіш корпустары кіреді. Көп жағдайда мұндай корпустардың негізгі негіздері жалпақ беттер болып табылады, ал көмекші негіздер-біліктер мен шпиндельдерді негіздеуге арналған негізгі тесіктер мен ұштар. Корпустың дизайны мен өлшемдері оларға қажетті бөлшектер мен механизмдерді орналастыру жағдайларына байланысты.
Қосымша жөндеу бөліктері жөндеу бөлшектерінің тозуын және әсіресе номиналды өлшемдерді қалпына келтіруде кеңінен қолданылады. Әдістің мәні алдын-ала өңделген бөліктің бетіне арнайы жасалған қосымша бөлік (насадка) тозуға орнатылады. Қосымша бөлшектер әртүрлі төлкелер, сақиналар, жіптер, редукторлар және т. б. осылайша цилиндрлер блогы, клапан ұяшығы, беріліс қораптарындағы мойынтіректер үшін қондыру тесіктері, артқы көпірлер, май және су сорғыларының корпустары, корпустың бөлшектерінде тозған жіптері бар тесіктер және т. б. жөнделеді.
Штамптау - бұл жұмыс соңғы штамптаудың (өнімнің) конфигурациясын анықтайтын арнайы құралдың (штамптардың) көмегімен қысым жасау әдісі. Өлшемдері, дәлдігі, төзімділігі және артықшылықтары бойынша штамптау еркін соғу арқылы жасалған ұқсас бөліктерге қарағанда әлдеқайда жақсы. Штампталған бланкілер пішіні мен өлшемі бойынша дайын бөлікке айтарлықтай жақын. Дәл штамптаудың арнайы әдістері (жоғары жылдамдықты, изотермиялық жағдайда штамптау және т.б.) тек жұпталған беттерде өңделетін дайындамаларды жасауға мүмкіндік береді. Көлемді штамптау кезінде сұрыпты немесе профильді дайындама қолданылады, листты штамптау кезінде лист түріндегі металл дайындама болып табылады. Көлемді штамптау әдістері күрделі конфигурациядағы бланкілерді (редукторлар, иінді біліктер, кронштейндер, тұтқалар және машина жасауға арналған басқа бөлшектер) жасайды.
Қорап бөлшектері жасалған негізгі материалы бойынша мынадай болып бөлінеді:
металл (шойын, құйылған болат, дәнекерленген болат, жеңіл қорытпалар: алюминий-кремний, алюминий-магний);
металл емес (пластик, ағаш, фанера);
Сұр шойын (СЧ15, СЧ20) - қорап бөлшектерін жасауға арналған ең арзан және кең таралған материалдардың бірі. Сонымен қатар, шойыннан жасалған корпусының бөліктері басқа материалдардан жасалған ұқсас бөліктерге қарағанда үлкен массаға ие. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz