Қазақстандағы салық жүйесiнің жалпы сипаттамасы

Жоспар

КIРIСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

I ТАРАУ САЛЫҚ ЖҮЙЕСIНІҢ ЭКОНОМИКА ДАМУЫ ҮШІН МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРІ
1.1 Салық экономиканың қызмет етуінің құрамдас бөлігі ретінде ... ... ... ... ... 5
1.2 Салық механизмі және салық салудың қағидалары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
1.3 Салық салу жүйесінің негізгі элементтері мен салық салудың
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14

II ТАРАУ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ САЛЫҚ ЖҮЙЕСIНІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
2.1 Еліміз экономикасында салық жүйесiнің қалыптасып және дамудағы беталысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.2 Қазақстан Республикасындағы жаңа салық жүйесiнің жалпы құрылымы мен ондағы салық түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 20
2.3 Салық жүйесін мемлекеттік үйлестіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
.

ІІІ ТАРАУ ҚАЗАҚСТАННЫҢ САЛЫҚ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУДЫҢ КЕЗЕҢДЕРІ
3.1 Салық жүйесін жетілдіру жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...33

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...34

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

КIРIСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

I ТАРАУ САЛЫҚ ЖҮЙЕСIНІҢ ЭКОНОМИКА ДАМУЫ ҮШІН МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРІ
1.1 Салық экономиканың қызмет етуінің құрамдас бөлігі ретінде ... ... ... ... ... 5
1.2 Салық механизмі және салық салудың қағидалары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .7
1.3 Салық салу жүйесінің негізгі элементтері мен салық салудың
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .14

II ТАРАУ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ САЛЫҚ ЖҮЙЕСIНІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
2.1 Еліміз экономикасында салық жүйесiнің қалыптасып және дамудағы беталысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
2.2 Қазақстан Республикасындағы жаңа салық жүйесiнің жалпы құрылымы мен ондағы салық түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
2.3 Салық жүйесін мемлекеттік үйлестіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
.

ІІІ Тарау Қазақстанның салық жүйесін құрудың кезеңдері
3.1 Салық жүйесін жетілдіру жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .33

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34

КIРIСПЕ

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы егемендік алып, дербес мемлекет болған және белсенді түрде рыноктық экономикаға өту кезінде салық жүйесі елеулі орын алады. Өзінің тәуелсіздігін және дербестігін алған кез-келген мемлекетке тұрақты, әрі күшті қаржылық база қажет. Дамыған елдердің тәжірибесі көрсетіп отырғандай нарықтық экономика жағдайында мемлекеттің қаржылық негізі шаруашылық субъктілерден және халықтан жиналған салық болып табылады.
Салықтар біздің өмірімізде бұрыннан үйреншікті жағдайға айналған. Олар күрделі бюджеттік мәселелерді шешудің негізгі құралы болып табылады. Мұнда коперативтік табыс салығы да маңызды рол атқарады.
Салық – нарықтық қатынастардың құрамды бөлiгi және мемлекеттiк саясатты жүзеге асырудың құралы. Бұл орайда салықтың әлеуметтiк-экономикалық мәнiн түсiне бiлудiң, оның iс-әрекет етуiнiң ерекшелiктерiн терең ұғынудың, Қазақстан экономикасын тиiмдi және тұрақты дамыту мақсатымен салық жүйесiн неғұрлым толық және ұтымды пайдаланудың әдiстерi мен амалдарын көре бiлудiң маңызы зор.
Бұл жұмыс Қазақстанға, оның салық жүйесіне, қалыптасқан салықтық ахуал мен салық жүйесінің келелі мәселелері мен қиындықтарына, негізгі салықтық көрсеткіштерге және салықтың елдегі экономикалық ықпалына арналады.
Салық салу кез келген мемлекеттің қалыптасуының, қоғамның экономикалық және әлеуметтік даму жолындағы бірден-бір негіздемесі. Салық – қоғамның таптарға бөлінуіне және мемлекеттіліктің қалыптасуына байланысты,
Қоғам дамуының тарихында көз салар болсақ, ешқандай мемлекет салықсыз өмір сүрмеген, себебі, ұжымдық сұранысты қанағаттандыру үшін белгілі ақшалай сома қажет. Ал, бұл сома – салықтың көмегімен жиналады.
Бұл жұмыстың мақсаты - салық салу жүйесінің теориялық негізін саралап, оның Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі арқылы жүзеге асырылу барысын бақылау болып табылады.
Салық жүйесі – реформаланып жатқан экономиканың ең жанды жері десе де болады. Ол Қазақстанның экономикалық дамуының маңызды құрамдас бөлшегі. Бүгінде салық қоғам алдында тұрған келелі міндеттерді шешуге бағытталған кешенді жүйелік реформалардың ажырамас бөлігі болуы керек. Салық саясатының негізін жасақтай отырып, республика үкіметі төтенше күрделі мәселені шешу қажеттілігіне кезікті. Оның негізі сол, бірденнен көптеген жағдайлар мен факторларды ескеру қажет: салық саясаты мемлекеттік және жергілікті бюджеттердің табыс бөлігін кепілді қамтамасыз етуі керек; экономика дамуын ынталандыру үшін аударылатын қаржылардың ставкалары барынша төмен болуы, ал салық салу тетігі барынша қарапайым болуы керек.
Салық жүйесінің кемшіліктері де жоқ емес, олар - салық санының көптігі, ставканың шектен тыс болуы, тағысын-тағы. Осынау проблемаларды шешу үшін, салық кодексі, нормативтік құжаттарына өзгертулер, толықтырулар енгізіліп, салық салу жүйесіне қатысушылардың мүмкіндіктерін жеңілдетуге, мемлекет қазынасына мол қаржы түсімін ұйымдастыруға жағдайлар жасалынуда және реформаланып отырған экономиканың келелі мәселелерін шешуге салық саясатының қосар үлесі арттырылуда.
Сондықтан мен курстық жұмысымның тақырыбын “Салық жүйесiн құру қағидалары: салық жүйесі” деп алдым.
Бұл тақырыпты орындаудағы мiндеттерiм келесiдей:
Салықтың жалпы экономикалық мәнiн ашу;
Салық салудың негiзгi элементтерi мен оның құрылымдарын талдау;
Салықтың экономикадағы атқаратын қызметтерiн көрсету;
Салық салу қағидаларын жан-жақты қарастыру;
Қазақстан Республикасының салық жүйесiнiң қалыптасуы мен дамуын және оны басқару шараларын атап өту;
2002 жылғы жаңа Салық Кодексi бойынша енгiзiлген салықтар мен алымдар түрлерiн атап өту және салық түрлерi мен оның ерекшелiктерiне тоқталу болып табылады.

I ТАРАУ. САЛЫҚ ЖҮЙЕСIНІҢ ЭКОНОМИКА ДАМУЫ ҮШІН МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРІ

1.1Салық экономиканың қызмет етуінің құрамдас бөлігі ретінде

Салықтар мемлекеттер пайда болуымен бiрге пайда болды. Мемлекет құрылымының өзгеруi, өркендеуi әрқашан салық жүйесiнiң қайта құрылуымен және жаңаруымен қабаттаса жүредi.
“Салық” ұғымы әр түрлi экономикалық әдебиеттерде әр түрлi қарастырылады. Негiзiнен көптеген экономикалық әдебиеттерде “салық” ұғымы бюджет қорына белгiлi бiр көлемежәне белгiлi бiр уақытта түсетiн мiндеттi төлем ретiнде қарастырылады.
Салықтар дегенiмiз мемлекеттiк бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгiлi бiр мөлшерде және мерзiмде түсетiн мiндеттi төлемдер болып табылады. Салықтар – шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң, жеке тұлғалардың мемлекетпен екi арадағы мемлекеттiк орталықтандырылған қаржы көздерiн құруға байланысты туындайтын қаржылық қатынастарды сипатайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық мәнi мынада:
1. Бiрiншiден, салықтар шаруашылық жүргiзушi субъектiлер мен халық табысының қалыптасуындағықаржылық қатынастардың бiр бөлiгiн көрсетедi.
2. Екiншiден, шаруашылық жүргiзушi субъектiлер мен халық табысының белгiлi бiр мөлшерiн мемлекет үлесiне жинақтап, жиынтықтардың қаржылық қатынастарын көрсетедi.
Салықтар жалпы шығу тегi мемлекеттердiң пайда болуымен қатар өмiр сүруi мен дамуының негiзгi қаржылық көзi болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруi, оның құрылуымен, жаңаруымен бiрге қалыптасады. әрбiр мемлекетке өзiнiң iшкi және сяртқы саясатын жүргiзу үшiн белгiлi бiр деңгейде қаржының көздерi керек екенi белгiлi. Ал салықтар болса осы мемлекет қаржысының негiзгi қайнар көзi. Мемлекет салықтарды экономиканы дамытуға, ынталндаруға және экономиканың маңызды, дамуды қажет ететiн салаларына қолдау құралы ретiнде пайдаланылады.
“Салық” ұғымы әр түрлi экономикалық әдебиеттерде әр түрлi қарастырылады. Негiзiнен көптеген экономикалық әдебиеттерде “салық” ұғымы бюджет қорына белгiлi бiр көлемежәне белгiлi бiр уақытта түсетiн мiндеттi төлем ретiнде қарастырылады.
Салықтардың мәнiн толық түсiну үшiн олардың экономикалық маңызын түсiну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметiне тiкелей қатысты.
Сонымен, салықтардың жалпы экономика дамуында атқаратын келесiдей үш қызметтерi бар:
1. Фискалдық;
2. Рететушiлiк;
3. Бақылаушылық.
Салықтардың бiрiншi қызметi – фискалдық немесе бюджеттiк қызмет деп аталады. Бұл салық қызметi арқылы мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс бөлiмi құрылып, салықтардың қоғамдық мiндетi құрылады. Себебi, салықтар мемлекеттiк бюджеттiң кiрiсiн топтастыра отырып, әлеуметтiк, әскери, қорғаныс, қоршаған ортаны қорғау және тағы басқа да шаралардың iске асуын қамтамасыз еетдi.
Қазiргi кезде Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бюджетiндегi салықтық төлемдердiң үлесiн келесi 1-шi кестеден және оның су динамикасын 1-шi суреттен көре аламыз.
Кестеден көрсетiлген мәлiметтердi қарастыра келе, қазiргi кезде елiмiздiң бюджетiнiң кiрiс көзiнiң 90%-ы салықтардан тұратыннын көруге болады. Ел экономикасы дамып, мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс көзi ұлғайған сайын салықтық түсiмдердiң де өсiп отырғаны байқалады. Себебi, салықтың экономикалық табиғаты өндiрiске байланысты. Өндiрiс бар жерде табыс та бар, одан алынатын салықтар да бар. Сондықтан салық өндiрiстiң дамуына барынша өз ықпалын тигiзiп, өндiрушiлердiң ынтасын арттыруға жағай жасауы қажет.
Кесте 1
Қазақстан Республикасы мемлекеттiк бюджетiнiң жалпы кiрiсiндегi салықтық түсiмдердiң үлес салмағы1

2006
2007
2008
2009
2010
Мемлекеттiк бюджет кiрiсi (млрд)
Оның iшiнде салықтық түсiмдер
2 338, 0

94,5
2 887 ,9

81,6
4 034, 4

69,9
3 505, 3

63,6
4 299, 1

68,2
Дерек көз:www.minfin.kz

Салықтардың екiншi маңызды қызметi ол реттеушiлiк қызмет. Реттеушiлiк қызметi салық механизмi арқылы iске асырылады. Оның iшiндегi негiзгi тетiктер салық ставкалары мен салық жеңiлдiктерi. Салықтық реттеудiң тетiктерi тек қана өндiрiстiң дамуын реттеп қана қойиай, сонымен қатар ақша және баға саясаты, шетелдiк инвесторларды ынталандыру, шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту және қолдау шаралары, мемлекттiк маңызы бар өндiрiстер мен өнеркәсiп салаларын қолдау мақсатында қажет болып табылады. Әрине салықтық реттеу тетiктерi тиiмдi қызмет атқару үшiн олардың басқа да экономикалық құралдармен және саясаттармен тығыз байланыста болуы қажет.
Бюджет-салық саясаты – мемлекеттiк бюджет жағдайын, салық салуды және мемлекеттiк шығындардың өзгерiсiн реттеу мақсатында үкiмет тарапынан жүргiзiлетiн шаралар. Бұл шаралар жұмыспен толық қамтылуды, төлем балансының тепе-теңдiгiн және экономиканың өсуiн қамтамасыз ету мақсатында жүргiзiледi.
Ынталандырушы бюджет-салық саясаты (қазыналық экспанция) – бұл саясат қысқа мерзiмдi кезеңде экономикадағы циклдiк құлдырауды жою мақсатын қояды. Мұны жүзеге асыру үшiн мемлекет шығындарды өсiрiп, салық ставкасы мөлшерiн төмендету арқылы немесе бiрiктiрген, құрастырма шаралар арқылы жүзег асырылады.
Салық механизмiмiн, оның iшiнде салық ставкаларының деңгейiн зерттеген ғалымдардың тұжырымдары мынаны дәлелдейдi:
Егер төленетiн салық мөлшерi салық төлеушi табысының 50%-нан асып кетсе, онда ол өндiрiстiң тоқтап қалуыа әкелiп соқтырады. Себебi, рыноктағы кәсiпорындар өздерiнiң өндiрiс шығындарын жаба алмай қалады.
Ешер салық мөлешi салық төлеушi табысының 45-50%-ы аралығында болса, онда жай ұдайы өндiрiске әкеледi.
Егер салық мөлшерi салық төлеушi табысының 35-40%-ы мөлшерi аралығында болса, онда ұлғаймалы ұдайы өндiрiске әкеледi.
Қазақстан Республикасында корпорациялық табыс салығының қазiргi кездегi ставкасы 30%, а ауылшаруашылығындағы өндiрiс оырндары үшiн ол шама 10% ғана болып отыр.
Шаруашылық субъектiлер мен халықтар табысының бiр бөлiгiн мемлекеттiң орталықтандырылған қаржы көздерiне айналдыру салықтардың ұдайы өндiрiстегi қызметiн көрсетедi.
Салықтардың экономикадағы келесi негiзгi қызметi ол бақылаушылық қызметi, яғни салықтық бақылау. Салықтардың бақылаушылық қызметi арқылы салық механизмiнiң қызмет етуiнiң тиiмдiлiгi бағаланады, қаржы ресурстарының қимылына баылау iсi жүргiзiледi, салық жүйесi мен бюджет саясатының жетiлдiру жолдары қарастырылады. Салықтық бақылауды тиiмдi жргiзу арқылы салықтық тәртiптi қатаң сақтау, салық төлеушiлердiң заңға сәйкес төлейтiн салықтары мен алымдарын толық және уақтылы бюджетке төлеп отыруы қамтамасыз етiледi.

1.2 Салық механизмі және салық салудың қағидалары

Нарықтық экономиканың қалыптасу кезеңiнде салық салу саясатының негiзгi бағыттары - салық жүйесiн құру және оның тиiмдi қызмет етуiне мүмкiншiлк беретiн салық механизмiн iске асыру.
Салық салудың әдiстерi мен жолдары, салық салудың негiзгi қағидалары, салық салуды ұйымдастырут салық механизмiне жатады.
Қандай да бiр механизмнiң құрамына бiрнеше тетiктерi мен элементерi болады. Сол сияқты салық механизмi де белгiлi бiр салық элементтерiнен тұрады. Салық салу элементтерiне келесiлер жатады:
1. Субъект;
2. Объект;
3. Салық көзi:
4. Салық ставкасы;
5. Салық өлшем бiрлiгi;
6. Салық оклады;
7. Салық жеңiлдiктерi;
8. Салық төлеу мерзiмi мен тәртiбi;
9. Салық төлеушiнiң және салық қызметi органдрының құқықтары мен мiндеттерi;
10. Салық төлеуiн бақылау;
11. Салықтық жазалау шаралары.
Салық механизмiнде өзара байланысты элементтерден тұратын нұсқаулық қолданылады. Оны келесi суреттен көре аламыз:
Осы салық механизмінің негізгі элементтерiне жеке-жеке тоқталып өтсек:
Салық төлеушi немесе салық субъектiсi – салықты және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеу жөнiндегi заңды мiндетi бар тұлға. Қазақстанда салық төлеушiлерге:
Резидент және резидент емес заңды тұлғалар;
Қазақстан Ресубликасының азаматтары, шетел азаматтары және азаматтығы жоқ адамдар болып табылады.

Сурет-1 – Салық механизмiнiң элементтерi

Салық объектiсi – заң жүзiнде негiзделген, салық салуға негiз болатын табыс, мүлiк, қызмет көрсету, ақшалай операциялар және т.б. көптеген тауарлық-материалдық игiлiктер.
Салық көзi – салық салынатын табыс. Салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыс пен шегерiмдердiң айырмасы ретiнде анықталады.
Салықтың негiзгi базасы мыналар болып табылады:
Табысқа салынатын салық. Бұған корпорациялық табыс салығы мен жеке табыс салықтары жатады;
Тауарларға салынатын салық. Олар қосылған құнға салынатын салықтар және кеден баждарын қамтиды;
капиталға салынатын салық. Оған жер салығы, мүлiкке салынатын салық және басқалары жатады.
Салық ставкасы – бiр өлшем бiрлiгiнен алынатын салық мөлшерi. Ставкалар тұрақты немесе пайыз нысанында белгiленедi. Пайыздық салық ставкасы прогрессивтiк, регрессивтiк және пропорционалдық болып бөлiнедi. Прогрессивтiк салықтар салық салынатын табыстың өсуiне сәйкес ұлғайып отырады. Пропорционалды стакалар керiсiнше салық салынатын табыстың мөлшерiне байланыссыз тұрақты пайызбен тағайындалады. Регрессивтi салық ставкасы – салық салынатын табыс мөлшерiнiң өсуiне қарай салық ставкасының төмендеуi.
Тұрақты салық ставкасы салық щбъектiсiнiң көлемiнен тәуелсiз бiрынғай сома түрiнде белгiленедi.
Салық өлшем бiрлiгi – есептеу үшiн берiлген салық щбъектiсiiнң өлшем бiрлiгi.
Салық оклады – салық төлеушiнiң белгiлi бiр щбъектiсiнен төлейтiн салық сомасы.
Салық жеңiлдiктерi – заңға сәйкес салық төлеушiнiң бiртiндеп немесе салық төлеуден босатылуы. Салық жеңiлдiктерiне салықтан толық босатылатын, салық салынбайтын минимум, шегерiстер, салық ставкасын төмендету, салық төлеу мерзiмiн ұзарту болып табылады. Салық төлеушi шегерiмдердi жылдық жиынтық табыс алумен байланысты шығыстарды растайтын құжаттары болған кезде жүргiзедi.
Салық төлеу мерзiмi – салықтар мен басқа мiндеттердiң бюджетке төлену уақыты.
Салық төлеу тәртiбi – белгiленген мерзiмде салықты төлеген кезде алдымен бюджетке қандай салықтар төлеу керек екенiн, яғни төлеу кезiндегi белгiлi бiр дәйектiлiктi белгiлейдi.
Салық төлеушiнiң құқытары:
Қолданылып жүрген салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер туралы салық заңдарындағы өзгерiстер туралы салық қызметi органдарынан ақпарат алу;
Салық қатынастары мәселелерi бойынша өз мүдделерiн қорғау және оны өзi, не өз өкiлi арқылы бiлдiру;
Салық бақылауы нәтижелерiн алу;
Салық бақылауы нәтижелерi бойынша салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi есептеу мен төлеу жөнiндегi салық қызметi органдарына түсiндiрме табыс ету;
Жеке шотынан салық мiндеттемелерiнiң орындалуы бойынша бюджетпен есеп айырысудың жай-күйi туралы көшiрме алу;
Салық Кодексiнде және Қазақстан Республикасның басқа да заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен салықтық тексеру актiлерi бойынша хабарламаға және салық қызметi органдары лауазымды адамдарының әрекетiне шағым жасау;
Салық құпиясының сақталуын талап ету;
Салық салуға қатысы жоқ ақпарат пен құжатарды табыс етпеу.
Салық төлеушiнiң мiндеттерi:
Салық мiндеттемелерiн дер кезiнде және олық көлемiнде орындау;
Салық қызметi органдарының анықталған салық заңдарын бұзушылықтарды жою туралы заңды талаптарын орындау, сондай-ақ қызметтiк мiндеттерiн атқаруы кезiндегi заңды қызметiне кедергi жасамау;
Нұсқама негiзiнде салық қызметi органдары лауазымды адамдарының салық салу щбъектiсi және салық салумен байланысты объект болып табылатын мүлiктi тексеруiне жол беру;
Салық есептiлiгi мен құжаттарды заңға сәйкес тәртiппен табыс ету;
Сауда операцияларын жасаған немесе қызметтер көрсеткен кезде тұтынушылармен ақшалай есеп айырысуды фискалдық жады бар бақылау касса машиналарын мiндетi түрде пайдаланажәне тұтынушының қолына бақылау чегiе бере отырып жүргiзу.
Салық төлеудi бақылау – салық заңдарыынң орындалуын, мемлекетке түсетiн салықтар мен басқа да мiндеттi төлемдердi есептеу дұрыстығын және олардың уақтылы төлену мәселелерi бойынша заңды және жеке тұлғаларды тексеру. Салықты төлеудi басқаруды тек қана салық қызметi органдары жүзеге асырады.
Салық салу қағидалары:
Салық механизмiнiң қызметi белгiлi қағидаларға сүйенiп iске асырылады. Қазақстан Республикасының Салық Кодексi салық iсiн мынадай қағидаларға негiзделiп жүргiзiлуiн талап етедi:
1. Мiндеттiлiк қағидасы бойынша салық төлеушi салықтық мiндетiн толық және белгiленген мерзiмде орындауы тиiс.
2. Нақтылық қағидасы бойынша Қазақстан Республикасындағы бюджетке төленетiн төлемдер мен салықтар нақты болуы тиiс.
3. Әдiлеттiлiк қағмдасы бойынша Қазақстан Республикасында салық алу жалпыға бiрдей және мiндеттi болады, жеке түрдегi жеңiлдiк жасауға рұқсат етiлмейдi.
4. Бiртұтастылық бойынша Қазақстан Республикасы аумағында жалпыға бiрдей салық жүйесi қолданылады.
5. Жариялылық қағидасы бойынша салықты рететушi нормативтiк құқықтық кесiмдер ресми басылымдарда жарық көрiп отырады.
Бюджетке түскен соң қолданылатын белгiсiне қарай салықтар жалпы және арнайы болып бөлiнедi.
Жалпы салықтар бюджетке тскен соң, жалпы мақсаттарға жұмсалады. Оған коммерциялық табыс салығы және қосылған құнға салынатын салық жатады.
Арнайы салықтар бюджетке түскен соң, алдын ала белгiленген нақты шараларға жұмсалады. Мысалы, көлiк құраладыона салынатын салық жол қорын құруға жұмсалады. Салық салу органына байланысты салықтар жалпы мемлекеттiк және жергiлiктi болып бөлiнедi.
Табысқа салынатын салықтар салық төлеушiнiң кез келген салық салынатын объектiсiнен түсетiн табысынан алынады.
Тұтынуға салынатын салық салық төлеушi тауар немесе қызмет құнын төлеген кезде төлейдi. Оған қосылған құнға салынатын салық пен акциздер жатады.
Салық салу объектiсiн бағалау дәрежесiне қарай салықтар нақтылы және дербес болып бөлiнедi.
Нақты салықтар – салық төлеушiнiң салық салынатын объектiсiнiң сыртқы белгiсiне қарай салынады. Оған жер салығы және мүлiк салықтары жатады.
Дербес салықтар – салық төлеушiнiң салық салынатын объектiсiнен алатын табыс мөлшерiне байланысты салынады. Оған корпорациялық табыс салығы, жеке табыс салығы жатады.
Салық салу қағидалары-салық механизмiнiң қызметi белгiлi қағидаларға сүйенiп iске асыралады. Мысалғы, ҚР Салық Кодексi салық iсiн мынадай қағидаларға негiзделген.
-мiндеттiлiк қағида бойынша салық төлушi салықтық мiндетiн толық және белгiленген мерзiмге орындалу тиiс
-нақтылық қағидасы бойынша ҚР бюджетке төленетiн төлемдер мен салықтар нақты болуы тиiс
-әдiлеттiлiк қағидасы бойынша ҚР салық салу жалпыға бiрдей және мiндеттi боладды, жеке туүрдегi жеңiлдiлiк жасауға рұқсат етiлмейдi
-бiртұтастылық қағидасы бойынша ҚР аумағында жалпыға бiрдей салық жүйесi қолданылады
-жариалық қағидасы бойынша салықты реттеушi нормативтiк құқықтық кесiмдер ресми басылымдарда жарық көредi.
Салық iсiн тиiмдi ұйымдастыру мақсатында салықтарды белгiлi тпотарға бөлiп жiктеймiз. Салықтарды мынандай ерекшелiк белгiлерi бойынша жiктеймiз:
Салық салу объектiсiне байланысты,
Қолданылуына қарай,
Салық салу органына байланысты,
Экономикалық ерекшелiгiне байланысты,
Салық салу объектiсiн бағалау дәркжесiне қарай,
Салық салу объектiсiне қарай салықтар тiкелей және жанама болып екiге бөлiнедi.
Тiкелей салықтар тiкелей табысқа немесе мүлiкке салынады. Тiкелей салықтарға мынандай салықтар жатады.
Корпарациялық табыс салығы
Жеке табыс салығы
Жерсалығы көлiк құралдарына салынатын салық тағы басқа
Жанама салықтарды тұтынушы төлейдi.тауар немесе қызмет бағасына алдын ала салық енгiзiлгендiктен, iс жүзiнде оны бюджетке салушы аударады. Жанама салықтарға мыналар жатады:
Қосылған құнға салынатын салық
Акциздер
Бюджектке түскен соң қолданылатын белгiсiне қарай салықтар жалпы және арнайы болып жiктеледi.
Жалпы салықтар бюджетке түскен соң, жалпы мақсатта жұмсалады.Оған корпарациялық табыс салығы, қосылған құнға салынатын салық және тағы басқа.
Арнайы салықтар бюджетке түскен соң, алдын ала белгiленген нақты шараларға жұмсалады. Мысалы, көлiк құралдарына салынатын салық жол қорын құруға жұмсалады. Салық салу органына байланысты салықтар жалпы мкмлекеттiк және жергiлiктi болып бөлiнсе, экономикалық белгiсiне қарай табысқа салынатын салық және тұтынуға салынатын салық болып жiктеледi.
Табысқа салынатын салықтар салық төлеушiнiң кез-келген салық салынатын объектiсiнен түсетiн табысынан алынады. Олардың салынатына мына салықтар кiредi: табыс салығы, пайдаға салынатын салық .
Тұтынуға салынатын салықты салық төлеушi туар немесе қызмет құнын төлеген кезде төлейдi. Оған қосылған құнға салынатын салық пен акциздер жатады. Салық салу объектiсiн бағалау дәрежесiне қарай салықтар нақтылы және дербес болып бөлiнедi.
Нақтылы салықтар салық төлеушiнiң салық салнатын объектiсiнiң сыртқы белгiсiне қарай салынады. Оған жер салығы, мүлiк салығы жатады.
Дербес салықтар салық төлеушiнiң салық салынатын объектiсiнен алынатын табыс мөлшерiне байланысты салынады. Оған корпарациялық табыс салығы, жеке табыс салығы жатады. Мемлекеттiк бюджет түсiмдерiнiң ең басты көзi- салықтар. Өнеркәсiбi дамыған елдердiң бюджетiндегi салықтардың үлесi 90 процент. Салықтың негiзгi түрлерiне табыс сатығы, одан басқа қоғамның құқықты мүшелерiнiң табыстарына, корпорация пайдаларына салынатын салықтар. Өндiрiстiк бiрлестiктер, кәсiпорындар, капитал иелерi өздерi жариялаған мәлiмдамелерi бойынша салық төлейдi. Салық мәлiмдемесi салық төлеушiлердiң өз табыстарының мөлшерi туралы хабары, ал жалдамалы еңбек адамдарынан салық жалақы төлегенде ұсталады.Табыс салығын алу белгiлi бiр төменгi деңгейден басталады.Номиналды табыстың ұлғаюына сәйкес табыс салығын өсiрудiң базасы жасалады, салық төлеушiлердiң саны артады, мемлекеттiң шоғырландырылған жалпы қаржы-қаражаттары көбейедi. Салық салудың нормасы-салық ставкасы объектiнiң бiр өлшемiне салынған мөлшерi. Салық ставкаларының көптеген түрлерi бар. Егер табыстың көлемiне байланнысыз салық төлеудiң бiрiңғай процентi тағайындалса, олар пропорциялы ставкалар болады. Егер ставкалар табыстың өсуiмен көбейсе, онда прогрессивтi, үдемелi ставкалар болғаны. Салық салудың тәжiрибесiнде бiр объектiге мысалы, автомашинаға оның құнына қарамастан салынатын қатаң ставкалар кездеседi. Салық салу жүйесiнiң басты буыны- бiрiншi дүниежүзiлiк соғыс кезiнде пайда болған корпарациядан алынатын салық. Салық акционерлiк қоғамның таза пайдасынан алынады, яғни жалпы пайдадан басқаларды шегергеннен кейiн мысалы, жедел амортизация, табиғи кендердiң азаюы, қайырымдылық қоры төлемдерi және тағы басқа шығындар. Көптеген елдерде корпарация пайдаларына салық салу ставка пропорциялары арқылы жүредi. Салық салу тарихында жоғары пайдаға салық салу деген де бар. Ол пайданың белгiлi мөлшерден артық болуына байла- нысты салынады. Мұндай шара әдетте төтенше жағдайларда, соғыс, экономикалық күзелiс кездерiнде қолданылады. Табыс салығының қатарында мүлiк салығы және капиталды пайдаланумен байланысты атқарылған iстер салығы да жатады. Бiрiншi жағдайда салық мүлiктiң құнына қарай әрбiр адамнан және заңды тұлғалардан алынады. Капитал iсiнен алынатын салық корпарациялардың бағалы қағаздарды сату, сатып алуынан түскен табыстардан алынады. Тiкелей салықтарымен қатар жанама салықтар да маңызды рөл атқарады. Олар тауарлар немесе қызмет көрсету бағаларына қосылады. Бұл салықты тауарды тұтынушылар төлейдi. Қаржы ресурстарын бюджетке шоғырланудың басты құралы тiкелей салықтар, алайда жанама салықтардың да рөлi кемiген жоқ. Жанама салықтардың бүгiнде үш түрде көрiнедi: акциздер, фискальды, монопольдi салықтар және кеден салығы. Бұлардың iшiндегi ең бастысы- акциздер. Олар тауар бағаларына немесе қызмет көрсету тарифтерiне қосылады. Әрбiр елдiң ерекшелiктерiне қарай акциздер халық тұтынатын тауарларға, транспорт, байланыс, тұрмыстық қызмет көрсету түрлерiне салынады. Фискальды, монопольдi салық мемлекеттiң монопольдi өндiретiн тауарларына салынатын жанама салық. Нақты елдердiң ерекшелiктерiне қарай бұлардың қатарында темекi бұйымдары, алкогольдiк iшiмдiктер, сусындар, тұз және тағы басқа болуы мүмкiн. Фискальды, монопольдi салықтың түсiмдерi әдетте мемлекеттiк бюджетке, бiраз бөлiгi жергiлiктi үкiметтiң бюджетiне түседi. Жанама салықтардың қатарына кеден, баж алымдары салынады. Олар тауарларды мемлекеттiк шекарадан әрi-берi өткенде төленетiн салықтар. Кеден салығының механизмi арқылы мемлекет белгiлi тауарлардың шеттен әкелуiн тежеп, өзiнiң iшкi рыногын шетелдiк бәсекеден қорғайды. Қазiргi мемлекеттiң финанс жүйесiнде маңызды рөлдi орталық үкiметтiң салықтарымен қатар жергiлiктi жерлердiң салықтары да атқарады.Олардың iшiндегi ең бастылары: меншiк салықтары, әр түрлi жанама салықтар. Жергiлiктi әкiмшiлiктiң қажеттiлiктерiн өтеуге өз салықтары жетiспегендiктен көптеген елдерде орталық үкiметтiң жергiлiктi органдарға субвенция беруi үшiн сомалар бөлiнедi.

1.3. Салық салу жүйесінің негізгі элементтері мен салық салудың түрлері

Бюджеттік немесе қазыналық үрдістің негізгі кезеңдері мыналар:
бюджетті талдап жасау;
бюджетті қарау;
бюджетті бекіту;
бюджетті бақылау;
бюджеттің орындалуын қадағалау;
бюджеттің орындалуы туралы есеп беруді бекіту
Бюджеттік жүйе туралы ҚР заңында республикалық қазынаға түсетін түсімдердің тізімі бекітілген:
Республикалық бюджетке мыналар түседі:
1) республикалық бюджет табыстары, бұған қаржы қорларына, арнайы экономикалық аймақтардың қорларына аударылатын сомалар кірмейді. Республикалық бюджет табыстары мыналар:
а) салықтан, жиналымдардан және басқа да міндеттік төлемдерден түскен түсімдер;
б) салықтық емес түсімдер;
в) капиталмен жасалған операциялар барысныда түскен табыстар;
2) заңды немесе жеке тұлғалардан, шетелдік мемлекеттерден түскен ресми трансферттерден түскен сомалар;
3) республикалық бюджеттен бұрынырақ берілген несиелер бойныша борыштарды өтеу;
Жергілікті бюджеттер Қазақстан Республикасының Бюджеттік жүйе туралы заңымен және жылдық республикалық бюджет туралы Заңмен үйлестіріледі. Осынау заңдармен сонымен бірге, бюджетке түсетін салықтық, салықтық емес және өзге де түсімдер бекітіледі.
Республикадағы қолданыстағы салықтар мен басқа да міндетті түсімдер Бюджеттік жүйе туралы ҚР Заңында белгілінген ереже бойынша түседі.
Салықтардың экономикалық мазмұны бір жағынан, шаруа ісін жүргізуші субъектілер мен азаматтардың, екінші жағынан, мемлекет қаржысын жасақтаумен айналысатын мемлекеттің өзара қарым-қатынасына негізделеді. Салық - қаржылық ғылымның негізгі ұғым-түсініктерінің бірі. Сондықтан да, оның мәні мен мазмұнын, халық шаруашылығы үшін берер маңызын түсіну аса маңызды.
Салық - заңды және жеке тұлғаның бюджетке немесе бюджеттен тыс қорға салатын міндетті жарнасы. Бұл тетік міндетті түрде ел заңнамасымен анықталып, заң ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады.
Жекелеген салықтар мемлекеттік экономикалық тетігіндегі салықтың ролін анықтайтын типтік белгілермен, есептесудің және салық жинаудың ережелерімен мазмұндалады. Салықтық типтік белгілерінің бүкіл жиынтығы үш топқа бөліп қарастыруға болады: олар мақсатты белгілер, ұйымдық және жүйелік типтік белгілер.
Мақсатты белгілерге - қолдау көрсетуші басқару органдары, салықтың мақсатты жұмсалуы (салықпен жабылатын шығыстардың құрамы), берілген жеңілдіктердің мақсаттылығы (салық төлеушінің таңдауына берілген қаржы салу саласы) жатса, салықтың ұйымдастырушылық белгілеріне - салық нысаны, яғни, салық салынып отырған табыс, мүлік және т.б., салық төлеудің көзі - қор немесе қаржы қоры, салықтың базасы - салық салынатын сома, салық ставкасы, салық салу субъектісі - заңға сәйкес салық төлейтін тұлға кіреді.
Әр салықтың өзіне төмендегі элементтер кіред:
Салық субъекті немесе салық төлеуші - салық төлеу міндеті заңмен жүктелген заңды немесе жеке тұлға;
Салық тасымалдаушысы - салық төлеу жөніндегі шығасыны тартатын заңды немесе жеке тұлға;
Салық нысаны - салық салынатын бұйым не зат: табыс, тауарлар, мүліктер. Салықтың атауының өзі осынау нысаннан туындап жатады, мысалы, табыс салығы, мүлік салығы, қосымша құнға салық, тағысын тағы.
Салықтың көзі - салық төленетін субъектінің табысы (жалақы, пайыз рента).
Салық салудың масштабы –салық өлшемінің негізіне қойылатын бірлік; өнеркәсіптік салықта бұл кәсіпорынның айналымы немесе табысы, жұмысшыларының немесе станоктардың саны, жұмысжайдың аумағы немесе ол үшін төленетін ақы болуы мүмкін.
Салық салу бірлігіне - нысан өлшемінің бірлігі, яғни, табыс салығы бойынша - елдің ақшалай бірлігі – теңгемен, жер салығы бойынша - гектар, акр және т.б. өлшенеді.
Салық ставкасы салық салу бірлігінің көлемін көрсетіп, пайыз түрінде есептеледі.

II ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ САЛЫҚ ЖҮЙЕСIНІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

2.1 Еліміз экономикасында салық жүйесiнің қалыптасып және дамудағы беталысы

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы егемендік алып, дербес мемлекет болған және белсенді түрде рыноктық экономикаға өту кезінде салық жүйесі елеулі орын алады. Өзінің тәуелсіздігін және дербестігін алған кез-келген мемлекетке тұрақты, әрі күшті қаржылық база қажет. Дамыған елдердің тәжірибесі көрсетіп отырғандай нарықтық экономика жағдайында мемлекеттің қаржылық негізі шаруашылық субъктілерден және халықтан жиналған салық болып табылады.
Салық ұғымы мен салық жүйесi ұғымы тығыз байланысты. Мемлекетте алынатын салық түрлерiнiң оны құру мен алудың нысандары мен әдiстерiнiң, салық қызметi органдарының жиынтығы әдетте мемлекеттiң салық жүйесiн құрайды.
Салық жүйесiн мемлекет пен заңды тұлғалар арасындағы қаржы қатынастары анықтайтын салықтар, салық механизмi яғни, салық салу әдiстерi мен тәсiлдерi, жолдары, салық заңдары мен салыққа қатысты кесiмдердiң, салық қызметi органдарының жиынтығын құрайды. Салық жүйесi мемлекет қаржы көздерiн жасаудың ең негiзгi құралы болуымен қатар, ел экономикасын қайта құруға, өндiрiстiң ұлғайып дамуына және саяси әлеуметтiк шаралардың толығымен iске асуына мүмкiндiк туғызады.
Қазақстан Республикасының салықтық қатынастардың дамып, салық жүйесiнiң дамуын төрт кезеңге бөлiп қарастыруға болады.
1 кезең, (1992 1995 жж.) – жаңа салық жүйесiнiң базисiнiң салық кезеңiнен өңделуi және iске қосылуы;
2 кезең, (1996-1998 жж.) – жаңа нарықтық экономика талаптарына сай келетiн салық жүйесiн құруды аяқтау;
3-кезең, (1998-2000 жж.) – барлық қағидалардың ескерiлуi арқылы салық жүйесiне өзгерiстер мен толықтыруларды енгшiзу, салық жүйесiн одан әрi жетiлдiру:
4-кезең, (2001-2004 жж.) Жаңа салық кодексi қабылданып, iске қосылды және ол бүгiнгi таңда да өз қызметiн жалғастьыруда.
Қазақстан Рсепубликасының 1991 жылдың 25 желтоқсанында қабылданған Қазақстан Республикасындағы Салық жүйесi туралы Заңға тәуелсiз салық жүйесiн құрудың ең алғашқы бастамасы болып табылады. Бұл елiмiздiң экономикасын реформалаудағы күрделi жұмыстардың бiрi болып саналады. Осы кезеңде елде көптьеген өзгерiстер болды және экономиканың дамуына көптеген құбылыстар, атап айтқанда меншiктiң көптеген түрлерiнiң дамуы, шаруашылық жүргiзушi субъектiмен мемлекет арасындағы қатынастардың құқықтық негiзде жүргiзiлуi және т.б. құбылыстар iске аса бастады. Осы алғашқы Заң бойынша Қазақстан Республикасында 42 салық түрi қызмет еттi, олар үш топқа бөлiндi:
1. жалпы мемлекеттiк салықтар – 10;
2. мiндеттi түрде төленетiн жергiлiктi салықтар мен алымдар – 11;
3. жергiлiктi салықтар мен алымдардың 18 түрi.
Бұл салықтардың негiзiн табыс салығы, пайдаға салынатын салық, қосылған құнға салынастын салық, акциз салығы, жер салығы және т.б. салықтар құрады.
Салық iсiн тиiмдi ұйымдстыру мақсатында салықтарды белгiлi топтарға бөлiп жiктеймiз:
1. Салық салу объектiсiне байланысты;
2. Қолданылуына қарай;
3. Салық салу органына байланысты;
4. Экономикалық ерекшелiгiне байланысты;
5. Салық салу объектiсiн бағалау дәрежесiне қарай;
Салық салу объектiсiне қарай салықтар тiкелей және жанама салықтар болып бөлiнедi.
Тiкелей салықтар тiкелей табысқа немесе мүлiкке салынады. Тiкелей салықтарға мынадай салықтар жатады:
корпорациялық табыс салығы;
жеке табыс салығы;
жер салығы;
көлiк құралдарына салынатын салық және т.б.
Жанама салықтарды тұтынушы төлейдi. Тауар немесе қызмет бағасына алдын ала салық енгiзiлгендiкте, iс жүзiнде оны бюджетке сатушы аударады. Жанама салықтарға мыналар жатады:
Қосылған құнға салынатын салық;
Акциздер;
Аталмыш концепцияны iске асырудағы негiзгi кезең болып Қазақстан Республикасы Президентiнiң 24.04.95 жылы қабылдаған “Салық және бюджетке төленетiн басқа да төлемдер туралы” Заң күшi бар Жарлығы табылады. Ол заң 1995 жылдың шiлде айынан бастап iске қосылды. Соның нәтижесiнде бұрын қызмет еткен 42 салық түрiнiң орнына 11 салықтар мен алымдар қызмет етеiн болды. Бұл салық Заңдылығы бойынша елiмiздiң салық жүйесi нарықтық қатынастар талабына бiршама бейiмделiп, халықаралық тәжiрибеге мейлiнше жақындатылады.
1999 жылы салық жүйесi 5 рет қайта күрделi өзгерiстерге ұшырады. Осыған орай 2000 жылы 1 қаңтарынан бастап Қазақстан Республикасында 17 салықьар мен алымдар түрлерi қызмет еттi.
4-шi кезеңде, яғни 2001 жылдың 12 маусымында Жаңа салық Кодексi қабылданып, 2002 жылдың 1-шi қаңтарынан бастап ол iске қосыла бастады. Бұл салық кодексiнде Қазақстан Республикасында қолданылатын салықтар мен бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер, атап айтқанда 9 салық, 13 алым, 9 төлем, 1 мемлекеттiк баж, 4 кедендiк алым белгiлендi.
Жаңа Салық Кодексi 2002 жылдың 1-шi қаңтарынан Қазақстанда мынадай салықтар енгiзiлдi:
1. корпорациялық табыс салығы;
2. жеке табыс салығы;
3. қосылған құн салығы;
4. акциздер;
5. жер қойнауын пайдаланушылардың салықтар мен арнайы төлемдерi;
6. әлеуметтiк салық;
7. жер салығы;
8. көлiк құралдары салығы;
9. мүлiк салығы.
Осы Салық Кодексiндегi 13 түрлi алымдарға:
1. заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;
2. жеке кәсiпкерлердi мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;
3. жылжымайтын мүлiкке құқықтарды және олармен жасаған мәмiлелердi мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;
4. радиоэлекторндық құралдары және жиiлiгi жоғары құрылғыларды мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;
5. механикалық көлiк құралдары мен тiркемелердi мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;
6. теңiз, өзен кемелерi мен шағын көлемдi кемелердi мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;
7. азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;
8. дәрi-дәрмек құралдарын мемлекеттiк тiркегенi үшiн алым;
9. автакөлiк құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру алымы;
10. аукциондардан алынатын алым;
11. елтаңбалық алым;
12. жекелеген қызмет түрлерiмен айналысу құқығы үшiн лицензиялық алым;
13. телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожилiк спектiрiн пайдалануға рұқсат беру үшiн алым.
Салық Кодексiндегi төлемақыларға:
1. жер учаскелерiн пайдаланғаны үшiн төлемақы;
2. жер бетiндегi көздердiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төлемақы;
3. қоршаған ортаның ластанғаны үшiн төлемақы;
4. жануарлар дүниесiн пайдаланғаны үшiн төлемақы;
5. орманды пайдаланғаны үшiн төлемақы;
6. ерекше қорғалатын табиғи аймақтарды пайдаланғаны үшiн төлемақы;
7. радиожилiк спектерiн пайдаланғаны үшiн төлемақы;
8. кеме жүретiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн төлемақы;
9. сыртқы жарнаманы орналастырғаны үшiн төлемақы.
Қазақстан Республикасы салық жүйесiн басқару Қазақстан Республикасы конституциясы бойынша Президентке, Парламентке, Үкiметке, Қаржы министрлiгiне жүктеледi. Салық қызметi органы Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлiгi Салық Комитетiнен және облыс, Астана, Алматы қалалары, аудандар мен қалалар бойынша салық комитеттерiнен тұрады.
Уәкiлеттi мемлекеттiк орган салық орындарына басшылық жасауды жүзеге асырады. Салық орындарының бiрiншi басшыларын қызметке уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың бiрiншi басшасы тағайындалады.
Елiмiздегi салық қызметi органдары келесiдей қызметтер атқарады:
салық Кодексiне сәйкес кесiмдiк-құқықтық актiлердi жасау және бекiту;
өз өкiлеттiгi ауқымында салық мiндеттемелерiнiң туындауы, атқарылуы және тоқталуына байланысты түсiнiктеме беру;
салықтық бақылауды жүргiзу;
Қазақстан Республикасы заңнамасында бекiтiлген талаптарды сабақтай отырып салық төлеушiнiң салық мiндеттемесiмен байланысты ақша қаражаттарының құжаттарын, бухгалтерлiк кiтаптарды, есептердi, сметаларды, қолма-қол ақшаларды, бағалы қағаздарды, есеп айырысуларды, декларацияларды және өзге де құжаттарды тексеру;
Салық төлеушiден есептелген және төленген салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер туралы, жинақтаушы зейнетақы қорына жасалатын мiндеттi зейнетақы жарналары тураы құжатты талап ету;
Салықтық тексеру барысында салық заңдылықтарын бұзушылықтарды растайтын құжаттарды тәркiлеу;
Қазақстан Республикасы Үкiметi бекiткен тiзбе бойынша салық төлеушiден электрондық құжатты алу:
Банктерден және банктiк операциялардың жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардың салық төлеушiнiң банк шоттарының нөмiрiн, ондағы ақша қозғалысы мен қалдық туралы мәлiметтердi алу және т.б.
Салық салу iсiн ұйымдастыруда және iске асыруда негiзгi жұмыстарды аудан бойынша салық комитеттерi жүргiзедi десек артық болмайды. Аудан бойынша салық комитетi мынадай бөлiмдерден құралған:
1. Салық төлеушiлермен жұмыс iстеу бөлiмi. Бұл бөлiмнiң негiзгi қызметтерiне келесiлердi жатқызуға болады:
Салық төлеушiлердiң есебiн жүргiзу;
Салық төлеушiлерге тiркеу нөмерiн беру;
Салық төлеушiлерге салық заңнамаларын түсiндiру;
Есеп құжаттарын, декларацияларды қабылдап, олардың дұрыс жасалғанын камералық тексеру;
Патент беру және т.б. қызметтер.
2. Салық аудитi бөлiмi. Бұл бөлiмнiң негiзгi қызметтерiне келесiлердi жатқызуға болады:
Құжаттық тексерулер жүргiзу;
Кәсiпорындардың жабылуына байланысты тексерулер жүргiзу;
Салық комитетiне түскен арыздарды, өтiнiштердi тексеру;
Хронометраждық зерттеу жүргiзу арқылы патент құнының дұрыстығын тексеру және т.б.
3. Салықтарды ерiксiз өндiру бөлiмiнiң негiзгi қызметтерi келесiдей:
Салық төлеушiлердiң бюджетке төленбеген қарыздарын анықтау, талдау;
Салық төлеушi есеп шотынан салықты өндiрiп алу туралы үкiм шығару,
Салықтан қарызы бар салық төлеушiлердiң банктегi шоттарын тексеру;
Аукцион ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.