Қазақстандағы салық жүйесiнің жалпы сипаттамасы

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

КIРIСПЕ . . . 3

I ТАРАУ САЛЫҚ ЖҮЙЕСIНІҢ ЭКОНОМИКА ДАМУЫ ҮШІН МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРІ

Салық экономиканың қызмет етуінің құрамдас бөлігі ретінде . . . 5

1. 2 Салық механизмі және салық салудың қағидалары . . . 7

1. 3 Салық салу жүйесінің негізгі элементтері мен салық салудың
түрлері . . . … . . . 14

II ТАРАУ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ САЛЫҚ ЖҮЙЕСIНІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

Еліміз экономикасында салық жүйесiнің қалыптасып және дамудағы беталысы . . . 16
Қазақстан Республикасындағы жаңа салық жүйесiнің жалпы құрылымы мен ондағы салық түрлері . . . 20
Салық жүйесін мемлекеттік үйлестіру. . . . 24

ІІІ Тарау Қазақстанның салық жүйесін құрудың кезеңдері 3. 1 Салық жүйесін жетілдіру жолдары . . . . 27

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 33

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 34

КIРIСПЕ

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы егемендік алып, дербес мемлекет болған және белсенді түрде рыноктық экономикаға өту кезінде салық жүйесі елеулі орын алады. Өзінің тәуелсіздігін және дербестігін алған кез-келген мемлекетке тұрақты, әрі күшті қаржылық база қажет. Дамыған елдердің тәжірибесі көрсетіп отырғандай нарықтық экономика жағдайында мемлекеттің қаржылық негізі шаруашылық субъктілерден және халықтан жиналған салық болып табылады.

Салықтар біздің өмірімізде бұрыннан үйреншікті жағдайға айналған. Олар күрделі бюджеттік мәселелерді шешудің негізгі құралы болып табылады. Мұнда коперативтік табыс салығы да маңызды рол атқарады.

Салық - нарықтық қатынастардың құрамды бөлiгi және мемлекеттiк саясатты жүзеге асырудың құралы. Бұл орайда салықтың әлеуметтiк-экономикалық мәнiн түсiне бiлудiң, оның iс-әрекет етуiнiң ерекшелiктерiн терең ұғынудың, Қазақстан экономикасын тиiмдi және тұрақты дамыту мақсатымен салық жүйесiн неғұрлым толық және ұтымды пайдаланудың әдiстерi мен амалдарын көре бiлудiң маңызы зор.

Бұл жұмыс Қазақстанға, оның салық жүйесіне, қалыптасқан салықтық ахуал мен салық жүйесінің келелі мәселелері мен қиындықтарына, негізгі салықтық көрсеткіштерге және салықтың елдегі экономикалық ықпалына арналады.

Салық салу кез келген мемлекеттің қалыптасуының, қоғамның экономикалық және әлеуметтік даму жолындағы бірден-бір негіздемесі. Салық - қоғамның таптарға бөлінуіне және мемлекеттіліктің қалыптасуына байланысты,

Қоғам дамуының тарихында көз салар болсақ, ешқандай мемлекет салықсыз өмір сүрмеген, себебі, ұжымдық сұранысты қанағаттандыру үшін белгілі ақшалай сома қажет. Ал, бұл сома - салықтың көмегімен жиналады.

Бұл жұмыстың мақсаты - салық салу жүйесінің теориялық негізін саралап, оның Қазақстан Республикасындағы салық жүйесі арқылы жүзеге асырылу барысын бақылау болып табылады.

Салық жүйесі - реформаланып жатқан экономиканың ең жанды жері десе де болады. Ол Қазақстанның экономикалық дамуының маңызды құрамдас бөлшегі. Бүгінде салық қоғам алдында тұрған келелі міндеттерді шешуге бағытталған кешенді жүйелік реформалардың ажырамас бөлігі болуы керек. Салық саясатының негізін жасақтай отырып, республика үкіметі төтенше күрделі мәселені шешу қажеттілігіне кезікті. Оның негізі сол, бірденнен көптеген жағдайлар мен факторларды ескеру қажет: салық саясаты мемлекеттік және жергілікті бюджеттердің табыс бөлігін кепілді қамтамасыз етуі керек; экономика дамуын ынталандыру үшін аударылатын қаржылардың ставкалары барынша төмен болуы, ал салық салу тетігі барынша қарапайым болуы керек.

Салық жүйесінің кемшіліктері де жоқ емес, олар - салық санының көптігі, ставканың шектен тыс болуы, тағысын-тағы. Осынау проблемаларды шешу үшін, салық кодексі, нормативтік құжаттарына өзгертулер, толықтырулар енгізіліп, салық салу жүйесіне қатысушылардың мүмкіндіктерін жеңілдетуге, мемлекет қазынасына мол қаржы түсімін ұйымдастыруға жағдайлар жасалынуда және реформаланып отырған экономиканың келелі мәселелерін шешуге салық саясатының қосар үлесі арттырылуда.

Сондықтан мен курстық жұмысымның тақырыбын “Салық жүйесiн құру қағидалары: салық жүйесі” деп алдым.

Бұл тақырыпты орындаудағы мiндеттерiм келесiдей:

Салықтың жалпы экономикалық мәнiн ашу;
Салық салудың негiзгi элементтерi мен оның құрылымдарын талдау;
Салықтың экономикадағы атқаратын қызметтерiн көрсету;
Салық салу қағидаларын жан-жақты қарастыру;
Қазақстан Республикасының салық жүйесiнiң қалыптасуы мен дамуын және оны басқару шараларын атап өту;
2002 жылғы жаңа Салық Кодексi бойынша енгiзiлген салықтар мен алымдар түрлерiн атап өту және салық түрлерi мен оның ерекшелiктерiне тоқталу болып табылады.

I ТАРАУ. САЛЫҚ ЖҮЙЕСIНІҢ ЭКОНОМИКА ДАМУЫ ҮШІН МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРІ

1. 1Салық экономиканың қызмет етуінің құрамдас бөлігі ретінде

Салықтар мемлекеттер пайда болуымен бiрге пайда болды. Мемлекет құрылымының өзгеруi, өркендеуi әрқашан салық жүйесiнiң қайта құрылуымен және жаңаруымен қабаттаса жүредi.

“Салық” ұғымы әр түрлi экономикалық әдебиеттерде әр түрлi қарастырылады. Негiзiнен көптеген экономикалық әдебиеттерде “салық” ұғымы бюджет қорына белгiлi бiр көлемежәне белгiлi бiр уақытта түсетiн мiндеттi төлем ретiнде қарастырылады.

Салықтар дегенiмiз мемлекеттiк бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгiлi бiр мөлшерде және мерзiмде түсетiн мiндеттi төлемдер болып табылады. Салықтар - шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң, жеке тұлғалардың мемлекетпен екi арадағы мемлекеттiк орталықтандырылған қаржы көздерiн құруға байланысты туындайтын қаржылық қатынастарды сипатайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық мәнi мынада:

Бiрiншiден, салықтар шаруашылық жүргiзушi субъектiлер мен халық табысының қатынастардың бiр бөлiгiн көрсетедi.
Екiншiден, шаруашылық жүргiзушi субъектiлер мен халық табысының белгiлi бiр мөлшерiн мемлекет үлесiне жинақтап, жиынтықтардың қаржылық қатынастарын көрсетедi.

Салықтар жалпы шығу тегi мемлекеттердiң пайда болуымен қатар өмiр сүруi мен дамуының негiзгi қаржылық көзi болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруi, оның құрылуымен, жаңаруымен бiрге қалыптасады. әрбiр мемлекетке өзiнiң iшкi және сяртқы саясатын жүргiзу үшiн белгiлi бiр деңгейде қаржының көздерi керек екенi белгiлi. Ал салықтар болса осы мемлекет қаржысының негiзгi қайнар көзi. Мемлекет салықтарды экономиканы дамытуға, ынталндаруға және экономиканың маңызды, дамуды қажет ететiн салаларына қолдау құралы ретiнде пайдаланылады.

“Салық” ұғымы әр түрлi экономикалық әдебиеттерде әр түрлi қарастырылады. Негiзiнен көптеген экономикалық әдебиеттерде “салық” ұғымы бюджет қорына белгiлi бiр көлемежәне белгiлi бiр уақытта түсетiн мiндеттi төлем ретiнде қарастырылады.

Салықтардың мәнiн толық түсiну үшiн олардың экономикалық маңызын түсiну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметiне тiкелей қатысты.

Сонымен, салықтардың жалпы экономика дамуында атқаратын келесiдей үш қызметтерi бар:

Фискалдық;
Рететушiлiк;
Бақылаушылық.

Салықтардың бiрiншi қызметi - фискалдық немесе бюджеттiк қызмет деп аталады. Бұл салық қызметi арқылы мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс бөлiмi құрылып, салықтардың қоғамдық мiндетi құрылады. Себебi, салықтар мемлекеттiк бюджеттiң кiрiсiн топтастыра отырып, әлеуметтiк, әскери, қорғаныс, қоршаған ортаны қорғау және тағы басқа да шаралардың iске асуын қамтамасыз еетдi.

Қазiргi кезде Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бюджетiндегi салықтық төлемдердiң үлесiн келесi 1-шi кестеден және оның су динамикасын 1-шi суреттен көре аламыз.

Кестеден көрсетiлген мәлiметтердi қарастыра келе, қазiргi кезде елiмiздiң бюджетiнiң кiрiс көзiнiң 90%-ы салықтардан тұратыннын көруге болады. Ел экономикасы дамып, мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс көзi ұлғайған сайын салықтық түсiмдердiң де өсiп отырғаны байқалады. Себебi, салықтың экономикалық табиғаты өндiрiске байланысты. Өндiрiс бар жерде табыс та бар, одан алынатын салықтар да бар. Сондықтан салық өндiрiстiң дамуына барынша өз ықпалын тигiзiп, өндiрушiлердiң ынтасын арттыруға жағай жасауы қажет.

Кесте 1

Қазақстан Республикасы мемлекеттiк бюджетiнiң жалпы кiрiсiндегi салықтық түсiмдердiң үлес салмағы1

2006: 2006

2007: 2007

2008: 2008

2009: 2009

2010: 2010

Мемлекеттiк бюджет кiрiсi (млрд)

Оның iшiнде салықтық түсiмдер

2006:

2 338, 0

94, 5

2007:

2 887, 9

81, 6

2008:

4 034, 4

69, 9

2009:

3 505, 3

63, 6

2010:

4 299, 1

68, 2

Дерек көз:www. minfin. kz

Салықтардың екiншi маңызды қызметi ол реттеушiлiк қызмет. Реттеушiлiк қызметi салық механизмi арқылы iске асырылады. Оның iшiндегi негiзгi тетiктер салық ставкалары мен салық жеңiлдiктерi. Салықтық реттеудiң тетiктерi тек қана өндiрiстiң дамуын реттеп қана қойиай, сонымен қатар ақша және баға саясаты, шетелдiк инвесторларды ынталандыру, шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту және қолдау шаралары, мемлекттiк маңызы бар өндiрiстер мен өнеркәсiп салаларын қолдау мақсатында қажет болып табылады. Әрине салықтық реттеу тетiктерi тиiмдi қызмет атқару үшiн олардың басқа да экономикалық құралдармен және саясаттармен тығыз байланыста болуы қажет.

Бюджет-салық саясаты - мемлекеттiк бюджет жағдайын, салық салуды және мемлекеттiк шығындардың өзгерiсiн реттеу мақсатында үкiмет тарапынан жүргiзiлетiн шаралар. Бұл шаралар жұмыспен толық қамтылуды, төлем балансының тепе-теңдiгiн және экономиканың өсуiн қамтамасыз ету мақсатында жүргiзiледi.

Ынталандырушы бюджет-салық саясаты (қазыналық экспанция) - бұл саясат қысқа мерзiмдi кезеңде экономикадағы циклдiк құлдырауды жою мақсатын қояды. Мұны жүзеге асыру үшiн мемлекет шығындарды өсiрiп, салық ставкасы мөлшерiн төмендету арқылы немесе бiрiктiрген, құрастырма шаралар арқылы жүзег асырылады.

Салық механизмiмiн, оның iшiнде салық ставкаларының деңгейiн зерттеген ғалымдардың тұжырымдары мынаны дәлелдейдi:

Егер төленетiн салық мөлшерi салық төлеушi табысының 50%-нан асып кетсе, онда ол өндiрiстiң тоқтап қалуыа әкелiп соқтырады. Себебi, рыноктағы кәсiпорындар өздерiнiң өндiрiс шығындарын жаба алмай қалады.
Ешер салық мөлешi салық төлеушi табысының 45-50%-ы аралығында болса, онда жай ұдайы өндiрiске әкеледi.
Егер салық мөлшерi салық төлеушi табысының 35-40%-ы мөлшерi аралығында болса, онда ұлғаймалы ұдайы өндiрiске әкеледi.

Қазақстан Республикасында корпорациялық табыс салығының қазiргi кездегi ставкасы 30%, а ауылшаруашылығындағы өндiрiс оырндары үшiн ол шама 10% ғана болып отыр.

Шаруашылық субъектiлер мен халықтар табысының бiр бөлiгiн мемлекеттiң орталықтандырылған қаржы көздерiне айналдыру салықтардың ұдайы өндiрiстегi қызметiн көрсетедi.

Салықтардың экономикадағы келесi негiзгi қызметi ол бақылаушылық қызметi, яғни салықтық бақылау. Салықтардың бақылаушылық қызметi арқылы салық механизмiнiң қызмет етуiнiң тиiмдiлiгi бағаланады, қаржы ресурстарының қимылына баылау iсi жүргiзiледi, салық жүйесi мен бюджет саясатының жетiлдiру жолдары қарастырылады. Салықтық бақылауды тиiмдi жргiзу арқылы салықтық тәртiптi қатаң сақтау, салық төлеушiлердiң заңға сәйкес төлейтiн салықтары мен алымдарын толық және уақтылы бюджетке төлеп отыруы қамтамасыз етiледi.

1. 2 Салық механизмі және салық салудың қағидалары

Нарықтық экономиканың қалыптасу кезеңiнде салық салу саясатының негiзгi бағыттары - салық жүйесiн құру және оның тиiмдi қызмет етуiне мүмкiншiлк беретiн салық механизмiн iске асыру.

Салық салудың әдiстерi мен жолдары, салық салудың негiзгi қағидалары, салық салуды ұйымдастырут салық механизмiне жатады.

Қандай да бiр механизмнiң құрамына бiрнеше тетiктерi мен элементерi болады. Сол сияқты салық механизмi де белгiлi бiр салық элементтерiнен тұрады. Салық салу элементтерiне келесiлер жатады:

Субъект;
Объект;
Салық көзi:
Салық ставкасы;
Салық өлшем бiрлiгi;
Салық оклады;
Салық жеңiлдiктерi;
Салық төлеу мерзiмi мен тәртiбi;
Салық төлеушiнiң және салық қызметi органдрының құқықтары мен мiндеттерi;
Салық төлеуiн бақылау;
Салықтық жазалау шаралары.

Салық механизмiнде өзара байланысты элементтерден тұратын нұсқаулық қолданылады. Оны келесi суреттен көре аламыз:

Осы салық механизмінің негізгі элементтерiне жеке-жеке тоқталып өтсек:

Салық төлеушi немесе салық субъектiсi - салықты және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеу жөнiндегi заңды мiндетi бар тұлға. Қазақстанда салық төлеушiлерге:

Резидент және резидент емес заңды тұлғалар;
Қазақстан Ресубликасының азаматтары, шетел азаматтары және азаматтығы жоқ адамдар болып табылады.

Сурет-1 - Салық механизмiнiң элементтерi

Салық объектiсi - заң жүзiнде негiзделген, салық салуға негiз болатын табыс, мүлiк, қызмет көрсету, ақшалай операциялар және т. б. көптеген тауарлық-материалдық игiлiктер.

Салық көзi - салық салынатын табыс. Салық салынатын табыс жылдық жиынтық табыс пен шегерiмдердiң айырмасы ретiнде анықталады.

Салықтың негiзгi базасы мыналар болып табылады:

Табысқа салынатын салық. Бұған корпорациялық табыс салығы мен жеке табыс салықтары жатады;
Тауарларға салынатын салық. Олар қосылған құнға салынатын салықтар және кеден баждарын қамтиды;
капиталға салынатын салық. Оған жер салығы, мүлiкке салынатын салық және басқалары жатады.

Салық ставкасы - бiр өлшем бiрлiгiнен алынатын салық мөлшерi. Ставкалар тұрақты немесе пайыз нысанында белгiленедi. Пайыздық салық ставкасы прогрессивтiк, регрессивтiк және пропорционалдық болып бөлiнедi. Прогрессивтiк салықтар салық салынатын табыстың өсуiне сәйкес ұлғайып отырады. Пропорционалды стакалар керiсiнше салық салынатын табыстың мөлшерiне байланыссыз тұрақты пайызбен тағайындалады. Регрессивтi салық ставкасы - салық салынатын табыс мөлшерiнiң өсуiне қарай салық ставкасының төмендеуi.

Тұрақты салық ставкасы салық щбъектiсiнiң көлемiнен тәуелсiз бiрынғай сома түрiнде белгiленедi.

Салық өлшем бiрлiгi - есептеу үшiн берiлген салық щбъектiсiiнң өлшем бiрлiгi.

Салық оклады - салық төлеушiнiң белгiлi бiр щбъектiсiнен төлейтiн салық сомасы.

Салық жеңiлдiктерi - заңға сәйкес салық төлеушiнiң бiртiндеп немесе салық төлеуден босатылуы. Салық жеңiлдiктерiне салықтан толық босатылатын, салық салынбайтын минимум, шегерiстер, салық ставкасын төмендету, салық төлеу мерзiмiн ұзарту болып табылады. Салық төлеушi шегерiмдердi жылдық жиынтық табыс алумен байланысты шығыстарды растайтын құжаттары болған кезде жүргiзедi.

Салық төлеу мерзiмi - салықтар мен басқа мiндеттердiң бюджетке төлену уақыты.

Салық төлеу тәртiбi - белгiленген мерзiмде салықты төлеген кезде алдымен бюджетке қандай салықтар төлеу керек екенiн, яғни төлеу кезiндегi белгiлi бiр дәйектiлiктi белгiлейдi.

Салық төлеушiнiң құқытары:

Қолданылып жүрген салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер туралы салық заңдарындағы өзгерiстер туралы салық қызметi органдарынан ақпарат алу;
Салық қатынастары мәселелерi бойынша өз мүдделерiн қорғау және оны өзi, не өз өкiлi арқылы бiлдiру;
Салық бақылауы нәтижелерiн алу;
Салық бақылауы нәтижелерi бойынша салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi есептеу мен төлеу жөнiндегi салық қызметi органдарына түсiндiрме табыс ету;
Жеке шотынан салық мiндеттемелерiнiң орындалуы бойынша бюджетпен есеп айырысудың жай-күйi туралы көшiрме алу;
Салық Кодексiнде және Қазақстан Республикасның басқа да заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен салықтық тексеру актiлерi бойынша хабарламаға және салық қызметi органдары лауазымды адамдарының әрекетiне шағым жасау;
Салық құпиясының сақталуын талап ету;
Салық салуға қатысы жоқ ақпарат пен құжатарды табыс етпеу.

Салық төлеушiнiң мiндеттерi:

Салық мiндеттемелерiн дер кезiнде және олық көлемiнде орындау;
Салық қызметi органдарының анықталған салық заңдарын бұзушылықтарды жою туралы заңды талаптарын орындау, сондай-ақ қызметтiк мiндеттерiн атқаруы кезiндегi заңды қызметiне кедергi жасамау;
Нұсқама негiзiнде салық қызметi органдары лауазымды адамдарының салық салу щбъектiсi және салық салумен байланысты объект болып табылатын мүлiктi тексеруiне жол беру;
Салық есептiлiгi мен құжаттарды заңға сәйкес тәртiппен табыс ету;
Сауда операцияларын жасаған немесе қызметтер көрсеткен кезде тұтынушылармен ақшалай есеп айырысуды фискалдық жады бар бақылау касса машиналарын мiндетi түрде пайдаланажәне тұтынушының қолына бақылау чегiе бере отырып жүргiзу.

Салық төлеудi бақылау - салық заңдарыынң орындалуын, мемлекетке түсетiн салықтар мен басқа да мiндеттi төлемдердi есептеу дұрыстығын және олардың уақтылы төлену мәселелерi бойынша заңды және жеке тұлғаларды тексеру. Салықты төлеудi басқаруды тек қана салық қызметi органдары жүзеге асырады.

Салық салу қағидалары:

Салық механизмiнiң қызметi белгiлi қағидаларға сүйенiп iске асырылады. Қазақстан Республикасының Салық Кодексi салық iсiн мынадай қағидаларға негiзделiп жүргiзiлуiн талап етедi:

Мiндеттiлiкқағидасы бойынша салық төлеушi салықтық мiндетiн толық және белгiленген мерзiмде орындауы тиiс.
Нақтылыққағидасы бойынша Қазақстан Республикасындағы бюджетке төленетiн төлемдер мен салықтар нақты болуы тиiс.
Әдiлеттiлiкқағмдасы бойынша Қазақстан Республикасында салық алу жалпыға бiрдей және мiндеттi болады, жеке түрдегi жеңiлдiк жасауға рұқсат етiлмейдi.
Бiртұтастылықбойынша Қазақстан Республикасы аумағында жалпыға бiрдей салық жүйесi қолданылады.
Жариялылыққағидасы бойынша салықты рететушi нормативтiк құқықтық кесiмдер ресми басылымдарда жарық көрiп отырады.

Бюджетке түскен соң қолданылатын белгiсiне қарай салықтар жалпы және арнайы болып бөлiнедi.

Жалпы салықтар бюджетке тскен соң, жалпы мақсаттарға жұмсалады. Оған коммерциялық табыс салығы және қосылған құнға салынатын салық жатады.

Арнайы салықтар бюджетке түскен соң, алдын ала белгiленген нақты шараларға жұмсалады. Мысалы, көлiк құраладыона салынатын салық жол қорын құруға жұмсалады. Салық салу органына байланысты салықтар жалпы мемлекеттiк және жергiлiктi болып бөлiнедi.

Табысқа салынатын салықтар салық төлеушiнiң кез келген салық салынатын объектiсiнен түсетiн табысынан алынады.

Тұтынуға салынатын салық салық төлеушi тауар немесе қызмет құнын төлеген кезде төлейдi. Оған қосылған құнға салынатын салық пен акциздер жатады.

Салық салу объектiсiн бағалау дәрежесiне қарай салықтар нақтылы және дербес болып бөлiнедi.

Нақты салықтар - салық төлеушiнiң салық салынатын объектiсiнiң сыртқы белгiсiне қарай салынады. Оған жер салығы және мүлiк салықтары жатады.

Дербес салықтар - салық төлеушiнiң салық салынатын объектiсiнен алатын табыс мөлшерiне байланысты салынады. Оған корпорациялық табыс салығы, жеке табыс салығы жатады.

Салық салу қағидалары-салық механизмiнiң қызметi белгiлi қағидаларға сүйенiп iске асыралады. Мысалғы, ҚР Салық Кодексi салық iсiн мынадай қағидаларға негiзделген.

-мiндеттiлiк қағида бойынша салық төлушi салықтық мiндетiн толық және белгiленген мерзiмге орындалу тиiс

-нақтылық қағидасы бойынша ҚР бюджетке төленетiн төлемдер мен салықтар нақты болуы тиiс

-әдiлеттiлiк қағидасы бойынша ҚР салық салу жалпыға бiрдей және мiндеттi боладды, жеке туүрдегi жеңiлдiлiк жасауға рұқсат етiлмейдi

-бiртұтастылық қағидасы бойынша ҚР аумағында жалпыға бiрдей салық жүйесi қолданылады

-жариалық қағидасы бойынша салықты реттеушi нормативтiк құқықтық кесiмдер ресми басылымдарда жарық көредi.

Салық iсiн тиiмдi ұйымдастыру мақсатында салықтарды белгiлi тпотарға бөлiп жiктеймiз. Салықтарды мынандай ерекшелiк белгiлерi бойынша жiктеймiз:

Салық салу объектiсiне байланысты,
Қолданылуына қарай,
Салық салу органына байланысты,
Экономикалық ерекшелiгiне байланысты,
Салық салу объектiсiн бағалау дәркжесiне қарай,

Салық салу объектiсiне қарай салықтар тiкелей және жанама болып екiге бөлiнедi.

Тiкелей салықтар тiкелей табысқа немесе мүлiкке салынады. Тiкелей салықтарға мынандай салықтар жатады.

Корпарациялық табыс салығы
Жеке табыс салығы
Жерсалығы көлiк құралдарына салынатын салық тағы басқа

Жанама салықтарды тұтынушы төлейдi. тауар немесе қызмет бағасына алдын ала салық енгiзiлгендiктен, iс жүзiнде оны бюджетке салушы аударады. Жанама салықтарға мыналар жатады:

Қосылған құнға салынатын салық
Акциздер

Бюджектке түскен соң қолданылатын белгiсiне қарай салықтар жалпы және арнайы болып жiктеледi.

Жалпы салықтар бюджетке түскен соң, жалпы мақсатта жұмсалады. Оған корпарациялық табыс салығы, қосылған құнға салынатын салық және тағы басқа.

Арнайы салықтар бюджетке түскен соң, алдын ала белгiленген нақты шараларға жұмсалады. Мысалы, көлiк құралдарына салынатын салық жол қорын құруға жұмсалады. Салық салу органына байланысты салықтар жалпы мкмлекеттiк және жергiлiктi болып бөлiнсе, экономикалық белгiсiне қарай табысқа салынатын салық және тұтынуға салынатын салық болып жiктеледi.

Табысқа салынатын салықтар салық төлеушiнiң кез-келген салық салынатын объектiсiнен түсетiн табысынан алынады. Олардың салынатына мына салықтар кiредi: табыс салығы, пайдаға салынатын салық .

Тұтынуға салынатын салықты салық төлеушi туар немесе қызмет құнын төлеген кезде төлейдi. Оған қосылған құнға салынатын салық пен акциздер жатады. Салық салу объектiсiн бағалау дәрежесiне қарай салықтар нақтылы және дербес болып бөлiнедi.

Нақтылы салықтар салық төлеушiнiң салық салнатын объектiсiнiң сыртқы белгiсiне қарай салынады. Оған жер салығы, мүлiк салығы жатады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.