CLIL АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ СЫНИ ЖӘНЕ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ОЙЛАУ ДАҒДЫЛАРЫН ДАМЫТУ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

CLIL АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ СЫНИ ЖӘНЕ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ОЙЛАУ ДАҒДЫЛАРЫН ДАМЫТУ

Сәт Азамат Сәбенұлы, 2-курс магистранты, Тараз, Қазақстан, azamatsat1987@gmail.com

Андатпа
CLIL оқушыларға танымдық дағдыларын қолдануға әрі өз білімдерін құруға мүмкіндік беретін оқу ортасын ұсынады. Олардың алдында ақпаратты түрлендіру, мәселелерді шешу, шығармашылық ойлауды қолдану міндеті тұр. Бұл үшін оқушылар келесі ойлау дағдыларын қолданады: талдау, саралау, ұйымдастыру, жіктеу, салыстыру, синтездеу, болжау, бағалау және құру. Мақалада CLIL контекстінде сыни ойлау дағдыларын дамытудың бірнеше әдістері ұсынылған. Мысалы, Блум таксономиясы ұсынған тапсырмаларды қолдану арқылы, CLIL-де сыни және шығармашылық ойлау дағдыларын жақсартуға әртүрлі дәлелденген әдістер арқылы қол жеткізу, мысалы СКАМППЕРР техникасы немесе ақыл-ой картасы.
Түйін сөздер: CLIL, мақсаттар, оқушылар, ойлау дағдылары, сыни ойлау, шығармашылық ойлау, Блум таксономиясы

Annotation
CLIL offers students a learning environment that allows them to apply their cognitive skills and build their own knowledge. They are faced with the task of transforming information, solving problems, and using creative thinking. To do this, students use the following thinking skills: analysis, differentiation, organization, classification, comparison, synthesis, evaluation, and construction. The article presents several methods for developing critical thinking skills in the context of CLIL. For example, using tasks proposed by Bloom's taxonomy to improve critical and creative thinking skills in CLIL through various proven methods, such as the SCAMPPERR technique or mind map.
Keywords: CLIL, goals, students, thinking skills, critical thinking, creative thinking, Bloom taxonomy

Жалпы CLIL оқытудың әртүрлі аспектілерін біріктіруге бағытталған оқытудың жаңа түрін ұсынады. Ол шет тілін қалыпты жағдайда белгілі бір мазмұнды қарым-қатынас жасау құралы ретінде қолданады. Ол оқуды ынталандырудың нақты әлеуетіне ие, өйткені ол шет тілі арқылы әртүрлі пәндер бойынша білім алудың шынайы жағдайларын жасайды. Студенттер тілді тек тіл үйрену үшін ғана емес, сонымен бірге оқытылатын тілде жаңа ақпарат алу және сол тілде ойлау үшін оқиды. CLIL-дің мақсаттары көп, өйткені ол белгілі бір пәндік мазмұнды бір уақытта үйрену кезінде шет тілін үйренуге, сонымен қатар өмірдің басқа да маңызды дағдыларына назар аударады, оқушылардың жеке оқу стилі мен ақыл-ойын құрметтейді.
A.Z. Chamot және J.M. O'Malley [1, 41-44 б] сәйкес CLIL-де академиялық мазмұнды тілмен біріктірудің арқасында сыни ойлау дағдыларын дамыту тілдік функциялардың дамуымен байланысты делінеді. Мысалы, сыни және шығармашылық ойлауды қажет ететін мазмұнды іс-шаралар күрделі тіл мен бай лексиканы қолдануды қажет етеді. Сондықтан танымдық теориялар мен оның принциптерін ескере отырып дұрыс жобаланған кезде CLIL осы мақсаттарға жету үшін қолайлы контекстке айналуы мүмкін. Соңғы ғылыми жаңалықтардың арқасында ми туралы ғылым төменгі ретті ойлау қабілеті жоғары ретті ойлау қабілетіне қарағанда қарабайыр деген теорияны дәлелдеген жоқ. Барлық ойлау дағдылары бір-бірінен тәуелсіз деп болжанады [2]. Сондықтан "жоғары ойлау дағдылары" ұғымы "сыни және шығармашылық ойлау дағдылары" терминімен мағыналас. Сыни тұрғыдан ойлау дегенде біз "сенім мен іс-әрекетке басшылық ретінде бақылаулардан, тәжірибеден, рефлексиядан, ойлаудан немесе қарым-қатынастан алынған ақпаратты белсенді және шебер түсінудің, қолданудың, талдаудың, синтездеудің немесе бағалаудың интеллектуалды процесін" айтамыз.
Психологтар білім алу кезіндегі тіл үйренушілердің мазмұнды қарым-қатынастағы және оқу кезінде санада болатын процестердегі белсенді рөлін атап өтті. Бұл мидың әлеуметтік, экономикалық, эмоционалдық және физикалық қажеттілікке тап болған кезде жақсы үйренетіндігін көрсетті [3,4]. Әрі CLIL мұғалімдері барлық жастағы оқушыларға жаңа тәжірибе жинауға мүмкіндік бере отырып, оқу процесіне сенуі керек делінеді. [5, 3-10 б]. Оқушыларды тұрақты әлеуметтік қарым-қатынасқа тарту CLIL-дің басты ерекшелігі болып табылады. Жұптық немесе топтық әлеуметтік өзара әрекеттесулер CLIL курсының артықшылықтарын арттыратыны анық. Эмоциялар оқушының миында химиялық құбылыстар тудырады, бұл өз кезегінде оған білімді тиімді есте сақтауға көмектеседі. CLIL оқытудың міндетті шарттарының бірі - CLIL мұғалімдерінің өздері өз мамандықтарына деген ынта-жігерімен әңгімелер айтуы, кітап оқуы, оқушыларды нақты істерге, музыкаға немесе драмаға тартуы. Уақыт, материалдар, қол жетімділік, оқу процесінде компьютерлерді пайдалану, экскурсиялар, шақырылған спикерлер, жұптық және топтық жұмыс, ойындар, көп сатылы және әр түрлі жастағы жобалар - олардың барлығы белсенді оқуға ықпал етуі мүмкін.
Жоғарыда айтылғандай, CLIL-дің басты ерекшеліктерінің бірі - оқушылар өздерінің танымдық дағдыларын қолдана отырып, оқуды өздері жасайды. Олардың алдында ақпаратты түрлендіру, мәселелерді шешу, шығармашылық ойлау секілді зияткерлік міндеттер тұр.
CLIL контекстінде сыни және шығармашылық ойлау дағдыларын дамытуға ықпал ететін бірқатар әдістер мен құралдар бар. Мәселелерді шешу және оқыту әдістері оқушылардың тәуелсіздігінің жоғары деңгейін талап етеді. Жасөспірімдер мен ересектерге арналған CLIL мақсаттары үшін сынап көрілген келесі әдістер, құралдар мен идеялар таңдалды: Блум таксономиясы, ми шабуылы, әртүрлі графикалық ұйымдастырушылар, мысалы, ақыл-ой карталары, SCAMMPERR аналитикалық орталығының техникасы, Де Бононың ойлау идеясы және т.б. Әрине, осы әдістер мен құралдарды қолдану сыни және шығармашылық ойлау дағдыларын дамытуға кепілдік бермейді. Оны таңдау әрқашан белгілі бір оқушылардың қажеттіліктерін талдауға, олардың нақты өмірлік жағдайларына, тіпті оқушылардың сан алуан ақыл-ойы мен әртүрлі оқу стильдерін ескеруге негізделуі керек.
CLIL курсында тиімді қолдануға болатын кейбір сенімді құралдардың қысқаша сипаттамасы:
1. Блумның білім беру мақсаттарының таксономиясы (Bloom, Englehart, Furst, Hill & Krathwohl, 1956) мен Блум Андерсон мен Кратволдың білім беру мақсаттарының кейінгі қайта қаралған нұсқасы сәл өзгеше болса да мына танымдық мақсаттардың келесі алты ерекше категорияларына назар аударады [6]:
Есте сақтау: оқушылар ақпаратты есте сақтай ала ма?
Түсіну: оқушылар үйренгенін түсіндіре ала ма?
Қолдану: оқушылар білгендерін басқа жағдайда қолдана ала ма?
Талдау: оқушылар алынған ақпаратты бөліктерге бөліп, олардың арасында қандай байланыстар бар екенін көре ала ма?
Бағалау: оқушылар алынған ақпаратты қорытындылап, ол туралы пікір қалыптастырып, өз ойларын дәлелдей ала ма?
Жасау: оқушылар берілген ақпараттардан жаңа нәрсе жасай ала ма?
Блум таксономиясы адамның ақыл-ойын екі өлшемді зат ретінде қарастырады, мұнда бір жағынан тақырыптық мазмұнның түрлері немесе категориялары, екінші жағынан, сол мазмұнмен не істеу керек екендігі туралы пікір жүргізеді. Блум таксономиясы ойлау қабілетін анықтап қана қоймайды, сонымен қатар ойластырылған сұрақтар жүйесі арқылы олардың дамуына тікелей ықпал етеді. Ол екі сабақтас саланы - ойлау және тілдік дағдыларды дамытуды қолдайды, сондықтан CLIL курстары үшін үлкен маңызға ие.
2. Ақпаратты визуалды ұйымдастырудың бір тәсілі - ақыл-ой карталарын пайдалану. Ақыл-ой карталары "оқушыларға ақпаратты жазу арқылы ұйымдастыруға көмектесетін көрнекі бейнелер мен құралдар ретінде" жұмыс істей алады [7, 95, 268 б]. Олар оқушыларды оқытуды жеңілдететін, ақпаратты визуалды түрде беретін графикалық ұйымдастырушылардың бір түрі болып саналады. Олар оқушылардың белсенді болуына және олардың бұрынғы білімдерін еске түсіру әдісі ретінде жұмыс істей алады - көрнекілік немесе оқушыларға олардың тілі мен идеяларын қайта құруға көмектесетін жазба құралы. Әрине, оларды оқушылардың ойлау процесінің нәтижесін ұсынуға немесе қайталаудың маңызды әдісі ретінде пайдалануға болады.
Ақыл-ой карталары CLIL студенттерін оқытудың қажетті көрнекі құралы ретінде жұмыс істейді, бұл әсіресе жас оқушылар үшін өте маңызды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.