Еңбектің, спорттың, әлеуметтік және биологиялық факторлардың сүйек құрылысына тигізетін әсері

Жоспар

Жоспар:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
2.1. Спортпен шұғылданудың скелетке әсәрі
2.2. Спортшылар жүйесінің бейімделу өзгерістері
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Денсаулық Сақтау Министрлігі
Семей Мемлекеттік Медицина Университеті
Қалыпты және топографиялық анатомия кафедрасы.

Тақырыбы: Еңбектің, спорттың, әлеуметтік және биологиялық
факторлардың сүйек құрылысына тигізетін
әсері .

Орындаған:
Топ:
Тексерген

Семей – 2011 жыл
Спортпен шұғылданудың скелетке әсәрі.
Склетке күш түсіру (ауыр атлеттерде) асылудағы керілу күші, денені
бұрағандағы (акробат, гимастар, фибуристер және т.б) жүктеуді қалыпты
жағыдайда берегенде бұл өзгерістер жақсы әсер етеді. Ал, керсінше жағыдайда
склеттің патологиялық өзгерістері болуы мүмкін.
Спортпен шұғылданудың склетке әсері.
Бұлшықеттің жақсы жұмыс істеу әсерінен склетте айтарлықтай өзгерістер
болады. Склетке басқа да спортпен шұғылдану факторлары әсер етеді.
Спортсмендерге тән дене қалпы (велосипетшілер, конкишілермен жүгірушілерде,
боксёлерде, ескекшілер және т.б). Спортсмендердегі склеттің өзгерісі
механизімінің пайда болуы келесідей түсіндіруге болады. Бұлшық еттің қатты
жұмыс істеуі әсерінен қан тамырларының рефлекторлық кеңейуі пайда болар.
Жұмыс істеуші органды қоректендіру жақсарады, алдымен бұлшықеттерді, сонан
соң жақын жатқан органдарды, көбінесе барлық компонентрімен бірге жұмсақ.(
Сүйек жабыны, шағын жабын, зоб, сүйекті жұлынды қуыс, шеміршектер, буынды
қаптап тұратын сүйек жабындары т.б) Склеттегі барлық өрістер біртіндеп
пайда болады. Спортпен шұғылданудан 1 жыл кейін сүйектің анық байқалатын
морфологиялық өзгерістерін байқауға болады. Бұдан әрі бұл өзгерістер
тұрақтанады склеттің құрылуы барлық жаттығу процесі барысында өтеді. Ұдайы
спортпен шұғылдану тоқтатылған соң сүйектің қалыпты өзгеруі өте ұзақ
мерзімге қалады. Спортпен шұғылдану әсерінен склетте болатын өзгерістер
және оның химиялық құрамына әсер етеді және оның құрылысына да және
сүйектенуіне де өсер етеді. Жаттықтырылмаған жүктемесі аз сүйекке қарағанда
жүктемесі көп жаттықтырылған сүйектер кальциге бай болады. Рентеногроммада
спортсмендердің сүйегі жай адамдарға қарағанда анық суретпен көрінеді. Бұл
сүйек тіндерінің миниралды тұздарының толыққан осификациясымен
түсіндіріледі. Спопртпен шұғылдану әсерінен сүйектің сыртқы пішіні де
өзгереді. Олар сүйек массасынның өсуіне үлкен және жуанырақ бола түседі.
Барлық шығып тұрған сүйектер кедір-бұдыр сирек көрінеді. Бұл өзгерістер
спорт түріне байланысты. Сондықтан ауыр атлеттер сүйектері қатты
жүзушілерге қарағанда әсіресе склеттің жоғарғы бөлімінде және қолдарында.
Спортпен шұғылдану әсерінен сүйектің ішкі құрамы өзгерісі оның
шағын заттарының жуандауынан байқалады. Жуандау жүктемесі көп сүйектер де
жиі кездеседі. Бірақ шағын заттың өзгеруі оның жуандауының сүйек
диаметірінің өзгеруінсіз де пайда болуы мүмкін. Шағын заттың жуандауына
байланысты сүйек жұлын қуысы кішірейеді. Үлкен статистикалық күш түсіру ол
толық өсіп өнуге дейін кішірейеді. Сүйектің жұмсақ заты сонымен қатар
белгіні өзгерілуге түсді, қатты жүктеме әсерінен жұмсақ зат жақтауы жуандай
түседі, кесектен түседі. Олардың арасындағы жұмыртқа үлкейе түседі.
Ұлғайған жаста жұмыртқаларда үлкейе түседі, жақтулары жұқарады.
Спортсмендерде сынған сүйек тезірек бітеді. Сүйекті жауып тұрған буын
шеміршектерін жуандауы мүмкін. Ол оның амортизациялық құрамын күшейтеді де,
сүйекке түсетін күшті азайтады.
Денеге күш түсуден сүйек жүйесіндегі құрылымдық өзгерістер.
Бейімделу өзгерістерін үйрену саласында спор сабақтары әсерінен сүйек
жүйесіндегі болатын өзгерістерді білудің тек теориялық емес, оның үлкен
өмірлік те маңызы бар. Қаңқадағы сүйектердің алуан түрлі болуы, яғни
бологиялық жағынан қараған да сүйектердің өте жеңіл, мекем және мүмкіндігі
зор болуы зеріттеушілер көптен бері көңіл аударуда.
Осындай көп ғылыми зеріттеулердің қортындысына қараған да
сүйектердің ішкі және сыртқы орта жағдайына байланысты қайта құрылымдық
қабілеті бар екені анықталды. Белгіленген атомдық әдіс арқылы ағзада
тәулігіне 10-нан 20%-ке дейін тұзды заттар ұлпасында алмасады екен.
Денеге күш түсу немесе спорттық сабақтардың әсері, адамның
денесін түрлі жағынан жетілдірумен бірге дерттік өзгерістерге ұшырауы
мүмкін.
Денеге күш түсуден сүйек жүйесіндегі өзгерістерді анықтауға әр
түрлі әдістер қолдагнылады. 0-102 R фрамуласы бойынша сүйек ұлпасының толық
салмағы анықталады. Онда: 0 – сүйек ұлпасының толық салмағы (кг); 1 –
дененің ұзындығы (см); 0 – қардың, білектің, санның және балтырдың төменгі
бөлігінің орташа диаметрі, R – 1,2-ге тең коэффиценті.
Денедегі жалпы сүйек құрамдардың әр түрлі дамына қарай айырлық
салмақтары да әр түрлі болады. Сондықтан зеріттелетін адамның бір-бірімен
салыстыру үшін олардың сүйек ұлпасының толық салмағынан басқа қатынасты
салмағына да есепке алады. Сүйек ұлпасының қатынасты салмағы әр бір жеке
адамның жалпы дене салмағының белгілі проценті боып табылады. Сондықтан
зеріттелетін адамның сүйек ұлпаларының толық салмағын, дене салмағынан
бөліп 100-ге көбейтеді.
СПОРТШЫЛАРДЫҢ ЖҮЙЕСНІҢ БЕЙІМДЕЛУ ӨЗГЕРІСТЕРІ .
Мұндай өзгерістер мынадай дәрежеде өтеді: малекулалық жасушаның қалыптасу
кезіндегі жасушалық, мүшелік және жүйелік түрде өтеді.
Олардың малекулалық дәрежесі кезінде сүйек ұлпасында сүйектің мықтылығын
қалыптастыратын ақуыздың жинақтлуы, ферменттер т.б. органикалық заттардың
тездеп шоғырлануы, сондай-ақ бейорганикалық заттардың тездеп түзілуі
артады.
Ұлпа дәрежесінде сүйек ұлпаларының сүйектенуі күшейеді. Ғылыми-
зеріттеуердің қортындысына қарағанда жаттығу кезінде сүйек ұлпасында сүйек
түзетін және жетілген остеондар бұзылып ыдырайды.

Сондықтан сүйек ұлпасының құрамына кіретін отеобластар, остеоциттер және
остеобластар қызыметі арқылы қайта құрылым барысында біріне-бірі қатынасты
болады.
Мүше дәрежесінде қаңқаның барлық сүйектерінде химиялық, құрылымдық,
пішіндік кіші құрылыстың және сүйектену мерзімі мен өсу өзгерістері болады.
Мүшеге күш артқан кезде сүйектің химялық құрылысындағы бейорганикалық
заттардың құрамы артып, кальци және фосфор көбейе бастайды. Тұздардың
артуынан сүйектің тығыздығы күшейеді. Бұлшықет қызыметінің артуынан қаңқа
сүйектерінің пішіні өзгере бастайды. бұлшықет сіңірінің сүйекке жабысқан
жерінде белдеу, бұдыр шорлар пайда болады. Айталық ауыр жүк көтерушілердің,
әсіресе, жауырын және бұғана сүйектерінің пішіні күшті өзгереді. Бұғана
жуандайды, жауырының қолтыққа қараған жиегінің бір тегістігі өзгереді,
бірақ үшбұрыштық пішіні сақталады.
Жүргізушілердің дельта тәрізді бұлшықеттерінің күшті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.