Қазіргі Қазақстан

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазіргі Қазақстан
1. Мемлекеттік тәуелсіздіктің қайта қалпына келтірілуі
2. Тәуелсіздіктің қалыптасу кезеңдері
3. Әлеуметтік экономикалық- жағдайлар
1. Мемлекеттік тәуелсіздіктің қайта қалпына келтірілуі
1980 жылдың екінші жартысынан бастап КСРО-жағдай күрт төмендеді. Оның басты себебі елдегі экономиканың құлдырауымен байланысты болды. Тоқыраудың айқындала түсуі тек қана халықтың әл-ауқатына емес, сонымен қатар рухани дүниесіне де кері әсетін тигізді. Оның үстіне қайта құру саясатының жүзеге аспай қайта ішкі жағдайларды шиеленістіріп жіберуі КСРО-ның құлауын тездетті.1991 жылы 1 желтоқсанда бүкілхалықтық Қазақстан Президентін сайлау болып, сайлауда Н.Ә. Назарбаев жеңіске жетті. 10 желтоқсанда Президент Н.Ә. Назарбаев өз қызметіне кірісті. Осы күні Қазақ КСР-ын Қазақстан Республикасы деп атау туралы шешім қабылданды. 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы Конституциялық заң қабылданды, бұл күн Тәуелсіздік күні болып жарияланды.
1991 жылы желтоқсанда Тәуелсіз Мөмлекеттер Достастығын құру (ТМД) өте кұрделі жағдайда өтті.8 желтоқсанда Минскіде (Беловөжск) Белорусь, Ресей және Украин пре-зиденттері Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын құру туралы Беловежск келісіміне қол қойды. Онда жоғарыда аталған мемлекеттер 1922 жылы Одақтық келісімге қол қойып, КСРО-ны құраушылар болғандықтан: КСРО халықаралық құқықтың субъектісі ретіндө өмір сүруін тоқтатады және геосаяси мәнін жоғалтады, - деп мәлімдеді. Одан әрі: Біздің халықтардың тарихи бірлігіне, қалыптасқан қатынастарға сүйене және екі жақты келісімдерді ескере отырып, демократиялық құқықтық мемлекет құру үшін жоғарғы келісім жасаушы тараптар Тәуелсіз Мемлөкөттөр Достастығын құрады, - деп атап көрсетілді. Сөйтіп, бұл келісім 1922 жылы Кеңес Одағының құрылуы туралы шарттың күшін жойып, Тәуелсіз Мемлөкөттер Достастығын құрды.
Бұдан кейін Орта Азия және Қазақстан мемлекет басшылары Ашхабад-тағы кездесуде Беловежск келісімін талқылап, тең құқықтық дәрежеде жаңа мемлекеттер достастығын құруға өзір екендіктерін білдірді.Сөйтіп, 1991 жылы 21 желтоқсанда Алматы қаласында бұрынғы Кеңес Одағы құрамындағы 11 тәуелсіз мөмлекет арасында Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын құру туралы келісім хаттамасына қол қойылды.
Сол күні ТМД-ның құрылуы жөніндегі Алматы Декларациясына қол қой-ылды. Онда ТМД-ны құрушы мемлекеттер демократиялық, құқықтық мемлекет құруға ұмтыла отырып: Олардың арасындағы қарым-қатынастар әрбір елдің мемлекеттігін тану және құрметтеу, өзін-өзі билеу құқығының бүпжымастығы, тең құқылық және ішкі істеріне қол сұқпау ұстанымы, күш қолдану мен күшпен қоқанлоқы жасаудан, экономикалық және қысым жасау әдістерінен бас тарту, дауларды шешу, адам құқы мен еркіндігін, соның ішінде аз ұлттардың да құқығын құрметтеу, халықаралық құқық нормалары мен міндеттерді адал орындау негізінде дамиды, - деп мәлімдеді.
ТМД Жарғысы бойынша Достастыққа қатысушылар тепе-тендік негіздегі үйлестіруші институттар арқылы жұмыс істейді. Ондай ұйымдарға мемлекет басшыларының және үкімет басшыларының кеңесі жатады. Бұл ұйымдарда әр мемлекет бір дауысқа ие, ал шешім ортақ келісім жолымен қабылданады. Мемлекет басшыларының Кеңесі жылына 2 рет, үкімет басшылары жылына 4 рет жиналады, сонымен қатар кезектен тыс та өткізіледі. Достастық мемлекеттерініңтұрақты атқарушы және үйлестіруші органы - Кеңесші-үйлестіруші комитет болды. Комитет үкімет төрағаларының орынбасарла-ры деңгейінде жасақталады. Достастық шеңберінде Парламентаралық ас-самблея құрылып, жұмыс істейтін болады.
1992 жылы 2 наурызда Қазақстан БҰҰ-ның толық құқықты мүшесі болды. Елімізді дүние жүзі қауымдастығы мойындады. Сол жылы 5 қазанда Прези-дент Н.Ә. Назарбаев БҰҰ-ның Бас ассамблеясының 47-сессиясында сөз сөйледі. Президент өз сөзінде Азиядағы бірлескен іс-қимыл және өзара сенім шаралары жөнінде Кеңес шақыруды ұсынды. Ондағы мақсат Еуропадағы ЕҚЫYen үлгісінде Азиялық құрылым жасау болатын.
Кейінірек 1999 жылы 14 қыркүйекте Алматыда Азиядағы бірлескен іс-қимыл және өзара сенім ұйымының мүшесі болған мемлекеттердің сыртқы саяси мекемелерінің басшыларының бірінші кездесуі болды. Онда бұл мемлекеттердің қатынасын реттейтін Декларацияға қол қойылды. Бұл Декларация осы ұйымға мүше елдер арасындағы қарым-қатынастардың мынадай ұстанымдарын жариялады: теңдік егемендігі, жеке субъект құқығын құрметтеу; күшпен қорқыту мен күш қолданудан бас тарту; мемлекеттердің терри-ториялық тұтастығын құрметтеу; дау-жанжалдарды бейбіт жолмен шешу; ішкі ісіне араласпау; қарулануды азайтып, оған бақылау қою; экономикалық, әлеуметтік, мәдени қарым-қатынас; адам құқығы мен негізгі бостандықтарды сақтау.
Бұл кездесудегі қабылданған Декларация қазіргі заман тарихында ерекше маңызды орын алды. Өйткені Азияда 3,5 млрд адам (яғни адамзаттың жартысынан астамы) тұрады, онда әлемдік жалпы өнімнің 55%-ы, дүние-жүзілік сауданың 40%-ы шоғырланған. Алайда бұл аймақ тұрақты даму қал-пында бола алмай отыр. Декларацияда уақыт Қазақстан ұсынысының маң-ыздылығын дәлелдеді деген қорытынды жасалды. Декларацияға Азияның 16 мемлекеті қол қойды.
2002 жылы 4 маусымда Алматыда ұйымға мүше елдердің басшыларының жоғарғы дәрежедөгі бірінші Саммиті өтті. Оған Ауғанстан, Әэірбайжан. Египет, Қытай, Индия, Иран, Иэраиль, Қырғызстан, Моңғолия, Палестина, Ресей, Тәжікстан, Туркия, Өэбекстан мөмлөкөттөрі қатысты. Форумның жұмысына БҰҰ, ЕҚЫҰ, Араб мөмлөкөттөрінің лигасы сиякты халықаралық беделді ұйымдар ат салысты. Бақылаушы мемлекеттер рөтіндө Австралия, АҚШ, Индонезия, Жапония, Тайланд, Вьетнам, Украина, Корея Республикалары қатысты.
Саммитке Қазақстан Президенті Н.Ә. Назарбаев төрағалық етті. Кездесуде лаңкестікті жою және өркениеттер арасындағы байланыстарға ұн қосу туралы Алматы актісі мен ұйым Декларациясы қабылданды.Қазақстан БҰҰ мүшесі ретінде ЮНЕСКО, ЮНИСЕФ, ЭКОСОС. УВКБ сияқты ұйымдардың қызметіне белсене қатысады. Сонымен бірге халықаралық беделді үйымдармен - Халықаралық валюта қоры, Халықаралық қайта құру және даму банкі, Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық ұйымы және т.б. қатынас жасайды.
Қазақстан егемендіктің алғашқы кезінен бастап, өзінің сыртқы саясатында көпвекторлық бағыт ұстанды. Экономикалық ықпалдастық ұйымының, ұжымдық қауіпсіздік туралы келісім ұйымының, Орталық Азия экономикалық одағының, Шанхай ынтымақтастық ұйымының шеңберінде жүзеге асырылатын интеграциялық үрдістерге белсене қатысып отырады.
2. Тәуелсіздіктің қалыптасу кезеңдері
Қазақстанның егемендігінің қалыптасуын бірнеше кезеңдерге бөлуге болады. Ол - 1989-1990 жылдар, бір жағынан, әлеуметтік-экономикалық дағдарыстың терендеуімен, екінші жағынан, саяси қайшылықтарды шешуде одақтық басшылықтың дәрменсіздігімен ерекшеленді. Осы уақытта Қазақ КСР-ның Тіл туралы Заңы қабылданды, Қазақ елінде президенттік басқару институты енгізілді.
Келесі кезең -- ол Қазақ КСР-ның 1990 жылы 25 қазанда егемендік туралы Декларация қабылданған күнінен 1991 жылы желтоқсанда Кеңестер Одағының ыдырауына дейінгі уақыт. Бұл кезеңге ел басшылығының экономикалық еркін даму жолында белсенділік көрсетуі, әртүрлі саяси ұйымдар, партиялар мен қозғалыстар қызметінің өсе бастауы, ұлттық мәдени орталыктардың құрылуы тән болды.
Одан кейінгі кезең 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасының тәуелсіздігі туралы Конституциялық Заңының қабылдануынан 1992 жылдың соңына дейін созылды. Бұл кезеңде Қазақстан өз тәуелсіздігін жариялады, Қазақ елінің ортақ азаматтығы белгіленді, тәуелсіз нарыктық экономикалық жүйе, қаржы-несие, салық және кеден қызметі енгізілді, Қазақстан Респубпикасының мемлекеттік рәміздері бекітілді.
1992 жылы мамырда Президент Н.Ә. Назарбаев Қазақстанның егеменді мөмлекет ретінде қалыптасуы мен дамуының стратегиясын жариялады. Онда Президент: Біз марксизм-ленинизмнің тұманды жобасымен жарқын болашақ құрудан бас тартамыз. Бірақ бұл алдымызда болашақ жоқ деген сөз емес. Нақты мақсат болмайынша адам да, билік жүйесі де, қоғам да өмір сүре алмайды, -деп, накты тұжырымдарын жасады.
Қазақстан дамуының тұжырымдамалық моделі ашық қоғам, демократиялық бейбіт сүйгіш мемлекет құруды көздейді. Қазақстанда либералды да немесе халыктық капитализм де, таза немесе жаңартылған социализм де болмайды, қарапайым көп укладты рыноктық экономикасы бар демократиялық қоғам болады.... Одан әрі Қазақстанға сипаттама беріліп, оның даму ерекшелігі көрсетілді: дамыған елдерге тән белгілері - халықтың жалпы білімділігі, кең көлемдегі ғылыми-зерттеу мекемелері, ғарыштық зерттеулердің жүргізілуі; дамушы елдерге тән белгілері - экономиканың шикізаттық бағыты, экологияның ластануы, шетел инвестициясы мен жаңа технологияға деген сұраныс, инфрақұрылымныңартта қалуы. Бұған қоса Қазақстан ауқымды территориясымен, оның құрлықтың ортасында орналасуымен, табиғи байлыктың мол қорымен, халықтың көп ұлтты құрамымен ерекшелен-еді.
1992 жылы 4 маусымда мемлекеттік Ту, Елтаңба, Қазақстан Республикасының Әнұраны бекітілді. Мемлекеттік рәміздер - мәдениет пен тарихтың айнасы, ол азаматтардың ұлттық санасын оятуға қызмет етеді және еліміздің қайталанбас мазмұнын баян етеді. Қазақстан Республикасының мемлекеттік Туының авторы - Ш. Ниязбеков. Президенттің Қазақстан Республикасының рәміздері туралы Жарлығы бойынша, ол көгілдір түсті, тік төртбұрышты матадан жасалынған, ортасында нұр шашып тұрған күн, оның астында қанат жайған қыран бейнеленген. Тудың сабының тұсын ұлттық өрнекпен нақыш-талған тік жолақ көктеп өтеді. Сондай-ақ ұлттық өнер нақышын көрсететін ою-өрнек салынған. Күн, оның сәулесі, бүркіт және оюлар алтын түстес болып келеді. Тудың аспан тәрізді көк түстен жасалуы көшленділердің тегін, бейбітшілікті, тыныштықты білдіреді. Күн бейнесі өмір нәрін, байлықты, мол-шылықты бейнелейді. Қыран бостандықты, намысты, ерлікті, биік арман-мұратты оймен ұштастырады. Тудағы қошқар мүйіз оюы - Қазақ жерінде ежелден келе жатқан көшпенділерге тән ою-өрнек.
Жоғарыда айтылған Жарлық бойынша Мемлекеттік Елтаңба белгіленді. Ел таңбаның авторлары - Ж. Мәлібеков, Ш. Уәлиханов. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасында көгілдір түс аясында шаңырақ бейнеленген, шаңырақты айнала уықтар күн сәулесіндей тарап шаншылған, оны аңыздардағы пырақты аттар қанаты көмкеріп тұр. Елтаңбаның төменгі жағында Қазақстан деген жазу бар. Киіз үй - көшпенділер мәдениетінің сыйы. Шаңырақ - қазақ халқы үшін айрықша қастерлі ұғым. Ол - Қазақстанды мекендейтін барлық адамдардың ортақ отбасының, ортақ үйінің нышаны. Ай мүйізді.алтын қанатты қос пырақ киелі шаңырақты қос қапталынан орап, пәле-жаладан, қауіп-қатерден қызғыштай қорып тұрғандай әсер қалдырады. Ортақ үйіміз - қасиетті Отанымызға қалтқысыз қызмет ету идеясын білдіреді. Жұлдыз - барлық бес құрлықтағы мемлекеттермен, халықтармен ашық қарым-қатынас жасауға деген ұмтылыстың белгісі.
Мемлекеттік Әнұранның әнін жазғандар М. Төлебаев, Е. Брусиловский, Л. Хамиди; сөзін жазғандар М. Әлімбаев, Қ. Мырзалиев, Т. Молдағалиев, Ж. Дәрібаева болды. 2006 жылы қаңтарда Қазақстан Республикасының жаңа Әнұраны қабылданды. Ол бұрыннан қазақстандықтардың ресми емес Әнұранына айналып кеткен Менің, Қазақстаным! әні еді. Сол себепті де оны Қазақстан парламенті бірауыздан ресми Әнұран ретінде бекітті. Әнұран-ның сөзін жазғандар Ж. Нәжімеденов пөн Н. Назарбаев, әнін жазған Ш. Қалдаяқов.
жылы қаңтарда тәуелсіз Қазақ елінің алғашқы Конституциясын қабылдаудан кейін, кезекті жаңа дәуір басталды. Ол 1995 жылы наурызда аяқталды. Осындай тарихи өзгерістөрдің ішінде егеменді мемлекетіміздің маңызды оқиғаларының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.