Мұнай кен орындарын игеруді модельдеу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

МҰНАЙ КЕН ОРЫНДАРЫН ИГЕРУДІ МОДЕЛЬДЕУ
2.1 Игеру үдерістерінің және қабаттардың модельдері
Модель деп кең ғылыми мағынада реалды және ойша түрде құралған құрылымды айтады. Ол құрылым игеріліп жатқан объектіні толығымен ашып көрсетуі қажет. Модель атауы латын тілінен аударғанда өлшем, үлгі деген мағынаны береді. Модельдеу табиғатты және қоғамды танып білу әдістерінің бірі болып табылады, ол техникада кең қолданыс тапты және ғылыми-техникалық алға жылжудың маңызды сатысы саналады.
Мұнай кен орындарының модельдерін құру және олардың негізінде есептеулерді жүргізу - инженерлер мен зерттеуші-мұнайшылардың ең басты міндеті.
Мұнайлы, газды және газдыконденсатты кен орынның геологиялық-физикалық зерттеулер кен орны жайлы жалпы көріністерді ұсынады. Кен орнын игеру жөніндегі өзара байланысты мөлшерлі жүйе - оның игеруінің моделі, ол қабаттың және кен орнын игеру үдерісінің моделінен тұрады.
Қабаттың моделі - оның геологиялық-физикалық көріністері жайлы мөлшерлі ұсыныстарының жүйесі. Кен орындарды игеру үдерісінің моделі - мұнай мен газды жер қойнауынан шығару үдерісінің моделі.
Кен орнын игеру үрдісінің моделі − мұнайды жер қойнауынан шығару үдерісіндегі санды жүйесі. Мұнай кен орындарын игеру моделі кезінде қабат моделінің қандай да бір түрін қолдана беруге болады, ең бастысы қабаттың қасиеттерін анық көрсете білсе болды.
Қабат моделін оның геометриялық пішінін есептейтін сұлбасынан ажырата білу керек. Мысалы, қабат моделі қабыршақты-біртекті емес болады. Есептік сұлбада бірдей модельдегі қабаттар дөңгелек тәрізді және түзусызықты пішін ретінде болады.
Мұнай кен орындарының игеруі есебімен айналысып отырған инженердің ең басты мәселесі кен орынның геолого-геофизикалық зерттелуі нәтижесінде алынған модельдің есебін құру және ұңғымаларды гидродинамикалық зерттеу.
2.2 Қабат модельдерінің түрлері
Мұнай кен орындары табиғаттың объектілері ретінде әртүрлі қасиеттерге ие болады. Мұнай тек қана кеуекті жыныстарды ғана қанықтырып қоймай, микроскопиялық жарықшаларда, каверндерде, доломиттерде, әктастарда да бола алады.
Мұнай-газды құрамы бар жыныстардың ерекшеліктерінің бірі − бұл қабаттың әр аймақтарындағы коллекторлық қасиеттерінің әртүрлілігі 53
(кеуектілік, өткізгішітік). Мұны мұнай және газ коллекторларының жыныстарының қасиеттерінің өзгеріп тұруын қабаттың литологиялық біртекті еместігі деп атайды.
Екінші мұнай және газ коллекторларының ерекшеліктері − оларда жарықшақтың болуы.
Кен орнын игеру кезінде жоғарыда айтылып отырған ерекшеліктер жер қойнауынан мұнайды жер бетіне шығару кезінде елеулі әсер береді.
Қабат модельдері детерминирленген және статикалық ықтималдылық болып екіге бөлінеді.
Детерминирленген модель дегеніміз − бұл қабат қасиеттерінің және фактілік құрылуының қалыптастыру моделі. Басқа сөзбен айтқанда, детерминирленген модель қабаттың ерекшеліктерінің есебі кезінде де қабаттың фотосуретіне ұқсас болу дегенді білдіреді.
Тәжірибелік түрде қабаттың детерминиленген моделін қолдану тез жұмыс істейтін есептеу техникасының жақсы дамуының және сәйкесінше математикалық әдістердің арқасында жүзеге аса бастады. Детерминиленген модельді қолданып, мұнай кен орындарын есептеу үдерісі кезінде қабаттың барлық ауданын және оның көлемін берілген есептің анықтылығына, игеру үдерісінің қиындығына және ЭЕМ байланысты белгілі жәшік санына бөледі.
Статикалық-ықтималдылық модельдері қабаттың қасиеттерін толы-ғымен айқындай алмайды. Мұнай кен орындарын игеру теориясында және тәжірибеде кең қолданыс тапқан қабат моделінің түрлері:
1. Біртекті қабаттың моделі. Бұл модельде бір нүктеден екінші нүктеге өзгеріп отыратын мұнайлы қабаттың негізгі параметрлерін (кеуектілік пен өткізгіштік) орташа алып отырады. Біртекті емес статикалық-ықтималдылық мағынадағы қабаттың моделін, шынында біртектігі соншалықты үлкен емес қабаттар үшін қолданады.
2. Қатпарлы қабаттың моделі. Бұл модельде кеуектілік mi мен өткізгіштіктен ki тұратын құрылымдық қарастырылады. Сонда, қабаттың барлық қалыңдығынан h, кеуектілік шегінде Δmi және өткізгіштік шегіндеΔki қосылып Δhi бөлшегін құрайды.
3. Жарықшақты қабаттың моделі. Егер мұнай қабатта жарықшақтарда жиналатын болса, онда мұндай қабаттың моделі b*ені b тесіктерімен бөлінген, шегі L-ге тең болатын l* өткізілмейтін кубтардың жиынтығынан тұруы мүмкін. Бұл жағдайда шынайы қабатта әртүрлі өлшемдегі және әртүрлі пішінде болатын, сондай-ақ ені әртүрлі жарықшақтардан тұратын, жыныс қапталысының бар болуы әбден мүмкін.
4. Жарықшақты кеуекті қабаттың моделі. Осы модельге сәйкес келетін шынайы қабаттарда, жарықшақтарда кездесетіндей, кеуектілік пен өткізгіштік қапталдарында болатын мұнайдың өндірістік қоры болады.
Жоғарыда айтылып өткен барлық модельдердің түрлері (біртекті, қатпарлы, жарықшақты және жарықшақты-кеуекті қабат) статикалық-ықтималдылыққа жатады. Егер де шынайы қабат, шынында біртекті 54
болатын болса, сәйкесінше біртекті қабаттың моделі детерминирленген деп санауға болады. Бірақ табиғатта шынайы біртекті қабаттар өте сирек кездеседі.
2.3 Қабыршақты-біртексіз қабаттың моделін құрастыру
Бұл модель, жалпы алғанда қабаттың адресті моделін құрастырғанда қолданылатын жұмыстардың қолданылуына негізделген.
Қабаттың бөлек қабатшаларының қасиеттерін оқып үйренгеннен кейін келесі әрекеттер іске асады.
1. Абсолютті өткізгіштігі Δki шегінде болатын бөлек қабатшалардың Δhi қалыңдығын көрсететін кестені толтырады.
2. Көрсетілген кестедегі мәліметтерден барлық зерттелген қабатшалардың жалпы қалыңдығын табады: h = ΣΔhi.
3. Өткізгіштігі ki немесе салыстырмалы аз диапазонда өзгеретін Δki өткізгіш барлық қабатшалардың жалпы қалыңдықтағы өз үлестерін анықтайды.Мынадай түрде өткізгіштіктің гистограммасын құрады:

(2.1)
4. Гистограмманы таралудың салыстырмалы-статикалық тығыздығы ретінде қабылдайды және оған сәйкес аналитикалық тәуелділікті таңдайды.
Кәсіпшілік мәліметтерден таралу графигі түрінде құрастырылған, аналитикалық аппроксимацияланатын гистограммалардың көрсетілу қажеттілігі мынаған байланысты: біріншіден, әртүрлі қабатқа өзіндік таралудың статистикалық-салыстырмалы тығыздығы сәйкес келеді. Мысалы, зерттеліп отырған қабаттың қандай да бір белгілі типке жататынын біле отырып, бірнеше нүктемен-ақ өткізгіштіктің таралу тығыздығының графигін тұрғызуға болады. Әсіресе, зерттеудің алғашқы кезеңінде қабат параметрлерінің нақты өлшемдері жеткіліксіз болғанда да қабат моделін жасау үрдісін жылдамдатады.
Екіншіден, қабат параметрлері таралуының тығыздығын аналитикалық көрсету жер астынан мұнайды алу үрдісінің салыстырмалы қарапайым модельдерін қолданғанда, қабатты игеру көрсеткіштерін аналитикалық анықтауға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар кәсіпшілік параметрлердің таралуының тығыздығын аналитикалық түрде көрсету қабатты жақсы сипаттау үшін маңызды математикалық-салыстырмалылық теориясы көріністерін қолдануға мүмкіндік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.