ХХ ғасырдың 90 - жылдарындағы Қытайдың азық - түлік қауіпсіздігі саясаты

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

ХХ ғасырдың 90-жылдарындағы Қытайдың азық-түлік қауіпсіздігі саясаты
Мақала Қытайдың экономикалық қауіпсіздігінің құрамдас бөлігі ретінде азық-түлік қауіпсіздігі проблемасына арналған. ХХ ғасырдың 90-жылдарындағы Қытайдағы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесінің шешімі қарастырылды. Қытайдағы азық-түлік қауіпсіздігі мәселелері алғаш рет 90-жылдардың басында талқыланды. Мақала ғаламдық контекстегі азық-түлік қауіпсіздігінің анықтамасына арналған. Азық-түлік қауіпсіздігі түрлері қарастырылған. 90-жылдары Қытайда елдің азық-түлік қауіпсіздігіне нақты қауіп төнгендігі айтылады. Талдау көрсеткендей, Қытайдағы индустрияландыру процесінің жеделдеуіне байланысты көптеген далалық жерлер инфрақұрылым нысандарын салу үшін пайдаланылады және ауылдағы жұмыс күші күрт қысқарады. Өсіп келе жатқан қатердің себебі Қытайдағы реформалардың нәтижесінде жедел экономикалық даму және оның кейінгі әсері екендігі дәлелденді. Қытай үкіметінің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша тиімді шараларына ерекше назар аударылады. Қытайдың мемлекеттік аграрлық саясаты азық-түлік өндірісін кеңейтуге және бір ауданның өнімділігін арттыруға бағытталған. Автор ХХ ғасырдың 90-жылдарындағы Қытайдағы азық-түлік қауіпсіздігі мәселелерін шешу барысында мемлекет маңызды рөл атқарды деп дәлелдейді.
Кілт сөздер: азық-түлік қауіпсіздігі; экономикалық даму; азық-түлік қауіпсіздігінің нысандары мен әдістері; Қытайдың аграрлық саясаты.

КІРІСПЕ
Қытайдағы азық-түлік қауіпсіздігі мәселесі алғаш рет 90-шы жылдардың басында талқыланды. Алайда, 1974 жылғы желтоқсанның басында азық-түлік қауіпсіздігі термині бүкіл әлемде азық-түлік бағасының өсуіне байланысты туындаған азық-түлік тапшылығы проблемаларын анықтау үшін Қытайдың экономикалық саясатының тәжірибесіне енген болатын. Кейін Қытайдың саяси тәжірибесінде азық-түлік қауіпсіздігі термині 1980 жылдардағы аграрлық саясаттың негізгі бағыттары құжатымен енгізілді, онда азық-түліктің өзін-өзі қамтамасыз ету деңгейін біртіндеп көтеру және азық-түлік нарығын ырықтандыру бағдарламасына сәйкес келу міндеттері қойылды.
Біріккен Ұлттар Ұйымының (БҰҰ) Азық-түлік және ауылшаруашылық ұйымы (ағыл. Food and Agriculture Organization -- FAO (ФАО)) азық-түлік қауіпсіздігінің келесі параметрлерін белгіледі:
1) елдің азық-түлікпен өзін-өзі қамтамасыз етуі 95% -дан аспауы керек;
2) жан басына шаққандағы астық шығыны жылына 140 кг-нан асуы керек;
3) азық-түлік қоры азық-түліктің жылдық тұтыну көлемінің кемінде 18% -ын құрауы керек [刘铮, 2009, 页 93].
Басқаша айтқанда, қазіргі уақытта азық-түлік қауіпсіздігі дегеніміз - барлық халықтың салауатты және белсенді өмір сүруі үшін қажет кез-келген уақытта азық-түлік ресурстарына қол жетімділігі.
Н. Е. Назарова өзінің мақаласында азық-түлік қауіпсіздігін бағалаудың үш деңгейін ескеруді ұсынады:
- астық қорының мөлшері мен жан басына шаққандағы өндіру көлемімен сипатталатын ғаламдық азық-түлік қауіпсіздігі;
- импорт көлемі мен импорттың қатынасы арқылы анықталатын мемлекеттік деңгейде азық-түлік қауіпсіздігі;
- азық-түлік тұтыну көлемі мен халықтың табысы туралы мәліметтермен өлшенетін аймақтық деңгейде азық-түлік қауіпсіздігі [Назарова және т.б., 2016, 118 б.].
Қазіргі зерттеушілер азық-түлік қауіпсіздігінің үш негізгі формасын анықтайды:
- азық-түліктің физикалық қол жетімділігі - азық-түлік өнімдерінің бүкіл ел бойынша тиімді сұранысқа сәйкес келетін мөлшерде және ассортиментте үнемі болуы;
- азық-түліктің экономикалық қол жетімділігі - олардың әлеуметтік мәртебесі мен тұрғылықты жеріне қарамастан тұтынушыға қол жетімділігі;
- азық-түлік қауіпсіздігі - бұл өнімнің тамақ үшін жарамсыз немесе адамдар үшін қауіпті болатын нәрселердің болмауы [Ускова және т.б., 2014, 15 б.].
Азық-түлік қауіпсіздігінің барлық нысандары басты міндетті шешуге бағынады - мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігі мен халықтың әл-ауқатын арттыру.
Осы бағытта дамуды басқаратын негізгі халықаралық ұйым - ФАО. Осы ұйымның құрамында әлемдегі азық-түлік ресурстары көлемінің өзгеру динамикасы туралы үнемі саммиттер өткізіліп тұрады, әлемдік астық нарығының тұрақтылығына қатысты болжамдар жасалады.

2.Қытайдағы азық-түлік қауіпсіздігіне қатер
Қазіргі уақытта әлем халықтарын тамақ өнімдерімен қамтамасыз ету жағдайы бірқатар аймақтарда қауіп төндіруде, ол В.К.Чащиннің пікірі бойынша төменде көрсетілген:
- аймақаралық деңгейде мықты сауда қатынастарының болмауы және аумақтардың экономикалық оқшаулануының басымдылығы;
- мемлекет қажетті қорлардың жетіспеуі себебінен егін шықпай қалған жағдайда белгілі бір аймақты негізгі азық-түлік өнімдерінің белгілі бір жиынтығымен қамтамасыз ете алмауы;
- ауылшаруашылық өнімдерін қалаларға импорттау көлемінің ұлғаюы жағдайында ауылдарды жұмыспен қамту мәселесін шешу мүмкін еместігі [Чашин, 2004].
Қытайда азық-түлік қауіпсіздігі алғаш рет 90-жылдардың басында қаралды. Реформа кезеңінде елдің азық-түлікпен қамтамасыз етілуіне нақты қауіп туындады. 90-жылдардың басында Қытай өзінің ауылшаруашылық құрылымын әртараптандырды - егістік жерлер орман мен жайылымдарға ауыстырылды, бұл егістік жерлердің қысқаруының басты себебі болды. Сонымен қатар, Қытайдағы индустрияландыру процесінің жеделдеуіне байланысты көптеген ауылшаруашылық жерлер мемлекеттік және жеке меншік кәсіпорындардың құрылысына пайдаланыла бастады. Қытайдағы егістік алқаптардың аумағы едәуір қысқарды, сонымен қатар табиғи апаттар салдарынан егістік жерлердің бір бөлігі айналымнан алынды. Мемлекеттік жер әкімшілігінің статистикасына сәйкес, 1986-1995 жылдар аралығында егістік жерлердің жалпы ауданы 6789 миллион гектарға, ал 1990-1995 жылдар аралығында - 3711 миллион гектарға азайды [陈百明 және т.б., 1998, 页 44].
Сол кезеңде индустриализация процесінің үдеуіне және урбанизацияның қарқынына байланысты көптеген шаруалар жұмыс іздеуге қалаларға бет алды. Осыған байланысты ауылдағы жұмыс күші күрт қысқарды.
Сонымен қатар, елдегі халықтың кірісінің өсуімен азық-түліктің әртараптандыру үрдісі байқалады, сонымен қатар азық-түлік шикізатына сұраныс айтарлықтай өсті.
90-жылдардағы Қытайдың азық-түлік қауіпсіздігіне қауіп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.