Оқушылардың дүниетанымын қалыптастыруда пәнаралық байланыстардың маңыздылығын түсіну

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті

МӨЖ
Тақырыбы: Мектептің физика курсындағы пәнаралық байланыстардың рөлі және пәнаралық байланыстарлдың атқаратын қызметі

Орындаған:Мамед Жарқынай
Тобы:МФОК 212
Тексерген: Қозыбай Анарбек Қозыбайұлы

Алматы, 2022

Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

1. Оқыту процесіндегі пәнаралық байланыс ұғымын анықтаудағы әр түрлі жолдары
2. Оқытудағы пәнаралық байланыстардың функциялары мен рөлдері
3. Пәнаралық байланыс оқуға деген мотивациясын қалыптастыру құралы ретінде
III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Жалпы білім беретін мектептегі физиканы оқытудағы пәнаралық байланыстардың мүмкіндіктерін ашып, оларды физика сабақтарында қолдана білу. Оқушылардың қызығушылықтарын арттыру және пәнаралық байланысты жаңа технологиялар арқылы ұйымдастыру. Пәнаралық байланыстар арқылы оқушылардың білімдері мен біліктерін, дағдыларын қалыптастыру.
Аралық коммуникация - бұл бүгінгі ғылымда және қоғам өмірінде болып жатқан интеллектуалды процестердің қысқаша көрінісі. Бұл байланыстар мектеп оқушыларының практикалық және ғылыми-теориялық дайындығын арттыруда маңызды рөл атқарады.
Пәнаралық байланыстарды жүзеге асыру оқушыларға табиғат құбылыстары мен олардың өзара байланысы туралы тұтас түсінік қалыптастыруға көмектеседі, білімді іс жүзінде мағыналы және қолданбалы етеді, бұл оқушыларға басқа пәндерді оқуда алған білімдері мен дағдыларына көмектеседі. Болашақтағы түлектердің өндірістік, ғылыми және қоғамдық өміріндегі жеке мәселелерді оқу кезіндегі және сыныптан тыс жұмыстарда қарастыру кезіндегі нақты жағдайлар қарастырылады.
Айтылғандардың барлығы өзектілік туралы ғана емес, жалпы білім беретін мектептегі физика сабақтарында пәнаралық байланыстарды қолдану қажеттілігі туралы айтуға мүмкіндік береді.

Оқыту процесіндегі пәнаралық байланыс ұғымын анықтаудағы әр түрлі жолдары

Физиканы оқыту процесінде пәнаралық байланысты жүзеге асыру белгіленген талаптарға сай келеді. Бұл проблеманы қазіргі заманғы жаңартылған білім беру мазмұны позициясынан түзету және нақтылау қажет.
Я.А.Коменский, И.Г.Песталоцци, Д.Локк, К.Д.Ушинский еңбектерінде академиялық пәндер арасындағы өзара байланыс мәселесіне үлкен көңіл бөлінді. Олар білім мен дүниетанымның шынайы жүйесін құру, оқу материалы мазмұнында табиғат тұтастығын көрсету үшін пәнаралық байланыстардың қажеттілігін негіздеді. Я.А.Коменский өзара байланыста болатын барлық нәрсені бірдей байланыста оқыту керек деп атап өтті.
К.Д.Ушинский оқушының басындағы бей-берекетсіздікті еңсеру мұғалімдердің келісілген жұмысымен мүмкін болады, олардың әрқайсысы тек өз пәні туралы ғана емес, балалардың ақыл-ойының дамуы туралы ойлайды деп сенді. Қ.Д. Ушинский, бұрын зерттелген материал мен жаңа білім арасындағы байланысты орнату - білімді игеру процесі деп санады. Мұнымен ол оқытудағы жүйелілік үшін пәнішілік және пәнаралық байланыстардың дамуын қарастырды.
И.Г.Песталоцци білім беру пәндерін өзара байланыстыру қажет екендігі туралы жазды, ол бір объектінің екіншісінен ажырау кезіндегі қаупін атап өтті, өйткені бұл өзара байланыс формацияның кіріктірілген қалыптасуына ықпал етеді.
В.Н.Федоров, В.Н.Максимова, Д.М. Кирюшина ғалымдарының зерттеулерінде жалпы педагогикалық позициялардан пәнаралық байланысты білім мен тәрбиеге кешенді қарау тәсілдерінің бірі ретінде қарастырады.
Пәнаралық байланыстар ұғымының бір мағыналы анықтамасы жоқ, өйткені бұл ұғым көпөлшемді және оқытудың мазмұны, әдістері, формаларының шеңберімен шектелмейді. Әр түрлі авторлар үшін дидактикалық шарт әр түрлі анықталады.Мысалы, А.В.Усова өз еңбектерінде пәнаралық байланыстарды оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту, білімді игеру процесін оңтайландыру, оқытудың ғылыми-теориялық білім деңгейін көтерудің дидактикалық шарты деп анықтайды.Н.М.Бурцева сонымен қатар пәнаралық байланыстар - бұл дидактикалық шарт, тек оны түсіну арқылы ол ғылыми білімді интеграциялаудың оқу процесінде көрінуіне, оларды жүйелендіруге, оқу үдерісін оңтайландыруға, ғылыми дүниетанымның қалыптасуына ықпал етеді, әркімнің бағдарлы бағдарына сүйене отырып, әлеуетті мүмкіндіктер деп санайды.
Н.М.Черкес-Заде пәнаралық байланыстарды дидактикалық шарттардың бір түрі ретінде айтты, бұл оқу үдерісін жүйелеуге ықпал етеді және оқушылардың білімді игеру күшін арттырады. Нәтижесінде білім тек нақтыланып қана қоймайды, сонымен қатар қорытылады, бұл оқушыларға осы білімді жаңа жағдайларға ауыстырып, оны практикада қолдануға мүмкіндік береді.
М.М. Левина, П.А. Лошкарева сияқты зерттеушілер пәнаралық байланысты дидактикалық шарт ретінде қарастырады, соған байланысты: оқушылардың танымдық қабілеттері дамиды, олардың ақыл-ой белсенділігі едәуір артады, қызығушылықтары артады, өйткені оқушылар басқа оқу пәндерінің мәселелерін біле отырып, эксперименттік материалдарды өздері шеше алады.
Әр түрлі пәндер бойынша бағдарламалар мен оқулықтардың дәйектілігін қамтамасыз ету құралы ретінде пәнаралық байланыстарды тар әдістемелік түсіну де бар. Бірақ бұл өте қиын процесс, өйткені әр түрлі пәндердің бағдарламасы сәйкес келе бермейді, өйткені кейбір мектеп пәндерінде оқушылар ұғымдар мен анықтамалармен таныс болған, дегенмен бұл кезеңде олар басқа академиялық пәндерден білім мен дағдыларды қалыптастыруы керек еді. Мұғалімдер бір-бірімен ынтымақтастық жасайды, сол арқылы белгілі бір түсініктер мен заңдардың орындалуына зиян келтірмеуге тырысады.И.Д.Зверев пен В.Н.Максимова пәнаралық байланыс логикалық тұрғыдан толық формада әмбебап түрде, әр түрлі объектілер құрылымының элементтері арасындағы саналы қарым-қатынаста көрінетіндігін баса айтады.
А.С.Адыгозалов өзара байланыс өз кезегінде қасиеттерін әр түрлі ғылымдар зерттейтін материалдық әлемнің бірлігі мен тұтастығынан туындайды деп санайды. Осы тәсілден пәнаралық байланысты жүзеге асыру әр түрлі оқу пәндері бойынша білімді интеграциялаудың маңызды құралы ретінде қызмет ететіндігі шығады. ол математиканы оқытудың қолданбалы функциясын жүзеге асыруда олардың дүниетанымдық рөлімен қатар пәнаралық байланыстардың негізгі педагогикалық мақсатын көрді.Егер құбылыстар байланысының жалпы философиялық түсінігін бейнелейтін және жүйелердің физиологиялық пен психологикалық жұмысымен келісетін жүйелік жүйенің дидактикалық принципінің көрінісі ретінде пәнаралық байланыстарға көзқарас туралы және әдістер жүйесімен, мектеп оқушыларының дүниетанымын, олардың сенімдерін, жеке қасиеттерін қалыптастыруға бағытталған оқыту құралдары мен формаларын шарттайды.
Оқытуда жүйелілік принципін қолдану тек бір пән шеңберімен шектеліп қалуы мүмкін емес, пәнаралық байланыс, білімді дамытудың сабақтастығы мен болашағы қажет, өйткені пәнаралық байланыстар арқылы құбылыстардың концепциялардағы тірі байланысы адамның көрінісі көрсетіледі. Оқушылар білімді алады және оны кез-келген оқу саласында қолдана алады. Оқу іс-әрекетін қалыптастыру тәсілдерінің бірі - оқу процесінің тиімділігі үшін сабақтарда пәнаралық байланысты жүзеге асыру. Г.И.Вергелестің пікірінше, пәнаралық байланыстарға оқушылар арасында қалыптасуы керек дағдылар, қабілеттер, іс-әрекет тәсілдері арасындағы, білімді оқыту әдістері мен тәсілдері арасындағы, мұғалімдердің оқушыларға қатысты іс-әрекеттері арасындағы байланыс жатады.
Пәнаралық байланыс ұғымының анықтамаларын жаңартылған мемлекеттік білім беру мазмұнының талаптарымен салыстырайық.
Нәтижені талдау негізінде ұсынылған анықтамалар жаңартылған білім беру мамзұнының талаптарына ішінара сәйкес келеді деген қорытынды жасауға болады. Біз жаңа талаптар позициясынан анықтама тұжырымдаймыз, бұл жалпы білім беретін мектептегі оқыту процесінің стратегиясын құруға деген көзқарасты одан әрі түзетуге мүмкіндік береді. Пәнаралық байланыс - бұл ғылымның қазіргі заманғы даму деңгейіне және практикаға әлеуметтік меншікке, сонымен қатар дағдыларға сәйкес келетін интегралды дүниетанымды қалыптастырудың білім беру процесінде көрініс табатын дидактикалық шарт. Нәтижесінде білім тек нақтыланып қана қоймайды, сонымен қатар жалпыландырылады, бұл оқушыларға осы білімді жаңа жағдайларға ауыстыруға және оны практикада қолдануға мүмкіндік береді
Сонымен, пәнаралық байланыстарды оқытудағы түсіну өте жан-жақты және мектеп физикалық білім беруді құрудағы заманауи тәсілдер ұстанымынан бейімделуді және нақтылауды қажет етеді деген қорытынды жасауға болады.

2. Оқытудағы пәнаралық байланыстардың функциялары мен рөлдері

Бұрыңғы уақыттардан бастап мұғалімдерді білім беру үдерісіндегі интеграция мәселесі қызықтырды. Мәселен, мысалы, Я.А. Коменский грамматика мен философияны, философия мен әдебиетті, Джон Локки тарих мен географияны өзара байланысты зерттеуді жақтады. Сондай-ақ пәнаралық байланыстардың қажеттілігін В.Ф. Одоевский, К.Д. Ушинский, Н.К. Крупская және басқа мұғалімдер атап айтты, олар пәнаралық назарға көп көңіл бөлген.
Қазіргі уақытта пәнаралық байланыстардың маңыздылығы мен өнімділігі оқыту мен білім беру үдерісіне енгізу процесінде күмән тудырмайды. Ғылым дамуының қазіргі кезеңі ғылымдардың біртұтас тұтастығымен бірігуімен және өзара байланысуымен сипатталады. Мұғалімдер интеграция сияқты форманы қолдана отырып, сабақтарды ұйымдастыру түрлерін әртараптандыруға тырысады.
Пәнаралық байланыстар - бұл оқушыларға табиғат құбылыстары туралы тұтас түсінік қалыптастыруға мүмкіндік беретін, әр түрлі пәндерді оқуда білімдерін пайдалануға көмектесетін интеграциялық процестің нақты көрінісі.
Оқушылар пәндерді оқуда, алған білімдері мен дағдыларын басқа пәндерде қолданады және іске асырады. Сонымен қатар білім мен дағдыларды белгілі бір жағдайларда, жеке мәселелерді оқу кезінде де, сыныптан тыс жұмыстарда да қолдану мүмкіндігі бар.Білім, кәсіптік, шығармашылық іс-әрекетте және ғылыми зерттеулерде білімді қолдана білу. Бұл оқушыларға әртүрлі пәндер бойынша өздерін еркін бағдарлауға көмектеседі[8; 97б.].
Сонымен, сабақтың белгілі бір кезеңінде кез-келген тақырыпты оқып-үйрену кезінде оқушылар өмірден мысалдар келтіре алады және әр түрлі пәндерден алынған білімдерді қолдана отырып, логикалық және эксперименттік есептерді шығарады.
Пәнаралық байланыстарды қазіргі ғылыми білімнің өзіне тән белгілерінің бірін құрайтын ғылыми аралық байланыстардың оқу үрдісіндегі көрінісі ретінде қарастырған жөн. Ғылымаралық өзара әрекеттесу түрлерінің үш жалпы бағытын бөліп қарастыруға болады:
1. Әр түрлі ғылымдардың бір объектіні кешенді зерттеуі.
2. Басқа ғылымдардағы әртүрлі объектілерді зерттеу үшін бір ғылымның әдістерін қолдану.
3. Әр түрлі объектілерді зерттеу үшін әр түрлі ғылымдардың бірдей теориялар мен заңдарды қатыстыруы.
Қазіргі жағдайда оқушылар алған білімдерін практикада еркін қолдана алатындай етіп, кең қабілеттерін тасымалдау қасиетін иеленетін оқушыларды жеке емес, басқалары іс жүзінде жалпыланған дағдыларды қалыптастыру қажеттілігі туындап отыр.
Пәнаралық байланыс оқытуда бірқатар функцияларды орындайды:
1. Әдістемелік функция - тек олардың негізінде оқушыларға ғылыми білімдер мен табиғатқа деген көзқарастарды, оның тұтастығы мен дамуы туралы қазіргі заманғы идеяларды, теориялық ойлауды қалыптастыруға болатындығында көрінеді.
2. Оқытушылық функция - олардың көмегімен мұғалім оқушылардың білімінің жүйелілік, тереңдік, хабардарлық, икемділік сияқты қасиеттерін қалыптастыратындығында. Мұғалім шығармашыл, шығармашыл, білімді және өзін-өзі ұстауға икемді болуы керек. Пәнаралық байланыстар ұғымдарды дамыту құралы ретінде қызмет етеді, олардың жалпы түсініктермен байланысын сіңіруге ықпал етеді.
3. Дамытушылық функция - оқушылардың жүйелік және шығармашылық ойлау қабілетін дамыту. Олардың танымдық белсенділігін, икемділігі мен ақыл-ойының тәуелсіздігін, сондай-ақ танымға қызығушылығын қалыптастыруда орнын табады. Пәнаралық байланыстар қызметтің бір түрінен екінші түріне ауысу қиындықтарын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.