Солтүстік Харасан кен орнын геологиялық зерттеу

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ
Жұмыс ауданы Хорасан кен орнының оңтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан. Ол Қазақстан Ресубликасының Қызылорда облысының Жаңақорған ауданының аумағында орналасқан.
Оңтүстік Қазақстандағы радиоактивтік шикізаттың қарқынды өндірілуіне байланысты қайта барлау мен пайдалану барлау мақсатымен Хорасан уран кен орнында эксплуатациялық барлау кезіндегі ұңғымадағы геофизикалық зерттеулерді жүргізу қажеттілігі пайда болды.
Уранды кен құрамынан бөлудің көптеген түрлері белгілі. Ол кеннің минералдық құрамының әртүрлілігіне байланысты болып табылады.
Уран ауыр элементтер қатарына жатады. Реттік саны 92. Бұл элементті 1782 жылы неміс ғалымы Клапрот ашқан. Ал оның радиоактивтілік қасиетін 1896 жылы Беккерель анықтаған. Содан бастап бұл элементке қызығушылық та арта түскен. 1898 жылы ерлі-зайыпты Кюрилер уран кенінің құрамынан радий мен полоний радиоактивті элементтернің болатындығын анықтаған. Осы сәттен бастап уран кенін радий өндіру үшін қолдана бастаған. Ал уран тек зиянды зат ретінде қалды. Тек 1939 жылы ғана уран ядросының ыдырауының салдарынан үлкен көлемдегі энергия өндіруге болатындығы анықталып, ол ғылым мен заманауи техника саласында үлкен маңызға ие болды. 1942 жылы Ферми ең бірінші атом реакторын жасап, онда уран ядросының ыдырауының тізбектелген реакциясын жүзеге асырды. Осыдан кейін уран өндіру тез арада дамып, тау-кен өндірісіндегі ірі салаға айналды. Көптеген ірі өндіріс компанялары да уран шикізатын өндірумен айналысып, үлкен табыстарға жеткен.

1 ЖАЛПЫ БӨЛІМ
1.1 Геологиялық тапсырма
Жұмыс ауданы Солтүстік Хорасан уран кен орны Қызылорда облысының Жаңақорған ауданында Сырдария өзенінің сол жағалауында орналасқан
Харасан-1 учаскесі - "Қызылқұм" ЖШС игеру объектісі Солтүстік Харасан кен орны алаңының солтүстік жартысын алады.
Геологиялық бөлменің жалпы ауданы 82,2 ш. км. құрайды. Міндеттерді шешу әдістері:геофизикалық,гидрогеология лық,инженерлік-геологиялық, геотехно- логиялық және аналитикалық зерттеулер кешенін жүргізе отырып, 400-200x100-50 м желісі бойынша тік бұрғылау ұңғымаларымен барлау.
Оңтүстік Қазақстандағы радиоактивтік шикізаттың қарқынды өндірілуіне байланысты қайта барлау мен пайдалану барлау мақсатымен Хорасан уран кен орнында эксплуатациялық барлау кезіндегі ұңғымадағы геофизикалық зерттеулерді жүргізу қажеттілігі пайда болды.
Барлау және пайдалану барлауы сатысындағы жұмыстар учаскесін геофизикалық.Зерттеудің мақсаты уран кенденуінің көлемі мен тереңдігін анықтау болып табылады.
ҰҒЗ жоспарланған әдістерінің кешеніне кіреді:
1. Гамма-каротаж (ГК)
2. Кедергі каротажы (КС)
3. Өздігінен поляризация каротажы (КС)
4. Инклинометрия (ИНКЛ)
5. Кавернометрия (КМ)
6. Жедел бөлу нейтрондары әдісімен Каротаж (КНД-м)
Геофизикалық әдістерінің алдына қойылатын келесі мақсаттары:
oo кенді денелердің тереңдігін анықтау;
oo ұңғыма оқпаны бойымен сұйықтың ағын жылдамдығы ( шығынын ) өлшеу;
oo негізі уранды алу үрдісінде технологиялық сұйықтықтардың таралуын бақылау;
oo технологиялық полиэтиленді құбырлармен шегенделген ұңғымаларда , шегендеуші колонналардың бүтіндігін, фильтрдың дұрыс орнатылуы, фильтрлардың тазалығын және фильтр зоналарының құмдылығын анықтау;

1.2 Жұмыс ауданы туралы жалпы мәлімет.

Қазақстанның оңтүстігіндегі уран кен орнынының қабатты-шоғырлауының шолу картасы

1.1 Сурет - Шолу картасы

1.2.1. Жұмыс ауданының географиялық және әкімшілік жағдайы

Солтүстік Харасан кен орны Қызылорда облысының Жаңақорған және Шиелі аудандарының аумағында орналасқан және Сырдария уран кені аймағына кіреді. Сырдария өзенінің оң жағалауында Жаңақорған темір жол станциясынан 35-38(км) қашықтықта орналасқан.

Кен орнының кенді аймағы 550 - 600 (м) тереңдікке шоғырланған да, субмеридионалды бағытта ұзындығы 10 - 25 (км), ені 3 - 6 (км)-ге созылған. Кен орны Хoрасан кен алабының солтүстік және оңтүстік бөлігін алып жатыр да, оңтүстігінде Сырдария өзенімен шекараласады
Кен орнының аумағы сейсмикалық жағынан рихтер шкаласы бойынша алты балды аймаққа жатады. Аң және өсімдік әлемі жұтаң, тек қана шөл және шөлейтті түрлері кездеседі
Ең жақын орналасқан ірі мекендерден Ташкент - Самара тас жолының бойында орналасқан облыс орталықтары: Қызылорда қаласы (130км) және Шымкент қаласы (350км); аудан орталықтары - Жаңақорған (40км), Түркістан (150км); кен елді мекендері - Шалқия (65км), Кентау (150км), Шиелі (0,5км). Ең жақын темір жол станциясы Шиелі 4км қашықтықта орналасқан .
Солтүстік Харасан кен орны Иіркөл және Қарамұрын кен орнымен бірге Солтүстік топты құрайды. Қызылқұм (Солтүстік және Оңтүстік) кен орнында Оңтүстікке қарай кенділік тақтатасының сілемі біртіндеп тереңдігі өседі. Кен сілемдерінің сұлбасы ирелеңдеген лента түрінде келеді. Ауданның электр қуатымен жабдықталуы Южказэнерго жүйесінің ЛЭП-220 кВ желісінен қамтамасыз етіледі.

1.2.2. Жұмыс аймағының экономикалық сипаттамасы
Аудан экономикасы негізінен суармалы егіншілікпен және мал шаруашылығымен, соңғы жылдары уран өндіру саласының дамуымен анықталады. Солтүстік Харасан кен орнынан солтүстікке қарай 10 км жерде Оңтүстік Қарамұрын қолданыстағы уран кен кәсіпорны орналасқан.
Авангард кенті ауданында Сырдария өзені арқылы 10 тоннаға дейін жүк көтергіштігі жұмыс істейді және Янықұрған ауылында Солтүстік Харасан кен орнын оң жағалаудың дамыған инфрақұрылымымен байланыстыратын жүк көтергіштігі 40 тоннаға дейін темір бетон көпірі жұмыс істейді. Бұл жерде Орта Азия республикалары мен Қазақстанды басқа өңірлермен және елдің орталығымен байланыстыратын темір жол мен тас жол өтеді.
Энергиямен жабдықтау Қызылорда облысының аумағы бойынша өтетін және Біртұтас электр энергетикалық жүйеге соғылған 220 кВ ЭБЖ-ге негізделеді. Елді мекендерді сумен жабдықтау құдықтардан жер асты суларымен де, жоғарғы бор қалдықтарынан артезиан ұңғымаларымен де жүзеге асырылады.
Ауданды өнеркәсіптік игеруде уран кендерінің бірқатар нысандарында (Се-верный және Оңтүстік Қарамұрын, Солтүстік Харасан, Иркөл) жерасты шаймалау әдісімен уран өндіру маңызды рөл атқарады.
Кен орны ауданында құрылыс материалдарының үлкен қоры шоғырланған: Қаратау тау бөктерінде - қиыршық тас және қиыршық тас, кірпіш өндіру үшін қолданылатын ормансойынды шөгінділер, керамзит шикізаты, тауларда - бу-тасы, әк өндіруге жарамды әктастар, жазық - барқыт құм.
Жұмыс объектісінің аумағы сейсмикалықтың алты иілмелі аймағында (Рихтер шкаласы бойынша) орналасады.

1.2.3. Орогидрографиялық очергі

Хорасан кенді алабы жербедер пішіні жағынан Үлкен Қаратау таулы құрылысына іргелесінен аккумулятивтік жербедерімен байтақ тау баурай жазықтығы болып табылады. Оңтүстік-шығыстан солтүстік-батысқа қарай оны Сырдария өзені кесіп өтеді. Жазықтықтың беті негізінен құмдақтар мен құмтас грунттарынан құрылған. Сырдария өзенінің жайылмасында лесс пішінді сорғыштар басым. Аса қыратты учаскелер құмтас грунттарынан құралған және шағыл болып табылады. Үлкен Қаратау тауларындағы грунттары кертпешті және тастақ болып келеді.
Абсолюттік белгілері 155 м-ден 185 м-ге дейін болатын алаңның беті Сырдария өзенінің жалпақ аллювиальды алқабын және Қызылқұм шөлінің солтүстік бөлігінің жеке Эолды жазығын білдіреді.
Ауданның климаты күрт континентальды, жазда ыстық құрғақ және қыста суық, температура ауытқуының жылдық және тәуліктік амплитудаларымен, қыста қатал, жазда ыстық, қысқа салмақты, ауаның құрғақтығымен және жауын-шашынның аз мөлшерімен сипатталады. Жазда ауа температурасы плюс 25 °С-тан плюс 40 °С-қа дейін, ең жоғарғы плюс 45 ºС шамасында болады. Қыста температура минус 10 °С-тан минус 20 °С-қа дейін ауытқиды, көпжылдық мәліметтер бойынша абсолюттік минимум-33,4 °С құрайды. Жел жылдамдығы 2 мс-тан 5 мс-қа дейін 20 мс-қа дейін жетеді.
Өсімдік сирек, жартылай шөлейт, сексеуіл және акация шағын тоғайлары, бұталар (қандым, долылыч, тамариск). Өзен жайылмасында шоғырдан, талдан, тұрангадан, бұталардан, Батпақты учаскелерде қамыс пен қамыс көп тоғайлар бар. Іскерлік сүрек дайындау үшін орман алқаптары пайдаланылмайды.
1.2.4. Барлық жобаланған геофизикалық әдістермен жұмыс жүргізу жағдайы
Гамма - каротаж. Әдіс ұңғыма ашқан таужыныстар құрамындағы табиғи радиобелсенді гамма - сәулеленуді тіркеуге негізделген. Өлшенетін шама - импульсминут бірлігімен гамма - кванттар жылдамдығын есептеу. Ол табиғи радиобелсенді гамма сәулеленудің концентрациясымен, құрамы және кеңістікте таралуымен, таужыныстың тығыздығымен pпжәне тиімді атомдық номерімен Ƶэфф анықталады.
Уран кенорындарында ГК жүргізуде қорғасын экранмен (9-1,1 мм) қоршалған, мөлшері 30х70 (немесе экран 1,3-1,5мм, мөлшері 18x40) кристалдық детектормен (NaJ (TI )) жабдықталған ұңғымалық аспаптар қолданылады. Қорғасын экранды қолдану өнімді қабат аумағында өлшенген нәтиженің Ƶэффшамасынан тәуелділігін азайтады,

яғни таужыныстың литологиялық құрамының өлшеу нәтижесәне әсерін жояды. Бұл болса, әдістің ұңғыма қимасын жіктеуде мүмкіндігін айтарлықтай азайтады, дегенмен, уранның ұңғымадағы қалыңдығын, концентрациясын және оқпандық қорын жоғары дәлдікпен анықтауға мүмкіндік береді.
Расходометрия (Рх)
Расходометрия - ұңғыма оқпаны бойымен сұйықтың ағын жылдамдығы ( шығынын ) өлшеуге негізделген ҰҒЗ әдісі. Өлшеу әрбір нүктеде аспаптың ( расходометрдің ) қозғалыссыз бір орында тұруы кезінде жүргізіледі.
Сұйықтың ұңғыма оқпаны бойымен жылжуынан расходомер қанаты айналады, оның айналым жылдамдығы сұйық ағынының жылдамдығына пропорционал. Өлшенетін шама - айналым жылдамдығы (оборотминут). Есептік шама - ұңғыма оқпаныңдағы сұйықтың шығыны (м3сағ-пен).
Индукционды каротаж ( ИК )
Негізі уранды алу үрдісінде технологиялық сұйықтықтардың таралуын бақылау. Индукционды каротаж тау жыныстарының меншікті электро өткізгіштігіне тәуелді кеңістіктегі зонд қоршауындағы, электромагнитті өрісін зерттеуге негізделген. Алдында көрсетілген электро каротаждардан ерекшелігі индукционды каротаж контаксыз болып келеді, яғни индукционды зонд көмегімен тау жыныстарына электрод арқылы тоқ жіберусіз тау жыныстарының электро өткізгіштігін өлшейді.Өлшеу бірлігі - сименсметр ( Смм ) және миллисименсметр ( мСмм ).
Токты каротаж ( ТК )
Токты каротаж деп тізбектегі екі электрод ( біріншісі А ұңғыма оқпаны бойымен жылжиды, екінші В атаулы электрод, жер бетінде орналасқан ) арасындағы ток күшін өлшеуге негізделген зерттеу түрі. Өлшенетін шама - ток күші ( мА ).
Технологиялық полиэтиленді құбырлармен шегенделген ұңғымаларда , шегендеуші колонналардың бүтіндігін, фильтрдың дұрыс орнатылуы, фильтрлардың тазалығын және фильтр зоналарының құмдылығын анықтау үшін жүргізіледі.

1.2.5 Байланыс жағдайының мүмкіншілігі, тұрғын үй туралы мәлімет, участік бойынша жүру тәсілі және т.б

Сырдария ойыс әдістерімен жоспарлы түрде зерттеу жүргізіледі, солүстік шығыс бүйірінде Қарамұрын іркөл кенді алап орналасқан. Қамтамасыз етілген 15 км Жаңақорған және 30 км Іркөл кенорындарынан аралықта тұр. Облыстық центрлерге ( Қызылорда және жаңақорған ) дейін арақашықтық 270 және 300 км.
Барлық аудандар гравийлі жолдармен қосылған. Аудан центрі Шиелі, Жаңақорған аудандарымен қосылады.

.3 Ауданның геология-геофизикалық зерттелуі

1.3.1. Басты геологиялық және геофизикалық жұмыстардың хронологиялық тәртіптегі тізімі

Қарамұрын уран кенді ауданы Қарамұрын-Қарақтау металлогениялық аймағының солтүстік шетін алып жатыр. Оның аумағы-шамамен 8000 км2. Аудан жоғарғы бор горизонттарында орналасқан кенденуі бар уран кен орындарының тобын біріктіреді.
Сырдария де-прессиясындағы уранға мамандандырылған іздестіру жұмыстары ХХ ғасырдың 60-шы жылдарының басында ұйымдастырылды.
Қарамұрын ауданының Борлы шөгінділерінің кеншілігін алғаш рет 1963 жылы Волков ПГО № 27 партиясымен (Г. С. Гречкин, Н. Н. Петров, Г. Д. Потапов) орнатылды. Перспективалы іздестіру алаңы ретінде Қарамұрын шығанағының жиегінде аумақ бөлінді. 1969-1970 жж.осы ауданның болашағы, бірақ кең пло-щадиге негізделген Г. В. Тараборин және Т. Я. Демина (Краснохолм экспедициясы).
1972 жылы Краснохолм экспедициясының № 23 партиясымен Қараму-Ру шығанағының оңтүстігіне қарай Солтүстік Қарамұрын кен орны ашылды (В. Ф. Волков, В. Л. Шитов). Оңтүстік Қарамұрын (кампан-ма - астрихт шөгінділерінде), Иркөл (жоғарғы Турон-коньяк - сантон түзілімдерінде), Се - верный Харасан (сантон-кампан - Маастрихт шөгінділерінде), Заречное (кампан - Маастрихт шөгінділерінде), Заречное (кампан - Маастрихт шөгінділерінде) кен орындарын қазып алды.)мСолтүстік Хорасан кенорны Қызылорда облысы Жаңақорған ауданында орналасқан және Қызылқұм кенді ауданының ең ірі кенорны болып табылады. Жұмыс ауданының жер бедері 155-185 (м) абсолютті белгісімен құмтасты-қырқалы ашық жазықтарды, солтүстік бөлігінде Сырдария өзенінің жазық ұзын емес (0,8-8,0 км) алқаптарын көрсетеді. Хорасан кен алаңының солтүстік жаға бөлігінде уранға жобалы арнайы жұмыстар 1979 жылы басталды. Олар Оңтүстік Қызылқұм кенорнының қабаттық қышқылданудың кенді белдемінің оңтүстігінен контурсыз әсер етуімен анықталған.
Бірінші кезеңде 1: 200 000 масштабта 12,8-6,4 x 0,8-0,4 (км) тор бойынша жоғарғы бор түзілімдерін арнайы терең геологиялық карталау негізінде бұрғылаумен іздеу жүргізілді. Жүргізілген жұмыстар нәтижесінде кампан және маастрихт түзілімдерінің үлкен ауданда қабаттық қышқылдану региональді белдемінің дамуымен байланысты оларға кен шоғырының әсеріндегі болашағы белгіленді. ЗПО сүйірленіп кему шекарасының үлкен созылымы мен оларға көпжікқабатты уранды кендену Хорасан кенорнының айқын кенді белдемдерін есептеуге рұқсат етті.

1980 және 1982 жылдары кенорынның кенді белдемінің солтүстік бөлігінде 3,2 - 1,6 x 0,8 - 0,2 (км) тор бойынша 1: 50000 масштабта іздеу жұмыстары жүргізілді. Бұл жұмыстармен кампан және маастрихт түзілімдерін зерттеуде сантон кенаралас горизонты айқындалды, осы жағдайда, уранды кендену кенорынның барлық созылымда үш өнімді горизонтта жатыр. Әр ЗПО-ның сүйірленуінде 200 - 500 (м) ұзындықта 10-12 (км) аралықта кондициялы уранды кенденумен кен шоғырлары анықталған. Хорасан кенорнының солтүстік және оңтүстік қанатын зерттеудің жеке сатысына қабаттық қышқылданудың кенбақылау белдемінде іздеу жұмыстарын өткізу кезінде айқындалған үлкен созылымды есепке ала отырып, 1982 жылы кенорынды екі өзіндік нысанға: Солтүстік Харасан және Оңтүстік Харасан деп бөлу туралы шешім қабылданды.
1989 жылдан 1990 жылға дейін 23-26 геологиялық тапсырмасы бойынша P1 мен C2 категориялы уран қоры мен ресурстарының айқындылығымен 28(км2) ауданда бұрғылаумен бірге кенорынның солтүстік қанатының өнеркәсіптік белгісін бағалау жүргізілді. 1991 жылы жүргізілген жұмыстар нәтижесінде уранның және қатысатын элементтердің ресурстары мен қор есептеумен есепнама құрастырылды.
Осы жағдайда, сантан, кампан және маастрихт горизонттарындағы кеніштің шектерінде Солтүстік Харасан кенорнының оңтүстік-шығыс қанатына барлау және іздеу-бағалау жұмыстарын өткізу 2008 жылға жоспарланды. Хорасан кенорны толықтай зерттелмеген. Қазіргі таңда іздеу-бағалау жұмыстары кенорынның оңтүстік-батыс аймағында жалғасуда.
Геофизикалық зерттелуі:
Ұңғылардағы геофизикалық зерттеулер кешені келесі геологиялық мәселелерді шешуге қолданылды.
oo ұңғылардағы аномалияларды көрсету;
oo кен арақашықтығының тереңдегі жатысын, шекараларын, қалыңдықтарын, олардағы уран мөлшерін анықтау;
oo ұңғыма қимасын литологиялық - стратиграфиялық бөлу;
oo кенсыйыстырушы горизонттарының қимасының жыныстарының өтімділігін және өтімсіздігін анықтау;
oo кернді материлдарының сапа бағасын және ұңғы бұрғыланғандағы оның алынуының толықтығын анықтау;
oo ұңғыма қимасындағы литологиялық - фильтрациялық типіндегі және фильтрация коэфицентінің қабаттық мәндерін анықтау.
Аталған тапсырмаларды орындау үшін жобада ұңғыны төмендегі геофизикалық әдіс кешендерімен зерттеу қарастырылған:
oo гамма - коратаж;
oo кедергілер сияқты модификациялы электрокаратаж (КС), ұңғыманың табиғи поляризациясы (ПС);
oo инклинометрия;
oo кавернометрия.

Мұнда әдістің бастапқы үшеуі барлық ұңғымаларда, тапсырмалардан мақсаттан және мәнінен тыс қолданылады. Осының құрамына кіретін, барлық әдістерді қолданып болмағанша ұңғыма белсенді болмай, геологиялық тапсырманы орындауға қабылданбайды
Басқаша бұл кешен Стандартты деп аталады. Оның құрамына кіретін барлық әдістердің орындалуынсыз, геологиялық тапсырманы орындамай, ұңғыма іске қосылуына қабылданбайды. Каротаждың басқа әдістері (КНД-м, КМ, ТМ, Рх) қосымша болып саналады, олар бөлек арнайы геологиялық тапсырмаларды, техникалық және технологиялық тұрғыдан орындауға бағытталған.
ҰГЗ мамандандырылған ұңғымалық каротажды қондырғылармен жүргізілетін болады:
- КСП-60, тіркеуді бір уақытта жүзгізуге мүмкіндік береді;
- гамма және электро-каротажды;
- КИТ-1 типті инклинометрлермен;
- КМ-2 кавернометрлермен ;
- РЭТС, РТРВ расходомерлермен;
- ПИК-50 индукциондық каротаж аспабымен;
- аппаратурой КНД-м аспабымен.
Ұңғымалардағы каротаж 1987 жылы шыққан Гамма каротаж бойынша уран кенорындарын іздеу мен барлау нұсқамалары талаптарымен толық сәйкестікте орындалды., Бөлінген тез нейтрондар каротаж әдісі бойынша нұсқамалар және т.б. қазіргі таңда ҚР аумағында жүзеге асатын әдістемелік нұсқаулар .
Геофизикалық аспап ВУЛКАН каротаждық станцияның ЗИЛ-131, УРАЛ автомобильдік негізде салонда орналастырылған.
45 (мкРсағ) және одан жоғары гамма аномалиялар урандық рудалы интервалдармен теңдесті және рудалы интервалдар паспорттарында шығарылып көрсетілді.
ҰГЗ мәліметтер тіркеуі сандық тіркеуіштерде жүргізіледі.ҰГЗ сандық мәліметтері геологиялық колонкаларда және рудалы интервалдар паспорттарында каротаждың диаграммалары түрінде 1:1000 масштабтарымен ортаңғы-жоғарғы эоцендік саздар (чигандық саздар) табанына дейін және 1:200 масштабта ұйық горизонтының рудасыйыструшы шөгінділері, а рудалық интервалдар 1:5000 масштабта көрсетіледі.
ҰГЗ қосымша әдістері:
- Кавернометрия - уран рудалы қиылысулар бар барлық ұңғымаларда, сонымен қатар сүзгіштер орналастырылатын радиэкологиялық мониторингті ұңғымаларда жүргізіледі. Одан басқа, гидрогеологиялық ұңғымаларда (жеке шығу) бұрғылаудан кейінгі ұңғымаларды отырғызуда.;
- Термометрия - барлық гидрогеологиялық ұңғымаларда; (жеке шығу)

Сүзгіштерді орнатқан соң және құбыр сыртының цементтелуін цемент сақинасының орналасуын анықтау үшін қолданылады. Термометрия көлемі гидрогеологиялық бұрғылау көлемінен үзгіштерді орнату интервалдарын шегеруарқылы анықталады. 20-30метр тереңдікті инженерлік-геологиялық және радиэкологиялық мониторинг үшін бұрғыланған ұңғымаларда термометрия жүргізілмейді.
- Индукциондық каротаж - аудан бойынша бір келкі таралған барланушы ұңғымалардың 10%да жүргізіледі. Мақсаты - өнімді горизонт таужыныстарының көрінерлік электркедергісін, кенорынның эксплуатация процесі кезінде өнімді сұйықтықтың ағуын бағалауға қажетті бастапқы мәліметтерді алу мақсатымен анықтау;
- КНД-м - уран рудалы қиылысулары бар жобаланушы ұңғымалар санының 20%. Мақсаты - гамма-аномалиялар формаларына және олардың ЗПО шығу шекараларына жобалануына байланысты радийлі ореолдар бар болуын анықтау;
- Дебитометрия - 4 гидрогеологиялық ұңғымаларда, сүзгіштерді орнату итервалдарында сүзгіштерден 5(м) жоғары қоса алғанда. Мақсаты - сүзгілену қасиеттері бойынша сүзгіштнр орнатылған интервалдарда руда сыйыстырушы деңгейжиек таужыныстарының бөліуі. Жұмыс ауданында ұңғымадағы пьезометрлік деңгей жер беті деңгейінен жоғары. Өлшеу қадамы-(м), детализация қадамы-0,5(м). Есеп жылдамдығы 1 импульс дәлдігімен анықталатын болады.
- ҰГЗ-ның жеке әдістер көлемі келесі шарттардан анықталады 2-кестеде:
- Рудалы ұңғымалар саны С1 категориясының барлау бойынша , қызметтік тәжірибие бойынша әдетте барлық ұңғымалар санының 95% құрайды. Сонымен қатар, МЭДпен гамма-аномалиялы интервалға тең және 45 (мкРсағ) асатын барлық ұңғымалар рудалы болып саналады. Геологиялық кернді сынамалауда рудалы ұңғымалар санын анықтау үшін. Буденовское кенорынында рудалы ұңғымалар саны 126-ға тең болады деген болжау бар.
- ГК жазу нүктесі КС жазу нүктесінен 1(м) төмен болу есбебінен электркаротаж КС, ПС көлемі ГК көлемінен аз.
Инклинометрия ұңғымада 100м тереңдікте жүргізіледі, әрбір ұңғымадағы бірінші өлшеу забойдан 5метрде тұрған нүктеде орындалу есебінен, инклинометрия көлемдері ГК көлемінен аз.

Геофизикалық жұмыстар көлемі
Кесте 1.2
ҰҒЗ атауы
Ұңғымалар
саны
Орташа
тереңдік(м)
Каротаж көлемі(м)
Каротаж
туралы
сипаттама

1.ҰҒЗ негізгі кешені
1.1. Гамма-каротаж
1200
350
420000
Кешенді
1.2. Электрокаротаж КС
1200
350
418800
Кешенді
1.3 Электрокаротаж ПС
1200
350
418800
Кешенді
1.4. Инклинометрия
1200
350
414000
Кешенді
2.Каротаждың қосымша әдістері
2.1. Кавернометрия
240
350
84000
Кешенді
2.2. Термометрия
35
300
9700
Жеке шығу
2.3. Расходометрия
35
300
9700
Жеке шығу

Базадағы даярлану-қорытындылау (ДҚ) операциялардың көлем есептері.
Базада ҰҒЗ кешенін жүргізу үшін ДҚ операциялардың көлемі: КС, ПС, ГК, КМ, барлығы -1250 ;
Ұңғымадағы ДҚ операциялардың көлемдер есебі: ҰГЗ кешені - 1200 операциялар, жеке шығу - 70. ДҚ оперциялар жалпы саны 1200+70 = 1270 операциялар.
Бұрынғы жүргізілген геофизикалық әдістерді талдау
Хорасан кен орынын алғашқы зерттеу кезінде Кобра каротаждық станциясы қолданылды. Кобра каротажды станциясы ЗИЛ-131 автокөлігінде орналасқан. Кобра каротажды станциясы арқылы гамма каротаж, көрінерлік кедергі, өзіндік поляризация, термометрия, кавернометрия, инклинометрия, индукциялық каротаж, расходометрия және КНД-М әдістері жүргізілді. Бұл әдістерді жүргізу үшін КСП-60, КП-91-ЭГ, СПЭК-40, ПИК-50, СКУ-58, СИЕЛ-58, АИНК-60 аспаптары қолданылды. КСП-60 аспабы арқылы ұңғымадағы тау жыныстың меншікті электр кедергісін, өзіндік поляризациясын, табиғи радиоактивтілігін өлшеуге негізделген. Гамма каротаж әдісі кенді дененің қай тереңдікте орналасуын көрсетеді. Кенді дене 11у блогында кенді дене 260-300(м) тереңдікте орналасқан. 12у блогында 210-258(м) тереңдікте, 13у блогында 250-300(м) тереңдікте, 20у блогында 240-300(м) тереңдікте орналасқан. ГК мәні бұл тереңдіктерде жоғары мән көрсетті (10000мкРсағ). КС және ПС әдістері ұңғыманы литологяилық жіктеу үшін қажет. Сазды тау жыныстарда ПС нәтижелері оң таңбалы, КС мәні төмен, табиғи радиоактивтілігі жоғары мәнді көрсетті. Құмтасты тау жыныстарда ПС диаграммалары теріс таңбалы, КС мәнді көрсетті.
КНД-м импульсті нейтрон-нейтрондық (ИННК) әдістер модификацияларының бірі болып табылады және ұңғымадағы уранды анықтаудың тікелей әдісіне жатады.
КНД-м әдісімен каротаж жұмыстары екі зондылы әдістемемен АГА-101 Импульс каротажды кешенін қолданылуымен жүргізілді.
Кешен сериялық каротажды станцияны СК-1-74 көрсетеді, оның ішінде ТСКУ-91 қосымша қондырғы және КНД-м жүргізу кезінде қолданылатын, басқа да арнайы аспаптар құрастырылған. Қондырғы жинақтамасы жер бетіндегі ТПУ-91 пультынан және диаметрі 75мм ТСП-91 ұңғымалық аспабынан тұрады. ТСП-91 көп каналды қондырғы болып табылады, негізгі үш блоктан тұрады: жұмысшы каналдар блогы, нейтрондық каналдар жолы және табиғи гамма-сәулеленуді тіркеуге арналған каналдар блогы. Нейтрондық каналда детектор ретінде кадмимен экрандалған нейтрондық есептеуіштер СНМ-51 қолданылды. Табиғи гамма-сәулелену детекторы болып төрт газғатолтырылған есептегіштен СГМ-18 тұратын пакет табылды. Жербетілік қондырғы кешені бар ұңғымалық аспаппен 11 жұмысшы желі мен бір коаксиальді жұбы бар каротаждық кабель КГ-11-1840 арқылы қосылған.
Бақылаушы-тексеруші жұмыстарды жүргізу үшін ИБН-20 типті, nх105 нc шығысы бар және стандартты екі радийлі көздер Р-1 және ЕР-14 сәйкесінше құрамында 1,02 и 0,098 (мгRa) радий бар, плутоний-бериллийлі нейтрондар көзі қолданылды.
Жоғарыда келтірілген қондырғылық кешен сипаттамасынан шығатын, ол бөлінген тез нейтрондар мен гамма-сәулеленуді бір уақытта тіркеуге мүмкіндік береді.Ұңғымалардың каротажы үздіксіз жазу режимінде нейтрондар ағынының тығыздығы мен гамма-сәулелену күшінің дозасын бір уақытта тіркеумен жүргізілді. Ұңғымалық аспабының көтеру жылдамдығы 30 (мсағ) көп емес. Бұл режимде (үздіксіз жазу) қондырғымен кванттау қадамы 10(см) болатын ақпараттар қорытындысы жүзеге асырылады. жұмыстың әрбір 25 - 30 мин осы режимінде ТСКУ-91 қондырғы ерекшеліктерімен шартталған 15 минуттық техникалық үзіліс жасалынды. Ұңғымалық қондырғы техникалық үзіліс кезінде ұңғымадан шығарылмайды.
Қондырғының жұмыс сапалығы жеке блоктарды градуирлеу және каротажға дейін және кейін бақылаушы-тексеруші операциялар бойынша бағаланды.

Жұмыс атқару кезеңінде бақылаушы-тексеруші өлшеулер нәтижелерімен
орнатылды:
- детекторлар блоктарының (В'кп) сезгіштігінің өзгеруі мүмкін 3%-дың, 2%ғана құрайды;
- нейтрондық детекторларының сезгіштігінің өзгеруі ß1 және ß2 коэффициентпен анықталатын, мүмкін 10%-дың +-7%-дан аспайды;
- ЕР-14 штаттық көзден гамма-сәулелену есебі жылдамдығының өзгеруі и +-5-дан аспайды;
- Мг1Мг2 қатынастың өзгеруі,мүмкін 1,6-2,0-дың 1,8-2,0 аралығында орналасқан ;
Сонымен, бақылаушы-тексеруші өлшеулер нәтижелері қондырғы эксплуатация кезеңінде (1987-1992г.г.) тұрақты жұмыс істегендігін куәландырды.
ННК (Ап) нейтрон-нейтрондық канал мен ГК (Ко) гамма каналының қайта есептеу коэффициентін анықтау ОСО СОСВУРТ-1 кенді және ОСО СОСВУРТФ- фондық модельде орындалды.
Ап қайта есептеу коэффициентінің мөлшері жоғарыда 30 анықтаулар бойынша 0,57-ден 0,61дейінгі мәндер вариациясынан 0,6тең деп орнатылды. Гамма каналдың қайта есептеу коэффииенті уранның0,01% Ко=110+-2 мкрсағ.
КНД-м мәліметтер интерпретациясы дискретті 10см қабаттың ауалы-құрғақ кенін есептеуде уран мен радий құрамының анықталуымен қорытылды.
Радий құрамы УКП-77 қондырғысымен орындалған гамма каротаж нәтижелерінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.