Гносеологиялық оптимизм, скептицизм және агностицизм

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

С Ө Ж
Тақырыбы Гносеологиялық оптимизм, скептицизм және агностицизм

Оқытушы: Кудайбергенова Назгүл
Факультет: Журналистика
Мамандық: PR-маманы
Студент: Шапхатова Әсемай

Алматы 2019-2020ж
Гносеологиялық оптимизм, скептицизм және агностицизм: скептицизмнің гносеологиялық стратегия ретінде қазіргі ғылыми және қарапайым дүниетанымдағы маңызы туралы эссе - негіздеме жасау
Философия болмыс, таным, сана, рух, тіл секілді көріп, қолға ұстауға болмайтын бірақ үлкен зерттеуді қажет ететін тақырыптарды қамтиды. Соның бірі - гносеология тақырыбы.
Бірақ ең бірінші таным терминін ашып алайық. Ең бірінші таным бойынша Платон өз ойын білдірді: Таным - қоршаған орта мен оның құбылыстары туралы білім алу мен оны жетілдіру.
Танымның өзіндік құрылымға бөлінеді:
Субъект - танымын кеңейту жолында көптеген іс тындыратын адам. Мысалы біз бір терминді түсіну үшін оны іздестіріп оқимыз, соның арқасында танымымыз кеңейеді.
Объект - сіз оқыған нәрсе, яғни зат.
Мотив - біздің жасап жатқан нәрсеміз. Бір нәрсені болашақта жемісін алу үшін істеу. Мысалы, тал егу - жемісін жеу үшін, университетте оқу - дұрыс мамандық иесі атанып, өз наныңды табу үшін.
Мақсат - әлем туралы нақты білім алу, түсіну, реалды ойлау
Шешім, нәтиже - бұл құбылыс туралы алып шыққан таным.
Таным кеңею үшін көп оқып, практика жүзінде көріп, ұстап, біліп, зерттеп, сезініп, қимыл жасау керек.
Ал гносеология деген не? Гносеология - танымның бір бөлшегі, яғни бізді қоршаған ортаны тану, адам танымының сипатын, білім формаларын, оны тереңінен зерттейді. Сол себептен философиядағы ауқымды тақырып болып қарастырылады. Көбіне гносеология термині мен эпистемологияны алмастырып, бір ұғым ретінде көреді. Негізінен екеуінен айырмашылығы: гносеология субъект танымының көзқарасына байланысты процессті зерттеуі.
Таным туралы түсінігі жоқ адам ешқашан гносеологияның не екенін түсінбейді. Себебі екеуі мықты біріккен терминдер және гносеология танымның орта категориясы. Таным - адам санасы арқылы көп нәрсені
білуге ұмтылуы, айналасын зерттеуі, білім іздеп, ой - өріс арттыруы. Гносеология одан күрделірек процесс, танымның жоғары деңгейі бойынша зерттейміз. Оның мақсаты - материалды әлем мен сананы ұштастыру арқылы көп оқып, зерттеу. Ол әлемді толық тани алу мүмкін бе деген ең күрделі әрі даулы сұраққа жауап іздейді.
Шешім ретінде гносеология мұны 3 тармақ - бағытқа бөлеміз:
1. Гносеологиялық оптимизм
2. Гносеологиялық агностицизм
3. Гносеологиялық скептицизм
1. Гносеологиялық оптимизм-әлемді толық тануға болады, бірақ бұл процесс өте ұзақ деп пайымдайды. Жалпы аталып тұрғандай оптимизм сөзі жарқын дегенді білдіріп, жақсы ойға ғана жетілдіреді. Бұл жерде адам танымы әлемді тани алатындай өте кең деп сипаттап, білімнің арқасында таным кеңейеді деп есептейді. Гносеологиялық оптимизде ең басты қағидасы бұл адам танымының кеңдігін, адам баласының қабілеті әрі мүмкіндіктері шексіз деп түсіндіретін бағыт. Бұл бағытты екі көзқараста жүрген немістің классикалық философиясының негізін салушысының бірі Г. Гегель мен социолог, экономист, неміс философы және қоғам қайраткері К.Маркстің өзі құптайды. Негізінен олардың бірі материалистік, ал екіншісі идеалистік көзқараста болса да, гносеологиялық оптимизм бағытымен жүрген дұрыс деп санайды. Ежелгі философ Аристотель де өз еңбектерінде адам баласы мүмкін емес деген жетістікке де жетеді, олар дұрыс білім алса, әлемді жаулай алады деген болатын. Ал әлемді жаулай алатын адам баласы үшін, неліктен әлемді тани білу таңғажайып, жарамсыз, адам қолынан келмейтін дүние болады екен?!
Шынымен, бұл бағытқа мен келісемін. Себебі адамда ең үлкен құндылық - сана бар. Адам саналы түрде ойланып, білім қуып, танымын кеңейтіп мүмкін емес деген дүниеге жете алады. Әлемді тану да адам бар ықыласымен өзіне мақсат қойып алатын болса, қолынан келеді. Әрине, ол үшін көп еңбек ету, үлкен тәжірбие, білім керек.
2. Гносеологиялық агностицизм - философиялық тұрғыдан адамның қоршаған ортаны тану мүмкіндігін жоққа шығаратын, шектеуші бағыт және адамдар құдай туралы нақты мәлімет білмейді дейтін пайым. Көбіне агностицизмді атеизммен бірге қолданып та жатады. Мұнда гносеологиялық оптимизмнен керісінше, әлемді толық тану мүмкін емес деп есептейді. Яғни адам танымы бұл қолға ұстай алмайтын, көзге көрінбейтін алдамшы көрініс яғни иллюзия ретінде берілген және әлемді тануда адамның өзін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.