А. В. Ванюков пешінде Q 150тонна мысты балқыту

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: А.В. Ванюков пешінде Q=150тонна жылына мысты балқыту
Цехының жобасын жасау
Мет-15-1 тобының студенті
Анықбек Нұрболат Айтжанұлы

1 Жалпы түсіндірме қағазы

Кәсіпорынның қысқаша мінездемесі

Жобаланған мысты штейндерді конвертірлеу бөлімшесі БМҚЗ металлургиялық цехы құрамына кіреді.

Шикі зат базасы, күш, жобаланушы бөлімше құрамы, өнім номенклатуралары.

Мыс қорыту зауытының шикізат базасы болып Қоңырат, Саяқ, Шатырқұл, Нұрқазған, Қарағайлы, Зырян, Өскемен, Майқайың, Жезқазған және тағы да басқа кен орындары болып табылады.
Кенді жер орындары жер қабатына жақын орналасады, кен орнын ашық түрде өңдейді, бұл кен бағасының қымбаттамауына қатысты.
Көмекші материалдар ретінде сырттан келетін шоғырлар мен флюстар пайдаланылады.
Кұрамында алтыны бар кенмен негізгі жабдықтаушы Көкшетау облысы Нұрдаулет ЖСШ болып табылады.
Жобаланушы бөлімнің жылдық өнім беруі бір жылда 230 мың тонна қара мысты құрайды. Жобаланушы бөлімнің құрамына жататындар:
- бас корпус;
- қойма бөлмелері;
- әкімшілік - тұрмыстық корпус.

Негізгі технологиялық және жобаланушы шешімдер

Жобаланушы бөлімде мысты штейндерді көлденең конвертерлерде конвертрлеу сызбасы таңдалып алынған. Бұл шикізатты пайдалану кешенділігі ұсыныстарымен, шығарылған өнім сапасымен, үздіксіз технологиялық үрдіспен қамтамасыз етумен негізделеді. Жобаланушы бөлім аудан қорларының ойынша тұрмыста орналасқан комбинат құрамына енуіне байланысты, қара мыс бойынша 80 тонна сыйымдылығы бар қалыпты көлденең конвертер таңдалып алынған.

Жұмыскерлердің жалпы саны және кәсіптік - квалификациялы құралы.

Жұмыскерлердің сұраныстары мен біліктілігін ЖОО, техникумдар және лицейлер қамтамасыз етеді.
Инженерлі - техникалық жұмыскерлер, қызметшілер және кіші қызмет көрсетуші персоналдар саны ә адам анықталды.
Норма бойынша қызмет көрсетуші ауысымда жұмыс істейтін жұмыскерлер саны алты адам. Бөлімде жұмыс істейтін жұмыскерлердің жалпы саны - 65 адам. Олар негізінде 5 - 6 санатты тәжірибелі жұмыскерлер.
Бас жоспар бойынша негізгі шешімдер

Металлургиялық цехтың мысты штейндерін конвертірлеуші жобаланған бөлімі БМҚЗ құрамына енеді.
Құрылыс орны тағайындауда шикізаттың мөлшеріне, энерго және су ресурстары, көлік, еңбек ресурстары, көмекші кәсіпорындар және т.б. назар аударылған.
Цех және бөлім мен өндіру алаңдары орталықта орналасқан№ Цехтың алаңда орналасуы Гипротүстіметпен қарастырылған. Цех ғимараты әрқайсысы он екі метрден, ұзындығы 288 метрден тұратын төрт бөліктен тұрады, колонналар аралығы 12 метр.
Цех басқа ғимараттармен бірге орналасқан.
Жобада алаңды көлік және адамдар жүретін аяқжолмен жабдықтау қарастырылған.

2 Ахуалдық жоспар және көлік

Құрылыс ауданын дайындау

Шығыстық шарттарымен мысты штейндерді қайта өңдеу жөніндегі металлургиялық цехтың конвертерлік бөлімін құрастыру ауданын таңдау туралы сұрақтарды шешу кезінде өнеркәсіпті сыйдырудың жалпы ғылыми көзқарастары ықпал етеді.
Кәсіпорын құрылысы шикізат базасын, энерго және сумен жабдықтау, көлік шаруашылығы, климаттық шарттар және еңбек ресурстарын есепке ала отырып іске асырылуға тиіс.
Жоғарыда аталғанды есепке ала отырып, цехтың құрылысын Балқаш қаласына жқын енгіземіз, бұл кезде төменде келтірілген факторларға жүгінеміз.

Құрылыс алаңына мінездеме

БМҚЗ Балқаш қаласы маңында орналасқан. Зауыт аумағының жалпы алаңы 300 га көлемінде. Алаң біртекті баяу көлденеңінен ауыстырылып отыратын топырақпен жабылған. Жоғарғы жағынан 2,5 - 3 метр тереңдікке дейін астында букіл алаң бойынша баяу ораушы қырнау жайылған құрғақ тығыз саздақтар алып жатыр. Бұл қабаттардың жуандығы 0,8 метр. Төменірек, 14 - 17 метр тереңдікте біртекті тығыз батпақ жатыр. Бұл батпақтар құрамында су қамтитын құмды - қырнауыш - сазды қалдықтармен жабылған.
Топырақты сулардың табиғи деңгейі жер бетінен 14 - 17 метр. Топырақтың қату тереңдігі 1,9 метр. Топыраққа өзінің табиғи жағдайына дейін ауыртпашылықты і кгм³ тең қабылдауға болады. Құрылыс алаңының артықшылығы жер жұмыстарын қосымша жоспарлауды қажет етпейтін тегіс мөлшер болып табылады.

Табиғи жағдай мінездемесі

Аудан ауа - райы кенеттен континентті, орташа температурасы қаңтарда - 23 С, маусымда + 25 С. Ең көп жауын - шашын жылына 300 мм.
Оңтустік - шығыс жақтан желдері басым. Желдің ең үлкен жылдамдығы
5 - 6 мс.

2.4 Бұзылған жерлерді қалпына келтіру

Кәсіпорынды құру және пайдалану кезінде келесі жер бөліктері бұзылады:
- су құбыры, айналымдағы сумен жабықтау жолдары;
- зауыт ғимараттары мен іргетастары астындағы алаң;
- уақытша автокөлік жолдарының жасақтары.
Жергілікті ахуалдан шығатыны, жобамен табиғи ресурстарыды тиімді пайдалануға байланысты келесі жұмыс түрлері қарастырылған:
- ғимараттар мен іргетас астындағы ұлғаюшы топырақты алып тастау;
- ғимараттың салыну алаңынан алдын - ала ұлғаюшы топырақты алып, уақытша автокөлік жолдарының жасақтарын қалыпқа келтіру және жолдар бойынша көбейгіш қабатты қыру жүргізіледі.

3 Технологиялық шешімдер, энергоресурстармен қамтамасыз ету

Цехтардың жұмыс тәртібі

Мысты штейндерді конвертірлеу үрдісі үздіксіз екенін еске ала отырып, үздіксіз жұмыс тәртібін белгілейміз. Цехта 5 бригада жұмыс жасайды, оның екеуі үнемі демалыста болып отырады.

Ғылыми - зерттеу жұмыстарына сараптама

Мысты штейндерді конвертірлеу үрдісінің бүгінгі күнгі жағдайы

Сульфидті ерітінділерді конвертірлеу үрдісі бұрыннан таныс және жақсы зерттелген. Полиметалдық штейнді ерітінділерді ауамен үрген кезде алдымен темір және мырыш сульфидтері қышқылданады, бүл қосындылардың шоғырлануы төмендегені байқалғанда қорғасын қышқылданады. Осы тотықтарды конвертірде байланыстыру үшін жоғарыкремниземді флюс беріледі.
Ал ерітіндіде жеткілікті мөлшерде темір бар кезде темір оттегімен мыс және күкіртке өте жақын болу нәтижесінде мыс сулбфиді тотықпайды. Бұл үрдісті екі кезеңге бөлуді алдын - ала анықтайды. Екінші кезеңде қалған мыс сульфиді (мысқа бай қож) қара мысқа айналғанша қышқылданады. Мысқа бай қождағы қоспа бөлігі және бірінші кезеңнен құйылып үлгермеген қож қалдығы құрамында едәуір көп мыс бар екінші кезең қожын құрайды.
Штейндерді конвертірлеу едәуір тиімді үрдіс болып табылады.Ол оттегін пайдаланудың жоғарғы коэффициентімен, үрлеп, автогенмен, қарқынды күш және жылумен алмасу жұмыстары кезінде жоғарғы үлесті өнімділігімен сипатталады.
Мысты штейндерді конвертірлеу үрдісінің қазіргі таңдағы дамуы негізінен екі жолменжүреді: іс жүзіндегі аппараттарды жандандыру және мысты өндірудің жаңа үздіксіз үрдістерін жасау.
Бүгінгі таңда конвертірлеу негізінен Пирс - Смит конвертірінде көлденең 3,6 х 9,15 м. өлшемде іске асырылады. Жапонияда 4,2 х 10,0 м. өлшемді үқ тонналық конвертірлер пайдаланылуда. Конвертірлер габаритін үлкейтуден басқа ауажібергіш жүйелер, шаңдатқыштар т.б. жандандырылуда
Бұл конвертерлер жұмысының ең негізгі жетіспеушілігі - конвертер зарядымен, шлак және қара металды құюмен байланысты үрдістің айналымдылығы.
Конвертерді өзінің тікелей міндеті - штейнді ерітіндіге мыс шоғырларын қосып балқытушы агрегат ретіндеде қолданады, бұл үшін ауа үрлемесін 30 - 38 пайызға дейін оттегімен байытады. Балқаш мыс шоғырын қайта өңдеу тәжірибесі көрсеткендей, құнды металдарды алып тастау және шикізатты пайдалану кешенділігі бұл кезде көтеріледі.
Әлемдік практикада қазіргі кезде өндіріске мысты өндірудің үздіксіз үрдістері тиімді қарастырылып, енгізілуде.
Жұмыстар негізінен екі жолдама бойынша жүргізілуде:
- бір агрегатта балқыту операцияларын қиыстыру, қожды конвертірлеу және біріктіру (Норанд, Воркр әдістері);
- бір агрегаттан екіншісіне сұйық өнімдерді үздіксіз ағызып беру арқылы әр операцияны әр түрлі агрегатта іске асыру (Мицубиси, Стюарт үрдістері).
Сульфидті мысты материалдарды балқытудың жаңа үрдістерін қарастыру кезінде бай мысты штейндер алуға деген конвертер үрдісін үздіксіз етуге деген беталыс айқын байқалады, бұл агрегаттардың өнімділігін кенет арттырып, конвертірлі қожсанын азайтады.
Бұл кезде оттегіне бай не 200 - 500С- қа дейін қыздырылған үрлемені пайдалану және өз газының жылуын пайдаға асыру штейнді кез - келген құрамда қайта өңдеуге жол береді. Негізінен тежеуліктер үйінді және конвертерлі қождардағы мыс құрамының көбеюіне байланысты.

Бай мысты штейндерді конвертірлеу

Мыс жөнінде бай мысты штейндерді қайта өңдеу же алу барлық мыс балқыту ісінің технико - экономикалық көрсеткіштерін жақсартады.
Қазіргі таңда қара металдың негізгі мөлшерін Пирс - Смит сынды нағыз конвертірлерде алады, оларды бай штейнді қайта өңдеу үрдісі конвертірде жылуды сақтау бойынша арнайы шараларды қолданусыз - ақ суық жүріс себебі бойынша же тұтқырлы, бай мысты қождар конвертерде қиындық тудырады. Жылудың жетіспеушілігі бай штейндерде қождау және тотықтыруы жылу берудің негізгі бабын беруші темір сульфиді құрамының аз болуында.
Сондықтан да бай мыс шоғырларын пиритті шоғырлармен немесе темірге бай басқа миатериалдармен араластырады. Муфулира (Замбия) мыс қорыту зауытында мыс шоғырын пиритпен араластырған соң бай штейндерден (60 - 65Cu) және оларды жоғарыкремнеземді сұйық үйінді қонбен конвертірлеген соң штейндер алады.

Конвертірлі флюстар

Отандық және шет елдер зауыттарында конвертірлі флюстар ретінде мысты, құрамында алтыны бар кварцты кендерді немесе таза қүм пайдаланады. Бұл кендерде негізгі флюстеуші құрам жулынды кварц болып табылады. Шет елдегі зауыттарда флюстегі кремний құрамы 70 - 98, отанымызда 60 - 80. Біздің флюстердің сапасының төмендігі негізінен олардың құрамындағы алюмосиликаттардың жоғары болуынан. Шет елдердегі зауыттарда флюстегі алюминий оксидінің құрамы 4-тен 14 дейінгі ортада, алтын құрамды кварцты кендерде Al₂O₃ құрамы өте жоғары.
Конвертірлі қождардың сұйық ағуын арттыру, құрамында 65 пайыздан төмен емес ірілігі 6 дан 35 мм дейін кремний диоксиді бар конвертірлі флюстың алюминий оксидінің кері әсер етуін төмендету үшін флюс газбен шығып кетуіне ықпал ететін 6 мм төмен төмен фракция көлемін үлкейту қажет, кесек іғ мм асса флюс конвертірде толық әсер ете алмайды. Екі шектік жағдайда да флюс шығыны жоғары болады.
Шет ел зауыттарында флюстің үлкендігін 10 - 20 мм ұстауға тырысады.
Балкаш мыс қорыту зауытында кварцты флюс ретінде жергілікті мысты кенді және сырттан келген алтынқұрамды кенді пайдаланады, оларға әк қосылады.
Кеннің сапасы төмен, ондағы кремний құрамы 58-ден 75 арасында, оның ішінде жоғарыкремниземділері кеннің жалпы мөлшерінен 15 - 17 құрайды. Балқаш мыс шоғыры 26 - әү пайыз SiO₂ және 5 - 6 пайыз темерді құрайды. Мұндай шоғыр негізінде шихтаны электрмен шихталау кезінде әкпен флюстерді қажет ететін кремний көп артық қалады. SiO₂ артық қалдығын темір оксидін байлау үшін пайдаланған жөн болар еді (2). Электрлі пеште, яғни балқыту үрдісі мен конвертірлерді қосу 2.
SiO₂ артық қалдығын конвертерде пайдаланудың да әсері аз емес, оның үстіне мұны екі жолмен іске асыруға болады - сұйық үйінді қожды беру және жылу мөлшерінің жеткілікті болған кезінде мыс шоғырының бөлігін беру.
Осыған байланысты сұйық жоғары кремниземді үйінді қождық флюстеуші қабілеттілігі жоғары теориялық және практикалық қызығушылық тудырады. Мысты штейндерді конвертірлеу үрдісіне сұйық үйінді қождың Балқашмыс қорыту зауыты жағдайында әсерін анықтау осы жұмыстың негізгі мақсаты болып табылады.

Штейнді - қожды ерітінділеудің кейбір физико - химиялық әсері

Штейндерді конвертірлеу үрдісі қожға және мысқа бай сульфидті мөлшерге кремний диоксидін еріту кезінде пайда болатын оксидті - сульфидті фазаны бөлумен жүреді. Бұл фазаларды бөлу дәрежесі бірінші кезекте олардың қүрамына байланысты. Сондықтан түрлі құрамдағы конвертірлі қождарға үрлену мөлшері бойынша штейндердің физика - химиялық әсерін зерттеу құнды металдардың қожбен кетуін бағалауға көмегін тигізеді.
Қождағы штейннің өлшенген бөліктерінің тұну жылдамдығына әсер ететін маңызды әсерлердің бірі болып 3,96 х 9,15 м конвертірде көмір шаңымен қайта өңдейтін 61 пайызға дейінгі мыс құрамы болып табылады. Тсумеб (Намибия) зауытында 57 дейін мысты құрайтын полиметалды штейндерді темір скрап қосып 3,05 х 6,19 м жатық конвертірлерде конвертірлейді. Осыған қарамастан бірінші кезеңнің 6 пайыз мыс және 18 пайыз қорғасын құрайтын суық қож алады, ал екінші кезеңде тотыққан мыстың құрамы 25 пайызға дейін жетеді.
Нкана (Замбия) зауытында 3,6 х 9,15 м конвертірлерінде 50 - 62 пайыз мыс құрайтын штейнді оттегіне бай ауа үрлемесінде қайта өңдейді.
Лубумия (Заир) зауытында 3,96 х 9,15 м конвертірлерінде 65 пайыз мыс, ғ пайыз мырыш, 2,5 пайз қорғасын құрайтын полиметалды штейнді үрлейді.
Тоқтап тұрған кезде конвертер температурасының төмендеуіне жол бермеу үшін ол тозаңкөмірлі қыздырғыш көмегімен қыздырылады. Қосымша қыздыруға қарамастан алынған конвертірлі қождар 12 - 17 пайыз мыс,
20 пайыз мырыш оксидін, 7 пайыз қорғасын құрайды.
Жапондық фирма Мitsubishi Metal Corp. жасаған мыс алу үздіксіз үрдістерінде 65 пайыз көлемінде мыс құрайтын штейндерді конвертірлейді. Үрлеуді 30 - 35 пайызға дейін оттегімен байытылған пештің орта бөлігінде орналасқан ирек қалып арқылы ауамен өткізеді, осы қалыптар арқылы флюс -
әк береді.
Алынған CaО - CuО - FeO жүйелі 15 - 10 пайыз Cu құрайтын жүйелі конвертірлі қождар түйіршіктеліп, кептіріп, балқытуға қайтарады.
Польшалық патенттерде 63 пайыздан аса мыс құрайтын штейндерді өнеркәсіпті конвертірлеу әдісі ұсынылды. Олардың біреуіне сәйкес бірінші кезеңде қалыптастыру - экзотертикалық реагент қосындысы ферросилицилі кремниге бай немесе кедей турде енгізіледі.
Оңтүстік Америка және Африка зауыттарында бай мыс шоғырлары қайта өңделіп, барлығы да бай штейндерге қызмет етеді. Конвертірлердің қалыпты жұмыс істеуінің негізгі шарты шегендеуді ыстық күйінде отын беру арқылы аз тоқтап тұру кезінде де бірқалыпта ұстап тұру болып табылады және штейінді құю кезінде, қожды ағызу, мысты шығару кезінде ұзақ тұру мүмкіншілігін болдырмайтын кран шаруашылығының нақты жұмысы ж. т.б.
Қазақстанда Балқаш бай мыс шоғырын қата өңдеу течнологиясы шығарылып ,іске асуда. Ол Балқаш мысы және сырттан жеткізілген жоғары темір құрамды шоғырлар қосындысынан тұратын түйіршіктелген мыс құрайтын шихта, Ванюков пешінде балқытуға негізделген. Ол 50-55% Cu, 12-17% Fe, 5-7%Pb, 2-3% Zn. Штейндер Прис- Смит турлі аппаратурада мысты және алтын құрамды кен ретінде кварцты кен пайдаланып конвертрленеді. Алынған конвертрлі қаждар 3-6% Cu, 6-10% Pb, 4-6% Zn құрайды. Бай мыс шоғырларын темірге бай материалдармен қосқанда ол қиындықтар туғызды. Оның басты себептерінің бірі , темірге бай шоғырларды енгізу үйінді қаждардың женә олармен қоса құнды металдардың шығарылуының көбеюіне әкеліп соқты. Сол себептен Балқаш мысты шікізатын қайта өңдеудің уіндісіз технологиясын жасағанда, шихта құрамынан темірге бай шоғырларды шығаруды мыс бойынша тығыздық алуды көздейтін жаңа технологиялық схема ұсынды. Штейн және қож тығыздықтарында айырмашылық неғұрлым жоғары болса, соғұрлым бұл фазаларды бөлу тез жүреді.
Екі сұйық фазаны болу шекарассындағы озара әрекет күші фазааралық тартылыс ауқымдығышекі бағалануы мүмкін, оның үлкеюі қождағы метейн бөліктерінің бірігуі және тұнбалану жағдайын жақсартады.
Фазааралық тартылыстың жоғарылауына жол беруші барлық факторлар (себептер) қожбен бірге металдарды жоғалтуды азайтуға әкеліп соғады.
Фазааралық тартылыс ауқымдылығын анықтау үшін әр байланысушы фазалық үстіртін тартылысын табу қажет, ол балқытудағы озара әрекет етуші болшектердің үшін анықтайтың.
59, 2% Cu, 0,87% Fe, 3,8% Pb, 1,97% Zn, 22,4% S құрайтын полиметалды штейн үшін анықталғаны, қызу 1473 тен 1773К көтерілген кезде тығындық 5,63 х 10нан 5,47 х 10кгм дейін төмендетілетіндегінде.
Балқаш үйінді қожының тығыздығы пайыз бойынша: 48,6 SiO2, 16,9 FeS, 15,95 CaO, 8,85 Al2O3 құрайтын және аздау түсті металдар мөлшері бар, тығыздығы температура 1473К тен 1773К дейін көтерілген кезде 3,38*10 нан 3,08*10кгм дейін өзгереді. CaO-ның құрамының көбеюі қождың тығыздығын төмендетеді. Мысты-никельді өндірістің нағыз конвертрлі қожының үстіртін тартылысы үрлену бойынша 350 ден 200мНм.
Бұл қождың фазааралық тартылысы үрлену кезінде мысты - никельді штейнмен бөлу шекарасында,мысалға 30 дан 130 мНм дейін үлкейеді, яғни штейіннің мыс бойынша байытылуы штейн - конвертрлі қож жүйесінде фазааралық тартылысты үлкейтеді.
А.В.Ванюков әртестермен анықтағандай, Fe - CaO - SiO жүйесінде үстіртін тартылыс иондық тотығуының азайған және ондағы кальций оксиді құрамының көбейген кезінде үлкейеді бұл кезде өзгеріс диапозоны 1623K кезінде 380-460 мНм құрайды.
Сульфид мыс - фаялит жүйесінде фазааралық тартылыс ауқымдылығы фаялитке FeS, CaO немесе FeO қосумен азаяды.
Конвертрлі қожға магнетит енгізу, фазааралық тартылыс ауқымдылығын аз-маз азайтады. Магнетиттің аз мөлшерде қосылуының зиянды әсері құрамында темірі аз қождарда белгілі болады , мұндағы FeO үстіртін белсенділігі жоғары , ал штейнмен фазааралас тартылыстың шығыс ауқымдылығы құрамында темірі көп конвертрлі қож жүесіндегіден көбірек.

Мысты штейндерді конвертрлеуші іс жүзіндегі цех жұмысының сараптамасы

Конвертрлі флюстердің құрамы

БМҚЗ - да конвертрлі флюс ретінде жергілікті мысты кен және сырттан жеткізілген алтын құрамды кварцты кендерді пайдаланады , оларға әк қосады. Құрамында алтыны бар кварцты кен құрамы 3.1 кестеде келтірілген. Флюс негізі - Балқаштың мыс кені , бірақ оның жалпы баланстағы мөлшері соңғы кезде азайды. Кендердің оның ішінде құрамында алтыны бар кендердің бағалары біркелкі емес , ең көп жоғарыкремнилі Арқалық кені 75% SiO2 , ал Арқалық жәре Ақбақай кендері 58 - 60% SiO2 , 9,5 - 11,0% Al2O3 құрайды.

3.1 кесте
Құрамында алтыны бар кварцты кен
Атауы
Пайздық құрамы
Кол-во %

Cu
Pb
Zn
Fe
SiO2
CaO
Al2O3
S

Бокко
0,3
0,03
0,02
7,8
65,2
2
5,8
0,51
20,8
Арқарлы
0,18
1,2
0,31
6,3
73,6
0,6
4,2
0,71
16,5
Октябрь
0,03
0,52
0,03
7,8
65,2
1,2
6,6
2,21
11,9
Ақтыбай
0,03
0,02
0,032
4,7
60,2
3,4
9,5
0,71
4,8
Бақыршық
0,1
0,03
0,04
5,3
63,3
2
10,61
0,9
3
Әк тас
---
---
---
0,9
4,4
52,4
0,8
---
9,5
Кендегі СаО құрамы 2 - 5 % аспайды , сондықтан оларға әк тас қосады. Мысты кенге құрамында алтыны бар кен қосу жалпы флюсте кремний диоксиді шоғырын азайтып , темірді көбейтеді. Бұл темірге кедей орташа өлшенген флюс құрамы бойынша көрінеді. (3.4 кесте) мұндай шоғыр негізінде шихтаны Ванюков пешінде балқыту кезінде (66 - 68 %) үйінді қождар пайда болады , құрамы 48 - 52% SiO2, 12 - 16% CaO және 12 - 15% Fe (3.5 кесте ).

3.2 кесте
Балқаш мыс кені
Құрамы
Саны %
Cu

Pb
Zn
Fe
SiO2
CaO
Al2O3
S

1,67
0,11
0,05
2,3
65
5,2
8,84
0,71
76
1,53
0,17
0,07
2,4
63,6
4,7
8,7
0,63
44,6
1,42
0,18
0,13
2,85
66,2
4,2
9,44
0,71
44,6
1,76
0,37
0,11
3,6
60,7
4,4
7,8
0,75
33,5

3.3 кесте.
Орташа өлшенген флюс құрамы
Сына-ма
Құрамы %

Cu
Pb
Zn
Fe
SiO2

CaO
Al2O3
S
1
1,3
0,27
0,05
3,47
62,3
6,45
8,2
0,87
2
0,73
0,22
0,07
3,65
58,53
8,49
7,41
0,9
3
0,69
0,27
0,17
4,04
62,4
6,87
8,13
0,8
4
0,69
0,39
0,1
5,3
59
7,3
6,2
0,8

3.4 кесте
Балқаш мыс шоғырының құрамы
Сынама
Құрамы %

Cu
Pb
Zn
Fe
SiO2
CaO
Al2O3
S
1
37,15
1,6
0,85
5,2
27
1,9
7,1
13,5
2
37,75
1,8
1,1
5,5
27,4
1,7
7
14,1
3
37,32
2,28
1,7
4,9
25,7
1,2
5,9
14,5
4
36,66
2,45
2,4
5,8
26,3
1,9
6,2
14,8

Сынама
Құрамы %

Cu
Pb
Zn
Fe
SiO2
CaO
Al2O3
S
1
0,54
0,46
1,93
13,42
47,65
14,68
6,65
0,25
2
0,48
0,52
1,79
13,75
50,26
13,06
7,6
0,23
3
0,46
0,82
2,37
13,41
48,1
13,84
6,94
0,27
4
0,55
0,94
2,5
13,8
46,94
14,4
5,8
0,34
3.5 кесте.
БМҚЗ үйінді қожының құрамы

Үйінді қождағы кремнйй диоксидінің және кальций оксидінің жоғарғы құрамын флюстеуші агент ретінде пайдалануға мумкіндік береді.
Үйінді қождың орташа құрамы, %: 0,5 Cu , 0,77 Pb, 2,22 Zn, 13,65Fe , 48,83 SiO2 , 13,80 CaO , 6,78 Al2O3 , 0,28 S. Үлкен ағаттықсыз барлық мыс пен қорғасынды сульфидке , ал темір мен мырышты оксидке айландырады.Қождағы темір , мырыш және алюминий оксидінің , жалпы құрамы 22,65% , ал кремрий диоксиді ьен кальций оксиді 62,63%.
Жоғарыда келтірілген ескертулерді есепке алғанда конвертрлі қож құрамы %: 4,25 Cu , 4,77 Pb , 5,05 Zn , 30 - 35 Fe , 26,8 Sio2, 5,12 CaO , 3,83 Al2O3 , 0,86 S. Барлық күкірт мыспен байланысты деп қабылдауға болады . мұндай жағдайда тотыққан қорғасын , мырыш және темір аллюминий оксидімен қосқандағы құрамы 44 %, ал кремний диоксиді мен кальций оксиді 31,92% - ды құрайды . Бұл жерден шығатыны , үйінді қождағы өз құрамына темір , мырыш , аллюминий оксидінің келетіні : 22,65*31,92:44,00 =16,43% кремний диоксиді және кальций оксиді. Бос SiO2 +CaO сомасы 62,63 - 16,62% құрайды
Жай үйінді қождағы және кварц флюстағы бос SiO2 +CaO құрамын салыстырғанда , соңғысында 14,6%-ға жоғары екендігін көреміз (60,8 - 46,2%). Яғни айырмашылық өте көп емес және жай үйінді қождарды флюс ретінде пайдалануға болады , бірақ олардың шығыны , әрине конвертрлеудің бірдей жағдайында қатты кварцты флюс шығынына қарағанда көбірек болады. Бұл кезде қождың жалпы шығыны және үйінді қатты кварцты флюстің металлургиялық шегін есепке алмағанда кішірейеді.
Балқаш штейндерді мен үйінді қождардың физико - химиялық әсерін зерттеу көрсеткендей , БМҚЗ болашағы үшін 20 - 25%-ға дейін жоғарлаған кальций оксиді және 7 - 9% дейін төмендеген темір құрамы бар үйінді қождар , олардағы кремний диоксидінің құрамы көп болған кезде табылады . Мұндай қождарда түсті металдардың азайып жоқ болып кетуі азайяды.
Жоғарыды келтірілген құрамы бар қожды 12 - 15% пайыз балқаш темірі көп шихта құрамының есебінен алуға болады. Олардың орнына әк тас бөлігі енгізіледі
Үйінді қождың реттелген құрамының флюстеуші мүмкіндігін бағалайық. Аз ерітілуі есебінен бұл қождағы түсті металдар және күкірттің құрамы орташа қожбен салыстырғанда үштен бір бөлікке азаяды, ондағы реттелген қождық құрамына 0,33 пайыз мыс, 0,51 қорғасын, 1,48 мырыш, 8,0 темір, 50,0 крений диоксиді, 22,0 кальций оксиді, 6,8 алюминий оксиді және 0,19 күкірт кіреді. Бұрынғыдай қождағы мыс пен қорғасын сульфидке; ал темір мен мырыш оксидке байланады деп есептейміз.
Онда темір, мырыш және алюминий оксидінің бұл қождағы жалпы құрамы 16,28 пайызды, кремний диоксиді мен кальций оксиді 72 пайыз.
Конвертірлі қож үшін сол ескертулерді еске ала отырып үйінді қождың қалыпты құрамы және жаңа құрамын пайдалану кезінде алынған конвертірлі қож, : 4,25 Cu, 1,74 Pb, 5,05Zn, 30,35Fe, 26,8SiO₂, 8,1CaO, 3,38H₂O₃ және 0,86S құрайды. Барлық мыс сульфидке байланысты деп қабылдаймыз, онда қорғасын, мырыш, темір және алюминий оксидінің сомалық құрамы 40,7 пайыз, ал кремний оксиді мен кальций оксиді 34,9 пайызды құрайды. Үйінді және конвертірлі қождар құрамынан шығатыны үйінді қож құрамындағы
SiO₂ + CaO (бос) 58,0 пайызға тең.
Кварцты флюс пен жаңа құрамды үйінді қожды салыстырғанда конвертірлеу үйіндісі бірдей шарт кезінде бірдей болады, бұл кезде конвертірлі шарт шығымы дәл осындай бірдей болуы қажет.
Кремний диоксидінің жоғарғы құрамы темір оксиді (2), қорғасын және мырыш белсенділігінің төмендауіне әсер етеді. Бұл кезде шикізаттан қорғасын мен мырышты алу деңгейін жоғарылату үшін оларды вагондарға ауыстыру қажет. Мұндай көзқараспен қарағанда флюс ретінде жоғарыкальцилі үйінді қожды пайдалану ақталған, себебі кальций оксиді қожда оксид, қорғасын және мырыш белсенділігін арттырады. Оның жоғарғы шоғырлығы темірдің тотығып кетуіне әкеліп соғады, сондықтан темір оксидінің үйінді қожбен өзара араласу деңгейі өте маңызды (2).
FеО белсенділігін жоғары қождарда оның магнетитке дейін тотығуы мүмкіндігі жоғарылайды. Тығыз балқытылған магнетит кристалдарының пайда болуы қождардың байлануын күшейтті және ерітіндіден газдардың шығуына кедергі болады. Бұл, өз кезегінде қалыптың конвертерден лақтырылуына әкеліп соғуы мүмкін. СаО жоғарыда құрамы қожда жеңіл балқытылған кальций фериті пайда болған ҒеО ерітінділігіне мүмкіншілік береді, бірақ темір құрамы едәуір болған кезде мұндай қождарда магнетит кристалдарының пайда болу мүмкіндігі сақталады.
Темірі көп қождарды төмен флюстеуші әсерінен және штейндерді конвертірлеу кезінде кері әсерінен конвертірлеуші флюс ретінде пайдалануға болмайды.
Балқаштық үйінді қождар қышқылға жатады, себебі едәуір көлемде кремний диоксидін және аз көлемде темір құрайды, сол себептен олардағы ҒеО белсенділігі шамалы.

Негізгі технологиялық үрдістің суреттемесі

Тығыздау үрдісі дегеніміз, балқытылған штейн арқылы қысыммен ауаның үрленуі. Бұл кезде металдар сульфидтері жалпы реакция бойынша тотығады:
МеS + 112 O2 = MeO + SO2 + Q

Металдар сульфидтерінен алғашқы болып темір сульфиді және мырыш сульфиді, сонан соң қорғасын сульфиді тотығады. Сульфидтердің тотығу барлық әсерлері экзометрикалы:

ҒеS + 112 O2 = FeO + SO2 + 117710 кал

ZnS + 112 O2 = ZnO + SO2 + 110060 кал

PbS + 112 O2 = PbO + SO2 + 101400 кал

Пайда болушы темір кремний қышқылымен қождалады, соңғысы конвертерге мына реакция бойынша кварц түрінде қосылады:

2ҒеО + SiO2 = 2FeO + SiO2.

Үрлену кезінде мыс қышқылданса, мыс ҒеО қатысынан төменгі реакция бойынша қайта сульфидтенеді:

Сu + FeS = Cu2S + FeO.

Қорғасын мен мырыш қышқылдары конвертірленген кезде жартылай ұшып кетеді, бір бөлігі кремний қышқылымен байланысады да конвертірлі қожда қалады.
Кремний қышқылы жеткіліксіз болған кезде темір тотыққанша қышқылданады, ол өз кезегінде МеО + Ғе2О3 металдары ферриттерінен құралатын қож негіздерін жасайды. Темір, мырыш және қорғасын сульфидтерін қышқылдау кезіндегі үрдіс конвертірлеудің алғашқы кезеңі болып табылады.
Конвертірлеудің алғашқы кезеңіндегі өнімі болып Сu2S ақ штейні немесе фонштейн болып табылады.
Темір, мырыш және қорғасын сульфидтерін қышқылдаған соң мыс сульфидін оттегімен реакциясы басталады.

Сu2S + 112 O2 = Cu2O + SO2 + 92760 кал.

Алынған мыс тотығы теңдік бойынша қалған жартылай мыспен араласады: Сu2S + 2Cu2O = 6Cu + SO2.
Соңғы реакцияның 1051,5 оС-тағы SО2 қаттылығы 6,46 атмосфераны құрайды. Конвертерден үздіксіз SО2 алып тастап отырған кезде Сu2S және Сu2О арасындағы өзара әсер жағымды.

Технологиялық есеп

Мысты штейнді конвертірлеу үшін үрдіс есебі

40 пайыз мыс құрайтын мыс штейнін қайта өңдеу үшін есептейміз. Өнімділігі ыстық штейін бойынша тәулігіне 625 т.
Шығыс өнімдері мен материалдары ретінде Балқашмыс қорыту зауыты практикасын алайық. Кварцты флюс ретінде 2 пайызды Cu; 3,5%S; 72% SiО2; 2% СаО; 10% Аl2О3; 10,2 басқа да құрамды қышқыл кремнийлігі кен пайдаланылады.
Конвертірде қалыпты жылу тәртіптегі үрдісті ұстап тұру үшін мыс қорыту зауытының айналымы болып табылатын, әрі 12,0% Сu; 44,0 Fe; 7,5 S; 17 SiО2; 5% Аl 2о3; 12,5 тағы да басқа құрамы бар суық материалдар қайта өңделеді.
Негізгі есепке қосымша оттегіне 25% бай үрленімдегі конвертер жұмысының көрсеткіштерін анықтаймыз.

Штейннің рационалдық құрамы

Мысты штейннің рационалдық құрамы есебін 40% Сu; 21% S; 4,91% О2; 32% Fе құрамды штейннің 100 кг-на жүргіземіз, практика мәліметтері бойынша барлық мысты Сu2S байлаулы деп қабылдап? 100 кг штейндегі Сu2S жалпы санын есептейміз:159127 х 40 = 50,08 кг
Сu2S тегі күкірт 50,08 - 40 = 10,08 кг, FeS 21 - 10,08 = 10,92 кг-ға күкірт қалады.
Онымен байланысты темір: 55,932 х 10,92 = 19,11 кг
Магнетиттегі темір 32 - 19,1 = 12,89 кг.
Барлығы магнетит 12,89 + 4,91 = 17,8 кг.

3.6 кесте.
Мысты штейннің рационалдық құрамы, кг
Қосындылар
Барлығы
Cu
Fe
S
O2
Басқалар
Cu2S

50,08
40
-
10,08
-
-
FeS

30,03
-
19,11
10,92
-
-
Fe3O4

17,8
-
12,89
-
4,91
-
Басқалар

2,09
-
-
-
-
2,09
Барлығы:

40
32
21
4,91
2,09

Кварцты флюстың рационалдық құрамы

Кремнийлі кенді барлық күкірт мыс және темірмен СuFeS2.
Халькопиритке байланысты мыс құрамын есептейміз:
63,564,2 х 0,3 = 0,29 кг
Халькопириттегі темір:
55,964,2 х 0,29 = 0,85
Халькопириттен қалған мыс 2,0 - 0,29 = 1,7 кг Сu2О курпитімен байланысты.
Кульпиттегі оттегі:
16127 х 1,7 = 0,21 кг
Курпит жалпы саны 1,7 + 0,21 - 1,91 кг.
Курпит жалпы саны 1,7 + 0,1 - 1,91 кг.
Халькопириттен қалған саны 3,5 - 0,26 = 3,24 кг.
Темір Fe2O3 3Н2О лимонитімен байланысы.
Оттегі саны Ғе2О3: 48111,8 х 3,24 = 1,39 темірге байланысты.
Лимониттегі кристалдық ылғал:
5411,8 х 3,24 = 1,56
Плиноземді Аl2О3 2SiО2 2Н2О каолинитіне байланысты деп қабылдасақ, каолинитте кремнезем 120102,2 х 10 = 11,75 кг болады.
Каолиниттен қалған кремнизем мына құрамдағы кварц қалыбында болады: 72 - 11,75 = 60,25 кг.
СаО-ны СаСО3 әк тасқа байланысты деп қабылдасақ, көмірқышқылы СаО байланысты болады:
4456,1 х 2 = 1,57 кг
Әк тас жалпы саны 2 + 1,57 = 3,57 кг.
Есеп қорытындысында шығатын қышқыл кремнийлі кек құрамы 5.2.2 кестесінде келтірілген.

3.7 кесте.

Кварцты флюстық рационалдық құрамы
Қосындылар
Барлығы
Cu
Fe
S
SiO2
CaO
Al2O3
O2
H2O
Басқалар
Cu2O

1,91
1,7
-
-
-
-
-
0,21
-
-
Fe2O3 3H2O

6,19
-
3,24
-
-
-
-
1,39
1,56
-
Al2O3
2SiO2 2H2O

25,29
-
-
-
11,75
-
10
-
3,54
-
CaCO3

3,57
-
-
-
-
2
-
-
-
1,57
CuFeS2

0,86
0,33
0,26
0,3
-
-
-
-
-
-
SiO2

60,25
-
-
-
60,25
-
-
-
-
-
Басқалар

1,93
-
-
-
-
-
-
-
-
1,93
Барлығы:

100
2
3,5
0,3
72
2
10
1,6
5,1
3,5

Конвертірлі қож құрамын аынқтау

Практика мәліметтері негізінде конвертірлі қождағы мыс құрамы 2,5 пайыз деп қабылдасақ, сомасы SiO2 + Р3О4 + ҒеО = 85%.

ҒеО = 85-% SiО2 - % Fе3О4.

SiО2 құрамын қожда 24% қабылдаймыз, ал магнетит 17%.
Қождағы ҒеО құрамы:

85 - 24 - 17 = 44%.

Фаялит жалпы саны:

18,3 + 44 = 62,3 кг.

Бос кварц қалдықтары:

24 - 18,3 = 5,7 кг.

Сu2S саны мыс бойынша:

159,1127 х 2,5 = 3,13 кг.

Сu2S құру үшін күкірт:

3,13 - 2,5 = 0,63 кг.

Қождағы FeS құрамын 4,43% деп қабылдаймыз.

3.8 кесте
Конвертірлі қождың рационалдық құрамы
Қосындылар
Барлығы
Cu
Fe
S
O2
SiO2
Басқалар
Cu2S

3,13
2,5
-
0,63
-
-
-
FeS

4,43
-
2,82
1,61
-
-
-
Fe3O4

17
-
12,3
-
4,7
-
-
2FeO SiO2

62,3
-
34,2
-
9,8
18,3
-
SiO2

5,7
-
-
-
-
5,7
-
Басқалар

7,44
-
-
-
-
-
7,44
Барлығы:

100
2,5
49,32
2,24
14,5
24
7,44

Суық материалдардың құрамы және жалпы

Конвертірге үрдіс температурасын реттеу үшін тиелген суық материалдардың құрамы әр түрлі болады. Мысты штейндерді конвертірлеу кезінде суық айналымдар ретінде негізі қызмет ететіндер: ыстық штейн құрамы сияқты суық штейн, мысты отпен шақпақтау пешінен бай қождар, конвертірлеу үрдісінің айналым материалдары - қождан алынған салмақ шашырандылары, мұржа мен шаңдатқыштан алынған тұрып қалған қалдықтар, газөткіштен ауланған шаң және т.б.
Суық материалдардағы 50% мыс металды түрде, ал қалған 50 пайызы Сu2S түрінде деп қабылдаймыз.
100 кг суық материалға есептегенде, ондағы металды мыс 6 кг және Cu2S түріндегі мыс - 6 кг екендігі байқалады.
Жалпы саны Сu2О 159,1127 х 6 = 7,5 кг, онда күкірт 7,5 - 6 = 1,5 кг.
Қалған күкірт 7,5 - 1,5 = 6 кг.
Қалған күкірт ҒеS-те темірмен байланысты екендігін қабылдап анықтайтынымыз:
ҒеS : 883271 х 6 = 16,5 кг, онда темір 16,5 - 6,0 = 10,5 кг.
Бос кремнеземнің жалпы кремнезем құрамына қатынасы 1 : 4. Онда суық материалдардағы бос кремнезем:
14 х 17,0 = 4,2 кг.
2ҒеО SiО2 : 17 - 4,2 = 12,8 кг кремнезем байланысты.
ҒеО жалпы саны фаялитке байланысты:
143,860 х 12,8 = 30,9 кг.
ҒеО-дағы темір:
55,971,9 х 30,9 = 24 кг.
Магнетитте қалған темір 44 - 10,5 - 24 = 9,5 кг.
Магнетит саны:
231,7167,7 х 9,5 = 13,1 кг.

3.9 кесте
Суық материалдардың рационалдық құрамы, кг
Қосындылар
Барлығы
Cu
Fe
S
SiO2
CaO
Al2O3
O2
Басқалар
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Cu

6
6
-
-
-
-
-
-
-
Cu2S

7,5
6
-
1,5
-
-
-
-
-
FeS

16,5
-
10,5
6
-
-
-
-
-
Fe3O4

13,1
-
9,5
-
-
-
-
3,6
-
2FeO SiO2

43,7
-
24
-
12,8
-
-
6,9
-
SiO2

4,2
-
-
-
4,2
-
-
-
-
СaO

2
-
-
-
-
2
-
-
-
Al2O3

5
-
-
-
-
-
-
-
-
Басқалар

2
-
-
-
-
-
5
-
2
Барлығы:

100
12
44
7,5
17
2
5
10,5
2

Алғашқы кезеңдегі үрдістің технологиялық есебі

Конвертірлі қож және кремнилі кеннің саны

Барлық есептер 100кг ыстық штейнге жүргізіледі.
кг - 100 кг ыстық штейнде пайда болатын конвертірлі қож саны деп белгілейін.
кг - кремнилі кеннің қажетті саны.
Темір конвертірге түседі, кг:
100 кг ыстық штейннен 32.
16 кг суық материалдардан 16 х 0,44 = 7,04.
Кремнилі кеннің кг-нан 0,035 .
Жалпы түсетін темір (39,04 + 0,035 ).

кг қождағы темір саны 0,4932 х кг. Темірді қожға толық бөлгенде теңдік бірдей болуы қажет:

39,04 + 0,035 = 0,4932 .

Кремний қышқылы конвертерге түседі, кг:
кг кремний кеннен 0,72
16 кг суық материалдардан 16 х 0,17 = 2,72.
Жалпы (2,27 = 0,72) түседі.
SiО2 жалпы саны конвертірлі қож кг-да 0,24 х кг.
Барлық кремний қышқылының конвертірлі қожға толық өткенде шығуы тиіс.
Тура теңдік:
2,72 + 0,72 = 0,24 .

Теңдікті шешкенде, анықтайтынымыз:

= 80,82 кг; = 23,16 кг

Үрдісте қатысатын FeS жалпы саны.

Штейнмен және суық материалдармен конвертерге:

30,03 + 16 х 0,165 = 32,67 кг

FeS түседі. Кремнилі кенмен 23,16 х 0,0086 = 0,2 кг халькопирит түседі.
Конвертерде халькопирит төменгі реакция бойынша бөлінеді:

2CuFeS₂ = Cu₂S + Cu₂S + 2FeS + S

Нәтижесінде реакциядан пайда болатыны:

0,2367 х 159,1 = 0,087 Cu₂S
0,2367 х 175,8 = 0,095FeS
0,2367 х 32 = 0,017S

Бөлінуді есептегенде үрдіске 32,67 + 0,095 = 32,76 кг FeS енгізіледі.
FeS бөлігі қожға штейн бөлшектері ретінде төменгі мөлшерде жіберіледі:

80,82 х 0,0443 =3,58 кг.

23,16 кг кремнилі кенге түсетіні 23,16 х 0,01910 = 0,44 кг Cu₂О

23,16 x 0,0463 = 1,07 кг Fe₂O₃

Бұл қышқылдар FeS пен мына реакция бойынша араласады деп қабылдаймыз.

FeS + Cu₂O = FeO + Cu₂S

FeS + 3Fe₂O₃ = 7FeO + SO₂

(1) реакцияда FeS мына мөлшерде қатысады:

0,44143,2 х 87,91 = 0,27 кг.

(1) реакция нәтижесінде пайда болатыны:

0,44143,2 х 71,9 = 0,22 кг (оның ішінде 0,17 Fe)

0,44143,2 х 159,11 = 0,49 кг - Cu₂S

Реакцияда (2) FeS мына мөлшерде қатысады:

1,07479,1 х 503,3 = 1,12 кг. - FeO ( оның ішінде 0,17 Fe)

1,07479,1 х 64 = 0,14 кг. - SO₂

Шлактармен және қышқылдау реакциясынан жоғалтқан кезде жоғарғы 2 тотықтырғыш оттегі есебінен штейіннен FeS мына мөлшерде шығарылады:

3,58 + 0,27 + 0,2 = 4,05 кг FeS

Қалған күкіртті темірді үрлегіш оттегімен мына мөлшерде қышқылдау қажет:
32,67 + 0,095 - 4,05 = 28,7 кг

(18,26 Fe және 10,44 S)

Темір мен күкіртті тотықтыру
Конвертірлі қожда магнетит түріндегі темір болады

80,82 х 0,123 = 9,94 кг.

Ыстық темір штейнімен магнетит түрінде 12,89 кг енгізіледі.
Магнетит түрінде суық темір материалдарымен 16 х 0,095 = 1,52 кг түседі.
Бұрынғы үрдіске магнетит түріндегі темір 12,89 + 1,52 = 14,41 кг түседі. Үрлегіш оттегімен темір 14,41 - 9,94 = 4,47 кг магнетитке дейін тотығады.
Конвертірлі қож құрамында FeO 16 - 0,24 = 3,84 кг түріндегі темір болады.
Оның үстіне темір FeO дейін (1) және (2) 0,17 + 0,87 = 1,04 кг реакциясы бойынша тотығады.
Темірді 3Fe + 2O₂ =2Fe₂O4 (3) реакциясы бойынша тотықтыру үшін оттегі мөлшері

32111,8 х 22,76 = 6,51 кг құрайды.

Конвертірлеудің алғашқы кезеңінде 10,44 кг S күкіртті темір тотығады. Оның үстіне халькопиритті бөлу нәтижесінде пайда болатын кәдімгі күкірт 0,017 кг болады. Яғни, барлығы 10,457 кг күкірт тотығады.
Зерттеу мәліметтері негізінде конвертірлі газдар құрамы бойынша SO₃ дейін тотығатын күкірт мөлшерінің қатысы 6 : 1 құрайды деп қабылдаймыз.
SO₂ дейін тотығушы күкірт 10,4577 х 6 = 8,96 кг.
SO₃ дейін тотығушы күкірт 10,4577 х 1 = 1,5 кг.
Барлығы темірді және күкіртті тотықтыруға оттегінің теориялық шығыны 3,25 + 8,96 = 11,21 құрайды
Барлығы темірмен күкірттің құрамына қажетті оттегі:

8,21 + 11,21 = 18,42 кг

Бұл практика мәліметтері негізінде конвертер ваннасымен оттегін пайдалануды қабылдап, қажетті оттегі мөлшерін табамыз:

18,420,95 = 20,44

Оттегі артықтығы 20,44 - 18,42 = 2,02 кг
Ауада оттегінің құрамы әі пайыз болған кезде кезеңде:
20,40,23 = 88,88 немесе 88,881,29 = 68,9 ауа беру қажет.
Ауамен 88,88 - 20,44 = 68,44 кг азот беріледі.
кезеңде конвертірге 23,16 кг кремнилі кен тиелу, ондағы ылғалдық
23,16 х 0,0551 = 1.18 кг мөлшері газға бөлінеді
Газға кеннен кеткен көмірқышқылының аз мөлшеріне жүгінеміз.

3.10 кесте
Алғашқы кезеңдегі газдың құрамы мен саны
Газ
Салмағы
Көлемі
нм
Көлемі
%
SO2
17,92
6,272
9,61
SO3
4,85
1,358
2
O2
2,02
1,414
2,24
N2
68,44
54,75
83,89
H2O
1,18
1,468
2,26
Барлығы:
94,41
65,26
100

Ақ маттың саны

Ақ матты Cu₂S, металды мыс және көптеген металдар қосындысын құрайды.
Конвертерге Cu₂S-тің түсуі, кг:
100 кг ыстық штейннен 50,08 кг
16 кг ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.