Желілер және телекоммуникациялар. Желілік қауіпсіздік

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Желілер және телекоммуникациялар. Желілік қауіпсіздік.

Есептеу жүйелері немесе компьютерлік желілер, сол сияқты деректерді тарату желілері деп те аталады, олар осы заманғы өте маңызды екі ғылыми-техникалық салалардың негізінде - компьютерлік және телекоммуникациялық технологиялар - пайда болды. Негізгі қағидалары.
Таратылған есептеу жүйелері. Ақпараттарды өте алыс қашықтықтарға тарату жүйелері.
Деректерді ортақтаса қолдану мақсатында, компьютерлік желілер практикалық қажеттілікке пайда болды. Қолданушылардың, желілер болмаған кезде, құжатпен жұмыс істеуі үшін, әр құжатты басып шығарып отыруына немесе ақпаратты дискетке көшіріп отыруына тура келді. Бірнеше қолданушылардың құжатпен бір мезетте жұмыс істеуге мүмкіншілігі болмады. Мұндай жұмыс істеу реті автономды ортадағы жұмыс деп аталады.
Желілер деп біріктірілген компьютерлердің және басқа да құрылғылардың тобын айтамыз. Ең қарапайым желі, (Network) бір бірімен кабель арқылы қосылған, кем дегенде екі компьютерден тұрады. Ал компьютердің біріктірілген және бірге қолданылатын ресурстары желілердің өзара әсерлесуі деп аталады.
Желілерде қосылған компьютерлер:
1. деректерді;
2. принтерлерді;
3. факсимильді аппараттарды;
4. модемдерді;
5. басқа құрылғыларды қолдана алады.
Бұл тізім ресурстардың жаңадан біріктіріліп, қолданатын әдістердің пайда болуынан, әр уақытта толықтырылып отырады.
Бастапқыда компьютерлік желілердің байланысу ауқымы кең болған жоқ. Олар тек 10 компьютер мен 1 принтерді біріктіріп отырды. Ол кезеңдегі технология желілердің мөлшерін, сонымен қатар желідегі компьютердің санын және оның физикалық ұзындығын шектеп отырды. Мысалы: 80-ші жылдардың басында желілердің белгілі түрінің өзі, кабелінің ұзындығы 185 метрден аспайтын, небары 30 компьютерден тұратын болған. Мұндай желілер мекемелердің бір қабатында немесе үлкен емес ұйымдарда ғана оңай орналасқан. Мұндай желілерді кәзіргі уақытта кішігірім фирмаларда қолдануға болады. Бұл желілер жергілікті желілер деп аталады. Ең алғашқыда пайда болған жергілікті желілер, офистері әр жерде орналасқан ірі кәсіпорындарда қолданыла алмады. Желілік программалық өнімдер нарықты толтырып, компьютерлік желілердің артықшылығы даусыз бола бастағаннан кейін, бәсекеде орнықтылығын сақтау үшін, корпорациялар алдында желілерді кеңейту міндеттерін қойды.
Сөйтіп, жергілікті желілердің негізінде іріжүйелер пайда болды.
Бүгінгі күні әр түрлі қалалар мен мемлекеттердің қолданушыларын байланыстыру үшін жергілікті есептеуіш желілер глобальды есептеуіш желілерге айналды. Ал желідегі компьютерлер саны оннан бірнеше мыңға дейін жететін болды.
Компьютерлік желілердің басты белгісі - ол ресурстардың бірге қолданылуы және бір фирманың ішкі және сыртқы интерактивтік байланысын іске асыру.
Жергілікті желілер, олардың негізгі қағидалары, мақсаты.
Жергілікті желілер (Local Area Networks, LAN). Компьютерлерді желіге біріктіру стандарттары. Желілер топалогиясы. Топология немесе желі топологиясы термині компьютерлердің, кабельдердің және басқа желілер компоненттерінің орналасуын суреттейді.
Топология бұл стандартты термин, бұл терминді профессионалдар желінің негізгі компоновкасын суреттегенде қолданады. Топологиядан басқа компоновканы суреттеу үшін келесі терминдер қолданылады:
- физикалық орналасуы;
- компоновка;
- диаграмма;
- карта.
Желілер топологиясын оның мінездемесі түсіндіреді. Негізінде кез-келген топологияны таңдау, төмендегілерге әсер етеді:
- қажетті желілік жабдықтар құрамына;
- желілік жабдықтар мінездемесіне;
- желілердің кеңею мүмкіншілігіне;
- желілерді басқару тәсіліне.
Ресурстарды бірігіп қолдану немесе басқа да желілік амалдарды орындауда компьютерлер бір-бірімен байланыста болуы керек. Бұл үшін көпжағдайда кабельдер қолданылады. Бірақ та компьютерлерге тек қосу жеткілікті емес. әр түрлі желілік платалардағы әр түрлі кабельдер желілік операциялық жүйелер мен басқа да компоненттер компьютерлердің әр түрлі жағдайда орналасуын қажет етеді.
Желілердің әр түрлі топологиясы әр түрлі жағдайда кездеседі. Мысалы, ол кабель типін ғана баяндамайды, сонымен қоса оның қосылуын қарастырады.
Топология сонымен қоса желілердегі компьютерлердің өзара әрекет ету тәсілін анықтайды. Топологияның әр түрлеріне әрекет етудің әр түрлі әдістері сәйкес келеді және бұл әдістер желіге тікелей әсер етеді.
Негізгі топологиялар.Барлық желілер үш базалық топология негізінде құрылады: шина, жұлдыз, сақина
Егер компьютерлер бір кабель бойымен жалғанса, онда топология шина деп аталады. Егер компьютерлер кабель сегменттеріне жалғанып және олар бір нүктеден немесе концентратордан шығатын болса, онда олар жұлдыз деп аталады. Егер компьютерлер жалғанған кабель сақина тәрізді тұйықталып тұрса, онда мұндай топология сақина деп аталады.
Негізінде базалық топологиялар күрделі емес болса да, шындығында жиі-жиі күрделі комбинациялар кездесіп тұрады, және бұл комбинациялар бірнеше топология құрылымдарын біріктіреді.
Шина. Шина топологиясын көбінесе сызықтық шина деп атайды. Мәліметтер топологиясы қарапайым және кең жайылған топологияға кіреді, онда барлық компьютерлер желілеріне жалғанған бір кабель қолданылады.
Желіде шина топологиясымен компьютерлер мәліметтерді нақты компьютерге мекенжайлайды, оларды сигналдар түрінде кабель арқылы береді. Желіде "шина" топологиялы кабель 2 тәсілмен ұзартылады.
Екі кабельдің қосындысын қосу үшін баррел-коннекторды қолдануға болады. Бірақ бұл кезде сигнал әлсіздейді. Ең жақсысы қысқа бірнеше қиындыларды қосқанша бір ұзын кабель сатып алу.
Екі қиынды кабельдің қосылуы үшін жұмыс істейді. Коннектордан айырмашылығы ол оны келесі сегментке берер алдында сигналды көбейтеді. Сондықтанда баррел-коннектор мен ұзын кабельден гөрі репитерді қолданған дұрыс.
Жұлдызша. Топология ішіндегі "жұлдызша" барлық компьютерлер кабель сегментінің көмегімен орталық компонент концентраторға қосылады. Компьютерлерден берілетін сигналдар концентратор арқылы басқаларына түседі. Бұл топология есептеуіш техника негізінде компьютерлер орталық, бастапқы компьютерге қосылып тұрғанда пайда болған.
Желіде "жұлдызша" топологиялы кабельдің қосылуы және желі конфигурациясымен басқару орталықтанған. Бірақ кемшілік бар: барлық компьютерлер орталық нүктеге жалғанғандықтан үлкен желі үшін кабель шығыны көбейеді. Сонымен егерде орталық компонент істен шықса, онда желінің барлық жұмысы бұзылады. Егер бір компьютер немесе оны концентратормен жалғайтын кабель жұмыс істемей қалса, онда тек бұл компьютер ғана мәліметті бере де ала да алмайды. Желідегі басқа компьютерге бұл әсер етпейді.
Сақина. Сақина топологиясында компьютерлер кабельге тұйықталған сақина түрінде жалғанады. Сондықтан кабельде қосымша терминатор қосатын бос ұшы болмайды. Сигнал сақина бойымен бір бағытта жылжиды және барлық компьютерден өтеді. Шина топологиясына қарағанда бұл топологияда әр компьютер репитер ролін атқара алады, ол сигналды күшейте аладыжәне келесі компьютерге бере алады. Сондықтан егер бір компьютер жұмыстан шығып қалса, барлық желі жұмыс істей алмай қалады.Маркердің берілуі. Сақиналық жүйеде мәліметті берудің бірден-бір принціпі маркердің берілуі деп аталады. Меркердің қызметі мынада: мәлімет бір компьютерден екіншіге, одан үшіншіге т.с.с.сол мәліметті қажет еткен компьютерге жеткенше өте береді. бастапқы компьютер маркерді өзгертіп, электрондық адресті белгілеп сақина бойымен жібереді.
Мәліметтер әр компьютерден өтіп, дұрыс электрондық адресті көрсеткен қолданушыға келіп жетеді. осыдан соң мәліметті сұраушы мәліметті алғандығы туралы ақпарат жібереді, ал бастапқы компьютер бұл кезде жаңа маркер құрып, оны желіге келтіреді. Бір қарағанда маркермен мәлімет беру көп уақыт алатын сияқты, ал бірақ маркердің берілужылдамдығы жарықтың таралу жылдамдығымен бірдей. 200 м диаметрлі сақиналы желіні маркерлік ақпарат берілу 1сек ішінде 10 мың айналады.
Концентраторлар. Активті концентраторлар. Пассивті концентраторлар. Гибридті концентраторлар. Аралас топология. Жұлдызша - шина. Жұлдызша - сақина.
Бүкіләлемдік желі (Wide Area Networks, WAN)-әрбір қалалардағы, мемлекеттердегі, аумақтық компьютерлерді біріктіру мақсаты бар. Деректер пакеті.
Тораптарда ақпараттық процесстерді ұйымдастыру. Хабарларды құрастыру, сигналдары апарып беру. Хабарлардың түрі мен құрылымдары. АЖ-дахабарларды құрастыру схемасы. Хабарларды бөгетке тұрақты кодпен құрастыру. Сингалдар. Сигналдарды түрлендіру және модуляциялау. Деректерді жеткізу. Коммутациялау тәсілдері және ақпаратты желіде тарату процесстері. Коммутациялық схемалардың теориялық негізі. Коммутациялау тәсілдерінің ерекшеліктері. Пакеттерді коммутациялағандағы пакеттің тиімді ұзындығы. Коммутациялау тәсілдерін салыстыру. АЖ-де өңдеу және ақпараттық үрдістерді басқару. Желілік хаттамалар. OSI эталондық үлгісінің деңгейлері. Хабарларды маршруттау. АЖ қорына кіруге болатын тәсілдер. АЖсипаттамаларын өлшеу және тестілеу. Тест жүргізудің схемасы. АЖ-де ақпаратты қорғау. Қорғау тәсілдері мен амалдарының жіктелуі.
Желілік хаттамалар. OSI эталондық үлгісінің деңгейлері. Хабарларды маршруттау. АЖ қорына кіруге болатын тәсілдер. АЖ сипаттамаларын өлшеу және тестілеу. Тест жүргізудің схемасы. АЖ-де ақпаратты қорғау. Қорғау тәсілдері мен амалдарының жіктелуі.
Электрондық почта. Хатты дайындау. Файлдық серверлер. Телеконферен-циялар. Файлдарды тығыздау және архивтеу. Үлкен файлдарды бөліктерге бөлу.
Компьютерлік желілерді құрастыру негіздеріне құрылғыларды электрикалық және механикалық сипаттамалары бойынша сәйкестеуді қалыптастыру және ақпараттық қаматамасыздандыруды кодтау жүйесі мен деректер форматы бойынша үйлестіру жатады. Бұл есепті шешу стандарттаудың OSI деп аталатын моделіне жүктелген (Ашық жүйелер әрекеттесуінің моделі). Бұл модель ISO - стандарттаудың халықаралық институтының техникалық ұсыныстары негізінде құрылған.
ISOOSI моделі бойынша компьютерлік желілер архитектурасын жеті деңгейде қарастыруға болады. Ең жоғарғы деңгей - қолданбалы. Бұл деңгейде пайдаланушы есептеу жүйесімен әрекеттестікте болады. Ең төменгі деңгей - физикалық. Ол құрылғылар арасында сигнал алмасуды қамтамасыз етеді. Байланыс жүйелерінде деректер алмасу жоғары деңгейден төменге қарай жүргізіледі, содан соң тасымалдау, ақырында клиент компьютерінде төменгі деңгейден жоғарыға ауысу нәтижесінде қайтадан қалпына келтіріледі. Жеті деңгейдің әрқайсысында қажет сәйкестікті орнату үшін хаттама деп аталатын арнайы стандарттар қолданылады. Олар екі түрге бөлінеді:
1. аппараттық;
2. программалық.
Қолданылатын хаттамаларға сәйкес компьютерлік желілер бөлінеді:
1. локальды (LAN - Local Area Network);
2. глобальды (WAN - Wide Area Network).
Локальды желідегі компьютерлер барлық қатысушылар үшін хаттамалардың бірыңғай комплектісін пайдаланады. Локальдық желілер бір ғимараттың, этаждың, ықшам орналасқан ғимараттар топтарының компьютерлерін қоса алады. Глобальды желілердің географиялық өлшемдері үлкен болады. Олар жеке компьютерлерді де, сол сияқты жеке локальды желілерді де, оның ішінде әртүрлі хаттамаларды пайдаланушыларын да қоса алады.
Компьютерлік желілердің барлық түрлері келесі екі функцияны орындауы тиіс:
1. желідегі аппараттық және программдық ресурстарды ортақтасып қолдануды қамтамасыз ету;
2. деректер ресурсына бірлесіп қол жеткізу;
Егер желіде қатысушылар үшін бірігіп қолдануға бөлінген арнайы компьютер болса, онда ол файлдық сервер деп аталады. Бөлінген сервері жоқ компьютерлік желілер біррангілік деп аталады. Локальды компьютерлік желіде қатысушылар жұмысын ұйымдастыруды басқаратын адам жүйелік администратор деп аталады.
Әртүрлі хаттамалармен жұмыс істейтін бірнеше локальды желілерді байланыстыру үшін шлюздер деп аталатын арнайы құралдар қолданылады. Шлюздер аппараттық және программдық болуы мүмкін. Желілік қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін локальдық және глобальдық желіліер арасында брандмауэрлар қондырылады. Брандмауэр ретінде, желілер арасында деректердің санкцияланбаған қозғалысына қарсы тұратын, арнайы компьютер не компьютерлік программа болуы мүмкін.
Интернет. Негізгі түсініктер.
Интернеттің теориялық негіздері. Ұлттық масштабтағы бірінші желі ARPANET АҚШ-тың қорғаныс министрлігінде 1969 ж. құрылды. Бұл желі бірнеше ірі ғылыми, зерттеу және оқу орталықтарын байланыстырды. Интернет 1983 ж. пайда болды. Бұл дата TCPIP - хаттамасының стандартталу күніне сәйкестелді. TCPIP - бұл желілік бір хаттама емес, әр деңгейде жатқан екі хаттама. TCP хаттамасы - транспорттық деңгейдегі хаттама. IP хаттамасы - адрестік, ол желілік деңгейде болады және хабар қайда баратынын көрсетеді.
TCP хаттамасына сәйкес, жіберілетін деректер кішігірім пакеттерге бөлінеді, содан соң әр пакет таңбаланады(маркирленеді). Әр пакет ішінде алушының компьютерінде құжатты дұрыс жинақтауға қажет деректер болуы тиіс. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.