Мәдениеттің кеңістігі мен формалары, құрылымы, парадигмалары, мәдени сценарийлер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Кафедра: Дінтану және мәдениеттану
Факультет: Философия және саясаттану

СӨЖ
Тақырыбы: Мәдениеттің кеңістігі мен формалары, құрылымы, парадигмалары, мәдени сценарийлер

Орындаған: Тұрсынғалиев Н.
Тексерген: Абдрахманов С. М.

Алматы 2019ж

Мәдениеттің кеңістігі мен формалары, құрылымы, парадигмалары, мәдени сценарийлер
Мәдениеттің сан-салалығы, ол шешетін міндеттердің әр түрлілігі оның сан алуан компоненттері мен бөлімдерін құрайтын құрылымды күрделендіре түседі.
Мәдениетті әлеуметтік қызметтің бір түрі ретінде қарастырғанда мынадай екі ерекшелік байқалады: Мәдениетті нормалардың, әдістердің, рәсімдердің жиынтық процесі ретінде қарастыратын субъектілік, қызметтік ерекшелік;
Мәдениетті мәдени процестің, шығармашылық қызметтің белгілі бір қортындысы, нәтижесі ретінде қарастыратын объектілік, құндылықтық көзқарас: Бұл жағдайда мәдениет материалдық және рухани құндылықтардың тарихи қалыптасқан жүйесі ретінде көрінеді. Мәдениет әлемі екі қосалқы жүйеге бөлінеді: материалдық және рухани құндылықтар; - мәдениеттің материалдықтұрпатына әдеттетехниканың, еңбектің, тұрғын үйдің жағдайы, киімнің сипаты, сондай - ақ мемлекеттік жүйе, сот өндірісі, армия білім жүйесі сияқты организмдер жатады; - мәдениеттің рухани көрінісіне ғылым жетістіктері, өнегелік, өнер, дін, құқықтық және саяси сана, тиісті идеялар, нормалар, теориялар жатады.
Мәдениеттің құрылымы оның тиімділік, жүйелелік деңгейі тұрғысынан берілуі мүмкін. Осы көзқарас тұрғысынан ол екі қосалқы жүйеге бөлінеді: - ғылыми, тиімділігі жоғары, теориялық сана; - әдеттегі, жүйесіз, қас-қағым сәттік сана, онда көңіл-күй сәттерінің, нанымның ролі орасан зор.
"Белгі" - сезіммен қабылданатын, басқа бір зат, құбылыс, қатынастың өкілі түрінде көретін нәрсе. Белгі - ақпараты қабылдау, сақтау, өңдеу және беру үшін қолданылады. Контекстке байланысты әр түрлі түсіндірілетін және көп мағыналы таңбаға қарағанда белгінің кесімді анықталған бір мағынасы бар.
Тілдік және тілдік емес белгілерді ажыратады. Тілдік белгілер бір-біріне тәуелсіз емес және белгілі бір құрастыру, түсіну және қолдау ережелеріне сай тұтастықты қалыптастырады. Нәрсе туралы ақпаратты сол нәрсені қабілеттілігі абстаркты-ұғымдық ойлаумен байланысты адамзаттың мәдени тарихындағы маңызды жетістік болды. Көркем мәдениет саласында өнердің ерекшелігінен пайда болған әрбір өнер түрлерінің өзіндік бейнелеу - белгілеу жүйелері бар. Бояулы сурет өнерінде белгілік құрылымдарға жататындары: сықақ, түс, ырғақ, композиция. Олардың нақтылы тоғысуы белгілі бір мазмұнды, яғни көркем ақпаратты білдіретін белгі жүйесін құрастырады. Заманның мәдени-көркем стилінің белгі жүйесін талдау оның дәлдік типтерін аңғаруға негіз болды. Оның өзі адам санасына тән сол дәуірдегі әлем бейнелерімен танысуға мүмкіндік береді.
Парадигма, үлгі деген сөз) - зерттелетін мәселені шешу үшін үлгі ретінде алынған теория; теориялық көз-қарастардың, методологиялық принциптердің, әдістемелік қабылдаудың және эмпиризмдік нәтижелердің бірігу жүйесі; ғылымның белгілі бір даму кезеңінде ғылыми қауымдастықпен қабылданған және болжамдарды ғылыми ұғыну үшін, ғылыми таным процесінде туатын міндеттерді шешу үшін үлгі, модель, стандарт ретінде пайдаланылатын теориялық және әдістемелік ережелер жиыны.
Мәдениетті кең тұрғыда қарастыра отырып, онда адамның тіршілігінің материалдық және рухани құралдарын бөлуге болады. Басқаша айтқанда, мәдениет тұрады элементтерін құрайтын белгілі бір бірлігі: материалдық және рухани мәдениет. Сол және басқалары адамның өзі құрған.Бұл бірлікте рухани мәдениет шешуші рөл атқарады. Бұл ретте сөз қоғам өмірінің материалдық жағының рөлін алып тастау немесе төмендету туралы болмайды. Мәдениет-бұл рухани және материалдық бірлік, бірақ бұл бірліктің үйлесімі адамның рухани қызметімен қамтамасыз етіледі.
Материалдық мәдениет (материалдық құндылықтар) пәндік нысанда бар. Бұл үйлер, станоктар, киім-кешектер-объектінің затқа айналуының барлығы, яғни қасиеттері адамның шығармашылық қабілеттеріне негізделген зат мақсатқа сай.
Материалдық мәдениет-бұл адамның руханилығы, бұл ең алдымен, материалдық өндіріс құралдары. Бұл энергетикалық және шикізат ресурстары, еңбек құралдары (қарапайым адамдардан күрделіге дейін), сондай-ақ адамның практикалық іс-әрекетінің түрлі түрлері. Материалдық мәдениет ұғымына сондай-ақ алмасу, яғни өндірістік қатынастар саласында адамның материалдық-заттық қатынастары кіреді. Материалдық құндылықтардың түрлері: ғимараттар мен құрылыстар, коммуникациялар мен көлік құралдары, саябақтар мен адаммен жабдықталған ландшафттар -- сондай-ақ материалдық мәдениетке кіреді. Материалдық құндылықтардың көлемі материалдық өндіріс көлемінің кең екенін ескеру керек, сондықтан оларға ескерткіштер, археологиялық объектілер, сәулет құндылықтары, жабдықталған табиғат ескерткіштері мен т. б. жатады. Материалдық мәдениет адамның өмір сүруін жетілдіру үшін, оның шығармашылық қабілеттерін дамыту үшін құрылады. Адамзат тарихында адамның материалдық-техникалық мүмкіндіктерін іске асыру үшін, оны мен дамыту үшін әртүрлі жағдайлар қалыптасты. Болмауы арасындағы үйлесімді шығармашылық замыслами және олардың іске асырылуына әкеліп соғатын тұрақсыздық мәдениет, оның консерватизму немесе утопичности.
Рухан мәдениет Қоғамның материалдық-техникалық дамуымен тығыз байланысты рухани мәдениет рухани қызмет нәтижелерінің бүкіл жиынтығын және рухани қызметтің өзін қамтиды. Рухани мәдениеттің неғұрлым ерте қалыптасқан түрлері -- бұл нақты тарихи әлеуметтік жағдайларда қалыптасқан діни нанымдар, әдет-ғұрыптар, нормалар мен адамның мінез-құлқының үлгілері. Рухани мәдениет элементтеріне өнер, дін, мораль, ғылыми білім, саяси идеалдар мен құндылықтар, түрлі идеялар жатады. Бұл әрқашан адамның зияткерлік, рухани қызметінің нәтижесі. Рухани мәдениет, материалдық сияқты, адамның белгілі бір қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін құрылады. Әрине, мәдениетті материалдық және рухани бөлуге шартты түрде. Өйткені мәдениет-адамның түрі ретінде өзін-өзі басқару. Бір жағынан, адам мәдениетті тудырады, екінші жағынан оның нәтижесі. Бірақ мәдениет сияқты көп өлшемді ұғымды талдау мүддесінде бастапқы ережелерді қабылдаймыз: материалдық өндіріс -- заттар өндірісі, рухани өндіріс-идеялар өндірісі. Осыдан мәдениеттің құрылымдық бөлінісі де шығады.
Материалдық және рухани мәдениет арасындағы айырмашылықты әр түрлі бағыттар бойынша көруге болады. Сонымен қатар, рухани құндылықтар тек пәндік формада ғана емес (кітаптар, суреттер және т.б.), сонымен қатар қызмет актілері ретінде де болуы мүмкін. Мысалы, сахнадағы скрипкашы, актер және т. б. ойын. Ақыр соңында, рухани құндылықтар олардың жасаушысы: ақын, әнші, суретші, композитордың ізін алады. Автордың қайталанбас даралығы бізге өнер туындыларының, философиялық идеялардың, діни жүйелердің және т. б. мазмұнды әрі эмоциялық-сезімтал мәнін түсінуге мүмкіндік береді.
Әлбетте, адамның рухани құндылықтарына деген қажеттілік шектері бар материалдық әл-ауқат деңгейіне қарағанда шексіз. Рухани мәдениеттің көріністері әдет-ғұрыптар, дәстүрлер, нормалар болып табылады. Әдет-ғұрып рухани мәдениеттің ең көне құбылыстарының бірі болып табылады. Алғашқы қауымдық қоғамда адамның мінез-құлқын реттегіш ретінде алғашқы әдет-ғұрыптар қалыптасты. Әдет-ғұрыптар негізінен тұрмыстық ортада қалыптасады, сондықтан тұрақтылығымен, өмір сүру ұзақтығымен, өміршеңдігіменерекшеленеді. Олар кез келген дамыған мәдениетте, әдетті, аз сезінетін мінез-құлық үлгілері ретінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.