Этика саласындағы стандартты операциялық процедураларды анықтау және оның дамуын зерттеу

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
2

АНЫҚТАМАЛАР
3
1
КІРІСПЕ
4
1.1
Этика түсінігі
5
2
ЭТИКАНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІ
6
2.1
Аристотель ұғымы
7
2.2
Этикалық категориялардың ұғымы
9
3
ҚАЗІРГІ ЭТИКА
10
3.1
Кәсіптік этика
12
3.2
Қазақ этикасы
13
3.3
Іскерлік қарым - қатынастағы этикалық нормалар
14

ҚОРЫТЫНДЫ
15

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
16

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Аталмыш жұмыста келесідей нормативт ік құжаттар мен стандарттарға сілтемелер қолданылды:
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. - Астана: Ақорда. - 2007 жыл, 27 шілде, №319-ІІІ ҚРЗ.
Қазақстан Республикасының Білім т уралы Заңы өзгертулер мен толықтырулармен. - Астана: Ақорда. - 2011 жыл, 24 қазан, № 487-IV ҚРЗ.
Қазақстан Республикасының 2011-2020 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы. - 2010 жыл, 7 желтоқсан, № 487-IV ҚРЗ.
Қазақстан Республикасы Президенті Н .Ә. Назарбаевтың Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру мақаласы. - Астана, 2017 жыл, 12 сәуір.
Қазақстан Республикасы жаңа формаци я педагогының үздіксіз педагогикалық білім беру тұжырымдамасы. - Алматы, 2005. - Б. 15.
ҚР МЖМБС 6.08.079-2010. Қазақстан Республикасы жалпыға міндетті білім беру стандарты. Кәсіби жоғары білім беру. Негізгі ережелер. Бакалавриат.

АНЫҚТАМАЛАР
Этика
- мораль және адамгершілік туралы ғылым. Этика - адамдардың моральдық сана-сезімдеріне, олардың өзара қатынастарына, қимылдарына ғылыми-теориялық дәлелдеме беретін және зерттейтін ғылым.
Этикет
- осы қоғамда қабылданған адамдардың қимыл тәртіптері және байланыстары.
Адамгершілік
- адамгершілік құлық жеке адамның қоғамда өмір сүре алатын басқалармен қарым - қатынаста болатын қабілеті.
Іскер
- нарық экономикасына әбден бейімделген өз ісін жетік білетін адамды айтады.
Жалпы сенім
- адамдардың қарым-қатынасын мүмкін ететін фактор.
Әдеп
- қазіргі этиканың маңызды ұстанымы болып табылады.

Теориялық этика
- моральдық мәні мен пайда болуын зерттеумен айналысады.
Кәсіптік этика (профессионалдық этика)
- адамдардың нақты еңбек қимылдары шеңберіндегі этикалық принциптер мен нормалар анықтайды.
Педогогикалық этика
- басты мақсаты адамның ішкі рухани байлығына еркін еңбек тәрбиелеу арқылы ықпал жасау.
Әскери этика
- армияның әскери күшін нығайту мақстандағы оның басқару және ұйымдастыру деңгейін қамтамасыз етуге бағытталған.
Басқару этикасы
- бұл профессионалдық этиканың бір түрі. Басқару этикасы - ол басқару іс-қызметіне бағытталған., этикалық ұғымдар және тәрбиелік нұсқаулар жүйесі.
Педагогикалық еңбек
- өзіндік қарым-қатынасты басқаратын қоғамдық өмірдің қажетті сферасы. Қарым-қатынас - бұл адамның өзара қарым-қатынаста болу тәсілі, және де басқа адамдармен өзара қарым-қатынаста болуы.
Іскерлік хат
- бұл жалғыз іскерлік құжат, бұған атау берілмейді.
Әлеуметтілік міндеттілік
- жеке бизнестен түскен пайда арқылы ұйымның қоғамға пайдасы.

КІРІСПЕ
Қоғам адамдардың қауымдастығы болғаннан кейін, мұнда адамдар бір-бірімен қарым-қатынас жасай отырып, әр ортада белгілі бір этикетті сақтайды. Этикет дегеніміз - тәртіп сақтау ережелері. Ол қоғамда белгілі бір нормаларға сай өмір сүретін қағидалардың жалпы жиынтығы. Ал бұл нормалар адмдардың мораль және адамгершілік қасиеттерінің болуымен тығыз байланысты. Мораль және адамгершілік туралы ілім этика болып табылады. Сондықтан, этикет этика ілімінің негізінде қалыптасқан, яғни адамгершілік құндылықтарды сақтай отырып, адамдардың бір-біріне нұқсан келтірмейтін қоғамда тәртіп сақтау ережелері қалыптасты.
Белгілі бір тәртіпсіз өмір сүру - мүмкін емес, себебі егер қоғамда этика сақталмайтын болса, адамдардың арасындағы қатынас хаосқа айналып кетуі мүмкін. Сондықтан, әр қоғамда адамдардың тәртібін адами тұрғыдан бақылайтын, теріс қылықтарды азайтатын белгілі бір нормалар жиынтығы құрылған.
Зерттеудің өзектілігі: Күнделікті өмірдің өз этикасы, әр қызметтің өз этикасы, белгілі бір ортаның өз этикасы, әр халықтың жеке этикасы, және әрбір тапта өздері ұстанатын жеке этика және этикет принциптері болады. Этикетті сақтау қызмет бабында өте маңызды мәнге ие болып табылады.
Зерттеу пәні: Этика саласындағы стандартты операциялық процедуралар.
Зерттеу мақсаты: Этика саласындағы стандартты операциялық процедураларды анықтау және оның дамуын зерттеу. Этикалық категорияларды зерттеу. Біріншіден, олар қоғамдық қатынастардың ретіндегі танудың таусылмас баспалдақары. Екіншіден,олар танымның дербес құралы болып табылады. Үшіншіден, этика кагориялары -- моральдық танымның бірінші тәртіптегі мәнннен екінші тәртіптегі мәнге және т.б.дамуының, қозғалысының нысыны. Басқа ғылымдардың категорияларына тән белгілерді, қасиеттерді иеленгенімен, этикалық категориялардың өзіне ғана тән бірқатар ерекшеліктері де бар.
Зерттеудің ғылыми болжамы: Этика ғылым ретінде өмір мен әлемде адам үшін құндылыққа ие екенін зерттейді, өйткені этикалық мінез-құлық этикалық құндылықтарды жүзеге асырудан тұрады. Этика бағалаушы сананы оятуға ықпал етеді. Мәні тәрбие арқылы ашылатын этикалық құндылықтар, этикалық сезім, базисі бейсаналы жүзеге асырылатын өмірлік құндылықтарды (өмірге ерік, тағамға қажеттілік, жыныстық қажеттілік және т.б.) құрайтын жүйені құрайды, ал жоғарғы жағында жоғары құндылықтар орналасқан.
Зерттеудің теориялық маңыздылығы: Этика білімнің объектісі мораль, оның дамуы, қоғамдағы нормалар мен рөлі болып табылатын философиялық ғылым. Философия ғылымының ажырамас бір бөлшегі ретінде этика адам алдында күнделікті кездесетін мораль мен таным сұрақтарын шығармашылық деңгейінде шешуге бағытталған.
Зерттеудің практикалық маңыздылығы: Адамның еңбектік қызметі тәжірибелік қызметтің негізгі үлгісі болып табылады. Оыдан бастап кәсіби этика феномені туралы айтуға болады. Кәсіби этика - қандай да болсын кәсіптік қызметтің шығармашылық негізгі тірегі болып табылады. Кәсіби этика идеалдар мен құндылықтардың өзіндік ерекшеліктері ретінде кәсіби мораль туралы ғылым, міндеттердің идеясы, этикалық принциптер мен өзін-өзі қажетті жағдайда ұстай білу нормалары туралы көрініс табады.
Жұмыстың құрылымы мен көлемі. Жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер мен қосымшалардан тұрады. Көлемі - 15 бет.

1.1 Этика түсінігі
Этика - зерттеу нысаны адамгершілік пен мораль болып табылатын философиялық пән. Алғашында "этос" сөзінің мағынасы бірге тұруға байланысты туындаған ортақ баспана мен қағида, қоғамды біріктіру, менмендік пен басқыншылықты жеңу болған. Қоғам дамыған сайын бұл мағынаға ар-ұят, мейірім мен қастық, жанашырлық, достық, өмір мәні ұғымдарын зерттеу де қосылды. Этика тудырған жанашырлық, әділдік, достық, ынтымақтастық түсініктеі әлеуметтік институттар мен қатынастардың дамуына бағыт береді.
Ғылымда этика ретінде ғылым саласы, ал мораль мен адамгершілік ретінде оның зерттеу нысаны түсіндіріледі.
"Этика" термині кейде белгілі бір әлеуметтік топтың моралдік және адамгершілік қағидалар жүйесін атау үшін қолданылады.
Шынында да, әдепті адам мінез-құлқы мен адамдар арасындағы қарым-қатынас мәселелері қызықтырады. Аристотель этиканың басты міндеті адам қарым-қатынасын олардың ең жетілдірілген түрінде зерттеу деп санайды. Қоғамдық адам, қарым-қатынас жасаушы адам мінез-құлқын талдайтын практикалық өмір философиясыретінде әрекет ете бастады. Этика -- философиялық ілім, оның мәні мораль (адамгершілік), ал орталық мәселе-Жақсылық пен жамандық. Этика генезисті, мәнін, мораль ерекшелігін зерттейді; оның қоғам өміріндегі орны мен рөлін ашады, адам тіршілігін адамгершілік реттеу механизмдерін, адамгершілік прогрестің өлшемдерін анықтайды. Ол қоғам мен жеке тұлғаның адамгершілік санасының құрылымын қарастырады, жақсылық пен жамандық, еркіндік пен жауапкершілік, борыш пен ар-ождан, абырой мен қадір-қасиет, бақыт пен өмірдің мәні сияқты санаттардың мазмұны мен мағынасын талдайды. Осылайша этика әрбір адамның дұрыс өмір стратегиясы мен тактикасын әзірлеуі үшін адамдар мен бағдар арасындағы қарым-қатынастың жоғары сапасын қамтамасыз ететін адамгершілік және әділ қатынастардың оңтайлы моделін жасаудың негізіне айналады.

2 ЭТИКАНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ДАМУ КЕЗЕҢДЕРІ
2.1 Аристотель этикасы
Этиканың өзіндік мәртебесі бар философиялык ілім ретінде қалыптасуы антикалық грек философиясының қойнауында жүзеге асқан. Өзінің атауымен де, негізгі ұғымдық категорияларымен де, мәселелік өрісімен де этика Аристотельге қарыздар. "Никомах этикасын", "Эвдем этикасын", "Үлкен этиканы" жазған ұлы ойшыл этиканы дамыта отырып, елге танытты.
Аристотель этикасында "құба төбел" немесе "алтын орта" ұстанымы ізгіліктерді анықтаушы маңызға ие болды. Өйткені Аристотельдщ айтуынша, екі шеткі күйлердің ортасьш таба білгенде, яғни не асып-тасып кетпей, не жетпей қалмаудың дәл ортасынан өте ыңғайлы қасиетті ұстана білгенде ғана адам ізгілікті болғаны. Мысалы, жомарттық, -- "малшашпақ" пен "дүниекоңыздықтың" орта шені; батылдык -- "көзсіз батырлық" пен "қоянжүрек корқактықтың" дәл ортасы; қарапайымдылык -- "ұяңдық" пен "ұятсыздыктың" ортан белі және т.б. Жалпы, антикалық этикаға тиесілі ең негізгі үш мұратты атап өтуге болады: а) адам мен полис бірлігі, яғни адам тек полистің азаматы болғандықтан ғана ізгілікке ие болады, мораль туралы түсінігі болады деп есептеу. Мысалы, Аристотель полистің мүшесі бола алмайтын күлдарды тіпті де адам деп санамаған. Оларды "сөйлей алатын хайуан" ретінде қарастырған. Ежелгі гректер қабылдаған және өмірге енгізген этикалық құндылықтардың өзіндік маңызы болды. Олардың кейбіреулері мыналар: көне гректер адамгершілік қасиеттерді, мейірімділікті сұлулықпен тікелей байланыстырғысы келді. Соның нәтижесінде көне Грекия мәдениетінде "калокагатия" идеалы дүниеге келген болатын. "Калокагатия" термині өзінін амбиваленттілігіне (екіжактылыіына) байланысты этикада болсын, эстетикада болсын кең пайдаланылады. "Калокагатия" термині грек тіліндегі екі сөздің ("Kalos" -- әсем, сұлу және "agathos" -- ізгі, мейірімді) қосындысынан шыкқан. Дәлме-дәл аударатын болсақ, бұл термин ізгі сұлулықты, яғни жан сұлулығы мен тән сұлулығының үндестігін білдіреді.

2.2 Этикалық категориялардың ұғымы
Барлық ғылым түрлеріндегі сияқты этикада да бірқатар катсгориялар бар. Категориялар заңдармен, қағидалармен, әдістермен 6ipire отырып, кез- келген ғылымның мазмұнының нёпізін құрайды. "Категория" сезінің өзі грек тілінен шыққан. Ол арқылы шынайы өмірдің маңызды жақтарын көрсетін мейлінше жалпы түсініктер сипатталады. Ол -- адам танымының өзекті пунктерi. Этика категориялары -- моральдың ең маңызды жақтары мен тұстарын керсететін, ғылым ретіндегі этиканың теориялық аппаратын құрайтын жалпы түсініктер. Этика категориялары адамгершілік сананың теориялық деңгейінде өміp сүрді.
Олар -- рухани, идеалды тәртіптің құрылымдары, болмысгың адамгершілік жақтарының субъективтік көрінісі, әлеуметтік құбылыс ретіндегі мораль туралы жүйеленген, ғылыми негізделген. теориялық білімдер жиынтьғы Сонымен қатар, моральдық құбылыстардың көрінісі табуы тек теориялық деңгейінде ғана жүзеге асырылмайтындығын ескеру қажет. Олар нақты сезімдер, көзқарастар, арман-тілектер және т.б. түрде қарапайым сананың деңңгейінде де көрінісс табады. Жоғарыда аталған екі денгейінде де,көрініс тапкан элементтер бірдей сөздермен сипатталады. Мысалы, борыш категориясы бар екені белгілі сонымен қатар жеке тұлғапын борыш туралы көзқарасы да бар.
Негізгі этикалық катеогриялардың сипаттамасы. Этикалық категориялар туралы сөз қозғайотырып олардың ғылымның кейбір "қыметтік функцияларын. Бішіден, олар қоғамдыққатынастардың ретіндегі танудыңтаусылмас баспалдақары. Екіншіден,олар танымның дербес құралы болып табылады. Үшшншіден,этика кагориялары -- моральдық танымның бірінші тәртіптегі мәнннен екінші тәртіптегі мәнге және т.б.дамуының,қозғалысының нысыны. Басқа ғылымдардың категорияларына тән белгілерді, қасиеттерді иеленгенімен,этикалық категориялардың өзіне ғана тән бірқатар ерекшеліктері де бар. Біріншіден, олар қоғамдық қатынастардың адамдардың жүріс -тұрысымен, олардың жакысылық пен жамандық, борыш, абырой, әділдік туралы көзқарастарына сәйкес 6ip-6ipiнe, қоғамга, мемлекетке, отбасына, ұжымға деген қатынасымен байланысты жақтарын көрсетеді. Алайда, мұндай жағдайларда олар әркашан таза күйде көрініс таппауы да мүмкін, ce6e6i, кейбір кездерде олар басқа ғылымдардың категорияларымен араласып кетеді де, сол категориялардың адамгершілік аспектілерін ашып керсегеді.
Екіншіден, этикалық категориялар бағалаушылық, аксиологиялық сипатка ие. Басқаша айтқанда, олардың барлығын жаксылық пен жамандық, қайырымдылық пен зұлымдық тұрғысынан бағалауға болады, ал олардың өздері осы бағалаудың нысаны ретінде көрініс табуы мүмкін адал, тәртіп, әділ, жауапкершілі мол адам және т.б.
Үшіншіден, олар адамдардың жүріс-тұрыстары мен қарым-қатынастарын реггеу құралы болып табылады, қоғамның адамгерішілік талаптарын керсетеді Төртіншіден, басқа да адамгершілікк құрылымдар: қағидалар, нормалар, талаптар, ережелер және т.б. сияқты этика категорияларының беделі мен маңыздылығы қоғамдық көзқарастың немесе жеке тұлғаның өзіндік санасының күшіне негізделеді. Бесіншіден, этика категорияларында, басқа ғылымдардьң категориялары мен түсініктерімен салыстырғанда, қоғамдық қатынастардьң эмоционалдық жағы мейлінше кең көрініс тапқан.
Заңгер қызметіңдегі этикалық категориялардың әлеуметтік маңыздылығы. Этиканың категориялары бip-бipiмен тығыз байланыстытықта болғаны соншалық, олар бip-бірінің, мазмұнын ашады.
Яғни белгілі 6ip этикалық категориянын мазмұнын екінші 6ip этикалық категорияны пайдалану арқылы ашуға болады. Мысалы абырой категориясын жауапкершілік, тәртіптілік, батылдық, ержүректілік және т.б. категория оларды пайдалану арқылы ғана түсінуге болады. Ержүректілік категориясының мазмұны батылдық, шыдамдылық, қажырлылық, қайраттылық және т.б. категориялардың көмегімен ашылады. Әділдік категориясын адамсүюшілік, шыншылдық, кеңпейілділік, еңбексүйгештік жә - не т.б. категорияларсыз түсіну мүмкін емес. Жоғарыда аталған үш топтық категорияларын жеке-жеке талдауға тырысып көрелік.
Бірінші топ -- моральдық сана категориялары. Оларға мыналар жатады: моральдық кағида, моральдық норма, моральдық немесе этикалық категория, моральдық сешм. адамгершілік мақсат, моральдық тацдау және т.б. Heгізгі этикалық категориялардың барлығын моральдық сана категориялары деп те атауға болады. ceбe6i, олар моральдың қандай жағын көрсетсе де солардың барлығы моральдық санада тіркеледі.
Моральдық сананың мәнді категориялары: қайырымдылық, зұлымдық, борыш, абырой, ар-ождан және т.б. категориялар жүйeciндe орталық, орынды иеленген, бірақ, олар - ды адамгершілік қарым-қатынастар мен моральдық тәжірибеден бөліп қарастыруға болмайды, ce6e6i, мундай жагдайда олар ездершщ непздершен айырылады да, бос абстракцияларға айналады. қайырымдылық пен зұлымдық, әділдік пен әділетсіз туралы жай, өмірден тыс әңгімелердің ешбір мәні жоқ. Kерісінше, олар демагогияға, немқұрайдылыққаәкелуі мүмкін. Ал егер моральдық сана категориялары шынайы қатынастар мен әрекетгерді көрсетін, оларға белсенді түрде әсар етсе, он да олардьң маңызы да артатыны сөзсіз.
Екінші топ категориялары -- бұл адамгершілік қатынастар категориялары. Оларға мыналарды жатқызуды болады: адамгершілік өзара әрекеттер, адамгершілік шиеллініс, моральдық бедел және т.б.ӨЗінің функционалдық ролі бойынша адамгер - шілік қатынастар моральдық субъектiлердің өзара қарым-қаты- настарыньң көрінісі болып табылады. Бұл қатынастардьң адамгершілік деп бағалануының ce6e6i мынада: олар достық, қастық, cepiтестік, ceнім, сыйластық.екіжүзілік және т.б. моральдық бағалаулармен сипатгалады.
Үшінші топ категориялары -- бұл моральдық тәжірибе немесе функционалдық-жүріс-тұрыс категориялары. Оларда тұлғаның белгілі 6ip моральдық қасиеттерді тәжірибеде, күнделікті өмірде жүзеге асыру үрісі көрініс табады. Мұндай категориялардың қатарына мыналар жатады: моральдық (не - месе моральға қайшы) әрекет, моральдық салдар мен санкциялар.
Олар арқылы моральдық борыш, абырой, батырлық немесе қорқақтық, әділдік немесе әділетсіздік, адалдық немесе сатқындық, кеңпейілділік немесе жауыздық және т.б. адамгершілік сана категориялары көрінісі табады. Бұл топ категорияларында моральдың адамдар арасындағы қатынастарды реттеуші ретіндегі мақсаты ашылады.
Этикалық категориялардың ерекшеліктерін, түрлерін және мәнін қарастырудьң теорияльқ қана емес. жалпыәдістемелік те маңызы өте зор. Оларсыз кәсіби-этикалық категорияларды талдау мүмкін емес, ceбeбi, олар жалпы этика категорияларының нақтыландырушысы болып табылады. Бұл категориялардың сандық ауқымы өте кең, сондыктан да, 6iз олардың ішіндегі маңыздыларына ғана тоқталамыз, ceбeбi, құқыққорғау қызметкерлерінің қызметінде олардың алатын орны ерекше.

3 ҚАЗІРГІ ЭТИКА
3.1 Кәсіби этика
Қазіргі этика адамзат тарихының ежелгі кезеңімен өте тыгыз байланысты. қазіргі кезде этиканың ең басты пәні мораль. Ол күнделікті этикетпен тығыз байланысты. коптеген философиялық,теориялық пәндермен салыстырғанда этиканың категориялары күнделікті тілде кең пайдаланылатын сөздерден тұрады. Олар: достық,махабат,жомарттық, ізгілікпен пен зұлымдық, ұят, абырой, парыз, әділеттілік бақыт. Қазіргі нарықтық эканомика жағдайында іскерлік қажетті қасиеттердің біріне айналып отыр. Іскер деп - нарық экономикасына әбден бейімделген өз ісін жетік білетін адамды айтады. іскерліктің маңызды ұстанымына сенім жатады.
Әріптес адамдар арасында сенім болмай іс оңға баспайды. Жалпы сенім - адамдардың қарым-қатынасын мүмкін ететін фактор. Әдеп - қазіргі этиканың маңызды ұстанымы болып табылады. Әдеп амандасудан басталады.Қазіргі кездегі этика халықаралық қарым-қатынаста ереже ретінде кең қолданылады. Мысалы, Мемлекет және Үкімет басшылары, Министрлер, Елшілер кездесу өткізгенде белгілі-бір әдеп ережелерін сақтай отырып кездесу жүргізеді. Қазіргі кезде дін,құқық, өнер сияқты Моральда қоғамдық сананың бір формасына айналды.Көптеген ерекшеліктермен қатар Мораль басқа қоғамдық сана формасымен тығыз байланыста дамиды. Қазіргі біздің қоғамда Этика дін мен де тығыз байланысты.Мысалы: Исламның этикалық тұрғыдан қарастырған өлшемдері Мораль нормаларына да қатысы бар. Өйткені Ислам діні қазіргі кезде әділеттілікті,бейбітшілікті кеңінен марапаттайды. Қазіргі этика күнделікті адамдар арасында кеңінен этикет түрінде қолданылады.
Барлық ғылымдардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.