Шығыс елдерінің (Араб елдері, Қытай, Жапония, Корея) мәдениеті ерекшеліктерінің қазіргі кезеңдегі сыртқы экономикалық-саяси қызметіне әсері және олардың Орталық Азия елдерімен ынтымақтастыққа деген қызығушылығы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Тақырып:

Шығыс елдерінің (Араб елдері, Қытай, Жапония, Корея) мәдениеті ерекшеліктерінің қазіргі кезеңдегі сыртқы экономикалық-саяси қызметіне әсері және олардың Орталық Азия елдерімен ынтымақтастыққа деген қызығушылығы.

Тақырыптың өзектілігі: Зерттелетін мәселенің өзектілігі аспектілерінің бірі Корея Республикасының экономикалық моделін дамытудағы жаңа кезеңнің басталуымен (оның өзгеруімен) байланысты.

Өзінің саяси және экономикалық қалыптасуы мен дамуының барлық кезеңінде Корея Республикасы "американдық фактордың" күшті әсерін бастан кешірді, одан қазіргі уақытта да еркін емес. Бұл ықпал әскери-саяси ынтымақтастықта да, экономикалық қарым-қатынаста да көрінеді. Осы тығыз байланыстырудың куәсі Вашингтон саясаты болды, шын мәнінде, өз бақылауымен режимаралық диалог үдерісін сақтауға ұмтылады. 1990 жылдардың басында ҚР осы әсерді бірнеше әлсіретуге тырысып және оған қолайлы экономикалық жағдайды пайдалана отырып, бірқатар беделді халықаралық ұйымдарға, оның ішінде ЭЫДҰ мен ДСҰ-ға кірді, бұған тек өзінің саяси және экономикалық мәртебесін мойындау мүмкіндігін ғана емес, сонымен қатар көпполярлы жаһандануға шығу мүмкіндігін көріп отыр.

Жаһандану әсерінің жекелеген елдерге (экономикасы осы процесте Елеулі позицияларға ие болуға ұмтылатын Корея Республикасының мысалында) пайда болуының жалпы заңдылықтары мен ерекшеліктерін зерттеу бір жағынан тиімді жаһандық және өңірлік институттарды құруға және қазіргі бар, екінші жағынан қайта құруға ортақ тәсілдерді одан әрі әзірлеуді жүзеге асыру үшін маңызды.

Зерттеу нысаны Азия қаржы дағдарысы қарсаңында және одан кейін РК экономикалық моделінің өзгеруі, оған глобализациялық процестердің әсері, оның жаһандық экономикаға әсер етуінің өзіндік әлеуеті, сондай-ақ оның әлемдегі орны мен рөлінің өзгеруі болып табылады.

Бұл жұмыстың мақсаты - оңтүстіккореялық үлгінің өзін трансформациялық өзгерту процестерін, оның қазіргі заманғы әлемдік экономикадағы орны мен рөлін, ондағы жаһандану үрдістерінің көрінуін және оның жаһандық сын-қатерлерге жауап реакциясын зерттеу негізінде, біріншіден, жаһандану және әлемдік нарықты аймақтандыру процестерінің жұмыс істеуінің жалпы тетігін және перспективаларын ұсыну, екіншіден, екі үрдістің өзара іс-қимылын көрсету: жаһанданудың жекелеген елдерге әсері және оған өзінің қатысуы арқылы процестің өзіне кері әсері және үшіншіден, осы үдерісті басқару, қатысушы елдердің объективті-ақылға қонымды мүдделерін негізге ала отырып.

Оңтүстіккореялық шаруашылыққа жаһанданудың қандай екенін анықтау жаһандану механизмінің өзін талдауға байланысты оның тетігі қатысты сапалы дербес құбылыс болып табылады. Бұл ретте, ең алдымен, жаһанданудың синергетикалық әсері емес, бұл әсердің бағыты мен шамасы. Интеграция әлемдік адами қауымдастықтың жаңа сапалы жағдайын жасамайды, ал жаһандану мұны жасап жатыр немесе, кем дегенде жасайды.

Жаhандану желілік емес, өте қарама-қайшы, біркелкі емес процесс, өзінің нақты нысандарын, әдістері мен іске асыру механизмдерін, көріністерін үнемі өзгертеді. Басқаша айтқанда, жаһандану-бұл интеграцияны да, ыдырауды да, мәдени дифференциацияны да, гомогенизацияны да қамтитын диалектикалық процесс. Бұл құбылыстың механизмін зерттеу жаһандану параметрлерін анықтауға мүмкіндік береді. Жеке ел жаһандану арқылы өзіне әсер етеді және ел арқылы жаһандану өзінің өз әсерін қайта қабылдайды деп жорамалдай отырып, жаһандану Оңтүстік Корея мен Оңтүстік Корея арасында тұр деп болжауға болады.

Неолибералды жаһанданудың ең танымал моделін қарастыра отырып - нақты тәжірибені, саясатты және олардың салдарын ажыратуға тура келеді. Оңтүстік Корея неолиберализмнің Елеулі қауіптілігін қарастырады, ол оның ұстанатын елдері тек Шығыс Азия елдерінде ғана емес, Латын Америкасы елдерінде де белгілі оқиғалар көрсеткеніндей, мемлекеттік шаралармен өзін нарықтық апаттардың деструктивті күштерінен, қаржы және экономикалық дағдарыстардан қорғау мүмкіндігінен айырылады. Дегенмен, Оңтүстік Корея салыстырмалы қысқа мерзімде халықаралық қаржы ұйымдарының аса қуатты қолдауымен жаһандық дамудың неолибералды емес моделіне көшудің әдістерін пайдалана отырып, қаржылық-экономикалық дағдарыстың неғұрлым проблемалық "ошақтарын" ойдағыдай "өшіре алды.

ЖИЕ-дің белсенді рөлі, бұл парадоксальды сияқты, осы елдердің жаһандандырудағы алғашқы пассивті рөлінен туындайды. Оңтүстіккореялық елдер жаһандану мен аймақтанудың өзара байланысы мәселесіне ерекше көңіл бөледі, оның дамуының қазіргі кезеңдегі экономикалық жаһандану үдерістерінде АҚШ-тың үстемдігіне деген соңғы жауап ретінде қарайды.

Оңтүстік Кореяның жаһандық процестерге ықпалының маңызды арнасы оның бірқатар беделді халықаралық ұйымдарға толыққанды мүше ретінде қатысуы болып табылады. ЖИЕ және Оңтүстік Корея олардың құрамында әлемнің алдыңғы қатарлы мемлекеттерімен өзара іс-қимыл деңгейіне шығып, мұны жаһандану процесіне өзінің әсерін іске асыру үшін алаң ретінде пайдалана бастайды. Бұл ретте Оңтүстік Корея өзін "кіші ел емес, даму әлеуеті ұлғайған ел" деп санай отырып, оның макроэкономикалық саясатының өзара іс-қимылдағы кері байланысы және оның серіктестеріне және бірінші кезекте АҚШ пен Жапонияға Ықпал етудің тиісті әсері бар екенін түсінеді. Жаһандану дәуіріндегі бұл өзара іс-қимыл сөзсіз өседі.

Жаһандануға экономикалық көзқарасты ұстанушылардың бірі-М. Шимаи, онда интернационалділікті, транснационализацияны және әмбебаптылықты ажыратуды ұсынады, бұл ретте ол "ұлттық экономикалық реттеу жүйелерінің өсіп келе жатқан ұқсастығын, сондай-ақ жаңа технология, өндіріс пен тұтынуды стандарттау негізінде әртүрлі мемлекеттердің (экономикалық) саясаттарын жақындастыруды"түсінеді. Басқа жаһандану теоретиктерінің еңбектерін де атап өткен жөн: Ч. Моррисон, JI. Кляйна, Т. Фридмана, П. Хирста, Ж. Томпсона, Д. Пизано7.

Оңтүстіккореялық зерттеушілердің аталған мәселеге оңтүстік кореялық көзқарас ерекшелігін талдауға арналған жұмыстары ерекше орын алады. Олардың ішінде ең алдымен Ли Ен Сэ (Lee Young Sae), Самуэль Ким (Samuel s. Kim), Кореяның даму институтының (KDI), Халықаралық экономикалық саясат институтының (KIEP) еңбектерін атап өткен жөн. Негізінен Оңтүстік Корея профессорлары жаһандануды " экономикалық белсенділікті ұлттық және өңірлік.

Оңтүстік Кореяның Орталық Азияға деген қызығушылығы бүгінде әлсіз болғанымен, Орталық Азия республикалары үшін экономикалық (және тіпті мәдени) модельге жиі қызмет ететін ел трендтен қалғысы келмейді және Солтүстік экономикалық қоғамдастықты "бейбітшілік пен ортақ өркендеу мүддесінде"қалыптастыру арқылы Еуразиядағы ынтымақтастықты жандандыру жөніндегі өз жоспарлары бар.

Оңтүстік Кореяның стратегиясында Өзбекстан негізгі рөл атқарады. Ташкент Сеулдің аймақтағы негізгі сауда серіктесі болып табылады, елдер арасында экономикалық кооперация қалыптасқан, барынша қолайлы жағдай жасау режимі құрылған, жеңілдетілген визалық режим және еңбек көші-қоны туралы келісімдер жұмыс істейді. Өзбекстанға Оңтүстік Кореяның Орталық Азиямен тауар айналымының 50% - ы келеді, ал тартылған инвестиция көлемі 7 млрд.

2017 жылдың қорытындысы бойынша Өзбекстан мен Оңтүстік Корея арасындағы тауар айналымы 1, 36 млрд долларға жетті. Кореядан Өзбекстанға негізінен автомобильдік қосалқы бөлшектер, механизмдер мен химиялық өнімдер жеткізеді, ал Кореяға мақта мен тоқыма өнімдерін импорттайды. Сеулдегі өзбек-корей сауда үйінің мүмкіндіктерін нығайтып, Тараптар тауар айналымын 3 млрд. жылына. Өзбек тарапы сондай-ақ преференциялық келісімге немесе еркін сауда аймағы туралы келісімге қол қоюға мүдделі.

Бүгінгі таңда Өзбекстанда корей компанияларының 70-тен астам өкілдігі аккредитациядан өтті, экономиканың барлық салаларында корей инвестициялары бар 440 кәсіпорын қызметін жүзеге асыруда. 500 млн. доллар сомаға Экономикалық ынтымақтастық және Даму қорының несиелері бойынша қол қойылған келісімдер өзбек-корей тоқыма технопаркін, жоғары мамандандырылған медициналық орталық, Өзбекстандағы корей мәдениеті үйін және т. б. құру бойынша жобаларды іске асыруға мүмкіндік береді.

Түркіменстан мен Оңтүстік Корея арасындағы тауар айналымының жалпы көлемі 131 млн долларды құрайды. Түркменстанда оңтүстіккореялық компаниялар елдің мұнай-газ кешенін тартады: 2019 жылы ақпанда Сеулде "Samsung" және "LG" компанияларының басшыларымен олардың мұнай-газ кешеніндегі инвестициялық жобаларға қатысуына қатысты келіссөздер жүргізілді. Қазіргі уақытта құны 3, 4 миллиард доллардан асатын газ өңдеу жобаларын LG, Hyundai (Оңтүстік Корея) және TOYO (Жапония) бірлесіп "Түрікменгаз" мемлекеттік компаниясы іске асыруда.

Орталық Азияның басқа елдерімен инвестициялар мен экономикалық ынтымақтастық серпіні айтарлықтай аз.

Корея мен Тәжікстанның экономикалық ынтымақтастығының сипаты көп жағдайда Қырғызстанмен болған жағдайды еске салады - сыртқы сауда айналымында шамамен 90% - ы Тәжікстанға корей тауарларын жеткізу алады, ал сауда айналымы тіпті 100 млн. Қазіргі таңда Тәжік аумағында 16 бірлескен кәсіпорын жұмыс істейді. Тәжікстан энергетика, машина жасау, тоқыма өнеркәсібі, ақпараттық технологиялар, құрылыс материалдары өндірісі салаларында ынтымақтастықты алға жылжытуда.

Сеулдің сыртқы саясатының Орталық Азия бағытында тағы бір маңызды орын алады. Атап айтқанда, 2017 жылдан бастап Қазақстан мен Корея арасындағы екі жақты қарым-қатынастардағы айтарлықтай оң серпін байқалады. Қазақстан БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі бола отырып, сонымен қатар Корей түбегінде жағдайды реттеу туралы мәселені белсенді түрде алға тартты. БҰҰ-ның биік мінбесінен Қазақстан өкілдері Солтүстік Корея ядролық бағдарламасы бойынша мүдделі тараптар арасында сындарлы диалогты орнатуда өздерінің делдалдық қызметтерін бірнеше рет ұсынды.

2017 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстанның Оңтүстік Кореямен тауар айналымы жылына 2, 5 есе, 1, 7 млрд. долларға дейін өсті. Оңтүстік Корея экспортының құрылымында техника мен автомобильдер үлкен үлес алады, ал Қазақстаннан сатуға негізінен мұнай мен ядролық отын жұмсалады. Бұл ретте Қазақстан Барлық Орталық Азия елдерінен Кореяға ең көп экспорттайды - шамамен 1 млрд.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.