Қан жүйесінің патологиялық физиологиясы

Жоспар
Кіріспе

Мазмұны

Кіріспе

Негізгі бөлім
1.1. Қан жүйесінің патологиялық физиологиясы
1.2. Анемия және олардың түрлері
1.3. Лейкоцитоздар, лейкопения және олардың түрлері
1.4. Қан айналысының патологиялық физиологиясы
1.5. Дененің бір мүшесінде қан айналысының бұзылуы
1.6. Қан тамырларының аурулары

Қорытынды

Кіріспе

Ішкі жұқпайтын ауру басқа ауруға қарағанда өте көп кең тараған аурулардың бірі, ішкі жұқпайтын аурулардың ерекшеліктері мынада: дәрігерлік көмек көрсетіп жүрген айқын ауру малдан басқа, ақуыз, көмірсу, витамин, минералды заттар алмасу процестері бұзылған көптеген малда да кездеседі. Бұлмалға анық ауру белгілері болмаса да дәрігерлік көмек көрсетілуін талап етеді.
Қан тамырлар жүйесі – мал организміндегі ең басты жүйенің бірі. Оның негізгі қызметі – ағзалар мен ұлпаларды оттегімен, сумен және түрлі нәрлі заттармен қамтамасыз еткізіп, зат алмасуынан қалған керексіз заттарды денеден шығару.
Малда қан тамырлар аурулары көбінесе індетті немесе түрлі жұқпалы емес аурулардың асқынуынан болады. Кейде, негізгі ауруды жойғаннан кейін малдың шығынға ұшырауына қан тамырларының қайтадан орнына келмейтіндей болып өзгеруі себепкер болады. Бұл аурулар арнайы бағыттандырылған шаруашылықтар мен өнеркәсіптік кешендерде жиі кездесіп тұрады. Осы бағыттағы өндіріс барысында кездесіп тұратын көп себептер (малдың тығыз орналасуы, үздіксіз жұмыс істеп тұрған тетіктердің шуылдары т.б.) малды ылғи үрейлендіріп, жүйкелерін қажытып, қан тамырлар жүйесінің қызметтерін бұзуларына әсер етілуі.
Қан тамырлар қызметінің бәсеңдеуі көбінесе жүрек етінің жиырылу қабілетінің әлсіреуінен болады. Тыныс алу және басқа да жүйелер мен ағзалардың аурулары әр түрлі дәрежеде жүрек пен қан тамырлары қызметтерінің бәсеңдеуіне себепші болады.
Қан – организм тіршілігіне қажетті маңызды функция атқарады. Қанның негізгі функциялары мыналар: қоректендіру, тыныс алдыру, қорғану, жылу реттеу және мүше функцияларының өзара байланыстылығы.

Аннотация

Бұл курстық жұмыстың кіріспе бөлімінде ішкі жұқпайтын ауруларға жалпы шолу жасап, қан тамыр жүйесі ауруларына тоқталып өттім. Қан организмдегі ең маңызды функция.
Негізгі бөлімде қамтылған тақырыптар: қан жүйесінің патологиялық физиологиясы; анемия және олардың түрлері; лейкоцитоздар, лейкопения және олардың түрлері; дененің бір мүшесінде қан айналысының бұзылуы; қан тамырларының аурулары және олардың себептері, белгілері, дамуы, өлекседегі өзгерістер, өту барысы, анықтау, болжамы мен емдеу тәсілдері, сақтандыру шаралары жөнінде жаздым.
Өзіндік зерттеу бөлімінде өзіндік тәжірибеде жарақаттанған малға алғашқы ветеринарлық жәрдем көрсету, яғни жарақаттанған аяғының қанын тоқтату тәсілдерін атап көрсеттім.
Техникалық қауіпсіздік бөлімінде хирургиялық операция кезінде асептика және антисептика ережелері мен тәртіптерін қатаң сақтау, фармакологиялық дәрі-дәрмектерді дұрыс қолдану, жалпы қауіпсіздік ережелерін сақтау жөнінде айтылады.
Қорытынды бөлімінде өз ойымды тұжырымдап, пайдаланылған әдебиеттер тізімі, сонымен қатар тіркелген мәліметтерде тақырып бойынша 2 сурет, 1 кесте көрсетіледі.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Қан жүйесінің патологиялық физиологиясы
2. Анемия және олардың түрлері
3. Лейкоцитоздар, лейкопения және олардың түрлері
4. Қан айналысының патологиялық физиологиясы
5. Дененің бір мүшесінде қан айналысының бұзылуы
6. Қан тамырларының аурулары
Қорытынды

Анықтамалар

Гиперволемия – қан мөлшерінің көбеюі.
Гиповолемия – қан мөлшерінің кемуі.
Эритремия – эритроциттердің де, гемоглобиннің де көп мөлшерде
болуы.
Анемия (қан аздық) – қан көлемінің бірлігімен салыстырғанда
эритроциттер мен гемоглобиндер мөлшерінің азаюы.
Лейкоцитоз – лейкоциттер санының нормадан артып кетуі.
Лейкопения – лейкоциттер санының нормадан кеміп кетуі.
Лейкоз – қанның ісік сипатындағы ауруы.
Гиперемия – жеке бір органда немесе ұлпа учаскесінде қанның
әдеттегіден көп болуы.
Ишемия (қанның бір жерде азаюы) – ұлпаның белгілі бір учаскесіне
артерия арқылы келетін қанның баяулауы немесе тоқталуы салдарынан
онда қан толуының азаюы.
Стаз – ұсақ тамырларда, негізінен, капиллярларда қан жүруінің
тоқтап қалуы.

Белгілер және қысқартулар

мм – миллиметр
см – сантиметр
м – метр
т.б. – тағы басқа
сағ – сағат
мин – минут
% -- пайыз

Кіріспе

Ішкі жұқпайтын ауру басқа ауруға қарағанда өте көп кең
тараған аурулардың бірі, ішкі жұқпайтын аурулардың ерекшеліктері
мынада: дәрігерлік көмек көрсетіп жүрген айқын ауру малдан басқа,
ақуыз, көмірсу, витамин, минералды заттар алмасу процестері
бұзылған көптеген малда да кездеседі. Бұлмалға анық ауру белгілері
болмаса да дәрігерлік көмек көрсетілуін талап етеді.
Қан тамырлар жүйесі – мал организміндегі ең басты жүйенің
бірі. Оның негізгі қызметі – ағзалар мен ұлпаларды оттегімен,
сумен және түрлі нәрлі заттармен қамтамасыз еткізіп, зат
алмасуынан қалған керексіз заттарды денеден шығару.
Малда қан тамырлар аурулары көбінесе індетті немесе түрлі
жұқпалы емес аурулардың асқынуынан болады. Кейде, негізгі ауруды
жойғаннан кейін малдың шығынға ұшырауына қан тамырларының қайтадан
орнына келмейтіндей болып өзгеруі себепкер болады. Бұл аурулар
арнайы бағыттандырылған шаруашылықтар мен өнеркәсіптік кешендерде
жиі кездесіп тұрады. Осы бағыттағы өндіріс барысында кездесіп
тұратын көп себептер (малдың тығыз орналасуы, үздіксіз жұмыс істеп
тұрған тетіктердің шуылдары т.б.) малды ылғи үрейлендіріп,
жүйкелерін қажытып, қан тамырлар жүйесінің қызметтерін бұзуларына
әсер етілуі.
Қан тамырлар қызметінің бәсеңдеуі көбінесе жүрек етінің
жиырылу қабілетінің әлсіреуінен болады. Тыныс алу және басқа да
жүйелер мен ағзалардың аурулары әр түрлі дәрежеде жүрек пен қан
тамырлары қызметтерінің бәсеңдеуіне себепші болады.
Қан – организм тіршілігіне қажетті маңызды функция
атқарады. Қанның негізгі функциялары мыналар: қоректендіру, тыныс
алдыру, қорғану, жылу реттеу және мүше функцияларының өзара
байланыстылығы.

Аннотация

Бұл курстық жұмыстың кіріспе бөлімінде ішкі жұқпайтын
ауруларға жалпы шолу жасап, қан тамыр жүйесі ауруларына тоқталып
өттім. Қан организмдегі ең маңызды функция.
Негізгі бөлімде қамтылған тақырыптар: қан жүйесінің
патологиялық физиологиясы; анемия және олардың түрлері;
лейкоцитоздар, лейкопения және олардың түрлері; дененің бір
мүшесінде қан айналысының бұзылуы; қан тамырларының аурулары және
олардың себептері, белгілері, дамуы, өлекседегі өзгерістер, өту
барысы, анықтау, болжамы мен емдеу тәсілдері, сақтандыру шаралары
жөнінде жаздым.
Өзіндік зерттеу бөлімінде өзіндік тәжірибеде
жарақаттанған малға алғашқы ветеринарлық жәрдем көрсету, яғни
жарақаттанған аяғының қанын тоқтату тәсілдерін атап көрсеттім.
Техникалық қауіпсіздік бөлімінде хирургиялық операция
кезінде асептика және антисептика ережелері мен тәртіптерін қатаң
сақтау, фармакологиялық дәрі-дәрмектерді дұрыс қолдану, жалпы
қауіпсіздік ережелерін сақтау жөнінде айтылады.
Қорытынды бөлімінде өз ойымды тұжырымдап, пайдаланылған
әдебиеттер тізімі, сонымен қатар тіркелген мәліметтерде тақырып
бойынша 2 сурет, 1 кесте көрсетіледі.

Өзіндік зерттеу

Оңтүстік Қазақстан Ғылыми Зерттеу Ветеринарлық
Станциясында ішкі жұқпалы емес аурулары пәнінен практикалық дәріс
өту барысында жалпы қанды тоқтату әдістерімен танысып,
жарақаттанған қойға алғашқы ветеринарлық жәрдем көрсеттік.
Ветеринария ғылымының кандидаты пән оқытушысы Өсербай
Асқар ағай бағыт-бағдар көрсетіп тұрды.
Бірінші жәрдем қан тоқтатудан басталады. Қан көп кеткенде
ми торшаларының жансыздануы және жүрек қан айналысының жұмысы
бұзылады, сондықтан организмнен кеткен қанның орнын толтыру керек.
Қансыраған қойдың басын төмен қаратып, аяқтары мен бөксесін жоғары
көтереді. Аяқтардан қанды сырып отыру керек, ол үшін мал аяқтарын
резина бинтімен орап, тұяғынан бастап таңамыз. Өйткені қанның
азаюы салдарынан мал организмінде сұйық заттар кемиді, жүрек
жұмысы нашарлап, қан қысымы төмендейді. Бұл үшін негізгі
мақсаттардың бірі сұйықтардың тапшылығын жою. Физиологиялық
ерітіндіні ірі веналарға жіберсе, қан қысымы тез қалпына келеді.
Бір ретте 2-3 л ерітінді енгізу қажет. Оны тәулігіне 2-3 рет
қайталауға да болады, дегенмен шамадан тыс қанды сұйылтуға
болмайтынын ескеру керек.
Әр түрлі жарақаттанулардан кейін артериядан аққан қанды,
сол жерге дәріленген дәке-тампон ұстап, қан тиылғанша таңып,
тоқтатуға болады. Кейде сол қан ағып тұрған жерге 1,5 хлорлы темір
қышқылының 10 пайыздық ерітіндісіне бірдей мөлшерде 4 пайыз
формалин араласқан ерітінді сіңірілген дәке тампонын таңған жөн.
Қыздырылған парафинге 60-65 градус ятрен қосып (1 г парафинге 2,5
г ятрен) сіңірілген дәке тампонын басуға да болады. Артерия қан
тамырлары өте тереңде болмаса, жараланған жерден біршама алыстау
маңнан артерияны үстінен қысып немесе қан тоқтатқыш қысқыштармен
қан ағуды уақытша тоқтатқан жөн.

Қан тамырлар жүйесінің аурулары

Қан жүйесінің патологиялық физиологиясы

Қан – организм тіршілігіне қажетті маңызды функция
атқарады. Қанның негізгі функциялары мыналар: қоректендіру, тыныс
алдыру, бөлу, қорғану, жылу реттеу және коррелятивтік (мүше
функцияларының өзара байланыстылығы).
Патологиялық жағдайда қан құрамы, оның морфологиясы,
биохимиялық және физико-химиялық қасиеттері бұзылатындығы
байқалады. Мұның өзі қан функциясын бұзып, бүкіл организм
қызметіне әсер етеді.
Ауыл шаруашылық малдарында қалыпты жағдайда қанның жалпы
массасы дене массасының 5-9 % құрайды. Соның ішінде 55-60 % сұйық
бөлігіне (плазма), 40-45% формалы элементтерге (эритроциттер,
лейкоциттер, тромбоциттер) жатады. Плазманың жалпы көлеміне
формалық элементтердің проценттік мөлшерінің қатынасын гематокрит
көрсеткіші деп атайды. Бұл көрсеткіш қалыпты жағдайда 35-48 %
аралығында ауытқиды. Бұл қатынасты нормоволемия деп атайды.
әр түрлі патология жағдайында айналыстағы қан мөлшері
және эритроциттер мен плазма арасындағы қатынас түрліше өзгереді.
Мұндайда жалпы қан көлемі мынадай формада өзгеретіндігі байқалады:
гиперволемия және гиповолемия.
Жалпы қан мөлшерінің көбеюін гиперволемия деп атайды.
Гиперволемияның үш түрі бар:
Қарапайым гиперволемия – формалық элементтер мен
плазманың біркелкі көбеюі. Бұл денеге көп мөлшерде қан құйғанда,
қарқынды дене жұмысы кезінде тамыр арнасына қан мен ұлпа сұйығы
көптеп келгенде уақытша байқалатын сирек құбылыс.
Олигоцитемиялық гиперволемия – жалпы қан мөлшерінің
ондағы сұйық есебінен көбеюі, ал формалық элементтердің азаюы. Сол
себептен гематокрит көрсеткіші кемиді.
Мұндай күй бүйректің кейбір ауруларында, ісіну қайтқанда,
физиологиялық ерітінді және қан алмастыратын сұйық құйғаннан
кейін, улунуда, қан құрайтын органдар ауруларында т.б. пайда
болады.
Полицитемиялық гиперволемия – эритроциттер есебінен қан
көлемінің көбеюі. Эритроциттердің көбеюі қан құрайтын органдарда
қатерлі ісіктің зардабынан, ал биік таулы жағдайда кмпенсаторлық
сипатта болуы мүмкін. Мұндайда гематокрит көрсеткіші ұлғаяды.
Жануарларға жүргізілген эксперименттерде, қанның жалпы
массасының 100 % артуы елеулі патологиялық өзгеріс туғызбайтындығы
анықталды. Ал қан көлемі 150 % және одан астам көбейгенде қан
айналысында қатерлі өзгеріс болады.
Жалпы қан мөлшерінің кемуін гиповолемия немесе олигемия
деп атайды. Гиповолемия да үш түрге бөлінеді:
Қарапайым гиповолемия – плазманың және клетка
элементтерінің біркелкі кемуі. Көп қан кеткенде немесе талықсыған
кезде қанның едәуір көлемі айналысқа қатыспағанда пайда болады.
Мұндайда гематокрит көрсеткіші өзгермейді.
Олигоцитемиялық гиповолемия – эритроциттер мөлшерінің,
яғни эритропоэздің кемуі есебінен қан көлемінің азаюы. Көп қан
кетіп, азайған қан көлемі тамыр арнасына ткань сұйығының келуі
арқылы толғанда байқалады. Гематокрит көрсеткіші кемиді.
Полицитемиялық гиповолемия – қанның сұйық бөлігінің кемуі
есебінен оның көлемінің азаюы. Мұндайда эритроцит мөлшері
бірқалыпты болады. Алайда қан қоюланғандықтан оның көлем бірлігі
бойынша эритроциттер көбейеді. Гематокрит көрсеткіші 55 % және
одан да астам артады. Денеде су азайғанда (іш өткенде, құсқанда),
дене қатты қызғанда, тер көп бөлінгенде, тұтастай күйік шалғанда
өршиді.
Эритроциттердің сандық және сапалық құрамындағы
өзгерістер. Қандағы формалы элементтердің өзгеруі сандық және
сапалық болып бөлінеді.
Эритропоэз (эритроциттер өнімі) және эритродиерез
(эритроциттердің бүлінуі) процестері организмде тепе-теңдік
күйінде болады. Осы процестердің өзара қатынасының бұзылуы қандағы
эритроциттерді көбейтуі (эритроцитоз, полицитемия) немесе кемітуі
(анемия, олигоцитемия) мүмкін.
Эритроцитоз (полицитемия) деп, эритроциттер санының
көбеюі арқылы қанның өзгеруін айтады. Эритроцитоздар абсолюттік
және салыстырмалы болып бөлінеді.
Абсолюттік эритроцитозда эритропоэз процесі активтенгенде
эритроциттер саны көбейеді. Мұның өзі әр түрлі формадағы
гипоксиядан болуы мүмкін (өкпе ауруы, жоғары гипоксия). Гипоксия
жағдайында қандағы эритроциттер – эритропоэтиндердің гуморалдық
қуаттандырғыштары ұлғаяды. Организмдегі эритропоэтиндердің басты
көзі – бүйрек.
Салыстырмалы эритроцитоздар организмде су азайғанда пайда
болады. Мұндайда плазма көлемі азайып, салыстырмалы эритроциттер
көбейеді.
Эритремия (Вакез ауруы) – эритроциттердің де,
гемоглобиннің де көп мөлшерде болуы. Эритремияда негізінен қан
құрау жүйелері ауруға шалдығады. Эритремия кезінде қан
тамырларында қоюланған қанның жалпы массасының артуы артерия
қысымын жоғарылатады, жүрек жұмысы қиындайды, капиллярлар
кеңейеді, оларда қан ағысы баяулайды, соның салдарынан тромбалар
пайда ьолуы мүмкін. Тамырлар үнемі қанталағандықтан тері
қызғылттанады.

Анемия және оның түрлері

Анемия немесе қан аздық деп, қан көлемінің бірлігімен
салыстырғанда эритроциттер мен гемоглобиндер мөлшерінің азаюын
айтады. Анемия әр түрлі аурулардан (бауыр, бүйрек, ішкі секреция
бездерінің), улунудан, қан құрауға қатысатын факторлардың
жеткіліксіздігінен, жілік майындағы гипоплазиядан, эритроциттер
гемолизінен т.б. пайда болады. Анемия кезінде қанның тыныс алу
функциясы бұзылады. Асқынған анемия жағдайында оттегі
жетіспеушілігі ауыр зардапқа ұшыратып, организм өлуі мүмкін.
Жілік майының функциялық күйіне сәйкес (қан құрау типі
бойынша) анемияның мынадай түрлері бар:
Регенеративтік анемия жілік майының гиперплазиясымен,
эритроциттердің күшті бөлінуімен сипатталады. Анемияның бұл түрі
көп қан кеткенде және эритроциттер гемолизінде байқалады.
Гипорегенеративті анемия. Анемияның бұл түрінде
эритропоэз бұзылады немесе зардап шегеді. Қан құрайтын
факторлардың (В витаминінің) жеткіліксіздігінен немесе организмде
темірдің аздығынан, авитаминоздардан, ашығудан, үнемі қансыраудан,
уланудан және инфекциялық аурулардан эритропоэз бұзылуы мүмкін.
Арегенеративті анемия. Мұндайда жілік майының функциясы
едәуір тежеліп, эритропоэз процесі мүлде тоқтауы мүмкін. Жілік
кемігі сарғаяды. Анемияның арегенеративтік формасы да организмнің
өлуімен аяқталады. Бұл сәуле ауруында, авитаминоздарда,
күштіулармен уланғанда пайда болуы мүмкін.
Дизэритропоэздік анемияда, басқаша айтқанда, тиімсіз
эритропоэзда, эритроидты клеткалардың көпшілігі жетілген сатысына
жетпей-ақ, жілік майының ішіндегі гемолиз салдарынан бүлінеді.
Этиологиясы бойынша анемия былайша бөлінеді:
а) постгеморрагиялық
б) гемолиздік
в) анапластикалық.
Анемияның дамуының басты факторлары – эритроциттердің
азаюы (қансырау, гемолиз) және қан құраудың бұзылуы салдарынан
эритроциттердің бөлінуінің жеткіліксіздігі.
Постгеморрагиялық анемия әр түрлі себептерден қансырау
нәтижесінде пайда болады.
Гемолиздік анемия қан арнасына немесе қан құрайтын
аппаратқа улы заттар түскенде эритроциттердің жаппай бүлінуінен
пайда болады.
Гемолиздік анемияда қан көбейгендіктен және тканьдерде
билирубин пигменті жиналғандықтан сары ауруға айналуы мүмкін.
Мұның негізгі көзі бұзылған эритроциттердің гемоглобині болып
саналады.
Пайда болу себептеріне қарай гемолиздік анемия жүре пайда
болған және туа біткен деп бөлінеді:
а) жүре пайда болған гемолиздік анемия көбінесе тамыр
ішіндегі эритроциттер гемолизімен ерекшеленеді. Оның өзі
эритроциттердің химиялық, улы, инфекциялық, дәрі-дәрмектік және
бақа да факторлармен зақымдануы нәтижесінде пайда болады.
б) туа біткен (тұқым қуалайтын) гемолиздік анемия
патологиялық гемоглобиндердің (гемоглобиноздардың) немесе ақаулы
эритроциттердің (эритроцитопатия) тұқым қуалауы нәтижесінде пайда
болады. Эритроциттер РЭС (ретикулоэндотелиалдық жүйе)
клеткаларында, көбінесе талақта бүлінеді.
Анапластикалық анемияда эритроциттердің жасалу және
жетілу процестері бұзылады. Бұған мысал ретінде жлқының
инфекциялық анемиясын атауға болады. Вирус жілік майын зақымдайды,
эритропоэз кемиді, қызбаға шалдығады, өледі.
Анапластикалық анемия азықтандырудың, зат алмасудың
бұзылуынан, авитаминоздан, микроэлементтердің жетіспеуінен т.б.
пайда болуы мүмкін.

Лейкоцитоздар, лейкопения және олардың түрлері

Лейкоциттер санының нормадан артып кетуін лейкоцитоз,
кеміп кетуін лейкопения деп атайды.
Лейкоцитоз бен лейкопения дербес аурулар емес, олар әр
түрлі ауруларда және организмнің кейбір физиологиялық күйлерінде
ілеспе реакция ретінде дамиды.
Лейкоцитоз абсолюттік және салыстырмалы, физиологиялық
және патологилық болып бөлінеді.
Абсолюттік лейкоцитоз қан көлемінің бірлігінде
лейкоциттердің жалпы санының көбеюімен сипаталады; салыстырмалы
лейкоцитоз – лейкоциттердің бір түрінің кемуінен екінші түрінің
көбеюі арқылы пайда болады, мұндайда лейкоциттердің жалпы саны
елеулі өзгеріске ұшырамайды.
Физиологиялық лейкоцитозға мыналар жатады:
а) жаңа туған төл лейкоцитозы (алғашқы екі тәулік
ішінде);
б) ас қорыту лейкоцитозы (азықты жегеннен кейін 2-3
сағатта пайда болады);
в) миогенді лейкоцитоз дене жұмысына байланысты;
г) буаз малдың лейкоцитозы (нейтрофильді топтар
көбейеді).
Патологиялық лейкоцитоз инфекциялық аурулардан, уланудан,
қабыну процестерінен, ішкі секреция бездерінің, қан құраудың
нервтік регуляциясы бұзылудан пайда болады.
Л е й к о п е н и я. Лейкоциттер мөлшерінің кемуімен
сипатталады. Лейкопенияның пайда болуына мынадай факторлар ықпал
етеді:
а) лейкоциттердің қан арнасына бөлінуі;
б) лейкоциттердің тез бүлініп, олардың теңбе-тең
(адекватты) өнімдерінің толықпауы;
в) лейкопоэздің бәсеңдеуі.
Қандағы лейкопениялық көрініс шошқа обасында, бұзау
сальмонеллезінде, өкпе қабынғанда, мышьякпен, бензолмен,
сульфаниламидтермен уланғанда, рентген сәулесінің көп дозасы
сәулелендіргенде, ионды радиация әсер еткенде байқалады.
Лейкоциттердің сапалық өзгеруі. Лейкоцитоз бен
лейкопенияның әр түрлі формаларына баға бергенде-ақ денешіктердің
жекелеген формаларының проценттік қатынасына ғана емес, олардың
сапасына да, атап айтқанда, нейтрофильдер ядросының сегменттелуіне
де көңіл бөледі.
Нейтрофильдердің негізгі массасы сегментті-ядролы болады.
Нейтрофильдер саны көбеюмен ұласатын патологиялық лейкоцитоз
кезінде таяқша ядролар саны, нейтрофильдердің жас формалары
көбейеді, миэлоциттер пайда болады, яғни нейтрофильдер солға қарай
ығысады.
Сонымен, ақ қандағы сапалық өзгерістердің басталу
белгілері қан арнасында гранулоциттердің неғұрлым ерте формасының
пайда болуы деп есептеу қажет.
Лейкоздар. Лейкоз – қанның ісік сипатындағы ауруы.
Мұндайда қан құрайтын органдар зақымданады.
Кәдімгі патологиялық лейкоздардан лейкоздың ерекшелік
сипаты мынада: қан құрайтын органдар өзгереді, лейкоциттер саны
едәуір, оның үстіне үдемелі, әрі тұрақты көбейеді, қанда
лейкоциттердің жетілмеген формалары, мәселен, миеолоциттер,
миелобласатар, лимфобластар т.б. пайда болады.
Лейкоз түрлері. Лейкозға гемобластоздар жатады.
Гемобластоздар деп ісік ауруларын айтады, оның негізгі
белгілері – қан құрайтын және лимфоидтық тканьдерде қатерлі
ісіктің көбеюі, сонымен бір мезетте клеткалық жіктелудің бұзылуы
(бластома-ісік).
Пролиферацияланатын (ұлғаятын) тканьдердің клеткалық
морфологиясына байланысты лейкоздар – миелолейкоз, лимфолейкоз,
эритромиелоз, ретикулоз т.б. болып бөлінеді.
Клиникалық белгісіне қарай лейкоздар жіті және созылмалы
болып бөлінеді.
Шеткі қан көрінісінің және лейкоциттер санының өзгеруіне
қарай лейкемиялық, сублейкемиялық, алейкимиялық лейкоз формалары
болып бөлінеді (лейкемия -- ақшыл қан -- лейкоздар).
Лейкоз кезінде, әсіресе оның жіті түрінде малдың зат
алмасуы бұзылып, өнімділігі кемиді, анемияға шалдығады, күн санап
арықтайды. Лейкоз созылмалы түрге айналғанда мал ұзақ уақытбойы
дені сау секілді жүреді. Малдар көпшілік жағдайда арықтағандықтан
және әр түрлі аурулардың әсерінен (қарсы тұру қабілетінің
төмендеуінен) өледі.
Тромбоциттер патологиясы. Қан пластинкаларында қан
құрамының өзгеруі қанның біркелкі орналаспауынан, олардың көптеп
бүлінуінен, сондай-ақ қан құрайтын аппарат функциясының бұзылуынан
болуы мүмкін.
Тромбоциттер санының азаюы (тромбопения) зілді
лейкемиядан, қатерлі анемиядан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.