Картографиялық генерализация және оның мәнін зерттеу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Ш. ЕСЕНОВ АТЫНДАҒЫ КАСПИЙ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ИНИЖИНИРИНГ УНИВЕРСИТЕТІ

«Инжиниринг» факультеті

«Құрылыс» кафедрасы

Семинар

Пәні: Картография
Тақырыбы: « Картографиялық генерализация және оның мәнін зерттеу»

Орындаған: ЗУ-18-1 студенті Шамшетов Н.
Тексерген: аға оқытушы Джумабаева С.

Ақтау 2019

Картографиялық Генерализация - картадағы құбылысты іріктеуден, олар- дың сандық, сапалық сипаттамаларының жалпылаудан карапайым обьекті- лерден күрделі обьектіге ауысуын көрсетеді.
Генерализация термині латын тілінің «generalis» деген сөзінен алынған «generalis» деген сөз ортақ немесе басты деген мағынаны береді.
Картографиялық генерализация, оның картаның масштабы мен міндетіне байланыстылығы. Карта және онда бейнеленетін объектілер мен құбылыстар ең алдымен геометриялық дәлдікке ие болуы керек, яғни кез келген объект картада нақтылы орнында мөлшері және басқа объектілермен ара-қатынасы өзгерместен кішірейтілген түрінде көрсетілуі керек. Картаның мұнан кейінгі маңызды қасиеті - оның географиялық сәйкестілігі. Ол картада бейнелене- тін жер бетінің географиялық ерекшеліктерін, оның басты белгілерін және объектілердің өзара байланысын (мысалға, өзен торы, жолдар, елді мекендер арасындағы байланыстарды) дұрыс бейнелейтін объектілер мен құбылыстар- ды көрсетуден байқалады. Ұсақ масштабты карталарда кәдімгі географиялық объектілер мен құбылыстарды мұқият іріктеп, үйлестіруге тура келеді. Бұл айтылғандардың әсіресе оқу карталарына қатысы бар. Ұсақ масштабты кар- таларда территория өте кішірейтілген түрде бейнеленетіңдігі мәлім.
Генерализация түрлері:
1. Картада көрсетілетін обьектілерді іріктеу немесе таңдау - көбінесе ірі обьектілерді қалдырады.
2. Сандық сипатын жалпылау - ол ірі сандық тармақтарды көрсетумен байланысты.
Ценза және оның түрлері.
Цензылы - шекті мөлшер қою, картада көрсетілген обьектілердің мөлшері- нен бастайды. Мысалы, өзендердің ұзындығы 1см-ден асса карта масштабын- да болса, онда олар картада бейнеленеді. Цензыларды картаның тағайында- луына, оның картографияланатын аумақтың масштабы мен ерекшеліктеріне байланысты орнатады.
Цензырлы көрсеткіштерден басқа тағы нормативтердің әдісі көрсетіледі. Сұрыптау нормалары - аудан бірлігіне бейнеленетін обьектілердің санын анықтайды. Мысалы 1дм-ге 10-15 биіктік белгілері беріледі. Сұрыптау нормаларын масштаб мүмкіншіліктерінен және картографияланатын аумақ- тың ерекшеліктерінен орнатады.
1. Алып тастау цензалары, яғни карта бетінен алынған обьектілерді анықтайды.
2. Таңдалмалы цензалар, яғни картада міндетті түрде сақталынатын обьекті- лерді көрсетеді.
Генерализация бірнеше факторлармен анықталады.
Карта масштабымен - яғни генерализацияға көп әсер етеді. Бұл ірі масштабта көрсетілген барлық обьектілерді ұсақ етіп графикалық түрде көр- сету мүмкін емес екенін байқаймыз, яғни бейнені жалпылап ішінде маңызды элементте- рін теріп алуын көрсетеді.
Карта тағайындалуымен - Картографиялық генерализацияның әр түрлі бо- луына байланысты генерализацияда түрлі болады, тіпті олар бір ғана масш- табта бір ғана территорияны бейнелейді.
Карта тағайындалуымен - Картографиялық генерализация әсер етеді. Эко- номикалық картада жер бедері қатты генерализацияға ұшырайды, ал енді ме- кен шекаралары анық көрсетілуі тиіс. Картографиялық территория ерекше- ліктерімен - бұлардың генерализацияға әсері картаға сол территорияның не- ғұрлым маңызды сол жерді сипаттайтын ерекшеліктерімен көрсетеді.
Геогрфиялық объектілерді картада кескіндеу үшін іріктеп және жинақ- тап алуды картографиялық генерализация (жинақтау) дейді.
Картографиялық генерализация - картаның картографы немесе редакторы тағайындайтын ценз және нормамен сәйкестендіре таңдай отырып нысанның басты типін айқындап көрсететін түрін айтады.
Қашықтық генерализация - техникалық фактордың кешенімен және таби- ғи ерекшелігу мен пайда болған бейнені суретте геометриялық және спектрлі түрде бейнелеуді айтады.
Автоматтық немесе алгоритмдік генерализация - алгоритмді және фор- мальді критерий мен берілуіне сәйкес бейнені формальды сұрыптау, жеңілде- туді айтады.
Динамикалық генерализация - анимацияны мезханикалық жинақтауда, уа- қытына қарай біршама тұрақты нысан мен құбылыстың бастысын көрсетуді айтады.
Кеңістік генерализациясы - ГАЖ-дағы кеңістік нысандар туралы позиция- лық және атрибуттыдеректерді автоматты немесе интерактивті режимде ге- нерализациялық операторды пайдаланып картографиялық қабылдау және сәйкестендірудің қорытуын айтады.