С тілінің операторлары және операциялары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Silk Way Халықаралық Университеті

СӨЖ

Тақырыбы:

Орындаған:

Тобы:

Қабылдаған:

Шымкент 2019ж.

С++ тілінің операторлары және операциялары

Жоспар:

1. Арифметикалық операциялар. Операцияны орындаудағы тәртіптер мен приоритеттер;

2. Шартты операторлар;

3. Циклдық операторлар;

4. Әдебиет;

1 . Арифметикалық операциялар

Мәліметтерді өңдеу кез-келген программаның негізгі мақсаты болып табылады. Әр түрлі типтегі мәліметтер әр түрлі сақталады және өңделеді. Негізгі мәліметтер типтерін сипаттау үшін келесі түйінді сөздер анықталған:

1. int (бүтін) ;

2. char (символды) ;

3. wchar_t (кеңейтілген символды) ;

4. bool (логикалық) ;

5. float - 3. 4E- 38 және 3. 4E+38 аралығындағы нақты сандар.

6. double - 1. 7E-308 -1. 7E+308 аралығындағы жылжымалы нүктелі сандар.

Негізігі мәліметтер типтері:

Char- символдық, яғни таңбалық тип. Ұзындығы 8 бит-1 байт. Диапазогы -128…+127

Float-нақты ман типі, яғни жылыжымалы нүктелі сан/р. Ұзыныдғы 32бит 4байт, сандар дипазоны 3, 4*…3, 4*.

Double-2еселенген нақты сан типі. Ұзындығы 64 бит 8байт. Диапазоны 1, 7* … 1, 7*

Int- бүтін сан типі. Ұзыдығы 16 бит 4 байт. Диапазоны -32768…32767.

Операнд/р-үстінен әрекет жүргізілетін деректер. Операнд ретінде тұрақты/р, массив әрекеттері(литералдар), айнымалы/р, массив әрекетт/і мен функцияларды айтуға б/ы. Операнд операцияға жүргізілетін әрекеттерді анықтайды. Операция/р: Бинарлы; Унарлы; Тернарлы. Унарлы операция бір операндқа тиісті және оның белгісі операнд алдынан жазылады. Унарлы операциялар:

1. Арифметикалық теріске шығару

~ логикалық теріске шығару

/ логикалық теріске шығару

*бағыттау(жанама бағыттау)

& адресті есептеу

+ унарлы қосу

++ арттыру(инкремент)

1. Кеміту(декремент)

Size of - өлшем

Бинарлы операция екі операциялар арасындағы қатынасты өрнектейді және оның белгісі операндтар арасына жазылады, мысалы: X+Y. Бинарлы операциялар:

1. Аддитивті операциялар:

= меншіктеу

+= меншіктеу қосынды

-= меншіктеу айырмасы

1. Мультипликативті опрациялар:

*= меншіктеу көбейтіндісі

/= меншіктеу бөлу

%= қалдықты меншіктеу

1. Жылжыту операциялары:

<<солға жылжыту

>>оңға жылжыту

1. Разрядты операциялар:

<= кіші не тең

>= үлкен не тең

< кіші

> үлкен

== тең

!= тең емес

!=0 ақиқат

==0 жалған.

Тернарлы операциялар. Операнд бір нақты болу керек. Егер операнд бір нөлге тең болмаса, онда операнд еі есептелінеді және бұл операция жауабы болып табылады.

Ескерту:операнд 2ж/е 3есептелуде, бірақ бір мезетте 2 операнд бірдей есептелмейді. Нәтиже типі операнд 2 ж/е 3ке байланысты өзгереді

1. Егер операнд 2 және 3 бүтін анықталмаған тип болса, онда арифметикалық өзгертулерден кейінгі типі болады.

2. Егер операнд 2 және 3 құрылымының түрі біріктіру немесе нұсқағыш болса, нәтиже типі құрылымның типі болып табылады.

3. Егер екі оперенд типтері Void болса, нәтиженің де типі Void болады.

4. Егер бір операнд кез келген типтегі нұсқағыш болса, ол басқа операнд Void нұсқағышта болса, онда нұсқағыш Void нұсқағышқа ауысады және осы нәтиже типі болады.

Егер операндта нұсқағыш болса, ал екінші операнд 0ге тең тұрақты болса, онда нұсқағыш типі болады.

Бағдарлама құрылымы. Айнымалылар және өрнектер.

1) #include директивасы. Бұл программаға көрсетілген файлдағы мәліметтерді қосады. Бұл директиваның екі формасы бар:

#include “басты файл “

# include <басты файл>

Егер «файл аты» тырнақшада берілсе, онда файл сәйкес көрсетілген маршрутпен анықталатын орыннан, ал ол көрсетілмесе жұмысшы каталогтан ізделеді. Егер файл аты бұрыштама жақшада (< >) берілсе, онда файл стандартты директориядан ізделеді. Басты тақырыптық файлдар: iostream. h, assert. h, float. h, math. h, ctype. h, limits. h, setjmp. h, errno. h, locale. h, signal. h, stdarg. h, stddef. h, stdlib. h, string. h, time. h.

2) #define директивасы. #define - директивасы жиі қолданылатын тұрақтыларды, қызметші сөздерді, операторларды және өрнектерді кейбір идентификаторлармен ауыстыруға мүмкіндік береді.

С++ тілінің базалық жабдықтары: тіл құрамы, тіл алфавиті (идентификаторлар, операциялар таңбалары, тұрақтылар) және комментарийлер. Кез-келген тілдегі мәтінде төрт негізгі элементті бөліп көрсетуге болады: символдар, сөздер, сөз тіркестері және сөйлемдер. Алгоритмдік тіл де осындай элементтерден тұрады: символдар, лексемалар, өрнектер, операторлар. Лексемалар символдардан, өрнектер лексемалардан және символдардан, ал операторлар символдардан, лексемалардан, өрнектерден тұрады: Символдар- негізгі бөлінбейтін таңбалар; Лексема- өзіндік мағынасы бар тіл бірлігі; Өрнек- қандай да бір мәннің есептелу ережесі; Оператор- қандай да бір істің аяқталған сипаттамасы. Тіл алфавиті: бас және кіші латын әріптері; 0-ден 9-ға дейінгі араб цифрлары; Арнайы белгілер: [] {}, . ( ) + - / * \ % ; : ? < > = ! & # ^ “ ' бос орынды символдар: бос орын (пробел), табуляция символы, жаңа жолға көшу символы. Символдардан лексемалар құралады: идентификаторлар; түйінді сөздер; операция таңбалары; тұрақтылар; бөлгіштер (жақша, нүкте, үтір, бос орынды символдар) . Идентификаторлар- программалық объектінің аты. Әріп немесе сызық таңбасы идентификатордың бірінші символы болуы мүмкін, бірақ цифр бола алмайды. Түйінді сөздер - компилятор үшін арнайы мәні бар резервтелген идентификаторлар. Операция таңбалары- операндтарға қолда- нылатын бір немесе бірнеше символдар. Тұрақтылар - өзгермейтін шамалар. Комментарийлер - компилятор үшін маңызы жоқ программаның бөлігі және программа мәтінін оқу ыңғайлы болуы үшін қолданылады. Ол // символынан басталады. Мәліметтерді өңдеу кез-келген программаның негізгі мақсаты болып табылады. Әр түрлі типтегі мәліметтер әр түрлі сақталады және өңделеді. Негізгі мәліметтер типтерін сипаттау үшін келесі түйінді сөздер анықталған: int (бүтін) ; char (символды) ; wchar_t (кеңейтілген символды) ; bool (логикалық) ; float - 3. 4E- 38 және 3. 4E+38 аралығындағы нақты сандар. 4. double - 1. 7E-308 -1. 7E+308 аралығындағы жылжымалы нүктелі сандар. С++ тіліндегі программа препроцессор директивасынан, сипаттамалардан және функциялардан тұрады. Программа құрылымы: препроцессор директивалары

сипаттамалар

int main ()

{

бас функция операторлары

}

Программадағы бір функция main болуы тиіс. Программаның орындалуы осы функцияның бірінші операторынан басталады. Функцияның қарапайым анықталуының форматы: аты ([параметрлер] )

{функция денесінен құрайтын операторлар}

Функция қандай да бір мәнді есептеуден басталады, сондықтан оның типі көрсетілуі керек. Қажетті мағлұматтар:

1. егер функция мән қайтармаса, void типі көрсетіледі;

2. функция денесі блок болып табылады, сондықтан фигуралы жақшаға алынады;

3. әрбір оператор үтір-нүктемен аяқталады.

Айнымалыларды хабарлаудың негізгі формасының түрі:

Тип <айнымалылар_тізімі>;

Мысалы: int x, y, z;

Сипаттау кезінде айнымалыға бастапқы мән беруге болады, оны инициализация деп атайды. Инициализаторды екі түрлі формада беруге болады:

теңдік белгісімен

=мән немесе жай жақшамен (мән) . Тұрақты хабарлау кезінде инициализациялануы тиіс. Мысалы: const char с=‘с’;

Блок ішінде анықталған айнымалы жергілікті, ал блок сыртында анықталған айнымалы ауқымды деп аталады. Кез-келген программада есептеулер жүргізіледі. Мәндерді есептеу үшін өрнектер қолданылады. Өрнектер операндтардан, операция таңбаларынан, жақшалардан тұрады. Әрбір операнд өз кезегінде өрнек, болмаса оның жеке жағдайы - тұрақты немесе айнымалы болып табылады. Өрнектің нәтижесі мәнмен немесе типпен сипатталады.

2. Шартты операторлар

Қандай да бір шарттың орындалуынан тәуелді құрастырғышты тармақталу деп атаймыз. Тармақталу операторлары: if, switch. if шартты операторы есептеу үрдісінің екі бағытта тармақталуы үшін қолданылады. Оператор форматы:

if (өрнек) оператор_1; [оператор_2; ]

Шартты оператордың құрылымдық схемасы:

Мысалы:

#include <iostream. h>

#include <math. h>

int main () {

float x, y; int san;

cout<< “нысананың координаталарын енгізіңіз:\n”;

cin>>x>>y;

if (x*x+y*y<1) san=2;

else

if ((x*x+y*y>1) &&(x*x+y*y<4) ) san=1;

else san=0;

cout<<“\n Ұпай саны”<<san;

return 0; }

Үтір (, ) операторы - бір жолда жазылған 2 өрнекті тізбектеп орындауға мүмкіндік береді. Нәтижесінде үтірдің оң жағында орналасқан өрнектің мәні қабылданады.

Мысалы:

#include <iostream. h>

#include <math. h>

int main () {

float x, y; int san;

cout<< “нысананың координаталарын енгізіңіз:\n”;

cin>>x>>y;

if (x*x+y*y<1) san=2;

else

if ((x*x+y*y>1) &&(x*x+y*y<4) ) san=1;

else san=0;

cout<<“\n Ұпай саны”<<san;

return 0; }

Үтір (, ) операторы - бір жолда жазылған 2 өрнекті тізбектеп орындауға мүмкіндік береді. Нәтижесінде үтірдің оң жағында орналасқан өрнектің мәні қабылданады. switch операторы есептеу үрдісін бірнеше бағытта тармақтау үшін арналған.

Оператор форматы:

switch (өрнек) {

case тұрақты өрнек_1: [1_ оператор_ тізімі]

case тұрақты өрнек_2: [2_ оператор_ тізімі]

…

case тұрақты өрнек_n: [n_ оператор_ тізімі]

[default: операторлар]

}

switch оператор ын ың құрылымдық схемасы:

Мысалы:

#include <iostream. h>

#include <math. h>

int main () {

int a, b, c; char op;

cout<< “\n 1-ші операндты енгізіңіз:”; cin>>a;

cout<< “\n Операция таңбасын енгізіңіз:”; cin>>op;

cout<< “\n 2-ші операндты енгізіңіз:”; cin>>b;

bool f=true;

switch (op) {

case ‘+’: c=a+b; break;

case ‘-’: c=a-b; break;

case ‘*’: c=a*b; break;

case ‘/’: c=a/b; break;

default: cout<<“\n Белгісіз операция”; f=false;

}

if (f) cout<<“\n Нәтиже: ”<<c;

return 0;

}

3 . Цикл операторлары

Кез-келген күрделі есептерді шығару кезінде үш құрылымнан (реттік, тармақталу, цикл) тұратын программаны құруға болады. Оларды құрылымдық программалаудың базалық құрастырғыштары деп атайды. Цикл оператордың бірнеше рет орындалуын білдіреді.

for цикл операторы

C++ тілінде үш циклдік оператор бар: while (өрнек) оператор, do оператор while өрнек; for (инициализация; өрнек; модификация) оператор;

С++ тілінде 4 басқаруды беру операторы бар:

1. goto шартсыз өту операторы;

2. break циклдан шығу операторы;

3. continue циклдың келесі итерациясына көшу операторы;

4. return функциядан қайтару операторы.

goto шартсыз өту операторының форматы: goto белгі;

break циклдан шығу операторы цикл операторларының ішінде қолданылады немесе switch операторынан шығуды қамтамасыз етеді. continue циклдың келесі итерациясына көшу операторы цикл денесінің аяғына дейінгі операторларды бос жіберіп, басқаруды келесі итерацияға береді. return функциядан қайтару операторы функцияның орындалуын аяқтап, басқаруды шақыру нүктесіне береді.

Параметрлі цикл схемасы:

Арифметикалық прогрессия сияқты For операторының жазылуы:

for(x=x0; x<=xk; x+=dx)

{

<1-оператор>;

<2-оператор>;

. . .

<n-ператор>;

}

мұндағы өрнек1: x=x0; - цикл айнымалысының бастапқы мəні, өрнек2: x<=xk; - циклдің қайталану шарты, өрнек3: x+=dx - цикл айнымалысының қадам мөлшеріне артуы. For цикл операторында өрн3 ретінде жалпы дұрыс жазылған кез келген өрнекті пайдалануға болады. Мысалы:

for (d=0. 1; d<50; d*=5)

printf(“%f”, d) ;

For цикл операторында бір немесе бірнеше өрнектерді жазбауға да болады, бірақ мұндайда символын міндетті түрде өз орындарына жазыпотыру керек, мысалы:

x=2;

for(n=4; x<=100; )

x=x*n;

For цикл операторында құрама өрнектер-ді «, » операциясы арқылы жазуға да болады, мұндайда бөлектенген өрнектер солдан оңға қарай есептеледі. Мысалы:

int x, y;

for (x=1, y=9; x<=10; x++, y--)

printf(“%d%d\n”, x, y) ;

Мұнда өрн1 орнына екі өрнек жазылған(x=1, y=9; ) жəне олар x, y айнымалыларын өзгерту үшін қолданылады. Ал соңында өрн3 9 орнына да екі өрнек (x++, y--) жазылған.

Do while цикл операторы

Шарты соңынан тексерілетін do … while циклінің схемасы

Жалпы жазылу түрі:

{

1-оператор;

2-оператор;

… … …

n-оператор;

}

while (өрнек) ;

Do . . . while циклінде шарт соңында тексерілетін болғандықтан, оның тұлғасы ең болмағанда бір рет орындалады. Цикл соңында жазылған while(өрнек) өрнек ақиқат болса (немесе 0-ге тең болмаса), цикл тұлғасы қайтадан орындалады. Ал өрнек жалған болса (немесе 0-ге тең болса), цикл аяқталады.

While цикл операторы

Шарты алдын ала тексерілетін цикл схемасы:

While ( шарт-өрнек)

{

1 оператор;

2 оператор;

. . .

N оператор;

}

Мұнда шарт-өрнекке кіретін айнымалы цикл ішінде өзгеріп отырады. Басқаруды беру операторлары: goto, break

goto шартсыз өту операторының форматы: goto <белгі>;

мұндағы белгі - оператор нөміріне ұқсас ерекше белгі, яғни идентификатор. Бұл оператор бірінің ішіне бірі енгізілген бірнеше цикл жиынынан (мəлімет-тер арасында қателер кездессе) бірден сыртқа шығып кету керек болған кезде қолданылады. Мұндайда break операторын пайдалана алмаймыз. break циклдан шығу операторы цикл операторларының ішінде қолданылады немесе switch операторынан шығуды қамтамасыз етеді. Егер бұл оператор бірінің ішіне бірі енгізілген қабаттасқан цикл ішінде орналасса, онда ол ішкі циклдан оның сыртқы циклына шығуды ғана жүзеге асырады. continue циклдың келесі итерациясына көшу операторы цикл денесінің аяғына дейінгі операторларды бос жіберіп, басқаруды келесі итерацияға береді. return функциядан қайтару операторы функцияның орындалуын аяқтап, басқаруды шақыру нүктесіне береді.

Break операторы

Программа орындалуы кезінде цикл аяқталмай-ақ одан шығу үшін break операторы қолданылады. Егер бұл оператор бірі-нің ішіне бірі енгізілген қабаттасқан цикл ішінде орналасса, онда ол ішкі циклдан оның сыртқы циклына шығуды ғана жүзеге асырады.

Мысалы:

Екіөлшемді массивтен - A[5, 5] бірөлшемді массив - B[5] құрастыру керек. Оны түрлендіру ережесі: егер осы жолда бір теріс элемент болса, онда B[i] =1, әйтпесе B[i] =0 болуы тиіс.

for (i=0; i { b[i] =0;

for (j=0; j if (a[i] [j] { b[i] =1; break; }

}

Continue операторы

Программа орындалуы кезінде цикл аяқталмай-ақ одан шығып, қалған операторларды аттап өтіп, осы цикл параметрінің келесі мәніне көшу үшін continue операторы қолданылады, яғни циклдің келесі итерациясына - қадамына басынан бастап ауысу жүзеге асырылады.

Goto операторы

Басқа тілдердегідей Си тілінде goto операторы көп қолданылмайды, бұл оператордың жазылуы:

goto ;

мұндағы белгі - оператор нөміріне ұқсас ерекше белгі, яғни идентификатор.

Бұл оператор бірінің ішіне бірі енгізілген бірнеше цикл жиынынан (мәлімет¬тер арасында қателер кездессе) бірден сыртқа шығып кету керек болған кезде қолданылады. Мұндайда break операторын пайдалана алмаймыз.

Мысалы:

goto m5;

goto belgi2;

Варианттар:

1. 200-ге дейінгі 3-ке қалдықсыз бөлінетін бүтін сандардың қосындысын табу керек.

2. 100-ге дейінгі жұп оң сандардың қосындысын табу керек.

3. 200-ге дейінгі тақ оң сандардың қосындысын табу керек.

4. 20-дан үлкен және 100-ден кіші 3-ке қалдықсыз бөлінетін оң сандардың қосындысын табу керек.

Жалпы мүшесі көрсетілген өрнекке сәйкес қатар қосындысын e=10-4 дәлдігімен анықтау керек.

Си тілі элементтері.

Switch ауыстырғыш операторы

switch ауыстырғыш операторы программада кездесетін бірнеше (екіден артық) нұсқаның бірін таңдап алу керек болған жағдайда қолданылады.