Мінсіз басшы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

ЭССЕ

Тақырыбы: Мінсіз басшы

Орындаған: Әшірбек Бексұлтан

Тексерген: Базарбекова Ақнұр

Алматы, 2019

Мінсіз басшы

Мемлекет билеушісі қарапайым халыққа қарағанда көп жақтан артық болуы керек. Барлығына кез-келген адам бастық бола алмайтыны белгілі. Ол үшін ол қол астындағы не үкіметті, не бір топ адамдарды сақтай алу, әрі өзімен бірге жоғарғы жетістіктерге жеткізе алушы қасиеттері болу керек. Әрине, өмірде ақылды, тәртіпті және тағы да басқа артықшылықтары бар адамдар көп, бірақ, олардың бәрі бастық бола бермейді, себебі, оларда бастық болу үшін басқалардан ерекше қасиеттері болу керек. Бұл туралы көптеген әлемге әйгілі философ, социологтар жазып кеткен. Ол туралы тарихта да айтылған нәрселер толып жатыр.

“Халыққа не үшін билеуші керек?”, - деген сұрақ тууы мүмкін, ол туралы автор былай айтып кеткен: «Ертеде адамдар пайда болғанда басқару мен жазалау болмаған-ды. ., содан Аспан астындағы тәртіпсіздік жануарлар арасындағы ығы-жығыдай еді. Адамдар былықтың себебі билікті басқарушының жоқтығынан екенін түсінді. Содан Аспан астындағы дана мен лайықтыны таңдады, сүйтіп оны Аспан астындағы іс-әрекеттерді басқаратын және тұтас бірдей әділеттілік орнататын көк аспанның ұлы етті…»[6], яғни басқарушыны адамдар олардын арасында ауыз-бірлік болу үшін таңдады. Бұл шешім өте дұрыс, егер де халықтың басын қосатын адам болмаса, барлық адам бір-біріне жау болып, кейін адамдар жойылып кететін еді. “Бірлік болса, тірлік те болады” дегендей, адамдардың бәріне әрқашан достық, мейірім, бірін-бірі тыңдау және түсінуде өмір сүру керек, соны қалай реттеу керектігін білу, қисынды ойласақ, билік есінде болу керек қасиеттердің ең негізгілерінің бірі. “Елдегі тәртіпті реттеу үшін жөнсіздіктің себебін білу керек. Егер тәртіпсіздіктің себебін біліп, оны болдырмай қойсаң, онда ел гүлденеді және тыныштыққа бөленеді; егер жөнсіздіктің түбірін таппасаң, онда елге тәртіп ендіру мүмкін емес…”[7], - деп автор өзінің еңбегінде жазып кеткен. Оның айтқысы келгені, егер билік басындағы адам мәселенің қайдан және не себепті пайда болатынын таппаса, оның сол мәселені шешу жолдары еш нәрсеге жеткізбейді, тек қана оны баяулатады, не уақытша ғана жоқ қылады, кейін ол жағдай қайтадан пайда болады .

Тарихта болған барлық билеушілерде, өзінің ерекшеліктері болған, соның арқасында олар әлемге танымалы болған. Мысалға, атақты Наполеон Бонапартты алсақ, оның сыртқы келбетіне қарағанда, ол әлсіз сияқты болып көрінген, бірақ ол әрқашан кітап оқыған, соның арқасында ерекше аналитикалық қасиетімен ерекшеленген. Әрқашан да соғыс алдында, бәрін зерттеп, жеңілмеу мүмкіндігін барынша қарастырған. Осыған байланысты Роберт Грин өзінің кітабінда: ”Әрқашан да барлығын толықтай жоспарла ”[9] , -деп айтып кеткен. Мысалға, б. з. д. 415 жылы Афина, Сицилиялықтарға шабуыл жасап, байлықтарын тартып алу туралы қызыққан, бірақ олар жоспарды нашар құрғаннан, соғысты жеңіліспен аяқтаған, солай сол кездегі ең дамыған мемлекеттердің бірі барлығынан айырылды. [10] Осыдан, биліктегі адам әрқашан барлық затқа мән беріп, шешім қабылдаудың алдында түгелдей жағдайды зерттеудің қаншалықты қажетті екендігі түсінікті.

Қорыта келгенде, барлық деңгейдегі билеушілерге ақыл-парасатқа, асқан қабілеттілекке, адамгершілікке ие болу керек. Барлығы өзін өмір бойы дамытуға ұмтылған және көп еңбек еткен. Оған дәлелді әлемге әйгілі жазушы-философтардың әнгімелерінен де, тарихтан да табуға болады. Бәріне тән қасиет даналық болды, себебі тек соның арқасында олар ерекше қасиеттерге ие болды деген.

Қолданылған әдебиеттер:

[1] Мо-Цзы 1-бет
[2] Мо-Цзы 1-бет
[3] Мо-Цзы 3-бет
[4] Мо-Цзы 3-бет
[5] Мо-Цзы 5-бет
[6] Мо-Цзы 13-бет
[7] Мо-Цзы 14-бет
[8] Мо-Цзы 19-бет
[9] Грин Р., ”48 аконов власти”, https://48power. bib. bz/zakon-29-planiruy-vse-do-samogo-kontsa
[10] Грин Р., ”48 аконов власти”, https://48power. bib. bz/zakon-29-planiruy-vse-do-samogo-kontsa
[11] https://kk. wikipedia. org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D0%B1%D0%B5%D0%BA_%D0%B1%D0%B8