Қазақ әдебиетіндегі Кенесары бейнесі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Қазақ әдебиетіндегі Кенесары бейнесі
Қазақта аты аңызға айналған тұлғалардың бірі - Кенесары хан тарихшылардың ғана емес, әдебиетшілер мен ақын-жазушылардың да назарын аударып отыр. Кеңес заманында аты аталмай келгенімен, Кенесары туралы зерттеу еңбектер шықты. Солардың ішінде ең көрнектісі - Е.Бекмахановтың Кенесары Қасымов бастаған қазақ халқының ұлт-азаттық көтерілісі деген ғылыми тұжырымы еді.Бекмахановтың еңбегінде Кенесары Қасымұлы бастаған қозғалыстың феодалдық-монархиялық қозғалыс деп аталмай, қазақ халқының ұлт-азаттық көтерілісі ретінде қарастырылуынан шыққан даудың соңы автордың ғана емес, қазақтың басқа да ғалымдарының қуғын-сүргінге ұшырауына әкеліп соқты. Бұл жағдай тарих саласына ғана емес, әдебиетке де салқынын тигізді. Мұхтар Әуезовтың Хан Кене пьесасының қатаң сынға алынуы осы сөзіміздің айғағы.
Жоғарыда аталған қиындықтарға қарамастан, Кенесары - Наурызбай қозғалысы жайлы жырлар әдебиетіміздің бір саласы ретінде тарихқа енді. Осы жайында С.Мұқанов, Х.Досмұхамедов, Қ.Жұмалиев, Б.Кенжебаев, Ә.Тәжібаев, Е.Ысмайлов, Ә. Қоңыратбаев, С.Қирабаев т.б. ғалымдар қалам тербеп зерделей зерттегені белгілі. [1;14]
Атап өтерлік жайт, 1941 жылы көрнекті фольклор зерттеушісі Есмағамбет Ысмайылов пен ақын Қалижан Бекқожин Кенесары -- Наурызбай. Кенесары және оның, батырлары жайындағы жыр-дастандар және аңыз-әңгімелер жинағын дайындапты (көлемі -- 30 баспа табақ). [1;168.]
Қазақ әдебиетінде қазақтың соңғы ханы Кенесары туралы жазылған шығармалар сан жағынан аса көп емес. Сол аздаған шығармалардың бір тобын тарихи жырлар мен поэмалар құрайды.
Әдебиетте Кенесары ханның бейнесі әр қырынан берілгендігін шығармалардан оқып байқауға болады. Мәселен, Нысанбай жырау жырлаған Кенесары - Наурызбай жырында ханның ерлігі суреттеледі:
Кенесары ер болды,
Ел ішінде бір болды.
немесе
Ақыл, айла, өнермен
Кенесары, Наурызбай
Атадан асты дегенмен
-деген жолдардан Кенесарының жұрттан асқан ақылдылғы суреттеледі. Дәл осы жырда:
Кенесары кеткен соң,
Иесіз қалды тағымыз.
Бұлбұлдай сайрап жүр едік,
Байланды тіл мен жағымыз. - деген өлең жолдары бар. Бұдан халықтың ханды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.