Адам мен азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтары
Адам мен азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтары
Адам құқығы саласында Қазақстан Республикасы Конституциясының
толықтай халықаралық құқықтың жалпыға танылған нормаларынан бастау алатыны баршаға белгілі. Тек Конституциядағы және халықаралық құқықтағы адам құқына деген көзқараста кездесетін ұқсастықтар мен айырмашылықтарға тоқталайық.
1.Халықаралық құқық сипаты Қазақстан Республикасының Конституциясы да
қандай да болсын нәсілдік, тері түсі, жыныстық, тілдік, діндік, саяси
нанымды, ұлттық және әлеуметтік және өзге де жағдайларының белгілері
бойынша кемсітуді толықтай теріске шығарады.
2.Жасына: балалар, еңбекке қабілеттер, зейнеткерлер екендігіне
байланысты мәртебе бірдей белгіленеді.
3.Отбасы мәртебесі мәселесі қоғамның қарапайым ұясы ретінде де,
негізгі ұясы ретінде де бірыңғай шешіледі.
4.Адамның мемлекет пен қоғам өмірінің барлық саласында құқықтары мен
бостандықтары жарияланады, оларды жүзеге асыру кепілдігі қарастырылады.
5.Абырой, өмір, денсаулық және қадір-қасиет өз дәрежесінде қорғалады.
6.Адамның құқы мен бостандығын шектеуге өзгеше жағдайларда ғана жол
беріледі.
7.Азаматтардың кез келген әр түрлі ассоциацияларға бірігуіне кепілдік
беріледі.
Халықаралық құқық нормалары адам құқы мен бостандығын азаматтарға,
шетелдіктерге, апатридтерге бөліп сипаттайды. Азаматтар мен аталған
мемлекеттің азаматы болып табылмайтын адамдардың ара қатынасын дұрыс
белгілеу үшін ұлттық заңдарда да осындай өзгешелік жүргізілуі тиіс.
Қазақстан Республикасының Конституциясы да осы принципті басшылыққа алады(12-бап). Шетелдіктер мен апатридтердің құқы мемлекеттің мүдделері мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қажетті деңгейде шешіледі. Атап айтқанда,
олар мемлекеттің өкілетті органдарын сайлауға қатыстырылмайды, әскери
қызметке шақырылмайды және т.б. Қазақстан Республикасындағы азаматтығы жоқтардың құқықтары мен бостандықтарының шеңбері кең. Тек меншік және кәсіпкерлік қызмет саласындағыларын ғана атап өтейін.Сот шешімінен басқа ретте ешкім ешкімді өз меншігінен айыра алмайды. Мұнда әңгіме барлық адамдардың азаматтыққа тәуелсіз меншігі жөнінде болып отыр. Шетелдіктердің де, азаматтығы жоқ адамдардың да кәсіпкерлік қызметі мемлекеттің қорғауында болады.
Проблеманың мұндай шешімі халықаралық құқық нормаларына сәйкес келеді.
Азаматтық және саяси құқық туралы пактте әр адам, ол қай жерде тұрса да,
оның құқықтық субьектілігін тануға құқы бар делінген (16-бап).
Осы айтылғандарды тұжырымдай келгенде, ҚР Конституциясы жалпыға мәлім
халықаралық құқықтық актілердегі демократиялық, гуманды құндылықтардың
бәрін барынша бойына сіңірген құжат болып табылады. Конституция -
мемлекеттің Негізгі Заңы болғандықтан ол бастауларды көрсетпейді. Дегенмен,
Қазақстан Республикасының Конституциясы бір-қатар жағдайларда халықаралық құқықтың нормаларына тікелей жүгінеді.
Сөйтіп, Қазақстан Республикасының Конституциясы халықаралық құқықтың
жалпыға мәлім нормаларына бағдарланған ұлттық заңдарды қалыптастырудың
негізі болып табылады. Қазақстан Республикасының заңдары азаматтықты азаматтардың жиынтығы арқылы емес, әр жеке адам бойынша белгілейді.
Қазақстан Республикасының азаматтығына адамның мемлекетпен
арасындағы өзара құқықтар мен бостандықтар жиынтығын білдіретін тұрақты
саяси-құқықтық байланыс ұғынылады.1Азаматтық ұғымы заң бойынша үш
элементтен тұрады: 1)адамның мемлекетпен байланысы уақытша емес, тұрақты болуы тиіс. Адам өз қалауы бойынша азаматтықты біресе қабылдап, біресе одан бас тарта алмайды; 2) адамның мемлекетпен байланысы саяси-құқықтық сипатта болады. Мемлекет Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайтын кез келген адаммен құқықтық байланысқа түсе алады. Бірақ саяси қатынас тек мемлекет пен оның азаматы арасында ғана орнай алады; 3) мемлекет пен азаматтың арасында өзара құқық пен міндеттемелер белгіленеді. Қазақстан Республикасы өзінің органдары мен лауазымды адамдары атынан өз азаматтары алдында жауапты, ал Қазақстан Республикасы азаматтары өзінің республикасы алдында жауапты. Ол Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңдарын сақтауға, оның мүдделерін, аумақтық тұтастығын қорғауға, әдет-ғұрып, дәстүрлерді, мемлекеттік тілді және оның аумағында тұратын басқа да ұлт өкілдерінің тілдерін құрметтеуге, Қазақстан Республикасының қуатының, егемендігі мен тәуелсіздігінің ... жалғасы
Адам құқығы саласында Қазақстан Республикасы Конституциясының
толықтай халықаралық құқықтың жалпыға танылған нормаларынан бастау алатыны баршаға белгілі. Тек Конституциядағы және халықаралық құқықтағы адам құқына деген көзқараста кездесетін ұқсастықтар мен айырмашылықтарға тоқталайық.
1.Халықаралық құқық сипаты Қазақстан Республикасының Конституциясы да
қандай да болсын нәсілдік, тері түсі, жыныстық, тілдік, діндік, саяси
нанымды, ұлттық және әлеуметтік және өзге де жағдайларының белгілері
бойынша кемсітуді толықтай теріске шығарады.
2.Жасына: балалар, еңбекке қабілеттер, зейнеткерлер екендігіне
байланысты мәртебе бірдей белгіленеді.
3.Отбасы мәртебесі мәселесі қоғамның қарапайым ұясы ретінде де,
негізгі ұясы ретінде де бірыңғай шешіледі.
4.Адамның мемлекет пен қоғам өмірінің барлық саласында құқықтары мен
бостандықтары жарияланады, оларды жүзеге асыру кепілдігі қарастырылады.
5.Абырой, өмір, денсаулық және қадір-қасиет өз дәрежесінде қорғалады.
6.Адамның құқы мен бостандығын шектеуге өзгеше жағдайларда ғана жол
беріледі.
7.Азаматтардың кез келген әр түрлі ассоциацияларға бірігуіне кепілдік
беріледі.
Халықаралық құқық нормалары адам құқы мен бостандығын азаматтарға,
шетелдіктерге, апатридтерге бөліп сипаттайды. Азаматтар мен аталған
мемлекеттің азаматы болып табылмайтын адамдардың ара қатынасын дұрыс
белгілеу үшін ұлттық заңдарда да осындай өзгешелік жүргізілуі тиіс.
Қазақстан Республикасының Конституциясы да осы принципті басшылыққа алады(12-бап). Шетелдіктер мен апатридтердің құқы мемлекеттің мүдделері мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қажетті деңгейде шешіледі. Атап айтқанда,
олар мемлекеттің өкілетті органдарын сайлауға қатыстырылмайды, әскери
қызметке шақырылмайды және т.б. Қазақстан Республикасындағы азаматтығы жоқтардың құқықтары мен бостандықтарының шеңбері кең. Тек меншік және кәсіпкерлік қызмет саласындағыларын ғана атап өтейін.Сот шешімінен басқа ретте ешкім ешкімді өз меншігінен айыра алмайды. Мұнда әңгіме барлық адамдардың азаматтыққа тәуелсіз меншігі жөнінде болып отыр. Шетелдіктердің де, азаматтығы жоқ адамдардың да кәсіпкерлік қызметі мемлекеттің қорғауында болады.
Проблеманың мұндай шешімі халықаралық құқық нормаларына сәйкес келеді.
Азаматтық және саяси құқық туралы пактте әр адам, ол қай жерде тұрса да,
оның құқықтық субьектілігін тануға құқы бар делінген (16-бап).
Осы айтылғандарды тұжырымдай келгенде, ҚР Конституциясы жалпыға мәлім
халықаралық құқықтық актілердегі демократиялық, гуманды құндылықтардың
бәрін барынша бойына сіңірген құжат болып табылады. Конституция -
мемлекеттің Негізгі Заңы болғандықтан ол бастауларды көрсетпейді. Дегенмен,
Қазақстан Республикасының Конституциясы бір-қатар жағдайларда халықаралық құқықтың нормаларына тікелей жүгінеді.
Сөйтіп, Қазақстан Республикасының Конституциясы халықаралық құқықтың
жалпыға мәлім нормаларына бағдарланған ұлттық заңдарды қалыптастырудың
негізі болып табылады. Қазақстан Республикасының заңдары азаматтықты азаматтардың жиынтығы арқылы емес, әр жеке адам бойынша белгілейді.
Қазақстан Республикасының азаматтығына адамның мемлекетпен
арасындағы өзара құқықтар мен бостандықтар жиынтығын білдіретін тұрақты
саяси-құқықтық байланыс ұғынылады.1Азаматтық ұғымы заң бойынша үш
элементтен тұрады: 1)адамның мемлекетпен байланысы уақытша емес, тұрақты болуы тиіс. Адам өз қалауы бойынша азаматтықты біресе қабылдап, біресе одан бас тарта алмайды; 2) адамның мемлекетпен байланысы саяси-құқықтық сипатта болады. Мемлекет Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайтын кез келген адаммен құқықтық байланысқа түсе алады. Бірақ саяси қатынас тек мемлекет пен оның азаматы арасында ғана орнай алады; 3) мемлекет пен азаматтың арасында өзара құқық пен міндеттемелер белгіленеді. Қазақстан Республикасы өзінің органдары мен лауазымды адамдары атынан өз азаматтары алдында жауапты, ал Қазақстан Республикасы азаматтары өзінің республикасы алдында жауапты. Ол Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңдарын сақтауға, оның мүдделерін, аумақтық тұтастығын қорғауға, әдет-ғұрып, дәстүрлерді, мемлекеттік тілді және оның аумағында тұратын басқа да ұлт өкілдерінің тілдерін құрметтеуге, Қазақстан Республикасының қуатының, егемендігі мен тәуелсіздігінің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz