Танымдық қызығу ерекшеліктері
Қазіргі кезде бастауыш мектептерде оқыту мазмұнын жаңарту жұмыстары жүргізіліп, одан әрі жетілдіре түсуге даңғыл жол ашылды.
Бала өмірінде 6 жаста үлкен өзгеріс болатыны белгілі. Бала мектеп оқушысына айналады. Бастауыш мектеп оқушыларының жас ерекшелігі өсіп-жетілуіндегі елеулі өзгерістерімен сипатталады. Баланың мектеп жасына өтуі оның іс-әрекетінің, қарым-қатынасының, басқа адамдармен қатынасының өзгеруімен байланысты түсіндіріледі. Негізгі іс-әрекет түрі оқу болады, өмірі өзгереді, жаңа міндеттер пайда болады.
Бастауыш мектеп жасындағы баланың танымдық іс-әрекеті оқыту үрдісінде жүзеге асады. Осы жаста қарым-қатынас шеңберінің кеңеюінің маңызы артады. Баладағы өтіп жатқан осы өзгерістер педагогтерден бүкіл оқыту-тәрбиелеу жұмысын нақты мақсатқа бағыттауды талап етеді. Негізгі іс-әрекет түрі — оқу. Осы оқу арқылы олардың таным үрдісі (қабылдау, зейін, ес, қиял, ойлау) дамиды.
Бастауыш мектеп оқушысының қабылдауы тұрақсыз және ұйымдаспауымен ерекшеленеді, сонымен қатар оларда "білуге құмарлық, әуестікте" байқалады. Олар өздеріне күнделікті жаңа бір нәрсені ашып отыратындықтан қоршаған ортаны қызығумен қабылдайды.
Олардың зейіні де еріксіз, тұрақсыз болып келеді. Сондықтан бастауыш мектепте балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісі, негізінен, зейінді тәрбиелеуге бағытталады. Мектеп өмірі баладан ерікті зейінін жаттықтыруды, назарын бір орталыққа біріктіру үшін ерік күшін жинақтауды талап етеді. Балалардың ерікті зейіні оқу мотивтерімен бірге дамиды (оқу іс-әрекетікің табысты болуына деген жауапкершілік).
Бұл жастағы балалар өте сезімтал. Оның сезімі тәуелсіз және өте ашық болады. Бұл жастағы балалардың қиялы өте шапшаң, фантазияға берілгіш келеді. Балалардың қиялына мүмкіндік берсе, оларды қандай да болсын бір
Бала өмірінде 6 жаста үлкен өзгеріс болатыны белгілі. Бала мектеп оқушысына айналады. Бастауыш мектеп оқушыларының жас ерекшелігі өсіп-жетілуіндегі елеулі өзгерістерімен сипатталады. Баланың мектеп жасына өтуі оның іс-әрекетінің, қарым-қатынасының, басқа адамдармен қатынасының өзгеруімен байланысты түсіндіріледі. Негізгі іс-әрекет түрі оқу болады, өмірі өзгереді, жаңа міндеттер пайда болады.
Бастауыш мектеп жасындағы баланың танымдық іс-әрекеті оқыту үрдісінде жүзеге асады. Осы жаста қарым-қатынас шеңберінің кеңеюінің маңызы артады. Баладағы өтіп жатқан осы өзгерістер педагогтерден бүкіл оқыту-тәрбиелеу жұмысын нақты мақсатқа бағыттауды талап етеді. Негізгі іс-әрекет түрі — оқу. Осы оқу арқылы олардың таным үрдісі (қабылдау, зейін, ес, қиял, ойлау) дамиды.
Бастауыш мектеп оқушысының қабылдауы тұрақсыз және ұйымдаспауымен ерекшеленеді, сонымен қатар оларда "білуге құмарлық, әуестікте" байқалады. Олар өздеріне күнделікті жаңа бір нәрсені ашып отыратындықтан қоршаған ортаны қызығумен қабылдайды.
Олардың зейіні де еріксіз, тұрақсыз болып келеді. Сондықтан бастауыш мектепте балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісі, негізінен, зейінді тәрбиелеуге бағытталады. Мектеп өмірі баладан ерікті зейінін жаттықтыруды, назарын бір орталыққа біріктіру үшін ерік күшін жинақтауды талап етеді. Балалардың ерікті зейіні оқу мотивтерімен бірге дамиды (оқу іс-әрекетікің табысты болуына деген жауапкершілік).
Бұл жастағы балалар өте сезімтал. Оның сезімі тәуелсіз және өте ашық болады. Бұл жастағы балалардың қиялы өте шапшаң, фантазияға берілгіш келеді. Балалардың қиялына мүмкіндік берсе, оларды қандай да болсын бір
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Мұқанов М.М. Жас және педагогикалық психология. - Алматы, 1981. - 247-б.
2. Қоянбаев Б.Ж. Педагогика. - Оқу құралы. - Алматы, "Рауан". 1992. - 240-б.
3. Игнатьев E.И Психология младшего школьника. - Москва. 1960. - 335-б.
4. Джемс У. Психология в беседах с учителями. - Санкт-Петербург, 2001. -163-б.
5. Макаренко А.С. Педагогикалық шығармалары. Т. 5. - Москва, 1958.
6. Жарықбаев Қ. Ұстаздық еткен жалықпас. - Алматы, "Мектеп", 1987. - 87-б.
1. Мұқанов М.М. Жас және педагогикалық психология. - Алматы, 1981. - 247-б.
2. Қоянбаев Б.Ж. Педагогика. - Оқу құралы. - Алматы, "Рауан". 1992. - 240-б.
3. Игнатьев E.И Психология младшего школьника. - Москва. 1960. - 335-б.
4. Джемс У. Психология в беседах с учителями. - Санкт-Петербург, 2001. -163-б.
5. Макаренко А.С. Педагогикалық шығармалары. Т. 5. - Москва, 1958.
6. Жарықбаев Қ. Ұстаздық еткен жалықпас. - Алматы, "Мектеп", 1987. - 87-б.
Танымдық қызығу ерекшеліктері
Қазіргі кезде бастауыш мектептерде оқыту мазмұнын жаңарту жұмыстары
жүргізіліп, одан әрі жетілдіре түсуге даңғыл жол ашылды.
Бала өмірінде 6 жаста үлкен өзгеріс болатыны белгілі. Бала мектеп
оқушысына айналады. Бастауыш мектеп оқушыларының жас ерекшелігі өсіп-
жетілуіндегі елеулі өзгерістерімен сипатталады. Баланың мектеп жасына өтуі
оның іс-әрекетінің, қарым-қатынасының, басқа адамдармен қатынасының
өзгеруімен байланысты түсіндіріледі. Негізгі іс-әрекет түрі оқу болады,
өмірі өзгереді, жаңа міндеттер пайда болады.
Бастауыш мектеп жасындағы баланың танымдық іс-әрекеті оқыту үрдісінде
жүзеге асады. Осы жаста қарым-қатынас шеңберінің кеңеюінің маңызы артады.
Баладағы өтіп жатқан осы өзгерістер педагогтерден бүкіл оқыту-тәрбиелеу
жұмысын нақты мақсатқа бағыттауды талап етеді. Негізгі іс-әрекет түрі —
оқу. Осы оқу арқылы олардың таным үрдісі (қабылдау, зейін, ес, қиял, ойлау)
дамиды.
Бастауыш мектеп оқушысының қабылдауы тұрақсыз және ұйымдаспауымен
ерекшеленеді, сонымен қатар оларда "білуге құмарлық, әуестікте" байқалады.
Олар өздеріне күнделікті жаңа бір нәрсені ашып отыратындықтан қоршаған
ортаны қызығумен қабылдайды.
Олардың зейіні де еріксіз, тұрақсыз болып келеді. Сондықтан бастауыш
мектепте балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісі, негізінен, зейінді
тәрбиелеуге бағытталады. Мектеп өмірі баладан ерікті зейінін жаттықтыруды,
назарын бір орталыққа біріктіру үшін ерік күшін жинақтауды талап етеді.
Балалардың ерікті зейіні оқу мотивтерімен бірге дамиды (оқу іс-әрекетікің
табысты болуына деген жауапкершілік).
Бұл жастағы балалар өте сезімтал. Оның сезімі тәуелсіз және өте ашық
болады. Бұл жастағы балалардың қиялы өте шапшаң, фантазияға берілгіш
келеді. Балалардың қиялына мүмкіндік берсе, оларды қандай да болсын бір
іске оп-оңай-ақ тартуға жеңіл. Сонда балалар қиын істерді де құштарлықпен
орындайды.
Баланың бүкіл өмір бойында оның даму үрдісі жүріп жатады. Даму
үрдісінде баланың таным белсенділігі арта түседі. 6-7 жастағы балалар
заттарды түсіне, түріне, көлеміне қарап ажырата бастайды, олардың
құрылысын, пайдалану тәсілдерін білгісі келеді. Күнделікті өмір барысында
бала шындық дүниенің құбылыстары мен заттарын анықтай білуге, адам
баласының жинақтаған бай тәжірибесін үйренуге талаптанады. Балалардың бір
нәрсені құмартып білуге талаптануын таным ынтасы дейді. Балалар өте
байқағыш, еліктегіш, әр нәрсеге үңіле қарайды, көп нәрсе оларды ойлантады.
Балалар әдетте өзіне түсініксіз оқиғалардың, құбылыстардың сырын
білуге құмартады. Күн сайын олардың алдында жаңа сұрақтар туады. Сол
сұрақтың жауабына олар ересектерден күтеді, өйткені, олардың түсінігінше,
ересектердің білмейтіні болмайды. Мұндай ерекше сұрақтар балалардың ақыл –
ой еңбегімен шұғылданудағы ниетін, ықыласын сипаттайды. Сондықтан ересек
адамдар бала сұрағын жауапсыз қалдырмауға тырысқаны жөн. Себебі сұрағына
жауап ала алмаған бала келешекте сұрақ қоюдан жасқаншақтайды. Ал бұл
баланың дүниені тануын кері әсер етуі әбден мүмкін.
Егер мектеп жасына дейінгі балалардың қызығуы ойын іс-әрекетімен
байланысты болып келсе, бастауыш сынып жасында қызығудың дамуы оқу іс-
әрекетінде жүзеге асырылады. Кеңестік психологтар зерттеулері бойынша 7
жастағы оқушыны мектепке қатысты жағдайлардың барлығы қызықтырады: жаңа
адамдар (мұғалім, сыныптағы оқушылар), жаңа орын (мектеп, сынып), іс-
әрекеттің жаңа түрі (оқу) және т.б.
Әр түрлі жастағы оқушылардың танымдың қызығуының өзіндік мазмұны,
ерекшеліктері зерттеушілер үшін қиыншылық тудырады. Өйткені, танымдық
қызығудың қалыптасуы және дамуы - жеке бастың дамуы барысында жүзеге асатын
өте күрделі үрдіс. Жалпы алғанда, қызығудың қалыптасуы бала айналысатын іс-
әрекетке және жеке өмір тәжірибесіне байланысты болады. Соңдықтан да
баладағы танымдық қызығудың даму деңгейін тек нақты жасқа байланысты деп те
қарастыруға болмайды. Бір жастағы балаларда тұрақтылығы, бағыттылығы,
мазмұны жағынан бірдей емес қызығу болуы мүмкін.
Балалар жасына байланысты осы мәселені зерттеу бірқатар кеңестік
ғалымдардың жұмыстарында қарастырылған: Н.Рыбникова, Л.Гордон,
Беляева, Ж.Цветкова, Л.Маневцова. Н.Постникова, К.Романова, Р.Римбург,
П.Сирбиладзе (мектеп жасына дейінгі кезең), И.Шевченко (жеткіншек жас),
В.Ильина, В.Иванова, Н.Костина, Л.Рожина (ересек мектеп жасы).
60-жылдардың басында бастауыш мектеп оқушылары бойынша А.Абдуллаева,
М.Морозова, Чо Чун Силь, Ф.Гусейнова (бастауыш сынып оқушылары қызығуының
жүйесін зерттеу), А.Дусавицкий (оқушылардың танымдық қызығулары дамуына
оқыту құралдарының әсері), Л.Склярский (үлгірімі нашар оқушылардың
танымдық қызығулары дамуының ерекшеліктері), М.Щеломенцова (бастауыш
мектеп жасында танымдық қызығудың дамуында ғылыми-көркем кітаптардың
рөлі) еңбектері шықты. Бастауыш сынып оқушыларының танымдық
қызығуына жақын мәселелер В.Дорохова, Р.Жданова, Е.Киричук,
О.Саулина, Л.Трегубованың жұмыстарында да қарастырылған.
Қызығу өте ерте жастан қалыптасады және оның алғашқы көріну
түрі әуестік, құмарлық түрінде болады. Баланың бірінші жылында-ақ
оны ашық түсті заттар, қатты шыққан дыбыстар, заттардың қозғалысы өзіне
тартады. Бала күнделікті осы тітіркендіргіштерді үзіліссіз қабылдайды
және оларды қайта-қайта қабылдауға тілек білдіреді. Алайда, объектіге
деген бұл бағыттылықты оның эмоциялық тартымдылығына сәйкес
уақытша және оны қызығудың алды деп те есептеуге болады.
Білуге құмарлық — бала табиғатына тән қасиет, ол баланың көргендерін
тануына, оған терең енуіне көмектеседі. Баланың мұндай құмарлығы өзін
қоршаған дүниені көруге, білуге, ұстауға деген қызығушылығынан байқалады.
Балалардың өте ерте балалық шағында қайда?, неге?, бұл не?,
неліктен? және т.б. сұрақтар қоюын оларда танымдық қызығуының пайда
болуымен байланыстыруға болады. Әрине кішкентай баланың қойған мұндай
сұрақтары белгілі дәрежеде, қоршаған ортаға деген танымдық қызығудың
бастауы десек болады.
Балалардың қызығуы әлі бетімен пайда болмайды, ол әлеуметтік ортаның
ересектердің әсерінен пайда болады. Балалардың қызығулары олардың жас және
дербес ерекшеліктеріне байланысты болғандықтан оқу –тәрбие жұмыстарын
ұйымдастыруда әр түрлі жаста балалардың өздеріне лайықты қызығулары
болатынын ескеру қажет.
Адамның бар қасиеті, мінез – құлқы, қызығу сезімдері әрекет үстінде
болады. Әрекет үстінде балалар әр түрлі заттардың қасиеттерін байланыстырып
бір шешімге келеді. Балада белгілі білім жүйесі қалыптасады.
Балалар үздіксіз дамиды, олардың танымдық белсенділігі артқан сайын
негізгі үлгіні ата – анасынан, мұғалімнен алады. Баланың танып білсем деген
ниетін қалыпты дәрежеде сақтап, танымдық белсенділігін одан әрі күшейту
үшін танымдық қызығуын арттыру маңызды. Ал танымдық қызығуы артуы үшін зат
болсын, әрекет болсын, соны жақсы білуі керек, оны үйрететін бірінші
кезекте үлкендер.
Өзін қоршаған ортаның шындығын ұғып білуге ұмтылудың бір көрінісі –
балалардың сұрақ қойғыштығы. Есейе келе балалар тек заттар турал ғана
емес, әрі айналасындағы әлеуметтік көріністер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазіргі кезде бастауыш мектептерде оқыту мазмұнын жаңарту жұмыстары
жүргізіліп, одан әрі жетілдіре түсуге даңғыл жол ашылды.
Бала өмірінде 6 жаста үлкен өзгеріс болатыны белгілі. Бала мектеп
оқушысына айналады. Бастауыш мектеп оқушыларының жас ерекшелігі өсіп-
жетілуіндегі елеулі өзгерістерімен сипатталады. Баланың мектеп жасына өтуі
оның іс-әрекетінің, қарым-қатынасының, басқа адамдармен қатынасының
өзгеруімен байланысты түсіндіріледі. Негізгі іс-әрекет түрі оқу болады,
өмірі өзгереді, жаңа міндеттер пайда болады.
Бастауыш мектеп жасындағы баланың танымдық іс-әрекеті оқыту үрдісінде
жүзеге асады. Осы жаста қарым-қатынас шеңберінің кеңеюінің маңызы артады.
Баладағы өтіп жатқан осы өзгерістер педагогтерден бүкіл оқыту-тәрбиелеу
жұмысын нақты мақсатқа бағыттауды талап етеді. Негізгі іс-әрекет түрі —
оқу. Осы оқу арқылы олардың таным үрдісі (қабылдау, зейін, ес, қиял, ойлау)
дамиды.
Бастауыш мектеп оқушысының қабылдауы тұрақсыз және ұйымдаспауымен
ерекшеленеді, сонымен қатар оларда "білуге құмарлық, әуестікте" байқалады.
Олар өздеріне күнделікті жаңа бір нәрсені ашып отыратындықтан қоршаған
ортаны қызығумен қабылдайды.
Олардың зейіні де еріксіз, тұрақсыз болып келеді. Сондықтан бастауыш
мектепте балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісі, негізінен, зейінді
тәрбиелеуге бағытталады. Мектеп өмірі баладан ерікті зейінін жаттықтыруды,
назарын бір орталыққа біріктіру үшін ерік күшін жинақтауды талап етеді.
Балалардың ерікті зейіні оқу мотивтерімен бірге дамиды (оқу іс-әрекетікің
табысты болуына деген жауапкершілік).
Бұл жастағы балалар өте сезімтал. Оның сезімі тәуелсіз және өте ашық
болады. Бұл жастағы балалардың қиялы өте шапшаң, фантазияға берілгіш
келеді. Балалардың қиялына мүмкіндік берсе, оларды қандай да болсын бір
іске оп-оңай-ақ тартуға жеңіл. Сонда балалар қиын істерді де құштарлықпен
орындайды.
Баланың бүкіл өмір бойында оның даму үрдісі жүріп жатады. Даму
үрдісінде баланың таным белсенділігі арта түседі. 6-7 жастағы балалар
заттарды түсіне, түріне, көлеміне қарап ажырата бастайды, олардың
құрылысын, пайдалану тәсілдерін білгісі келеді. Күнделікті өмір барысында
бала шындық дүниенің құбылыстары мен заттарын анықтай білуге, адам
баласының жинақтаған бай тәжірибесін үйренуге талаптанады. Балалардың бір
нәрсені құмартып білуге талаптануын таным ынтасы дейді. Балалар өте
байқағыш, еліктегіш, әр нәрсеге үңіле қарайды, көп нәрсе оларды ойлантады.
Балалар әдетте өзіне түсініксіз оқиғалардың, құбылыстардың сырын
білуге құмартады. Күн сайын олардың алдында жаңа сұрақтар туады. Сол
сұрақтың жауабына олар ересектерден күтеді, өйткені, олардың түсінігінше,
ересектердің білмейтіні болмайды. Мұндай ерекше сұрақтар балалардың ақыл –
ой еңбегімен шұғылданудағы ниетін, ықыласын сипаттайды. Сондықтан ересек
адамдар бала сұрағын жауапсыз қалдырмауға тырысқаны жөн. Себебі сұрағына
жауап ала алмаған бала келешекте сұрақ қоюдан жасқаншақтайды. Ал бұл
баланың дүниені тануын кері әсер етуі әбден мүмкін.
Егер мектеп жасына дейінгі балалардың қызығуы ойын іс-әрекетімен
байланысты болып келсе, бастауыш сынып жасында қызығудың дамуы оқу іс-
әрекетінде жүзеге асырылады. Кеңестік психологтар зерттеулері бойынша 7
жастағы оқушыны мектепке қатысты жағдайлардың барлығы қызықтырады: жаңа
адамдар (мұғалім, сыныптағы оқушылар), жаңа орын (мектеп, сынып), іс-
әрекеттің жаңа түрі (оқу) және т.б.
Әр түрлі жастағы оқушылардың танымдың қызығуының өзіндік мазмұны,
ерекшеліктері зерттеушілер үшін қиыншылық тудырады. Өйткені, танымдық
қызығудың қалыптасуы және дамуы - жеке бастың дамуы барысында жүзеге асатын
өте күрделі үрдіс. Жалпы алғанда, қызығудың қалыптасуы бала айналысатын іс-
әрекетке және жеке өмір тәжірибесіне байланысты болады. Соңдықтан да
баладағы танымдық қызығудың даму деңгейін тек нақты жасқа байланысты деп те
қарастыруға болмайды. Бір жастағы балаларда тұрақтылығы, бағыттылығы,
мазмұны жағынан бірдей емес қызығу болуы мүмкін.
Балалар жасына байланысты осы мәселені зерттеу бірқатар кеңестік
ғалымдардың жұмыстарында қарастырылған: Н.Рыбникова, Л.Гордон,
Беляева, Ж.Цветкова, Л.Маневцова. Н.Постникова, К.Романова, Р.Римбург,
П.Сирбиладзе (мектеп жасына дейінгі кезең), И.Шевченко (жеткіншек жас),
В.Ильина, В.Иванова, Н.Костина, Л.Рожина (ересек мектеп жасы).
60-жылдардың басында бастауыш мектеп оқушылары бойынша А.Абдуллаева,
М.Морозова, Чо Чун Силь, Ф.Гусейнова (бастауыш сынып оқушылары қызығуының
жүйесін зерттеу), А.Дусавицкий (оқушылардың танымдық қызығулары дамуына
оқыту құралдарының әсері), Л.Склярский (үлгірімі нашар оқушылардың
танымдық қызығулары дамуының ерекшеліктері), М.Щеломенцова (бастауыш
мектеп жасында танымдық қызығудың дамуында ғылыми-көркем кітаптардың
рөлі) еңбектері шықты. Бастауыш сынып оқушыларының танымдық
қызығуына жақын мәселелер В.Дорохова, Р.Жданова, Е.Киричук,
О.Саулина, Л.Трегубованың жұмыстарында да қарастырылған.
Қызығу өте ерте жастан қалыптасады және оның алғашқы көріну
түрі әуестік, құмарлық түрінде болады. Баланың бірінші жылында-ақ
оны ашық түсті заттар, қатты шыққан дыбыстар, заттардың қозғалысы өзіне
тартады. Бала күнделікті осы тітіркендіргіштерді үзіліссіз қабылдайды
және оларды қайта-қайта қабылдауға тілек білдіреді. Алайда, объектіге
деген бұл бағыттылықты оның эмоциялық тартымдылығына сәйкес
уақытша және оны қызығудың алды деп те есептеуге болады.
Білуге құмарлық — бала табиғатына тән қасиет, ол баланың көргендерін
тануына, оған терең енуіне көмектеседі. Баланың мұндай құмарлығы өзін
қоршаған дүниені көруге, білуге, ұстауға деген қызығушылығынан байқалады.
Балалардың өте ерте балалық шағында қайда?, неге?, бұл не?,
неліктен? және т.б. сұрақтар қоюын оларда танымдық қызығуының пайда
болуымен байланыстыруға болады. Әрине кішкентай баланың қойған мұндай
сұрақтары белгілі дәрежеде, қоршаған ортаға деген танымдық қызығудың
бастауы десек болады.
Балалардың қызығуы әлі бетімен пайда болмайды, ол әлеуметтік ортаның
ересектердің әсерінен пайда болады. Балалардың қызығулары олардың жас және
дербес ерекшеліктеріне байланысты болғандықтан оқу –тәрбие жұмыстарын
ұйымдастыруда әр түрлі жаста балалардың өздеріне лайықты қызығулары
болатынын ескеру қажет.
Адамның бар қасиеті, мінез – құлқы, қызығу сезімдері әрекет үстінде
болады. Әрекет үстінде балалар әр түрлі заттардың қасиеттерін байланыстырып
бір шешімге келеді. Балада белгілі білім жүйесі қалыптасады.
Балалар үздіксіз дамиды, олардың танымдық белсенділігі артқан сайын
негізгі үлгіні ата – анасынан, мұғалімнен алады. Баланың танып білсем деген
ниетін қалыпты дәрежеде сақтап, танымдық белсенділігін одан әрі күшейту
үшін танымдық қызығуын арттыру маңызды. Ал танымдық қызығуы артуы үшін зат
болсын, әрекет болсын, соны жақсы білуі керек, оны үйрететін бірінші
кезекте үлкендер.
Өзін қоршаған ортаның шындығын ұғып білуге ұмтылудың бір көрінісі –
балалардың сұрақ қойғыштығы. Есейе келе балалар тек заттар турал ғана
емес, әрі айналасындағы әлеуметтік көріністер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz