ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ ПЕН МЕЦЕНАТТЫҚ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ӘОЖ 2-46 (574) МҒТАР 21.61

А.Б. ЖАКСЫБАЕВ1 А.Р. АЛЬМУХАМЕТОВ2 Ж.С. САНДЫБАЕВ3

1 Нұр-Мүбарак Египет ислам мәдениеті университетінің дінтану кафедрасының докторанты (Алматы қ., Қазақстан)
2Нұр-Мүбарак Египет ислам мәдениеті университеті. (Алматы қ., Қазақстан)
3Нұр-Мүбарак Египет ислам мәдениеті университеті (Алматы қ., Қазақстан)

ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ ПЕН МЕЦЕНАТТЫҚ

Түйін: Біздің қоғамдағы көптеген әлеуметтік мәселелерді шешуде өнеркәсіптік және коммерциялық кәсіпорындардың, әртүрлі мамандандырылған қоғамдық бірлестіктер мен жеке тұлғалардың қайырымдылық қызметі маңызды болып табылады. Қоғамның жіктелуі мен әлеуметтік тұрақсыздықтың себептерінен қайырымдылықты ерекше талап етеді. Қайырымдылық іс-әрекеттерінің құқықтық және заңнамалық негізінің болмауын, оның өсіп келе жатқан әсерін тоқтата алмайды. Қазіргі адамдар көп нәрсені өздері түсініп келе жатыр, яғни әлеуметтік белсенділікті, азаматтық ұстанымды көрсете отырып, мемлекеттен іс-әрекетті күтпей, қайырымдылық қызметін жүзеге асыру керектігін біледі.
Бүгінгі таңда әлеуметтік тұрмыста жүйелік дағдарыстың салдарынан азаматтардың әлеуметтік, экономикалық құқықтары мен бостандықтарын ауқымды түрде бұзу орын алуда. Соның әсерінен өмір сүру деңгейі тұрақты түрде төмендеп келеді. Жоғарыда айтылып кеткен мәселені қайырымдылық пен меценаттық арқылы шешу жолын осы мақалада қарастырамыз.
Түйін сөздер: қайырымдылық, меценаттық, қор, жеке тұлға, өнеркәсіптік кәсіпорындар, коммерциялық кәсіпорындар, Қазақстандағы меценаттық.

А.Б. ЖАКСЫБАЕВ1 А.Р. АЛЬМУХАМЕТОВ2 Ж.С. САНДЫБАЕВ3

1Докторант кафедрый религиоведение Египетского университета исламской культуры Нур-Мубарак (Алматы, Казахстан)
2Египетский университет исламской культуры Нур-Мубарак (Алматы, Казахстан)
3 Египетский университет исламской культуры Нур-Мубарак (Алматы, Казахстан)

СОВРЕМЕННАЯ БЛАГОТВОРИТЕЛЬНОСТЬ И МЕЦЕНАТСТВО

Резюме: В решении многих социальных проблем, существующих в нашем обществе, немаловажное значение приобретает возрождающаяся благотворительная деятельность производственных и коммерческих предприятий, различных специализированных общественных объединений и частных лиц. Расслоение общества и социальная нестабильность стали причинами особой востребованности филантропии. Отсутствие правовой и законодательной базы благотворительной деятельности не может остановить её возрастающее влияние на казахстанское общество. Современный человек все более осознает, что многое можно сделать самостоятельно, проявив социальную активность, гражданскую позицию, не дожидаясь действий со стороны государства, осуществляя благотворительную деятельность.
Сегодня вследствие системного кризиса в социальной практике происходят крупномасштабные нарушения социальных, экономических прав и свобод граждан, неуклонно снижается уровень жизни. В этой статье мы рассмотрим, как решить вышеупомянутые проблемы с помощью благотворительности и меценатство.
Ключевые слова: благотворительность, меценатство, фонды, частные лица, промышленные предприятия, торговые предприятия, меценатство в Казахстане.
A.B. ZHAKSYBAEV1 A.R. ALMUKHAMETOV2 Z.S. SANDYBAYEV 3

1PhD student, department of religious studies, Egyptian university of islamic culture Nur-Mubarak (Almatı, Kazakistan)
2Egyptian university of islamic culture Nur-Mubarak (Almatı, Kazakistan)
3 Egyptian university of islamic culture Nur-Mubarak (Almatı, Kazakistan)

MODERN CHARITY AND ASSOCIATION
Abstrac: In solving many of the social problems existing in our society, the reviving charitable activities of industrial and commercial enterprises, various specialized public associations and private individuals are of great importance. Stratification of society and social instability became the reasons for the special demand for philanthropy. The absence of a legal and legislative basis for charitable activities cannot stop its growing influence on Kazakhstani society. Modern people are increasingly aware that much can be done independently, showing social activity, civic stance, without waiting for actions from the state, carrying out charitable activities.
Today, as a result of a systemic crisis in social practice, large-scale violations of social, economic rights and freedoms of citizens occur, and the standard of living is steadily declining. In this article, we will look at how to solve the above problems through charity and philanthropy.
Keywords: charity, philanthropy, foundations, private individuals, industrial enterprises, trading enterprises, philanthropy in Kazakhstan.

Мемлекеттік құрылымдар әрбір жыл сайын өсіп келе жатқан әлеуметтік проблемаларға төтеп беруге шамасы келмей жатыр және тиімді әлеуметтік саясат жүргізе алмайды. Осы тұрғыда, дербес, яғни мемлекеттік емес құрылымдар пайда болып, қоғамдағы әлеуметтік жағдайы тқнем буынға қамқорлық жасауда.
Соңғы онжылдықта әлеуметтік-экономикалық үдерістердің қарқынды дамуының арқасында, байыпты және жан-жақты талдауды қажет ететін бірқатар мәселелерді туындатты: жұмыссыздық, кедейшілік, теңсіздік. Бүгінгі таңда, біздің қоғамның экономикалық негіздері мен әлеуметтік бағыттары түбегейлі өзгерген кезде, қазіргі әлеуметтік қатынастар жүйесіндегі қайырымдылықтың орны тағы да өзекті болып отыр.
Бұл тұрғыда қайырымдылық қызметін дамыту үдерісін зерттеу өзекті және уақытылы болып көрінеді. Қазіргі уақытта қайырымдылық зерттеушілердің басты назарына айналуда. Ресейлік және шетелдік ғылыми зерттеулердің ішінен келесі бағыттарға бөлуге болады:
:: қайырымдылық - ол әлеуметтік қызмет (О. П. Алексеева, Р. Г. Апресян, Н. Г. Аристова, Н. Беляев, И. Е. Городецкая, А. Соколов, Е. А. Фомин және басқалар);
:: әлеуметтік құбылыс ретіндегі қайырымдылық (И.В. Антонович, Е.А. Фомин, Е.З.Чикадзе және басқалар);
:: қайырымдылық - ол әлеуметтік институт (Ю. Зеликова, И. Модель, Б. Модель, Л.А. Темникова және басқалар.);
:: қайырымдылықтың дамуының тарихи кезеңдерінің типологиясы (Л.В. Бадя, В.Гаген, А. Горовцев, П. Кропоткин, М.Сущинская, М. Фирсов, Л.
:: конфессиялық қайырымдылық (Н. Вознесенский, П. Дерябин, Н. Елагин, М. Клейнберг, Н. Милютин, В. Молчанов, К. Ровинский және т.б.);
:: әлеуметтік жұмыстың тарихы мен тәжірибесіндегі қайырымдылық қызметтің рөлі мен орны (С.И. Григорьев, Л.Г. Гуслякова және басқалары);
:: қайырымдылық жұмыстарға ынталандыру (Р.Г. Апресян, М. Веблен, Г. Силласте, Л. Хорева және т.б.);
:: қайырымдылық қызметінің гендерлік көрінісі (Е. Путилова, Г. Смагина, О.Хасбулатова және т.б.);
:: қоғамдық ұйымдар жүзеге асыратын қайырымдылық іс-әрекеттің функционалдық ерекшеліктері (В. Гордин, Ю. Зеликова, Е.А. Фомин және т.б.);
Сонымен қатар, қайырымдылықтың жеке мәселелеріне арналған жұмыстар бар, оларды әртүрлі білім саласының мамандары орындайды: тарихшылар, психологтар, философтар және т.б.
Бұл мақаланың мақсаты - осы құбылыстардың пайда болуынан бастап бүгінгі күнге дейінгі дамуының мәдени және тарихи кезеңдерін бөліп көрсету және талдау арқылы қайырымдылық пен оның дамуындағы негізгі проблемалар мен тенденцияларды анықтау.
Міндеттерін төмендегідей атап өтсе болады:
1. Қайырымдылық пен меценаттықтың әлеуметтік-мәдени болмысын ашу;
2. Қазақстандағы қайырымдылық пен меценаттықтың даму үдерісін анықтау, мәселелердің дамуына кедергі туғызатын жағдайларды талдау; оларды шешудің ыңғайлы жолдарын қарастыру;
Қазақстандағы қайырымдылықтың тарихы.
Қайырымдылық - бұл Қазақстанға тән іргелі тарихи дәстүрлердің бірі. Оның көріністері ежелгі сақ өркениетінде кездесіп, көшпенділердің пайда болуымен ислам діні кезінде жүйелі бола бастады. Жүздеген жылдар бұрын басқаларға жақсылық жасаудың қажеттілігі туралы ой ата-бабаларымыздың санасында қалыптасқан, бұл әр адамның рухани парызына айналды. Қайырымдылық дәстүрлері Қазақстан Ресей империясына қосылғаннан кейін одан да тереңдей түсті, онда қайырымдылықты ерекше құрметтеді. Мұнда да және онда да жеке қайырымдылық дегеніміз - жанашыр адамдардың басқалар басынан өткерген қиындықтарға, қайғы-қасірет пен қиыншылықтарға әсері. Бұл өте таңқаларлық жағдай, бірақ осы уақытқа дейін Қазақстандағы қайырымдылық тарихы байыпты зерттелген жоқ. Қазақ қоғамы ХХ ғасырдың басындағы үлкен әлеуметтік көтерілістерді әлі білмеген кезде оның философиялық және идеологиялық негізін не құрады деген сұраққа жауап жоқ. Қайырымдылық жасаушылардың өздері сияқты, олардың ісі де аз. Осыдан ХІХ- ғасырдың аяғы мен ХХ -ғасырдың басындағы Қазақстанның қоғамдық-саяси және мәдени ортасын қарастыру өте маңызды.
...ХІХ ғасырда 60-жылдардың аяғында Қазақстанның Ресейге қосылуымен толықтай аяқтады. Дарынды қазақ жастары өңірден тыс жерлерде білім алды. Мәселен, Ә.Бөкейханов, М.Тынышбаев, М.Чокаев, Е. Ақпаев, Б. Қаратаев, С.Асфендияров, Х.Бекмұхамедов Санкт-Петербург университеттерінде оқыды. Мәскеу университеттері С. Аппасов, Б. және Ниязов, С.Нурлыханов, С. Саботаевтан білім алды. Б.Құлманов, Д.Чуваков, М.Бекимов, С.Ибрагимов, А.Сейдалин Қазанда, А.Ермеков Томск қаласында оқыды. Дәл осы ортадан кейін қайырымдылықты қоғамдық қызметтің бір түрі ретінде дамытудың бастауында тұрған алғашқы қазақ меценанттары мен адамдары шықты [1, 15-б.].
Тұтастай алғанда, ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басы қазақ қоғамы үшін дәстүрлі патриархалдық жолдан индустриалды жолға көшудің бастауы болды. Кәсіпкерліктің, сауданың және классикалық капиталистік қатынастардың дамуымен Қазақстан қоғамындағы қайырымдылықтың тез таралуы басталатындығын атап өткен жөн. Бір кездері ол жүйеленген, оның көлемі кеңеюде, меценаттар білім беруді, мәдениетті, өнерді дамытуға қамқор бола бастайды. Рас, көптеген бай адамдар көбіне бұған көнбейтін. Бірақ кейінірек кәсіпкерлер мен өнеркәсіпшілер басқаларға қайырымдылық жұмыстарына қосылды, өйткені бастапқыда барлық ақшаны зауыттар, фабрикалар, биржалар, сауда үйлерін құруға және дамытуға жұмсауға тура келді. Өндірістің барлық салаларын нөлден құру үлкен қаражат талап етті. Алайда қайырымдылық рухы бұрыннан бар. Кәсіпорындар жұмыс істей бастағанда және олардың иелері несие берушілермен келісе отырып, олар білім, ғылым, ағарту және өнерді белсенді қолдай бастады.
Жалпы, Қазақстандағы қайырымдылық қызметі оның мәні бойынша ерекше құбылыс. XIX ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басында қасиетті болып табылатын өзіндік патриархалды өзара көмек дәстүрлері мен орыс иммигранттары әкелген жаңа мәдениеттің, сонымен бірге бай құрбандық пен көмек дәстүрлерінің өзіндік қоспасы болды. Ресей империясы ежелден қайырымдылық іс-әрекеттерімен жомарт болған. Мәселе - азап шеккендерді, саяхатшыларды немесе кедейлерді бір үзім наннан бас тартқан орыстардың алғашқы мейірімділігі ғана емес, сонымен бірге патша үкіметінің саналы саясатында. Жеке қайырымдылық және қайырымдылық қоғамдарының қызметі арқылы тақ тағдыры әлеуметтік әділетсіздік пен теңсіздікке байланысты көптеген мәселелерді шешуге тырысты.
Қазақстан капиталистік экономикалық жүйеге енгендіктен, филантроптар мен меценаттар арасында коммерциялық және өнеркәсіптік топтардың өкілдері бірінші орынға шығады. Олардың қатарында тек қана саудагерлер, банкирлер мен өнеркәсіпшілер ғана емес, сонымен бірге ғалымдар, зерттеушілер, сонымен қатар көршілеріне көмектесу үшін өмір сүрген және жұмыс істеген энтузиастар бар [2].
ХХ ғасырдың басында Қазақстан мен Ресейде қайырымдылық алдымен халықаралық деңгейге шықты. Әрине, мұнда саяси себептер болды, бірақ қайырымдылық көмектің экспорты басталғаны өте айқын болды. Бұл жердегі әңгіме шіркеулер мен Қазақстан христиандарының Балқандағы аштыққа душар болған адамдарға көмек ұйымдастыруы туралы болып отыр. Мұндай көмек бір реттік емес, қайырымдылықтың кең таралған және рухани маңызды құбылысына айналды. Алымдар барлық шіркеулерде және соборларда өткізілді және олар үлкен соманы құрады. Әрине, бауырлас православие халықтарының көмегіне байланысты шіркеу министрлерінің рухани бастамасы, сайып келгенде, жоғарыдан - егеменнің өзінен келді. Ұлттық және діни ынтымақты ресми түрде патша үкіметі қолдады, сонымен бірге жалпыұлттық қайырымдылық шарасы аясында өтті.
ХХ ғасырдың басында Ресей үнемі кішігірім де, өте ауыр да әскери қақтығыстарға түсіп жатты. Бүкіл империя сияқты, сол жылдары Қазақстанда көптеген қайырымдылық қоғамдар құрылды, олар өздерін жараланған солдаттарға және олардың отбасыларына көмектесуді мақсат етті. Мәселен, 1913-14 жылдары Жауынгерлерге көмек қоғамының Семей бөлімшесі жұмыс істеді. Әрине, соғысып жатқан орыстар үшін бүкіл садақа ағыны шелектегі тамшы болды. Бір немесе бірнеше адамға нақты көмек көрсету маңызды моральдық және адамгершілік құндылықтарға ие болды. Біріншіден, бұл донорлардың өздері үшін маңызды болды [3, 47-б.].
Соғыс құрбандарына мақсатты түрде ақша жинайтын қоғамдардан басқа, провинцияда әскери қызметке шақырылған адамдардың отбасыларын құрметтемеу үшін Ішкі Қырғыз Ордасының қамқорлығы болды. Бұл ұйымның негізгі мақсаты - соғыс және кіші әскери атақтарда қызмет ететін сарбаздардың жас балаларына материалдық және азық-түліктік көмек көрсету. Соғыс отандық қайырымдылық ұйымдары тек жанқиярлық әрекеттерге ғана емес, үлкен материалдық және моральдық мәселелерді шешуге қабілетті екенін көрсетті. Көмек аймақтың және аймақтың географиялық шекарасынан әлдеқайда асып кеткендігі табиғи түрде қабылданды. Ол кезде Қазақстан мен Ресей меценаттарының халықаралық деңгейге шығуы біржақты болған жоқ. 1863 жылы Швейцарияда Жаралыларға көмек көрсету жөніндегі халықаралық комитет деген қоғам пайда болды, ал 1864 жылы халықаралық дипломатиялық конференцияда жараланған және науқас солдаттардың тағдырын жеңілдету туралы Женева конвенциялары жасалды. 1876 жылы Жаралыларға көмек көрсету жөніндегі халықаралық комитет Қызыл Крест халықаралық комитеті болып аталды. Ал 1867 жылы құрылған ресейлік Ауру және жараланған жауынгерлерге қамқорлық жасау қоғамы содан кейін Ресейдің Қызыл Крест қоғамы деген атқа ие болды. Миссияға сәйкес Қызыл Крест қоғамының белсенділігі соғыс жылдарында көрінді. Бірақ олар бейбіт уақытта да әртүрлі апаттардан зардап шеккендерге бұл үшін арнайы жиналған қаражатты қолдана отырып, белсенді түрде көмектесті [4].
XIX ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында қазақ халқының едәуір бөлігі егіннің жетіспеушілігі және одан кейінгі ашаршылық салдарынан жойылу қаупінде болды. Жағдай күрделене түсіп, ең құнарлы қазақ жерлерін басып алған империяның орталық провинцияларынан аштықтан шыққан шаруалардың келуі жалғасып жатты. Қызыл Кресттің жергілікті филиалдары мен департаменттері аштықтан көмек ұйымдастыруды өз мойнына алды, және мен айтарым, олар мұны нақты құрылымның және қатаң ішкі тәртіптің арқасында жүзеге асырды. Аштық проблемаларды шешуге және толқулардың алдын алуға тырысқан мемлекеттік қызметшілер үшін де, барлық күш-жігерін жұмсап, шегіне жеткен қайырымдылық қоғамдары үшін де өзіндік сынақ болды.
Көбірек нан табу үшін көптеген аштық құрбандары солтүстікке жетті. Билік бірінші кезекте Омбы мен Петропавл қалаларында мұқтаж адамдарға тегін тамақ тарататын асханалар ашу үшін аштыққа барлық мүмкін көмекті дереу ұйымдастыру қажеттігін мойындады. Сондай-ақ, панасыз қалған адамдарға арналған баспана ашу туралы шешім қабылданды. Ақмола облысы бойынша Басқарма Төрағасының орынбасары Дмитрий Мамонов бұл көмектің ұйымдастырылуына жауап берді, барлық қайырымдылық ұйымдар оған жергілікті қайырымдылық келісімімен көмектесті. 1891 жылы Семейлік меценаттар әр түрлі облыстарда жаңадан келген 180 отбасына бірден көмек көрсетті: оларға жұмысқа орналасуға көмектесті, баспана ұйымдастырды, киім-кешекпен қамтамасыз етті, медициналық жеңілдіктер берді. Ресейлік иммигранттарға ғана емес, барлығына да жан-жақты көмек көрсетілді. Кез келген ұлттық, мүліктік және басқа да бөлімдердің әрекеттерін көмек ұйымдастырушылар бұтақтарда тоқтатты. Қызыл Крест Қоғамының Қамқоршылық Кеңесінің есептерінде: Көмектің барлық түрлері атағы, ұлты, қандай-да бір қоғамға мүшелігі жоқ адамдарға көрсетіледі делінген. 1891 жылы 6 қарашада Омбы генерал-губернаторының Омбы уезінің бастығы И.Н. Санниковқа жолдаған жеделхатында былай делінген: ... маған бөлімде қызмет еткен шенеуніктер ғана емес, аштықтан зардап шеккен адамдарға көмектесуге қатысуға ниет білдірді. Мысалы, әкімшіліктер, болыс менеджерлері, ауыл прорабтары және басқалар, өздері қабылдаған мазмұны үшін аштық жариялауға 1% өз еркімен келіседі. Олардың жалақысынан пайыздарды шегеру туралы шешімді мемлекеттік мекемелердің, оқу орындарының және театр қоғамдарының қызметкерлері қабылдады [4].
Петропавл қалалық кеңесі аштықтан зардап шеккендер үшін баспана мен асхана ашуға шешім қабылдады. Ол 300 рубльді мұқтаждардың 3 бөлігінің шығындары мен тамақтануы үшін бөлінді, бұл төлемнің қалған 32 бөлігін филантроптар жабады. Солай болды.
Омбыдағы Қызыл Крест қамқоршылар кеңесі аштыққа көмектесу үшін қайырымдылық лотереясын ұйымдастырды. Түскен қаражат - 1200 рубль, сонымен қатар өнімдер мен басқа да қажеттіліктерді сатып алуға жұмсалды. Лотерея үшін комитет мүшелерінің өздері және көп адамдар бар жеке заттар мен өнер туындыларын сыйға тартты. Мәселен, комитет төрағасы өз коллекциясынан сурет берді.
...Бір қызығы, әйелдер комитеттері Қазақстан қалаларында қаражат жинауда маңызды рөл атқарды. Олардың жергілікті қоғамдастыққа тигізетін әсері өте зор болды, олар көптеген игі бастамаларды бастады. Мәселен, 1904 жылы А. Полетаева басқарған Кармакчинское ханымдар комитеті қайырымдылық кештерін, аукциондар мен лотереяларды ұйымдастыруға, кедейлерге керек-жарақ заттар мен азық-түлік таратуға белсенді қатысты.
Барлық осы ұйымдармен қатар, XIX -шы ғасырдың аяғында Қазақстанда қоғамдар пайда бола бастады, олардың негізгі міндеті - өз мүшелеріне көмектесу, мысалы, 1898 жылы сәуірде пайда болған Верный қаласының клерлер қоғамы (олар ең төмен жалақы алатын қызметкерлер). Бір қызығы, Верный қаласының тұрғындары мүмкіндігінше өз қалаларының қызметкерлеріне қаржылай көмек көрсетуге тырысты. Айтыңызшы, жергілікті саудагерлер қоғамның барлық белсенді мүшелеріне тауарларға жеңілдік беруге келіскен. Аймақтағы танымал саудагер Г. А. Шахворостов шараптың, азық-түлік өнімдерінің және басқа тауарлардың (арақ пен картадан басқа) бағасын рубльден 5% -ға төмендетті. Дүкен иесі И.В.Михайлов өндірілетін тауарлардың, дайын көйлектер мен аяқ киімдердің бағасын рубльден 3% -ға төмендеткен, ал фармацевтика Сенчиковский мен Шлинке бағаларын сәйкесінше рубльден 5 және 10%-ға төмендеткен. Спектакльден алынған жинақтың жартысын драматургия әуесқойлары қоғам қызметкерлеріне табыстады, Верненский циркінің Серіктестік қатысушылары да осындай үлес қосты [5].
Қайырымдылықтың алуан түрлілігі мен жинтығының, басқаларға жақсылық жасауды қалайтындығы қазақ халқының әр түрлі топтарын қабылдағанының көптеген дәлелі бар. Қалай дегенде де, Қазақстанда қайырымдылық және қоғамдық қайырымдылық мәселелеріне арналған арнайы журнал - Қайырымдылық Хабаршысы үлкен сұранысқа ие болды, бұл тұрғындардың назарын білдірді.
Орыс қайырымдылық дәстүрі 1917 жылғы төңкеріспен бұзылды. Революциялар идеологиясы қайырымдылықтың кез-келген түріне жол бермеді. Мемлекеттік және жеке қайырымдылық ұйымдарының барлық қаражаттары қысқа мерзімде мемлекет меншігіне өтті, олардың меншігі мемлекет меншігіне өтті, ал ұйымдардың өздері арнайы жарлықтармен жойылды. Бұрынғы Кеңес Одағында қайырымдылық ұйымдары тек мемлекеттің қамқорлығымен құрылды. Мәселен, Лениндік балалар қоры, Әдеби қор, Көркемдік қор, КСРО Мәдениет қоры ғылымның, мәдениеттің және қоғамдық өмірдің белгілі бір салаларында әртүрлі ұлттық мәселелерді шешуге арналған болатын. Кейбір кеңестік қорлар саяси бағытқа ие болды - атап айтқанда Бейбітшілік қоры, бұл біздің көпшілігімізге есте қалады. Бұл ұйымдар коммунистік қозғалыстарға, әртүрлі елдердің жұмыс істейтін адамдарға көмектесті. Кез келген адамға көмек пен жанашырлық қажет болды - Николагуа көтерілісшілері, Мозамбиктен аштықта тұрған кубалық революционерлер, Американың үйсіз, бірақ біздің адам емес. 1923 жылға қарай Ленин буржуазиялық құбылыс деп атаған зайырлы қайырымдылықты елде толығымен тыйым салып, 1928 жылға қарай шіркеудің қайырмалдықтары да осындай тағдырды бастан кешірді. Қиын кездерде кеңес халқы тек мемлекетке сенім арта алды. Рас, тарих өзінің қиыншылықтар мен апаттар жылдарындағы өз азаматтарымен қалай қарым-қатынас жасағанын біледі. Бұл суық цинизмнің биіктігі еді. 1933 жылғы ашаршылықты еске алайықшы - Қазақстанда миллиондаған адамдардың өмірін қиған 34 жыл, адамдар квиноадан сорпа пісіріп, мысықтар мен бақаларды жеген кезде. Жиырмасыншы жылдары Еділдің кең аудандарын аштық басып, жүздеген мың адам қайтыс болған кезде, үкімет М.Горькийге балалар мен әйелдердің өлуіне көмек көрсету мақсатында Батыс жазушыларымен байланыс орнатуға тыйым салды. Қазақстан ашаршылыққа душар болған кезде билік Еуропа жұртшылығы жіберген өнімдерді қайтарып берді. Ол үшін саяси мақсаттар әлеуметтік мақсаттардан жоғары болды. Шын мәнінде, Кеңес мемлекетінде ешқашан әлеуметтік қажеттіліктерге қаражат жетпейтін, өйткені қорғаныс, әкімшілік аппарат, ғасыр құрылысына және көптеген ескерткіштерге үлкен қаражат жұмсалды. Алайда, кеңестік азаматтар әлеуметтік қамсыздандырудың белгілі бір деңгейіне ие болды. Олардың әрқайсысына жұмыс, тұрғын үй (ең болмағанда жатақханадағы орын) және жалақы деңгейі кепілдендірілген. Бұл бәрін теңестіретін және иесіздендіретін минимум, бірақ кепілдендірілген минимум, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.