Ақпараттық жүйе мысалдары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Дәріс №1.1

Тақырып: Ақпараттық жүйелерге кіріспе. Ақпараттық жүйелер ұғымы. Ақпараттық жүйелердің даму этаптары.

Дәріс сұрақтары:
# Ақпараттық жүйелер ұғымы.
# Ақпараттық жүйелердің даму этаптары.
# Ақпараттық жүйелердегі процестер.
# Ақпараттық жүйелерді енгізуден нені күтуге болады?
Ақпараттық жүйе түсінігі
Жүйе болып кез келген объект түсініледі. Ол бір бүтін сияқты, сонымен қатар әр тектес элементтер жиынтығының қойылған мақсатына жету негізіне біріктірілген болып қарастырылады. Жүйе құрамы бойынша да, басты мақсаты бойынша да бір-бірінен ерекшеленеді.
Информатикада жүйе түсінігі кең таралған. Көптеген жағдайда ол техникалық жабдықтар мен программалар жиынтығына қолданылады. Жүйе болып компьютердің аппаратты бөлігі аталуы мүмкін. Жүйе, сонымен қатар көптеген есептерді басқару мен енгізу процедураларымен толықтырылған қолданбалы есептерді шешуге арналған программа болуы мүмкін.
Жүйе түсінігіне ақпараттық сөзінің қосылуы оның құрылу және жұмыс істеу мақсатын көрсетеді. Ақпараттық жүйелер есептерді шешуде шешім қабылдау процесіне қажетті ақпараттарды жинау, сақтау, өңдеу, іздеу, беруді қамтамасыз етеді. Олар мәселелерді анализдеуге және жаңа өнімдер құруға көмектеседі.
Ақпараттық жүйе - қойылған мақсатқа жету үшін ақпараттарды сақтау, өңдеу және беруге пайдаланатын әдістер мен қызметші әдістердің өзара байланысқан жиынтығы.
Ақпараттық жүйенің қазіргі түсінігі дербес компьютердің ақпараттарды қайта өңдеудің негізгі техникалық әдістері ретінде пайдалануды қамтамасыз етеді. Ірі өндірістерде дербес компьютерлермен қатар ақпараттық жүйенің техникалық қоры құрамына мэйнфрейм немесе суперЭЕМ кіреді.
Ақпараттық жүйелердің даму сатылары
Бірінші ақпараттық жүйелер 50-ші жж. пайда болды. Бұл жылдары олар есептерді өңдеуге және еңбек ақыны есептеуге арналған болатын.
60-шы жылдар ақпараттық жүйелерге деген көзқарастың өзгеруімен ерекшеленеді. Бұл жылдары алынған ақпарат көптеген параметрлері бойынша периодтық есеп беру үшін қолданыла бастады. Ол үшін көптеген функцияларға қызмет көрсете алатын мүмкіндігі бар компьютерлік жабдық қажет болды.
70-ші жж. мен 80-ші жж. басында ақпараттық жүйелер шешім қабылдау процесін жеделдететін және қолдайтын басқарушы бақылауының әдісі ретінде кеңінен пайдалана бастады.
80-ші жж. аяғында ақпараттық жүйелерді пайдалану концепциясы тағы да өзгеріске ұшырады. Бұл кезеңнің ақпараттық жүйелері дер кезінде ақпаратты беру арқылы өндірістерге табыс әкелуге, тауарлар мен қызметтер құруға, өтімділіктің жаңа нарығын табуғы, өзіне теңдес серікті қамтамасыз етуге, төмен бағамен өнімді шығаруды қамтамасыз ету және т.б. көмектесті.
Ақпараттық жүйелердегі процестер
Ақпараттық жүйенің жұмысын қамтамасыз ететін процестерді схема (1-сурет) түрінде көрсетуге болады, олар бірнеше блоктардан тұрады:
Ақпараттық жүйенің аппараттық және программалық бөлігі
Ақпаратты енгізу
Ақпаратты өңдеу
Ақпаратты шығару
Кері байланыс
өндіріс персоналы немесе басқа ақпараттық жүйе

1-сурет. Ақпараттық жүйелердегі процестер
Ақпараттық жүйе келесі қасиеттермен анықталады:
+ кез келген ақпараттық жүйені анализдеу, құру және жүйені құрудың жалпы принциптері негізінде басқарылуы мүмкін;
+ ақпараттық жүйе динамикалық және дамыған болып табылады;
+ ақпараттық жүйені құру кезінде жүйелік үйлесімді пайдалану қажет;
+ ақпараттық жүйенің өнімі ақпарат болып табылады.
Қазіргі уақытта ақпараттық жүйені компьютерлік техника көмегімен дамыды деген ой қалыптасты.
Ақпараттық жүйе жұмысын түсіну үшін оларды шешетін мәселелердің мән-мағынасын, сонымен қатар өндірістік процестерді түсіну қажет.
Ақпараттық жүйені ендіру келесідей мүмкіндіктер береді:
+ математикалық әдістер мен интеллектуалды жүйелер және т.б. енгізу кезінде есептерді шешудің рационалды варианттарын алу;
+ оны автоматтандыру негізінде ауыр жұмыстардан жұмысшыларды босату;
+ ақпараттың дұрыстығын қамтамасыз ету;
+ мәліметтерді қағазбен алудан магнитті дискілер немесе ленталарға ауыстыру, бұл компьютерде ақпараттардың қайта өңделуін рационалды өндіруге және қағаздағы құжаттар көлемін төмендетуге әкеледі;
+ ақпараттар тобының құрылымын және фирмада құжат айналым жүйелерін жетілдіру;
+ өнімдер мен қызметтерді өндіруге кететін шығындарды азайту;
+ бірегей қызметтерді тұтынушыларға беру;
+ оларға берілген әр түрлі жеңілдіктер мен қызметтер есебінен сатып алушылар мен жабдықтаушыларды фирмаға әкелу.

Дәріс № 1.2

Тақырып: Экономикалық ақпараттың түрлері мен мінездемелері.
Ақпараттық жүйелердегі басқару құрылымының ролі

Дәріс сұрақтары:
* Мекемені басқару құрылымы.
* Мекемені басқарудың үш деңгейі.
* Ақпараттық жүйе мысалдары.
Басқарудың ақпараттық технологиясы
Басқарудың ақпараттық технологиясының мақсаты болып, барлық фирма қызметкерлерін ақпараттық қажеттіліктермен қамтамасыз ету табылады. Бұл басқарудың барлық деңгейінде пайдалы болуы мүмкін.
Бұл технология басқарудың ақпараттық жүйе ортасындағы жұмысқа бағытталған және мәліметті өңдеудің ақпараттық технологиясымен шешілетін тапсырмалармен салыстырғанда, шешілетін тапсырмалардың құрылуы төмен жағдайларда пайдаланылады.
Басқарудың ақпараттық жүйесі фирманың әртүрлі басқару деңгейіндегі немесе функционалдық бөлімшелердегі жұмысшылардың ұқсас ақпараттық қажеттіліктерін қанағаттандыруға сәйкес келеді. Оларға ұсынылған ақпарат фирманың болашақтағы, қазіргі және өткендегі мәліметтерінен тұрады. Бұл ақпарат реттеуші немесе арнайы басқарушылық есеп түрінде болады.
Басқарушылық бақылау деңгейінде шешім қабылдау үшін ақпарат шоғырланған түрде болуы керек, себебі мәліметтердегі өзгеру тенденциялары анық көрінуі керек. Бұл кезеңде мәліметтерді өңдеудің келесідей мәселесі шешіледі:
# Басқару объектісінің жоспарланған жағдайын бағалау;
# Жоспарланған жағдайдан ауытқуды бағалау;
# Ауытқу себебін табу;
# Шешімдер мен қызметті талдау;
Басқарудың ақпараттық технологиясы есептің әртүрлі түрлерін құруға бағытталады.
Жүйелі есеп (регулярные) оның құру уақытын анықтайтын графикке сәйкес құрылады, мысалы, кәсіпорын сатуларының айлық талдауы.
Арнайы есептер басқарушылардың сауалы бойынша немесе кәсіпорында жоспарланбаған жұмыстар болған кезде құрылады.
Жинақталған есепте мәліметтер жеке топтарға біріктіріліп, жеке жолдар бойынша соңғы және аралық қортынды түрінде ұсынылады.
Салыстырмалы есептер әртүрлі көздерден алынған немесе әртүрлі белгілер бойынша жіктелген, салыстыру мақсаты үшін пайдаланылған мәліметтерден құрылады.
Төтенше есептер төтенше сипаттағы мәліметтерден тұрады.
Негізгі компоненттері:
Кірген ақпараттар операциялық жүйеден түседі. Енгізілген ақпараттар шешім қабылдауда тиімді болуы үшін басқарушылық есеп түрінде қалыптастырылады. Көрсетілген ақпаратты алу үшін пайдаланылатын мәліметтер қоры екі элементтен түрады:
1) фирмада жүргізілген операцияларды бағалау негізінде жинақталған мәліметтер;
2) басқарудың жоспарланған жағдайын сипаттайтын жоспарлық, стандарттық және нормативтік құжаттар.

Мәліметтер қоры
Операциялық деңгейдің ақпараттық жүйесінен ақпараттар
Жүргізілген операциялар бойынша мәліметтер
Нормативті құжаттар
Басқарушылық есепті қалыптастыру
(жүйелі және арнайы)
Шешім қабылдайтын менеджерлер үшін ақпарат
Жинақталған
Салыстырмалы
Төтенше

2-сурет. Басқарудың ақпараттық технологиясының компоненттері
Басқарма ақпараттың маңызды құрамдас бөлігі болып экономикалық ақпарат табылады. Бұл халық шаруашылығының салалық және аймақтық басқарманың барлық деңгейлерді жоспарлау, есепке алу, бақылау, талдау процесінде өзгеруге сақтау мен пайдалануға болатын экономикалық сипаттағы түрлі мәліметтер шығыны.
Ұйымдастырушылық басқарма сферасында қолданушылар 3 категорияға бөлінеді:
1. жетекшілер;
2. Жетекші персонал;
3. қызмет ету персоналы.
Бұл категориялар берілгендерді беру түрлерімен ерекшеленеді.
Басқарма міндеттерін қамту деңгейіне байланысты:
- берілгендерді электрондық өңдеу;
- басқарма функциялары;
- шешімдерді қабылдауды қолдау;
- электронды офис;
- эксперттік қолдау.
Қазынашылықтың экономикалық ақпараты-қосылған ақпаратты бағдарламалық жүйенің құрамдас бөлігі. Жеке ақпаратты технологиялық құрамдарын барлық деңгейлі қазынашылық органдар локальді есептеуіш желілер және экономикалық ақпарат жәнетерминалдар; коммуникациялық компьютерлік жүйелер) жүйесін біріктіреді.
Басқармадағы экономикалық ақпараттардың басты мақсаты - қаржылық қатынастарды реттеу, барлық деңгейлі бюджет орындалуына бақылау жасау.
Басқарудағы экономикалық ақпараттардың басты міндеттері:
- кірістердің нақты және оперативті есебін жүргізу;
- барлық деңгейдегі бюджеттердің өзара іс-әрекеттілігін қамтамасыз ету;
- бюджет қаржыларын сатып алушыларға тез және нақты түрде жүргізу;
- бюджет қаржыларының рационалды және мақсатты пайдалануына ағымдағы толық оперативті және қатаң бақылау жүргізу;
- бюджет орындалуына оперативті және обьективті талдау болжау жасау;
- мемлекеттің ішкі қарызын қызмет етумен басқару істерін күннен асыру және т.б.
Басқарудың екі құрлымы:
1. терминалды - жоғарғы өнімділік оны мәндерін орталық есептегіш кешенімен интеллектуалды локальді және қойылған терминалды жүйесі негізінде.
2. Клиент сервер - үлкен бөлімдер локальді есептегіш жілілерде меліметтер көптеген ұжымдық жоғары өнімді жұмыс ұйымдастыру негізінде.
Басқармадағы жауапты экономикалық ақпараттардың негізгі міндеттеріне жататындар:
-төлем тапсырмасындағы шығыстардың бюджет жіктелуінің 10 кодының дұрыстығын тексеру;
-шығыстар спецификасы мәліметтері бойынша қаржыларды тексеру болып табылады;
Мекеме қызметшілері
Басқару деңгейі
стратегиялық
Функционалдық (тактілік)
Операциялық
(төменгі)
Жоғарғы звено менеджерлері
Орталық звено менеджерлері мен мамандар
Орындаушылар, төменгі звено менеджерлері
Мекеме қызметшілері - әр түрлі дәрежесі мен басқару деңгейінің қызметкерлері, олар қарапайым операцияны орындайтын хатшыдан бастап, стратегиялық шешім қабылдайтын мамандар мен менеджерлерге. Суретте басқару деңгейіндегі қызметшілердің әр тұрлі дәреже деңгейінің сәйкестігі көрсетілген:

3-сурет. Басқару деңгейі бойынша қызметшілер дәрежесі
+ жоғарыдағы, стратегиялық басқару деңгейі - өндірісті (фирмалар және олардың орынбасарлары) басқарудың жоғарғы звеносы менеджерлер. Олардың негізгі міндеті - нарықта фирманың қызметін стратегиялық жобалау және басқарудың ішкі фирмалық тактикасын үйлестіру;
+ ортаңғы, функционалдық деңгейде - ортаңғы звено менеджерлері және мамандар (қызмет, бөлімше, цехтар, директорлар, ғылыми қызметкерлер және т.с.с.) Негізгі міндеті - қызметтің берілген сферасында негізгі функцияларды шешу кезінде фирманы тактикалық басқару;
+ төменгі, операциялық деңгейде - төменгі звено орындаушылары мен менеджерлері (бригадирлер, инженерлер, жауапты орындаушылар, мастерлер, техниктар, лаборанттар және т.с.с.). Негізгі міндеті - жағдайдың өзгеруіне оперативті қарау.
Барлық басқару деңгейлерінде жалпы функцияларды іске асыратын -менеджерлер, сонымен қатар өзінің біліктілік сферасында басқару функцияларын орындайтын менеджерлер-мамандар жұмыс істейді.

Дәріс №1.3
Тақырып: Экономикалық элементтердің құрамы мен құрылымы ақпараттық жүйелер. Ақпараттық жүйелер құрылымы және классификациясы

Дәріс сұрақтары:
* Ақпараттық қамтамасыздау
* Техникалық қамтамасыздау
* Математикалық және программалық қамтамасыздау
* Ұйымдаструшылық қамтамасыздау
* Құқықтық қамтамасыздау
Подсистеманы қамтамасыз ететін типтер
Ақпараттық жүйелердің құрылымы подсистема деп аталатын оның жеке бөліктерінің жиынтығын құрайды.
Подсистема - қандай да бір белгі бойынша ерекшеленген жүйе бөлігі.
Ақпараттық жүйенің жалпы құрылымын қолдану сферасына қатыссыз подсистема жиынтығы ретінде қарастыруға болады. Бұл жағдайда классификацияның құрылымдық белгісі туралы айтылады, ал подсистеманы қамтамасыз етуші деп атайды. Сондықтан, кез келген ақпараттық жүйенің құрылымы 2-суреттегі қамтамасыз етілетін подсистема жиынтығы ретінде көрсетілуі мүмкін.

Техникалық қамтамасыз ету
Математикалық қамтамасыз ету
Программалық қамтамасыз ету
Ақпараттық қамтамасыз ету
Өндірістік қамтамасыз ету
Құқықтық қамтамасыз ету
Ақпараттық жүйе

4-сурет. Ақпараттық жүйе құрылымын қамтамасыз ететін подсистема жиынтығы
Қамтамасыз ететін подсистема ішінде ақпараттық, техникалық, математикалық, программалық, өндірістік және құқықтық қамтамасыз ету бойынша бөліп қарастыруға болады.
Ақпараттық қамтамасыз ету
Ақпараттық қамтамасыз ету подсистемасының міндеті шешімдер қабылдау үшін нақты ақпаратты беруден тұрады.
Ақпараттық қамтамасыз ету - ақпараттық топтар схемасының, құжаттардың бірыңғайлы жүйесінің, ақпаратты кодтау және классификация жүйесінің жиынтығы, сонымен қатар мәліметтер қорын құру әдістемесі.
Техникалық қамтамасыз ету
Техникалық қамтамасыз ету - ақпараттық жүйелердің жұмысына арналған, сонымен қатар осы әдістер мен технологиялық процестерге сәйкес келетін құжаттардың техникалық әдістерінің комплексі.
Техникалық әдістер комплексі мыналарды құрайды:
o кез келген модельді компьютерлер;
o ақпаратты жинау, өңдеу, беру және шығару құрылғылары;
o мәліметтерді беру және байланыс линия құрылғылары;
o өндірістік техника және ақпараттың автоматты түрде алынатын құрылғылары ;
o эксплуатациялық материалдар және т.б.
Математикалық және программалық қамтамасыз ету
Математикалық және программалық қамтамасыз ету - ақпараттық жүйелердің есептері, сонымен қатар техникалық әдістердің комплексін бірқалыпты функционалдауға арналған математикалық әдістер, модельдер, алгоритмдер мен программалар жиынтығы.
Математикалық қамтамасыз ету әдістеріне мыналар жатады:
o басқару процестерін модельдеу әдістері;
o басқарудың типтік есептері;
o математикалық программалау, математикалық статистика, жаппай қызмет ету теориялары және т.б. әдістер.
Программалық қамтамасыз ету құрамына жүйелік және арнайы программалық өнімдер, сонымен қатар техникалық құжатнама кіреді.
Жүйелік программалық қамтамасыз етуге тұтынушыларға негізделген және ақпаратты өңдеудің типтік есептерін шешуге арналған программалар комплексі қарайды. Арнайы программалық өнімдерді қамтамасыз ету нақты ақпараттық жүйе құру кезінде жасалған программалар жиынтығын көрсетеді. Оның құрамына әр түрлі деңгейдегі модельдерді құруды жетілдіретін қолданбалы программалар пакеті (ҚПП) кіреді.
Өндірістік қамтамасыз ету
Өндірістік қамтамасыз ету - жұмысшылардың техникалық әдістерімен іс-әрекеті және өзара ақпараттық жүйені құру мен эксплуатациялау процесіндегі әдістер мен тәсілдер жиынтығы.
Құқықтық қамтамасыз ету
Құқықтық қамтамасыз ету - ақпаратты алу, жаңарту және пайдалану ретінде ақпараттық жүйелерді құруды, функционалдау мен заңгерлік мәртебені анықтайтын құқықтық ережелер жиынтығы.
Құқықтық қамтамасыз етудің басты мақсаты заңдылықты нығайту болып табылады.
Құқықтық қамтамасыз ету құрамына заңдар, нұсқаулар, мемлекеттік билік органдарының қаулылары, бұйрықтар, инструкциялар мен министрліктің басқа нормативті құжаттары, ведомосттар, өндірістер, жергілікті билік органдары кіреді.

Дәріс 1.4. Тақырып: Ақпараттық жүйелерді есептің құрылымдануына қарай классификациялау

Дәріс сұрақтары:
* Есептің құрылымдану түсінігі.
* Бөлшекті құрылымдалған есептерді шешудің ақпараттық жүйелері.
Есептердің құрылымдану түсінігі
Ақпараттық жүйелерді құру немесе классификациялау кезінде шешілетін есептердің формальды - математикалық және алгоритмдік суреттелуімен байланысқан мәселелер туындайды. Ақпараттық жүйе құруға арналған үш түрлі есепті бөліп қарауға болады: құрылымдық, құрылымдық емес және жартылай құрылымдық.
Құрылымдық есеп - оның барлық элементтері мен олардың арасындағы байланысы белгілі есеп.
Құрылымдық емес есеп - онда элементтерді бөлуге және олардың арасында байланыс құруға мүмкін беретін есеп.
Құрылымдық есепте шешімнің нақты алгоритмі бар математикалық модель формасында оның мазмұнын көрсетуге болады.
Жартылай құрылымдық есептерді шешу үшін ақпараттық жүйелерді екі түрге бөлеміз (3-сурет):
o басқармалы есептерді құратын және мәліметтерді өңдеуге негізделген (іздеу, таңдау, фильтрлеу); осы есептерде бар мәліметтерді пайдалана отырып, басқарушы шешім қабылдайды.
o шешімнің мүмкін альтернативаларын құратын. Осы кезде шешім қабылдау мүмкін альтернативалардың ішінен біреуін таңдауға әкеледі.
Ақпараттық жүйелер
Құрылымдық есептер үшін
(шешімді автоматтандыру)
Жартылай құрылымдық немесе құрылымдық емес есептер үшін
басқармалы есептер құратын
Шешімдер альтернативаларын құратын
модельдік
эксперттік

5-сурет. Шешілетін есептердің құрылымдық белгісі бойынша ақпараттық жүйелердің классификациясы
Басқармалы есептер құратын ақпараттық жүйелер тұтынушының ақпараттық қолдауын қамтамасыз етеді, яғни мәліметтер қорында ақпаратқа енуін және оның жартылай өңделуін көрсетеді.Модельді ақпараттық жүйелер тұтынушыға математикалық, статикалық, қаржылық және басқа модельдерді береді, оларды пайдалану шешім альтернативасын құру және бағалауды жеңілдетеді. Тұтынушы шешім қабылдау үшін оған жетіспейтін ақпаратты алу үшін оны зерттеу процесінде модельмен диалог құру жолымен алуға болады.
Экспертті ақпараттық жүйелер білімді өңдеумен байланысты экспертті жүйелерді құру есебінен тұтынушылардың мүмкін альтернативаларын істеп шығару мен бағалауды қамтамасыз етеді. Тұтынушымен қабылданатын шешімдерді экспертті қолдау екі деңгейде жетілдіріледі.
Экспертті қолдаудың бірінші деңгейінің жұмысы типтік басқармалы шешімдер концепциясынан шығады. Бұл деңгейдегі экспертті қолдауды жетілдіру үшін типтік альтернативаларды сақтау және анализдеудің ақпараттық қоры құрылады.
Егер туындаған мәселелік жағдай типтік альтернативалар кластарымен сай келмесе, жұмысқа басқару шешімдерін эксперттік қолдануының екінші деңгейі кірісу керек.

Дәріс №3.6

Тақырып: Ақпараттық жүйелердің басқа классификациялары

Дәріс сұрақтары:
* Автоматтандырылу дәрежесі бойынша классификациялау.
* Ақпаратты пайдалану бойынша классификациялау.
* Қолдау сферасына байланысты классификациялау.
Автоматтандыру дәрежесі бойынша классификация
Фирмаларды басқару жүйесінде ақпараттық процестерді автоматтандыру дәрежесіне қатысты ақпараттық жүйелер қолмен жасалған, автоматтық, автоматтандырылған деп анықталады.
Қолмен жасалған ақпараттық жүйелер ақпаратты қайта өңдеудің қазіргі техникалық құралдарының және адаммен орындалатын барлық операциялардың жоқтығымен сипатталады. Мысалы, компьютері жоқ фирмада менеджерлердің қызметі туралы айтуға болады, ол қолмен жасалған ақпараттық жүйемен жұмыс істейді.
Автоматтық ақпараттық жүйелер адамның қатысуынсыз ақпараттарды қайта өңдеу бойынша барлық операцияларды орындайды.
Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер ақпарат пен адамды және техникалық құралдарды өңдеу процесіне қатысуды болжайды, мұнда басты роль компьютерге негізделген. Қазіргі ақпараттық жүйе терминін талқылағанда автоматтандырылған жүйе түсінігі айтылады.
Басқару процесін ұйымдастыруда олардың кең пайдалануын ескере отырып, автоматтандырылған ақпараттық жүйелердің әр түрлі модификациялары бар және классификациялануы мүмкін, мысалы, ақпаратты пайдалану сипаты мен қолдану сферасы бойынша.
Ақпараттық жүйелер
Ақпараттық жүйелер
Ақпараттық жүйелер
Ақпараттық жүйелер
Автоматтандыру деңгейі бойынша
Интегралданған
Қолдану сферасы бойынша
Ұйымдастырушылық басқарма
Технологиялық процестерді басқару
Ақпарат сипаттамасы бойынша
Ақпараттық-іздеушілік
Ақпараттық-шешуші
Басқармалы
кеңесші

6-сурет. Әр түрлі белгілер бойынша ақпараттық жүйелер классификациясы

Ақпаратты пайдалану сипаты бойынша классификация
Ақпараттық-іздеушілік жүйелер (6-суретті қара) енгізуді, жүйелендіруді, сақтауды, мәліметтердің қайта өңделуін тұтынушы сұранысы бойынша ақпаратты беруді өндіреді. Мысалы, кітапхана, билеттер сататын темір жолдар мен авиа кассаларда ақпараттық-іздеушілік жүйелер.
Ақпараттық-шешуші жүйелер қандай да бір алгоритм бойынша ақпаратты қайта өңдеудің барлық операцияларын жүзеге асырады. Оларда шешім қабылдау процесінде нәтижелі ақпараттың іс-әрекет дәрежесі бойынша классификация жүргізуге және екі класты бөліп қарастыруға болады: басқармалы және кеңесші.
Басқармалы ақпараттық жүйелер адамның шешім қабылдауына негізделген ақпаратты өндіреді.
Кеңесші ақпараттық жүйелер адамның мағлұматына алынады және нақты іс-әрекет сериясына айналмайды. Бұл жүйелер интеллекттің жоғарғы дәрежесіне ие болады.
Қолдану сферасы бойынша классификация
Өндірістік басқарудың ақпараттық жүйелері (6-суретті қара) басқарушы қызметшілердің функцияларын автоматтандыру үшін арналған. Жүйенің бұл класының кең қолданылуы мен әр түрлілігін ескере отырып, жиі кез келген ақпараттық жүйелер берілген талқылауда түсініледі. Бұл класқа өнеркәсіптік фирмалар, өнеркәсіптік емес объектілер: қонақ үйлер, банктер, сауда фирмалары мен т.б. ретінде басқарудың ақпараттық жүйелері жатады.
Осындай жүйелердің негізгі функциялары келесілер болып табылады: оперативті бақылау және реттеу, оперативті есеп және анализ, перспективалы және оперативті жобалау, бухгалтерлік есеп және т.б. экономикалық-өндірістік есептер.
Технологиялық процестерді (ТП) басқарудың ақпараттық жүйелері өндірістік қызметшілер функциясын автоматтандыру үшін қызмет етеді. Олар металлургиялық және машина жасайтын өндірістердегі технологиялық процестерді қолдау үшін ұйымдастыру кезінде кең пайдаланылады.
Автоматтандырылған жобалаудың ақпараттық жүйелері жаңа техника немесе технология құру кезінде инженер-жобалаушылар, конструкторлар, архитекторлар, дизайнерлер функциясын автоматтандыру үшін арналған. Осындай жүйелердің негізгі функциялары болып мыналар табылады: инженерлік есептер, графикалық құжатнама құру (сызбалар, схемалар, жобалар), жобалық құжатнамаларды құру, жобаланатын объектілерді модельдеу.
Интегралданған (корпоративті) ақпараттық жүйелер фирманың барлық функцияларын автоматтандыру үшін пайдаланылады және өнімді жобалаудан бастап, өткізуге дейінгі жұмыстың барлық циклін қамтиды. Мұндай жуықтау фирманың құрылымын өзгертуге әкелуі мүмкін, бұған кез келген басқарушы бара алмайды.

Дәріс №5.1

Тақырып: Экономикалық ақпаратты өңдеуді технологиялық бақылаудың әдістері мен құралдары. Ақпараттық жүйе мен Ақпараттық технологиялар

Дәріс сұрақтары:
1. Экономикалық ақпараттық жүйелер мен ақпараттық технологиялар байланысы.
2. Ақпараттық технологияларды классификациялау.
3. Экономикалық ақпараттық жүйелердегі ақпараттық технологияларға кіріспе
Экономиканы басқаруда ақпараттық жүйелердің құрылуы және қызмет етуі ақпараттық технологияның дамуымен тығыз байланысты.
Ақпарат дәстүрлі материалдық ресурстар, мысалы, мұнай, газ, пайдалы қазбалар т.б сияқты қоғамдағы маңызды, бағалы ресурстардың бірі болып табылады.
Ақпараттық технология - құбылыстардың немесе процестердің, обьектілердің жағдайы туралы жаңа сапалы ақпарат алу үшін қажетті өңдеудің, жинаудың және таратудың әдіс-тәсілдерінің жиынтығын пайдаланатын процесс.
Ақпараттық технологияның мақсаты - адамның оны талдауы және оның негізінде қандайда бір қызметті орындау туралы шешімді қапбылдауы үшін ақпаратты өндіру.
Ақпараттық технология ақпараттық жүйелермен тығыз байланысты. Ол оның негізгі ортасы болып табылады.
Ақпараттық технология компьютерде берілген, сақталған әр түрлі дәрежедегі қиындықтағы операцияларды, қызметтерді, этаптарды орындаудың нақты рәсімделген ережелерінен тұратын процесс болып табылады.
Ақпараттық технология, басқалар сияқты, келесідей талаптарға жауап беру керек:
- ақпаратты өңдеудің барлық процесінің этаптарға (фазаларға), операцияларға мүшеленуінің жоғарғы деңгейін қамтамасыз ету.
- қойылған мақсаттарға жетуге қажетті барлық элементтерді қосу.
- тұрақтылық сипаттың болуы.
Нарықтық қатынастар жағдайында ақпаратқа және ақпараттық қызметтерге сұраныстың өсуі ақпаратты өңдеудің кең көлемді техникалық құралдарының, әсіресе, электронды есептеуіш машинаның және байланыс құралдарының өсуіне алып келді.
Ақпараттық технологияны этаптардан, қызметтерден, операциялардан тұратын иерархиялық құрылымнан көруге болады.
1 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.