Құрсақтың алдыңғы-бүйір қабырғасының және әлсіз жерлерінің топографиялық анатомиясы. Қанмен қамтамасыз етілуі, иннервациясы, қан ағысы және лимфалық ағысы
КеАҚ Қарағанды Медицина Университеті
Морфология және физиология кафедрасы
Тәжірибелік сабақ №1
Құрсақтың алдыңғы-бүйір қабырғасының және әлсіз жерлерінің топографиялық анатомиясы. Қанмен қамтамасыз етілуі, иннервациясы, қан ағысы және лимфалық ағысы
Орындаған: Құттыбаева А.Н.
3-013 топ, медицина мектебі
Тексерген: Мухаметжанова З.Т
Қарағанды 2020
1. Құрсақтың тік бұлшықеті қынабының топорграфиялық анатомиясы
Іш немесе құрсақ -кеуде мен жамбас арасында орналасқан адам денесінің бөлігі болып табылады. Іш (abdomen) кеуде сияқты екі бөлімнен тұрады; іш қуысын шектейтін қабырғаларынан (paries abdominis) және іш қуысынан (cavitas abdominis) тұрады.
ІШ қуысын шектейтін қабарғалардын алдыңғы бүйір шекараларына тоқталсақ
Жоғарғы шекарасы - семсер тәрізді өсінділер (processus xiphoideus) және қабырға доғалары (arcus costalis).
Сыртқы шекарасы XI қабырға қырдың шетімен мықын жотасымен (Лесгафт сызығы) қосатын тік сызық.
Төменгі - қасаға төмпешігі , шап қатпарлары (plicae inguinales), симфиздің жоғарғы шетімен (symphysis pubica).
ІШ қуысын шектейтін қабарғалардын алдыңғы бүйір аймақтарға бөлу
Іштің екі көлденең сызықтарымен ішті үш бөлікке бөлінеді: жоғарғы(эпигастрий), ортанғы (мезогастрий) және төменгі (гипогастрий). Іштің тік бұлшық етінің сыртқы жиектері арқылы жоғарыдан төмен қарай жүре отырып әрбір бөлікті үш аймаққа бөледі.
Ішті бөлімдер мен облыстарға бөлу:
1 -- диафрагма күмбезінің проекциясы; 2-linea costarum; 3 -- linea spinarum; а- жоғарғы(эпигастрий); б- ортанғы (мезогастрий); в - төменгі (гипогастрий); I -- эпигастральды аймақ; II және III - оң және сол қабырға асты облыстары; V -- кіндік облысы; IV және VI -- оң және сол жақ бүйір облыстары; VIII -- жамбас үсті облысы; VII және IX -- оң және сол мықын аймағы
Ескерте кететін болсақ іш қуысының қыртыстары алдыңғы құрсақ қабырғасының шекараларына сәйкес келмейді. Іш қуысы - ішкі құрсақ фасциямен жабылған кеңістік, жоғарыдан диафрагмамен, төменнен linea terminalis сызығымен шектеледі, ол іш қуысын кіші жамбас қуысынан бөледі
ІШ қуысын шектейтін қабарғалардын алдыңғы бүйір қабаттары
Тері (cutis) жұқа, жылжымалы және тек кіндік аймағында алдында ұлпалармен берік байланысқандықтан, соның арқасында ол осы салада аз қозғалады. Сонымен қатар созылмалы және оңай қыртысталады.
Тері асты шел майы (panniculus adiposus) әр аймағында әр қалыңдығы бойынша әр түрлі кездеседі, тіпті см дейін жетеді. Тек ақ сызық бойында азайып, кіндікте май болмайды. Өтті периотонит кезінде кіндік өтті сорып, оның терісі сарғаюы мүмкін, оны Рансогаф симптомы дейді. Кіндіктен төмен жерде тері асты май қабаты қалыңдау келеді нәтижесінде тері астылық гематома бір жағынан екінші жағына өтпейді.
Беттік фасция (fascia superficialis) жұқа, жеңіл жыртылатын жапырақша, дененің жалпы беткі фасциясының жалғасы болып табылады, төменгі жағынан жамбасқа өтеді.Құрсақтың алдыңғы қаптал аймағында екі жапырақшаға : беткей және терең болып бөлінеді. Беткі фасциясының беткей жапырақшасы борпылдақ сонымен қатар көп мөлшерде майлы тіннен құралған. Ал беткі фасциясының терең пластинасы lamina profunda fasciae superficialis немесе оны Томсон шандыры дейді, ол бекітілген шап байламында қалың және тығыз. Жоғары көтеріліп, көрсетілген фасция кішіриеді және кіндік деңгейінде клетчаткада жоғалады. Жапырақшалар арасында, тері асты шел май қабатында тамырлар мен нервтер өтеді.
Меншікті шандыры (fascia propria) құрсақтың қиғаш және көлденең бұлшықеттерін жауып, оларға құрылысы әр түрлі фасциялды қынап түзейді.
* Іштің сыртқы қиғаш бұлшық етін жауып жатқан шандыр мықтылау болады. Ол екі бөліктен тұрады: латеральды орналасқан бұлшықет, және апоневротикалық. Іштің тік бұлшықетінің ортасында жатады және тік бұлшықет қынабының түзілуіне қатысады. Ол бұлшықет апоневрозымен қосылып, төменде шап байламына, шап өзегінің беткей сақинасы мен шәует бауының қабықтарына бекиді.
* Іштің ішкі қиғаш бұлшық еті терең орналасқан. Ол сондай-ақ бұлшықет және апоневротикалық бөліктен тұрады, алайда апоневротикалық бөлігі күрделі құрылымға ие. Апоневроздың кіндіктен 2 см төмен деңгейде орналасқан бойлық саңылауы (Дуглас сызығы немесе доға тәрізді) болады. Осы сызықтан жоғары апоневроз екі жапырақтан тұрады, олардың біреуі іштің тік бұлшық етінің ортасында, ал екіншісі -- артынан орналасады. Дуглас сызығынан төмен екі жапырақ бір-бірімен қосылады және тік бұлшық етінің ортасында орналасады.
* Іштің тік бұлшық еті іштің ортаңғы бөлігінде орналасқан. Оның талшықтары жоғарыдан төмен бағытталған. Бұлшықет іштің ішкі және сыртқы қиғаш және көлденең бұлшық етінің апоневроздары есебінен қалыптасқан өзінің қынабында жатады(vagina m. recti abdominis).Нәтижесінде бұл қынаптың алдынғы және артқы қабырғалары болады. Олардың құрлысы біркелкі орналасады. Орналасуына байланысты тік бұлшық етті қынапты кіндіктен жоғары және төмен деңгейде деп олардын алдыңғы артқы қабырғаларын ажыратамыз.
:: Бірінші кіндіктен жоғары жатқан қынаптың алдыңғы қабырғасы апоневрозбен ұсынылған іштің сыртқы қиғаш қабықшасының (aponeurosus m.obliquus externi) алдынғы табақшасы құрайды. Ал артқы қабырғасы ішкі қиғаш бұлшықетінің апоневрозының (aponeurosus m.obliquus interni) артқы табақшасы мен көлденең бұлшық етінің (aponeurosus m.transversus) апоневрозының фасциялық қабықшасынан құралған.
:: Екінші кіндіктен төмен жатқан қынаптың алдыңғы қабырғасы сыртқы,ішкі және бұлшық еттерінің апоневроздарынан тұрады. Ал артқы қабырғасы іштің көлденең бұлшық еті мен ішінің фасциясы апоневроз есебінен қалыптасқан.
Бұл суреттен әр түрлі деңгейдегі іштің тік бұлшықеттерінің қынаптарын көреміз: (іштің алдыңғы қабырғасының көлденең кесінділері)
А - семсер тәрізді өсінді тұсында
Б - доға сызықтан жоғары
B - доға тәрізді сызықтан төмен
Г- шат симфизінің үстінен
Сероз асты негізі (tela subserosa) енінен көлденең фасцияны бөліп, төменгі жағында сероз алдындағы кеңістікпен хабарланады, артынан ішперде клетчаткасына өтеді. Бұл қабатта сыртқы мықын артериясынан (a. iliaca externa) шығатын төменгі эпигастриалды артериясы (a. epigastrica inferior), кіндікке бағытталатын және сыртқы кіндік қыртысын (plica inguinal is lateralis) құрайтын, және терең артерия, мықын сүйегін(а. circumflexa ilium profunda), жоғарғы алдыңғы сүйегіне бағытталған. Олардың алып жүретін аттас веналар сыртқы мықан венасына (v. iliaca externa) құяды .
Құрсақ қабырғасының алдыңғы бүйіріндегі терең қан тамырлары
1 -- Жоғарғы эпигастриалы артериясы мен вена; 2, 13 -- іштің тік бұлшық етінің қынаптың артқы қабырғасы; 3 -- қабырға аралық артериялар, вена мен нервтер; 4 -- іштің көлденен бұлшық еті 5 -- мықын-эпигастралды нерві; 6 -- Доға тәрізді сызық; 7 -- төменгі эпигастралды артериясы мен вена; 8 -- іштің тік бұлшық еті; 9 -- мықын-шап нерві; 10 -- іштің ішкі қиғаш бұлшық еті; 11 -- іштің ішкі қиғаш бұлшықетінің апоневрозы; 12 -- іштің тік бұлшықетінің алдыңғы қабырғасы
2. Құрсақтың алдынғы бүйір қабырғасындағы порто-кавалды анастомоздың топографиялық анатомиясы
Алдымен сұраққа келмес бұрын анастомоз және оның түрлеріне анықтама берсек. Веналық арнаның әртүрлі жүйелерінің байланыстары анастомоздар арқылы жүзеге асырылады. Анастомоздар арасында бар веналарға байланысты екі үлкен топқа бөлінеді:
-Портокавальды анастомоздар
-Кавакавальды анастомоздар
Портокавальды анастомоздар қақпа венаның құймалары мен жоғарғы және төменгі қуыс веналардың құймалары арасындағы тамырлар жүйесін, ал кавакавальды анастомоздар - жоғарғы және төменгі ... жалғасы
Морфология және физиология кафедрасы
Тәжірибелік сабақ №1
Құрсақтың алдыңғы-бүйір қабырғасының және әлсіз жерлерінің топографиялық анатомиясы. Қанмен қамтамасыз етілуі, иннервациясы, қан ағысы және лимфалық ағысы
Орындаған: Құттыбаева А.Н.
3-013 топ, медицина мектебі
Тексерген: Мухаметжанова З.Т
Қарағанды 2020
1. Құрсақтың тік бұлшықеті қынабының топорграфиялық анатомиясы
Іш немесе құрсақ -кеуде мен жамбас арасында орналасқан адам денесінің бөлігі болып табылады. Іш (abdomen) кеуде сияқты екі бөлімнен тұрады; іш қуысын шектейтін қабырғаларынан (paries abdominis) және іш қуысынан (cavitas abdominis) тұрады.
ІШ қуысын шектейтін қабарғалардын алдыңғы бүйір шекараларына тоқталсақ
Жоғарғы шекарасы - семсер тәрізді өсінділер (processus xiphoideus) және қабырға доғалары (arcus costalis).
Сыртқы шекарасы XI қабырға қырдың шетімен мықын жотасымен (Лесгафт сызығы) қосатын тік сызық.
Төменгі - қасаға төмпешігі , шап қатпарлары (plicae inguinales), симфиздің жоғарғы шетімен (symphysis pubica).
ІШ қуысын шектейтін қабарғалардын алдыңғы бүйір аймақтарға бөлу
Іштің екі көлденең сызықтарымен ішті үш бөлікке бөлінеді: жоғарғы(эпигастрий), ортанғы (мезогастрий) және төменгі (гипогастрий). Іштің тік бұлшық етінің сыртқы жиектері арқылы жоғарыдан төмен қарай жүре отырып әрбір бөлікті үш аймаққа бөледі.
Ішті бөлімдер мен облыстарға бөлу:
1 -- диафрагма күмбезінің проекциясы; 2-linea costarum; 3 -- linea spinarum; а- жоғарғы(эпигастрий); б- ортанғы (мезогастрий); в - төменгі (гипогастрий); I -- эпигастральды аймақ; II және III - оң және сол қабырға асты облыстары; V -- кіндік облысы; IV және VI -- оң және сол жақ бүйір облыстары; VIII -- жамбас үсті облысы; VII және IX -- оң және сол мықын аймағы
Ескерте кететін болсақ іш қуысының қыртыстары алдыңғы құрсақ қабырғасының шекараларына сәйкес келмейді. Іш қуысы - ішкі құрсақ фасциямен жабылған кеңістік, жоғарыдан диафрагмамен, төменнен linea terminalis сызығымен шектеледі, ол іш қуысын кіші жамбас қуысынан бөледі
ІШ қуысын шектейтін қабарғалардын алдыңғы бүйір қабаттары
Тері (cutis) жұқа, жылжымалы және тек кіндік аймағында алдында ұлпалармен берік байланысқандықтан, соның арқасында ол осы салада аз қозғалады. Сонымен қатар созылмалы және оңай қыртысталады.
Тері асты шел майы (panniculus adiposus) әр аймағында әр қалыңдығы бойынша әр түрлі кездеседі, тіпті см дейін жетеді. Тек ақ сызық бойында азайып, кіндікте май болмайды. Өтті периотонит кезінде кіндік өтті сорып, оның терісі сарғаюы мүмкін, оны Рансогаф симптомы дейді. Кіндіктен төмен жерде тері асты май қабаты қалыңдау келеді нәтижесінде тері астылық гематома бір жағынан екінші жағына өтпейді.
Беттік фасция (fascia superficialis) жұқа, жеңіл жыртылатын жапырақша, дененің жалпы беткі фасциясының жалғасы болып табылады, төменгі жағынан жамбасқа өтеді.Құрсақтың алдыңғы қаптал аймағында екі жапырақшаға : беткей және терең болып бөлінеді. Беткі фасциясының беткей жапырақшасы борпылдақ сонымен қатар көп мөлшерде майлы тіннен құралған. Ал беткі фасциясының терең пластинасы lamina profunda fasciae superficialis немесе оны Томсон шандыры дейді, ол бекітілген шап байламында қалың және тығыз. Жоғары көтеріліп, көрсетілген фасция кішіриеді және кіндік деңгейінде клетчаткада жоғалады. Жапырақшалар арасында, тері асты шел май қабатында тамырлар мен нервтер өтеді.
Меншікті шандыры (fascia propria) құрсақтың қиғаш және көлденең бұлшықеттерін жауып, оларға құрылысы әр түрлі фасциялды қынап түзейді.
* Іштің сыртқы қиғаш бұлшық етін жауып жатқан шандыр мықтылау болады. Ол екі бөліктен тұрады: латеральды орналасқан бұлшықет, және апоневротикалық. Іштің тік бұлшықетінің ортасында жатады және тік бұлшықет қынабының түзілуіне қатысады. Ол бұлшықет апоневрозымен қосылып, төменде шап байламына, шап өзегінің беткей сақинасы мен шәует бауының қабықтарына бекиді.
* Іштің ішкі қиғаш бұлшық еті терең орналасқан. Ол сондай-ақ бұлшықет және апоневротикалық бөліктен тұрады, алайда апоневротикалық бөлігі күрделі құрылымға ие. Апоневроздың кіндіктен 2 см төмен деңгейде орналасқан бойлық саңылауы (Дуглас сызығы немесе доға тәрізді) болады. Осы сызықтан жоғары апоневроз екі жапырақтан тұрады, олардың біреуі іштің тік бұлшық етінің ортасында, ал екіншісі -- артынан орналасады. Дуглас сызығынан төмен екі жапырақ бір-бірімен қосылады және тік бұлшық етінің ортасында орналасады.
* Іштің тік бұлшық еті іштің ортаңғы бөлігінде орналасқан. Оның талшықтары жоғарыдан төмен бағытталған. Бұлшықет іштің ішкі және сыртқы қиғаш және көлденең бұлшық етінің апоневроздары есебінен қалыптасқан өзінің қынабында жатады(vagina m. recti abdominis).Нәтижесінде бұл қынаптың алдынғы және артқы қабырғалары болады. Олардың құрлысы біркелкі орналасады. Орналасуына байланысты тік бұлшық етті қынапты кіндіктен жоғары және төмен деңгейде деп олардын алдыңғы артқы қабырғаларын ажыратамыз.
:: Бірінші кіндіктен жоғары жатқан қынаптың алдыңғы қабырғасы апоневрозбен ұсынылған іштің сыртқы қиғаш қабықшасының (aponeurosus m.obliquus externi) алдынғы табақшасы құрайды. Ал артқы қабырғасы ішкі қиғаш бұлшықетінің апоневрозының (aponeurosus m.obliquus interni) артқы табақшасы мен көлденең бұлшық етінің (aponeurosus m.transversus) апоневрозының фасциялық қабықшасынан құралған.
:: Екінші кіндіктен төмен жатқан қынаптың алдыңғы қабырғасы сыртқы,ішкі және бұлшық еттерінің апоневроздарынан тұрады. Ал артқы қабырғасы іштің көлденең бұлшық еті мен ішінің фасциясы апоневроз есебінен қалыптасқан.
Бұл суреттен әр түрлі деңгейдегі іштің тік бұлшықеттерінің қынаптарын көреміз: (іштің алдыңғы қабырғасының көлденең кесінділері)
А - семсер тәрізді өсінді тұсында
Б - доға сызықтан жоғары
B - доға тәрізді сызықтан төмен
Г- шат симфизінің үстінен
Сероз асты негізі (tela subserosa) енінен көлденең фасцияны бөліп, төменгі жағында сероз алдындағы кеңістікпен хабарланады, артынан ішперде клетчаткасына өтеді. Бұл қабатта сыртқы мықын артериясынан (a. iliaca externa) шығатын төменгі эпигастриалды артериясы (a. epigastrica inferior), кіндікке бағытталатын және сыртқы кіндік қыртысын (plica inguinal is lateralis) құрайтын, және терең артерия, мықын сүйегін(а. circumflexa ilium profunda), жоғарғы алдыңғы сүйегіне бағытталған. Олардың алып жүретін аттас веналар сыртқы мықан венасына (v. iliaca externa) құяды .
Құрсақ қабырғасының алдыңғы бүйіріндегі терең қан тамырлары
1 -- Жоғарғы эпигастриалы артериясы мен вена; 2, 13 -- іштің тік бұлшық етінің қынаптың артқы қабырғасы; 3 -- қабырға аралық артериялар, вена мен нервтер; 4 -- іштің көлденен бұлшық еті 5 -- мықын-эпигастралды нерві; 6 -- Доға тәрізді сызық; 7 -- төменгі эпигастралды артериясы мен вена; 8 -- іштің тік бұлшық еті; 9 -- мықын-шап нерві; 10 -- іштің ішкі қиғаш бұлшық еті; 11 -- іштің ішкі қиғаш бұлшықетінің апоневрозы; 12 -- іштің тік бұлшықетінің алдыңғы қабырғасы
2. Құрсақтың алдынғы бүйір қабырғасындағы порто-кавалды анастомоздың топографиялық анатомиясы
Алдымен сұраққа келмес бұрын анастомоз және оның түрлеріне анықтама берсек. Веналық арнаның әртүрлі жүйелерінің байланыстары анастомоздар арқылы жүзеге асырылады. Анастомоздар арасында бар веналарға байланысты екі үлкен топқа бөлінеді:
-Портокавальды анастомоздар
-Кавакавальды анастомоздар
Портокавальды анастомоздар қақпа венаның құймалары мен жоғарғы және төменгі қуыс веналардың құймалары арасындағы тамырлар жүйесін, ал кавакавальды анастомоздар - жоғарғы және төменгі ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz