Есеп және аудит мамандығы бойынша диплом алдындағы өндірістік практика бойынша
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БИЗНЕС УНИВЕРСИТЕТІ
Қаржы және аудит кафедрасы
Диплом алдындағы өндірістік практика бойынша
ЕСЕП БЕРУ
Орындаған студент: 4 курс, мамандығы Есеп және аудит
______________________ Қуаныщқызы Ақмейір __________________
(аты-жөні)
Практика орны:_________ЖШС Қонақ үй Алматы_______
(мекеменің аты)
Мекемедегі практика жетекшісі__________________________ _____
(аты-жөні, қызметі)
Жоғарғы оқу орнындағы практика жетекшісі э.ғ.к. Досманбетова А.С.
(аты-жөні, қызметі)
Практика өту мерзімі:
03 ақпан 2020 ж. бастап 28 наурыз 2020 ж.
Есеп беруді кафедраға өткізу мерзімі ____________20__ж.
Тіркеу № _____
Есеп беруді қорғау мерзімі:
_______________ 20____ж. _____________________
(жетекшінің қолы)
ЖОСПАР
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Қонақ үй Алматы ЖШС-нің қаржылық-шаруашылық қызметі
1.1 Кәсіпорынның бухгалтерлік есепті қалыптастырудың негіздері ... ... ... ... ... 4
1.2 Кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметін талдау ... ... ... ... ... ... ... . .10
2. КӘСІПОРЫНДА БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ, есебі, талдау және аудиті
2.1 Меншікті капиталы есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 22
2.2 Материалдық емес активтер және негізгі құралдар есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.3 Қорлар есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..26
2.4 Ақшалай қаражаттар есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..32
2.5 Дебиторлық қарыз есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
2.6 Міндеттемелер есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 38
2.7 Еңбекақы есебі, талдау және аудиті және оның төлемі ... ... ... ... ... ... ... . ... ..38
2.8 Кірістер мен шығыстар есебі, талдау және аудиті
3. Кәсіпорындағы қаржылық есептілік: құру әдісі, талдау және аудит ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .41
ҚОРЫТЫНДЫ МЕН ҰСЫНЫСТАР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...44
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .45
КІРІСПЕ
Іс-тәжірибе өту барысында оқу бағдарламасы бойынша жұмыстарды жасауға тиісті дәрежеде көңіл бөлінді. Бұл уақытта ұйым режиміне сәйкес талаптарды орындап отыруға мән берілді.
Іс-тәжірибені өту бағдарламасына сәйкес келесі құжаттармен танысып, жұмыс жасадық: баланс - жыл қорытындысы бойынша; ақша құралдары айналымы есебі; кіріс және шығыс есептері; меншікті капитал өзгерістері жайлы есеп; қаржылық есепке түсіндірмелік жазба;жарғы; есеп саясаты; негізгі құралдар жайлы есеп;еңбек бойынша есеп;шоттар талдауы;
Іс-тәжірибе уақытында Қонақ үй Алматы ЖШС еңбеккерлерінің еңбек жалақысын есептеуге және оны банктен өткізіп, жеке карточкаларына аударым жасау жұмысына қатыстым. Сонымен бірге есеп жұмыскерлері арасында міндеттемелердің бөлінуімен танысып, бухгалтерлік құжаттарды толтыру мен өңдеу, түгелдеу және тексеру жүргізу жұмыстарына да қатыстым.
Іс-тәжірибе есебінде кәсіпорын қызметіне де талдау жүргізіп, ішкі шаруашылық аудитіне қатысты анықтамалармен де танысу жұмысын орындадық. Негізгі құралдары бойынша есеп жасау жұмыстарына да ерекше көңіл бөлініп отырды. Тікелей кейбір еңбек құралдарын есептен шығару операциясына қатысты. Бұл жұмыстар бухгалтерлік есепті жүргізу, шаруашылық қызметін экономикалық талдау және қаржылық есеп, салық салуды ұйымдастыру мен техникасы жөнінде қажетті тәжірибе жинақтау мүмкіндігімен қатар теориялық сабақтарда алған білімдерді тереңдету және бекіту мақсатын жүзеге асыруды қамтамасыз етті.
Берілген жұмыстың басты мақсаты кәсіпорынның жұмысы, оның жарғысы, өндірістік процесс пен технологиялары, басқару жүйесі және ішкі бөлім қызметтері, бәсекелестік стратегиясы туралы ақпаратты көрсету; қаржы көздері мен ақша ағымдары туралы есеп арқылыкәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау және де кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымын.
1. Қонақ үй Алматы ЖШС-нің қаржылық-шаруашылық қызметі 1.1 Кәсіпорынның бухгалтерлік есепті қалыптастырудың негіздері
Қонақ үй Алматы ЖШС кешені Алматы қаласының Қабанбай батыр көшесінің бойында орналасқан. ЖШСның бас директоры - Исмаилов Арман Маратұлы. Қонақ үй Алматы ЖШС кешені әр түрлі бағыттарда жұмыс жасайды: a la carte мәзірі бойынша жұмыс жасайтын ЖШС, қолжетімді бағадағы бизнес-ланч, кез-келген мейрамды тойлауға ыңғайлы банкет зал, ән айтып көңіл көтеруге арналған караоке-зал, таза ауада демалып, тамақ ішуге арналған жазғы терраса және де арнайы қонақтарға арналған VIP-залдар.
Қонақтарға даяшы, бармен және администратор, менджерлер қызмет көрсетеді. Қонақтар шоттыжабу үшін қолма-қол немесе есеп айырысудың кез-келген түрін қолдана алады. ЖШСның қосымша қызметтеріне: белгілі уақытқа үстелге брон жасау, кейтеринг, банкеттерге арнайы жүргізушілерді шақыру арқылы өткізу, шоу-бағдарлама ұйымдастыру, такси шақырту және т.б.
Бұл ЖШС қазіргі уақытта екі басты тенденцияны ұстап отыр: бизнес-ланч және банкет.
ЖШСда бірнеше залдар бар, тіпті, кез-келген мейрамды немесе корпоративті кешті тойлайтын банкет залы бар. Және де өзіңізді әнші ретінде сезініп, ән айтуға болатын караоке-залы бар. Бұл жерде кәсіби құрылғылар мен билеуге арналған танцпол бар, дыбыс режиссері жұмыс жасайды. Зал жұма, сенбі күндері сағат 12 ден 5 ке дейін жұмыс жасайды. Ал ән айтуды ұнатпайтын қонақтар үшін ЖШС еуропалық және италяндық асхананасын кез-келген күні және кез-келген уақытта ұсына алады. Ал жұмыс күндері ЖШС қонақтарына қолжетімді бағаға бизнес-ланч ұсынады. Бұл ЖШСның қонақтары Қазақстан бойынша ешбір жерде кездепейтін хрустальдан жасалған рояльді пианобар залынан көре алады[13].
Ал енді Қонақ үй Алматы ЖШСсының тарихына тоқталсақ, алғашында бұл ЖШС Алматы қаласында ең алғашқы болып ашылатын Cavalli Club жобасы ретінде іске асуы керек болған. Исмаилов Арман лицензия алу үшін Миланға ұшады және де Арман Маратұлының айтуы бойынша Қазақстанның ЖШС бизнесіндегітәжірибесін көріп, сенімділік артып, Роберто Кавалли өз келісімін береді. Бірақ жоба жарты жолда тоқтап қалады, себебі, Cavalli Club иелері дағдарысқа ұшырап, Роберто Кавалли Cavalli Club Almaty, Cavalli Residence Дубай жобаларынан бас тартады. Сол кезде Исмаилов Арман Маратұлы, енді, бұл ЖШСны нарыққа қалай енгіземіз деп көп ойланады. Арман Маратұлы Алматы қаласы ескі форматтағы ЖШСлардан шаршағанын, Алматыға жаңа бір бум қажет екендігін түсінеді. Сөйтіп Қонақ үй АлматыЖШСсы туындайды. Әлі күнге дейін болмаған жанды дауыспен, концерттік дыбыстармен ән айтуға мүмкіндік беретін италяндық асханасы, банкеттік залы бар ЖШС. Бұл ЖШС қалталы тұтынушыларға жақсы көңіл-күймен демалуға арналған. Сол кезден бері 10 жылдан астам уақытта бұл ЖШС Алматы нарығынан өз орнын тауып, нық тұра алды.
ЖШСға келген уақытта тағам қабылдау кезінде қонақтарға музыкалық қолдау қажет. Себебі, ЖШСдағы ойналып тұратын музыкалар ЖШС стилін көрсетеді. Және де жалғыз келетін қонақтарға өздерін жалғыз басты етіп сезіндірмейді. Ол жерде кез-келген әуендер емес, тек психологиялық тұрғыда қонақтар мен персоналдарға жағымды әсер ететін әуендер ойналып тұрады. ЖШСдағы музыкалар тапсырыс берілген тағам санына, шоттың соммасына әсер ететіндігі дәлелденген. Мамандардың айтуы бойынша кәсіби таңдалған әуендер қонақ ЖШСдан шыққаннан кейін, ол жерде ойналған әуенді есіне түсіре алмайтындай болуы қажет дейді[17].
Сол үшін Қонақ үй Алматы ЖШСсы фондық әуендері қолданады. Ол әуендер құлаққа жағымды, қонақтарға жақсы көңіл-күй сыйлайды. Залдың төбесіне арнайы орнатылған колонкалар бүкіл залға бірқалыпты әуенді сыйлайды. Ал жұма, сенбі күндері арнайы диджей қонақтардың көңіл-күйлерін тамаша әуендер арқылы көтереді. Ол үшін Қонақ үй АлматыЖШСсында арнайы құрал-жабдықтар бар.
Тек жоғары сапалы дыбыспен шығатын әуендер ғана қонақтарға жақсы әсер қалдыра алады. Әлсіз немесе бұрмаланған әуендер қызмет көрсететін персоналарға да, қонақтарға да жағымсыз әсер етеді. Залың акустикалық қасиеттеріне үлкен мән беру қажет.
Қонақ үй Алматы ЖШСсының әрбір бұрышы ойластырылған, интерьерге сәйкес жасалынған. Бейнебаян, музыкалық бағдарлама көрсету үшін плазмалық панельдер орнатылған. Плазмалық панельдер - жоғары технологиялық құрал. Суреттері көрсету сапасы жоғары, олар қабырғаға ілінген. Музыкалық бейнебаяндар мен қатар кулинарлық бағдарламаларды да сол панельдерден көруге болады[17].
Ал жұма, сенбі, жексенбі күндері караоке-залдан Мәскеу жүргізушісі қонақтардың көңіл-күйін көтереді.
Қонақ үй АлматыЖШСсының интерьеріне келетін болсақ, ол тек бір ЖШС залы ғана емес, одан басқа пианобар, каркаоке зал, банкет залы болғандықтан барлық сауда залының интерьері бірыңғай архитектуралық және көркемдік мағынаға ие. ЖШСдағы үлкен терезелер, витраждар, әйнек қабырғалар - бұлардың барлығы қазіргі заманға сай интерьердің белгісі. Оларды қолдану сәнді, әрі ЖШСға табиғи жарық түсіреді. Қонақ үй АлматыЖШСсындағы әйнек қабырғдан жаздық терраса көрінеді. Жаздық террасаның барлық сәні, керемет көрінісі, жап-жасыл шыршалар қонақтарды тыныштандырып, керемет көңіл-күй сыйлайды.
Қонақ үй АлматыЖШСсының маркетингтік бөлімінің зерттеулері көрсеткендей, ЖШСның тұрақты қонақтарының 40 %-ы ЖШСның интерьері ойластырылып, ыңғайлы әрі ерекше болғандықтан, әрқашанда дәл осы ЖШСға келеді екен. Шыныда да, романтикалық кеш болсын, іскерлік кездесу болсын, демалып тамақтану үшін Қонақ үй АлматыЖШСсына әртүрлі кеш үшін көңілден шығатын зал табылады. Бұл ЖШСның интерьері адамның есіне көп уақытқа дейін сақталады[15].
Қонақ ЖШСға келген уақытта интерьерге жалпылама қарайды. Жақсы үйлесімді етіп жасалған интерьерде ешқандай зат көзге анық басылып көрінбейді. Ал қонақтар тағам қабылдап, әңгімелесіп отырған кезде барлық ұсақ-түйекке мән береді. Алғашқы рет кірген кездегі көрінбеген керемет картина, декоративті бұйымдар барлығы көріне бастайды. Сондықтан Қонақ үй АлматыЖШСсының әрбір декоративті бұйымдары, картиналар барлығы жоғары дәрежелі мамандардың туындылары. Мысалы, бір стилдегі бірнеше фотосуреттен тұратын композиция бір ғана суреттің керметтілігін ғана емес, толықтай композиция шеберлігін көрсетеді. Әр картина залда дұрыс көріну үшін жарықтандыру қолданылады. Қонақ үй АлматыЖШСсында әрбір картинаны акцентті, галогенді шамдар арқылы жарықтандырады.
ЖШСның жарықтандыруы интерьердегі әр бір затқа бір құпиялылық береді. Жарықтандырудың түстері әр затқа әртүрлі түсте түседі, сондықтан қонақтарға да, персоналдарға да жағымды әсер етіп, көзді шаршатпайды[17].
Қонақ үй Алматы ЖШСсын Ресторан ISSYK ЖШС басқарады.
ЖШСны басқару процессі - жұмыс күшінің оптималды арақатынасына, материалды және қаржы бағытына бағытталған іс-әрекеттер жиынтығы. Қонақ үй АлматыЖШСсының басқару құрылымы сурет 1-те келтірілген:
Сурет 1. Қонақ үй Алматы ұйымдық құрылымы
Ескерту - [14] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Сурет 1-тен көрініп тұрғандай ЖШСның басқару құрылымы: сызықтық-функцияналды. Қоғамдық тамақтану орындарын басқаруда сызықтық - функцияналды құрылым тиімді болып табылады, себебі персоналдар арасында ақпараттарды жедел түрде жеткізеді. Сол арқылы персоналдардың барлығы ЖШСда болып жатқан жаңалықтар және өзгерістер жайлы біліп отырады.
Басқарудың негізгі функциялары:
техникалық және экономикалық жоспарлау;
есеп қызметі;
азық-түлік жабдықтары;
ЖШСның өндірістік-қаржылық қызметінің талдауы[14].
Басқару құрылымының элементі ретінде қонақтардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатымен біріккен жұмысшылар командасы басқару органы ретінде қызмет етеді. Команданың басында басқару функциясын атқаратын және міндеттер уақытында, сапалы түрде орындалуын қадағалайтын бас директор тұрады.Ал жетекші тобына менеджерлер мен админстраторлар жатады. ЖШСда персоналдар бағытталып жұмыс жасайтын штаттық кесте бекітілген (штаттық кесте қосымша 1 келтірілген).
Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексіне сәйкес ЖШСда штаттық кесте қарастырылған. Қазіргі таңда штаттық кестеге сәйкес 87 жұмысшы еңбек етеді. Барлық жұмысшылардың еңбек ақысы барлық нормативтерге сәйкес.
ЖШС ұжымы жас әрі белсенді, персоналдардың орта жастары 30 жасқа дейін. Көбінесе олар студенттер немесе арнайы оқу орнын аяқтаған түлектер[15].
Қазіргі таңдағы қолайлы жағдайға қарамастан, ЖШС қызмет өту барысында ЖШСда көптегенқиын кезеңдер болған: бас аспазшының өз еліне Қытайға қайтуы, елдегі дағдарыс, девальвация. Бас аспазшының ауысуы, басқа аспазшыларға, қонақтарға әсер етпеуі үшін бас директор Арман Маратұлы барлық жағдайды жасады. ЖШСға жаңа тенденциялар енгізді. Бизнес-ланч пен банкет қызметіне көп мән бере бастады. Өзінің 41 жасында ЖШС бизнесінде үлкен тәжірибесі бар. Оның басты бәсекелестік қасиеттеріне: бір командада жұмыс жасау - басқару, PR жақсы түсіну, креативті ойлау, кез-келген жағдайда тығырықтан шығу жолын таба біледі[13].
Қонақтарға қызмет көрсету дағдылы әрекетке дейін жеткізілген, тек жоғары дәрежелі қызметкерлер сервистің жоғары дәрежесін ұсынады. Қызмет көрсететін персоналдардың қызметін жеңілдету үшін Қонақ үй АлматыЖШСсында қонақтарға қызмет көрсетудің нақты процедурасы жасалынған. Бұл процедураға сәйкес жұмыс жасаған уақытта, еңбек ету уақыты тиімді әрі нәтижелі болады.
ЖШСның потенциалды тұтынушылары - бизнесмендер. Түрлі кездесулерін олар Қонақ үй АлматыЖШСсында өткізгенді қалайды. Себебі, жайлы атмосфера мен жағымды әуен, ең дәмді кофелер мен десерттер кез-келген кездесудің сәтті өтуіне өз көмегін тигізеді. Немесе түскі үзіліс кезінде жүрек жалғау үшін бизнес-ланч көмекке келеді. Дәмді тағамдар мен қолжетімді бағадағы бизнес-ланч кез-келген қонақты таңқалдырады. Шетелдік бизнесмендердің өзі осы ЖШСны таңдайды және де осы жердегі даяшылар мен менеджерлер өте білікті, кез-келген сәтте күлімсіреп қарсы алады дейді. Өте жылдам интернет жүйесін таңдаған қонақтарымыз да мерамханаға риза. Алматыдағы ең дәмді a la carte мәзірі де осы ЖШСда. Тұтынушылар үшін барлық жағдай жасалған. Және де бұл ЖШС өзінің тұүрақты тұтынушылар санымен мақтана алады. Себебі, кез-келген мейрамды осы ЖШСда атап өтуге болады. Ең керемет, жоғары дәрежедегі банкеттерді, конференцияларды да осы ЖШС өткізеді және де сол үшін барлық жағдайлар жасалынған. Ал мейрамды өз үйінде немесе кеңседе өткізгісі келетін қонақтар үшін бұл ЖШС кейтеринг қызметін ұсынады. Бәсекелестер бұл жағдайда таңқалады. Ал Арман Маратұлы болса, оның құпиясы сапада дейді. Сапаны үнемі жақсарту - бос шығын емес, тұтынушының көңілінен шығу арқылы, оның сенімін қамтамасыз етуге негізделген ұзақ мерзімді тапсырыс. Бұл пікір зерттеулерге негізделген: жаңа тұтынушыны тарту, бұрынғы тұтынушыға сапалы қызмет көрсету арқылы ұстаудан бес есе көп шығынды талап етеді[14].
Қонақ үй АлматыЖШСсының тұтынушылары әр түрлі қызметтегі, әр түрлі жастағы, талғамдары әр түрлі адамдар. Оны сурет 2-тен көре аламыз.
Сурет 2. Алматы ЖШСсыныңтұтынушылары
Ескерту - [16] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Сурет 2 бойынша ЖШСның басты тұтынушылары - бизнесмендер екендігі көрініп тұр. Сондықтан Қонақ үй АлматыЖШСсы бизнесмендер үшін барлық жағдайды жасауда. Жоғары жылдамдықты қамтамасыз ететін интернет желісін таратады, түскі ас кезінде ең керемет бизнес-ланчты ұсынады.
ЖШС нарығының өсуіне әсер ететін сыртқы факторлар - туристер мен мигранттар. Мигранттар қазіргі таңда ЖШСға аз пайда алып келеді, ал туристер керіінше ЖШСның дамуына үлесін тигізеді. Бірақ туристер мен мигранттар және де қарт кісілер ЖШС нарығына үлесін тигізгенмен, банкеттік қызметке әсер етпейді. Соңғы уақытта Қазақстан еліне келетін туристер саны өсуде (туристер саны қосымша 2-де келтірілген).
Алматы ЖШСсы негізінен төрт бағытта қызмет көрсететіндіктен, үнемі ЖШСға пайда түсіп отырады. Ал сол қызметтердің қайсысы бүгінгі күні жақсы пайда алып келетіндігін, зерттеулер мен салыстырулар арқылы білуге болады. Бүгінгі таңда қонақтардың ЖШСдағы қай қызметке көп жүгінетіндігі немесе қай қызметті таңдайтындығы сурет 3-де көрсетілген.
Сурет 3. Қонақ үй Алматы ЖШСсына қызмет көрсету түрлері бойынша түсетін пайда
Ескерту - [16] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Сурет 3-де көрсетілгендей, ЖШСға банкеттен көп пайда түседі. Ал бизнес-ланч күнделікті пайдамен қамтамасыз етеді. Сондықтан ЖШС банкетке бағытталып, банкет сервисін жақсартуға көп мән беруі керек.
Қонақ үй Алматы ЖШСсының кулинарлық өнімдерінің және де сатып алынатын тауарлардың көлемін сипаттау үшін экономикалық қатынасты көрсететін тауар айналымына жүгіну қажет.Қонақ үй АлматыЖШСсының тауар айналымы екі бөлімнен тұрады:
өзінің өндірісіндегі өнімдерді шығару;
сатып алынатын тауарларды сату.
Өндірістегі өнімдер: шикізаттар, ыстық және салқын тағамдар, кондитерлік өнімдер және т.б. Ал сатып алынатын тауарлар: жеміс-жидектер, көкөністер, шоколад, алкогольді сусындар, сусындар, темекі және т.б.
Әрбір ЖШСның өз артықшылықтары мен кемшіліктері болады. Төнетін қауіп-қатерлердің алдын-алу үшін, алдымен олармен танысып алу қажет. Кез-келген маркетинг бөлімінің мақсаты ЖШСның күшті жақтарын пайдаланып, нарыққа алдыңғы орындарға шығару. Елдегі болатын экономикалық жағдайларға кез-келген ЖШС төтеп бере алмайды. Ал төтеп беру үшін көп жұмыс жасап, сол тығырықтан алып шығатын басты артықшылық қажет. Бұл зерттеу нәтижелері кесте 1- де көрсетілген.
Кесте 1-де көрсетіліп отырғандай, ЖШСның артықшылықтары орналасу орны мен қызмет көрсету бағыттары, жоғары сервис, нарықта берік тұруы есептелінеді. Бұл басты артықшылықтар кез-келген ЖШСны табысты етеді. Ал жарнаманының әлсіздігі ЖШСға жаңа тұтынушыларды тартуға кедергі болады. Сондықтан маркетинг бөлімінің жұмысын жақсарту қажет. Сол кезде Қонақ үй АлматыЖШСсы Алматы қаласындағы алдыңғы қатардағы ЖШСларға күшті бәсекелес бола алады.
1.2 Алматы ЖШСсының шаруашылық қызметін талдау
Қазіргі таңда ЖШСны автоматтандырудың әртүрлі жүйелері қолданылады. Қонақ үй АлматыЖШСсы R-Keeper бағдарламасын қолданады. R-Keeper автоматтандыру жүйесі - кез-келген ЖШСға ыңғайлы жүйе. Бағдарлама ЖШСда бірыңғай есеп енгізу үшін арналған, сондықтан оның құрамына калькуляциялық картамен жұмыс жасау блогы, қоймадағы азық-түліктердің есеп қозғалысы блогы және есеп беру блогы кіреді.
Жүйеақпараттарды көп мөлшерде сақтау мүмкіндігін береді. Тауарлардың қозғалыс есебі жүргізіледі: кіріс, шығыс, ауыстырылу, құрамдау, есептен шығару, қайтару. R-Keeper мақтанышы - тағамдарды калькуляциялық және технологиялық картасын, зерттеу актісін, өзіндік құнды автоматты түрде оңай шығару. Қонақтың тағамнан белгілі бір ингредиентті алып тастау өтініші бойынша, теріс калькуляция жүргізу мүмкіндігі бар, яғни өнімді азайтқан сайын, тағамқа кететін шығын азая түседі. R-Keeper бағдарламасында белгілі бір уақытта қалған тағамдарды қарай алу мүмкіндігі бар[19].
ЖШС тұтынушылары тек қызмет көрсетудің жоғары деңгейіне, ассортименттің көптүрлігіне, тағамдардың кәсіби дайындалуына ғана емес, әртүрлі жеңілдіктерге де үйреніп қалған. Және де әртүрлі ЖШСлар әртүрлі жеңілдіктер беру арқылы қонақтарды өз ЖШСларына тартуда. Сондықтан Қонақ үй АлматыЖШСсы өз қонақтарына Сыйлы қонақ бағдарламасын ұсынады. Бұл бағдарлама арқылы қонақтар белгілі бір пайызға дейін жеңілдіктер ала алады. Бірақ бұл бағдарлама бизнес - ланч мәзіріне жарамды емес.
Жеңілдіктер-өте керемет нәрсе, бірақ оның дұрыс жұмыс жасауы үшін арнайы бағарлама қажет. Сол үшін Қонақ үй АлматыЖШСсыR-Keeper бағдарламасының депозитті - дисконт жүйесін қолданады. Қонақ үй АлматыЖШСсының дисконтты картасын барлық қонақтар алғылары келеді, ол үшін ЖШСда белгілі бір соммаға дейін тапсырыс жасап, сауалнаманы толтыру қажет. Бірінші рет дисконтты картаны алған қонақ, ары қарай жеңілдіктер пайызын көбейту мүмкіндігі бар[19].
Картаны алған кез-келген қонақ сауалнаманы толтырады. Сауалнамадағы мәліметттер бағдарламаға енгізіледі. Әр қонаққа оның аты-жөні, туылған күні, телефон нөмірі,e-mail, суретін немесе қолтаңба бейнесін немесе белгілі бір мәліметті енгізуге болатын жеке электронды сауалнама толтырылады. Қонақтың статусына қарай жеңілдіктердің әр түрлі пайызы беріледі. Есептемеде сіз әрқашан қанша сомма жеңілдік жасалынғанын көре аласыз. Және қонақтарды әр түрлі мейрамдарға, түрлі науқандарға шақыра аласыз[14].
Бір картаның өзі әртүрлі функцияны орындайды. Мысалы, Қонақ үй АлматыЖШСсының қонақтары егер өздерінің белгілі бір пайыз жеңілдіктерін қолданбаған жағайда, бонус жинай алады. Және ол бонусты өздеріне ыңғайлы кезде қолдана алады.
Персоналдар өздерінің таныстарына жеңілдіктер бере алмайды. Себебі, әр қонақтың өз жеңілдік картасы бар және ол жерде қонақ туралы барлық ақпараттар: карта нөмірі, қонақтың аты-жөні, келу статистикасы, уақыты, шот соммасы, жеңілдік пайызы енгізілген. Менеджер кез-келген уақытта картаны қолдану статистикасын қарай алады[19].
Жеңілдік беру - қонақтардың Қонақ үй Алматы ЖШСсының сыйлы мүшелері екендігін дәлелдеу.
POS-терминал тапсырысты оңай енгізіп, қонаққа шотты тез апару үшін қажет. Қонақ үй АлматыЖШСсында Touch Screen терминалы тұр, мониторды саусақпен басу арқылы бірнеше секунд ішінде қажетті операцияларды орындауға болады. Даяшылардың жұмысын едәуір жеңілдетеді, тек керекті шаршыны таңдап, ішінен керекті тағамға басу арқылы даяшы тапсырыс жасай алады, және тапырыстың соммасын көре алады[19].
Алматы ЖШСсында фискалды регистраторды қолданады. Фискалды регистратор - ол компьетердің басқаруымен жұмыс жасайтын арнайы кассалық аппарат. Фискалды регистраторда бақыланатын кассалық машинадағыдай клавиштар жоқ, кассир үшін де, тұтынушы үшін де арнайы дисплейлер жоқ. Сол үшін ол POS-терминалмен байланысу арқылы жұмыс жасайды. Ол фискалды түрде есте сақтайтын, мемлекеттік реестрмен рұқсатталған, қызмет көрсету саласында сатылымды тіркейтін толықтай кассалық аппарат.
Қонақтан тапырысты даяшы қабылдап алады, тағамды аспазшы дайындайды, ал коктейльдерді бармендер жасайды. Даяшының қызметі тапсырысты жүйеге дұрыс енгізу, ал тапсырыс жайлы ақпаратты қажетті бөлімге жеткізу автоматты түрде орындалады.
Шикізаттарды қабылдап алу
Шикізаттарды қабылдап алу
Асхана ыдыстарын жуу
Асхана ыдыстарын жуу
Ас үй ыдыс-аяқтарын жуу (ыдыс-аяқты жуу бөлмесі)
Ас үй ыдыс-аяқтарын жуу (ыдыс-аяқты жуу бөлмесі)
Кондитерлік цех
Кондитерлік цех
Шикізаттарды сақтау, өндіріске жіберу (қойма бөлмелері)
Шикізаттарды сақтау, өндіріске жіберу (қойма бөлмелері)
Тағамды қабылдауды ұйымдастыру (залдар)
Тағамды қабылдауды ұйымдастыру (залдар)
Дайын тағамдарды алу (тарату)
Дайын тағамдарды алу (тарату)
Дайын өнімді даярлау ( ыстық, суық цех)
Дайын өнімді даярлау ( ыстық, суық цех)
Жартылай фабрикаттарды дайындау,
(дайындау цехтары: көкөніс, ет-балық)
Жартылай фабрикаттарды дайындау,
(дайындау цехтары: көкөніс, ет-балық)
Сурет 4. Алматы ЖШСсының технологиялық процессі
Ескерту - [13] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Асханада және барда сервис-чектер шығатын арнайы принтер орнатылады. Әр бір сервис-чекте үстелдің нөмірі жайлы, даяшының аты-жөні және тағамдар тізімі көрсетіледі. Жүйені орнатқан кезде менеджер қандай принтерде қандай тағам тізімін шығару қажет екендігін таңдай алады.
Қоғамдық тамақтану орнынағы технологиялық процесстер - өндірістік операциялар мен өнімі дайындау және қабылдауды ұйымдастыру жиынтығы. Қоғамдық орынның ерекшеліктеріне қарай технологиялық процесс: толық және жартылай болып бөлінеді. Қонақ үй АлматыЖШСсының технологиялық процессі сурет 6-да көрсетілгендей толықтай жүреді.
Сурет 4-дегі Алматы ЖШСсының технологиялық процессіне тоқталсақ. Шикізаттарды қабылдап алу. Бұл жұмысты қоймашы атқарады. Қоймашының міндетіне түскен шикізаттардың сапасын және көлемін тексеру, құжаттарының дұрыстығын тексеру жатады. Сапаны органолептикалық бағалау арқылы тексереді. Қоймашы өнімдердің сапасыздығының белгілерін және де оларды зерттеу әдістерін білу қажет. Көлемін тексерген кезде, қоймашы тауарларың санын және көлемін өлшейді. Ол үшін арнайы таразылр бар. Қабылдап алынған шикізатты қоймашы қойма бөлмелеріне жібереді [13].
Шикізаттарды сақтау. Әр түрлі өнімдер әртүрлі физика-химиялық қасиеттерге ие, сондықтан оларды сақтау шарттары түрлі. Сол үшін ЖШСда суытқыш камералары, түрлі қоймалар бар. Қонақ үй АлматыЖШСсында алты суытқыш камерасы және де үш қойма қарастырылған. Бөлмелер мен қоймаларда өнімдердің ерекшеліктеріне қарай ауа температурасы мен ылғалдылығы сақталынады АлматыЖШСсының бұл көрсеткіштері кесте 2 -де көрсетілген.
Кесте 2 - Қойма бөлмелерінің сипаттамасы
Бөлме атауы
Ауа температурасы, °С
Ауа салыстырмалы ылғалдылығы, %
Ет камерасы:
Суытылған ет
Мұздатылған ет
0
-4
80
85
Балық камерасы:
Суытылған балық
Мұздатылған балық
1
-3
95
95
Сүтті өнімдер, майлар камерасы
2
85
Гастрономиялық өнімдер камерасы
2
85
Жеміс-жидек, шөптер камерасы
6
90
Сусындар камерасы
6
-
Кептірілген өнімдер камерасы
15
60
Арақ-шарап өнімдерінің камерасы
6
-
Көкөністер камерасы
5
60
Ескерту - [13] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Жартылай фабрикаттарды дайындау. Бұл кезеңде әр түрлі тәсіл көмегімен көптеген міндеттер орындалады.Қонақ үй АлматыЖШСсының жартылай фабрикаттарды дайындау тәсілдері кесте 3-те көрсетілген.
Кесте 3 - Жартылай фабрикаттарды дайындау әдістері
Міндеттер
Әдістер
Мұздатылған шикізаттарды еріту
Баяу, тез, өте тез еріту
Өнімдерден бұзылған, ластанған бөліктерінен тазарту
Жуу, көкөністерді тазарту, дәндерді сұрыптау және елеу, құстарды түту және үйтісу, құстарды және балықты аршу, етті тазарту
Өнімдерден құндылығы төмен бөліктерінен тазарту
Сүйектен етті сылып алу, балықты қабыршақтарынан тазарту, құсты және балықты аршу, балықты мүшелеу, құс етін мүшелеу
Жартылай фабрикаттарға тағам жасау үшін арнайы көлемге, күйге келтіру
Турау, еттартқыштан өткізу, ұрғылау, панирлеу
Жылулық өңдеуді тездету
Ұрғылау, маринадтау, ферменттермен өңдеу, бұршақ және арпа жармасында жібіту
Аз уақыттағы жылулық өңдеу
Бекіре балықты жидіту, көкөністерді булау, көкөністерді, қызанақ пюресін, ұнды қуыру
Ескерту - [13] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Кесте 3-те көрсетілгендей, шикізаттарды дайындау кезінде өнімдерге әр түрлі тәсілдер арқылы әсер етеді: механикалық (сұрыптау, елеу, тазалау, ұсақтау, араластыру және т.б.), гидромеханикалық (жуу), химиялық ( картопты сульфиттау, маринадтау және т.б.), биологиялық (ашытылған қамыр, квас жасау үшін спирттік және сүтті қышқылдарды қолдану), термиялық (жылыту, суыту)[20].
Кесте 4 - Қонақ үй Алматы ЖШС - ның техникалық - экономикалық көрсеткіштері
#№
Көрсеткіштер
2018
2019
Өсім
(+;-)
Өсу темпі, %-бен
1
2
3
4
5
1
Өнімді өткізуден түскен табыс(ӨӨТТ)
1305141
1440530
135389
110,4
2
Негізгі құралдардың орташа жылдық құны
14276792
15258602,5
981810,5
107,5
3
Қысқа мерзімді активтердің орташа жылдық құны,мың теңге
2186024
2086615,5
-99408,5
95,5
4
Еңбек өнімділігі,теңге
701,7
720,3
18,6
102,3
5
Қор қайтарымдылығы,теңге
0,091
0,094
0,003
103,3
6
Қор сыймдылығы,теңге
10,9
10,6
-0,3
97,2
7
Өнімнің өзіндік құны,мың теңге
845473
803122
-42351
95
8
Жалпы пайда,мың теңге
459668
637408
177740
138,7
9
Кезең шығастары,мың теңге
176554
173127
-3427
98,1
10
Салық салынғанға дейінгі пайда
298353
484192
185839
162,3
11
Корпаративтік табыс салығы бойынша шығындар
-
-
-
-
12
Таза пайда
298353
484192
185839
162,3
13
Дебиторлық берешек
1540673
1667254
126581
108,2
14
Сату көлемінің табыстылығы, %
35,2
44,2
9
125,6
15
Активтердің табыстылығы, %
1,5
2,2
0,7
147
16
Меншікті капитал табыстылығы
3,2
5
1,8
156,3
Ескерту - Қонақ үй АлматыЖШС - нің мәліметтері негізінде дайындалды
Бұл кестеден көріп отырғанымыздай екі жыл бойынша көрсеткіштер салыстырылған. Ол 2018 - 2019 жылдар аралығындағы көрсеткіштер. Бұлар нақты құжаттардан алынған, яғни Қонақ үй АлматыЖШС 2018 - 2019 жылдар бойынша, бухгалтерлік балансы мен оның қосымшалары. Енді кестені талдауға толығырақ кіріссек: кестедеҚонақ үй АлматыЖШС-і бойынша қор қайтымдылығы есепті жылды өткен жылмен салыстырғанда жоғарылады. Қор қайтарымдылығы қаншалықты жоғары болса, соншалықты серіктестіктің өндірістік құрамдарының тиімді қолданыста екендігін дәлелдейді, яғни ұйымның рентабельділігі жоғары болады,ал керісінше қор сыйымдылығы төмен(-0,3).
Қор сыйымдылығы көрсеткіші керісінше, шығарылған 1 теңге өнімге қанша өндіріс құралдарының құны жұмсалғандығын көрсетеді. Қор сыйымдылығы төмен юолса серіктестік үшін тиімді деп есептеледі.
Ұйымда қор сыйымдылығы 10,9 теңгеден 10,6 теңгеге азайған.
Қонақ үй АлматыЖШС-де өнімді өткізу мен қызмет көрсетуден түскен кіріс өткен жылмен салыстырғанда 135389 мың теңгеге жоғары.
Еңбек өнімділігі бір жұмысшыға келетін шығарылған өнім көлемін көрсетеді. Қаншалықты көрсеткіш жоғары болса,соншалықты тиімді,еңбек ресурстары тиімді орналастырылған және тиімді қолданылатынын сипаттайды.
Активтердің табыстылығы (0,7 %) мен меншікті капитал табыстылығы (1,8%) өткен жылмен салыстырғанда жоғары.
Кәсіпорын техникалық - экономикалық көрсеткіші, оның нарықтағы белсенділігі мен сенімділігінің маңызды сипаттамасы болып табылады.
Ұйымның балансын талдау
Бухгалтерлік баланстың дұрыс жүргізілуін тексерудің 4 принципі бар:
1.Актив = Пассив
Жыл басына: 9855883=9855883
Жыл соңына: 11160105 = 11160105
2.Меншікті капиталҰзақ мерзімді актив
Жыл басына: 9268537 7669859
Жыл соңына: 10438399172898
3. Қысқа мерзімді актив Қысқа мерзімді міндеттеме
Жыл басыңа: 2186024587346
Жыл соңы: 1987207721266
4. Актив=Меншікті капитал+міндеттемелер
Жыл басына: Актив= 587346+ 9268537=9855883 мың тг.
Жыл соңына: Актив=721266+ 1043839=11160105мың тг.
2 кесте Қонақ үй Алматы ЖШС-нің бухгалтерлік балансын талдау:
Актив
2018
2019
1
2
3
I Қысқа мерзімді активтер
Ақша қаражаттары
20162
43618
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек
1481969
1500066
Қорлар
662879
405529
Ағымдағы салық активтер
1960
12134
Басқа да Қысқа мерзімді активтер
19054
25860
Барлығы ҚМА
2186024
1987207
II Ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді дебиторлық берешек
58704
167188
Негізгі құралдар
4417078
3536916
Материалды емес активтер
66597
22596
Басқа да ұзақ мерзімді активтер
3127480
5446198
Барлығы ҰМА
17529573
21876395
Баланс
9855883
11160105
Міндеттемелер және капитал
2015
2016
III Қысқа мерзімді міндеттемелер
Салық міндеттемелері
47482
48103
Міндеттемелер бойынша
39048
38469
Қысқа мерзімді кредиторлық берешек
248389
341098
Басқа да қысқа мерзімді активтер
252427
293596
Барлық ҚММ
587346
721266
IV Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Барлық ҰММ
V Капитал
Жарғылық капитал
1949160
1949160
Бөлінбеген табыс (непокрытый убыток)
7319377
8489679
Барлық капитал
9268537
1043839
Баланс
9855883
11160105
Бұл талдауды жүргізу барысында келесі нәтижелерді шығаруға болады: валюта балансы 1304222 тг көбейді, бұл оң фактор болып табылады.
Жағымды жақтары:
1) Қорлардың 257350 тг азаюы;
2) Басқа да міндетті төлемдер бойынша төлемдер 579 тг кемуі.
Жағымсыз жақтары:
1) Негізгі құралдардың 880162 тг азаюы;
2) Материалды емес активтердің 44001 тг азаюы;
3) Бөлінбеген пайданын 1170302 тг көбеюі.
Кәсіпорынның қысқa мерзімді aктивтерін тaлдaу жaлпы aлғaндa, жaғымды динaмикaсын көрсетеді. Олaрды жеке элементтер тұрғысынaн зерттеу келесідей қорытындылaрды жaсaуғa мүмкіндік береді. Осымен қысқa мерзімді aктивтердің құрaмы мен құрылымын тaлдaу үшін келесі 9-шы кесте ұсынылaды.
Кесте 3 - 2018-2019 жылғы Қонақ үй АлматыЖШС-нің қысқa мерзімді aктивтердің құрaмы мен құрылымын тaлдaу
Көрсеткіштер
2018
2019
Құрылымының өзгеруі
сомaсы,
мың тг.
үлес
сaлмaғы%
сомaсы,
мың тг.
үлес
сaлмaғы
сомaсы,
мың тг
үлес
сaлмaғы
1
2
3
4
5
6
7
Қысқа мерзімді активтердің жиынтығы
2186024
100
1987207
100
-198817
-
Ақша қаражаттары
20162
0,92
43618
2,19
23456
1,27
Қысқa мерзімді қаржылық инвестиция
-
-
-
-
-
-
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек
1481969
67,8
1500066
75,5
18097
7,7
Қорлар
662879
30,3
405529
20,4
-257350
-9,5
Ағымдағы салықтық активтер
1960
0,09
12134
0,61
10174
-0,52
Басқа да қысқа мерзімді активтер
19054
0,87
25860
1,30
6806
0,43
Ескерту- Қонақ үй АлматыЖШС - нің мәліметтері негізінде дайындалды
Қонақ үй Алматы ЖШС-нің қысқа мерзімді активтер сомасы 2015 жылмен салыстырғанда -198817 мың теңгеге төмендеді, оған қорлардың азаюы ісер етті. Қысқа мерзімді активтер құрамында есепті кезеңде ең жоғарғы үлес қысқа мерзімді дебиторлық берешек 75,5%. Қысқа мерзімді активтердің азаюы кәсіпорынға кері әсерін тигізеді, бірақ осы активтер құрамында өзгерістер, жағымды жағдай ақша қаражаттары, басқа да қысқа мерзімді активтердің көбеюі болып отыр.
Кесте 4 - 2018-19 жылғы Қонақ үй Алматы ЖШС-нің ағымдағы активтерінің aйнaлымдылық көрсеткіштерін тaлдaу
Көрсеткіштер
2018 жыл
2019 жыл
Ауытқу
1
2
3
4
1. Өнімді өткізуден түскен түсім
1305141
1440530
135385
2. Қысқа мерзімді активтердің кезең ішіндегі орташа шамасы,мың теңге
2186024
2086615,5
-99408,5
3. Қысқа мерзімді активтердің айналымдылық коэффициенті
0,59
0,69
0,1
4. Қысқа мерзімді активтердің бір айналымдылығының ұзақтығы (ӨӨТТ360)
610
522
-88
Айналым қаражатының нығаю коэффициенті
1,67
1,45
-0,22
Ескерту - Алматы ЖШС - нің мәліметтері негізінде дайындалды
4-ші кестеден көріп отырғандай қысқа мерзіміді активтердің айналымның саны 0,59-дан 0,69-ға артты,осының нәтижесінде қысқа мерзімді активтердің бір айналымынынң ұзақтығы 88 күнге қысқарды, бұл кәсіпорынның қаржы жағдайының жақсарғанын растайды. Өнімді сатудан түскен табыс 2015 жылмен салыстырғанда 135385 мың теңгеге артты.
5 кесте Қонақ үй Алматы ЖШС-нің активтерінің қалыптасу көздері
Капитал көздері
2018 ж.
2019 ж.
Қысқа мерзімді міндеттемелердің жиыны
587346
721266
Меншікті капитал, барлығы
Соныңішінде:
- жарғылық капитал
1949160
1949160
- бөлінбеген пайда
7319377
8489679
Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Капиталдың барлығы
9855883
11160105
5 кесте мәліметтері бойынша зерттеу жүргізілген ұйымның жарғылық капиталы өзгеріссіз. Ал, бөлінбеген пайда 2015 жылы 7319377мың теңге болып, 2016 жылы ол 8489679 мың теңгені құрап, нәтижесінде 2016 жылы кәсіпорынның таза пайдасы көбейіп отыр.
Сонымен қорыта алғанда ұйым өзінің қаржылық жылын пайдамен аяқтады. Дегенмен де, тек бір кестенің мәліметтері негізінде ұйымның қаржылық жағдайы туралы біржақты қорытынды шығаруға болмайды
Серіктестіктің қаржылық тұрақтылығы қызметі үшін болашақта оң нәтижемен жұмыс істейтіндігін білдіретін көрсеткіш. Активтерді құрудың ең дұрыс жолы меншікті капитал барлық негізгі капиталды (айналымнан тыс активтер) және айналым капиталдың бір бөлігін жабатын кездегі жол.
Серіктестіктің қаржылық тұрақтылығын анықтауда, сонымен қатар оның баланс өтімділігі талданады. Бұл талдаудың түрі актитвтерді олардың өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған міндеттемелермен салыстыру арқылы жүргізіледі.
Актив және пассив баптары белгілі бір тәртіп бойынша өтімділігі жоғарыдан төменіне қарай топтастырылады. Өтімділік дәрежесі бойынша кәсіпорынның активтері 4 топқа бөлінеді:
А1. Ең өтімді активтер. Оларға ақша қаражаттарының барлық баптары мен құнды қағаздары (қысқа мерзімді қаржы инвестициясы) жатады.
А2. Тез өткізілетін активтер. Оларға қысқа мерзімді дебиторлық борыш пен басқа да активтер жатқызылады.
А3. Баяу өткізілетін активтер. Бұларға тауарлы-материалдық қорлар мен ұзақ мерзімді инвестициялар жатқызылады.
А4. Қиын өткізілетін активтер - жоғарыда аталмаған ұзақ мерзімді активтер жатқызылады.
Кәсіпорынның пассивтері төлем мерзіміне қарай 4 топқа біріктіріледі:
П1. Неғұрлым тезірек төленуге тиіс міндеттемелер - бұларға уақытында төленбеген кредиторлық борыш, қарыздар, басқа да қысқа мерзімді міндеттемелер жатқызылады.
П2. Қысқа мерзімді міндеттемелер - қысқа мерзімді несиелер мен зайымдар және жұмыскерлерге арналған қарыздар.
П3. Ұзақ мерзімді міндеттемелер - ұзақ мерзімді несиелер мен зайымдар.
П4. Тұрақты міндеттемелер - баланс пассивінің меншікті капитал бөлімі[4].
Кәсіпорынның балансының өтімділігін анықтау мақсатында актив және пассив баптары өзара салыстырылады.
Балансты абсолютті түрде өтімді деп тану үшін келесідей қатынастар орындалуы керек:
А1 П1
А2 П2
А3 П3
А4 П4
Осы алғашқы үш теңсіздік орындалған жағдайда баланс өтімді деп танылады. Ал төртінші теңсіздік арқылы кәсіпорынның қолда бар меншікті айналым қаражаттарының мөлшерін көруге болады.
Кәсіпорынның балансы негізінде активтер мен пассивтерді өтімділігі жоғарыдан төменіне қарай топтастыру келесідей болады:
Жоғарыда келтірілген жүйедегі алғашқы үш теңсіздіктің орындалуы төртінші теңсіздікті орындау қажеттілігін туғызады, сондықтан актив пен пассив бойынша алғашқы үш топтың жиындарын салыстыру маңызды орын алады. Төртінші теңсіздік "баланстау" сипатын алады, сонымен қатар терең экономикалық мәні бар: оның орындалуын қаржылық тұрақтылықтың ең төменгі шарттарының сақталғандығын, кәсіпорынның меншікті айналым қаражатының барын дәлелдейді.
6 Кесте Қонақ үй Алматы ЖШС-ң 2016 жылғы мәліметтері негізінде:
Жыл басы
Жыл соңы
Жыл басы
Жыл соңы
А1
20162
43618
П1
334919
427670
А2
1502983
1538060
П2
252427
293596
А3
3849063
6018915
П3
-
-
А4
4483675
3559512
П4
9268537
1043839
Жыл басы: А1П1; А2П2; А3П3; А4 П4.
Жыл соңына: А1П1; А2П2; А3П3; А4П4.
Соңғы теңсіздіктің орындалуы ұйымда меншікті айналым қаражаттарының бар екендігін көрсетеді.Біздің жағдайда, ұйымның меншікті айналым қаражаты жоқ себебі,төртінші теңсіздік керісінше жауап беріп тұр.
Қорытынды жасау үшін келесі өтімділік коэфициеттерін есептеу қажет:
1. К абс.өтімділік = А1П1+П2, (нормасы 0,2-0,25);
2. К аралық жабу коэф. =А1+А2П1+П2, (нормасы 0,7-0,8);
3. К ағымд.өтімділік коэф. = ҚМАҚММ,(нормасы 2-2,5).
1. К абс.өтімділік = А1П1+П2=0,03 (нормасы 0,2-0,25);
К абс.өтімділік = А1П1+П2=0,06 (нормасы 0,2-0,25);
Бұл көрсеткіш ақша қаражатын қысқа мерзімді міндеттемелерге бөлу арқылы анықталады. Ол ақша қаражаттары қысқа мерзімді міндеттемелердің қандай бөлігін жаба алатындығын көрсетеді. 20-25% өзінің қарыздарын кәсіпорын дереу түрде ақша қаражаттары мен бағалы қағаздармен өтеуі тиіс. Бұл жағдайда, коэффициент нормаға сәйкес келмейді, демек кәсіпорын ақша қаражаттарын тиімді қолданбайды дегенді білдіреді.
2. К аралық жабу коэф 2015ж =А1+А2П1+П2=2.6
К аралық жабу коэф 2016ж =А1+А2П1+П2=2.1
Аралық өтеу коэффицентін есептеу үшін ақша қаражатының құрамына алдыңғы көрсеткіштің алымына дебиторлық борыш және басқа да активтер қосылады. Ол кәсіпорынның дебиторлармен өз уақытында есеп жүргізу жағдайында болжамданған төлемдік мүмкіндігін көрсетеді. Бұл жағдайда кәсіпорын 2016 жылы 210% бере алады деген сөз. Бұл көрсеткіш номадан асып тұр, себебі кәсіпорынның дебиторлық қарызы бар.
3. К ағымд.өтімділік коэф.2015 = ҚМАҚММ=3.7
К ағымд.өтімділік коэф.2016 = ҚМАҚММ=2.75
Ағымдағы өтімділік коэффициенті айналым капиталын қысқа мерзімді міндеттемелерге бөлу арқылы табылады, және де кәсіпорынның белгілі бір кезеңде, қысқа мерзімді міңдеттемелерін төлеу үшін қаржыларының жеткіліктілігін анықтауға мүмкіндік береді. Бұл жағдайда қысқа мерзімді активтер қысқа мерзімді міндеттемелерден асып тұр, сондықтан да ЖШС Қонақ үй Алматы өз міндеттемелерін өтей алады. Барлық коэфициенттер нормадан асып тұр, бұл деген сөз Қонақ үй АлматыЖШС ұзақ мерзімге өтімді.
Алайда бұл көрсеткіш кәсіпорынның қысқа мерзімді міндеттемелерін өтеу жөніндегі мүмкіндіктерін көрсете алмайды.
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі оның қаржылық тұрақтылығының маңызды белгілерінің бірі және сондықтан онымен тығыз байланысты болады.
Төлем қабілеттілігін талдаудың төмендегідей коэффициенттерін анықтаға болады:
1. Ақша қаражаттарының жеткіліктік коэффициентті (Ка.ж.) - бұл көрсеткіш кәсіпорынның күрделі шығындарын, айналым қаржаттарының өсуі немесе дивиденттерді төлеуді жабу үшін табыс табу қабілеттілігін көрсетеді.
Есептеу келесі формула бойынша жүргізіледі:
Ка.ж. = Өнім өткізуден түскен табыс Күрделі шығындар + Дивиденд төлеу + Айналым қаржаттарының өсуі (кемуі)
Ка.ж. = 1 болса, ұйым сыртқы қаржыландыруға жүгінбей, қызмет істей алатынын көрсетеді.
Талдау мәліметтерінің нақтылығын қамтамасыз ету үшін формуладағы көрсеткіштер 5 жылдық мерзімді қамтуы қажет.
Қонақ үй АлматыЖШС-ның төлем қабілеттілігін тексеру үшін талдау жүргізілді:
К төлем қаб.= Ақша қаражаттары+Дебиторлық берешекҚысқа мерзімді міндеттемелер
Кт.қ.(ж.б) .= 20162+1481969587346=2,55
Кт.қ.(ж.с) .= 43618+1500066721266=2,14
Төлем қабілеттілік коэффициенттері 2015-2016ж аралығында 100% асады, демек ұйым алдында тұрған қарыздарды толығымен өтей алады.
2. КӘСІПОРЫНДА БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 Меншікті капиталы есебі, талдау және аудиті.
Қонақ үй Алматы ЖШС мекемесінің жарғылық капиталына салынатын салымдары ақша да, бағалы қағаздар да, мүлік те, мүліктік құқық та және басқа да мүліктер болуы мүмкін.
Құрылтайшылардың жарғылық капиталына натуралды нысанда салынатын салымдары немесе барлық құрылтайшылардың келісімі бойынша немесе барлық құрылтайшылардың жалпы жиналысының шешімі бойынша мүліктік құқығы ақшалай нысанды бағаланады. Осындай салымдардың құнының сомасы жиырма мың айлық есептік көрсеткіштен асып түсуі керек, бірақ сол бағалауды тәуелсіз эксперт қуаттауы керек.
7 Кесте - Жарғылық капиталға аудиторлық тексеру жүргізу бағдарламасы
№
Аудит процедуралары
Ақпарат көздері
1
2
3
1
Баланс көрсеткіштерінің Бас кітап мәліметтерімен сәйкестігін тексеру
Баланс, Бас кітап (5030, 5110 шоттары бойынша)
2
Синтетикалық және аналитикалық есептердің жүргізілуінің дұрыстығын тексеру
Бас кітап, бухгалтерлік есептің автоматтандырылған нысанының регистрлері, құрылтай құжаттары, негізгі құралдарды және материалдық емес активтерді қабылдау-тапсыру актілері, төлем тапсырмалары, кассалық кіріс ордерлері және т.б
3
Жарғылық капиталдың құралуының дұрыстығын тексеру
Қолданыстағы заңдық құжаттар, құрылтай құжаттары, бухгалтер- лік анықтамалар
4
Құрылтайшылардың салымдарының (жарналарының) толық және өз уақытында кіріске алынуын тексеру
Негізгі құралдарды және мате- риалдық емес активтерді қабылдау - тапсыру актілері, тауарлы- материалдық босалқыларды қабылдау актілері, накладнойдар, төлем тапсырмалары, кассалық кіріс ордерлері, бухгалтерлік есеп шоттарындағы жазулар және т.б.
5
Жарғылық капиталдың өзгеруінің негізділігін және оның құрылтай құжаттарына өз уақытында апарылуын тексеру
Серіктестік қатысушылары жал- пы жиналысының шешімдері
6
Кәсіпорынның жарғылық капиталына қосқан үлес ретінде салынған мүліктерді және басқа мүліктік құқықтарды түгелдеу
Түгелдеу актісі, түгелдеу тізім- демесі, салыстыру ведомосы
7
Қазіргі кезде басшылыққа алынып жүрген заңдық және нормативтік құжаттармен салыстырғандағы жарғылық капиталдың есебінде айқындалған ауытқуларды жою жөніндегі ұсыныстар жасау және оларды негіздеу
Аудитордың қорытынды пікірі
2.2 Материалдық емес активтер және негізгі құралдар есебі, талдау және аудиті
Негізгі құралдарға олардың құнына байланыссыз, бір жылдан астам қызмет ету мерзімі бар ғимараттар, құрылыстар, кеңселік заттар, есептегіш техникалар, компьютерлер, көлік құралдары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қаржы және аудит кафедрасы
Диплом алдындағы өндірістік практика бойынша
ЕСЕП БЕРУ
Орындаған студент: 4 курс, мамандығы Есеп және аудит
______________________ Қуаныщқызы Ақмейір __________________
(аты-жөні)
Практика орны:_________ЖШС Қонақ үй Алматы_______
(мекеменің аты)
Мекемедегі практика жетекшісі__________________________ _____
(аты-жөні, қызметі)
Жоғарғы оқу орнындағы практика жетекшісі э.ғ.к. Досманбетова А.С.
(аты-жөні, қызметі)
Практика өту мерзімі:
03 ақпан 2020 ж. бастап 28 наурыз 2020 ж.
Есеп беруді кафедраға өткізу мерзімі ____________20__ж.
Тіркеу № _____
Есеп беруді қорғау мерзімі:
_______________ 20____ж. _____________________
(жетекшінің қолы)
ЖОСПАР
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1. Қонақ үй Алматы ЖШС-нің қаржылық-шаруашылық қызметі
1.1 Кәсіпорынның бухгалтерлік есепті қалыптастырудың негіздері ... ... ... ... ... 4
1.2 Кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметін талдау ... ... ... ... ... ... ... . .10
2. КӘСІПОРЫНДА БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ, есебі, талдау және аудиті
2.1 Меншікті капиталы есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 22
2.2 Материалдық емес активтер және негізгі құралдар есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.3 Қорлар есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..26
2.4 Ақшалай қаражаттар есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..32
2.5 Дебиторлық қарыз есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
2.6 Міндеттемелер есебі, талдау және аудиті ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 38
2.7 Еңбекақы есебі, талдау және аудиті және оның төлемі ... ... ... ... ... ... ... . ... ..38
2.8 Кірістер мен шығыстар есебі, талдау және аудиті
3. Кәсіпорындағы қаржылық есептілік: құру әдісі, талдау және аудит ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .41
ҚОРЫТЫНДЫ МЕН ҰСЫНЫСТАР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...43
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...44
ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .45
КІРІСПЕ
Іс-тәжірибе өту барысында оқу бағдарламасы бойынша жұмыстарды жасауға тиісті дәрежеде көңіл бөлінді. Бұл уақытта ұйым режиміне сәйкес талаптарды орындап отыруға мән берілді.
Іс-тәжірибені өту бағдарламасына сәйкес келесі құжаттармен танысып, жұмыс жасадық: баланс - жыл қорытындысы бойынша; ақша құралдары айналымы есебі; кіріс және шығыс есептері; меншікті капитал өзгерістері жайлы есеп; қаржылық есепке түсіндірмелік жазба;жарғы; есеп саясаты; негізгі құралдар жайлы есеп;еңбек бойынша есеп;шоттар талдауы;
Іс-тәжірибе уақытында Қонақ үй Алматы ЖШС еңбеккерлерінің еңбек жалақысын есептеуге және оны банктен өткізіп, жеке карточкаларына аударым жасау жұмысына қатыстым. Сонымен бірге есеп жұмыскерлері арасында міндеттемелердің бөлінуімен танысып, бухгалтерлік құжаттарды толтыру мен өңдеу, түгелдеу және тексеру жүргізу жұмыстарына да қатыстым.
Іс-тәжірибе есебінде кәсіпорын қызметіне де талдау жүргізіп, ішкі шаруашылық аудитіне қатысты анықтамалармен де танысу жұмысын орындадық. Негізгі құралдары бойынша есеп жасау жұмыстарына да ерекше көңіл бөлініп отырды. Тікелей кейбір еңбек құралдарын есептен шығару операциясына қатысты. Бұл жұмыстар бухгалтерлік есепті жүргізу, шаруашылық қызметін экономикалық талдау және қаржылық есеп, салық салуды ұйымдастыру мен техникасы жөнінде қажетті тәжірибе жинақтау мүмкіндігімен қатар теориялық сабақтарда алған білімдерді тереңдету және бекіту мақсатын жүзеге асыруды қамтамасыз етті.
Берілген жұмыстың басты мақсаты кәсіпорынның жұмысы, оның жарғысы, өндірістік процесс пен технологиялары, басқару жүйесі және ішкі бөлім қызметтері, бәсекелестік стратегиясы туралы ақпаратты көрсету; қаржы көздері мен ақша ағымдары туралы есеп арқылыкәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау және де кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымын.
1. Қонақ үй Алматы ЖШС-нің қаржылық-шаруашылық қызметі 1.1 Кәсіпорынның бухгалтерлік есепті қалыптастырудың негіздері
Қонақ үй Алматы ЖШС кешені Алматы қаласының Қабанбай батыр көшесінің бойында орналасқан. ЖШСның бас директоры - Исмаилов Арман Маратұлы. Қонақ үй Алматы ЖШС кешені әр түрлі бағыттарда жұмыс жасайды: a la carte мәзірі бойынша жұмыс жасайтын ЖШС, қолжетімді бағадағы бизнес-ланч, кез-келген мейрамды тойлауға ыңғайлы банкет зал, ән айтып көңіл көтеруге арналған караоке-зал, таза ауада демалып, тамақ ішуге арналған жазғы терраса және де арнайы қонақтарға арналған VIP-залдар.
Қонақтарға даяшы, бармен және администратор, менджерлер қызмет көрсетеді. Қонақтар шоттыжабу үшін қолма-қол немесе есеп айырысудың кез-келген түрін қолдана алады. ЖШСның қосымша қызметтеріне: белгілі уақытқа үстелге брон жасау, кейтеринг, банкеттерге арнайы жүргізушілерді шақыру арқылы өткізу, шоу-бағдарлама ұйымдастыру, такси шақырту және т.б.
Бұл ЖШС қазіргі уақытта екі басты тенденцияны ұстап отыр: бизнес-ланч және банкет.
ЖШСда бірнеше залдар бар, тіпті, кез-келген мейрамды немесе корпоративті кешті тойлайтын банкет залы бар. Және де өзіңізді әнші ретінде сезініп, ән айтуға болатын караоке-залы бар. Бұл жерде кәсіби құрылғылар мен билеуге арналған танцпол бар, дыбыс режиссері жұмыс жасайды. Зал жұма, сенбі күндері сағат 12 ден 5 ке дейін жұмыс жасайды. Ал ән айтуды ұнатпайтын қонақтар үшін ЖШС еуропалық және италяндық асхананасын кез-келген күні және кез-келген уақытта ұсына алады. Ал жұмыс күндері ЖШС қонақтарына қолжетімді бағаға бизнес-ланч ұсынады. Бұл ЖШСның қонақтары Қазақстан бойынша ешбір жерде кездепейтін хрустальдан жасалған рояльді пианобар залынан көре алады[13].
Ал енді Қонақ үй Алматы ЖШСсының тарихына тоқталсақ, алғашында бұл ЖШС Алматы қаласында ең алғашқы болып ашылатын Cavalli Club жобасы ретінде іске асуы керек болған. Исмаилов Арман лицензия алу үшін Миланға ұшады және де Арман Маратұлының айтуы бойынша Қазақстанның ЖШС бизнесіндегітәжірибесін көріп, сенімділік артып, Роберто Кавалли өз келісімін береді. Бірақ жоба жарты жолда тоқтап қалады, себебі, Cavalli Club иелері дағдарысқа ұшырап, Роберто Кавалли Cavalli Club Almaty, Cavalli Residence Дубай жобаларынан бас тартады. Сол кезде Исмаилов Арман Маратұлы, енді, бұл ЖШСны нарыққа қалай енгіземіз деп көп ойланады. Арман Маратұлы Алматы қаласы ескі форматтағы ЖШСлардан шаршағанын, Алматыға жаңа бір бум қажет екендігін түсінеді. Сөйтіп Қонақ үй АлматыЖШСсы туындайды. Әлі күнге дейін болмаған жанды дауыспен, концерттік дыбыстармен ән айтуға мүмкіндік беретін италяндық асханасы, банкеттік залы бар ЖШС. Бұл ЖШС қалталы тұтынушыларға жақсы көңіл-күймен демалуға арналған. Сол кезден бері 10 жылдан астам уақытта бұл ЖШС Алматы нарығынан өз орнын тауып, нық тұра алды.
ЖШСға келген уақытта тағам қабылдау кезінде қонақтарға музыкалық қолдау қажет. Себебі, ЖШСдағы ойналып тұратын музыкалар ЖШС стилін көрсетеді. Және де жалғыз келетін қонақтарға өздерін жалғыз басты етіп сезіндірмейді. Ол жерде кез-келген әуендер емес, тек психологиялық тұрғыда қонақтар мен персоналдарға жағымды әсер ететін әуендер ойналып тұрады. ЖШСдағы музыкалар тапсырыс берілген тағам санына, шоттың соммасына әсер ететіндігі дәлелденген. Мамандардың айтуы бойынша кәсіби таңдалған әуендер қонақ ЖШСдан шыққаннан кейін, ол жерде ойналған әуенді есіне түсіре алмайтындай болуы қажет дейді[17].
Сол үшін Қонақ үй Алматы ЖШСсы фондық әуендері қолданады. Ол әуендер құлаққа жағымды, қонақтарға жақсы көңіл-күй сыйлайды. Залдың төбесіне арнайы орнатылған колонкалар бүкіл залға бірқалыпты әуенді сыйлайды. Ал жұма, сенбі күндері арнайы диджей қонақтардың көңіл-күйлерін тамаша әуендер арқылы көтереді. Ол үшін Қонақ үй АлматыЖШСсында арнайы құрал-жабдықтар бар.
Тек жоғары сапалы дыбыспен шығатын әуендер ғана қонақтарға жақсы әсер қалдыра алады. Әлсіз немесе бұрмаланған әуендер қызмет көрсететін персоналарға да, қонақтарға да жағымсыз әсер етеді. Залың акустикалық қасиеттеріне үлкен мән беру қажет.
Қонақ үй Алматы ЖШСсының әрбір бұрышы ойластырылған, интерьерге сәйкес жасалынған. Бейнебаян, музыкалық бағдарлама көрсету үшін плазмалық панельдер орнатылған. Плазмалық панельдер - жоғары технологиялық құрал. Суреттері көрсету сапасы жоғары, олар қабырғаға ілінген. Музыкалық бейнебаяндар мен қатар кулинарлық бағдарламаларды да сол панельдерден көруге болады[17].
Ал жұма, сенбі, жексенбі күндері караоке-залдан Мәскеу жүргізушісі қонақтардың көңіл-күйін көтереді.
Қонақ үй АлматыЖШСсының интерьеріне келетін болсақ, ол тек бір ЖШС залы ғана емес, одан басқа пианобар, каркаоке зал, банкет залы болғандықтан барлық сауда залының интерьері бірыңғай архитектуралық және көркемдік мағынаға ие. ЖШСдағы үлкен терезелер, витраждар, әйнек қабырғалар - бұлардың барлығы қазіргі заманға сай интерьердің белгісі. Оларды қолдану сәнді, әрі ЖШСға табиғи жарық түсіреді. Қонақ үй АлматыЖШСсындағы әйнек қабырғдан жаздық терраса көрінеді. Жаздық террасаның барлық сәні, керемет көрінісі, жап-жасыл шыршалар қонақтарды тыныштандырып, керемет көңіл-күй сыйлайды.
Қонақ үй АлматыЖШСсының маркетингтік бөлімінің зерттеулері көрсеткендей, ЖШСның тұрақты қонақтарының 40 %-ы ЖШСның интерьері ойластырылып, ыңғайлы әрі ерекше болғандықтан, әрқашанда дәл осы ЖШСға келеді екен. Шыныда да, романтикалық кеш болсын, іскерлік кездесу болсын, демалып тамақтану үшін Қонақ үй АлматыЖШСсына әртүрлі кеш үшін көңілден шығатын зал табылады. Бұл ЖШСның интерьері адамның есіне көп уақытқа дейін сақталады[15].
Қонақ ЖШСға келген уақытта интерьерге жалпылама қарайды. Жақсы үйлесімді етіп жасалған интерьерде ешқандай зат көзге анық басылып көрінбейді. Ал қонақтар тағам қабылдап, әңгімелесіп отырған кезде барлық ұсақ-түйекке мән береді. Алғашқы рет кірген кездегі көрінбеген керемет картина, декоративті бұйымдар барлығы көріне бастайды. Сондықтан Қонақ үй АлматыЖШСсының әрбір декоративті бұйымдары, картиналар барлығы жоғары дәрежелі мамандардың туындылары. Мысалы, бір стилдегі бірнеше фотосуреттен тұратын композиция бір ғана суреттің керметтілігін ғана емес, толықтай композиция шеберлігін көрсетеді. Әр картина залда дұрыс көріну үшін жарықтандыру қолданылады. Қонақ үй АлматыЖШСсында әрбір картинаны акцентті, галогенді шамдар арқылы жарықтандырады.
ЖШСның жарықтандыруы интерьердегі әр бір затқа бір құпиялылық береді. Жарықтандырудың түстері әр затқа әртүрлі түсте түседі, сондықтан қонақтарға да, персоналдарға да жағымды әсер етіп, көзді шаршатпайды[17].
Қонақ үй Алматы ЖШСсын Ресторан ISSYK ЖШС басқарады.
ЖШСны басқару процессі - жұмыс күшінің оптималды арақатынасына, материалды және қаржы бағытына бағытталған іс-әрекеттер жиынтығы. Қонақ үй АлматыЖШСсының басқару құрылымы сурет 1-те келтірілген:
Сурет 1. Қонақ үй Алматы ұйымдық құрылымы
Ескерту - [14] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Сурет 1-тен көрініп тұрғандай ЖШСның басқару құрылымы: сызықтық-функцияналды. Қоғамдық тамақтану орындарын басқаруда сызықтық - функцияналды құрылым тиімді болып табылады, себебі персоналдар арасында ақпараттарды жедел түрде жеткізеді. Сол арқылы персоналдардың барлығы ЖШСда болып жатқан жаңалықтар және өзгерістер жайлы біліп отырады.
Басқарудың негізгі функциялары:
техникалық және экономикалық жоспарлау;
есеп қызметі;
азық-түлік жабдықтары;
ЖШСның өндірістік-қаржылық қызметінің талдауы[14].
Басқару құрылымының элементі ретінде қонақтардың қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатымен біріккен жұмысшылар командасы басқару органы ретінде қызмет етеді. Команданың басында басқару функциясын атқаратын және міндеттер уақытында, сапалы түрде орындалуын қадағалайтын бас директор тұрады.Ал жетекші тобына менеджерлер мен админстраторлар жатады. ЖШСда персоналдар бағытталып жұмыс жасайтын штаттық кесте бекітілген (штаттық кесте қосымша 1 келтірілген).
Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексіне сәйкес ЖШСда штаттық кесте қарастырылған. Қазіргі таңда штаттық кестеге сәйкес 87 жұмысшы еңбек етеді. Барлық жұмысшылардың еңбек ақысы барлық нормативтерге сәйкес.
ЖШС ұжымы жас әрі белсенді, персоналдардың орта жастары 30 жасқа дейін. Көбінесе олар студенттер немесе арнайы оқу орнын аяқтаған түлектер[15].
Қазіргі таңдағы қолайлы жағдайға қарамастан, ЖШС қызмет өту барысында ЖШСда көптегенқиын кезеңдер болған: бас аспазшының өз еліне Қытайға қайтуы, елдегі дағдарыс, девальвация. Бас аспазшының ауысуы, басқа аспазшыларға, қонақтарға әсер етпеуі үшін бас директор Арман Маратұлы барлық жағдайды жасады. ЖШСға жаңа тенденциялар енгізді. Бизнес-ланч пен банкет қызметіне көп мән бере бастады. Өзінің 41 жасында ЖШС бизнесінде үлкен тәжірибесі бар. Оның басты бәсекелестік қасиеттеріне: бір командада жұмыс жасау - басқару, PR жақсы түсіну, креативті ойлау, кез-келген жағдайда тығырықтан шығу жолын таба біледі[13].
Қонақтарға қызмет көрсету дағдылы әрекетке дейін жеткізілген, тек жоғары дәрежелі қызметкерлер сервистің жоғары дәрежесін ұсынады. Қызмет көрсететін персоналдардың қызметін жеңілдету үшін Қонақ үй АлматыЖШСсында қонақтарға қызмет көрсетудің нақты процедурасы жасалынған. Бұл процедураға сәйкес жұмыс жасаған уақытта, еңбек ету уақыты тиімді әрі нәтижелі болады.
ЖШСның потенциалды тұтынушылары - бизнесмендер. Түрлі кездесулерін олар Қонақ үй АлматыЖШСсында өткізгенді қалайды. Себебі, жайлы атмосфера мен жағымды әуен, ең дәмді кофелер мен десерттер кез-келген кездесудің сәтті өтуіне өз көмегін тигізеді. Немесе түскі үзіліс кезінде жүрек жалғау үшін бизнес-ланч көмекке келеді. Дәмді тағамдар мен қолжетімді бағадағы бизнес-ланч кез-келген қонақты таңқалдырады. Шетелдік бизнесмендердің өзі осы ЖШСны таңдайды және де осы жердегі даяшылар мен менеджерлер өте білікті, кез-келген сәтте күлімсіреп қарсы алады дейді. Өте жылдам интернет жүйесін таңдаған қонақтарымыз да мерамханаға риза. Алматыдағы ең дәмді a la carte мәзірі де осы ЖШСда. Тұтынушылар үшін барлық жағдай жасалған. Және де бұл ЖШС өзінің тұүрақты тұтынушылар санымен мақтана алады. Себебі, кез-келген мейрамды осы ЖШСда атап өтуге болады. Ең керемет, жоғары дәрежедегі банкеттерді, конференцияларды да осы ЖШС өткізеді және де сол үшін барлық жағдайлар жасалынған. Ал мейрамды өз үйінде немесе кеңседе өткізгісі келетін қонақтар үшін бұл ЖШС кейтеринг қызметін ұсынады. Бәсекелестер бұл жағдайда таңқалады. Ал Арман Маратұлы болса, оның құпиясы сапада дейді. Сапаны үнемі жақсарту - бос шығын емес, тұтынушының көңілінен шығу арқылы, оның сенімін қамтамасыз етуге негізделген ұзақ мерзімді тапсырыс. Бұл пікір зерттеулерге негізделген: жаңа тұтынушыны тарту, бұрынғы тұтынушыға сапалы қызмет көрсету арқылы ұстаудан бес есе көп шығынды талап етеді[14].
Қонақ үй АлматыЖШСсының тұтынушылары әр түрлі қызметтегі, әр түрлі жастағы, талғамдары әр түрлі адамдар. Оны сурет 2-тен көре аламыз.
Сурет 2. Алматы ЖШСсыныңтұтынушылары
Ескерту - [16] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Сурет 2 бойынша ЖШСның басты тұтынушылары - бизнесмендер екендігі көрініп тұр. Сондықтан Қонақ үй АлматыЖШСсы бизнесмендер үшін барлық жағдайды жасауда. Жоғары жылдамдықты қамтамасыз ететін интернет желісін таратады, түскі ас кезінде ең керемет бизнес-ланчты ұсынады.
ЖШС нарығының өсуіне әсер ететін сыртқы факторлар - туристер мен мигранттар. Мигранттар қазіргі таңда ЖШСға аз пайда алып келеді, ал туристер керіінше ЖШСның дамуына үлесін тигізеді. Бірақ туристер мен мигранттар және де қарт кісілер ЖШС нарығына үлесін тигізгенмен, банкеттік қызметке әсер етпейді. Соңғы уақытта Қазақстан еліне келетін туристер саны өсуде (туристер саны қосымша 2-де келтірілген).
Алматы ЖШСсы негізінен төрт бағытта қызмет көрсететіндіктен, үнемі ЖШСға пайда түсіп отырады. Ал сол қызметтердің қайсысы бүгінгі күні жақсы пайда алып келетіндігін, зерттеулер мен салыстырулар арқылы білуге болады. Бүгінгі таңда қонақтардың ЖШСдағы қай қызметке көп жүгінетіндігі немесе қай қызметті таңдайтындығы сурет 3-де көрсетілген.
Сурет 3. Қонақ үй Алматы ЖШСсына қызмет көрсету түрлері бойынша түсетін пайда
Ескерту - [16] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Сурет 3-де көрсетілгендей, ЖШСға банкеттен көп пайда түседі. Ал бизнес-ланч күнделікті пайдамен қамтамасыз етеді. Сондықтан ЖШС банкетке бағытталып, банкет сервисін жақсартуға көп мән беруі керек.
Қонақ үй Алматы ЖШСсының кулинарлық өнімдерінің және де сатып алынатын тауарлардың көлемін сипаттау үшін экономикалық қатынасты көрсететін тауар айналымына жүгіну қажет.Қонақ үй АлматыЖШСсының тауар айналымы екі бөлімнен тұрады:
өзінің өндірісіндегі өнімдерді шығару;
сатып алынатын тауарларды сату.
Өндірістегі өнімдер: шикізаттар, ыстық және салқын тағамдар, кондитерлік өнімдер және т.б. Ал сатып алынатын тауарлар: жеміс-жидектер, көкөністер, шоколад, алкогольді сусындар, сусындар, темекі және т.б.
Әрбір ЖШСның өз артықшылықтары мен кемшіліктері болады. Төнетін қауіп-қатерлердің алдын-алу үшін, алдымен олармен танысып алу қажет. Кез-келген маркетинг бөлімінің мақсаты ЖШСның күшті жақтарын пайдаланып, нарыққа алдыңғы орындарға шығару. Елдегі болатын экономикалық жағдайларға кез-келген ЖШС төтеп бере алмайды. Ал төтеп беру үшін көп жұмыс жасап, сол тығырықтан алып шығатын басты артықшылық қажет. Бұл зерттеу нәтижелері кесте 1- де көрсетілген.
Кесте 1-де көрсетіліп отырғандай, ЖШСның артықшылықтары орналасу орны мен қызмет көрсету бағыттары, жоғары сервис, нарықта берік тұруы есептелінеді. Бұл басты артықшылықтар кез-келген ЖШСны табысты етеді. Ал жарнаманының әлсіздігі ЖШСға жаңа тұтынушыларды тартуға кедергі болады. Сондықтан маркетинг бөлімінің жұмысын жақсарту қажет. Сол кезде Қонақ үй АлматыЖШСсы Алматы қаласындағы алдыңғы қатардағы ЖШСларға күшті бәсекелес бола алады.
1.2 Алматы ЖШСсының шаруашылық қызметін талдау
Қазіргі таңда ЖШСны автоматтандырудың әртүрлі жүйелері қолданылады. Қонақ үй АлматыЖШСсы R-Keeper бағдарламасын қолданады. R-Keeper автоматтандыру жүйесі - кез-келген ЖШСға ыңғайлы жүйе. Бағдарлама ЖШСда бірыңғай есеп енгізу үшін арналған, сондықтан оның құрамына калькуляциялық картамен жұмыс жасау блогы, қоймадағы азық-түліктердің есеп қозғалысы блогы және есеп беру блогы кіреді.
Жүйеақпараттарды көп мөлшерде сақтау мүмкіндігін береді. Тауарлардың қозғалыс есебі жүргізіледі: кіріс, шығыс, ауыстырылу, құрамдау, есептен шығару, қайтару. R-Keeper мақтанышы - тағамдарды калькуляциялық және технологиялық картасын, зерттеу актісін, өзіндік құнды автоматты түрде оңай шығару. Қонақтың тағамнан белгілі бір ингредиентті алып тастау өтініші бойынша, теріс калькуляция жүргізу мүмкіндігі бар, яғни өнімді азайтқан сайын, тағамқа кететін шығын азая түседі. R-Keeper бағдарламасында белгілі бір уақытта қалған тағамдарды қарай алу мүмкіндігі бар[19].
ЖШС тұтынушылары тек қызмет көрсетудің жоғары деңгейіне, ассортименттің көптүрлігіне, тағамдардың кәсіби дайындалуына ғана емес, әртүрлі жеңілдіктерге де үйреніп қалған. Және де әртүрлі ЖШСлар әртүрлі жеңілдіктер беру арқылы қонақтарды өз ЖШСларына тартуда. Сондықтан Қонақ үй АлматыЖШСсы өз қонақтарына Сыйлы қонақ бағдарламасын ұсынады. Бұл бағдарлама арқылы қонақтар белгілі бір пайызға дейін жеңілдіктер ала алады. Бірақ бұл бағдарлама бизнес - ланч мәзіріне жарамды емес.
Жеңілдіктер-өте керемет нәрсе, бірақ оның дұрыс жұмыс жасауы үшін арнайы бағарлама қажет. Сол үшін Қонақ үй АлматыЖШСсыR-Keeper бағдарламасының депозитті - дисконт жүйесін қолданады. Қонақ үй АлматыЖШСсының дисконтты картасын барлық қонақтар алғылары келеді, ол үшін ЖШСда белгілі бір соммаға дейін тапсырыс жасап, сауалнаманы толтыру қажет. Бірінші рет дисконтты картаны алған қонақ, ары қарай жеңілдіктер пайызын көбейту мүмкіндігі бар[19].
Картаны алған кез-келген қонақ сауалнаманы толтырады. Сауалнамадағы мәліметттер бағдарламаға енгізіледі. Әр қонаққа оның аты-жөні, туылған күні, телефон нөмірі,e-mail, суретін немесе қолтаңба бейнесін немесе белгілі бір мәліметті енгізуге болатын жеке электронды сауалнама толтырылады. Қонақтың статусына қарай жеңілдіктердің әр түрлі пайызы беріледі. Есептемеде сіз әрқашан қанша сомма жеңілдік жасалынғанын көре аласыз. Және қонақтарды әр түрлі мейрамдарға, түрлі науқандарға шақыра аласыз[14].
Бір картаның өзі әртүрлі функцияны орындайды. Мысалы, Қонақ үй АлматыЖШСсының қонақтары егер өздерінің белгілі бір пайыз жеңілдіктерін қолданбаған жағайда, бонус жинай алады. Және ол бонусты өздеріне ыңғайлы кезде қолдана алады.
Персоналдар өздерінің таныстарына жеңілдіктер бере алмайды. Себебі, әр қонақтың өз жеңілдік картасы бар және ол жерде қонақ туралы барлық ақпараттар: карта нөмірі, қонақтың аты-жөні, келу статистикасы, уақыты, шот соммасы, жеңілдік пайызы енгізілген. Менеджер кез-келген уақытта картаны қолдану статистикасын қарай алады[19].
Жеңілдік беру - қонақтардың Қонақ үй Алматы ЖШСсының сыйлы мүшелері екендігін дәлелдеу.
POS-терминал тапсырысты оңай енгізіп, қонаққа шотты тез апару үшін қажет. Қонақ үй АлматыЖШСсында Touch Screen терминалы тұр, мониторды саусақпен басу арқылы бірнеше секунд ішінде қажетті операцияларды орындауға болады. Даяшылардың жұмысын едәуір жеңілдетеді, тек керекті шаршыны таңдап, ішінен керекті тағамға басу арқылы даяшы тапсырыс жасай алады, және тапырыстың соммасын көре алады[19].
Алматы ЖШСсында фискалды регистраторды қолданады. Фискалды регистратор - ол компьетердің басқаруымен жұмыс жасайтын арнайы кассалық аппарат. Фискалды регистраторда бақыланатын кассалық машинадағыдай клавиштар жоқ, кассир үшін де, тұтынушы үшін де арнайы дисплейлер жоқ. Сол үшін ол POS-терминалмен байланысу арқылы жұмыс жасайды. Ол фискалды түрде есте сақтайтын, мемлекеттік реестрмен рұқсатталған, қызмет көрсету саласында сатылымды тіркейтін толықтай кассалық аппарат.
Қонақтан тапырысты даяшы қабылдап алады, тағамды аспазшы дайындайды, ал коктейльдерді бармендер жасайды. Даяшының қызметі тапсырысты жүйеге дұрыс енгізу, ал тапсырыс жайлы ақпаратты қажетті бөлімге жеткізу автоматты түрде орындалады.
Шикізаттарды қабылдап алу
Шикізаттарды қабылдап алу
Асхана ыдыстарын жуу
Асхана ыдыстарын жуу
Ас үй ыдыс-аяқтарын жуу (ыдыс-аяқты жуу бөлмесі)
Ас үй ыдыс-аяқтарын жуу (ыдыс-аяқты жуу бөлмесі)
Кондитерлік цех
Кондитерлік цех
Шикізаттарды сақтау, өндіріске жіберу (қойма бөлмелері)
Шикізаттарды сақтау, өндіріске жіберу (қойма бөлмелері)
Тағамды қабылдауды ұйымдастыру (залдар)
Тағамды қабылдауды ұйымдастыру (залдар)
Дайын тағамдарды алу (тарату)
Дайын тағамдарды алу (тарату)
Дайын өнімді даярлау ( ыстық, суық цех)
Дайын өнімді даярлау ( ыстық, суық цех)
Жартылай фабрикаттарды дайындау,
(дайындау цехтары: көкөніс, ет-балық)
Жартылай фабрикаттарды дайындау,
(дайындау цехтары: көкөніс, ет-балық)
Сурет 4. Алматы ЖШСсының технологиялық процессі
Ескерту - [13] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Асханада және барда сервис-чектер шығатын арнайы принтер орнатылады. Әр бір сервис-чекте үстелдің нөмірі жайлы, даяшының аты-жөні және тағамдар тізімі көрсетіледі. Жүйені орнатқан кезде менеджер қандай принтерде қандай тағам тізімін шығару қажет екендігін таңдай алады.
Қоғамдық тамақтану орнынағы технологиялық процесстер - өндірістік операциялар мен өнімі дайындау және қабылдауды ұйымдастыру жиынтығы. Қоғамдық орынның ерекшеліктеріне қарай технологиялық процесс: толық және жартылай болып бөлінеді. Қонақ үй АлматыЖШСсының технологиялық процессі сурет 6-да көрсетілгендей толықтай жүреді.
Сурет 4-дегі Алматы ЖШСсының технологиялық процессіне тоқталсақ. Шикізаттарды қабылдап алу. Бұл жұмысты қоймашы атқарады. Қоймашының міндетіне түскен шикізаттардың сапасын және көлемін тексеру, құжаттарының дұрыстығын тексеру жатады. Сапаны органолептикалық бағалау арқылы тексереді. Қоймашы өнімдердің сапасыздығының белгілерін және де оларды зерттеу әдістерін білу қажет. Көлемін тексерген кезде, қоймашы тауарларың санын және көлемін өлшейді. Ол үшін арнайы таразылр бар. Қабылдап алынған шикізатты қоймашы қойма бөлмелеріне жібереді [13].
Шикізаттарды сақтау. Әр түрлі өнімдер әртүрлі физика-химиялық қасиеттерге ие, сондықтан оларды сақтау шарттары түрлі. Сол үшін ЖШСда суытқыш камералары, түрлі қоймалар бар. Қонақ үй АлматыЖШСсында алты суытқыш камерасы және де үш қойма қарастырылған. Бөлмелер мен қоймаларда өнімдердің ерекшеліктеріне қарай ауа температурасы мен ылғалдылығы сақталынады АлматыЖШСсының бұл көрсеткіштері кесте 2 -де көрсетілген.
Кесте 2 - Қойма бөлмелерінің сипаттамасы
Бөлме атауы
Ауа температурасы, °С
Ауа салыстырмалы ылғалдылығы, %
Ет камерасы:
Суытылған ет
Мұздатылған ет
0
-4
80
85
Балық камерасы:
Суытылған балық
Мұздатылған балық
1
-3
95
95
Сүтті өнімдер, майлар камерасы
2
85
Гастрономиялық өнімдер камерасы
2
85
Жеміс-жидек, шөптер камерасы
6
90
Сусындар камерасы
6
-
Кептірілген өнімдер камерасы
15
60
Арақ-шарап өнімдерінің камерасы
6
-
Көкөністер камерасы
5
60
Ескерту - [13] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Жартылай фабрикаттарды дайындау. Бұл кезеңде әр түрлі тәсіл көмегімен көптеген міндеттер орындалады.Қонақ үй АлматыЖШСсының жартылай фабрикаттарды дайындау тәсілдері кесте 3-те көрсетілген.
Кесте 3 - Жартылай фабрикаттарды дайындау әдістері
Міндеттер
Әдістер
Мұздатылған шикізаттарды еріту
Баяу, тез, өте тез еріту
Өнімдерден бұзылған, ластанған бөліктерінен тазарту
Жуу, көкөністерді тазарту, дәндерді сұрыптау және елеу, құстарды түту және үйтісу, құстарды және балықты аршу, етті тазарту
Өнімдерден құндылығы төмен бөліктерінен тазарту
Сүйектен етті сылып алу, балықты қабыршақтарынан тазарту, құсты және балықты аршу, балықты мүшелеу, құс етін мүшелеу
Жартылай фабрикаттарға тағам жасау үшін арнайы көлемге, күйге келтіру
Турау, еттартқыштан өткізу, ұрғылау, панирлеу
Жылулық өңдеуді тездету
Ұрғылау, маринадтау, ферменттермен өңдеу, бұршақ және арпа жармасында жібіту
Аз уақыттағы жылулық өңдеу
Бекіре балықты жидіту, көкөністерді булау, көкөністерді, қызанақ пюресін, ұнды қуыру
Ескерту - [13] дерек көзі бойынша автор құрастырған
Кесте 3-те көрсетілгендей, шикізаттарды дайындау кезінде өнімдерге әр түрлі тәсілдер арқылы әсер етеді: механикалық (сұрыптау, елеу, тазалау, ұсақтау, араластыру және т.б.), гидромеханикалық (жуу), химиялық ( картопты сульфиттау, маринадтау және т.б.), биологиялық (ашытылған қамыр, квас жасау үшін спирттік және сүтті қышқылдарды қолдану), термиялық (жылыту, суыту)[20].
Кесте 4 - Қонақ үй Алматы ЖШС - ның техникалық - экономикалық көрсеткіштері
#№
Көрсеткіштер
2018
2019
Өсім
(+;-)
Өсу темпі, %-бен
1
2
3
4
5
1
Өнімді өткізуден түскен табыс(ӨӨТТ)
1305141
1440530
135389
110,4
2
Негізгі құралдардың орташа жылдық құны
14276792
15258602,5
981810,5
107,5
3
Қысқа мерзімді активтердің орташа жылдық құны,мың теңге
2186024
2086615,5
-99408,5
95,5
4
Еңбек өнімділігі,теңге
701,7
720,3
18,6
102,3
5
Қор қайтарымдылығы,теңге
0,091
0,094
0,003
103,3
6
Қор сыймдылығы,теңге
10,9
10,6
-0,3
97,2
7
Өнімнің өзіндік құны,мың теңге
845473
803122
-42351
95
8
Жалпы пайда,мың теңге
459668
637408
177740
138,7
9
Кезең шығастары,мың теңге
176554
173127
-3427
98,1
10
Салық салынғанға дейінгі пайда
298353
484192
185839
162,3
11
Корпаративтік табыс салығы бойынша шығындар
-
-
-
-
12
Таза пайда
298353
484192
185839
162,3
13
Дебиторлық берешек
1540673
1667254
126581
108,2
14
Сату көлемінің табыстылығы, %
35,2
44,2
9
125,6
15
Активтердің табыстылығы, %
1,5
2,2
0,7
147
16
Меншікті капитал табыстылығы
3,2
5
1,8
156,3
Ескерту - Қонақ үй АлматыЖШС - нің мәліметтері негізінде дайындалды
Бұл кестеден көріп отырғанымыздай екі жыл бойынша көрсеткіштер салыстырылған. Ол 2018 - 2019 жылдар аралығындағы көрсеткіштер. Бұлар нақты құжаттардан алынған, яғни Қонақ үй АлматыЖШС 2018 - 2019 жылдар бойынша, бухгалтерлік балансы мен оның қосымшалары. Енді кестені талдауға толығырақ кіріссек: кестедеҚонақ үй АлматыЖШС-і бойынша қор қайтымдылығы есепті жылды өткен жылмен салыстырғанда жоғарылады. Қор қайтарымдылығы қаншалықты жоғары болса, соншалықты серіктестіктің өндірістік құрамдарының тиімді қолданыста екендігін дәлелдейді, яғни ұйымның рентабельділігі жоғары болады,ал керісінше қор сыйымдылығы төмен(-0,3).
Қор сыйымдылығы көрсеткіші керісінше, шығарылған 1 теңге өнімге қанша өндіріс құралдарының құны жұмсалғандығын көрсетеді. Қор сыйымдылығы төмен юолса серіктестік үшін тиімді деп есептеледі.
Ұйымда қор сыйымдылығы 10,9 теңгеден 10,6 теңгеге азайған.
Қонақ үй АлматыЖШС-де өнімді өткізу мен қызмет көрсетуден түскен кіріс өткен жылмен салыстырғанда 135389 мың теңгеге жоғары.
Еңбек өнімділігі бір жұмысшыға келетін шығарылған өнім көлемін көрсетеді. Қаншалықты көрсеткіш жоғары болса,соншалықты тиімді,еңбек ресурстары тиімді орналастырылған және тиімді қолданылатынын сипаттайды.
Активтердің табыстылығы (0,7 %) мен меншікті капитал табыстылығы (1,8%) өткен жылмен салыстырғанда жоғары.
Кәсіпорын техникалық - экономикалық көрсеткіші, оның нарықтағы белсенділігі мен сенімділігінің маңызды сипаттамасы болып табылады.
Ұйымның балансын талдау
Бухгалтерлік баланстың дұрыс жүргізілуін тексерудің 4 принципі бар:
1.Актив = Пассив
Жыл басына: 9855883=9855883
Жыл соңына: 11160105 = 11160105
2.Меншікті капиталҰзақ мерзімді актив
Жыл басына: 9268537 7669859
Жыл соңына: 10438399172898
3. Қысқа мерзімді актив Қысқа мерзімді міндеттеме
Жыл басыңа: 2186024587346
Жыл соңы: 1987207721266
4. Актив=Меншікті капитал+міндеттемелер
Жыл басына: Актив= 587346+ 9268537=9855883 мың тг.
Жыл соңына: Актив=721266+ 1043839=11160105мың тг.
2 кесте Қонақ үй Алматы ЖШС-нің бухгалтерлік балансын талдау:
Актив
2018
2019
1
2
3
I Қысқа мерзімді активтер
Ақша қаражаттары
20162
43618
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек
1481969
1500066
Қорлар
662879
405529
Ағымдағы салық активтер
1960
12134
Басқа да Қысқа мерзімді активтер
19054
25860
Барлығы ҚМА
2186024
1987207
II Ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді дебиторлық берешек
58704
167188
Негізгі құралдар
4417078
3536916
Материалды емес активтер
66597
22596
Басқа да ұзақ мерзімді активтер
3127480
5446198
Барлығы ҰМА
17529573
21876395
Баланс
9855883
11160105
Міндеттемелер және капитал
2015
2016
III Қысқа мерзімді міндеттемелер
Салық міндеттемелері
47482
48103
Міндеттемелер бойынша
39048
38469
Қысқа мерзімді кредиторлық берешек
248389
341098
Басқа да қысқа мерзімді активтер
252427
293596
Барлық ҚММ
587346
721266
IV Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Барлық ҰММ
V Капитал
Жарғылық капитал
1949160
1949160
Бөлінбеген табыс (непокрытый убыток)
7319377
8489679
Барлық капитал
9268537
1043839
Баланс
9855883
11160105
Бұл талдауды жүргізу барысында келесі нәтижелерді шығаруға болады: валюта балансы 1304222 тг көбейді, бұл оң фактор болып табылады.
Жағымды жақтары:
1) Қорлардың 257350 тг азаюы;
2) Басқа да міндетті төлемдер бойынша төлемдер 579 тг кемуі.
Жағымсыз жақтары:
1) Негізгі құралдардың 880162 тг азаюы;
2) Материалды емес активтердің 44001 тг азаюы;
3) Бөлінбеген пайданын 1170302 тг көбеюі.
Кәсіпорынның қысқa мерзімді aктивтерін тaлдaу жaлпы aлғaндa, жaғымды динaмикaсын көрсетеді. Олaрды жеке элементтер тұрғысынaн зерттеу келесідей қорытындылaрды жaсaуғa мүмкіндік береді. Осымен қысқa мерзімді aктивтердің құрaмы мен құрылымын тaлдaу үшін келесі 9-шы кесте ұсынылaды.
Кесте 3 - 2018-2019 жылғы Қонақ үй АлматыЖШС-нің қысқa мерзімді aктивтердің құрaмы мен құрылымын тaлдaу
Көрсеткіштер
2018
2019
Құрылымының өзгеруі
сомaсы,
мың тг.
үлес
сaлмaғы%
сомaсы,
мың тг.
үлес
сaлмaғы
сомaсы,
мың тг
үлес
сaлмaғы
1
2
3
4
5
6
7
Қысқа мерзімді активтердің жиынтығы
2186024
100
1987207
100
-198817
-
Ақша қаражаттары
20162
0,92
43618
2,19
23456
1,27
Қысқa мерзімді қаржылық инвестиция
-
-
-
-
-
-
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек
1481969
67,8
1500066
75,5
18097
7,7
Қорлар
662879
30,3
405529
20,4
-257350
-9,5
Ағымдағы салықтық активтер
1960
0,09
12134
0,61
10174
-0,52
Басқа да қысқа мерзімді активтер
19054
0,87
25860
1,30
6806
0,43
Ескерту- Қонақ үй АлматыЖШС - нің мәліметтері негізінде дайындалды
Қонақ үй Алматы ЖШС-нің қысқа мерзімді активтер сомасы 2015 жылмен салыстырғанда -198817 мың теңгеге төмендеді, оған қорлардың азаюы ісер етті. Қысқа мерзімді активтер құрамында есепті кезеңде ең жоғарғы үлес қысқа мерзімді дебиторлық берешек 75,5%. Қысқа мерзімді активтердің азаюы кәсіпорынға кері әсерін тигізеді, бірақ осы активтер құрамында өзгерістер, жағымды жағдай ақша қаражаттары, басқа да қысқа мерзімді активтердің көбеюі болып отыр.
Кесте 4 - 2018-19 жылғы Қонақ үй Алматы ЖШС-нің ағымдағы активтерінің aйнaлымдылық көрсеткіштерін тaлдaу
Көрсеткіштер
2018 жыл
2019 жыл
Ауытқу
1
2
3
4
1. Өнімді өткізуден түскен түсім
1305141
1440530
135385
2. Қысқа мерзімді активтердің кезең ішіндегі орташа шамасы,мың теңге
2186024
2086615,5
-99408,5
3. Қысқа мерзімді активтердің айналымдылық коэффициенті
0,59
0,69
0,1
4. Қысқа мерзімді активтердің бір айналымдылығының ұзақтығы (ӨӨТТ360)
610
522
-88
Айналым қаражатының нығаю коэффициенті
1,67
1,45
-0,22
Ескерту - Алматы ЖШС - нің мәліметтері негізінде дайындалды
4-ші кестеден көріп отырғандай қысқа мерзіміді активтердің айналымның саны 0,59-дан 0,69-ға артты,осының нәтижесінде қысқа мерзімді активтердің бір айналымынынң ұзақтығы 88 күнге қысқарды, бұл кәсіпорынның қаржы жағдайының жақсарғанын растайды. Өнімді сатудан түскен табыс 2015 жылмен салыстырғанда 135385 мың теңгеге артты.
5 кесте Қонақ үй Алматы ЖШС-нің активтерінің қалыптасу көздері
Капитал көздері
2018 ж.
2019 ж.
Қысқа мерзімді міндеттемелердің жиыны
587346
721266
Меншікті капитал, барлығы
Соныңішінде:
- жарғылық капитал
1949160
1949160
- бөлінбеген пайда
7319377
8489679
Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Капиталдың барлығы
9855883
11160105
5 кесте мәліметтері бойынша зерттеу жүргізілген ұйымның жарғылық капиталы өзгеріссіз. Ал, бөлінбеген пайда 2015 жылы 7319377мың теңге болып, 2016 жылы ол 8489679 мың теңгені құрап, нәтижесінде 2016 жылы кәсіпорынның таза пайдасы көбейіп отыр.
Сонымен қорыта алғанда ұйым өзінің қаржылық жылын пайдамен аяқтады. Дегенмен де, тек бір кестенің мәліметтері негізінде ұйымның қаржылық жағдайы туралы біржақты қорытынды шығаруға болмайды
Серіктестіктің қаржылық тұрақтылығы қызметі үшін болашақта оң нәтижемен жұмыс істейтіндігін білдіретін көрсеткіш. Активтерді құрудың ең дұрыс жолы меншікті капитал барлық негізгі капиталды (айналымнан тыс активтер) және айналым капиталдың бір бөлігін жабатын кездегі жол.
Серіктестіктің қаржылық тұрақтылығын анықтауда, сонымен қатар оның баланс өтімділігі талданады. Бұл талдаудың түрі актитвтерді олардың өтімділік дәрежесіне қарай топтастырылған міндеттемелермен салыстыру арқылы жүргізіледі.
Актив және пассив баптары белгілі бір тәртіп бойынша өтімділігі жоғарыдан төменіне қарай топтастырылады. Өтімділік дәрежесі бойынша кәсіпорынның активтері 4 топқа бөлінеді:
А1. Ең өтімді активтер. Оларға ақша қаражаттарының барлық баптары мен құнды қағаздары (қысқа мерзімді қаржы инвестициясы) жатады.
А2. Тез өткізілетін активтер. Оларға қысқа мерзімді дебиторлық борыш пен басқа да активтер жатқызылады.
А3. Баяу өткізілетін активтер. Бұларға тауарлы-материалдық қорлар мен ұзақ мерзімді инвестициялар жатқызылады.
А4. Қиын өткізілетін активтер - жоғарыда аталмаған ұзақ мерзімді активтер жатқызылады.
Кәсіпорынның пассивтері төлем мерзіміне қарай 4 топқа біріктіріледі:
П1. Неғұрлым тезірек төленуге тиіс міндеттемелер - бұларға уақытында төленбеген кредиторлық борыш, қарыздар, басқа да қысқа мерзімді міндеттемелер жатқызылады.
П2. Қысқа мерзімді міндеттемелер - қысқа мерзімді несиелер мен зайымдар және жұмыскерлерге арналған қарыздар.
П3. Ұзақ мерзімді міндеттемелер - ұзақ мерзімді несиелер мен зайымдар.
П4. Тұрақты міндеттемелер - баланс пассивінің меншікті капитал бөлімі[4].
Кәсіпорынның балансының өтімділігін анықтау мақсатында актив және пассив баптары өзара салыстырылады.
Балансты абсолютті түрде өтімді деп тану үшін келесідей қатынастар орындалуы керек:
А1 П1
А2 П2
А3 П3
А4 П4
Осы алғашқы үш теңсіздік орындалған жағдайда баланс өтімді деп танылады. Ал төртінші теңсіздік арқылы кәсіпорынның қолда бар меншікті айналым қаражаттарының мөлшерін көруге болады.
Кәсіпорынның балансы негізінде активтер мен пассивтерді өтімділігі жоғарыдан төменіне қарай топтастыру келесідей болады:
Жоғарыда келтірілген жүйедегі алғашқы үш теңсіздіктің орындалуы төртінші теңсіздікті орындау қажеттілігін туғызады, сондықтан актив пен пассив бойынша алғашқы үш топтың жиындарын салыстыру маңызды орын алады. Төртінші теңсіздік "баланстау" сипатын алады, сонымен қатар терең экономикалық мәні бар: оның орындалуын қаржылық тұрақтылықтың ең төменгі шарттарының сақталғандығын, кәсіпорынның меншікті айналым қаражатының барын дәлелдейді.
6 Кесте Қонақ үй Алматы ЖШС-ң 2016 жылғы мәліметтері негізінде:
Жыл басы
Жыл соңы
Жыл басы
Жыл соңы
А1
20162
43618
П1
334919
427670
А2
1502983
1538060
П2
252427
293596
А3
3849063
6018915
П3
-
-
А4
4483675
3559512
П4
9268537
1043839
Жыл басы: А1П1; А2П2; А3П3; А4 П4.
Жыл соңына: А1П1; А2П2; А3П3; А4П4.
Соңғы теңсіздіктің орындалуы ұйымда меншікті айналым қаражаттарының бар екендігін көрсетеді.Біздің жағдайда, ұйымның меншікті айналым қаражаты жоқ себебі,төртінші теңсіздік керісінше жауап беріп тұр.
Қорытынды жасау үшін келесі өтімділік коэфициеттерін есептеу қажет:
1. К абс.өтімділік = А1П1+П2, (нормасы 0,2-0,25);
2. К аралық жабу коэф. =А1+А2П1+П2, (нормасы 0,7-0,8);
3. К ағымд.өтімділік коэф. = ҚМАҚММ,(нормасы 2-2,5).
1. К абс.өтімділік = А1П1+П2=0,03 (нормасы 0,2-0,25);
К абс.өтімділік = А1П1+П2=0,06 (нормасы 0,2-0,25);
Бұл көрсеткіш ақша қаражатын қысқа мерзімді міндеттемелерге бөлу арқылы анықталады. Ол ақша қаражаттары қысқа мерзімді міндеттемелердің қандай бөлігін жаба алатындығын көрсетеді. 20-25% өзінің қарыздарын кәсіпорын дереу түрде ақша қаражаттары мен бағалы қағаздармен өтеуі тиіс. Бұл жағдайда, коэффициент нормаға сәйкес келмейді, демек кәсіпорын ақша қаражаттарын тиімді қолданбайды дегенді білдіреді.
2. К аралық жабу коэф 2015ж =А1+А2П1+П2=2.6
К аралық жабу коэф 2016ж =А1+А2П1+П2=2.1
Аралық өтеу коэффицентін есептеу үшін ақша қаражатының құрамына алдыңғы көрсеткіштің алымына дебиторлық борыш және басқа да активтер қосылады. Ол кәсіпорынның дебиторлармен өз уақытында есеп жүргізу жағдайында болжамданған төлемдік мүмкіндігін көрсетеді. Бұл жағдайда кәсіпорын 2016 жылы 210% бере алады деген сөз. Бұл көрсеткіш номадан асып тұр, себебі кәсіпорынның дебиторлық қарызы бар.
3. К ағымд.өтімділік коэф.2015 = ҚМАҚММ=3.7
К ағымд.өтімділік коэф.2016 = ҚМАҚММ=2.75
Ағымдағы өтімділік коэффициенті айналым капиталын қысқа мерзімді міндеттемелерге бөлу арқылы табылады, және де кәсіпорынның белгілі бір кезеңде, қысқа мерзімді міңдеттемелерін төлеу үшін қаржыларының жеткіліктілігін анықтауға мүмкіндік береді. Бұл жағдайда қысқа мерзімді активтер қысқа мерзімді міндеттемелерден асып тұр, сондықтан да ЖШС Қонақ үй Алматы өз міндеттемелерін өтей алады. Барлық коэфициенттер нормадан асып тұр, бұл деген сөз Қонақ үй АлматыЖШС ұзақ мерзімге өтімді.
Алайда бұл көрсеткіш кәсіпорынның қысқа мерзімді міндеттемелерін өтеу жөніндегі мүмкіндіктерін көрсете алмайды.
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі оның қаржылық тұрақтылығының маңызды белгілерінің бірі және сондықтан онымен тығыз байланысты болады.
Төлем қабілеттілігін талдаудың төмендегідей коэффициенттерін анықтаға болады:
1. Ақша қаражаттарының жеткіліктік коэффициентті (Ка.ж.) - бұл көрсеткіш кәсіпорынның күрделі шығындарын, айналым қаржаттарының өсуі немесе дивиденттерді төлеуді жабу үшін табыс табу қабілеттілігін көрсетеді.
Есептеу келесі формула бойынша жүргізіледі:
Ка.ж. = Өнім өткізуден түскен табыс Күрделі шығындар + Дивиденд төлеу + Айналым қаржаттарының өсуі (кемуі)
Ка.ж. = 1 болса, ұйым сыртқы қаржыландыруға жүгінбей, қызмет істей алатынын көрсетеді.
Талдау мәліметтерінің нақтылығын қамтамасыз ету үшін формуладағы көрсеткіштер 5 жылдық мерзімді қамтуы қажет.
Қонақ үй АлматыЖШС-ның төлем қабілеттілігін тексеру үшін талдау жүргізілді:
К төлем қаб.= Ақша қаражаттары+Дебиторлық берешекҚысқа мерзімді міндеттемелер
Кт.қ.(ж.б) .= 20162+1481969587346=2,55
Кт.қ.(ж.с) .= 43618+1500066721266=2,14
Төлем қабілеттілік коэффициенттері 2015-2016ж аралығында 100% асады, демек ұйым алдында тұрған қарыздарды толығымен өтей алады.
2. КӘСІПОРЫНДА БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1 Меншікті капиталы есебі, талдау және аудиті.
Қонақ үй Алматы ЖШС мекемесінің жарғылық капиталына салынатын салымдары ақша да, бағалы қағаздар да, мүлік те, мүліктік құқық та және басқа да мүліктер болуы мүмкін.
Құрылтайшылардың жарғылық капиталына натуралды нысанда салынатын салымдары немесе барлық құрылтайшылардың келісімі бойынша немесе барлық құрылтайшылардың жалпы жиналысының шешімі бойынша мүліктік құқығы ақшалай нысанды бағаланады. Осындай салымдардың құнының сомасы жиырма мың айлық есептік көрсеткіштен асып түсуі керек, бірақ сол бағалауды тәуелсіз эксперт қуаттауы керек.
7 Кесте - Жарғылық капиталға аудиторлық тексеру жүргізу бағдарламасы
№
Аудит процедуралары
Ақпарат көздері
1
2
3
1
Баланс көрсеткіштерінің Бас кітап мәліметтерімен сәйкестігін тексеру
Баланс, Бас кітап (5030, 5110 шоттары бойынша)
2
Синтетикалық және аналитикалық есептердің жүргізілуінің дұрыстығын тексеру
Бас кітап, бухгалтерлік есептің автоматтандырылған нысанының регистрлері, құрылтай құжаттары, негізгі құралдарды және материалдық емес активтерді қабылдау-тапсыру актілері, төлем тапсырмалары, кассалық кіріс ордерлері және т.б
3
Жарғылық капиталдың құралуының дұрыстығын тексеру
Қолданыстағы заңдық құжаттар, құрылтай құжаттары, бухгалтер- лік анықтамалар
4
Құрылтайшылардың салымдарының (жарналарының) толық және өз уақытында кіріске алынуын тексеру
Негізгі құралдарды және мате- риалдық емес активтерді қабылдау - тапсыру актілері, тауарлы- материалдық босалқыларды қабылдау актілері, накладнойдар, төлем тапсырмалары, кассалық кіріс ордерлері, бухгалтерлік есеп шоттарындағы жазулар және т.б.
5
Жарғылық капиталдың өзгеруінің негізділігін және оның құрылтай құжаттарына өз уақытында апарылуын тексеру
Серіктестік қатысушылары жал- пы жиналысының шешімдері
6
Кәсіпорынның жарғылық капиталына қосқан үлес ретінде салынған мүліктерді және басқа мүліктік құқықтарды түгелдеу
Түгелдеу актісі, түгелдеу тізім- демесі, салыстыру ведомосы
7
Қазіргі кезде басшылыққа алынып жүрген заңдық және нормативтік құжаттармен салыстырғандағы жарғылық капиталдың есебінде айқындалған ауытқуларды жою жөніндегі ұсыныстар жасау және оларды негіздеу
Аудитордың қорытынды пікірі
2.2 Материалдық емес активтер және негізгі құралдар есебі, талдау және аудиті
Негізгі құралдарға олардың құнына байланыссыз, бір жылдан астам қызмет ету мерзімі бар ғимараттар, құрылыстар, кеңселік заттар, есептегіш техникалар, компьютерлер, көлік құралдары ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz