Әсем мүсінді қалыптастыруға арналған дене жаттығулары
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Е.А.Букетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті
Химия факультеті
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Әсем мүсінін қалыптастыруға арналған дене жаттығулары
Орындағаг:ТФП-214 тобының студенті Ерболат Г.А.
Қабылдаған:Жанғабыл М.С.
Қарағанды 2020ж
Жоспар:
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
1. Дене жаттығулары
1.1. Саптық және жүру жаттығулары
1.2. Секіру және жүгіру жаттығулары
1.3. Жалпы жетілдіру жаттығулары
2. Табиғаттың сыртқы күштері
2.1. Ауамен шынығу
2.2. Күн сәулесімен шынығу
2.3. Сумен шынығу
3. Жеке бас гигиенасы
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.
КІРІСПЕ
Зерттеудің өзектілігі. Дене тәрбиесі сабағының мәнін, мағынасын білу, оны дұрыс өткізу дене жаттығуларын тиімді қолдану мәселелерін терең түсінудің өте үлкен рөлі бар. Дене тәрбиесі сабағы ол - мәдениеттілік, ол баланың сыртқы келбетін, мінез-құлқын, өзін қоғадық орындарда дұрыс ұстауын бір-бірлерімен адамдармен қарым-қатынастарын реттейді, тәрбиелейді.
Әрбір өркениетті мемлекеттің алдына қойған басты мақсат - өз халқының денаулығын жақсартуды қамтамасыз ету болып табылады. Еліміздің даму бағытын бекіткен Қазақстан-2030 стратегиялық бағдарламасында салауатты өмір салтын ұстану, дене тәрбиесімен, спортпен шұғылдану мәселелері қаралған. Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақ болса, денсаулығы зор, білім нәрімен терең сусындаған жастар келешегінен қоғам зор үміт күтеді.
Зерттеудің мақсаты. Дене тәрбиесі құралдарын пайдалану жолдарын анықтау.
Зерттеудің міндеттері:
-Дене жаттығуларын дамыту жолдарын меңгерту;
-Табиғаттың сыртқы күштері арқылы бала денесін шынықтыру;
-Мектепке дейінгі балаларға гигиеналық факторлар туралы түсінік қалыптастыру;
Зерттеудің пәні. Дене тәрбиесі теориясы мен әдістемесінің үрдісі.
Зерттеудің обьектісі. Дене тәрбиесі сабағында дене тәрбиесі құралдарын дамыту жолдары анықтау әдістемесі.
Дене жаттығулары -- белгілі бір мақсаттарға жетуге (қозғалыс міндеттерін шешуге) бағытталған үздіксіз бір-бірімен байланысқан қозғалыс қимылдарының жиынтығы. Жарыстық спорттық жаттығуда қозғалыс әрекеттерінің тұтастығы барынша жоғары спорттық нәтижелерге жетуге бағытталган.
Дене жаттығуының ең көбірек жалпы физиологиялық жіктелуі сол жаттығуды орындауга қатысатын еттер белсенділігінің үш негізгі сипаттамасының бөлінумен:
1. белсенді еттер салмағының көлемімен;
2. еттердің жиырылу түрімен (статикалық немесе динамикалық);
3. жиырылудың күшімен және қуаттылығымен байланысты.
Белсенді еттер салмағының көлеміне байланысты дене жаттығуын шектеген (жаттығуларды орындауга бүкіл ет көлемінің үштен бірінен азырақ қатысқандар); аймақтық (жаттығуларды орындағы бүкіл ет көлемінің жартысынан астамы қатысқанды) деп бөлінеді. Спорттық жаттығулардың басым көпшілігі оның ауқымына байланысты. Сол жаттығуды орындауға қатысатын негізгі ет топтарының жиырылу түріне сәйкес, олар
1. статикалық және
2. динамикалық болып бөлінеді.
Статикалык жаттығуға ұстап тұратын қалыпты қамтамасыз ететіндерді (мысалы, гимнасшы мен мәнерлеп сырғанаушыда) жатқызады.
Дегенмен де дене жаттығуының көпшілігі динамикалық (жүру, жүгіру, жузу) болады.
Күштің, қуаттылықтың және олармен байланысты жұмыс жасаудың ең жоғары ұзақтығы көрініс беру дене жаттығулары күшті, шапшаңдық - күштілікті және шыдамдылықты арттыратындар болып үш топқа бөлінеді. Қимылдың аз ғана шапшаңдығымен (сыртқы үлкен қарсылықпен) статикалық немесе динамикалык режимде керініс беретін негізгі еттердің барынша жоғары немесе барынша жоғары шамасындағыларды күш жаттығулары деп атайды. Күшті барынша кеп көрсетумен басты жаттығулардың ең жоғары ұзақтығы бірнеше секунд ғана құрайды. Үлкен қуат жұмсау, яғни салыстырмалы түрдегі үлкен күш пен жиырылу шапшаңдығы бір мезгілде көрінетін динамикалық жаттығулары шапшаңдық - күштілік жаттығулары болып табылады. Еттердің барынша жоғары қуаттылығын, жалпы қуаттылықтың 30-50 % -ын құрайтын (статикалық күш) сыртқы қарсылықтар кезінде дамытады. Күшпен жиырылатын еттер қатысатын жаттығуының ең көп ұзақтығы 3-5 сек. 2 минут аралығында болады. Шыдамдылық жаттығуына қимылды іске асыратын еттердің негізгі тобы жұмсалатын күш пен жиырылу шапшаңдығы онша кеп болмай, дамытатын жаттығуды, бірақ оларды қалпына ұстауға және бірнеше минуттен бірнеше сағаттарға дейін қайталауға болатындарды жатқыз
1.1 Саптық және жүру жаттығулары.
Саптағы бұрылу жаттығулары.
-Алаңды айналып жүру.
-Қолды көтеріп ,аяқтың ұшымен жүру.
-Қолды желкеге қойып өкшемен жүру.
-Қолды белге қойып,табанның сыртқы жағымен жүру.
-Қолды белг қойып:табанның ішкі жағымен жүру.
Жүгіру.
-Тізені көтере жүгіру.
-Өкшені артқа көтере жүгіру.
-Сол жақ иықты алға қойып,адымдап жүгіру.
-Оң жақ иықты алға қойып,адымдап жүгіру.
-Қолды айналдырып,тізені бүгіп секіріп жүгіру.
Жай жүріс.
Демді қалпына келтіру.
Жалпы даму жаттығулары.
1.Б.қ.Қолды белге қойып,басты оңға 4 рет,солға 4 рет айналдыру.
2.Б.қ.Екі қолды иыққа қойып,иықты алға 4 рет,артқа 4 рет
Айналдыру.
3.Қолды артқа сермеу,1-2 оң қол жоғарда,3-4 сол қол жоғарда.
4.Екі қолды алға бүгіп ұстап 1-2 артқа екі қолды сермеу,3-4 екі қолды жазып сермеу.
5.Екі қолды белге ұстап,1-2 белді оңға айналдыру,5-8 белді солға айналдыру.
6.Б.қ.Қолды белге ұстап,1-3 оң қолдыжоғары көтеріп солға қисаю,4-Б.қ. Дәл солай - оңға қарай.
7.1-қолды жоғары көтеріп артқа шалқаю,2-алға еңкею,3-қолды алға созып отыру,4-Б.қ.
8.Қолды белге қойып,аяқты алшақ ұстап 1-оң аяққа отыру,2-Б.қ..3-сол аяққа отыру,4-Б.қ.
15 мин.
Әрқайсысы 6-8 рет жасалуы керек.
Жүру жаттығулары. Тізелерін сәл бүгіп, жүрелей жүру; екі колыншапалақтап (белге қойып, артқа ұстап) жүру; аяқтың ұшымен және өкшемен жүру;бір қатар болып келе жатып, екі қатар жасап жүру; 3-5 м. жерге дейін көзін жұмып жүру; теріс қарап жүру. Жүгіру жаттығулары. Аяғын артқа серпи жүгіру: оң (сол) жаныменжәне теріс қарап жүру; екіден келе жатып, бірін-бірі қуалай жүгіру; 3 х 10 м.қашықтықтыайнала жүгіру; 100 м. қашықтықты жүгіріп өту; 150-200 м. жерді жай жүгіріп өтукедергісі көп жерден жүгіру; ойлы-қырлы жермен жүгіру; ағаштардың арасымен(шөбі шалғын жермен, тізеден келетін су ішімен) жүгіру; 1,5-2 минутқа дейін тоқтамай жүгіру: 10-30 м. қашықтыққа бар екіпінімен жарыса жүгіру (10 м -- 2,6-2,8 сек: 20 м.- 5.0 сек., 30 м. -- 8,5-7,5 сек).
1.2 Секіру және жүгіру жаттығулары.
Секіруді орындау кезінде секіру қимыл-қозғалыс реттілігін сақтау қажеттілігі. Екпін алып секірудің маңызыдылығын жетілдіреді және жинақтайды.
1. Жылдам жүгіру кезінде әр бес қадамда итеріліп, адымдап секіруді орындау (5-6 рет).
2. Тізені кейдеге тартып, кедергі арқылы орнынан тұрып секіру (5-6 рет).
3. Отырған күйінде қонуымен орнынан тұрып жоғары секіру (мысалы, гимнастикалық мат) (5-6 рет).
4. Жүгіріп келіп аяқты қайшылап, биіктікке секіру (5-6 рет).
5. Қону орнына жақын орналасқан кедергі арқылы бес-алды қадам жүгіріп келіп секіру (5-6 рет).
6. Екі аяқпен итеріліп, орнынан ұзындыққа секіру (5-6 рет).
7. Алты-сегіз жүгіру қадамымен ұзындыққа секіру (5-6 рет).
Спорттық жүру- арнайы бағытты түрі, арнайы шыдамдылықты қажет етеді. Бұл ерлермен бірге әйелдерге де қатысты. Әйелдерге : стадионда -3,5, 10км Манежде - 3,5 км Жол бойында -10,20 км Ерлерге: стадионда -3,5,10,20 км Манежде - 3,5 км Жол бойында - 35, 50 км Классикалық (К) түрі ерлерде - 20, 50 км, әйелдерде -20 км. Жүгіру - мынадай категорияларға бөлінеді: тегіс жермен, кедергіден жүгіру,тосқауылдан өтіп жүгіру, эстафеталық, кросстық жүгіру. Тегіс жермен жүгіру -жылдамдықты талап ететін қысқа қашықтықтағы жүгіру(спринт), 100-400м аралықты жүгіру жылдамдықты және шыдамдылықты қажет.етеді. Спринт немесе қысқа қашықтыққа жүгіру. Стадиондар мен манеждерде өткізіледі.30, 60, 100(К), 200 (К)м, әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. Ұзақ қашықтықтағы спринт стадиондар мен манеждерде өткізіледі.300, 400, (К), 600м, әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. Шыдамдылылыққа жүгіру: - орта қашықтық: 800(К), 1000, 1500 (К) м, 1миль. Стадиондар мен манеждерде өткізіледі, әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. - алыс қашықтық: 3000, 5000 (К), 10 000 (К)м, тек стадиондар мен манежде (3000) өткізіледі,әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. - өте алыс қашықтық:15; 21,0975; 42,195(К); 100 км жолдарда өткізіледі, әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. - ультра алыс қашықтық: тәуліктік жүгірустадионда немесе жолда өткізіледі. Ерлерге де, әйелдерге де бірдей қашықтық. Сонымен қатар 1000миль(1609,3м) мильге және ең ұзақ қашықтық 1300 мильге жарыс ұйымдастырылуы мүмкін. Кедергімен жугіру құрылымы бойынша шыдамдылық пен жылдамдықты, алғырлық пеникемділікті қажет етеді.Стадионда Репозиторий КарГУ 8 немесе манежде өткізіледі. Әйелдерге қашықтық: 60, 100 (К) м, 400 (К) м. Ерлерге: 110(К), 300 м 400 (К) м соңғы екі қашықтық тек стадионда ғана өткізіледі. Тосқауылдан өтіп жүгіру - арнайы шыдамдылықты, ептілікті және жылдамдықты қажет етеді. Стадионда немесе манежде өткізіледі. Әйелдерге қашықтық: 2000м; Ерлерге: 2000, 3000 (К) м. Жуырда осы жүгіру түрі әйелдер арасында болатын олимпиадалық жарысқа қосылуы мүмкін. Эстафеталық жүгіру - құрылымы бойынша бір бағытты жүгіруге сай келеді. Топтық жарыс, икемділік, шыдамдылық пен жылдамдықты қажет етеді. Классикалық түрі 4х100 м және 4х400м, ерлер мен әйелдерге бірдей, стадионда өткізіледі.Манежде 4х200 м және 4х400 м, бұл да ерлер мен әйелдерге бірдей. Сонымен қатар стадионда әр түрлі қашықтықта мысалы, 800,1000, 1500 м және адам санына шек қойылмай өткізіле береді. Қала көшелері бойымен де әр түрлі адам санымен жәнеәр түрлі қашықтықта эстафеталық жүгірулер болады, Аралас эстафеталарда болады (әйелдер мен ерлер). Бұрын ең атақты эсатфеталардың бірі шведтерде болатын: 800+400+200+100 м ерлерде; 400+300+200+100 м әйелдерде. Кросстық жүгіріс - (ағыл cross) ойлы- қырлы жерлермен, табиғи кедергілерден өте жүгіру. Орманды жерлер мен саябақтарда өткізіледі. Арнайы шыдамдылық пен ептілікті қажет етеді. Әйелдер 1, 2, 3, 4, 5, 6 км; ерлер 1, 2, 3, 5, 8, 12 км. Жеңіл атлетикалық секірулерекі топқа бөлінеді: биіктікке және ұзындыққа секіру. Біріншісіне: а) жүгіріп келіп биіктікке секіру; б) жүгіріп келіп сырықпен секіру. Екіншісіне: а) жүгіріп келіп ұзындыққа секіру; б) жүгіріп келіп үштікке секіру. Жеңіл атлетикалық секірулердің бірінші тобы: а) жүгіріп келіп биіктікке секіру (К) - спортшыдан жылдамдық пен күштілікті,ептілік пен икемділікті қажет ететін секрудің периодтық емес түрі. Стадиондар мен манеждерде әйелдер мен ерлерге бірдей өткізіледі. Репозиторий КарГУ 9 б) жүгіріп келіп сырықпен секіру (К) - спортшыдан жылдамдық пен күштілікті қажет ететін ептілік пен икемділікті қажет ететн секрудің периодтық емес түрі. Техникалық жағынан жеңіл атлетиканың ең қиын түрлерінің бірі. Стадиондар мен манеждерде әйелдер мен ерлерге бірдей өткізіледі. Жеңіл атлетикалық секірістердің екінші тобы: а) жүгіріп келіп ұзындыққа секіру (К) - құрылымы бойынша аралас түрге жатады, спортшыдан жылдамдық пен батылдықты талап етеді. Стадиондар мен манеждерде әйелдер мен ерлерге бірдей өткізіледі. б) жүгіріп келіп үштікке секіру (К) - спортшыдан жылдамдық пен күштілікті қажет ететін ептілік пен икемділікті қажет ететін секрудің периодтық емес түрі. Стадиондар мен манеждерде әйелдер мен ерлерге бірдей өткізіледі.
1.3 Жалпы жетілдіру жаттығулары.
Дене дамуының касиетіне келесі кұралдарды колдануға ұсынылады.
Жылдамдық. Спринтердің старттық жұлкудың, жылдамдатудың, жортудың жалпы дамыту және арнайы жаттыгулары.
Жүгіру: жай, акырын жүру, трусцамен, санды жоғары көтеріп жүгіру, балтырды сермеп жүгіру. Бакылау старттары: 100м., 500м., ІОООм. вираждың үстінде челнокті жүгіру және т.б.. Эстафеталар.
Әр түрлі жаттығуларды жылдамдыкка орындау (гимнастика элементтері, кимыл-қозғалыс және спорттық ойындарды).
Шыдамдылық. Сауыктыру жүгіру және шаңғы дайындығы (солтүстік аймактардағы ЖОО арналған). Ортаңғы, стайердің жалпы және арнайы жаттығуларының комплексі. Ойлы-кырлы жерлер бойынша жүгіру техникасын меңгеру. Кросс дайындығы. Бастауыш жүгірушілерге жаттығу бағдарламасымен дайындык эдістерін меңгеру. Шаңғы жолдарының техникасын меңгеру. Жеңіл атлетика және шаңғы бойынша жарыстарға қатысу. Ұзактылығы 10-15 минутқа дейін және 18-25 минут. Әр түрлі шыдамдылықты болу түрде орындау.
Иілгіштік. Белсенді және пассивті кедергілер, кең сілтеулер және т.б. жалпы дамыту жаттығулары. Статистикалык жағдайда максимальді амплитудамен жаттығуларды орындау.
Ептілік, қозғалыс координациясы және тепе-теңдік. Гимнастикалық және акробатикалык жаттығулары кеңістіктегі дэлдікпен, жылдамдық реакциясымен және қозғалысты аз уакыт интервалда жүргізуімен сипатталады. Қиындатылған жағдайда бір типтік және әр түрлі типтік жаттығуларды орындау. Қимыл-қозғалыс және спорттық ойындар. Комплекті эстафеталар (секіру элементтерімен, жүгіру, лактыру, айналу және т.б.), имитациялык және көңілді аудару іс-әрекеттері. Аяктың ұшымен жүру, өкшемен жүру, гимнастикалык орындыктың (жіңішке рейканың) үстімен жүру, бөрененің үстінде колмен эр түрлі жағдайда тұру жалпы дамыту жаттығулары. Статикалык тепе-теңдікті калыптастыратын изометриялык жаттығулар. Шаңғы мен конькиде сырғанағанда, велосипедпен ролик конькиін тепкенде тепе-теңдікті жетілдіру.
Күш. Құралмен және кұралсыз орындалатын жалпы дамыту жаттығуы. Гимнастикалык және көмекші снарядтармен жүргізілетін жаттығулар. Тартылуда және кедергіде, ауыр көтеруде болатын жаттығулар. Айналу жаттығу әдісі бойынша жаттығуларды орындау.
Ауыр атлетика элементтері. Ауыр атлеттердің жалпы дамыту және арнайы жаттығулары. Негізгі бұлшык ет топтарының жаттығулар комплексі. Итеру және жұлқу күш қозғалысының техникасын меңгеру.
Гир спортының элементтері. Жалпы дамыту және арнайы жаттығулар. Гирді жұлку және кысу техникасын меңгеру, сауыктыру-күштік және жаттьщтыру бағыттарының жаттығуларының комплексін меңгеру.
Атлетикалъщ гимнастиканың элементтері. Құралдармен (эспандерлер, амортизаторлар, гантелдер) жалпы дамыту және арнайы жаттығулардың комплексімен және өзінің салмағын жеңіп шығу. Салмак салу аркылы жеке меншік түрдегі жаттығулар комплекстерін меңгеру. Тренажерлерде орындалатын эр түрлі бүлшык ет топтарының жаттығуларын орындау.
2.Табиғаттың сыртқы күштері
2.1. Ауамен шынығу
Денені шынықтыру адамның күш-жігерін, қабілетін дамытып, денсаулығын жақсартады. Денені шынықтыру енбекпен тұрмыс гигиенасы, демалыс және еңбектің дұрыс режимін, сонымен бірге денсаулықты нығайтып, шынықтыру ұшін күн мен ауаны және суды тиімді пайдалану тәсілдерін қамтиды.
Шынығу - ол ауа райының күрт өзгермелі жағдайына адам ағзасының төзімділігін арттырады. Шынығу - дене тәрбиесінің құрамдас бір бөлігі болып табылыды және оқушылардың денсаулығын нығайтып, жұмыс қабілетін жоғарлатуда аса маңызды.
Шынығудың негізгі принципі - шынығу шараларының жүйелігі, үдемелілігі және жинақылығы болып табылады. Шынығу әдістерін күн сайын, мүмкіндігіне қарай, бүкіл өмір бойы пайдалану қажет. Бұл жағдайда ағзаның белгілі бір тітіркенішке реакциясын бірте-бірте өзгертеді, өйткені бір тітіркеніштен арылсақ болды, оның қалдықтары екінші бір сондай құбылыспен ұласып кетеді. Шынығулар арасындағы үзіліс адам ағзасының жинақтаған қорғаныс қабілетін әлсіретуге, немесе жойып жіберуге әкеп ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Е.А.Букетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті
Химия факультеті
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Әсем мүсінін қалыптастыруға арналған дене жаттығулары
Орындағаг:ТФП-214 тобының студенті Ерболат Г.А.
Қабылдаған:Жанғабыл М.С.
Қарағанды 2020ж
Жоспар:
І Кіріспе
ІІ Негізгі бөлім
1. Дене жаттығулары
1.1. Саптық және жүру жаттығулары
1.2. Секіру және жүгіру жаттығулары
1.3. Жалпы жетілдіру жаттығулары
2. Табиғаттың сыртқы күштері
2.1. Ауамен шынығу
2.2. Күн сәулесімен шынығу
2.3. Сумен шынығу
3. Жеке бас гигиенасы
Қорытынды.
Пайдаланылған әдебиеттер.
КІРІСПЕ
Зерттеудің өзектілігі. Дене тәрбиесі сабағының мәнін, мағынасын білу, оны дұрыс өткізу дене жаттығуларын тиімді қолдану мәселелерін терең түсінудің өте үлкен рөлі бар. Дене тәрбиесі сабағы ол - мәдениеттілік, ол баланың сыртқы келбетін, мінез-құлқын, өзін қоғадық орындарда дұрыс ұстауын бір-бірлерімен адамдармен қарым-қатынастарын реттейді, тәрбиелейді.
Әрбір өркениетті мемлекеттің алдына қойған басты мақсат - өз халқының денаулығын жақсартуды қамтамасыз ету болып табылады. Еліміздің даму бағытын бекіткен Қазақстан-2030 стратегиялық бағдарламасында салауатты өмір салтын ұстану, дене тәрбиесімен, спортпен шұғылдану мәселелері қаралған. Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақ болса, денсаулығы зор, білім нәрімен терең сусындаған жастар келешегінен қоғам зор үміт күтеді.
Зерттеудің мақсаты. Дене тәрбиесі құралдарын пайдалану жолдарын анықтау.
Зерттеудің міндеттері:
-Дене жаттығуларын дамыту жолдарын меңгерту;
-Табиғаттың сыртқы күштері арқылы бала денесін шынықтыру;
-Мектепке дейінгі балаларға гигиеналық факторлар туралы түсінік қалыптастыру;
Зерттеудің пәні. Дене тәрбиесі теориясы мен әдістемесінің үрдісі.
Зерттеудің обьектісі. Дене тәрбиесі сабағында дене тәрбиесі құралдарын дамыту жолдары анықтау әдістемесі.
Дене жаттығулары -- белгілі бір мақсаттарға жетуге (қозғалыс міндеттерін шешуге) бағытталған үздіксіз бір-бірімен байланысқан қозғалыс қимылдарының жиынтығы. Жарыстық спорттық жаттығуда қозғалыс әрекеттерінің тұтастығы барынша жоғары спорттық нәтижелерге жетуге бағытталган.
Дене жаттығуының ең көбірек жалпы физиологиялық жіктелуі сол жаттығуды орындауга қатысатын еттер белсенділігінің үш негізгі сипаттамасының бөлінумен:
1. белсенді еттер салмағының көлемімен;
2. еттердің жиырылу түрімен (статикалық немесе динамикалық);
3. жиырылудың күшімен және қуаттылығымен байланысты.
Белсенді еттер салмағының көлеміне байланысты дене жаттығуын шектеген (жаттығуларды орындауга бүкіл ет көлемінің үштен бірінен азырақ қатысқандар); аймақтық (жаттығуларды орындағы бүкіл ет көлемінің жартысынан астамы қатысқанды) деп бөлінеді. Спорттық жаттығулардың басым көпшілігі оның ауқымына байланысты. Сол жаттығуды орындауға қатысатын негізгі ет топтарының жиырылу түріне сәйкес, олар
1. статикалық және
2. динамикалық болып бөлінеді.
Статикалык жаттығуға ұстап тұратын қалыпты қамтамасыз ететіндерді (мысалы, гимнасшы мен мәнерлеп сырғанаушыда) жатқызады.
Дегенмен де дене жаттығуының көпшілігі динамикалық (жүру, жүгіру, жузу) болады.
Күштің, қуаттылықтың және олармен байланысты жұмыс жасаудың ең жоғары ұзақтығы көрініс беру дене жаттығулары күшті, шапшаңдық - күштілікті және шыдамдылықты арттыратындар болып үш топқа бөлінеді. Қимылдың аз ғана шапшаңдығымен (сыртқы үлкен қарсылықпен) статикалық немесе динамикалык режимде керініс беретін негізгі еттердің барынша жоғары немесе барынша жоғары шамасындағыларды күш жаттығулары деп атайды. Күшті барынша кеп көрсетумен басты жаттығулардың ең жоғары ұзақтығы бірнеше секунд ғана құрайды. Үлкен қуат жұмсау, яғни салыстырмалы түрдегі үлкен күш пен жиырылу шапшаңдығы бір мезгілде көрінетін динамикалық жаттығулары шапшаңдық - күштілік жаттығулары болып табылады. Еттердің барынша жоғары қуаттылығын, жалпы қуаттылықтың 30-50 % -ын құрайтын (статикалық күш) сыртқы қарсылықтар кезінде дамытады. Күшпен жиырылатын еттер қатысатын жаттығуының ең көп ұзақтығы 3-5 сек. 2 минут аралығында болады. Шыдамдылық жаттығуына қимылды іске асыратын еттердің негізгі тобы жұмсалатын күш пен жиырылу шапшаңдығы онша кеп болмай, дамытатын жаттығуды, бірақ оларды қалпына ұстауға және бірнеше минуттен бірнеше сағаттарға дейін қайталауға болатындарды жатқыз
1.1 Саптық және жүру жаттығулары.
Саптағы бұрылу жаттығулары.
-Алаңды айналып жүру.
-Қолды көтеріп ,аяқтың ұшымен жүру.
-Қолды желкеге қойып өкшемен жүру.
-Қолды белге қойып,табанның сыртқы жағымен жүру.
-Қолды белг қойып:табанның ішкі жағымен жүру.
Жүгіру.
-Тізені көтере жүгіру.
-Өкшені артқа көтере жүгіру.
-Сол жақ иықты алға қойып,адымдап жүгіру.
-Оң жақ иықты алға қойып,адымдап жүгіру.
-Қолды айналдырып,тізені бүгіп секіріп жүгіру.
Жай жүріс.
Демді қалпына келтіру.
Жалпы даму жаттығулары.
1.Б.қ.Қолды белге қойып,басты оңға 4 рет,солға 4 рет айналдыру.
2.Б.қ.Екі қолды иыққа қойып,иықты алға 4 рет,артқа 4 рет
Айналдыру.
3.Қолды артқа сермеу,1-2 оң қол жоғарда,3-4 сол қол жоғарда.
4.Екі қолды алға бүгіп ұстап 1-2 артқа екі қолды сермеу,3-4 екі қолды жазып сермеу.
5.Екі қолды белге ұстап,1-2 белді оңға айналдыру,5-8 белді солға айналдыру.
6.Б.қ.Қолды белге ұстап,1-3 оң қолдыжоғары көтеріп солға қисаю,4-Б.қ. Дәл солай - оңға қарай.
7.1-қолды жоғары көтеріп артқа шалқаю,2-алға еңкею,3-қолды алға созып отыру,4-Б.қ.
8.Қолды белге қойып,аяқты алшақ ұстап 1-оң аяққа отыру,2-Б.қ..3-сол аяққа отыру,4-Б.қ.
15 мин.
Әрқайсысы 6-8 рет жасалуы керек.
Жүру жаттығулары. Тізелерін сәл бүгіп, жүрелей жүру; екі колыншапалақтап (белге қойып, артқа ұстап) жүру; аяқтың ұшымен және өкшемен жүру;бір қатар болып келе жатып, екі қатар жасап жүру; 3-5 м. жерге дейін көзін жұмып жүру; теріс қарап жүру. Жүгіру жаттығулары. Аяғын артқа серпи жүгіру: оң (сол) жаныменжәне теріс қарап жүру; екіден келе жатып, бірін-бірі қуалай жүгіру; 3 х 10 м.қашықтықтыайнала жүгіру; 100 м. қашықтықты жүгіріп өту; 150-200 м. жерді жай жүгіріп өтукедергісі көп жерден жүгіру; ойлы-қырлы жермен жүгіру; ағаштардың арасымен(шөбі шалғын жермен, тізеден келетін су ішімен) жүгіру; 1,5-2 минутқа дейін тоқтамай жүгіру: 10-30 м. қашықтыққа бар екіпінімен жарыса жүгіру (10 м -- 2,6-2,8 сек: 20 м.- 5.0 сек., 30 м. -- 8,5-7,5 сек).
1.2 Секіру және жүгіру жаттығулары.
Секіруді орындау кезінде секіру қимыл-қозғалыс реттілігін сақтау қажеттілігі. Екпін алып секірудің маңызыдылығын жетілдіреді және жинақтайды.
1. Жылдам жүгіру кезінде әр бес қадамда итеріліп, адымдап секіруді орындау (5-6 рет).
2. Тізені кейдеге тартып, кедергі арқылы орнынан тұрып секіру (5-6 рет).
3. Отырған күйінде қонуымен орнынан тұрып жоғары секіру (мысалы, гимнастикалық мат) (5-6 рет).
4. Жүгіріп келіп аяқты қайшылап, биіктікке секіру (5-6 рет).
5. Қону орнына жақын орналасқан кедергі арқылы бес-алды қадам жүгіріп келіп секіру (5-6 рет).
6. Екі аяқпен итеріліп, орнынан ұзындыққа секіру (5-6 рет).
7. Алты-сегіз жүгіру қадамымен ұзындыққа секіру (5-6 рет).
Спорттық жүру- арнайы бағытты түрі, арнайы шыдамдылықты қажет етеді. Бұл ерлермен бірге әйелдерге де қатысты. Әйелдерге : стадионда -3,5, 10км Манежде - 3,5 км Жол бойында -10,20 км Ерлерге: стадионда -3,5,10,20 км Манежде - 3,5 км Жол бойында - 35, 50 км Классикалық (К) түрі ерлерде - 20, 50 км, әйелдерде -20 км. Жүгіру - мынадай категорияларға бөлінеді: тегіс жермен, кедергіден жүгіру,тосқауылдан өтіп жүгіру, эстафеталық, кросстық жүгіру. Тегіс жермен жүгіру -жылдамдықты талап ететін қысқа қашықтықтағы жүгіру(спринт), 100-400м аралықты жүгіру жылдамдықты және шыдамдылықты қажет.етеді. Спринт немесе қысқа қашықтыққа жүгіру. Стадиондар мен манеждерде өткізіледі.30, 60, 100(К), 200 (К)м, әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. Ұзақ қашықтықтағы спринт стадиондар мен манеждерде өткізіледі.300, 400, (К), 600м, әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. Шыдамдылылыққа жүгіру: - орта қашықтық: 800(К), 1000, 1500 (К) м, 1миль. Стадиондар мен манеждерде өткізіледі, әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. - алыс қашықтық: 3000, 5000 (К), 10 000 (К)м, тек стадиондар мен манежде (3000) өткізіледі,әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. - өте алыс қашықтық:15; 21,0975; 42,195(К); 100 км жолдарда өткізіледі, әйелдер мен ерлерге бірдей қашықтық. - ультра алыс қашықтық: тәуліктік жүгірустадионда немесе жолда өткізіледі. Ерлерге де, әйелдерге де бірдей қашықтық. Сонымен қатар 1000миль(1609,3м) мильге және ең ұзақ қашықтық 1300 мильге жарыс ұйымдастырылуы мүмкін. Кедергімен жугіру құрылымы бойынша шыдамдылық пен жылдамдықты, алғырлық пеникемділікті қажет етеді.Стадионда Репозиторий КарГУ 8 немесе манежде өткізіледі. Әйелдерге қашықтық: 60, 100 (К) м, 400 (К) м. Ерлерге: 110(К), 300 м 400 (К) м соңғы екі қашықтық тек стадионда ғана өткізіледі. Тосқауылдан өтіп жүгіру - арнайы шыдамдылықты, ептілікті және жылдамдықты қажет етеді. Стадионда немесе манежде өткізіледі. Әйелдерге қашықтық: 2000м; Ерлерге: 2000, 3000 (К) м. Жуырда осы жүгіру түрі әйелдер арасында болатын олимпиадалық жарысқа қосылуы мүмкін. Эстафеталық жүгіру - құрылымы бойынша бір бағытты жүгіруге сай келеді. Топтық жарыс, икемділік, шыдамдылық пен жылдамдықты қажет етеді. Классикалық түрі 4х100 м және 4х400м, ерлер мен әйелдерге бірдей, стадионда өткізіледі.Манежде 4х200 м және 4х400 м, бұл да ерлер мен әйелдерге бірдей. Сонымен қатар стадионда әр түрлі қашықтықта мысалы, 800,1000, 1500 м және адам санына шек қойылмай өткізіле береді. Қала көшелері бойымен де әр түрлі адам санымен жәнеәр түрлі қашықтықта эстафеталық жүгірулер болады, Аралас эстафеталарда болады (әйелдер мен ерлер). Бұрын ең атақты эсатфеталардың бірі шведтерде болатын: 800+400+200+100 м ерлерде; 400+300+200+100 м әйелдерде. Кросстық жүгіріс - (ағыл cross) ойлы- қырлы жерлермен, табиғи кедергілерден өте жүгіру. Орманды жерлер мен саябақтарда өткізіледі. Арнайы шыдамдылық пен ептілікті қажет етеді. Әйелдер 1, 2, 3, 4, 5, 6 км; ерлер 1, 2, 3, 5, 8, 12 км. Жеңіл атлетикалық секірулерекі топқа бөлінеді: биіктікке және ұзындыққа секіру. Біріншісіне: а) жүгіріп келіп биіктікке секіру; б) жүгіріп келіп сырықпен секіру. Екіншісіне: а) жүгіріп келіп ұзындыққа секіру; б) жүгіріп келіп үштікке секіру. Жеңіл атлетикалық секірулердің бірінші тобы: а) жүгіріп келіп биіктікке секіру (К) - спортшыдан жылдамдық пен күштілікті,ептілік пен икемділікті қажет ететін секрудің периодтық емес түрі. Стадиондар мен манеждерде әйелдер мен ерлерге бірдей өткізіледі. Репозиторий КарГУ 9 б) жүгіріп келіп сырықпен секіру (К) - спортшыдан жылдамдық пен күштілікті қажет ететін ептілік пен икемділікті қажет ететн секрудің периодтық емес түрі. Техникалық жағынан жеңіл атлетиканың ең қиын түрлерінің бірі. Стадиондар мен манеждерде әйелдер мен ерлерге бірдей өткізіледі. Жеңіл атлетикалық секірістердің екінші тобы: а) жүгіріп келіп ұзындыққа секіру (К) - құрылымы бойынша аралас түрге жатады, спортшыдан жылдамдық пен батылдықты талап етеді. Стадиондар мен манеждерде әйелдер мен ерлерге бірдей өткізіледі. б) жүгіріп келіп үштікке секіру (К) - спортшыдан жылдамдық пен күштілікті қажет ететін ептілік пен икемділікті қажет ететін секрудің периодтық емес түрі. Стадиондар мен манеждерде әйелдер мен ерлерге бірдей өткізіледі.
1.3 Жалпы жетілдіру жаттығулары.
Дене дамуының касиетіне келесі кұралдарды колдануға ұсынылады.
Жылдамдық. Спринтердің старттық жұлкудың, жылдамдатудың, жортудың жалпы дамыту және арнайы жаттыгулары.
Жүгіру: жай, акырын жүру, трусцамен, санды жоғары көтеріп жүгіру, балтырды сермеп жүгіру. Бакылау старттары: 100м., 500м., ІОООм. вираждың үстінде челнокті жүгіру және т.б.. Эстафеталар.
Әр түрлі жаттығуларды жылдамдыкка орындау (гимнастика элементтері, кимыл-қозғалыс және спорттық ойындарды).
Шыдамдылық. Сауыктыру жүгіру және шаңғы дайындығы (солтүстік аймактардағы ЖОО арналған). Ортаңғы, стайердің жалпы және арнайы жаттығуларының комплексі. Ойлы-кырлы жерлер бойынша жүгіру техникасын меңгеру. Кросс дайындығы. Бастауыш жүгірушілерге жаттығу бағдарламасымен дайындык эдістерін меңгеру. Шаңғы жолдарының техникасын меңгеру. Жеңіл атлетика және шаңғы бойынша жарыстарға қатысу. Ұзактылығы 10-15 минутқа дейін және 18-25 минут. Әр түрлі шыдамдылықты болу түрде орындау.
Иілгіштік. Белсенді және пассивті кедергілер, кең сілтеулер және т.б. жалпы дамыту жаттығулары. Статистикалык жағдайда максимальді амплитудамен жаттығуларды орындау.
Ептілік, қозғалыс координациясы және тепе-теңдік. Гимнастикалық және акробатикалык жаттығулары кеңістіктегі дэлдікпен, жылдамдық реакциясымен және қозғалысты аз уакыт интервалда жүргізуімен сипатталады. Қиындатылған жағдайда бір типтік және әр түрлі типтік жаттығуларды орындау. Қимыл-қозғалыс және спорттық ойындар. Комплекті эстафеталар (секіру элементтерімен, жүгіру, лактыру, айналу және т.б.), имитациялык және көңілді аудару іс-әрекеттері. Аяктың ұшымен жүру, өкшемен жүру, гимнастикалык орындыктың (жіңішке рейканың) үстімен жүру, бөрененің үстінде колмен эр түрлі жағдайда тұру жалпы дамыту жаттығулары. Статикалык тепе-теңдікті калыптастыратын изометриялык жаттығулар. Шаңғы мен конькиде сырғанағанда, велосипедпен ролик конькиін тепкенде тепе-теңдікті жетілдіру.
Күш. Құралмен және кұралсыз орындалатын жалпы дамыту жаттығуы. Гимнастикалык және көмекші снарядтармен жүргізілетін жаттығулар. Тартылуда және кедергіде, ауыр көтеруде болатын жаттығулар. Айналу жаттығу әдісі бойынша жаттығуларды орындау.
Ауыр атлетика элементтері. Ауыр атлеттердің жалпы дамыту және арнайы жаттығулары. Негізгі бұлшык ет топтарының жаттығулар комплексі. Итеру және жұлқу күш қозғалысының техникасын меңгеру.
Гир спортының элементтері. Жалпы дамыту және арнайы жаттығулар. Гирді жұлку және кысу техникасын меңгеру, сауыктыру-күштік және жаттьщтыру бағыттарының жаттығуларының комплексін меңгеру.
Атлетикалъщ гимнастиканың элементтері. Құралдармен (эспандерлер, амортизаторлар, гантелдер) жалпы дамыту және арнайы жаттығулардың комплексімен және өзінің салмағын жеңіп шығу. Салмак салу аркылы жеке меншік түрдегі жаттығулар комплекстерін меңгеру. Тренажерлерде орындалатын эр түрлі бүлшык ет топтарының жаттығуларын орындау.
2.Табиғаттың сыртқы күштері
2.1. Ауамен шынығу
Денені шынықтыру адамның күш-жігерін, қабілетін дамытып, денсаулығын жақсартады. Денені шынықтыру енбекпен тұрмыс гигиенасы, демалыс және еңбектің дұрыс режимін, сонымен бірге денсаулықты нығайтып, шынықтыру ұшін күн мен ауаны және суды тиімді пайдалану тәсілдерін қамтиды.
Шынығу - ол ауа райының күрт өзгермелі жағдайына адам ағзасының төзімділігін арттырады. Шынығу - дене тәрбиесінің құрамдас бір бөлігі болып табылыды және оқушылардың денсаулығын нығайтып, жұмыс қабілетін жоғарлатуда аса маңызды.
Шынығудың негізгі принципі - шынығу шараларының жүйелігі, үдемелілігі және жинақылығы болып табылады. Шынығу әдістерін күн сайын, мүмкіндігіне қарай, бүкіл өмір бойы пайдалану қажет. Бұл жағдайда ағзаның белгілі бір тітіркенішке реакциясын бірте-бірте өзгертеді, өйткені бір тітіркеніштен арылсақ болды, оның қалдықтары екінші бір сондай құбылыспен ұласып кетеді. Шынығулар арасындағы үзіліс адам ағзасының жинақтаған қорғаныс қабілетін әлсіретуге, немесе жойып жіберуге әкеп ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz