Металлургиялық зауытының электр жүйесі
БАСТАПҚЫ МӘЛІМЕТТЕР
№41 ТАПСЫРМА
Тақырыбы: Металлургиялық зауытының электр жүйесі
1.Зауыттың басты жоспары.
2.Зауыттардың электрлік жүктемесі туралы мәлімет.
3. Электр жүгінің жөндеу-механикалы цехтағы
4. Нәрді электр жүйесінiң қосалқы станциялары екі үш орамды трансформатор 4000кВА алымдылығының бас-басы тағайындалып, бірінші кернеу 110 кВ және екінші - 35,20,10 және 6 кВ.
5.Жүйе алымдылығы 1200 МВА, реактивті жүйенің қарсылығы жақта 110 кВ, жүйе жүйенің алымдылығы, 0,1.
6.Электрэнергия құны 0,35теңгекВт∙сағ.
7.Энергожүйенiң қосалқы станциядан зауытқа дейiнгі арақашықтық 9,7км.
Кесте Д.41 - Зауыттың электр жүктемелері.
№
Жоспар бойынша
Цех аттары
Қондырылған
қуат, кВт
1
Басты кеуде
4600
2
Цехтың шығыры
3400
3
Моторлы цех
1600
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
2000
3100
5
Ұсталық цех
3200
6
Тәжірибиелік цех
1400
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
300
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
2400
2880
9
Қойма және дүкен
100
10
Қысаң газдың қоймасы
240
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
120
3600
12
Қойма және май регенерациясы
240
13
Химикат қоймасы
100
14
Паровоз депосы
130
15
Асхана
110
16
Зауыт басқару
70
17
Кіріп шығу жері
10
18
Орталық зауыт зерханасы
250
19
Гараж
120
20
Ремонтты-механикалы цехы
816
Сурет Д.41-41 нұсқа бойынша кәсіпорынның генжоспары
Қосымша А(міндетті)
РМЦ бойынша бастапқы деректер
А.1 кесте - механикалық - жөндеу цехтың бастапқы деректері бойынша тапсырма
№
Цехтың
жоспары бойынша
Цех бөлімінің (орны) мен өндірістік жабдық атауы
Моделі немесе типі
Орнатылған қуат бірліктері кВт
Саны нұсқа
1
2
3
4
8
1 Механикалық бөлім
1
Тоқарлы - бұрама жасайтын білдек
165
28,0
28,0
2
Үстел үсті бұрғылайтын білдек
НС-12б
0,6
2,4
3
Тік бұрғылайтын білдек
2А150
7,13
21,39
4
Қашағыш білдегіш
7А420
3,8
3,8
5
Көлеңкелі жоңғыш білдек
2620А
18,95
18,95
6
Көлеңкелі фрезелік білдек
6М82Г
8,7
17,4
7
Әмбебап фрезелік білдек
6М80
3,4
10,2
8
Көлденең сүрлегіш білдек
7Б35
4,5
13,5
9
Координатты жоңғыш білдек
2А-430
2,25
4,5
10
Көшірмелі фрезелік білдек
6441Б
3,5
3,5
11
Жазык ажарлағыш білдек
С-541
2,8
8,4
12
Ішкі ажарлағыш білдек
3225БП
7,53
15,06
13
Дөңгелек ажарлағыш білдек
3Б151
9,59
19,18
14
Тісті фрезелік білдек
5321
10,55
1055
15
Үстел үсті бұранда кескіш білдек
ВС-11
0,6
0,6
16
Электрлік там
Тэ-0,5
0,85
3,4
17
Электрлі көпір құрамы
5Т
24,2
24,2
18
Желдеткіш
-
1,7
1,7
19
Желдеткіш
-
4,5
13,5
2Электрлі жөндеу бөлімі
20
Кептіргіш электрлік шкаф
-
6,0
6,0
21
Дәнекерлеу трансформаторлары
ОС-50,5
5,0Ква
5,0
22
Баланстау білдек
ДБ-4
1,7
1,7
23
Қарапайым көп қабатты катушка орамына арналған жартылай автомат
ПР-160
1,0
2
24
Орамды білдек
ТТ-20
2,8
8,4
25
Екі жақты қайрайтын білдек
333А
1,7
1,7
26
Дәнекерлеуге арналған ванна
-
2,8
2,8
27
Сыдыры ажарлағыш білдек
3382
2,8
2,8
28
Токарно - винорезный станок
1К62
11,13
22,26
29
Вертикально - свермильный станок
2Б118
1,7
3,4
30
Электрлік таль
Тэ-0,5
0,83
1,66
31
Желдеткіш
-
2,8
5,6
3Галваникалық аумақ
33
Түрлендіргішті агрегат
АНД
19,0
19,0
34
Желдеткіш
-
2,8
5,6
35
Обдирочно - шлифовальный станок
3382
2,8
5,6
4 Даярланатын бөлім
36
Дискілі арадан кесілген білдек
8Б66
8,83
8,83
37
Гильотинды қайшы
Н-475
7,0
7,0
38
Гидровикалық қысу
ПВ-474
4,5
9
39
Механикалық қол ара
872А
1,7
1,7
40
Фриказионды қысу
ФА-122
4,5
4,5
41
Тік бұрғылайтын білдек
2А125
2,8
8,4
42
Сыдыры - қайрайтын білдек
3М634
2,8
2,8
43
Желдеткіш
-
4,5
13,5
44
Электрлік аспалы кран бөрене
-
7,3
14,6
5 Дәнекерлеу бөлімі
45
Трансформатор сварочный
ТСД-1000
83кВА
166
46
Дәнекерлеуді түрлендіруші
ПСД-300
14
14
47
Нүктелі элетрдәнекерлеуші машина
МТМ-50М
50кВА
50
48
Дәнекерлеу агрегаты
САМ
32
32
49
Кран бөрене
-
5,3
5,3
6 Темір соғатын жылулық бөлме
50
Псевматикалық соғу балтасы
МА-4А
55,0
55,0
51
Кедергісі камералы электрпеші
Электропечь сопортивления камирная
Г-30
30
90
52
Желдеткіш
-
2,8
11,2
53
Электрлік аспалы таль
0,57
0,85
0,85
54
Кран - бөрене
-
7,3
7,3
7 Аспаптық үлестірмелі қойма, материалдар қоймасы, тұрмыстық бөлме
816
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
5
1 Өнеркәсіптік кәсіпорынның сипаттамалары
6
2 Электрлік жүктемелерді анықтау және реактивтік қуатты өтемдеу
8
2.1 РМЦ электрлік жүктемелерін есептеу
9
2.2 Кәсіпорын бойынша электрлік жүктемелерді есептеу
17
2.3 Реактивтік қуатты өтемдеу
21
3 Электрлік жүктемелердің картограммасы
24
3.1 Картограммалық жүктемелерді құрастыру
24
3.2 Электрлік жүктемелердің центрін анықтау
25
4 БТҚС орналасу орнын таңдау
26
5 Рационал кернеуді анықтау
27
5.1 БТҚС күштік трансформаторларының саны мен қуатын анықтау
27
5.2 Қоректендіруші желінің қимасын таңдау
29
5.3 Рационал кернеуді таңдаудың экономикалық есебі
32
6 Ішкі электрлік жабдықтауды есептеу
34
6.1(6 10) кВ тарату бөлімдерін таңдау
35
6.2Цех комплекттік трансформаторлық қосалқы стнацияларын таңдау
36
6.3Тарату жүйесінің өткізгіштерінің қимасы мен маркаларын таңдау
39
7 Ішкі цех торабын есептеу
43
7.1Қысқа тұйықталу тоқтарын есептеу
43
8 Негізгі жоғары вольттік электрлік жабдықтарды таңдау және есептеу
43
Қорытынды
46
Қолданылған әдебиеттер тізімі
47
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы тағы да басқа пайдалы қазбаларға бай, ал оларды игеру үшін өте көп электр энергеясы қажет.
Қазақстан өзінің жер қойнауының байлығымен әйгілі, оның байлығы аумағының геологиялық құрылысы мен даму ерекшеліктеріне байланысты. Тау түзілу кезінде, магмалық жыныстар енгенде және шөгінді жыныстар метаморфталғанда, кен, түрлі минералдар пайда болады.
Республика экономиканың отын-энергетикалық қорының қажеттiгiн анықтау кезiнде өнеркәсiптiң түрлi салалары мен әлеуметтік аяда қуат үнемдейтiн 100-ге жуық технология мен шаралар ескерiлдi.
Қазақстан өзендерiнiң су энергетика әлеуетi 200 млрд. кВтсағ, ал пайдалануға экономикалық тиiмдi су-энергия қоры 23 -- 27 млрд. кВтсағ деп бағаланды. Қазiргi кезде гидравликалық энергияның экономикалық әлеуетiн пайдаға асыру деңгейi небәрi 20 %-ды құрайды.
2000 жылдың алғашқы жартысында республикада 27,4 млрд. кВтсағ электр қуаты тұтынылған, мұның өзi 1999 жылдың осы кезеңiмен салыстырғанда 7,2%-ға көп. Электр қуатын өндiру мен тұтыну көлемiнiң өсуi негiзiнен Батыс және Солтүстік аймақтарда (Павлодар-Екiбастұз өңiрiнде) байқалды. Қазақстанның Оңтүстік аймағында (Алматы, Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Қызылорда облыстары) жеткiлiктi бастапқы энергетикалық қор жоқ болғандықтан оның электр энергетикасы тасып әкелiнетiн көмiрге, сырттан әкелiнетiн газ бен мазутке негiзделген.
Ұлттық экономиканың өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымындағы маңызды сала әрі өнеркәсіптің басқа салаларын дамытудың басты базасы - бұл Энергетика. Президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан жолы - 2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ атты жолдауында: Біз энергетиканың дәстүрлі түрлерін дамытатын боламыз. Жылу-электр стансаларынан шығатын қалдықтарды тазарту жөніндегі ізденістер мен жаңалықтарға, өндіріс пен тұрмыста жаңа технологиялар арқылы жаппай электр қуатын барлық жерде үнемдеуге қолдау көрсету қажет. Таяуда Еуроодақтың ірі компанияларының алғашқы ондығы Еуроодақтың әйгілі жасыл экономика тұжырымдамасы негізінде қабылданған энергетикалық стратегиясына қарсылығын жариялады. Жасыл экономика бағдарламасымен жұмыс жүргізе отырып, біз осы қателікті ескеруіміз керек - дейді.
1 Өнеркәсіптік кәсіпорынның сипаттамасы
Тораптардың құрылысын және олардың орындалуының әдісін таңдау, бастапқы мәліметтерді таңдау, өндіріс ерекшелігін, басты жоспардың талаптарын және қоршаған ортаның талаптарын зерттеу негізінде жүргізіледі.
Тораптың құрылымдық ерекшелігін таңдау барысында анықтаушы факторлар ретінде келесі болып табылады:
қондырғының жауапкершілік дәрежесі және электрлік жабдықтау категориясы;
қорек көзінен тұтынушыға дейінгі ара-қашықтық;
жүктеменің орналасуы.
Жобалау барысында құрылыс нормалары мен ережелерінің (СНиП) өртке қарсы талаптарына сәйкес құрылыс материалдары мен ғимараттар мен құрылыстардың құрылымының тұтану дәрежесін анықтау: жанбайтын, қиын жанатын, жанатын.
Торап құрылымының таңдалуына ықпал ететін бөлімдердегі жағдайлар ауаның температурасымен, агрессивті газдар мен шаңның болуымен, жарылыстардың немесе өрт қауіптілігінің пайда болу мүмкіндігімен анықталады.
Ауа температурасы бойынша бөлмелер екі классқа бөлінеді: қалыпты және ыстық. Қалыпты ортасы бар бөлмелерде температура ұзақ түрде +30оС артық болмауы тиіс, ал ыстық бөлмелерде ол ұзақ түрде бұл температурадан асып түседі.
Ортаның ылғалдылығы бойынша бөлмелер төрт классқа бөлінеді: құрғақ, ылғалды, шикі және өте шикі. Класс қатыстық ылғалдылықтың мәні бойынша анықталады.
Шаң орта деп, өндірістің жағдайларына байланысты шаң-тозаңның сымдарға отыруы, электржабдықтардың ұзақ қалыпты жұмысын қиындатып машиналар мен аппараттардың ішіне енуі мөлшерінде бөлінуін айтады. Құрылымдар бұл жағдайда шаң өтпейтін құрылымға ие болуы тиіс.
Химиялық активтік орталардың құрамына өткізгіштерге, оқшауламаларға және оларды ұстап тұратын құрылымдарға зиянды әсер етеді, немесе қоршаған заттарда қосылыстар түрінде жатады, оларға жоюшы агрессивтік газдар мен булар жатады.
Химиялық активтік орталар үшін жабдықтар мен материалдар өндірістің технологиялық үрдісінде қолданылатын нақты қосылыстарды ескере отырып таңдалуы тиіс. Химиялық жағынан активті құралдардың әсерінен қорғаудың ең тимді әдістерінің бірі - бұл максималдық мүмкін болатын және экономикалық жағынан тиімді аумақтық электржабдықтардың химиялық заттардың бөліну көзінен алыс орналасуы.
Өндірісте қауіптілікті, өрт пен жарылыстарды туындатататын бірқатар заттар қолданылады. Өрт, жарылыс және қондырғының жойылуына әкеп соғатын қызған беттер, ұшқындар мен ашық от өндірістері өртке қауіпті және жарылысқа қауіпті деп топтастырылады.
Өртке қауіпті деп, жанғыш заттар қолданылатын бөлмелердегі немесе ашық ауадағы орталарды айтады.
Жарылысқа қауіпті деп, технологиялық үрдіс жағдайы бойынша жанғыш газдардың немесе ауамен, оттегімен немесе басқа негіздермен булардың жарылысқа қауіпті қоспалары қалыптаса алатын орталарды айтады. Жарылысқа қауіпті орталарға ауада зарядталған бөлшектер мен талшықтар түрінде түрлі жанғыш қоспалардың түрлі шоғырларынан өртке қауіпті шоғырдың пайда болуын жатқызады.
Өнеркәсіптік электрқондырғыларды жобалау барысында бір бөлме жоғарыда аталған бірнеше класстарға бір мезгілде жатқызылуы мүмкін. Мәслене, химиялық активтік ортасы бар бөлме бір жағынан ылғал болуы мүмкін. Бұл жағдайларда электртехникалық қондырғы берілген бөлмеде барлық класстардың орталарында жұмыстың сенімділік жағдайын қанағаттандыруы тиіс.
Электрэнергиямен қамтамасыз ету жағдайына байланысты электрлік жабдықтаудың сенімділігі бойынша электрқабылдағыштардың категориялары [8]:
I - автоматты резервті іске қосу арқылы екі тәуелсіз қорек көздерінен электрэнергиямен қамтамасыз ету;
II - екі тәуелсіз қорек көздерінен электрэнергиямен қамтамасыз ету. Үзіліс резервтік қоректі қолмен іске қосуға жұмсалатын уақытқа жіберіледі;
III - бір қорек көзінен электрэнергиямен қамтамасыз ету. Үзіліс 24 сағатқа мүмкін.
Жобаланатын өнеркәсіптік кәсіпорын қоршаған орта мен цехтардың сипаттамасына ие болуы тиіс. 1-кестеге сәйкес электрлік жүктемелердің ведомості құрастырылады.
Жоспар бойынша.№
Цехтардың атауы
Орнатылған қуаты, кВт
Бөлімшелердің сипаттамаларымен тұтынушы категориясы
Тұтану дәрежесі
Ылғалдылық дәрежесі
Өртке қауіптілік жарылысқа қауіптілік деңгейі
Белсенді химиялық ортаның деңгейі
Тұтынушы категориясы
1
Басты кеуде
580
5900
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
2
Цехтың шығыры
260
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
3
Моторлы цех
310
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
400
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
5
Ұсталық цех
1030
II
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
6
Тәжірибиелік цех
530
I
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
3
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
40
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
3
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
60
II
ылғал
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
9
Қойма және дүкен
80
I
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
1
10
Қысаң газдың қоймасы
30
II
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
250
II
ылғал
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
12
Қойма және май регенерациясы
220
II
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
13
Химикат қоймасы
720
I
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
1
14
Паровоз депосы
50
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
3
15
Асхана
680
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
16
Зауыт басқару
810
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
17
Кіріп шығу жері
580
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
18
Орталық зауыт зерханасы
240
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
19
Гараж
10
II
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
20
Ремонтты-механикалы цехы
10
I
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
3
2. Электрлік жүктемелерді анықтау және реактивтік қуатты өтемдеу
Электрлік жабдықтау жүйесін жобалаудың бірінші сатысы - бұл электрлік жүктемелерді анықтау болып табылады. Электрлік жүктемелердің мәні бойынша электржабдықтау жүйесінің электржабдықтары таңдалады және тексеріледі, қуат пен электрэнергияның шығындары анықталады. Күтілетін жүктемелерді дұрыс бағалауға байланысты электржабыдқтауға жұмсалатын капиталдық шығындар, пайдалану шығындары, электржабыдқтардың жұмыс сенімділігі тәуелді [1].
Жүктемелерді есептеудің нәтижелері қалған жобалау үшін бастапқы материал болып табылады. Электрлік жүктемелер келесі элеткрқабылдағыштар тобы үшін анықталады: 1000 В дейін (жарықтандыру және күштік) және 1000 В жоғары.
Есептік жүктеме кернеудің барлық деңгейлерінде элеткржабдықтау жүйесінің элементтерін таңдау үшін пайдаланылады, яғни электрқабылдағыштар мен олардың топтары үшін, цехтар үшін немесе толық кәсіпорын үшін, өткізгіштердің қимасын, трансформаторларды, электрэнергияны қабылдау бөлімін, коммутациондық аппараттарды, өлшеуіш трансформаторларды және т.б. таңдау үшін қажет.
Механикалық жөндеу цехының есептік жүктемесі ретке келтірілген диаграммалардың әдісімен, қалған цехтардың жүктемесі - сұраныс коэффициентінің әдісімен, ал жарықтандыру - қуат әдісімен анықталады.
2.1 Цех жүктемесін есептеу
Әрбір электрқабылдағыш (ЭҚ) үшін қуат коэффициенті соsφ мен активтік қуатты пайдалану коэффициенті Кпайд анықтамалық әдебиет бойынша анықталады. Кейін ең жүктелген ауысым бойынша орташа жүктеме анықталады.
Рорт = ; (1)
Qорт = Рорт · tgφ ; (2)
Электрқабылдағыштарды 10-12 бірлік етіп, тарату шкафына қосу үшін біріктіреді. Әрбір ТШ үшін барлық электрқабылдағыштар екі топқа бөлінеді:
1 топ - жүктеме графигі жуықтап алғанда тұрақты электрқабылдағыштар, бұлар үшін максимум коэффициенті Км 1-ге тең, онда Рр= Рорт, Qp=Qорт. Бұл топқа сорғылар, вентиляторлар, жылыту пештері және т.б. жатады.
2 топ - жүктемелер графигі айнымалы электрқабылдағыштар. Есептеу 2-кестесінде қорытынды жолда бір топ үшін жүргізіледі.
3 графасында берілген түйін бойынша айнымалы жүктемемен жұмыс жасайтын электрқабылдағыштардың мөлшері анықталады.
4 графасында ең кіші және ең үлкен электрқабылдағыштың қуаты көрсетіледі.
5 графасында жүктемесі қысқа мерзімдік электрқабылдағыштардың қосынды қуаты анықталады.
6 графасында күштік жинақтау модулі анықталады, 3-тен үлкен немесе 3-тен кіші екені көрсетіледі:
. (3)
9 графасында электрқабылдағыштардың қосынды орташа активтік қуаты анықталады.
10 графасында электрқабылдағыштардың қосынды орташа реактивтік қуаты анықталады.
7 графасында берілген топ бойынша пайдалану коэффициенті анықталады:
Kпайд=PортPном. (4)
11 графасында электрқабылдағыштардың эффективті саны nэф келесі жағдайлар бойынша анықталады:
а) электрқабылдағыштардың жалпы саны n 3-тен кіші болса, онда nэф анықталмайды, ал
, (5)
Мұнда, tgφ =QортPорт
nЭФ келесі жағдайлар бойынша таңдалады:
б) n 5; kи 0,2; m 3,
; (6)
Электрлік жүктемелерді есептеуді 4 кестеге енгізеді.
в) n 5; kи 0,2; m 3,
nЭФ = n; (7)
г) n 5; kи 0,2; m 3, nЭФ - анықталмайды, есептік қуаты kЗ - жүктеме коэффициенті бойынша, 0,75 тең - қайта қысқа мерзімдік режимде келесіге тең:
Ресеп = kЗ · ΣРн; (8)
Qесеп = Ресеп · tg φ (9)
д) n 5; kи 0,2; m 3, РН != соnst ,
. (10)
е) n 5; kи 0,2; m 3, РН != соnst ,
nЭФ = ·n. (11)
=f(n;P) - [2] кестесі бойынша таңдалады.
- топ электрқабылдағыштарының қатыстық саны, олардың әрқайсысының қуаты ең үлкен электрқабылдағыштың қуатының жартысынан кем болмауы тиіс.
, (12)
мұнда - n1 ең үлкен электрқабылдағыштардың қатыстық қуаты.
Максимум коэффициенті kmax кестесі бойынша анықталады. Есептік максималдық жүктемелер анықталады.
Ресеп = · Pорт; (13)
мұнда - реактивтік қуатқа арналған максимум коэффициенті, nЭ10, = 1,1 қалған жағдайларда = 1
Qесеп = · Qорт; (14)
; (15)
. (16)
мұнда Uн - номиналдық кернеу, 0,38 кВ тең.
3-кесте. Максимум коэффициенті
nэф
Пайдалану коэффициенті kmax при kи
0,1
0,15
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
4
3,43
3,11
2,64
2,14
1,87
1,65
1,46
1,29
1,14
1,05
5
3,23
2,87
2,42
2,0
1,76
1,57
1,41
1,26
1,12
1,04
6
3,04
2,64
2,24
1,88
1,66
1,51
1,37
1,23
1,1
1,04
7
2,88
2,48
2,1
1,8
1,58
1,45
1,33
1,21
1,09
1,04
8
2,72
2,31
1,99
1,72
1,52
1,4
1,3
1,2
1,08
1,04
9
2,56
2,2
1,9
1,65
1,47
1,37
1,28
1,18
1,08
1,03
10
2,42
2,1
1,84
1,6
1,43
1,34
1,26
1,16
1,07
1,03
12
2,24
1,96
1,75
1,52
1,36
1,28
1,23
1,15
1,07
1,03
16
1,99
1,77
1,61
1,41
1,28
1,23
1,18
1,12
1,07
1,03
20
1,84
1,65
1,5
1,34
1,24
1,2
1,15
1,11
1,06
1,03
25
1,71
1,55
1,4
1,28
1,21
1,17
1,14
1,1
1,06
1,03
30
1,62
1,46
1,34
1,24
1,19
1,16
1,13
1,1
1,05
1,03
40
1,5
1,37
1,27
1,19
1,15
1,13
1,12
1,09
1,05
1,02
50
1,4
1,3
1,23
1,16
1,14
1,11
1,1
1,08
1,04
1,02
60
1,32
1,25
1,19
1,14
1,12
1,11
1,09
1,07
1,03
1,02
100
1,21
1,17
1,12
1,1
1,08
1,08
1,07
1,05
1,02
1,02
140
1,17
1,15
1,11
1,08
1,06
1,06
1,06
1,05
1,02
1,02
200
1,15
1,12
1,09
1,07
1,05
1,05
1,05
1,04
1,01
1,01
Кесте 4 - Электрлік жүктемелердің есебі.
№
Жоспар бо-ша
Цех аттары
Қондырылған
Қуат, кВт
Kc
cosφ
tgφ
Pp
Qp
Sp
Трансформатор атауы
Трансформатор
1
Басты кеуде
4600
0,9
0,1
1,3
4140
414
4160
ТМ
2х400
Kз=0,52
2
Цехтың шығыры
3400
3060
306
3075
ТМ
2х2500
Kз=0,61
3
Моторлы цех
1600
1440
144
1447
ТМ
2х2500
Kз=0,57
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
2000
3100
1800
2790
180
279
1809
2804
ТМ
ТМ
2х1600
2х2500
Kз=0,50
5
Ұсталық цех
3200
2280
288
2894
ТМ
2х2500
Kз=0,56
6
Тәжірибиелік цех
1400
1260
126
1266
ТМН
2х1000
Kз=0,56
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
300
270
27
271
ТМ
1х400
Kз=0,63
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
2400
2880
2160
1728
216
172,8
2171
1736
ТМ
ТМ
2х1600
2х1600
Kз=0,67
Kз=0,68
9
Қойма және дүкен
100
90
9
90
1х630
2х2500
Kз=0,49
Kз=0,65
10
Қысаң газдың қоймасы
240
144
14,4
149
ТМ
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
120
3600
72
3240
7,2
324
72
3256
ТМ
12
Қойма және май регенерациясы
240
216
21,6
217
2х1000
Kз=0,46
13
Химикат қоймасы
100
90
9
90
14
Паровоз депосы
130
117
11,7
117
15
Асхана
110
99
9,9
99
16
Зауыт басқару
70
63
6,3
63
17
Кіріп шығу жері
10
9
0,9
9
ТМН
18
Орталық зауыт зерханасы
250
225
22,5
226
19
Гараж
120
108
10,8
108
20
Ремонтты-механикалы цехы
816
734
73,4
738
ТМ
2х630
Kз=0,53
2.2 Кәсіпорын бойынша электрлік жүктемелерді есептеу
Жүйенің кәсіпорын бойынша есептік күштік жүктемесі сұраныс коэффициентінің әдісімен келесі теңдеулер бойынша жүргізіледі:
; Ркүш = Рорн ∙кс (17)
; Qкүш= Ркүш ∙ tgφ (18)
мұнда :Ркүш - есептік күштік активтік қуат, кВт;
Qкүш - есептік күштік реактивтік қуат, кВар;
Рорн = Рном - орнатылған немесе номиналдық қуат, кВт.
kс - сұраныс коэффициенті (есептік қуаттың орнатылған қуатқа қатынасы, цехтар бойынша өндірістің түріне байланысты анықталады.
Есептеулердің нәтижелері 5-кестесіне енгізілуі тиіс.
Цехтың жарықтандыру жүктемесін меншікті қуат әдісімен анықтайды.
Р ц.жарық.i =Рменш. ·Fцех i, (19)
мұнда: Р ц.жарық.i - i - ші цехтың жарықтандыру жүктемесінің қуаты, кВт;
Р менш. - жарықтандырудың меншікті қуаты, цехтың ауданы мен шамдардың түріне байланысты меншікті қуат мәндерінің кестесі кВтм2 бойынша анықталады (қоршаған ортаның жағдайларына байланысты есептеулер үшін жарықтандырғыштардың түрлері;
Fцехi - i - ші цехтың ауданы, м2.
Цехтар бойынша есептік қуатты есептеулердің нәтижелері
Q ц.жарық.i = Р ц.жарық.i ·tgφ
Қыздыру шамдары cosφ = 1, ал люминесценттік және газоразрядтық шамдар - cosφ = 0,9 ие болатынын ескеру қажет.
Цехтар бойынша есептік қуат анықталады:
Ресеп.ц. = Р есеп.күш +Р ц.жарық.;(20)
Qесеп.ц. =Q есеп.күш +Q ц.жарық.;(21)
. (22)
Есептеулер нәтижелері 5 - кестеге енгізіледі.
Жарықтандыру жүктемесінің қуатын есептеу барысында кәсіпорынның аумағындағы жарықтандыруды ескермеуге болмайды.
Сыртқы жарықтандырудың жарықтандыру жүктемесі меншікті қуаттар әдісімен есептеледі
Рсырт. = Рменш.Fсырт., , (23)
мұнда: Рнаруж. - сыртқы жарықтандырудың жарықтандыру жүктемесінің қуаты, кВт;
Руд. - жарықтандырудың меншікті қуаты = (0,1 -0,15) кВтм2 ;
Fнаруж. - сыртқы жарықтандыру орнатылған кәсіпорын аумағының ауданы, м2.
Fсырт. = Fжалпы - , (24)
мұнда: Fжалпы - басты жоспар бойынша кәсіпорынның жалпы ауданы, м2;
- цехтардың жалпы ауданы, кВт.
Ресеп = ΣРесеп.ц. +Рсырт; (25)
Qесеп = ΣQесеп.ц +Qсырт; (26)
. (27)
Кесте 5 - Цехтар бойынша есептік қуатты есептеулердің нәтижелері
№
Цех аттары
Қондырылған
Қуат, кВт
Kc
cosφ
tgφ
Pсил кВт
Qсил,
кВт
Fцеха
Pосв.ц,
кВт
Qосв.ц
кВт
Pр.ц.
кВт
Qр.цкВт
Sр.ц
кВт
1
Басты кеуде
4600
0,9
0,1
1,3
4140
5382
12920
6440
8372
10580
6219
12272
2
Цехтың шығыры
3400
3060
3978
3754
1877
2440
4937
6418
8097
3
Моторлы цех
1600
1440
1872
4505
2253
2929
3693
4801
6057
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
2000
3100
1800
2790
2340
3627
6238
3119
4055
7709
8645
11582
5
Ұсталық цех
3200
2880
3744
4158
2079
2703
4959
4014
6380
6
Тәжірибиелік цех
1400
1260
1638
1560
780
920
2040
2558
327
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
300
270
351
1040
520
676
790
1027
797
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
2400
2880
2160
1728
2808
2246
639
320
416
4208
4952
689
9
Қойма және дүкен
100
90
117
1502
751
976
841
1093
848
10
Қысаң газдың қоймасы
240
144
187
462
231
300
375
487
615
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
120
3600
72
3256
94
4233
231
116
151
3444
4478
564
12
Қойма және май регенерациясы
240
217
282
347
174
226
391
508
641
13
Химикат қоймасы
100
90
117
462
231
300
321
417
526
14
Паровоз депосы
130
117
152
288
173
225
290
377
476
15
Асхана
110
99
129
1040
520
676
619
805
1015
16
Зауыт басқару
70
63
82
1213
607
789
670
871
1099
17
Кіріп шығу жері
10
9
12
346
173
225
234
237
333
18
Орталық зауыт зерханасы
250
226
294
1213
607
789
833
1083
1366
19
Гараж
120
108
140
462
231
300
339
440
555
20
Ремонтты-механикалы цехы
816
738
959
2080
1040
135
842
1094
849
2.3 Реактивтік қуатты өтемдеу
Кәсіпорынның қуат коэффициенті келесі теңдеумен анықталады:
. (28)
Егер қуаттың есептік коэффициенті энергиялық жүйемен тапсырылғаннан 0,95 кіші болса, онда реактивтік қуаттың өтемделуін жүргізу қажет.
Реактивтік қуатты өтемдеу және өтемдеуші құрылғыларды (ӨҚ) орнату бірнеше түрлі тізбектер үшін қолданылуы мүмкін:
- реактивтік қуат балансының шарты бойынша реактивтік қуатты өтемдеу үшін;
- торапта электрэнергия шығындарын төмендету үшін:
- кернеуді реттеу үшін ӨҚ пайдаланудың барлық жағдайларында техникалық режимдік талаптардың шектеулерін ескеру қажет:
- жүктеме түйіндерінде қуат резерві қажет;
- қорек көзінің шиналарында қарастырылатын реактивтік қуатты білу қажет;
- кернеудің ауытқуын;
- электрлік тораптардың өткізу қабілетін.
6 және 0.4 кВ шиналарына қосылған электрқабылдағыштар болғанда екі кернеудің КҚ (конденсациялық ) орнату тиімді.
КҚ есептік қуаты анықталады.
Qку = Qесеп - Qg , (29)
мұнда :Qg - өтемдеуден соң реактивтік қуат, кВар (директивтік).
Qg = Ресеп·tgφg , (30)
мұнда tgφg - нормирленген қуат коэффциенті бойынша директивтік коэффициент.
Кейін статикалық конденсаторлар, олардың түрі мен мөлшері, және КУ қуаты таңдалады.
Электрлік жүктемелерді есептеу барысында БТҚС (басты төмендеткіш қосалқы станция) орнатылған цех трансформаторлары мен трансформаторлардақуат шығынын ескеру қажет.
ΔРТ = 0,02·Sесеп (31)
ΔQТ= 0,1·Sесеп(32)
(33)
Әр цехтың есептік қуаты келесі теңдеулермен анықталады:
Ресеп = Ресеп.ц. +ΔРТ ; (34)
; (35)
Реактивтік қуаттың біршама мөлшерін өндірген кеде қосымша кернеу шығындары пайда болады, сондықтан қажет орнатылатын өтемдеуші құрылғылардың жеткіліктігі пайда болады. Бұл үшін БТҚС цех трансформаторлары трансформаторларының өтемдеуші құрылғыларымен қуат шығынының орташа өлшенген шамасы анықталады:
cosφ= , (36)
Есептеулердің нәтижелері 6-кестеге енгізіледі.
Кесте 6 - Реактивтік қуатты өтемдеуі ескерілген есептік жүктеме
№
Цех аттары
Pр.ц,
кВт
Qр.ц,
кВАр
Qку.р,
кВАр
КУ түрі және саны
Qку,
кВАр
Sр, кВА
∆PТ,
кВт
∆QТ,
кВАр
Pр,
кВт
Qр,
кВАр
S'р,
кВт
1
Басты кеуде
10580
6219
4043
11326
2176
2176
44
218
10306
22
102
2
Цехтың шығыры
4937
6418
1629
5199
4789
4789
96
479
4885
48
70
3
Моторлы цех
3693
4801
1219
3889
3582
358
72
358
3654
36
61
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
7709
8645
1167
7797
7478
747
150
748
7628
75
88
5
Ұсталық цех
4959
4014
796
5022
3218
321
64
322
4874
32
70
6
Тәжірибиелік цех
2040
2558
579
2121
1979
197
40
198
2019
20
45
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
790
1027
577
978
450
450
9
45
459
5
22
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
4208
4952
870
4297
4082
408
82
408
4164
41
65
9
Қойма және дүкен
841
1093
277
885
816
816
16
82
832
8
29
10
Қысаң газдың қоймасы
375
487
123
395
364
364
7
36
371
4
19
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
3444
4478
1137
3627
3341
334
67
334
3408
33
59
12
Қойма және май регенерациясы
391
508
129
412
379
379
8
38
387
4
20
13
Химикат қоймасы
321
417
106
338
311
311
6
31
317
3
18
14
Паровоз депосы
290
377
96
305
281
281
6
28
287
3
17
15
Асхана
619
805
205
652
600
600
12
60
612
6
25
16
Зауыт басқару
670
871
221
705
650
650
13
65
663
7
26
17
Кіріп шығу жері
234
237
10
234
227
227
5
28
232
3
15
18
Орталық зауыт зерханасы
833
1083
700
1088
383
383
8
38
816
4
29
19
Гараж
339
440
111
357
329
329
7
33
336
3
18
20
Ремонтты-механикалы цехы
109
1094
278
299
816
816
16
82
832
8
29
3 Электрлік жүктемелердің картограммалары
Өнеркәсіптік элеткржабдықтау жүйесін жобалау барысында шешілетін есептер өздерінің мазмұны мен күрделілігі бойынша түрліше болып келеді.
Қазіргі электржабдықтау жүйелерін жобалау барысында бұл мәселелерді шешу күрделі болып келеді. Бұл жобалаушыларға бұл есептерді шешу барысында көлемі үнемі ұлғайып отыратын үлкен мәліметтер мөлшерімен жұмыс жасауға тура келеді. Ең біріншіден, электрқабылдағыштардың артқан санына байланысты. Мәліметтердің үлкен көлемі мен оның үнемі артып отыруы жобалық практикаға есептеуіш техникасының кеңінен енгізілуіне алып келді, яғни жобалауға басқа түрлі әдістерді талап етті.
Бүгінгі таңда материалдардың жеткілікті мөлшері бар, олар аталған мәселелерді есептеуіш машиналардың көмегімен шешу үшін жүктемелердің таралу құрылымын және электрэнергия қабылдағыштарының өзара орналасу геометриясын талдауға және сипаттауға арналған. Объекттің аумағы бойынша жүктемелердің таралу сипаты жөнінде бірінші мәліметті жүктемелер картограммасының көмегімен алады.
3.1 Картограммалық жүктемелерді құрастыру;
Жүктемелер картограммасы деп, электрэнергия қабылдағыштарының жүктемелерінің таралуының орташа қарқындылығының суреті көрсетілген. Жүктемелер картограммасы цехтарда электрқабылдағыштардың орналасу жоспарында, сондай-ақ, өнеркәсіптік кәсіпорынның басты жоспарында құрастырылады. Егер картограмма өнеркәсіптік кәсіпорынның басты жоспарында құрылса, онда электрэнергия қабылдағыштары ретінде цехтың өздері қарастырылады.
Активтік жүктемелердің картограммасы қосалқы станциялар мен тарату бөлімдерінің үнемді орналасу орнын таңдау үшін қажет.
Жүктемелердің таралуының орташа қарқындылығының геометриялық көріністері түрлі әдістермен орындалады. Ең қарапайымы шеңберлердің көмегімен жүктемелердің таралу қарқындылық дәрежесін көрсетуге негізделген. Шеңбердің радиусы есептік қуаттың Рр шеңбердің ауданына тең шартына сәйкес таңдалады жәнек табылады:
, (37)
мұнда:Ri - шеңбердің радиусы, мм;
m - масштабы, кВтмм2;
PI = 3,14, - тұрақты шама, онда
. (38)
Әр шеңбер секторларға бөлінуі мүмкін. Картограмма жүктемелердің мәндері жөнінде ғана емес, олардың құрылымы жөнінде мәлімет береді. Электрэнергия қабылдағыштарының жарықтандыру жүктемесі (цехтардың, толық өнеркәсіптік кәсіпорынның) картограммада шеңбердің картограммалары ретінде көрсетіледі. Сектордың бұрышы келесі теңдеумен есептеледі:
, (39)
мұнда Pжарық i - i - ші цехтың жарықтандыру жүктемесінің активтік қуаты, кВт.
3.2 Электрлік жүктемелердің центрін анықтау
Электрлік жүктемелердің центрінің түсінігі өнеркәсіптік кәсіпорындарды электржабдықтау теориясына жүйенің материалдық нүктелерінің ауырлық центрі секілді енгізілген. Жүктемелердің таралуын зерттеуге байланысты қабылдағыштар тобында бұл түсінік басқа негізге ие болды.
Электрқабылдағыштар тобының электрлік жүктемелер центрі ЭЖЦ деп, жүктемелердің таралу көрсеткіштері ең кшкентай боалтын x0; y0 координаттары бар нүкте болып табылады.
Жүктемелрдің таралуының көрсеткіштері мен электрлік жүктемелердің центрі қабылдағыштар тобы жүктемелерінің өзара қарапайым сипаттамалары болып табылады.
ЭЖЦ анықтау барысында келесі теңдеулер қолданылады:
(40)
(41)
Жүктемелердің таралуының көрсеткіштері мен электрлік жүктемелердің центрі қабылдағыштар тобы жүктемелерінің өзара қарапайым сипаттамалары болып табылады
7-кесте. Электрлік жүктемелер центрін есептеу нәтижелері
№
Цех атауы
Ресеп, кВт
Ржарық, кВт
Цехтар бойынша ЭЖЦ
Ri, мм
Ресеп.ixi, кВт·см
Ресеп.iyi, кВт·см
α, ᵒ
xi,см
yi,см
1
Басты кеуде
560
95
0,26
0,72
11,67
88,9
246,19
16
2
Цехтың шығыры
270
168,3
0,81
0,7
66,44
8981,25
7761,57
19
3
Моторлы цех
350
85,43
0,81
0,7
58,73
7017,75
6064,72
16
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
410
55,2
0,28
0,23
5,88
24,36
20,01
36,6
5
Ұсталық цех
1230
148,5
0,91
0,22
19,38
858,88
207,64
9,1
6
Тәжірибиелік цех
530
106
1,63
1,65
17,85
1304,85
1320,86
7,6
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
60
42
2,17
1,65
12,78
890,83
677,36
5,9
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
60
140,3
1,67
1,46
7,95
265,03
231,7
50,9
9
Қойма және дүкен
80
94,4
1,67
1,27
24,23
2462,67
1872,81
9,7
10
Қысаң газдың қоймасы
30
13,2
2,18
1,17
10,38
590,19
316,75
18
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
260
60
2,18
1,17
29,04
4619,4
2479,22
16
12
Қойма және май регенерациясы
210
192
1,75
1,04
13,15
759,69
370,1
15,8
13
Химикат қоймасы
720
142,1
1,63
0,76
7,91
256,50
550,63
15,6
14
Паровоз депосы
50
135,2
2,28
0,75
14,02
1115,24
303,67
10,5
15
Асхана
180
95
0,26
0,72
11,67
88,9
246,19
16
16
Зауыт басқару
320
168,3
0,81
0,7
66,44
8981,25
7761,57
19
17
Кіріп шығу жері
250
85,43
0,81
0,7
58,73
7017,75
6064,72
16
18
Орталық зауыт зерханасы
130
55,2
0,28
0,23
5,88
24,36
20,01
36,6
19
Гараж
180
148,5
0,91
0,22
19,38
858,88
207,64
9,1
20
Ремонтты-механикалы цехы
240
106
1,63
1,65
17,85
1304,85
1320,86
7,6
4. БТҚС орналасу орнын таңдау
Оптимизациялаудың кез-келген есебін қою зерттеуге қажет математикалық құралдарына тәуелді болып табылады. Электрэнергия қабылдау бөлімдер орнын таңдау үшін оптимизациялаудың екі көрсеткіші болады, бұл таралу көрсеткіштері, бұл электржабдықтау жүйелерінің құрылысы мен пайдаланылуының шығындарының азаюына әкеп соғады және электрлік жүктемелердің центрі.
Есептің бүтін функциясы координаттары анықталған ЭЖЦ (электрлік жүктемелердің центрі) ең кіші мәнін анықтайды. Яғни, ЭЖЦ орналасқан электрлік энергия қабылдағыштар жүктемелерінің қорек көзіне қатысты таралуы ең кіші болып табылады. Бұл жағдайда БТҚС ЭЖЦ орналасуы шығындары бойынша ең қолайлы болып табылады.
Барлық жағдайларда электрэнергиясын қабылдау бөлімдерін электрлік жүктемелердің центрінде орнату мүмкін болмайды. ЭТЖ салу жолында орналасқан құрылыстардың (ғимараттар, цехтар) болғандығынан электр тасымалдау желілерін БТҚС апара алмау мүмкіндігі болып табылады. БТҚС орналасуын құрылысқа және электржабдықтау жүйелерін пайдалануға жұмсалатын минималдық шығындар шарты негізінде электрлік жүктемелердің центріне жақын қорек жүйесінің жағына қарай таңдау қажет.
5. Рационал кернеуді таңдау
Электржабдықтау жүйесін жобалау барысында маңызды сұрақтың бірі - бұл сұлба үшін рационалдық кернеулерді таңдау болып табылады, себебі олардың мәндері электртасымалдау желілерінің және ұосалқы станциялар мен тораптардың таңдалатын электржабдықтарының көрсеткіштерін, яғни, капиталдық салымдардың өлшемдерін, түсті металдың шығынын, электрэнергия шығындарын және пайдалану шығындарын анықтайды. Рационал кернеу жөнінде мәселені шешкенде жалпы жағдайда минималдық шығындар болатын стандартсыз кернеуді анықтау қажет. Кернеуді біле отырып, нақты жағдай үшін үнемді стандарттық кернеуді таңдап алуға болады.
, (42)
мұндағы : U-стандартсыз кернеу, кВ;
S- есептік қуат, МВа;
ℓ - желінің ұзындығы, км.
Жасалған есептеулерге сәйкес номиналдық кернеулердің қатарынан мәндері бойынша жақын екі стандарттық кернеу қабылданады.
Кернеудің таңдалу дұрыстығы таңдалатын қуатқа, қоректендліруші желінің ұзындығына байланысты рационал кернеуді жуықтап анықтау үшін номограмма бойынша тексеріледі, сондай-ақ, берілген қуаттың электржабдықталуына келтірілген шығындардың салыстырмалы диаграммаларының техникалық-экономикалық көрсеткіштеріне негізделеді.
Кернеудің толық таңдалуы кернеудің екі нұсқасын техникалық-экономикалық жағынан салыстырған соң жасалады.
Бұдан басқа, цехтарда және БТҚС трансформаторының төменгі жағында негіздеме беру қажет.
5.1 БТҚС күштік трансформаторларының санын және қуатын таңдау
БТҚС трансформаторлардың саны элеткржабдықтау сенімділігінің талаптарымен анықталады. БТҚС трансформаторларының қуаты апаттық режимде шекті асқын жүктемелік қабілетті ескере отырып анықталады, сондай-ақ, резервтеу қажеттілігімен, даму келешегімен, экономикалық жүктелудің коэффициентінің шамасымен анықталады.
БТҚС трансформаторларының номиналдық қуатын таңдау барысында оның жүйелік асқын жүктемелерге қабілетін ескереді, яғни бір трансформатор апаттық режимде шекті асқын 40% жүктемеде бес тәуліктен аспайтындай етіп, әр тәулік сайын алты сағаттай жұмыс жасайтындай етіп таңдайды.
Трансформаторлардың есептік қуаты келесі теңдеумен анықталады:
Sт.р = (43)
Sт.р =
мұнда :S.тр - трансформатордың есептік қуаты, кВа;
SрБТҚ - есептік қуаты, кВа;
Kж - жүктелу коэффициенті 1,4-ке тең (мұндай асқын жүктеме бастапқы жүктеме коэффифиценті 0,93 аспайтын жағдайда тек 5 тәуліктің ішінде болуы мүмкін, жүктеме максимумының ұзақтық мерзімі тәулігіне алты сағаттан аспайды).
Таңдалған трансформаторларды қалыпты және апаттық режимде жүктелу коэффициенті мен жүктелудің экономикалық коэффициенті бойынша келесі теңдеулер бойынша тексереді:
- қалыпты режим
, (44)
мұнда kз - жұмыстық режимдегі жүктелу коэффициенті.
Трансформатордың жүктелу коэффициенті тұтынушыларды электржабдықтаудың сенімділік категориясына тәуелді: 1 және 2 ктаегориялар үшін:
, (45)
мұнда : kзэ - жүктелудің экономикалық коэффициенті;
ΔРбж - бос жүріс қуатының шығындары, кВт;
ΔРқт - қысқа тұйықталудың қуат шығындары, кВт;
kпп - реактивтік қуатты тасымалдау барысында шығындардың арту коэффициенті, = (0,02 - 0,13), БТҚС энергиялық жүйеден орналасу қашықтығына байланысты;
ΔQбж, ΔQқт - бос жүріс пен қысқа тұйықталулар барысында трансформаторлардың реактивтік қуаттары;
ΔQбж=0,01 · Iбж · Sном, кВт; (46)
ΔQқт = 0,01 · Uқт · Sном , кВт, (47)
мұнда: Iбж - бос жүріс тоғы, %;
Uқт - қысқа тұйықталудың кернеуі, %.
Трансформаторлардың біреуі апаттық сөндірілген жағдайда сенімділік бойынша III категориялы тұтынушылардың сөндірілу мүмкіндігін ескере отырып, асқын жүктемелік қабілеті бойынша тексеру қажет:
kn= Sp Sтн 1,4. (48)
8-кесте. Таңдалған трансформатордың көрсеткіштері
Трансформатор түрі
Sтн, кВа
UвнUнн
кВ
Қуат шығындары
Uқт,
%
Iқт,
%
kз
kзэ
Құны, kо, тенге
Pбж, кВт
Pқт, кВт
Qбж, кВт
Qқт, кВт
ТДЦ-80000110
80000
115
85
310
480
8800
11
0,6
0,53
0,33
5685000
ТДЦ-125000110
125000
115
120
400
688
13125
10,5
0,55
0,34
0,33
1400000
Таңдалған трансформаторлардың техникалық мәліметтері мен тексеріс есептеулерінің нәтижелері 7- кестесіне енгізіледі.
kзkзэ трансформаторлардың дұрыс жүктелу шарты орындалса, трансформатор дұрыс таңдалған.
5.2 Қоректендіруші желінің қимасын таңдау
Қорек көздерінен БТҚС дейін электрэнергияны тасымалдау ауа желілерінің көмегімен жүзеге асырылады. Қимасы және маркасы техникалық және экономикалық жағдайлар бойынша таңдалады.
Қималардың таңдалуына ықпал ететін техникалық факторлар:
жұмыстық (есептік) тоқпен бөлінген ұзақ жылудың әсерінен қызуы;
ҚТ тоғымен жылуының қысқа мерзімде бөлінуінен қызуы;
ауа электр тасымалдау желісінің кабельдер немесе сымдарының желілерінде қалыпты режимде және апаттық режимде оларда өтетін тоқтардың әсерінен болатын кернеудің түсуі;
механикалық беріктігі - механикалық жүктемеге тұрақтылығы (өздік масса, көк тайғақ, жел);
корона - қолданылтаын кернеуге, сымның қимасына және қоршаған ортаға тәуелді болатын факторлар;
экономикалық факторлар.
Ауа және кабель желілерінде ықпалы мен факторлардың ескерілуі біркелкі емес.
Ауа желісінің экономикалық жаағынан үнемді қимасын Jэ тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша жүргізген жөн. Jэ шамасы сымның материалы мен жүктеме максимумын пайдалану сағаттар санына тәуелді. Таңдалған стандарттық рационал кернеуі үшін қоректендіруші электртасымалдау желісінің қимасы келесі тәртіппен анықталады:
Ауа желісінің экономикалық тығыздығы анықталады:
, (49)
мұнда :Iесеп - есептік тоқ, А;
JЭ - тоқтың экономикалық тығыздығы, Амм2.
FЭ=6,21,1=5,6
, А (50)
мұнда :Sесеп - өтемделуі ескерілген есептік қуат, кВА
uт - тораптың кернеуі, кВ.
Анықтамалық және техникалық мәліметтер бойынша стандарттық қима 9- кестеге жазылады.
9 - кесте. Таңдалған сымның техникалық мәліметтері
№
Сымның маркасы
Қимасы,
мм2
Кедергілер 100 км, Ом
Шекті тоқ жүктемесі, А
Активтік +200С r0, Ом100км
Индуктивтік +200С х0, Ом100км
1
АС-70
70
0,46
0,4
265
2
АС-35
35
0,92
0,08
170
№
Сымның маркасы
Қимасы,
мм2
Кедергілер 100 км, Ом
Шекті тоқ жүктемесі, А
Активтік +200С r0, Ом100км
Индуктивтік +200С х0, Ом100км
1
АС-70
70
0,46
0,4
180
2
АС-35
35
0,92
0,08
320
3
АС-70
70
0,46
0,4
250
4
АС-35
35
0,92
0,08
130
5
АС-70
70
0,46
0,4
180
6
АС-35
35
0,92
0,08
240
7
АС-70
70
0,46
0,4
30
8
АС-35
35
0,92
0,08
80
9
АС-70
70
0,46
0,4
290
10
АС-35
35
0,92
0,08
100
11
АС-70
70
0,46
0,4
580
12
АС-35
35
0,92
0,08
1420
13
АС-70
70
0,46
0,4
580
14
АС-35
35
0,92
0,08
160
15
АС-70
70
0,46
0,4
30
16
АС-35
35
0,92
0,08
130
17
АС-70
70
0,46
0,4
80
18
АС-35
35
0,92
0,08
160
19
АС-70
70
0,46
0,4
230
20
АС-35
35
0,92
0,08
100
Таңдалған сым келесі шарттармен тексеріледі:
қалыпты режимде қыздыру бойынша:
Iшек Iесеп. (51)
апаттық режимде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
№41 ТАПСЫРМА
Тақырыбы: Металлургиялық зауытының электр жүйесі
1.Зауыттың басты жоспары.
2.Зауыттардың электрлік жүктемесі туралы мәлімет.
3. Электр жүгінің жөндеу-механикалы цехтағы
4. Нәрді электр жүйесінiң қосалқы станциялары екі үш орамды трансформатор 4000кВА алымдылығының бас-басы тағайындалып, бірінші кернеу 110 кВ және екінші - 35,20,10 және 6 кВ.
5.Жүйе алымдылығы 1200 МВА, реактивті жүйенің қарсылығы жақта 110 кВ, жүйе жүйенің алымдылығы, 0,1.
6.Электрэнергия құны 0,35теңгекВт∙сағ.
7.Энергожүйенiң қосалқы станциядан зауытқа дейiнгі арақашықтық 9,7км.
Кесте Д.41 - Зауыттың электр жүктемелері.
№
Жоспар бойынша
Цех аттары
Қондырылған
қуат, кВт
1
Басты кеуде
4600
2
Цехтың шығыры
3400
3
Моторлы цех
1600
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
2000
3100
5
Ұсталық цех
3200
6
Тәжірибиелік цех
1400
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
300
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
2400
2880
9
Қойма және дүкен
100
10
Қысаң газдың қоймасы
240
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
120
3600
12
Қойма және май регенерациясы
240
13
Химикат қоймасы
100
14
Паровоз депосы
130
15
Асхана
110
16
Зауыт басқару
70
17
Кіріп шығу жері
10
18
Орталық зауыт зерханасы
250
19
Гараж
120
20
Ремонтты-механикалы цехы
816
Сурет Д.41-41 нұсқа бойынша кәсіпорынның генжоспары
Қосымша А(міндетті)
РМЦ бойынша бастапқы деректер
А.1 кесте - механикалық - жөндеу цехтың бастапқы деректері бойынша тапсырма
№
Цехтың
жоспары бойынша
Цех бөлімінің (орны) мен өндірістік жабдық атауы
Моделі немесе типі
Орнатылған қуат бірліктері кВт
Саны нұсқа
1
2
3
4
8
1 Механикалық бөлім
1
Тоқарлы - бұрама жасайтын білдек
165
28,0
28,0
2
Үстел үсті бұрғылайтын білдек
НС-12б
0,6
2,4
3
Тік бұрғылайтын білдек
2А150
7,13
21,39
4
Қашағыш білдегіш
7А420
3,8
3,8
5
Көлеңкелі жоңғыш білдек
2620А
18,95
18,95
6
Көлеңкелі фрезелік білдек
6М82Г
8,7
17,4
7
Әмбебап фрезелік білдек
6М80
3,4
10,2
8
Көлденең сүрлегіш білдек
7Б35
4,5
13,5
9
Координатты жоңғыш білдек
2А-430
2,25
4,5
10
Көшірмелі фрезелік білдек
6441Б
3,5
3,5
11
Жазык ажарлағыш білдек
С-541
2,8
8,4
12
Ішкі ажарлағыш білдек
3225БП
7,53
15,06
13
Дөңгелек ажарлағыш білдек
3Б151
9,59
19,18
14
Тісті фрезелік білдек
5321
10,55
1055
15
Үстел үсті бұранда кескіш білдек
ВС-11
0,6
0,6
16
Электрлік там
Тэ-0,5
0,85
3,4
17
Электрлі көпір құрамы
5Т
24,2
24,2
18
Желдеткіш
-
1,7
1,7
19
Желдеткіш
-
4,5
13,5
2Электрлі жөндеу бөлімі
20
Кептіргіш электрлік шкаф
-
6,0
6,0
21
Дәнекерлеу трансформаторлары
ОС-50,5
5,0Ква
5,0
22
Баланстау білдек
ДБ-4
1,7
1,7
23
Қарапайым көп қабатты катушка орамына арналған жартылай автомат
ПР-160
1,0
2
24
Орамды білдек
ТТ-20
2,8
8,4
25
Екі жақты қайрайтын білдек
333А
1,7
1,7
26
Дәнекерлеуге арналған ванна
-
2,8
2,8
27
Сыдыры ажарлағыш білдек
3382
2,8
2,8
28
Токарно - винорезный станок
1К62
11,13
22,26
29
Вертикально - свермильный станок
2Б118
1,7
3,4
30
Электрлік таль
Тэ-0,5
0,83
1,66
31
Желдеткіш
-
2,8
5,6
3Галваникалық аумақ
33
Түрлендіргішті агрегат
АНД
19,0
19,0
34
Желдеткіш
-
2,8
5,6
35
Обдирочно - шлифовальный станок
3382
2,8
5,6
4 Даярланатын бөлім
36
Дискілі арадан кесілген білдек
8Б66
8,83
8,83
37
Гильотинды қайшы
Н-475
7,0
7,0
38
Гидровикалық қысу
ПВ-474
4,5
9
39
Механикалық қол ара
872А
1,7
1,7
40
Фриказионды қысу
ФА-122
4,5
4,5
41
Тік бұрғылайтын білдек
2А125
2,8
8,4
42
Сыдыры - қайрайтын білдек
3М634
2,8
2,8
43
Желдеткіш
-
4,5
13,5
44
Электрлік аспалы кран бөрене
-
7,3
14,6
5 Дәнекерлеу бөлімі
45
Трансформатор сварочный
ТСД-1000
83кВА
166
46
Дәнекерлеуді түрлендіруші
ПСД-300
14
14
47
Нүктелі элетрдәнекерлеуші машина
МТМ-50М
50кВА
50
48
Дәнекерлеу агрегаты
САМ
32
32
49
Кран бөрене
-
5,3
5,3
6 Темір соғатын жылулық бөлме
50
Псевматикалық соғу балтасы
МА-4А
55,0
55,0
51
Кедергісі камералы электрпеші
Электропечь сопортивления камирная
Г-30
30
90
52
Желдеткіш
-
2,8
11,2
53
Электрлік аспалы таль
0,57
0,85
0,85
54
Кран - бөрене
-
7,3
7,3
7 Аспаптық үлестірмелі қойма, материалдар қоймасы, тұрмыстық бөлме
816
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
5
1 Өнеркәсіптік кәсіпорынның сипаттамалары
6
2 Электрлік жүктемелерді анықтау және реактивтік қуатты өтемдеу
8
2.1 РМЦ электрлік жүктемелерін есептеу
9
2.2 Кәсіпорын бойынша электрлік жүктемелерді есептеу
17
2.3 Реактивтік қуатты өтемдеу
21
3 Электрлік жүктемелердің картограммасы
24
3.1 Картограммалық жүктемелерді құрастыру
24
3.2 Электрлік жүктемелердің центрін анықтау
25
4 БТҚС орналасу орнын таңдау
26
5 Рационал кернеуді анықтау
27
5.1 БТҚС күштік трансформаторларының саны мен қуатын анықтау
27
5.2 Қоректендіруші желінің қимасын таңдау
29
5.3 Рационал кернеуді таңдаудың экономикалық есебі
32
6 Ішкі электрлік жабдықтауды есептеу
34
6.1(6 10) кВ тарату бөлімдерін таңдау
35
6.2Цех комплекттік трансформаторлық қосалқы стнацияларын таңдау
36
6.3Тарату жүйесінің өткізгіштерінің қимасы мен маркаларын таңдау
39
7 Ішкі цех торабын есептеу
43
7.1Қысқа тұйықталу тоқтарын есептеу
43
8 Негізгі жоғары вольттік электрлік жабдықтарды таңдау және есептеу
43
Қорытынды
46
Қолданылған әдебиеттер тізімі
47
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы тағы да басқа пайдалы қазбаларға бай, ал оларды игеру үшін өте көп электр энергеясы қажет.
Қазақстан өзінің жер қойнауының байлығымен әйгілі, оның байлығы аумағының геологиялық құрылысы мен даму ерекшеліктеріне байланысты. Тау түзілу кезінде, магмалық жыныстар енгенде және шөгінді жыныстар метаморфталғанда, кен, түрлі минералдар пайда болады.
Республика экономиканың отын-энергетикалық қорының қажеттiгiн анықтау кезiнде өнеркәсiптiң түрлi салалары мен әлеуметтік аяда қуат үнемдейтiн 100-ге жуық технология мен шаралар ескерiлдi.
Қазақстан өзендерiнiң су энергетика әлеуетi 200 млрд. кВтсағ, ал пайдалануға экономикалық тиiмдi су-энергия қоры 23 -- 27 млрд. кВтсағ деп бағаланды. Қазiргi кезде гидравликалық энергияның экономикалық әлеуетiн пайдаға асыру деңгейi небәрi 20 %-ды құрайды.
2000 жылдың алғашқы жартысында республикада 27,4 млрд. кВтсағ электр қуаты тұтынылған, мұның өзi 1999 жылдың осы кезеңiмен салыстырғанда 7,2%-ға көп. Электр қуатын өндiру мен тұтыну көлемiнiң өсуi негiзiнен Батыс және Солтүстік аймақтарда (Павлодар-Екiбастұз өңiрiнде) байқалды. Қазақстанның Оңтүстік аймағында (Алматы, Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Қызылорда облыстары) жеткiлiктi бастапқы энергетикалық қор жоқ болғандықтан оның электр энергетикасы тасып әкелiнетiн көмiрге, сырттан әкелiнетiн газ бен мазутке негiзделген.
Ұлттық экономиканың өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымындағы маңызды сала әрі өнеркәсіптің басқа салаларын дамытудың басты базасы - бұл Энергетика. Президентіміз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан жолы - 2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ атты жолдауында: Біз энергетиканың дәстүрлі түрлерін дамытатын боламыз. Жылу-электр стансаларынан шығатын қалдықтарды тазарту жөніндегі ізденістер мен жаңалықтарға, өндіріс пен тұрмыста жаңа технологиялар арқылы жаппай электр қуатын барлық жерде үнемдеуге қолдау көрсету қажет. Таяуда Еуроодақтың ірі компанияларының алғашқы ондығы Еуроодақтың әйгілі жасыл экономика тұжырымдамасы негізінде қабылданған энергетикалық стратегиясына қарсылығын жариялады. Жасыл экономика бағдарламасымен жұмыс жүргізе отырып, біз осы қателікті ескеруіміз керек - дейді.
1 Өнеркәсіптік кәсіпорынның сипаттамасы
Тораптардың құрылысын және олардың орындалуының әдісін таңдау, бастапқы мәліметтерді таңдау, өндіріс ерекшелігін, басты жоспардың талаптарын және қоршаған ортаның талаптарын зерттеу негізінде жүргізіледі.
Тораптың құрылымдық ерекшелігін таңдау барысында анықтаушы факторлар ретінде келесі болып табылады:
қондырғының жауапкершілік дәрежесі және электрлік жабдықтау категориясы;
қорек көзінен тұтынушыға дейінгі ара-қашықтық;
жүктеменің орналасуы.
Жобалау барысында құрылыс нормалары мен ережелерінің (СНиП) өртке қарсы талаптарына сәйкес құрылыс материалдары мен ғимараттар мен құрылыстардың құрылымының тұтану дәрежесін анықтау: жанбайтын, қиын жанатын, жанатын.
Торап құрылымының таңдалуына ықпал ететін бөлімдердегі жағдайлар ауаның температурасымен, агрессивті газдар мен шаңның болуымен, жарылыстардың немесе өрт қауіптілігінің пайда болу мүмкіндігімен анықталады.
Ауа температурасы бойынша бөлмелер екі классқа бөлінеді: қалыпты және ыстық. Қалыпты ортасы бар бөлмелерде температура ұзақ түрде +30оС артық болмауы тиіс, ал ыстық бөлмелерде ол ұзақ түрде бұл температурадан асып түседі.
Ортаның ылғалдылығы бойынша бөлмелер төрт классқа бөлінеді: құрғақ, ылғалды, шикі және өте шикі. Класс қатыстық ылғалдылықтың мәні бойынша анықталады.
Шаң орта деп, өндірістің жағдайларына байланысты шаң-тозаңның сымдарға отыруы, электржабдықтардың ұзақ қалыпты жұмысын қиындатып машиналар мен аппараттардың ішіне енуі мөлшерінде бөлінуін айтады. Құрылымдар бұл жағдайда шаң өтпейтін құрылымға ие болуы тиіс.
Химиялық активтік орталардың құрамына өткізгіштерге, оқшауламаларға және оларды ұстап тұратын құрылымдарға зиянды әсер етеді, немесе қоршаған заттарда қосылыстар түрінде жатады, оларға жоюшы агрессивтік газдар мен булар жатады.
Химиялық активтік орталар үшін жабдықтар мен материалдар өндірістің технологиялық үрдісінде қолданылатын нақты қосылыстарды ескере отырып таңдалуы тиіс. Химиялық жағынан активті құралдардың әсерінен қорғаудың ең тимді әдістерінің бірі - бұл максималдық мүмкін болатын және экономикалық жағынан тиімді аумақтық электржабдықтардың химиялық заттардың бөліну көзінен алыс орналасуы.
Өндірісте қауіптілікті, өрт пен жарылыстарды туындатататын бірқатар заттар қолданылады. Өрт, жарылыс және қондырғының жойылуына әкеп соғатын қызған беттер, ұшқындар мен ашық от өндірістері өртке қауіпті және жарылысқа қауіпті деп топтастырылады.
Өртке қауіпті деп, жанғыш заттар қолданылатын бөлмелердегі немесе ашық ауадағы орталарды айтады.
Жарылысқа қауіпті деп, технологиялық үрдіс жағдайы бойынша жанғыш газдардың немесе ауамен, оттегімен немесе басқа негіздермен булардың жарылысқа қауіпті қоспалары қалыптаса алатын орталарды айтады. Жарылысқа қауіпті орталарға ауада зарядталған бөлшектер мен талшықтар түрінде түрлі жанғыш қоспалардың түрлі шоғырларынан өртке қауіпті шоғырдың пайда болуын жатқызады.
Өнеркәсіптік электрқондырғыларды жобалау барысында бір бөлме жоғарыда аталған бірнеше класстарға бір мезгілде жатқызылуы мүмкін. Мәслене, химиялық активтік ортасы бар бөлме бір жағынан ылғал болуы мүмкін. Бұл жағдайларда электртехникалық қондырғы берілген бөлмеде барлық класстардың орталарында жұмыстың сенімділік жағдайын қанағаттандыруы тиіс.
Электрэнергиямен қамтамасыз ету жағдайына байланысты электрлік жабдықтаудың сенімділігі бойынша электрқабылдағыштардың категориялары [8]:
I - автоматты резервті іске қосу арқылы екі тәуелсіз қорек көздерінен электрэнергиямен қамтамасыз ету;
II - екі тәуелсіз қорек көздерінен электрэнергиямен қамтамасыз ету. Үзіліс резервтік қоректі қолмен іске қосуға жұмсалатын уақытқа жіберіледі;
III - бір қорек көзінен электрэнергиямен қамтамасыз ету. Үзіліс 24 сағатқа мүмкін.
Жобаланатын өнеркәсіптік кәсіпорын қоршаған орта мен цехтардың сипаттамасына ие болуы тиіс. 1-кестеге сәйкес электрлік жүктемелердің ведомості құрастырылады.
Жоспар бойынша.№
Цехтардың атауы
Орнатылған қуаты, кВт
Бөлімшелердің сипаттамаларымен тұтынушы категориясы
Тұтану дәрежесі
Ылғалдылық дәрежесі
Өртке қауіптілік жарылысқа қауіптілік деңгейі
Белсенді химиялық ортаның деңгейі
Тұтынушы категориясы
1
Басты кеуде
580
5900
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
2
Цехтың шығыры
260
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
3
Моторлы цех
310
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
400
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
5
Ұсталық цех
1030
II
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
6
Тәжірибиелік цех
530
I
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
3
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
40
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
3
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
60
II
ылғал
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
9
Қойма және дүкен
80
I
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
1
10
Қысаң газдың қоймасы
30
II
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
250
II
ылғал
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
12
Қойма және май регенерациясы
220
II
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
13
Химикат қоймасы
720
I
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
1
14
Паровоз депосы
50
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
3
15
Асхана
680
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
16
Зауыт басқару
810
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
17
Кіріп шығу жері
580
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
18
Орталық зауыт зерханасы
240
III
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
19
Гараж
10
II
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
2
20
Ремонтты-механикалы цехы
10
I
құрғақ
ДВ-Iб
химиялық аз белсенді
3
2. Электрлік жүктемелерді анықтау және реактивтік қуатты өтемдеу
Электрлік жабдықтау жүйесін жобалаудың бірінші сатысы - бұл электрлік жүктемелерді анықтау болып табылады. Электрлік жүктемелердің мәні бойынша электржабдықтау жүйесінің электржабдықтары таңдалады және тексеріледі, қуат пен электрэнергияның шығындары анықталады. Күтілетін жүктемелерді дұрыс бағалауға байланысты электржабыдқтауға жұмсалатын капиталдық шығындар, пайдалану шығындары, электржабыдқтардың жұмыс сенімділігі тәуелді [1].
Жүктемелерді есептеудің нәтижелері қалған жобалау үшін бастапқы материал болып табылады. Электрлік жүктемелер келесі элеткрқабылдағыштар тобы үшін анықталады: 1000 В дейін (жарықтандыру және күштік) және 1000 В жоғары.
Есептік жүктеме кернеудің барлық деңгейлерінде элеткржабдықтау жүйесінің элементтерін таңдау үшін пайдаланылады, яғни электрқабылдағыштар мен олардың топтары үшін, цехтар үшін немесе толық кәсіпорын үшін, өткізгіштердің қимасын, трансформаторларды, электрэнергияны қабылдау бөлімін, коммутациондық аппараттарды, өлшеуіш трансформаторларды және т.б. таңдау үшін қажет.
Механикалық жөндеу цехының есептік жүктемесі ретке келтірілген диаграммалардың әдісімен, қалған цехтардың жүктемесі - сұраныс коэффициентінің әдісімен, ал жарықтандыру - қуат әдісімен анықталады.
2.1 Цех жүктемесін есептеу
Әрбір электрқабылдағыш (ЭҚ) үшін қуат коэффициенті соsφ мен активтік қуатты пайдалану коэффициенті Кпайд анықтамалық әдебиет бойынша анықталады. Кейін ең жүктелген ауысым бойынша орташа жүктеме анықталады.
Рорт = ; (1)
Qорт = Рорт · tgφ ; (2)
Электрқабылдағыштарды 10-12 бірлік етіп, тарату шкафына қосу үшін біріктіреді. Әрбір ТШ үшін барлық электрқабылдағыштар екі топқа бөлінеді:
1 топ - жүктеме графигі жуықтап алғанда тұрақты электрқабылдағыштар, бұлар үшін максимум коэффициенті Км 1-ге тең, онда Рр= Рорт, Qp=Qорт. Бұл топқа сорғылар, вентиляторлар, жылыту пештері және т.б. жатады.
2 топ - жүктемелер графигі айнымалы электрқабылдағыштар. Есептеу 2-кестесінде қорытынды жолда бір топ үшін жүргізіледі.
3 графасында берілген түйін бойынша айнымалы жүктемемен жұмыс жасайтын электрқабылдағыштардың мөлшері анықталады.
4 графасында ең кіші және ең үлкен электрқабылдағыштың қуаты көрсетіледі.
5 графасында жүктемесі қысқа мерзімдік электрқабылдағыштардың қосынды қуаты анықталады.
6 графасында күштік жинақтау модулі анықталады, 3-тен үлкен немесе 3-тен кіші екені көрсетіледі:
. (3)
9 графасында электрқабылдағыштардың қосынды орташа активтік қуаты анықталады.
10 графасында электрқабылдағыштардың қосынды орташа реактивтік қуаты анықталады.
7 графасында берілген топ бойынша пайдалану коэффициенті анықталады:
Kпайд=PортPном. (4)
11 графасында электрқабылдағыштардың эффективті саны nэф келесі жағдайлар бойынша анықталады:
а) электрқабылдағыштардың жалпы саны n 3-тен кіші болса, онда nэф анықталмайды, ал
, (5)
Мұнда, tgφ =QортPорт
nЭФ келесі жағдайлар бойынша таңдалады:
б) n 5; kи 0,2; m 3,
; (6)
Электрлік жүктемелерді есептеуді 4 кестеге енгізеді.
в) n 5; kи 0,2; m 3,
nЭФ = n; (7)
г) n 5; kи 0,2; m 3, nЭФ - анықталмайды, есептік қуаты kЗ - жүктеме коэффициенті бойынша, 0,75 тең - қайта қысқа мерзімдік режимде келесіге тең:
Ресеп = kЗ · ΣРн; (8)
Qесеп = Ресеп · tg φ (9)
д) n 5; kи 0,2; m 3, РН != соnst ,
. (10)
е) n 5; kи 0,2; m 3, РН != соnst ,
nЭФ = ·n. (11)
=f(n;P) - [2] кестесі бойынша таңдалады.
- топ электрқабылдағыштарының қатыстық саны, олардың әрқайсысының қуаты ең үлкен электрқабылдағыштың қуатының жартысынан кем болмауы тиіс.
, (12)
мұнда - n1 ең үлкен электрқабылдағыштардың қатыстық қуаты.
Максимум коэффициенті kmax кестесі бойынша анықталады. Есептік максималдық жүктемелер анықталады.
Ресеп = · Pорт; (13)
мұнда - реактивтік қуатқа арналған максимум коэффициенті, nЭ10, = 1,1 қалған жағдайларда = 1
Qесеп = · Qорт; (14)
; (15)
. (16)
мұнда Uн - номиналдық кернеу, 0,38 кВ тең.
3-кесте. Максимум коэффициенті
nэф
Пайдалану коэффициенті kmax при kи
0,1
0,15
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
4
3,43
3,11
2,64
2,14
1,87
1,65
1,46
1,29
1,14
1,05
5
3,23
2,87
2,42
2,0
1,76
1,57
1,41
1,26
1,12
1,04
6
3,04
2,64
2,24
1,88
1,66
1,51
1,37
1,23
1,1
1,04
7
2,88
2,48
2,1
1,8
1,58
1,45
1,33
1,21
1,09
1,04
8
2,72
2,31
1,99
1,72
1,52
1,4
1,3
1,2
1,08
1,04
9
2,56
2,2
1,9
1,65
1,47
1,37
1,28
1,18
1,08
1,03
10
2,42
2,1
1,84
1,6
1,43
1,34
1,26
1,16
1,07
1,03
12
2,24
1,96
1,75
1,52
1,36
1,28
1,23
1,15
1,07
1,03
16
1,99
1,77
1,61
1,41
1,28
1,23
1,18
1,12
1,07
1,03
20
1,84
1,65
1,5
1,34
1,24
1,2
1,15
1,11
1,06
1,03
25
1,71
1,55
1,4
1,28
1,21
1,17
1,14
1,1
1,06
1,03
30
1,62
1,46
1,34
1,24
1,19
1,16
1,13
1,1
1,05
1,03
40
1,5
1,37
1,27
1,19
1,15
1,13
1,12
1,09
1,05
1,02
50
1,4
1,3
1,23
1,16
1,14
1,11
1,1
1,08
1,04
1,02
60
1,32
1,25
1,19
1,14
1,12
1,11
1,09
1,07
1,03
1,02
100
1,21
1,17
1,12
1,1
1,08
1,08
1,07
1,05
1,02
1,02
140
1,17
1,15
1,11
1,08
1,06
1,06
1,06
1,05
1,02
1,02
200
1,15
1,12
1,09
1,07
1,05
1,05
1,05
1,04
1,01
1,01
Кесте 4 - Электрлік жүктемелердің есебі.
№
Жоспар бо-ша
Цех аттары
Қондырылған
Қуат, кВт
Kc
cosφ
tgφ
Pp
Qp
Sp
Трансформатор атауы
Трансформатор
1
Басты кеуде
4600
0,9
0,1
1,3
4140
414
4160
ТМ
2х400
Kз=0,52
2
Цехтың шығыры
3400
3060
306
3075
ТМ
2х2500
Kз=0,61
3
Моторлы цех
1600
1440
144
1447
ТМ
2х2500
Kз=0,57
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
2000
3100
1800
2790
180
279
1809
2804
ТМ
ТМ
2х1600
2х2500
Kз=0,50
5
Ұсталық цех
3200
2280
288
2894
ТМ
2х2500
Kз=0,56
6
Тәжірибиелік цех
1400
1260
126
1266
ТМН
2х1000
Kз=0,56
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
300
270
27
271
ТМ
1х400
Kз=0,63
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
2400
2880
2160
1728
216
172,8
2171
1736
ТМ
ТМ
2х1600
2х1600
Kз=0,67
Kз=0,68
9
Қойма және дүкен
100
90
9
90
1х630
2х2500
Kз=0,49
Kз=0,65
10
Қысаң газдың қоймасы
240
144
14,4
149
ТМ
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
120
3600
72
3240
7,2
324
72
3256
ТМ
12
Қойма және май регенерациясы
240
216
21,6
217
2х1000
Kз=0,46
13
Химикат қоймасы
100
90
9
90
14
Паровоз депосы
130
117
11,7
117
15
Асхана
110
99
9,9
99
16
Зауыт басқару
70
63
6,3
63
17
Кіріп шығу жері
10
9
0,9
9
ТМН
18
Орталық зауыт зерханасы
250
225
22,5
226
19
Гараж
120
108
10,8
108
20
Ремонтты-механикалы цехы
816
734
73,4
738
ТМ
2х630
Kз=0,53
2.2 Кәсіпорын бойынша электрлік жүктемелерді есептеу
Жүйенің кәсіпорын бойынша есептік күштік жүктемесі сұраныс коэффициентінің әдісімен келесі теңдеулер бойынша жүргізіледі:
; Ркүш = Рорн ∙кс (17)
; Qкүш= Ркүш ∙ tgφ (18)
мұнда :Ркүш - есептік күштік активтік қуат, кВт;
Qкүш - есептік күштік реактивтік қуат, кВар;
Рорн = Рном - орнатылған немесе номиналдық қуат, кВт.
kс - сұраныс коэффициенті (есептік қуаттың орнатылған қуатқа қатынасы, цехтар бойынша өндірістің түріне байланысты анықталады.
Есептеулердің нәтижелері 5-кестесіне енгізілуі тиіс.
Цехтың жарықтандыру жүктемесін меншікті қуат әдісімен анықтайды.
Р ц.жарық.i =Рменш. ·Fцех i, (19)
мұнда: Р ц.жарық.i - i - ші цехтың жарықтандыру жүктемесінің қуаты, кВт;
Р менш. - жарықтандырудың меншікті қуаты, цехтың ауданы мен шамдардың түріне байланысты меншікті қуат мәндерінің кестесі кВтм2 бойынша анықталады (қоршаған ортаның жағдайларына байланысты есептеулер үшін жарықтандырғыштардың түрлері;
Fцехi - i - ші цехтың ауданы, м2.
Цехтар бойынша есептік қуатты есептеулердің нәтижелері
Q ц.жарық.i = Р ц.жарық.i ·tgφ
Қыздыру шамдары cosφ = 1, ал люминесценттік және газоразрядтық шамдар - cosφ = 0,9 ие болатынын ескеру қажет.
Цехтар бойынша есептік қуат анықталады:
Ресеп.ц. = Р есеп.күш +Р ц.жарық.;(20)
Qесеп.ц. =Q есеп.күш +Q ц.жарық.;(21)
. (22)
Есептеулер нәтижелері 5 - кестеге енгізіледі.
Жарықтандыру жүктемесінің қуатын есептеу барысында кәсіпорынның аумағындағы жарықтандыруды ескермеуге болмайды.
Сыртқы жарықтандырудың жарықтандыру жүктемесі меншікті қуаттар әдісімен есептеледі
Рсырт. = Рменш.Fсырт., , (23)
мұнда: Рнаруж. - сыртқы жарықтандырудың жарықтандыру жүктемесінің қуаты, кВт;
Руд. - жарықтандырудың меншікті қуаты = (0,1 -0,15) кВтм2 ;
Fнаруж. - сыртқы жарықтандыру орнатылған кәсіпорын аумағының ауданы, м2.
Fсырт. = Fжалпы - , (24)
мұнда: Fжалпы - басты жоспар бойынша кәсіпорынның жалпы ауданы, м2;
- цехтардың жалпы ауданы, кВт.
Ресеп = ΣРесеп.ц. +Рсырт; (25)
Qесеп = ΣQесеп.ц +Qсырт; (26)
. (27)
Кесте 5 - Цехтар бойынша есептік қуатты есептеулердің нәтижелері
№
Цех аттары
Қондырылған
Қуат, кВт
Kc
cosφ
tgφ
Pсил кВт
Qсил,
кВт
Fцеха
Pосв.ц,
кВт
Qосв.ц
кВт
Pр.ц.
кВт
Qр.цкВт
Sр.ц
кВт
1
Басты кеуде
4600
0,9
0,1
1,3
4140
5382
12920
6440
8372
10580
6219
12272
2
Цехтың шығыры
3400
3060
3978
3754
1877
2440
4937
6418
8097
3
Моторлы цех
1600
1440
1872
4505
2253
2929
3693
4801
6057
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
2000
3100
1800
2790
2340
3627
6238
3119
4055
7709
8645
11582
5
Ұсталық цех
3200
2880
3744
4158
2079
2703
4959
4014
6380
6
Тәжірибиелік цех
1400
1260
1638
1560
780
920
2040
2558
327
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
300
270
351
1040
520
676
790
1027
797
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
2400
2880
2160
1728
2808
2246
639
320
416
4208
4952
689
9
Қойма және дүкен
100
90
117
1502
751
976
841
1093
848
10
Қысаң газдың қоймасы
240
144
187
462
231
300
375
487
615
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
120
3600
72
3256
94
4233
231
116
151
3444
4478
564
12
Қойма және май регенерациясы
240
217
282
347
174
226
391
508
641
13
Химикат қоймасы
100
90
117
462
231
300
321
417
526
14
Паровоз депосы
130
117
152
288
173
225
290
377
476
15
Асхана
110
99
129
1040
520
676
619
805
1015
16
Зауыт басқару
70
63
82
1213
607
789
670
871
1099
17
Кіріп шығу жері
10
9
12
346
173
225
234
237
333
18
Орталық зауыт зерханасы
250
226
294
1213
607
789
833
1083
1366
19
Гараж
120
108
140
462
231
300
339
440
555
20
Ремонтты-механикалы цехы
816
738
959
2080
1040
135
842
1094
849
2.3 Реактивтік қуатты өтемдеу
Кәсіпорынның қуат коэффициенті келесі теңдеумен анықталады:
. (28)
Егер қуаттың есептік коэффициенті энергиялық жүйемен тапсырылғаннан 0,95 кіші болса, онда реактивтік қуаттың өтемделуін жүргізу қажет.
Реактивтік қуатты өтемдеу және өтемдеуші құрылғыларды (ӨҚ) орнату бірнеше түрлі тізбектер үшін қолданылуы мүмкін:
- реактивтік қуат балансының шарты бойынша реактивтік қуатты өтемдеу үшін;
- торапта электрэнергия шығындарын төмендету үшін:
- кернеуді реттеу үшін ӨҚ пайдаланудың барлық жағдайларында техникалық режимдік талаптардың шектеулерін ескеру қажет:
- жүктеме түйіндерінде қуат резерві қажет;
- қорек көзінің шиналарында қарастырылатын реактивтік қуатты білу қажет;
- кернеудің ауытқуын;
- электрлік тораптардың өткізу қабілетін.
6 және 0.4 кВ шиналарына қосылған электрқабылдағыштар болғанда екі кернеудің КҚ (конденсациялық ) орнату тиімді.
КҚ есептік қуаты анықталады.
Qку = Qесеп - Qg , (29)
мұнда :Qg - өтемдеуден соң реактивтік қуат, кВар (директивтік).
Qg = Ресеп·tgφg , (30)
мұнда tgφg - нормирленген қуат коэффциенті бойынша директивтік коэффициент.
Кейін статикалық конденсаторлар, олардың түрі мен мөлшері, және КУ қуаты таңдалады.
Электрлік жүктемелерді есептеу барысында БТҚС (басты төмендеткіш қосалқы станция) орнатылған цех трансформаторлары мен трансформаторлардақуат шығынын ескеру қажет.
ΔРТ = 0,02·Sесеп (31)
ΔQТ= 0,1·Sесеп(32)
(33)
Әр цехтың есептік қуаты келесі теңдеулермен анықталады:
Ресеп = Ресеп.ц. +ΔРТ ; (34)
; (35)
Реактивтік қуаттың біршама мөлшерін өндірген кеде қосымша кернеу шығындары пайда болады, сондықтан қажет орнатылатын өтемдеуші құрылғылардың жеткіліктігі пайда болады. Бұл үшін БТҚС цех трансформаторлары трансформаторларының өтемдеуші құрылғыларымен қуат шығынының орташа өлшенген шамасы анықталады:
cosφ= , (36)
Есептеулердің нәтижелері 6-кестеге енгізіледі.
Кесте 6 - Реактивтік қуатты өтемдеуі ескерілген есептік жүктеме
№
Цех аттары
Pр.ц,
кВт
Qр.ц,
кВАр
Qку.р,
кВАр
КУ түрі және саны
Qку,
кВАр
Sр, кВА
∆PТ,
кВт
∆QТ,
кВАр
Pр,
кВт
Qр,
кВАр
S'р,
кВт
1
Басты кеуде
10580
6219
4043
11326
2176
2176
44
218
10306
22
102
2
Цехтың шығыры
4937
6418
1629
5199
4789
4789
96
479
4885
48
70
3
Моторлы цех
3693
4801
1219
3889
3582
358
72
358
3654
36
61
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
7709
8645
1167
7797
7478
747
150
748
7628
75
88
5
Ұсталық цех
4959
4014
796
5022
3218
321
64
322
4874
32
70
6
Тәжірибиелік цех
2040
2558
579
2121
1979
197
40
198
2019
20
45
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
790
1027
577
978
450
450
9
45
459
5
22
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
4208
4952
870
4297
4082
408
82
408
4164
41
65
9
Қойма және дүкен
841
1093
277
885
816
816
16
82
832
8
29
10
Қысаң газдың қоймасы
375
487
123
395
364
364
7
36
371
4
19
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
3444
4478
1137
3627
3341
334
67
334
3408
33
59
12
Қойма және май регенерациясы
391
508
129
412
379
379
8
38
387
4
20
13
Химикат қоймасы
321
417
106
338
311
311
6
31
317
3
18
14
Паровоз депосы
290
377
96
305
281
281
6
28
287
3
17
15
Асхана
619
805
205
652
600
600
12
60
612
6
25
16
Зауыт басқару
670
871
221
705
650
650
13
65
663
7
26
17
Кіріп шығу жері
234
237
10
234
227
227
5
28
232
3
15
18
Орталық зауыт зерханасы
833
1083
700
1088
383
383
8
38
816
4
29
19
Гараж
339
440
111
357
329
329
7
33
336
3
18
20
Ремонтты-механикалы цехы
109
1094
278
299
816
816
16
82
832
8
29
3 Электрлік жүктемелердің картограммалары
Өнеркәсіптік элеткржабдықтау жүйесін жобалау барысында шешілетін есептер өздерінің мазмұны мен күрделілігі бойынша түрліше болып келеді.
Қазіргі электржабдықтау жүйелерін жобалау барысында бұл мәселелерді шешу күрделі болып келеді. Бұл жобалаушыларға бұл есептерді шешу барысында көлемі үнемі ұлғайып отыратын үлкен мәліметтер мөлшерімен жұмыс жасауға тура келеді. Ең біріншіден, электрқабылдағыштардың артқан санына байланысты. Мәліметтердің үлкен көлемі мен оның үнемі артып отыруы жобалық практикаға есептеуіш техникасының кеңінен енгізілуіне алып келді, яғни жобалауға басқа түрлі әдістерді талап етті.
Бүгінгі таңда материалдардың жеткілікті мөлшері бар, олар аталған мәселелерді есептеуіш машиналардың көмегімен шешу үшін жүктемелердің таралу құрылымын және электрэнергия қабылдағыштарының өзара орналасу геометриясын талдауға және сипаттауға арналған. Объекттің аумағы бойынша жүктемелердің таралу сипаты жөнінде бірінші мәліметті жүктемелер картограммасының көмегімен алады.
3.1 Картограммалық жүктемелерді құрастыру;
Жүктемелер картограммасы деп, электрэнергия қабылдағыштарының жүктемелерінің таралуының орташа қарқындылығының суреті көрсетілген. Жүктемелер картограммасы цехтарда электрқабылдағыштардың орналасу жоспарында, сондай-ақ, өнеркәсіптік кәсіпорынның басты жоспарында құрастырылады. Егер картограмма өнеркәсіптік кәсіпорынның басты жоспарында құрылса, онда электрэнергия қабылдағыштары ретінде цехтың өздері қарастырылады.
Активтік жүктемелердің картограммасы қосалқы станциялар мен тарату бөлімдерінің үнемді орналасу орнын таңдау үшін қажет.
Жүктемелердің таралуының орташа қарқындылығының геометриялық көріністері түрлі әдістермен орындалады. Ең қарапайымы шеңберлердің көмегімен жүктемелердің таралу қарқындылық дәрежесін көрсетуге негізделген. Шеңбердің радиусы есептік қуаттың Рр шеңбердің ауданына тең шартына сәйкес таңдалады жәнек табылады:
, (37)
мұнда:Ri - шеңбердің радиусы, мм;
m - масштабы, кВтмм2;
PI = 3,14, - тұрақты шама, онда
. (38)
Әр шеңбер секторларға бөлінуі мүмкін. Картограмма жүктемелердің мәндері жөнінде ғана емес, олардың құрылымы жөнінде мәлімет береді. Электрэнергия қабылдағыштарының жарықтандыру жүктемесі (цехтардың, толық өнеркәсіптік кәсіпорынның) картограммада шеңбердің картограммалары ретінде көрсетіледі. Сектордың бұрышы келесі теңдеумен есептеледі:
, (39)
мұнда Pжарық i - i - ші цехтың жарықтандыру жүктемесінің активтік қуаты, кВт.
3.2 Электрлік жүктемелердің центрін анықтау
Электрлік жүктемелердің центрінің түсінігі өнеркәсіптік кәсіпорындарды электржабдықтау теориясына жүйенің материалдық нүктелерінің ауырлық центрі секілді енгізілген. Жүктемелердің таралуын зерттеуге байланысты қабылдағыштар тобында бұл түсінік басқа негізге ие болды.
Электрқабылдағыштар тобының электрлік жүктемелер центрі ЭЖЦ деп, жүктемелердің таралу көрсеткіштері ең кшкентай боалтын x0; y0 координаттары бар нүкте болып табылады.
Жүктемелрдің таралуының көрсеткіштері мен электрлік жүктемелердің центрі қабылдағыштар тобы жүктемелерінің өзара қарапайым сипаттамалары болып табылады.
ЭЖЦ анықтау барысында келесі теңдеулер қолданылады:
(40)
(41)
Жүктемелердің таралуының көрсеткіштері мен электрлік жүктемелердің центрі қабылдағыштар тобы жүктемелерінің өзара қарапайым сипаттамалары болып табылады
7-кесте. Электрлік жүктемелер центрін есептеу нәтижелері
№
Цех атауы
Ресеп, кВт
Ржарық, кВт
Цехтар бойынша ЭЖЦ
Ri, мм
Ресеп.ixi, кВт·см
Ресеп.iyi, кВт·см
α, ᵒ
xi,см
yi,см
1
Басты кеуде
560
95
0,26
0,72
11,67
88,9
246,19
16
2
Цехтың шығыры
270
168,3
0,81
0,7
66,44
8981,25
7761,57
19
3
Моторлы цех
350
85,43
0,81
0,7
58,73
7017,75
6064,72
16
4
Құю цехы
Құю цехы (6 кВ)
410
55,2
0,28
0,23
5,88
24,36
20,01
36,6
5
Ұсталық цех
1230
148,5
0,91
0,22
19,38
858,88
207,64
9,1
6
Тәжірибиелік цех
530
106
1,63
1,65
17,85
1304,85
1320,86
7,6
7
Ағаш өндіру цехы же орман қоймасы
60
42
2,17
1,65
12,78
890,83
677,36
5,9
8
Компрессорлы
Компрессорлы (6 кВ - синхронды қозғағыштар )
60
140,3
1,67
1,46
7,95
265,03
231,7
50,9
9
Қойма және дүкен
80
94,4
1,67
1,27
24,23
2462,67
1872,81
9,7
10
Қысаң газдың қоймасы
30
13,2
2,18
1,17
10,38
590,19
316,75
18
11
Насостың екінші өрлеуі
Насостың екінші өрлеуі (6кВ)
260
60
2,18
1,17
29,04
4619,4
2479,22
16
12
Қойма және май регенерациясы
210
192
1,75
1,04
13,15
759,69
370,1
15,8
13
Химикат қоймасы
720
142,1
1,63
0,76
7,91
256,50
550,63
15,6
14
Паровоз депосы
50
135,2
2,28
0,75
14,02
1115,24
303,67
10,5
15
Асхана
180
95
0,26
0,72
11,67
88,9
246,19
16
16
Зауыт басқару
320
168,3
0,81
0,7
66,44
8981,25
7761,57
19
17
Кіріп шығу жері
250
85,43
0,81
0,7
58,73
7017,75
6064,72
16
18
Орталық зауыт зерханасы
130
55,2
0,28
0,23
5,88
24,36
20,01
36,6
19
Гараж
180
148,5
0,91
0,22
19,38
858,88
207,64
9,1
20
Ремонтты-механикалы цехы
240
106
1,63
1,65
17,85
1304,85
1320,86
7,6
4. БТҚС орналасу орнын таңдау
Оптимизациялаудың кез-келген есебін қою зерттеуге қажет математикалық құралдарына тәуелді болып табылады. Электрэнергия қабылдау бөлімдер орнын таңдау үшін оптимизациялаудың екі көрсеткіші болады, бұл таралу көрсеткіштері, бұл электржабдықтау жүйелерінің құрылысы мен пайдаланылуының шығындарының азаюына әкеп соғады және электрлік жүктемелердің центрі.
Есептің бүтін функциясы координаттары анықталған ЭЖЦ (электрлік жүктемелердің центрі) ең кіші мәнін анықтайды. Яғни, ЭЖЦ орналасқан электрлік энергия қабылдағыштар жүктемелерінің қорек көзіне қатысты таралуы ең кіші болып табылады. Бұл жағдайда БТҚС ЭЖЦ орналасуы шығындары бойынша ең қолайлы болып табылады.
Барлық жағдайларда электрэнергиясын қабылдау бөлімдерін электрлік жүктемелердің центрінде орнату мүмкін болмайды. ЭТЖ салу жолында орналасқан құрылыстардың (ғимараттар, цехтар) болғандығынан электр тасымалдау желілерін БТҚС апара алмау мүмкіндігі болып табылады. БТҚС орналасуын құрылысқа және электржабдықтау жүйелерін пайдалануға жұмсалатын минималдық шығындар шарты негізінде электрлік жүктемелердің центріне жақын қорек жүйесінің жағына қарай таңдау қажет.
5. Рационал кернеуді таңдау
Электржабдықтау жүйесін жобалау барысында маңызды сұрақтың бірі - бұл сұлба үшін рационалдық кернеулерді таңдау болып табылады, себебі олардың мәндері электртасымалдау желілерінің және ұосалқы станциялар мен тораптардың таңдалатын электржабдықтарының көрсеткіштерін, яғни, капиталдық салымдардың өлшемдерін, түсті металдың шығынын, электрэнергия шығындарын және пайдалану шығындарын анықтайды. Рационал кернеу жөнінде мәселені шешкенде жалпы жағдайда минималдық шығындар болатын стандартсыз кернеуді анықтау қажет. Кернеуді біле отырып, нақты жағдай үшін үнемді стандарттық кернеуді таңдап алуға болады.
, (42)
мұндағы : U-стандартсыз кернеу, кВ;
S- есептік қуат, МВа;
ℓ - желінің ұзындығы, км.
Жасалған есептеулерге сәйкес номиналдық кернеулердің қатарынан мәндері бойынша жақын екі стандарттық кернеу қабылданады.
Кернеудің таңдалу дұрыстығы таңдалатын қуатқа, қоректендліруші желінің ұзындығына байланысты рационал кернеуді жуықтап анықтау үшін номограмма бойынша тексеріледі, сондай-ақ, берілген қуаттың электржабдықталуына келтірілген шығындардың салыстырмалы диаграммаларының техникалық-экономикалық көрсеткіштеріне негізделеді.
Кернеудің толық таңдалуы кернеудің екі нұсқасын техникалық-экономикалық жағынан салыстырған соң жасалады.
Бұдан басқа, цехтарда және БТҚС трансформаторының төменгі жағында негіздеме беру қажет.
5.1 БТҚС күштік трансформаторларының санын және қуатын таңдау
БТҚС трансформаторлардың саны элеткржабдықтау сенімділігінің талаптарымен анықталады. БТҚС трансформаторларының қуаты апаттық режимде шекті асқын жүктемелік қабілетті ескере отырып анықталады, сондай-ақ, резервтеу қажеттілігімен, даму келешегімен, экономикалық жүктелудің коэффициентінің шамасымен анықталады.
БТҚС трансформаторларының номиналдық қуатын таңдау барысында оның жүйелік асқын жүктемелерге қабілетін ескереді, яғни бір трансформатор апаттық режимде шекті асқын 40% жүктемеде бес тәуліктен аспайтындай етіп, әр тәулік сайын алты сағаттай жұмыс жасайтындай етіп таңдайды.
Трансформаторлардың есептік қуаты келесі теңдеумен анықталады:
Sт.р = (43)
Sт.р =
мұнда :S.тр - трансформатордың есептік қуаты, кВа;
SрБТҚ - есептік қуаты, кВа;
Kж - жүктелу коэффициенті 1,4-ке тең (мұндай асқын жүктеме бастапқы жүктеме коэффифиценті 0,93 аспайтын жағдайда тек 5 тәуліктің ішінде болуы мүмкін, жүктеме максимумының ұзақтық мерзімі тәулігіне алты сағаттан аспайды).
Таңдалған трансформаторларды қалыпты және апаттық режимде жүктелу коэффициенті мен жүктелудің экономикалық коэффициенті бойынша келесі теңдеулер бойынша тексереді:
- қалыпты режим
, (44)
мұнда kз - жұмыстық режимдегі жүктелу коэффициенті.
Трансформатордың жүктелу коэффициенті тұтынушыларды электржабдықтаудың сенімділік категориясына тәуелді: 1 және 2 ктаегориялар үшін:
, (45)
мұнда : kзэ - жүктелудің экономикалық коэффициенті;
ΔРбж - бос жүріс қуатының шығындары, кВт;
ΔРқт - қысқа тұйықталудың қуат шығындары, кВт;
kпп - реактивтік қуатты тасымалдау барысында шығындардың арту коэффициенті, = (0,02 - 0,13), БТҚС энергиялық жүйеден орналасу қашықтығына байланысты;
ΔQбж, ΔQқт - бос жүріс пен қысқа тұйықталулар барысында трансформаторлардың реактивтік қуаттары;
ΔQбж=0,01 · Iбж · Sном, кВт; (46)
ΔQқт = 0,01 · Uқт · Sном , кВт, (47)
мұнда: Iбж - бос жүріс тоғы, %;
Uқт - қысқа тұйықталудың кернеуі, %.
Трансформаторлардың біреуі апаттық сөндірілген жағдайда сенімділік бойынша III категориялы тұтынушылардың сөндірілу мүмкіндігін ескере отырып, асқын жүктемелік қабілеті бойынша тексеру қажет:
kn= Sp Sтн 1,4. (48)
8-кесте. Таңдалған трансформатордың көрсеткіштері
Трансформатор түрі
Sтн, кВа
UвнUнн
кВ
Қуат шығындары
Uқт,
%
Iқт,
%
kз
kзэ
Құны, kо, тенге
Pбж, кВт
Pқт, кВт
Qбж, кВт
Qқт, кВт
ТДЦ-80000110
80000
115
85
310
480
8800
11
0,6
0,53
0,33
5685000
ТДЦ-125000110
125000
115
120
400
688
13125
10,5
0,55
0,34
0,33
1400000
Таңдалған трансформаторлардың техникалық мәліметтері мен тексеріс есептеулерінің нәтижелері 7- кестесіне енгізіледі.
kзkзэ трансформаторлардың дұрыс жүктелу шарты орындалса, трансформатор дұрыс таңдалған.
5.2 Қоректендіруші желінің қимасын таңдау
Қорек көздерінен БТҚС дейін электрэнергияны тасымалдау ауа желілерінің көмегімен жүзеге асырылады. Қимасы және маркасы техникалық және экономикалық жағдайлар бойынша таңдалады.
Қималардың таңдалуына ықпал ететін техникалық факторлар:
жұмыстық (есептік) тоқпен бөлінген ұзақ жылудың әсерінен қызуы;
ҚТ тоғымен жылуының қысқа мерзімде бөлінуінен қызуы;
ауа электр тасымалдау желісінің кабельдер немесе сымдарының желілерінде қалыпты режимде және апаттық режимде оларда өтетін тоқтардың әсерінен болатын кернеудің түсуі;
механикалық беріктігі - механикалық жүктемеге тұрақтылығы (өздік масса, көк тайғақ, жел);
корона - қолданылтаын кернеуге, сымның қимасына және қоршаған ортаға тәуелді болатын факторлар;
экономикалық факторлар.
Ауа және кабель желілерінде ықпалы мен факторлардың ескерілуі біркелкі емес.
Ауа желісінің экономикалық жаағынан үнемді қимасын Jэ тоқтың экономикалық тығыздығы бойынша жүргізген жөн. Jэ шамасы сымның материалы мен жүктеме максимумын пайдалану сағаттар санына тәуелді. Таңдалған стандарттық рационал кернеуі үшін қоректендіруші электртасымалдау желісінің қимасы келесі тәртіппен анықталады:
Ауа желісінің экономикалық тығыздығы анықталады:
, (49)
мұнда :Iесеп - есептік тоқ, А;
JЭ - тоқтың экономикалық тығыздығы, Амм2.
FЭ=6,21,1=5,6
, А (50)
мұнда :Sесеп - өтемделуі ескерілген есептік қуат, кВА
uт - тораптың кернеуі, кВ.
Анықтамалық және техникалық мәліметтер бойынша стандарттық қима 9- кестеге жазылады.
9 - кесте. Таңдалған сымның техникалық мәліметтері
№
Сымның маркасы
Қимасы,
мм2
Кедергілер 100 км, Ом
Шекті тоқ жүктемесі, А
Активтік +200С r0, Ом100км
Индуктивтік +200С х0, Ом100км
1
АС-70
70
0,46
0,4
265
2
АС-35
35
0,92
0,08
170
№
Сымның маркасы
Қимасы,
мм2
Кедергілер 100 км, Ом
Шекті тоқ жүктемесі, А
Активтік +200С r0, Ом100км
Индуктивтік +200С х0, Ом100км
1
АС-70
70
0,46
0,4
180
2
АС-35
35
0,92
0,08
320
3
АС-70
70
0,46
0,4
250
4
АС-35
35
0,92
0,08
130
5
АС-70
70
0,46
0,4
180
6
АС-35
35
0,92
0,08
240
7
АС-70
70
0,46
0,4
30
8
АС-35
35
0,92
0,08
80
9
АС-70
70
0,46
0,4
290
10
АС-35
35
0,92
0,08
100
11
АС-70
70
0,46
0,4
580
12
АС-35
35
0,92
0,08
1420
13
АС-70
70
0,46
0,4
580
14
АС-35
35
0,92
0,08
160
15
АС-70
70
0,46
0,4
30
16
АС-35
35
0,92
0,08
130
17
АС-70
70
0,46
0,4
80
18
АС-35
35
0,92
0,08
160
19
АС-70
70
0,46
0,4
230
20
АС-35
35
0,92
0,08
100
Таңдалған сым келесі шарттармен тексеріледі:
қалыпты режимде қыздыру бойынша:
Iшек Iесеп. (51)
апаттық режимде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz