Қылмыстың субъектісі және субъективтік жағы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым
министрлігі
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

СЕМИНАР

Тақырыбы: Қылмыстың субъектісі және субъективтік жағы
Факультет: Заң,құқықтану
Тобы: 203
Орындаған: Несипханова Ұ.М.
Тексерген: Жақыш А.Ж.

Алматы 2022

Қылмыстың субъектісі және субъективтік жағы

Қылмыстың субъектісі
Қылмыс субъектісі - қылмыс құрамының бір элементі, онсыз қылмыстық жауаптылық болмайды және болуы мүмкін емес.
Қылмыстың субъектісі болып қоғамға қауіпті іс-әрекет жасаған және заңға сәйкес сол үшін қылмыстық жауаптылықты көтеруге қабілетті адам танылады.
Қылмыстың субъектісінің белгілері
1. Қылмыс жасаған адамның есінің дұрыстығы
Жеке адамға, қоғамға немесе мемлекетке зиян келтірген не зиян келтіру қаупін төндірген, қылмыстық заңда тиым салынған әрекетті жасаған адам қылмыстық жауапқа тартылып, жазалануы үшін оның есі дұрыс болуы керек.
Есі дұрыстық - қылмыстық заңда көзделген қоғамға қауіпті әрекетті жасаған кезде адамның өз әрекетінің (әрекетсіздігінің) іс жүзіндегі сипатын және қоғамға қауіптілігін ұғынып, оған ие болу қабілеті. Есі дұрыс емес адамдар қылмыстың субъектісі болып табылмайды. Сол себепті олар қылмыстық жауапқа тартылмайды. Мұндай адамдарға істеген іс-әрекеттері үшін қылмыстық жаза болып табылмайтын медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылуы мүмкін (ҚК 89-95 баптар).
2. Жасқа толу
Адамды қылмыстық жауапқа тартудың ең негізгі шарттарының бірі оның белгілі жасқа толуы болып танылады. Өте жас балалар қылмыстың субъектісі бола алмайды. Өйткені, олар өздерінің тым жастығына сәйкес жеткілікті жағдайда өздерінің қоғамға істеген зиянды іс-әрекетіне жауап бере алмайды және өздерінің қылықтарын басқара алмайды. Сондықтан қылмыстық заң өзі арнайы көрсеткен жасқа толмаған жасөспірімдерді қылмыстық жауапқа және жазаға тартуға тиым салады. Кез-келген жеке тұлға есі дұрыс болса да, егер заңда көрсетілген жасқа толмаса қылмыс субъектісі бола алмайды.
ҚК-тің 14-бабының бірінші бөлігінде "есі дұрыс, осы Кодексте белгіленген жасқа толған жеке адам ғана қылмыстық жауапқа тартылуға тиіс" делінген.
ҚК-тың 15-бабының бірінші бөлігінде жасқа толған қылмыс жасаған кезде он алты жасқа толған адам қылмыстық жауапқа тартылуға жатады.
Заңда анық көрсетілген кейбір қылмыстар үшін ғана қылмыстық жауаптылық он төрт жастан бастап көзделген.

3. Қылмыстың
арнаулы субъектісі
Қылмыстың арнауы субъектісі дегеніміз субъектінің жалпы белгімен (есі дұрыстық, белгілі бір жасқа толу) бірге қылмыстық кодекстің ерекше бөліміндегі тиісті нормаларда көрсетілген қосымша - арнаулы белгілері бар адамдарды айтамыз. Жалпы, Қазақстан Республикасы Қылмыстық құқығы бойынша қылмыстың субъектісі болып Қазақстан Республикасының азаматтары, сондай-ақ шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар танылады.
Арнаулы субъектілі қылмыстарды қылмысқа бірге қатысып істегенде оның орындаушысы тек қана арнаулы субъект, ал басқа қатысушылары жай субъект болады. Арнаулы субъект мынадай белгілері бойынша топтастырылады:

1.Мемлекеттік құқылық жағдайы бойынша: ҚР азаматы, шетелдіктер және азаматтыға жоқ адам (165-б)

2.Демографиялық белгілері бойынша:
Кінәлінің жынысына қарай, еркек (120,121-бап), әйел (121-бап), жас мөлшері (131, 132 - баптар).

3.Отбасылық туыстық қатынастары бойынша:
Ата-аналар (ҚК 136-бап), жұбайлар (140-бап), қамқоршы (139-бап), денсаулық жағдайы - ВИЧ, ЖҚТБ, соз ауруларымен ауыратын адамдар (116, 115-баптар)

4.Әскери міндетке қатысы жөніндегі міндеті: міндетті әскери қызметке шақырушылық (326-бап), әскери қызметкерлер және әскери қызмет атқаруға міндеттілер (366-393 - баптар).

5.Қызмет жағдайы жөніндегі адамдар (307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316 - баптар).

6.Арнаулы мемлекеттік жүйелерде лауазымдық жағдайына байланысты қызмет атқарғандар - прокурор, судьялар (339,365 бап).

7.Кәсіби міндетіне қарай: дәрігер (144-бап), медицина қызметкерлері (ҚК 114 бап).

8.Атқарған қызметінің немесе жұмысының мәніне қарай қызмет не жұмыс бабын өзіне сеніп тапсырған мемлекеттік құпияны жариялау (172-бап), теміржол, су, кеме және әуе көлігі қызметкерлері (295-бап), сайлау комиссиясының мүшесі (147 -бап), сауда қызметкерлері (223-бап)

9.Азаматтық мемлекет алдындағы борышының мәніне қарай: куә, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.