Кең тараған есірткі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қызылорда жоғары медициналық колледжі

Мамандығы бойынша 0302000 Мейірбике ісі
Біліктілігі Қолданбалы бакалавр

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы:
Наркологиялық науқастарға медбикелік күтім жасау ерекшеліктері

Орындаған: Рсалиева Алима Жайылкановна

Қорғауға бекітілген Ғылыми жетекшісі
арнайы пән оқытушысы
Алимжанова А

______________
қолы қолы

Қызылорда 2022 жыл
МАЗМҰНЫ
ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕР
КІРІСПЕ
І Тарау.
1.1.Есірткілік заттар түрлері,себебі және клиникалық белгілері
1.2. Есірткінің ағзаға әсері және оларды тұтынудың салдары
1.3. Әлем елдері бойынша нашақорлықты тұтыну деңгейі
1.4 Наркологиялық науқастарға медбикелік күтем жасау ерекшеліктері
2-тарау. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫ
2.1. Наркологиялық науқастарға медбикелік күтім қызметін ұйымдастырудағы шетелдік зерттеулерге шолу нәтижелерін бағалау.
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР

Қысқартылған сөздер:
ДДСҰ -- Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының
БҰҰ -- Біріккен Ұлттар Ұйымы
ТМД- тәуелсіз мемлекеттер достастығы
БАҚ- бұқаралық ақпарат құралдары
ЖОО- жоғары оқу орындары
ТГК- тетрагидроканнабинол
ЖИТС- жүре пайда болатын иммундық тапшылық
ЕДШ - емдікденешынықтыру;
МӘО - медициналық-әлеуметтікоңалту;
ҮЕҰ - үкіметтікемесұйым;
ҰӘБ - ұйымдастыру-әдістемелікбөлім;
ПБЗ - психикалықбелсендізат;
БАҚ - бұқаралықақпаратқұралдары;
ЖИТС - жүребіткениммундықтапшылықсиндромы;
СӨСҚО - салауаттыөмірсалтынқалыптастыруорта лығы.

Кіріспе
Тіркес сөздер:нашақорлық , тәуелділік, жасөспірім статистикасы, мейіргерлік күтім ерекшеліктері
Тақырыптың өзектілігі:
Есірткі ежелден адамзат баласына оңай және тез тәуелділікке душар етіп, организмге зиян әкелетін зат ретінде белгілі болған. Ежелгі мысырлықтар апиынды б.э.д. 1600 жылы балалар мен ересектерге тыныштандырушы зат ретінде қолданған. Ежелгі гректер қайғы-қасіретті ұмыттыру мақсатында және ауыр хәлдегі науқастарға ұйқтататын дәрі деп пайдаланған. 1803 жылы неміс химигі Ф.Сертюнер апиыннен алғашқы алколоиды болып алып, грек ұйқы құдайы Морфей атына - "морфин" деп атаған. 1898 жыл Дессер морфиннен химиялық жолмен героинды бөліп алды. Алғашқы кезде героин морфинизмды емдеу үшін қолданылды.
Есірткіні емге де, көңіл көтеруге де қатар пайдаланылған. Біздің дәуірімізге дейінгі бесінші ғасырда өмір сүрген тарих атасы Геродот жазбаларында да есірткінің адамға әсері туралы тәлімет бар, ал медицинаның атасы Гиппократ апиынды емге кеңінен пайдаланған.
Шығыс және Батыс елдерінде апиынды есірткі ретінде тұтыну ол VIII ғасырдан кейін кеңінен етек алған да, әсіресе XX ғасырдың 60 жылдарында ерекше қарқынмен тарай бастаған.
Көкнәрдің (есірткінің) таралуы ХIХ ғасырда кеңінен етек алған. Ол үшін Англия мен Қытай арасында соғыс та болған. ХХ ғасырдың ортасында дамыған батыс елдерінде нашақорлық пен есірткі айналымы қауіпті жағдайға жеткен. Есірткіге қарсы күрес ХХ ғасырдың басында халықаралық сипат алып арнайы құжаттармен бекітілген.
Дүние жүзінде күнделікті қолданыста стимуляторлар да есірткі ретінде қабылдануда. Өйткені, олардың да құрамында мастандыратын, ашуландыратын, тыныштандыратын, сергітетін заттар бар.
Есірткі мен стимулятор дегеніміз адамның орталық жүйке жүйесіне әсер етіп, рухани және физикалық тәуелділікке жол ашатын, жеке адам және қоғамдық жағынан экономикалық және әлеуметтік құлдырауға әкеліп соғатын заттар.
Жаман әдеттердің ең зияны болып табылатын есірткі қолдану әдетінің адамның денсаулығына, ақыл-ой және рухани дүниесіне, қоғамға тигізетін зияны өте көп.
БҰҰ мәліметтері бойынша 2020 жылы:
дүние жүзінде 15 пен 64 жас аралығындағы 284 миллионға жуық адам есірткі қолданған,2010 жылдан бастап есірткіні тұтыну 26 пайызға өсті.Бұл туралы БҰҰ-ның Есірткі және қылмыс жөніндегі басқармасының (UNODC) 2022 жылғы есебінде айтылған
Баяндамада 2010-2020 жылдар аралығында әлемде есірткіні қолдану 26 пайызға өскені айтылған. Бұл 15-64 жас аралығындағы әлем халқының 5,6 пайызы есірткі қолданатынын білдіреді.
Сондай-ақ, баяндамада есірткіні қолданумен байланысты аурудан зардап шегетін және емделуді күтетін адамдардың саны айтарлықтай өскені айтылған. Соңғы 10 жылда олардың саны әлемде 38,6 миллионға дейін өсті.
Есепке сәйкес, 2020 жылы дүние жүзінде 284 миллионға жуық адам есірткі қолданған. Олардың көпшілігі емдеу мүмкіндіктерін іздеуде айтарлықтай қиындықтарға тап болды.
Бүгінгі таңда Қазақстанның наркологиялық диспансерлерінде 52 137 есірткіге тәуелді адам есепте тұр, бұл бір жыл бұрынғыдан 9,5% - ға артық
Балалар мен жасөспірімдерге тәуелділіктің өсуі құқық қорғау органдарының қызметкерлерін ерекше алаңдатады. Мәселен, 14 жасқа дейінгі есірткі қолданатын балалардың саны өткен жылы 221-ден ағымдағы жылы 1055-ке дейін өсті.
Инъекциялық есірткіні тұтынушы болып табылатын ең жас нашақор жеті жаста. 15 пен 17 жас аралығындағы нашақорлардың саны бір жылда 1068-ден 3201-ге дейін өсті.
Мақсаты: Наркологиялық науқастарға медбикелік күтім қызметін ұйымдастырудағы шетелдік зерттеулерге шолу жасау және зерттеулер нәтижелерін талдау
Міндеттері:
* Тақырыпқа байланысты әдебиеттерді шолу;
* Наркологиялық науқастарға медбикелік күтем қызметін ұйымдастырудағы шетелдік зерттеулерді анализдеу
* Нәтижесін талдау және қорытынды жасау
Курстық жұмыстың көлемі мен құрылымы
Курстық жұмыс 27 компьютерлік мәтін бетінен тұрады,диаграммалар және кестелер суреттелген. Дипломдық жұмыс кіріспе, әдебиеттерді шолу, зерттеу материалдары мен әдістері, зерттеудің нәтижелері, қорытынды,практикалық ұсыныстар, пайдаланылған ақпараттар тізімі әдебиеттен,оның ішінде шетелдік әдебиет,отандық әдебиет, интернет көзі және қосымшалардан тұрады

І Тарау
1.1.Есірткілік заттар түрлері, себебі және клиникалық белгілері
Нашақорлық - грек тілінде ұйқы мағынасын білдіретін narke сөзі ағылшын тілінде narkotik деген сөзге айналып, ұйықтату, жансыздандыру, сезімсіздендіру деген мағынаны береді. Жалпы айтқанда есірткі заттары деп жансыздандыру ерекшелігіне ие болатын заттарды айтамыз.
Есірткінің түрлері:
Елірткіш есірткілер ми мен ағзалардың жұмысын жеделдетіп жібереді. Адам өзін ерекше сезінеді. Адам өз-өзіне сенімді, тәуекелшіл, әңгімешіл болып шыға келеді. Алайда бұл ұзаққа созылмайды. Бара-бара есірткіге тәуелді болады да, онсыз тұра алмайтындай халге жетеді. Елірткіш есірткілер қатарына кокаин, амфетамин, экстази, сондай-ақ темекі, кофе жатады.
Тыныштандырғыш есірткілер адамның жігерін жаншып, ойлау қабілетін тежейді. Тыныштандырғыш есірткі сананы тұмшалап тастайды. Олар - героин, опиаттар (ханка), ұйықтатқыш есірткілер (барбитураттар) және алкаголь.
Сананы өзгертетін (елес тудыратын) есірткілерді қабылдағанда, көз алдында түрлі елестер пайда болып, адамның көңіл күйі өзгереді, айналасына қорқыныш пен қарайды. Мұндай есірткілер қатарына ЛСД, каннабис (анаша) т.б. жатады.
Героин - ақ түсті ұнтақ тәріздіжартылай синтетикалық отиат. Диацетилморфин деп те аталады. Ең 1-ші наркотикалық және психотропты заттар құрамына кіреді. Түссіз кристалл тәрізді зат ретінде қолданылады. Ауырсынуды басатын қасиеті бар.Қысқа уақытта және өте мардымсыз мөлшері құмарлыққа апарады. Героин мұрыннан иіскеу, тері астына және тамыр ішіне қою арқылы қабылданады. Героин медициналық мақсатта мүлдем қолданылмайды. Героинды тамыр ішіне жиі қолданса қан-тамырлардың ауруларына әкеліп соқтырады. Ағзаның жалпы нашарлауынан туберкулез ауруы дамуы мүмкін.
Гашиш терагидроканнабинол және каннабиол деп те аталады. Гашиштың құрамында 400 түрлі химиялық зат бар. Олардың ішінде психотропты әсерге ие дельта-9-тетрагидроканнабинол (ТГК). Гашиш дүниенің барлық географиялық өңірлерінде өсірілетін үнді сорасы өсімдігінің түбірі, жапырағы және гүлінен өндіріледі. Гашишта героин, кокайн тектес күшті тәуелділікке ұшырататын зат. Гашиш қолданған адамдарда орын, уақыт, адам және заттар түсінігі бұзылады. Заттар кейде үлкен, не кішкене көрінеді.
Гашиш шеккен адамдардың жүрек соғуы мен тамыр соғуы артады. Ұзақ жылдар апйын тартқандарда тыныс жолы аурулары пайда болады, сонымен бірге жүрек, ми, бүйректерде де зиянды зардаптуғызады. Медициналық мақсатта мүлде қолданылмайды. Апйынды шегу адамды жындануға, тіпті өлімге дейін итермелейтін жаман әдет.
Кокаин- тропан қатарындағы алкалоид. Кең тараған есірткі. Кокаинді экгонилбензоат, L-кокаин, R-кокаин деп те атаған. Химиялық формуласы С17Н21NО47. Оңтүстік Америкада өсетін кока өсімдігінің жапырақтарынан жасалады. Ақ, мөлдір тұз сияқты бір ұнтақ. Кокайнды ұнтақ күйінде мұрыннан иіскейді, немесе суға ертіп тамырдан жібереді. Жергілікті жансыздандырғыш әсері бар. Кокайн қолданылған кезде орталық жүйке жүйесіне ықпал жасайды да, жүрек соғуы тездейді, қан қысымы көтеріледі де тыныс алуы жиілейді. Көп қолданылса өлімге әкеліп соқтырады.
Ұзақ жылдар бойы кокаин қолданылғандарда ұйқысыздық, рухани қалыпсыздық, өзін өлтіруге бейімделу сияқты жат қылықтар байқалады. Кокаинның жүрек бұлшық еті және сүйек қаңқасы бұлшықеттеріне уытты ықпалы бар.
КРАК CRAK- бикарбонат деп те аталады. Кокайнның арзан, көбейтілген түрі. Кокаин героиннан да зиянды болса, крак одан үш есе артық зиянды. Кракты ұнтақ күйінде мұрыннан иіскейді, көбінде темекімен тартылады. Ықпалы тіпті күшті, әрі өлтіруші. КРАК қабылдаған кезде адамда тыныс алу нашарлайды, депрессия, агрессия, ұйқышылдық, тәбеттің жоғалуы, бауыр, өкпе, бүйрек зардап шегеді. Ұзақ уақыт қолданғандарда рухани қалыпсыздық, тіпті жынданған ықпалдар көрсетеді.
LSDLizerjikasid Dietilamid. Химиялық атауы N,N-диэтиламид d-лизергин қышқылы. Химиялық формуласы С20Н25N3O. Бұл зат бидайға бастырылған саңырау құлақтан жасалады. Түрсіз, дәмсіз, иіссіз бір зат ретінде қолданылады. ЛСД қабылдаған кезде адамның көз қарашығы ұлғаяды, дене қызуы көтеріледі немесе төмендейді, артериялық қан қысым көтеріледі. Адамда ақыл-ой деңгейі төмендеп, галлюцинация болады. Адамның сана күйін өзгертетін ең күшті химиялық зат болып табылады.
1.2. Есірткінің ағзаға әсері және оларды тұтынудың салдары
Емдеуге келген әйелдер демографиялық сипаттамаларымен, заттарды қолдану тарихымен және байланысты проблемалардың сипаты мен ауырлығымен ерлерден ерекшеленеді. Демография және есірткіні қолдану тарихы Негізінен Америка Құрама Штаттарында [17, 18 - 13] және Бразилияда [8] және Біріккен Корольдікте [14] жүргізілген емдеуге келісім берушілердің сауалнамасы ерлер мен әйелдерді салыстырған кезде есірткіні қолдануды шешкен. емделеді, әйелдер: а) кіші; б) білімі төмен және табысы аз; (c) Олар жалғыз емес, жұмыссыз болу ықтималдығы жоғары және құқық қорғау органдарымен проблемалары жоқ (бірақ мұндай проблемалары бар әйелдердің арасында есірткіге тәуелділік олардың қылмысында маңызды рөл атқарған болуы мүмкін); г) көбінесе үй шаруасындағы әйелдер, заңды немесе азаматтық некеде; олармен бірге тұратын балалары бар; есірткіге тәуелді серіктестің болуы; психоактивті заттарды қолдана бастады, содан кейін серіктесінің әсерінен есірткіні инъекциялық қолданумен айналысады; жыныстық серіктесі бар - есірткіні инъекциялық есірткіні пайдаланушы, онымен бірге есірткіні инъекциялық түрде енгізеді; жұмысы және отбасы бар немесе әлеуметтік мәселелерге тап болу; ауырады; отбасында алкогольді немесе басқа психоактивті заттарды пайдалану жағдайлары болса; олардың диагнозы тек нашақорлық, алкоголь мен нашақорлыққа қарсы; және оларда нашақорлықтың басталуы мен емдеудің басталуы арасындағы кезең қысқа болады. Бразилияда емдеу үлгісінде ерлер мен әйелдердің жас айырмашылығы болған жоқ, ал әйелдер ерлерге қарағанда жақсырақ білім алды. [8] авторлары ерлер мен әйелдердің жас айырмашылығының болмауы Бразилияда емделуді қалайтын әйелдердің кездесетін қиындықтарымен түсіндіріледі деп болжайды. Бұл елдер бойынша сауалнама нәтижелерін жалпылау кезінде абай болу қажеттігін көрсетеді. Сондай-ақ әлемнің көптеген елдерінде, әсіресе экономикалық қайта құрылымдау жүріп жатқан жерлерде, материалдық қиындықтарға байланысты әйелдер өмір сүру үшін жыныстық қызмет көрсетумен немесе есірткі саудасымен айналысуға мәжбүр екенін атап өткен жөн. Бұл қазіргі кездегі заттарды қолдану мәселесін ушықтыруы немесе әйелдерді психоактивті заттарды қабылдауға мәжбүрлеуі мүмкін [1, 10]. Психикалық жарақат және ілеспелі аурулар Әйелдер өз серіктесі немесе басқа еркек отбасы мүшелері тарапынан жиі ұрылады немесе зорланады, бұл кең таралған мәселе [15-18]. Зерттеулер көрсеткендей, заттарды теріс пайдаланатын әйелдер ерлерге қарағанда ұрып-соғуға жәненемесе жыныстық зорлық-зомбылыққа көбірек ұшырайды. Егер әйелдер бұрын зорлық-зомбылықпен шабуылға ұшыраған болса, оларда есірткі қолдану және ПТСБ немесе басқа психикалық аурулар қаупі жоғары болуы мүмкін. Заттарды пайдалану болашақта ұқсас шабуылдардың қаупін арттыруы мүмкін [10-12]. Зерттеулер көрсеткендей, балалық шағында зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдер балалық шағында зорлық-зомбылық көрмеген әйелдерге қарағанда, заңсыз психоактивті заттарды көбірек пайдаланады [13]. Хиен және басқалар [14] балалық шағында зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдердің есірткіге тәуелділігі ерте дамығанын хабарлайды. Америка Құрама Штаттарының Ұлттық деректерді бағалау қызметінің есебінде [15] Америка Құрама Штаттарында есірткіні асыра пайдаланатын әйелдердің 90 пайызы өмірінде кем дегенде бір рет зорланғанын және 50 пайызы өмірінде бір рет ұрып-соққанын атап өтеді. . Басқа елдердегі сәйкес көрсеткіштер төмен болуы мүмкін. Австралияда қызмет көрсететін мекемелерде тіркелген әйелдердің ұлттық сауалнамасы 04-55685_kaz.qxd 11.02.2005 15:12 Таңдамалы балалар тобында олар зорланған (37 пайыз), көбінесе ер туыстары (67 пайыз). Аз дәрежеде олар балалық шағында (21 пайыз) ұрып-соғуға ұшыраған, әйелдердің үштен бірінен астамы есейген шағында (35 пайыз), көбінесе жыныстық серіктестері немесе бейтаныс адамдар тарапынан зорланған. Әйелдердің аздап көп саны ересектер ретінде соққыға ұшырады (38%).[16] Сондай-ақ, Германияда каннабиске емес, заңсыз психоактивті заттарға тәуелді әйелдердің 50-60 пайызы бір кездері ұрып-соққаны немесе зорланғаны хабарланған. Зорланған әйелдер көп есірткіге тәуелді болады [17, 18]. Психикалық жарақат жарақаттан кейінгі стресстің бұзылуына (PTSD) немесе басқа психикалық ауруларға әкелуі мүмкін. Нашақорлықпен емделетін әйелдер арасында ПТСД таралуы 30-дан 59 пайызға дейін ауытқиды [19, 20]. PTSD травматикалық жағдай туралы обсессивті естеліктерді одан әрі нығайтуға және әдетте емдеуші дәрігердің нұсқауларын орындамауға және емдеу нәтижелерінің нашарлауына ықпал етеді [14, 10-12]. Зерттеулер сондай-ақ ерлермен салыстырғанда заттарды пайдаланатын әйелдердің психиатриялық симптомдардан немесе диагноз қойылған психикалық бұзылулардан, әдетте үрейден, депрессиядан зардап шегетінін атап өтті (бірақ психоактивті заттарды пайдаланатын адамдар арасындағы депрессия деңгейіндегі гендерлік айырмашылықтар олармен салыстырғанда азырақ көрінеді. жалпы үлгіде), шекаралық тұлғалық бұзылулардан және дұрыс тамақтанбаудан [6]. Сондай-ақ, әйелдерде ерлерге қарағанда суицидтік ойлар мен өзін-өзі өлтіруге әрекеттену деңгейі жоғары екені хабарланды [13]. Әйелдерге қарағанда, ер адамдарда тұлғаның антисоциалды өзгерістері жиі кездеседі [4]. Ерлер мен әйелдерде де психикалық ауру мен нашақорлықтың даму реттілігі әртүрлі [15, 16]. Брэди мен оның әріптестерінің зерттеуі әйелдерде депрессия, мазасыздық және PTSD сияқты психикалық бұзылулар затқа тәуелділіктің басталуынан бұрын болатынын көрсетеді, ал ерлерде, ең болмағанда, депрессия, көбінесе заттарды, әсіресе кокаин мен алкогольді қолданғаннан кейін пайда болады. Роббинс [17] әйелдерде нашақорлық көбінесе депрессия, ашушаңдық және алаңдаушылық сияқты мәселелермен, ал ерлерде жұмысқа орналасу, қаржылық және құқықтық мәселелер сияқты әлеуметтік мәселелермен байланысты деген қорытындыға келеді. Нашақорлық проблемаларының ауырлығы Зерттеулер емдеудің басындағы мәселелердің ауырлығында, атап айтқанда, сол кездегі заттарды қолдану жиілігіне және проблеманың ауырлық дәрежесінің индексациясына қатысты гендерлік айырмашылықтарды анықтады. Америка Құрама Штаттарының бір қаласында нашақорлықтан тегін ем алатын ауруханаға жатқызылған науқастарды зерттеуде [8], жалпы әйелдерде нашақорлықтың ауырлық көрсеткішінің барлық аспектілері бойынша заңды қоспағанда, бұл көрсеткіш әдетте емделуге келген ер адамдарға қарағанда жоғары болды. Сол сияқты Ачария мен Чжан [9] Америка Құрама Штаттарының есірткіні теріс пайдалануды емдеу нәтижелерін зерттеуінің (DATOS) деректерін пайдалана отырып, әйелдердің еркектерге қарағанда негізгі есірткіні - героин мен кокаинді көп немесе көп тұтынатынын және олардың нашақорлықтың ауырлық көрсеткіші ерлерге қарағанда жоғары. Сол сияқты, Стюарт және басқалар [4] Біріккен Корольдікте емделіп жатқан пациенттердің үлгісінде әйелдердің ерлерге қарағанда денсаулығына қатысты проблемалары көп екенін және кокаинді көбірек қолдану мүмкіндігін анықтады. Wexberg және басқалар [13], сондай-ақ DATOS деректерін пайдалана отырып, ерлер күнделікті және апта сайын алкоголь мен марихуананы көбірек тұтынатынына қарамастан, әйелдердің еркектерге қарағанда күнделікті кокаин мен героинді тұтынуы ықтимал екенін анықтады. метадонмен емделуде. Сонымен қатар, әйелдер ерлерге қарағанда седативтерді немесе барбитураттарды, амфетаминдерді және басқа да опиоидтерді қолданудан сәл жоғарырақ.
Емдеуге келген әйелдер демографиялық сипаттамаларымен, заттарды қолдану тарихымен және байланысты проблемалардың сипаты мен ауырлығымен ерлерден ерекшеленеді. Демография және есірткіні қолдану тарихы Негізінен Америка Құрама Штаттарында [17,11 - 13] және Бразилияда [8] және Біріккен Корольдікте [14] жүргізілген емдеуге келісім берушілердің сауалнамасы ерлер мен әйелдерді салыстырған кезде есірткіні қолдануды шешкен. емделеді, әйелдер: а) кіші; б) білімі төмен және табысы аз; (c) Олар жалғыз емес, жұмыссыз болу ықтималдығы жоғары және құқық қорғау органдарымен проблемалары жоқ (бірақ мұндай проблемалары бар әйелдердің арасында есірткіге тәуелділік олардың қылмысында маңызды рөл атқарған болуы мүмкін); г) көбінесе үй шаруасындағы әйелдер, заңды немесе азаматтық некеде; олармен бірге тұратын балалары бар; есірткіге тәуелді серіктестің болуы; психоактивті заттарды қолдана бастады, содан кейін серіктесінің әсерінен есірткіні инъекциялық қолданумен айналысады; жыныстық серіктесі бар - есірткіні инъекциялық есірткіні пайдаланушы, онымен бірге есірткіні инъекциялық түрде енгізеді; жұмысы және отбасы бар немесе әлеуметтік мәселелерге тап болу; ауырады; отбасында алкогольді немесе басқа психоактивті заттарды пайдалану жағдайлары болса; олардың диагнозы тек нашақорлық, алкоголь мен нашақорлыққа қарсы; және оларда нашақорлықтың басталуы мен емдеудің басталуы арасындағы кезең қысқа болады. Бразилияда емдеу үлгісінде ерлер мен әйелдердің жас айырмашылығы болған жоқ, ал әйелдер ерлерге қарағанда жақсырақ білім алды. [8] авторлары ерлер мен әйелдердің жас айырмашылығының болмауы Бразилияда емделуді қалайтын әйелдердің кездесетін қиындықтарымен түсіндіріледі деп болжайды. Бұл елдер бойынша сауалнама нәтижелерін жалпылау кезінде абай болу қажеттігін көрсетеді. Сондай-ақ әлемнің көптеген елдерінде, әсіресе экономикалық қайта құрылымдау жүріп жатқан жерлерде, материалдық қиындықтарға байланысты әйелдер өмір сүру үшін жыныстық қызмет көрсетумен немесе есірткі саудасымен айналысуға мәжбүр екенін атап өткен жөн. Бұл қазіргі кездегі заттарды қолдану мәселесін ушықтыруы немесе әйелдерді психоактивті заттарды қабылдауға мәжбүрлеуі мүмкін [1, 10]. Психикалық жарақат және ілеспелі аурулар Әйелдер өз серіктесі немесе басқа еркек отбасы мүшелері тарапынан жиі ұрылады немесе зорланады, бұл кең таралған мәселе [5-8]. Зерттеулер көрсеткендей, заттарды теріс пайдаланатын әйелдер ерлерге қарағанда ұрып-соғуға жәненемесе жыныстық зорлық-зомбылыққа көбірек ұшырайды [11, 13, 19]. Егер әйелдер бұрын зорлық-зомбылықпен шабуылға ұшыраған болса, оларда есірткі қолдану және ПТСБ немесе басқа психикалық аурулар қаупі жоғары болуы мүмкін. Заттарды пайдалану болашақта ұқсас шабуылдардың қаупін арттыруы мүмкін. Зерттеулер көрсеткендей, балалық шағында зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдер балалық шағында зорлық-зомбылық көрмеген әйелдерге қарағанда, заңсыз психоактивті заттарды көбірек пайдаланады. Хиен және басқалар балалық шағында зорлық-зомбылыққа ұшыраған әйелдердің есірткіге тәуелділігі ерте дамығанын хабарлайды. Америка Құрама Штаттарының Ұлттық деректерді бағалау қызметінің есебінде Америка Құрама Штаттарында есірткіні асыра пайдаланатын әйелдердің 90 пайызы өмірінде кем дегенде бір рет зорланғанын және 50 пайызы өмірінде бір рет ұрып-соққанын атап өтеді. . Басқа елдердегі сәйкес көрсеткіштер төмен болуы мүмкін. Австралияда қызмет көрсететін мекемелерде тіркелген әйелдердің ұлттық сауалнамасы 04-55685_kaz.qxd 11.02.2005 15:12 Таңдамалы балалар тобында олар зорланған (37 пайыз), көбінесе ер туыстары (67 пайыз). Аз дәрежеде олар балалық шағында (21 пайыз) ұрып-соғуға ұшыраған, әйелдердің үштен бірінен астамы есейген шағында (35 пайыз), көбінесе жыныстық серіктестері немесе бейтаныс адамдар тарапынан зорланған. Әйелдердің аздап көп саны ересектер ретінде соққыға ұшырады (38%). Сондай-ақ, Германияда каннабиске емес, заңсыз психоактивті заттарға тәуелді әйелдердің 50-60 пайызы бір кездері ұрып-соққаны немесе зорланғаны хабарланған. Зорланған әйелдер көп есірткіге тәуелді болады [17, 18]. Психикалық жарақат жарақаттан кейінгі стресстің бұзылуына (PTSD) немесе басқа психикалық ауруларға әкелуі мүмкін. Нашақорлықпен емделетін әйелдер арасында ПТСД таралуы 30-дан 59 пайызға дейін ауытқиды. PTSD травматикалық жағдай туралы обсессивті естеліктерді одан әрі нығайтуға және әдетте емдеуші дәрігердің нұсқауларын орындамауға және емдеу нәтижелерінің нашарлауына ықпал етеді. Зерттеулер сондай-ақ ерлермен салыстырғанда заттарды пайдаланатын әйелдердің психиатриялық симптомдардан немесе диагноз қойылған психикалық бұзылулардан, әдетте үрейден, депрессиядан зардап шегетінін атап өтті (бірақ психоактивті заттарды пайдаланатын адамдар арасындағы депрессия деңгейіндегі гендерлік айырмашылықтар олармен салыстырғанда азырақ көрінеді. жалпы үлгіде), шекаралық тұлғалық бұзылулардан және дұрыс тамақтанбаудан. Сондай-ақ, әйелдерде ерлерге қарағанда суицидтік ойлар мен өзін-өзі өлтіруге әрекеттену деңгейі жоғары екені хабарланды [13]. Әйелдерге қарағанда, ер адамдарда тұлғаның антисоциалды өзгерістері жиі кездеседі [14]. Ерлер мен әйелдерде де психикалық ауру мен нашақорлықтың даму реттілігі әртүрлі [15, 16]. Брэди мен оның әріптестерінің зерттеуі әйелдерде депрессия, мазасыздық және PTSD сияқты психикалық бұзылулар затқа тәуелділіктің басталуынан бұрын болатынын көрсетеді, ал ерлерде, ең болмағанда, депрессия, көбінесе заттарды, әсіресе кокаин мен алкогольді қолданғаннан кейін пайда болады. Роббинс [7] әйелдерде нашақорлық көбінесе депрессия, ашушаңдық және алаңдаушылық сияқты мәселелермен, ал ерлерде жұмысқа орналасу, қаржылық және құқықтық мәселелер сияқты әлеуметтік мәселелермен байланысты деген қорытындыға келеді. Нашақорлық проблемаларының ауырлығы Зерттеулер емдеудің басындағы мәселелердің ауырлығында, атап айтқанда, сол кездегі заттарды қолдану жиілігіне және проблеманың ауырлық дәрежесінің индексациясына қатысты гендерлік айырмашылықтарды анықтады. Америка Құрама Штаттарының бір қаласында нашақорлықтан тегін ем алатын ауруханаға жатқызылған науқастарды зерттеуде [18], жалпы әйелдерде нашақорлықтың ауырлық көрсеткішінің барлық аспектілері бойынша заңды қоспағанда, бұл көрсеткіш әдетте емделуге келген ер адамдарға қарағанда жоғары болды. Сол сияқты Ачария мен Чжан [19] Америка Құрама Штаттарының есірткіні теріс пайдалануды емдеу нәтижелерін зерттеуінің (DATOS) деректерін пайдалана отырып, әйелдердің еркектерге қарағанда негізгі есірткіні - героин мен кокаинді көп немесе көп тұтынатынын және олардың нашақорлықтың ауырлық көрсеткіші ерлерге қарағанда жоғары. Сол сияқты, Стюарт және басқалар [14] Біріккен Корольдікте емделіп жатқан пациенттердің үлгісінде әйелдердің ерлерге қарағанда денсаулығына қатысты проблемалары көп екенін және кокаинді көбірек қолдану мүмкіндігін анықтады. Wexberg және басқалар [13], сондай-ақ DATOS деректерін пайдалана отырып, ерлер күнделікті және апта сайын алкоголь мен марихуананы көбірек тұтынатынына қарамастан, әйелдердің еркектерге қарағанда күнделікті кокаин мен героинді тұтынуы ықтимал екенін анықтады. метадонмен емделуде. Сонымен қатар, әйелдер ерлерге қарағанда седативтерді немесе барбитураттарды, амфетаминдерді және басқа да опиоидтерді қолданудан сәл жоғарырақ.
1.3.Әлем елдері бойынша нашақорлықты тұтыну деңгейі
Есірткі және жасы. Жастар мен егде жастағы адамдар арасындағы есірткі және онымен байланысты мәселелер , - деп атап өтті кейбір елдердегі деректер соңғы онжылдықта егде жастағы адамдар арасындағы есірткіні тұтынудың жас топтарға қарағанда тезірек өскенін көрсетеді. Жаһандық деректердің жоқтығына қарамастан, қолда бар статистика бұл өзгерістер табысы жоғары, орташа және төмен елдерде де болып жатқанын көрсетеді. 12. 2006 жылдан бастап 2015 жылға дейін Германияда соңғы 12 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.