Абайға апарар жол
Абайға апарар жол
Абай- туған халқының, болашақ ұрпақтың өнегелі тәрбиешісі, асқар тау,
ағар бұлағы, қасиетті ана тілінің шешендік бастауы, қазақ халқының
руханияты мен мәдениетінің символы, күллі қазақ жұртының кемеңгер идеологы.
Абай- мәңгілік поэзияның өшпес жұлдызы.
Кеңдік. Биіктік. Тереңдік. Осынау бір- бірінен ажырамас үш ұғым арқылы
Абай жырындағы, Абай сөзіндегі ұлылықты ұғып, ұрпаққа ашып айтамын, не
биікке шығамын, не тереңге бойлаймын деген адамның өзі жоғары шықса басы
айналары, төмен түссе, тұншығары анық. Өйткені, Абай рухы аспандай асқақ,
қара жердей қасыретті, мұхиттай терең, ақын ойы қазақтың кең байтақ
даласындай барлық құпия сырын ішке түйіп жатыр. Абайдың бір өзі- тұтас
тұнып тұрған әлем және көрінген есік қақса ашыла бермейтін, қалтарысы, сыры
мен қыры көп жұмбақ әлем, ішіне терең бойлап ену, екінің- бірдің қолынан
келмес, шешуі қиын жұмбақ. Абай әлемі, зерттелмеген мұхит, игерілмеген
ғарыш, шешілмес жұмбақ. Абай қазақ даласындағы қатерлі дерт, асқынған
аурудың алдын алуға талпынған, сол сырқаттың диагнозын дәл тауып, емделу
жолдарына дейін айтып берген халық емшісі, іштің мұңын, көздің жасын,
жүректің қанымен еріткен қайталанбас тұлға. Абай- әлемдік тұлға. Абайды
әлемге таныту үшін, алдымен өзіміз жете танып барып, өзгелерге өнеге ету
үшін де жанкешті тірлік керек. Ұлы ақын өмірі, мұрасы ақындықтың,
ойшылдықтықтың мектебі ғана емес, ең бастысы, ұлтын сүюдің, халқының
жанашыры болудың өмірлік өнегесі. Ол- нағыз ғұлама. Абайдың поэзиясының өне
бойынан адамдарға деген сүйіспеншілік пен жанашырлықтың лебі есіп тұрады.
Сонымен қатар ол адамның көкірек көзін тұмшалайтын қараңғылық пен
надандыққа қарсы бітпес күреске шақырды. Осынау қазақ ақынын толғандырған
мәселелер қазірдің өзінде кез келген халық өкілінің көңіл пернесін дөп
басып тұр десем, артық айтқандығым емес. Егер, бүгінгі талғаммен қарасақ,
Абай қазақтың ғана емес, адамзаттың ақыны. Абайдың білім мен адами
құндылыққа деген сенімі демократияны ұстануға негіз болды. Өзін- өзі
басқаратын көзі ашық адамдар қоғамы оның саяси идеалына айналды. Осы
себепті ол әлеуметтік әділетсіздікке қарсы күресіп, даулы мәселелерді
шешуде зорлық- зомбылықты қолдануға қарсы болып, ұлтаралық өзара
түсіністікті жақтады. Абай- өте күрделі тұлға. Абай- дана, ал даналардың
құпиясы ешқашан да толығымен шешілмейді.
Ендігі кезекте, Абайды тану жолдары, Абайды ұғыну кезеңі қашаннан
бастау алғанына тоқталып өтейін. Қай халықтың болмасын белгілі бір тарихи
кезеңде өнері мен әдебиеті, яғни бүкіл мәдени болмысы өзгеше бір биікке
көтеріліп, кейінгі өрлеу мен дамуға кең жол ашары сөзсіз. Ендеше біздің
казақ халқының да тарихында сондай кезеңдердің бар екені шындық. Қазақ
халқының руханияттық дамуында осындай толағай өзгерістер мен ерекше
серпілістердің көзге айрықша шалынар сәті- ХХ ғасырдың аяғы мен ХХ
ғасырдың басы. Ақындардың әдебиет тарихы сахнасына шарықтап көтерілген
тұсы. Бұл ғасыр қазақ экономикалық реформалар жүрген уақыт. Мұндағы
реформаның, отаршылдық жүйенің басты мақсаты " хан- біреу, халық тіреу"
деген жылдар бойы қалыптасқан қалыпты ұғымды жойып, біз тізгінге бағынып
үйренген жүйені ішінен қирату, түбегейлі күйрету болды. Сүйтіп, қазақтың
саяси сахнаға жеткен билігінің шыңы болыстықтан әрі аспады. Хандық жүйенің
сахнадан кетуі рухани дүниеден жырау жыршылардың да кетуіне алып ... жалғасы
Абай- туған халқының, болашақ ұрпақтың өнегелі тәрбиешісі, асқар тау,
ағар бұлағы, қасиетті ана тілінің шешендік бастауы, қазақ халқының
руханияты мен мәдениетінің символы, күллі қазақ жұртының кемеңгер идеологы.
Абай- мәңгілік поэзияның өшпес жұлдызы.
Кеңдік. Биіктік. Тереңдік. Осынау бір- бірінен ажырамас үш ұғым арқылы
Абай жырындағы, Абай сөзіндегі ұлылықты ұғып, ұрпаққа ашып айтамын, не
биікке шығамын, не тереңге бойлаймын деген адамның өзі жоғары шықса басы
айналары, төмен түссе, тұншығары анық. Өйткені, Абай рухы аспандай асқақ,
қара жердей қасыретті, мұхиттай терең, ақын ойы қазақтың кең байтақ
даласындай барлық құпия сырын ішке түйіп жатыр. Абайдың бір өзі- тұтас
тұнып тұрған әлем және көрінген есік қақса ашыла бермейтін, қалтарысы, сыры
мен қыры көп жұмбақ әлем, ішіне терең бойлап ену, екінің- бірдің қолынан
келмес, шешуі қиын жұмбақ. Абай әлемі, зерттелмеген мұхит, игерілмеген
ғарыш, шешілмес жұмбақ. Абай қазақ даласындағы қатерлі дерт, асқынған
аурудың алдын алуға талпынған, сол сырқаттың диагнозын дәл тауып, емделу
жолдарына дейін айтып берген халық емшісі, іштің мұңын, көздің жасын,
жүректің қанымен еріткен қайталанбас тұлға. Абай- әлемдік тұлға. Абайды
әлемге таныту үшін, алдымен өзіміз жете танып барып, өзгелерге өнеге ету
үшін де жанкешті тірлік керек. Ұлы ақын өмірі, мұрасы ақындықтың,
ойшылдықтықтың мектебі ғана емес, ең бастысы, ұлтын сүюдің, халқының
жанашыры болудың өмірлік өнегесі. Ол- нағыз ғұлама. Абайдың поэзиясының өне
бойынан адамдарға деген сүйіспеншілік пен жанашырлықтың лебі есіп тұрады.
Сонымен қатар ол адамның көкірек көзін тұмшалайтын қараңғылық пен
надандыққа қарсы бітпес күреске шақырды. Осынау қазақ ақынын толғандырған
мәселелер қазірдің өзінде кез келген халық өкілінің көңіл пернесін дөп
басып тұр десем, артық айтқандығым емес. Егер, бүгінгі талғаммен қарасақ,
Абай қазақтың ғана емес, адамзаттың ақыны. Абайдың білім мен адами
құндылыққа деген сенімі демократияны ұстануға негіз болды. Өзін- өзі
басқаратын көзі ашық адамдар қоғамы оның саяси идеалына айналды. Осы
себепті ол әлеуметтік әділетсіздікке қарсы күресіп, даулы мәселелерді
шешуде зорлық- зомбылықты қолдануға қарсы болып, ұлтаралық өзара
түсіністікті жақтады. Абай- өте күрделі тұлға. Абай- дана, ал даналардың
құпиясы ешқашан да толығымен шешілмейді.
Ендігі кезекте, Абайды тану жолдары, Абайды ұғыну кезеңі қашаннан
бастау алғанына тоқталып өтейін. Қай халықтың болмасын белгілі бір тарихи
кезеңде өнері мен әдебиеті, яғни бүкіл мәдени болмысы өзгеше бір биікке
көтеріліп, кейінгі өрлеу мен дамуға кең жол ашары сөзсіз. Ендеше біздің
казақ халқының да тарихында сондай кезеңдердің бар екені шындық. Қазақ
халқының руханияттық дамуында осындай толағай өзгерістер мен ерекше
серпілістердің көзге айрықша шалынар сәті- ХХ ғасырдың аяғы мен ХХ
ғасырдың басы. Ақындардың әдебиет тарихы сахнасына шарықтап көтерілген
тұсы. Бұл ғасыр қазақ экономикалық реформалар жүрген уақыт. Мұндағы
реформаның, отаршылдық жүйенің басты мақсаты " хан- біреу, халық тіреу"
деген жылдар бойы қалыптасқан қалыпты ұғымды жойып, біз тізгінге бағынып
үйренген жүйені ішінен қирату, түбегейлі күйрету болды. Сүйтіп, қазақтың
саяси сахнаға жеткен билігінің шыңы болыстықтан әрі аспады. Хандық жүйенің
сахнадан кетуі рухани дүниеден жырау жыршылардың да кетуіне алып ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz