Бауыр анатомиясы, биомеханикасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Орындаған: Отарбай Н. Т

125- топ «Медбике ісінің қолданбалы бакалавры»

Тексерген: Бекниязова Г. Ж

Мақсаты:

Бауыр қызметтерінің көпсалалығын,

өт түзілуінің реттелуінде бауырдың

ролін, өттің құрамы мен қасиеттерін,

өттің ас қорытылуына тигізетін әсерін

түсіну; қоректік заттардың типтерін,

гидролизін, олардың тасымалдану және

сіңірілу

ЖОСПАР
I. Бауыр анатомиясы, биомеханикасы
II. Бауырдың атқаратын қызметтері
III. Сарғаю синдромы
Қорытынды

Бауыр (hepar) - ең үлкен ас қорыту безі. Омыртқасыз
жануарларда бауыр ас қорыту және қоректі сіңіру
процестеріне қатынасады, сондайақ, онда май,
көмірсу жиналады. Оның ересек адамдардағы
орташа салмағы 1, 5 2 кг жаңа туған нәрестеде 135г
Бауыр іш қуысының оң жақ жоғарғы бөлігіне
орналасқан. Бауырдың көк етке жанасып жататын
жоғарғы дөңес, төменгі ішкі (висцеральдық) беттері
бар. Бұлар бауырды оң(үлкен) және сол(кіші)
бөліктерге бөледі. Бауырдың бетінің ортасында
бауыр қақпасы деп аталатын көлденең ойық
болады. Ол арқылы бауырға артерия, қақпалық
вена тамырлары, жүйке талшықтары өтеді де, одан
лимфа тамырлары мен өт түтігі шығады. Бауыр
қақпасының алдыңғы жағында өт қуығы жатады.

Анатомиялық құрылысы жағынан бауыр
5 бөлімнен тұрады, ал әрбір бөлімде
1 -даған гепатоцит, яғни бауыр
клеткалары болады. Бауырдың 80%
гепотоциттерден тұрса, 15% эндотелиальды
клеткалардан, ал бұл клеткалардың 3040%
Купфер клеткаларынан тұрады және аздаған
стромалық дәнекер қлпалары, яғни коллагендік
талшықтар кездеседі. Бауырға қанның 8070%
қақпа венасы арқылы түссе, 20% бауыр
артериясы арқылы түседі.

Бауыр биохимиясы
өт, өт қышқылдары (12%), фосфатидилхолин (4%),
холестерол (0, 7%), тура билирубин, ақуыздар,
стероидты гормондар ыдырауының өнімдері,
электролиттер, дәрілік препараттардың
метаболиттері түзіледі. Өт тағам майларының
эмульгирленуін және қорытылуын қамтамасыз етеді.
2. Экскреторлы қызметі - өттің құрамында
билирубин, креатинин, мочевина, ксенобиотиктер
және олардың залалсыздандырылу өнімдері,
холестерол шығарылады.
3. Секреторлы -альбумин және басқа белоктар
фракциясының, қан ұю жүйесі белоктарының,
липопротеиндердің, глюкозаның, кетон денелерінің,
кретиннің синтезі және қанға бөлінуі
Бауырдың атқаратын қызметтері: :
Бауыр - қанды тазартуға және удан арылтуға көмектеседі
Бауыр - адам ағзасының химиялық зертханасы. 300 миллиардқа
жуық бауырдағы жасушалар қаннан ағзаға қажетті қышқылдар мен
қорек болар өнімдерді бөліп алады. Оларды сүзгілеп, қажетті жеріне
жеткізіп отырады.
• ас қорту кезінде мүшелердің қажетті энергиямен, атап айтқанда,
глюкозамен қаматамасыз ету және әр түрлі энергия көздерін
глюкозаға түрлендіру (айналдыру) ;
• ағзадағы қажетсіз химиялық қалдықтарды ағзадан шығарып
тастау;
• ағзадағы қан жасау немесе жаңарту кезінде қан плазмасындағы
ақуыздарды синтездеу;
• холестерин мен оның эфирін синтездеу, липидтер мен
фосфолипидтерді синтездеу және ағзадағы липид алмасуын реттеу;
• он екі елі ішек пен аш ішектің кейбір бөлігіндегі ас қорту процесіне
қатысатын гормондар мен ферменттерді синтездеу;
• Өт қышқылы мен пигменттерін синтездеу;
• Кейбір дәрумендердің қорын толтырып отыру және сақтау.
Мысалы, майларды ерітетін А және Д дәрумендерін, суды ерітетін
В12 дәрумендерін сақтап, қорын арттыру. Сондайақ, катиондардың
қоры да бауырда болады.

Ас қорытуға қатысатын қызметі. Өт
қышқылдарының түзілуімен тікелей
байланысты. Өт тәулігіне 500700 млге дейін
синтезделеді.
Бауыр қорғаныш қызметін де атқарады, яғни
тамақ құрамында болып, ішекте сіңірілген зиянды
заттар мен белок алмасуының нәтижесінде
түзілетін қанның құрамындағы улы өнімдер
Бауырда зарарсыздандырылады. Бауырдың
лимфа түзілудегі, қан ұюын реттеудегі және
қанның тұрақты құрамын сақтаудағы маңызы
зор. Бауырда қанмен келген амин
қышқылдарынан белоктар, глюкоза,
фруктоза, глицерин, май қышқылы түзіледі,
сондайақ, қандағы көмірсулар бауырда
гликогенге айналады. Бауырдағы зат алмасу
процестері әр түрлі ферменттердің қатысуымен
жүреді, оны жүйке жүйесі мен түрлігормондар
реттеп отырады.

Сарғаю синдромы

Сарғаю синдромы - қанда билирубиннің артық мөлшерде
жиналуына байланысты пайда болады. Клиникада ол
терінің және шырышты қабаттардың әр түрлі сары
түске боялуына байланысты көрінеді.
Сарғаюдың интенсивтілігі мүшенің немесе тіннің
қанмен қамтамасыз етілуіне байланысты. Бастапқыда
склераның, кешірек тері қабаттарының сарғаюы
анықталады. Теріде және шырышты қабаттарда
билирубин жинақтала отырып, басқа пигменттермен
қосыла отырып, теріні қызыл реңді ашықсары түске
бояйды. Әрі қарай билирубиннің биливердинге
тотыңуы жүріп, сарғаю жасыл реңкке ие болады.
Сарғаю ұзақ уақытқа созылса қара түске енеді. Осыған
байланысты науқасты қарау срағаюдың ұзақтығы
туралы мәлімет береді, ол дифференциалды
диагностика үшін маңызды