Химиотерапияның жанама әсерлері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

Қызылорда жоғары медициналық колледжі

Мамандық 09130100 Мейіргер ісі
Біліктілік: 5АВ0910101 Мейіргер ісінің қолданбалы бакалавры

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы:Химиотерапияның онкологиялық аурумен емделуші пациенттердің денсаулығына әсерін талдау

Орындаған: Балмурзаева Г.
қолы
Тобы: ҚБ-50 топ студенті

Ғылыми жетекшісі: Саим Л.
қолы

Атқаратын қызметі: Арнайы пән оқытушысы

Қызылорда 2022 жыл
МАЗМҰНЫ
ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕР
КІРІСПЕ
1-тарау.ХИМИОТЕРАПИЯНЫҢ ОНКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУМЕН ЕМДЕЛУШІ ПАЦИЕНТТЕРДІҢ ДЕНСАУЛЫҒЫНА ӘСЕРІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1.1Химиотерапия түрлері, көрсеткіштері, қарсы көрсеткіштері және жанама әсерлері.
1.2Химиотерапияның онкологиялық аурумен емделуші пациенттердің денсаулығына әсері
1.3Химиотерапия қабылдаған онкологиялық аурумен емделуші пациенттерге көрсетілетін мейіргерлік күтім

2-тарау.ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫ
2.1Химиотерапияның онкологиялық аурумен емделуші пациенттердің денсаулығына әсерін талдауда шетелдік зерттеулердің нәтижелерін бағалау.

ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ

ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР
АҚШ-Америка Құрама Штаты
ХТ-Химиотерапия
АТ-алопеция,шаштың түсуі
АП-Антиэметикалық препараттар
БГ-Бастың гипотермиясы
СИ-Саңырауқұлақ инфекциясы
ХТ-Химиотерапияның тиімділігі
АҚК-Ауыз қуысына күтім
КІШ-Көктамыр ішілік химиотерапия
АХПЕ-Артерияға химиотерапиялық препараттарды енгізу
ІІХ-химиотерапиясы Іштің ішілік химиотерапиясы
ИХ-Интратекальды химиотерапия
ЖХ-Жергілікті химиотерапия

КІРІСПЕ
Тірек сөздер: Химиотерапия, мейіргерлік күтім, асқынулар, дәрі-дәрмектер әсер ету механизмі, шетелдік зеттеулер, аурушаңдық, онкология, күтім, химиотерапия жанама әсерлері, дәрі-дәрмек пен емдеу.
Тақырып өзектілігі: Клиникалық онкологияда химиотерапияға үлкен үміт артылады. Бұл көптеген онкологиялық пациенттерде терапияның негізгі түріне айналған тез және сәтті дамып, жетілдірілетін медициналық бағыт. Дәл осы терапиялық бағыт ісік процесі бар таратылған пациенттерді емдеуде сөзсіз жетістіктерді көрсетеді.
Британдық ғалымдардың зерттеуі барлық қатерлі ісіктерден зардап шеккендердің 50%-ы қатерлі ісіктің олардың денесіне әсерінен емес, химиотерапияның әсерінен өлетінін анықтады. Зерттеу авторлары химиотерапия басталғаннан кейін 30 күн ішінде қайтыс болған пациенттерді бақылап отырды, бұл олардың өлімінің себебі аурудың өзі емес, оны емдеу екенін көрсетті[1].
Зерттеуге сәйкес, Англияда өкпенің қатерлі ісігі бар пациенттерді шамамен 8,4% - ы және сүт безі қатерлі ісігінен зардап шеккендердің 2,4% - ы химиотерапия басталғаннан кейін бір ай ішінде қайтыс болады. Кейбір ауруханаларда бұл сандар әлдеқайда жоғары.Сонымен, бір аймақта химиотерапия басталғаннан кейін өкпенің қатерлі ісігінен болатын өлім-жітім 50,9% құрап отыр[2].
Төмендегі Статистика американдық қатерлі ісік қоғамының 2016-2017 жылдардағы қатерлі ісіктерді емдеу және пациенттердің өмір сүруі туралы есебінен алынған. Бұл есеп қатерлі ісік диагнозынан кейін кемінде 5 жыл өмір сүрген пациенттердің пайызын сипаттайтын 5 жылдық салыстырмалы өмір сүру көрсеткіштерін пайдаланады.Өкпенің қатерлі ісігінің шамамен 13% - ы ұсақ жасушалы. Қатерлі ісіктің осы түрімен ауыратын науқастардың көпшілігі химиотерапия алады.Қуық қатерлі ісігі бар адамдардың шамамен 52% - ы химиотерапияны қандай да бір түрде алады[3].Олардың ішінде:20% цистэктомияға ұшырайды, сонымен қатар химиотерапия, сәулелік терапия немесе екеуі де;20% трансуретральды резекциядан және химиотерапиядан немесе сәулелік терапиядан өтеді;9% трансуретральды резекциядан өтеді, сонымен қатар химиотерапия және сәулелік терапия;3% химиотерапиядан, сәулелік терапиядан немесе екеуінен де өтеді, бірақ хирургиялық араласусыз.
Лимфомасы бар науқастардың шамамен 69% - ы химиотерапия алады. Олардың ішінде 58% тек химиотерапия алады, ал 11% химиотерапия мен сәулелік терапияның комбинациясын алады[4].
Ресейде - жыл сайын 500 мың науқаста онкологияның болуы расталады. Статистика көрсеткендей, соңғы он жыл ішінде қатерлі ісік патологиясының өсуі 15% - ға өсті, бұл өнеркәсіптің дамуына байланысты экологияның нашарлауына кінәлі. Іс жүзінде қуықасты безінің қатерлі ісіктерінің саны екі есе, қалқанша безінің қатерлі ісіктерінің саны 1,5 есе өсті. Аурудың ең жоғары деңгейі Шығыс Азия, Африка және Ресейге тиесілі. Мұнда онкологиялық науқастардың жыл сайынғы өсімі 2 - 3% құрайды.
Еуропа Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) мәліметтері бойынша 2005 жылы 7,6 миллион адам қатерлі ісік ауруынан қайтыс болды, бұл әлемдегі барлық өлімнің 13% құрайды. Әлемде 24,6 миллион қатерлі ісік ауруы бар және жыл сайын шамамен 10,9 миллион жаңа жағдай тіркеледі.
Әлемдегі онкология статистикасының көрсеткіштері
4 ақпан бүкіл әлемде Халықаралық қатерлі ісікпен күрес күні ретінде танылған.Бұл іс - шараның мақсаты-халықтың осы ауру туралы хабардарлығын арттыру, алдын алу шаралары мен алғашқы диагностика әдістері туралы айту.
Әлем бойынша Онкология қорқынышты қарқынмен таралуда. ДДҰ зерттеулеріне сәйкес, ерлердің 20% - ы және әйелдердің 17% - ы қауіпті және онкологиялық ауруды анықтай алады. Әлем елдері бойынша онкология статистикасын қатерлі ісікті зерттеу жөніндегі халықаралық агенттік ұсынды. Қатерлі ісік ауруларын елдер бойынша бөлу (100000 адамға шаққанда):Австралия-743,8;Жаңа Зеландия-542,8;АҚШ - 533;Голландия-477,3;Люксембург-455, 4;Исландия-455;Норвегия-446;Ұлыбрит ания-438,6;Ирландия - 429,7;Дания - 421,7.
Онкологиялық аурулардың шамамен 60% - ы Азия, Африка және Оңтүстік Америка мемлекеттерінде онкология проблемасымен айналысатын дүниежүзілік ұйымдардың ақпаратына сәйкес тіркелген. Сонымен қатар, әр елде оның тұрғындарына тән онкологияның нақты түрін анықтауға болады. Ұйқы безінің онкологиясы Дания, Канада және АҚШ-қа тән. Өкпе қатерлі ісігі көбінесе Ирландия, Ұлыбритания және Шотландияда кездеседі. Жапония мен Ресей тұрғындары асқазан обырына көбірек бейім. Оңтүстік-Шығыс Азия мен Орталық Африкада бауырдың қатерлі ісігі диагнозы жиі кездеседі.
Әлемдегі өлім-жітім туралы статистикалық деректер
Соңғы он жылда әлемде онкологиядан болатын өлім-жітім 30% - ға өсті. Американдық ғалымдар зерттеу нәтижелері бойынша онкологиядан ең көп қайтыс болған мемлекеттерді анықтады.
Түркия-Сәулелік терапия үшін клиникада кибер пышақ аппараты орнатылған, ол ісікке 0,75 мм дәлдікпен әсер етеді, сондықтан процедура сау тіндерге зиян тигізбейді.Жыл сайын Медикана 70 елден 1,5 млн пациентті қабылдайды.Медикана аташехир клиникасы (Medicana Atasehir) химиотерапия процедурасын 600 доллардан 1800 долларға дейін жүргізеді.
Жапония- Химиотерапия әдетте радиациялық терапия, иммунотерапия немесе хирургия сияқты басқа емдеу әдістерімен бірге тағайындалғандықтан, химиотерапиядан тірі қалуын нақты анықтау мүмкін емес.Алайда, біз химиотерапиямен жиі емделетін қатерлі ісік аурулары арасында өмір сүрудің жалпы көрінісін алу үшін жоғарыдағы статистикамен бірге әр түрлі қатерлі ісік түрлерінің өмір сүру көрсеткіштерін көре аламыз.
Мақсаты:Химиотерапияның онкологиялық аурумен емделуші пациенттердің денсаулығына әсерін бағалауда шетелдік зерттеулер нәтижелерін талдау.
Міндеттері:
Тақырыпқа байланысты әдебиеттерді шолу;
Химиотерапияның онкологиялық аурумен емделуші пациенттердің денсаулығына әсерін талдауда шетелдік зерттеулерді анализдеу
Нәтижесін талдау және қорытынды жасау;
Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы
Зерттеудің теориялық бөлімінің маңыздылығы химиотерапия түрлері,көрсеткіштері,қарсы көрсеткіштері және жанама әсерлері,пациенттердің денсаулығына әсері және пациенттерге көрсетілетін мейіргерлік күтім ерекшеліктерінің сипатталуында.Практикалық маңыздылығы
химиотерапияның онкологиялық аурумен емделуші пациенттердің денсаулығына әсерін талдауда шетелдік зерттеулерге шолу жасалады.
Дипломдық жұмыстың көлемі мен құрылымы
Курстық жұмыс 39 компьютерлік мәтін бетінен тұрады,диаграммалар және кестелер суреттелген. Дипломдық жұмыс кіріспе, әдебиеттерді шолу, зерттеу материалдары мен әдістері, зерттеудің нәтижелері, қорытынды,практикалық ұсыныстар, пайдаланылған ақпараттар тізімі 50 әдебиеттен,оның ішінде 50 шетелдік әдебиет,10 отандық әдебиет, 20 интернет көзі және қосымшалардан тұрады.

1-тарау.ХИМИОТЕРАПИЯНЫҢ ОНКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУМЕН ЕМДЕЛУШІ ПАЦИЕНТТЕРДІҢ ДЕНСАУЛЫҒЫНА ӘСЕРІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
2.1 Химиотерапия түрлері,көрсеткіштері,қарсы көрсеткіштері және жанама әсерлері.
Химиотерапия өздігінен немесе басқа емдеу әдістерімен тиімді болуы мүмкін. Бірақ оның жеңіл немесе ауыр жанама әсерлерге әкелуі мүмкін.
Химиотерапияны алатын адамдардың жартысынан көбі кем дегенде бір жанама әсерге ұшырайды. Ең жиі кездесетін жанама әсерлер:
Шаршау
Диарея
іш қату
Оқуды жалғастырыңыз, өйткені біз қатерлі ісік ауруын емдеу үшін қолданылатын химиотерапияның әртүрлі түрлерін және жанама әсерлер тұрғысынан не күтуге болатынын қарастырамыз.
Химиотерапияның қандай түрлері бар?
Химиотерапия - бұл сіздің денеңіздегі қатерлі ісік жасушаларын жою үшін жиі қолданылатын химиялық дәрілік терапия.
Химиотерапия сіздің ісік ауруыңыздың негізгі емі ретінде пайдаланылуы мүмкін немесе ол сізді сәулелік терапия немесе хирургия сияқты басқа емдеуге дайындау үшін пайдаланылуы мүмкін.
Бір 2017 оқу FDA онкологиялық ауруларды емдеу үшін кем дегенде 150 химиотерапиялық препараттарды мақұлдағанын көрсетті. Сіздің дәрігеріңіз химиотерапия үшін ұсынатын дәрі түрі келесі факторларға байланысты[12]:
Сіздің жасыңыз
жалпы денсаулығыңыз
сізде бар ісік түрі
қатерлі ісік қаншалықты таралған
сіздің бұрынғы емдеулеріңіз
сіздің жеке қалауларыңыз
Химиотерапиялық препараттар әсер ету тәсіліне байланысты кеңінен жіктеледі. Негізгі санаттарға мыналар жатады:
алкилирлеуші заттар
өсімдік алкалоидтары (топоизомераза ингибиторлары және митоз ингибиторлары)
антиметаболиттер
ісікке қарсы антибиотиктер
кортикостероидтар
басқа да препараттар
Алкилирлеуші заттар
Алкилирлеушзаттар сәйкес Ұлттық онкологиялық институталкилирлеуші заттар бүгінгі күні химиотерапияда қолданылатын дәрілердің ең көп таралған санаты болып табылады.
Алкилирлеуші заттар рак клеткаларының ДНҚ-сын зақымдап, олардың бөлінуіне жол бермейді. Осы санатқа жататын кейбір препараттарға мыналар жатады:
- хлорамбуцил
- циклофосфамид
- тиотепа
- бусульфан
Алкилирлеуші агенттер ісік түрлерінің көпшілігі үшін қолданылуы мүмкін, бірақ әдетте баяу өсетін ісіктерді емдеуде жақсы.
Алкилирлеуші агенттер емдеуге көмектесетін кейбір ісіктерге мыналар жатады:
- көп миелома
- саркома
-Ходжкин ауруы
- өкпе рагы
- сүт безі қатерлі ісігі
-аналық без ісігі
Өсімдік алкалоидтары
Өсімдік алкалоидтары - ісікке қарсы қасиеттері бар өсімдіктерден алынатын препараттар. Оларды бірнеше ішкі санаттарға бөлуге болады.
Топоизомераза ингибиторлары
Топоизомераза ингибиторлары топоизомеразалар деп аталатын ферменттерге кедергі жасау арқылы рак клеткаларының бөлінуіне және таралуына кедергі жасайды. Кейбір жиі қолданылатын өсімдік алкалоидтары мыналарды қамтиды:
-иринотекан
-топотекан
-тенипозид
Бұл препараттар кейбір ісіктерді емдейді, соның ішінде:
-лейкоз
-ұйқы безінің қатерлі ісігі
-аналық без ісігі
-асқазан-ішек қатерлі ісігі
-өкпе рагы
Топоизомераза ингибиторлары қай ферментке әсер ететініне қарай топоизомераза I және топоизомераза II болып екіге бөлінеді.
Топоизомераза II тежегіштері деп аталатын кіші топқа жататын препараттар екінші қатерлі ісіктің даму қаупін арттыруы мүмкін.
Митоз ингибиторлары
Миотикалық ингибиторлар жасушалар белгілі бір ақуыздарды жасау үшін қажет ферменттерді тежеу арқылы рак клеткаларының көбеюіне жол бермейді. Кейбір мысалдарға мыналар жатады:
-кабазитаксел
-доцетаксел
-винорелбин
Миотикалық ингибиторлар емдеуге көмектеседі:
-сүт безі қатерлі ісігі
-өкпе рагы
-миелома
-лимфома
-лейкоз
Метаболиттерге қарсы.
Метаболитке қарсы препараттар рак клеткаларының ДНҚ құрылымдарын ауыстырады және жасуша ішіндегі ферменттердің қызметін өзгертеді. Осы санатқа жататын кейбір препараттарға мыналар жатады:
-азацитидин
-клофарабин
-флоксуридин
Антиметаболиттер көбінесе осы ісіктерді емдеу үшін қолданылады:
сүт безі қатерлі ісігі
-лейкоз
-аналық без ісігі
-асқазан-ішек қатерлі ісігі
Ісікке қарсы антибиотиктер.
Ісікке қарсы антибиотиктер инфекцияларды емдеу үшін қолданылатын антибиотиктерден ерекшеленеді.2020 зерттеуге шолу ісікке қарсы антибиотиктер рак клеткаларын жоюға көмектесетін микроорганизмдер шығаратын химиялық заттар екенін көрсетті.
Ісікке қарсы антибиотиктер рак клеткаларының ішіндегі ДНҚ жіптерін ашу және олардың көбеюіне жол бермеу арқылы жұмыс істейді. Осы санатқа келесі дәрілер жатады:
-доксорубицин
-блеомицин
-митоксантрон
Олар келесі қатерлі ісіктерді емдеу үшін кеңінен қолданылады:
-өкпе рагы
-колоректальды қатерлі ісік
-аналық без ісігі
-простата обыры
Кортикостероидтар немесе жай ғана стероидтер - көптеген ауруларды емдеуде қолданылатын гормонға ұқсас препараттар.Олар химиотерапия кезінде қатерлі ісік ауруын тікелей емдеу немесе асқазанның жанама әсерлерін және басқа препараттардан туындаған аллергиялық реакцияларды болдырмау үшін қолданылуы мүмкін.
Кортикостероидтар жанама әсерлердің пайда болу қаупімен бірге келеді, мысалы:
-салмақ қосу
-тәбеттің жоғарылауы
-көңіл-күйдегі өзгерістер
-ұйықтау қиын
-асқазанның бұзылуы
-Жоғарғы қан қысымы
Әртүрлі химиотерапиялық препараттар
Химиотерапияда алдыңғы санаттардың біріне жатпайтын көптеген басқа препараттарды қолдануға болады. Олардың кейбіреулері мыналарды қамтиды:
-гидроксимочевина
-митотан
-пегаспаргаз
-эстрамустин
-бексаротин
Басқа қатерлі ісіктерді емдеу.
Химиотерапия өздігінен немесе қатерлі ісікке бағытталған басқа емдеу нұсқаларымен бірге қолданылуы мүмкін.Міне,сіздің денсаулық сақтау маманыңыз ұсынуы мүмкін басқа емдеу әдістері.
Химиотерапияның жанама әсерлері.
Соңғы бірнеше онжылдықта медициналық жетістіктерге және қатерлі ісік ауруынан аман қалғандар санының жақсаруына қарамастан, жанама әсерлері ісікке қарсы химиотерапия пациенттерді де, емделушілерді де мазалайтын негізгі мәселе болып қала береді. Емдеу түрі мен дәрежесіне байланысты химиотерапия жеңіл және ауыр жағымсыз жанама әсерлерін тудыруы мүмкін. Бұл жанама әсерлер онкологиялық науқастың өмір сапасына айтарлықтай әсер етуі мүмкін.
Қысқа мерзімді жанама әсерлер
Химиотерапия көбіне тез бөлінетін жасушаларды зақымдайды. Қалыпты сау жасушалар жиі бөлінетін денеміздің әртүрлі бөліктеріне химиотерапия әсер етуі мүмкін. Әдетте химиотерапиялық дәрілер шашқа, ауызға, теріге, ішекке және сүйек кемігіне әсер етеді.
Қатерлі ісік ауруында кездесетін химиотерапияның жанама әсерлеріне мыналар жатады:шаш жоғалту,айнуы мен құсу,аппетит жоғалту,іш қату немесе диарея,қажу,ұйқысыздық,тыныс алу қиындықтары,тері өзгереді,тұмауға ұқсас белгілер,ауру,эзофагит(жұтылу қиындықтарына әкелетін өңештің ісінуі),ауыздың жаралары,бүйрек пен қуыққа қатысты мәселелер,анемия (эритроциттердің азаюы),инфекция,қан ұюының проблемалары,қан кету мен көгерудің жоғарылауы,нейтропения (нейтрофилдердің төмен деңгейіне байланысты жағдай, ақ қан клеткаларының түрі).
Бұл жанама әсерлер әр адамға және химияға байланысты әр түрлі болуы мүмкін. Бір пациенттің жанама әсерлері олардың химиялық терапия барысында әр түрлі болуы мүмкін.Мұндай жанама әсерлердің көпшілігі онкологиялық науқастардың физикалық және эмоционалдық әл-ауқатына әсер етеді.
Ұзақ мерзімді жанама әсерлер
Химиялық терапия әдістерін қатерлі ісікке шалдыққан науқастардың әр түрлі топтарында кеңінен қолданған кезде, дәл осындай химиотерапиямен байланысты уыттылық платина негізіндегі химиотерапия ұлғайтуды жалғастырыңыз. Осылайша, барлық медициналық жетістіктерге қарамастан, қатерлі ісік ауруынан аман қалғандардың көпшілігі терапиядан бірнеше жыл өткен соң да осы химиялық терапияның ұзақ уақытқа созылатын жанама әсерлерімен айналысады. Ұлттық балалар онкологиялық қорына сәйкес, балалардың қатерлі ісігінен аман қалғандардың 95% -дан астамы 45 жасқа толғанға дейін денсаулыққа қатысты маңызды мәселе туындайды деп болжануда, бұл олардың рак ауруын ертерек емдеудің салдары болуы мүмкін.
Қатерлі ісікке шалдыққан науқастарға және сүт безі қатерлі ісігі, қуық асты безінің қатерлі ісігі және лимфома сияқты тірі қалғандарға олардың қатерлі ісіктерін емдеудің ұзақ мерзімді жанама әсерлерінің қаупін бағалау үшін әртүрлі клиникалық зерттеулер жүргізілді. Қатерлі ісіктен аман қалғандардың химиялық терапиясының жанама әсерлерін бағалайтын клиникалық зерттеулер төменде келтірілген.
Химиотерапияның ұзақ мерзімді жанама әсерлері туралы зерттеулер
Екінші қатерлі ісік қаупі
Химиялық терапияны немесе сәулелік терапияны қолдана отырып, қатерлі ісікті заманауи емдеу кезінде қатты ісіктердің өмір сүру деңгейі жақсарғанымен, емнің әсерінен қайталама қатерлі ісіктердің пайда болу қаупі (ұзақ мерзімді химиотерапияның жанама әсерлерінің бірі) артты.Әртүрлі зерттеулер көрсеткендей, шамадан тыс химиотерапия процедуралары қатерлі ісік ауруынан кейін екінші рет қатерлі ісікке шалдығу қаупін арттырады.
Ұлттық онкологиялық институт жүргізген зерттеу қатты қатерлі ісік ісігі бар 700,000-нан астам науқас туралы мәліметтерді мұқият талдады. Бұл науқастар бастапқыда 2000-2013 жылдар аралығында химиялық терапиядан өтті және диагноз қойылғаннан кейін кем дегенде 1 жыл тірі қалды. Олардың жасы 20 мен 84 жас аралығында болды. Зерттеушілер терапияға байланысты миелодиспластикалық синдром (tMDS) және жедел миелоидты лейкоздың (AML) қаупі зерттелген 1.5 қатерлі ісіктің 10 түрі үшін 22 еседен 23 есеге дейін өсті деп анықтады.
Жақында Миннесота Университетінің медициналық мектебінің зерттеушілері тағы бір зерттеуді 20,000-нан астам бала қатерлі ісігінен аман қалғандарға жасады. Бұл тірі қалғандарға қатерлі ісік диагнозы 21 жасқа толмаған кезде,1970-1999жылдар аралығында қойылды және сәулелік терапиямен бірге химиотерапия радиотерапия немесе химиотерапиямен емделді.Зерттеу нәтижесінде жалғыз химиялық терапиямен емделген, әсіресе платина мен алкилирлеуші заттардың кумулятивтік дозаларымен емделгендердің аман қалғандарында, жалпы популяциямен салыстырғанда кейінгі қатерлі ісіктің пайда болу қаупі 2.8 есе жоғарылағаны анықталды.

1.2 Химиотерапияның онкологиялық аурумен емделуші пациенттердің денсаулығына әсері.
Химиотерапиялық препараттар бастапқыда оларды қатерлі ісік ауруларын емдеуде қолдануға арналмаған.Іс жүзінде, бұл екінші дүниежүзілік соғыс кезінде зерттеушілер азот қыша газы көптеген ақ қан жасушаларын өлтіретінін түсінген кезде анықталды, бұл оның тез бөлінетін және мутацияланатын басқа рак клеткаларының өсуін тоқтата алуы туралы қосымша зерттеулер жүргізді. Зерттеулер,эксперименттер және клиникалық тестілеудің көмегімен химиотерапия қазіргі жағдайға айналды.
Қатерлі ісік ауруындағы химиялық әсерлер
Химиотерапияның жанама әсерлері кеңінен танымал және мойындалған, өйткені бұл емдеу науқастың өмір сапасын едәуір төмендетуі мүмкін.
Химиотерапияның жалпы қысқа мерзімді жанама әсерлеріне мыналар жатады:
-шаш жоғалту
-айнуы мен құсу
-қажу
-ұйқысыздық
-тыныс алу қиындықтары
Бұл симптомдар жеке адамға және олардың қандай да бір химиялық препараттардың қолданылуын анықтауға көмектесетін қатерлі ісік түріне байланысты өзгереді. Адриамицин (DOX) деп аталатын химиотерапиялық препарат, көбінесе қызыл шайтан деп аталады, егер ол қате есірткі терісіне түсіп кетсе, тері мен тіндерге үлкен зақым келтіреді, сонымен қатар қанның төмен мөлшерін, ауыз қуысының ауырсынуын және жүрек айнуын тудырады.
Химиотерапияның ұзақ мерзімді жанама әсерлеріне мыналар жатады:
-қайталама қатерлі ісік аурулары
-инсульт
-остеопороз
-жүрек-тамыр аурулары
-өкпе аурулары және
-есту қабілеті
Енді дәрігерлер осы емдеудің тиімділігіне сенімді болған жағдайда ғана осындай қатал және өмірді өзгертетін емнен өту қажет. Алайда, көбіне науқасқа белгісіз, қатерлі және қымбат тұратын химиялық емдер қатерлі ісікке қарсы күрестің жалпы шешімі ретінде ұсынылады.
Жалпы алғанда, соңғы 5 жылда 20 жылдық өмір сүру деңгейі сәл жақсарғанымен, оның қаншалықты бөлігі онкологиялық препараттарға жатқызылуы мүмкін деген күмән бар. Ұлыбританиядағы Чаринг Кросс ауруханасының дәрігері Питер Х Виз цитотоксикалық химиотерапияның бес жылдық қатерлі ісіктердің өмір сүру деңгейіне әсерін көру үшін жүргізілген үлкен зерттеуді талдап, дәрі-дәрмек терапиясы қатерлі ісіктердің өмір сүруін 2.5% -дан аз арттырды (Питер Х Виз және басқалар, BMJ, 2016).
Неліктен бұлай болатынын түсіну қиын емес, өйткені қатерлі ісік ауруын емдеу тек адамда болатын онкологиялық аурудың түрі мен сатысына байланысты емес, әр адамның клиникалық тарихына, жасына және денсаулық жағдайына және олардың нақты гендеріне қарап, дербестендірілген терапия нұсқаларын жасау. Химиотерапия - тез дамып келе жатқан қатерлі ісік ауруларын бақылаудың қатал қажеттілігі болғанымен, қажетсіз, шамадан тыс, агрессивті және ұзаққа созылған емдеу процедуралардан жағымсыз әсерінен асып түсуі мүмкін. өмір сапасы науқастың.
Сіз қандай тағамды жейсіз және қандай қоспаларды қабылдайсыз - бұл сіздің шешіміңіз. Сіздің шешіміңіз қатерлі ісік генінің мутациясын, қатерлі ісік ауруын емдеуді және қоспаларды, кез келген аллергияны, өмір салты туралы ақпаратты, салмақты, бойды және әдеттерді ескеруі керек.
Қатерлі ісікке қарсы тамақтануды жоспарлау интернеттегі іздеулерге негізделмеген.Бұл біздің ғалымдар мен бағдарламалық қамтамасыз ету инженерлері енгізген молекулалық ғылымға негізделген шешім қабылдауды автоматтандырады. Негізгі биохимиялық молекулалық жолдарды түсіну қажет пе, жоқ па - қатерлі ісік кезінде тамақтануды жоспарлау үшін түсіну қажет.
Қатерлі ісік ауруы, генетикалық мутациялар, тұрақты емдеу мен қоспалар, кез келген аллергия, әдеттер, өмір салты, жас тобы мен жыныс туралы сұрақтарға жауап беру арқылы дәл қазір тамақтануды жоспарлауды бастаңыз.
1.3Химиотерапия қабылдаған онкологиялық аурумен емделуші пациенттерге көрсетілетін мейіргерлік күтім.
Химиотерапияның соңында емдеу нәтижелерін мезгіл-мезгіл тексеріп отыру өте маңызды. Үнемі бақылау тексерулерінен өту керек. Алғашқы тексеру уақытын емдеуші дәрігер тағайындайды.Одан әрі бақылау кестесін емхана немесе диспансер дәрігері жасайды.Осы мамандар қажет болған жағдайда демеуші ем мен оңалту рәсімдерін тағайындайды.
Келесі тексеруді күтпестен дәрігермен кеңесу керек белгілер:бірнеше күн ішінде өздігінен кетпейтін ауырсынудың пайда болуы;түсініксіз себептермен дене салмағының жоғалуы,жүрек айнуы, іш өту;дене температурасының жоғарылауы, жөтел;ісіну,бас айналу;жарақатпен байланысты емес көгеру мен көгерудің пайда болуы.
Онкологиялық ауру жұқпалы емес.
Сондықтан емделу кезінде және одан кейін басқа адамдармен, достарыңызбен және туыстарыңызбен сөйлесуден қорықпаңыз. Қажет болса, жақын адамдарыңызды дәрігермен бірлескен сөйлесуге шақыра аласыз.
Сіздің туыстары, сондай-ақ бастан стресс байланысты,бұл Сізге көмектесуге және білмейді, ол қалай жүзеге асырсын. Бірінші қадамды өзіңіз жасаңыз. Егер сіз өзіңіздің ауруыңыз туралы ашық сөйлесетін болсаңыз және Сізге көмектесуге тырысатын адамдарға "емдік" сөздер жоқ екенін айтсаңыз, олар сізбен ашық сөйлесе алады және сізге үлкен ықыласпен және ықыласпен көмектеседі және қолдайды.
Кәсіби қызмет
Көптеген адамдар қатерлі ісікке қарсы препараттармен емдеу кезінде жұмысын жалғастыра алмайды. Сіздің жағдайыңыз кәсіби қызметке оралуға мүмкіндік беретінін сезгеннен кейін, бұл мәселені дәрігермен талқылаңыз.Сіз бұрынғы жұмысыңызға оралуға болады, бірақ егер ол физикалық белсенділікпен немесе кәсіби зияндылықпен байланысты болмаса. Мүмкін сіз әдеттегі жұмысыңызды өзгертуіңіз керек немесе толық емес жұмыс істеуге келісуіңіз керек.
Бос уақыт
ХТ аяқталғаннан кейін бірден демалуға көп көңіл бөлу керек.Күш қалпына келген сайын, әдеттегі физикалық белсенділігіңізге біртіндеп оралыңыз.Күн сайын саябақта, орманда таза ауада серуендеңіз. Балалармен, туыстарыңызбен және достарыңызбен сөйлесуге көбірек көңіл бөліңіз. Театрларға, көрмелерге қатысыңыз.Өзіңіздің жұмысыңызға байланысты емес қызықты әрекетті табыңыз.Бұл сізге жағымсыз ойлардан арылуға және ауруыңызда жабылмауға мүмкіндік береді.Емдеуші дәрігердің рұқсатымен физиотерапия маманы мен психотерапевтпен кеңесіңіз.Олар сізге стрессті қалай жеңуге болатындығын және жаттығулар жиынтығын ұсынады.
Тұрақты жаттығулар-химиотерапиядан кейін жағдайды жақсартуға көмектесетін тиімді құрал.
Американдық қатерлі ісік қоғамы қатерлі ісікпен емделген ересектерге аптасына кемінде 150 минут спортпен шұғылдануға, оның ішінде аптасына кемінде екі күн жаттығулар жасауға кеңес береді.
Кейбір ерте зерттеулер физикалық белсенділік қатерлі ісік ауруының қайталану қаупін азайтуға ықпал етуі мүмкін деп болжайды (1).
Маңызды: жаттығу бағдарламасын бастамас бұрын дәрігермен кеңесіп, жүктеме деңгейін келісу керек.
Онкологиядағы Химиотерапия-адам ағзасына антинеопластикалық (ісікке қарсы) агенттерді енгізу арқылы қатерлі ісіктермен күресудің жоғары технологиялық заманауи әдісі.
Химиотерапияның негізгі мақсаты-пациенттің денесіне минималды жанама әсер ету кезінде рак клеткаларын толығымен жою. Химиотерапиялық емдеудің басқа міндеттеріне ісіктің өсуін тежеу, кейіннен алып тастау мүмкіндігі үшін оның мөлшерін азайту, емделмейтін қатерлі ісік кезінде науқастың азабын жеңілдету, патологияның қайталануының алдын алу жатады.
ХИМИОТЕРАПИЯ ҚАЛАЙ ЖҰМЫС ІСТЕЙДІ
Онкопатологияны химиотерапиялық емдеудің негізгі принципі-белсенді бөліну қабілеті бар мутацияланған жасушаларды жою.Ең жиі қолданылатын жүйелік әдіспен препараттар қан айналымына енгізіледі және қан ағымымен бүкіл денеге таралады, рак клеткалары мен метастаздарды жояды.
Химиотерапиялық агенттер ісік жасушаларына әртүрлі жолдармен әсер етеді-олардың бөліну процесін баяулатады, тоқтатады немесе өмірлік белсенділікті бұзады. Химиотерапиялық препараттарды енгізудің перфузиялық, аймақтық немесе жергілікті жолдары - ісікпен немесе метастазбен қанмен қамтамасыз ететін артерияны катетеризациялау арқылы мүмкін болады.
Химиотерапия ісік жасушаларына ғана емес, сау жасушаларға да әсер етеді.Сондықтан емдеу көбінесе айқын жанама әсерлермен жүреді.Заманауи схемаларды қолдану, оларды мұқият таңдау, дәрігердің үнемі бақылауы және оның барлық ұсыныстарын орындау пациентке курстық химиотерапиядан оңай өтуге көмектеседі.
ОНКОЛОГИЯДАҒЫ ХИМИОТЕРАПИЯ ТҮРЛЕРІ
Әсер ету механизмі бойынша:цитостатикалық-ісік жасушаларының бөлінуін бәсеңдететін немесе тоқтататын және нәтижесінде оларды жоюдың бағдарламаланатын процесін қоздыратын цитостатикалық препараттарды
цитотоксикалық-жасушалардың тіршілік әрекетінің бұзылуына және олардың тікелей өліміне әкелетін препараттармен жүзеге асырылады.
Өткізу шарттары бойынша:амбулаториялық-пациент препаратты әрбір енгізу үшін онкологиялық бөлімшенің процедуралық кабинетіне барады;
стационарлық-тек мамандандырылған стационар немесе бөлімше жағдайында орындалады.
Енгізу әдістемесі бойынша:жүйелік:ауызша-препараттар таблетка түрінде қабылданады;көктамыр ішіне - веноздық арнаға химиотерапиялық препарат ерітіндісін тамшылатып немесе ағынмен енгізу;аймақтық-препарат тікелей зақымдалған органға, қуысқа немесе ісікке енгізіледі;перфузиялық - химиотерапиялық агенттер зақымдалған органға немесе ісік ошағына қан түсетін артерияларға енгізіледі;жергілікті-жақпа қосымшалар, тері астына, бұлшықет ішіне инъекциялар, инсталляциялар, терінің немесе органның зақымдалған аймағын жуу.
Қолдану схемасы бойынша:адъювантты-қалған рак клеткаларының өсуін тежеу және қайталанудың алдын алу мақсатында хирургиялық емдеуден кейін жүргізіледі;неоадъювантты-неоплазма ның мөлшерін едәуір азайту және оны кейіннен хирургиялық жолмен алып тастауды жеңілдету үшін операция алдындағы химиотерапия;
Енгізілетін препараттар саны бойыншамонохимиялық терапия-бір препаратпен емдеу;полихимиотерапия-әртүрлі химиялық препараттардың (екі немесе одан да көп) қатаң анықталған синергетикалық әсер ететін комбинацияларын қолдану.
Әдістердің үйлесімі бойынша:радиохимиотерапия (химиотерапия) - химиотерапия мен сәулелік терапияның үйлесімі;иммунохимиотерапия- химиялық препараттар мен иммунопрепараттардың-моноклоналды антиденелердің,интерферондардың комбинациясын емдеуде қолдану;гормонохимиотерапия-химиоте рапия агенттерін гормоналды препараттармен біріктіру;гормониммунохимиотерапия- химиялық, иммундық және гормоналды агенттермен кешенді емдеу.
Химиотерапия мақсаттары бойынша:радикалды-жалпы абляция немесе неоплазманы жою және ауруды толық емдеу мақсатында жүзеге асырылады;
циторедуктивті (тежегіш, тежегіш) - науқастың өмір сүру ұзақтығын ұзарту үшін ісікті азайту, тежеу, тоқтату, бастапқы ошақтың өсуін бақылау және метастаздар мақсатын көздейді;паллиативті-науқастың қайғы-қасіретін жеңілдету, жергілікті қабынуды, ісінуді, ісік аймағындағы ауырсынуды, жалпы жанама белгілерді азайту үшін қолданылады;сәтті жүргізілген радикалды емдеуден (операция, сәулелік терапия) кейін аурудың қайталануының алдын алу үшін профилактикалық-адъювантты химиотерапия;күту химиотерапиясы-ремиссияны сақтау және сүйек кемігін трансплантациялауды күту кезінде қайталанудың алдын алу үшін жасалады;кейінгі радикалды хирургиялық немесе сәулелік емдеу үшін ең қолайлы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.