Туберкулездің ашық түрімен ауыратын пациенттерге медициналық көмекті ұйымдастыру

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Қызылорда медициналық жоғары колледжі

Мамандығы:09130100 Мейірбике ісі
Біліктілігі:5АВО9130101 Мейіргер ісінің қолданбалы бакалавры

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Туберкулездің ашық түрімен ауыратын пациеттердің отбасына гигиеналық шараларды үйрету

Орындаған: Кузембаева Лиза
Т.А.Ж. қолы

Қорғауға бекітілген ғылыми жетекшісі
арнайы пән оқытушысы Адраманова Г.Т

________________
қолы қолы

Қызылорда 2022 жыл

МАЗМҰНЫ

ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕР
КІРІСПЕ
1-тарау. ТУБЕРКУЛЕЗДІҢ АШЫҚ ТҮРІМЕН АУЫРАТЫН ПАЦИЕНТТЕРДІ БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ КҮТІМ
1.1.Туберкулез дертіне шалдыққан пациенттердің әлеуметтік медициналық статусы
1.2.Туберкулездің ашық түрімен ауыратын пациенттерге медициналық көмекті ұйымдастыру
1.3.Туберкулездің ашық түрімен ауырған пациенттерді медициналық оңалтудың заманауи тәсілдері
1.4.Туберкулездің ашық түрімен ауырған пациенттер мен оның отбасына гигиеналық шараларды үйрету

2-тарау. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫ
2.1.Туберкулездің ашық түрімен ауыратын пациенттерді бақылау және мейіргерлік күтім жасауда шетелдік зерттеулер
2.2.Туберкулездің ашық түрімен ауыратын пациенттердің отбасына гигиеналық шараларды үйрету нәтижелерін бағалау

ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР

Қысқартылған сөздер

ҚР - Қазақстан Республикасы
ДДСҰ - Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы
ХТ - Халықаралық тәжірибе
ТБ - Туберкулез
БЦЖ - вакцина бацилла Кальметта - Герена
ТДМ - Тұрақты даму мақсаттары
МӘМС - Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру.
ТМКК - Тегін медициналық кепілдірілген көмек
СЖ - Сақтандыру жарнасы
СП - Сақтандыру пакеті
ЖМК - Жедел медициналық көмек
МК - Мейіргерлік күтім
СМК - Сапалы медициналық көмек
ҚДД - Қымбат дәрі дәрмек
СТ - Статистикалық мәліметтер
МР - Мейіргердің рөлі
МК - Мейіргерлік күтім
ӨС - Өмір сапасы
ҚФ - Қауіп факторлар
ДД - Денсаулық деңгейі
ТАЖ - Тыныс алу жиілігі
ФГ - Флюорография
РГ - Рентгеногафия
КТ - Компьютерная томография

Кіріспе

Тіркес сөздер: туберкулез, пациент, гигиена, бақылау және күтім, мейіргерлік күтім, мейіргер, шетелдік зерттеулер.
Тақырыптың өзектілігі: Туберкулез әрқашан адамзаттың ең өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Туберкулез проблемасының өзектілігі мынада, бұл ауру тек медициналық ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік мәселе болып табылады, өйткені туберкулездің даму қаупі жас-жыныстық, биомедициналық, эпидемиологиялық, әлеуметтік-кәсіптік және әлеуметтік-гигиеналық факторлар болып табылады. Сол себепті туберкулез ауруы қазіргі кезде ұлттық мәселелердің бірі және қоғамдық медициналық ғылымның және денсаулық сақтаудың негізгі проблемасы болып табылады.Туберкулез - негізінен тыныс алу жүйесін зақымдайтын қауіпті жұқпалы ауру. Туберкулез әлемнің барлық дерлік елдерінде, тіпті экономикалық дамыған елдерде де кездеседі. Өлімге әкелетін нәтижелердің саны бойынша аурулардың ішінде ең ауыры және жетекшілердің бірі туберкулез болып табылады. Туберкулез дүние жүзінде өлім-жітімнің алғашқы 10 себебінің бірі және кез келген жұқпалы қоздырғыштан болатын өлімнің негізгі себебі болып табылады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, жер шарының әрбір үшінші тұрғыны туберкулез микобактериясы инфекциясын жұқтырады. Жыл сайын әлемде 8 миллион 400 мың адам туберкулезбен ауырып, 2 миллион адам қайтыс болады екен. Ем қабылдамайтын әрбір науқас 10 адамнан 15 адамға дейін ауруын жұқтырып үлгереді десек, дүниежүзінде әрбір минут сайын 1 адам осы кеселдің құрығына ілініп жатады. Бірақ инфекция жұқтырғандардың 5-10 пайызың ағзасында ғана туберкулез бактериялары дамуы мүмкін.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы туберкулезді өлімге әкелетін аурулардың бірі деп қорытындылады. 2017 жылы ол 1,3 миллион адамның өмірін қиды. Осыған байланысты бұл ауруды зерттеу бүгінгі медицинаның дамуындағы негізгі секторлардың бірі болып табылады. Бұл ауру Африка мен Шығыс Азияда өте таралған. Батыс елдері статистикаға сүйенсек, туберкулезді іс жүзінде жеңген. Иммундық жүйесі әлсіз адамдар, сондай-ақ медициналық жағдайы нашар елдерде тұратын адамдар көп тәуекелге ұшырайды. Инфекцияның белгілеріне жөтел, безгегі және шаршау жатады. Асқынған жағдайларда ауру өкпені бұзады және өлімге әкелуі мүмкін. 2017 жылы Оңтүстік-Шығыс Азия және Батыс Тынық мұхиты аймақтары туберкулезбен ауырғандардың ең көп санына ие болды, бұл жаңа жағдайлардың 62%-ын құрады. Одан кейін Африка аймағы келеді, онда жаңа жағдайлардың 25% тіркелген. Туберкулез АИВ-жұқтырған адамдар арасындағы өлімнің негізгі себебі болып табылады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының бағалауы бойынша 2018 жылы дүние жүзінде 10 миллионға жуық адам туберкулезбен ауырған. [3]
2018 жылы 100 000 адамға шаққанда жылына жаңа инфекциялар саны: Лесото 611, Филиппины 554, Мозамбик 551, ЦАР 540, Габо 525, Намибия 524, ЮАР 520, Солтүстік Корея 513, Шығыс Тимор 498,Маршал аралдары 434, Папуа-Жаңа Гвинея 432, Монғолия 428, Конго 375, Гвинея-Бисау 361, Ангола 355, Кирибати 349, Замбия 346, Мьянма 338, Свазиленд 329, ДР Конго 321, Индонезия 316, Либерия 308, Камбоджа 302, Сьерра-Леоне 298, Кения 292, Ботсвана 275, Тувалу 270, Пәкістан 265, Сомали 262, Джибути 260, Танзания 253, Мадагаскар 233, Бангладеш 221, Нигерия 219, Зимбабве 210, Экваторлы Гвинея 201, Уганда 200, Индия 199, Ауғанстан 189, Камерун 186, Вьетнам 182, Малави 181, Гвинея 176, Гаити 176, Гамбия 174, Лаос 162, Тайланд 153, Эфиопия 151, Непал 151, Бутан 149, Гана 148, Оңтүстік Судан 146, Кот-д Ивуар 142, Чад 142, Перу 123, Сенегал 118, Қырғызстан 116, Бурунди 111, Палау 109, Боливия 108, Микронезия 108, Марокко 99, Мавритания 93, Малайзия 92, Эритрея 89, Нигер 87, Молдова 86, Тәжікстан 84, Гайана 83, Грузия 80, Украина 80, Соломондар аралы 74, Сальвадор 70, Өзбекстан 70, Алжир 69, Бруней 68, Қазақстан 68, Қытай 61, Ресей 54, Түркия 16, БАӘ 1 жағдай тіркелсе, Американское Самоа, Сент-Китс и Невис, Монако, Сан-Марино 0 жағдай тіркелген. Деректер Дүниежүзілік банк (Туберкулез ауруы (100 000 адамға шаққандағы)) ДДҰ-ның жыл сайынғы есептері негізінде (Жаһандық туберкулез туралы есеп) жиналды. Дүние жүзінде туберкулезбен ауыру жылына шамамен 2%-ға төмендейді.
2019 жылы дүние жүзінде туберкулезден 1,4 миллион адам қайтыс болды. 2019 жылы дүние жүзінде шамамен 10 миллион адам туберкулезбен ауырды, оның 5,6 миллионы ер адамдар, 3,2 миллионы әйелдер және 1,2 миллионы балалар. Туберкулез барлық елдерде және жас топтарында жиі кездеседі. Туберкулез емделеді және алдын алуға болады. Жаһандық ауқымда 2019 жылы 1,2 миллион бала туберкулезбен ауырды. Балалар мен жасөспірімдерде туберкулезді диагностикалау және емдеу қиын болуы мүмкін және бұл жастағы ауруды Денсаулық сақтау қызметкерлері жиі танымайды. 2019 жылы туберкулездің жаңа жағдайларының 87%-ы ауыртпалығы жоғары 30 елдің үлесіне тиді. Жағдайдың үштен екісі сегіз елде болды, Үндістан көш бастап тұр, одан кейін Индонезия, Қытай, Филиппин, Пәкістан, Нигерия, Бангладеш және Оңтүстік Африка. Көп дәріге төзімді туберкулез (МДТ-ТБ) дағдарыс және қоғамдық денсаулық қауіпсіздігіне қатер болып қалуда.
Ресей Федерациясында соңғы 10 жылда туберкулезбен сырқаттанушылық пен өлім-жітім деңгейінің тұрақты төмендеуі байқалады. 2010 жылдан 2019 жылға дейінгі кезеңде Ресейде туберкулезбен сырқаттанушылық жылына 5,7% орташа төмендеу қарқынымен (1,9 есеге) төмендеді, бұл әлемдегі ең жақсы көрсеткіштердің біріне айналды.
2021 жылғы деректер бойынша, COVID-19 пандемиясының әсерінен туындаған қиындықтарға қарамастан, туберкулезбен ауыру тағы 4%-ға төмендеді және 100 мың халыққа шаққанда шамамен 31,2 құрайды.
Туберкулез ең қауіпті жұқпалы аурулардың бірі болып саналады. Күн сайын әлемде 4 мың адам қайтыс болады, 28 мыңға жуық адам ауруды жұқтырады. 2021 жылы Ресей соңғы 22 жылда алғаш рет туберкулездің ауыртпалығы жоғары елдердің тізіміне енбей қалды және ДДҰ осы әлеуметтік қауіпті аурумен күресте әлемдік көшбасшы деп танылды. Соңғы бес жылда туберкулезбен ауыру Ресейде 42%-ға, әлемде 9%-ға төмендеді. Өлім-жітімді азайту Ресей Федерациясында - 30%, ал әлемде - 12%.Дегенмен, дәріге төзімді штаммдар мен АИТВ-инфекциясымен байланысты туберкулезбен ауыратын пациенттер әлі де жағдайда қалып отыр. АИТВ-мен ауыратын пациенттердің туберкулезбен ауыру ықтималдығы әлдеқайда жоғары. Бұл гормоналды және цитостатикалық препараттарды ұзақ уақыт қабылдайтын созылмалы аурулары бар басқа патологияларға байланысты иммунитет тапшылығы жағдайлары бар пациенттерге да қатысты. Қазір бұл тізімге COVID-19 жұқтырған пациенттер енгізілген. 2020 жылы жаңа коронавирустық індет басталған кезде уақтылы скринингтік тексеруге қол жеткізу шектеліп, ДДҰ дабыл қаққан. Ресейде 2020 жылы COVID-19 індетіне байланысты халықты профилактикалық шаралармен қамту да аздап төмендеді, бірақ 2021 жылы көрсеткіштер 2019 жылғы деңгейге дерлік оралды. Балалар ерекше бақылауда, олардың 88 пайызы скринингтік тексеруден өткен.
Қазақстанда туберкулез бойынша тұрақты эпидемиологиялық жағдайының оң динамикасы байқалады. Соңғы 10 жылда туберкулезбен сырқаттану 2,3 есе, өлім-жітім көрсеткішінің 6 есеге төмендеуі дәлел бола алады. Яғни 2020 жылы сырқаттанушылық деңгейі 100 мың тұрғынға шаққанда 2009 жылғы 100 мың тұрғынға шаққанда 105,3-ке қарағанда 35,7-ні құрады. 2020 жылдың қорытындысы бойынша туберкулездің таралуы 100 мың тұрғынға шаққанда 49,3-ті құрады. Өлім-жітім көрсеткіші 2020 жылы 100 мың тұрғынға шаққанда 1,9 құрады. Дегенмен Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының стандарты бойынша 100 000 халыққа 50 пациенттердің тіркелуі эпидемия болып саналады. Туберкулезден өлім-жітімнің ең жоғарғы көрсеткіші Қарағанды және Солтүстік Қазақстан облыстарында тіркелген.
Ресми статистикаға сәйкес, 2018 жылы Қызылорда облысы бойынша 2495 (ҚР - 35181) адам диспансерлік есепте тұрады. Оның 998-і туберкулездің белсенді, яғни ашық түрімен (ҚР - 14874) диспансерлік есепте тұрады. Соның ішінде 2018 жыл ішінде - 422 (ҚР - 8 942) пациенттерге алғаш рет диагноз қойылса. 2019 жылдың қаңтар, ақпан айларында 90 пациент тіркелді.
Диспансерлік есепте тұрғандардың ең көп саны Шымкент және Түркістан облысында (3 604), Алматы (3 311), Шығыс Қазақстан (2 860), Қызылорда (2 495) облыстарында тіркелген.
Қызылорда облысы бойынша 2020 жылғы негізгі індет көрсеткіштер саны 392 жағдай, Қызылода қаласы бойынша 175 жағдай. 2021 жылы 379, ал Қызылорда қаласы бойынша 188 жағдай. Ересектер арасында 2020 жылы облыс бойынша 337, қала бойынша 153 жағдай тіркелсе, 2021 жылы облыс бойынша 322 жағдай, қала бойынша 163 жағдай тіркелген. Жасөспірімдер арасында 2020 жылы 23, қала бойынша 10, ал 2021 жылы облыс бойынша 24, қала бойынша 11 жағдай тіркелген. Балалар арасында 2020 жылы облыста 32, қалада 12 жағдай, ал 2021 жылы облыста 33, қалада 14 жағдай тіркелген.

Мақсаты: Туберкулездің ашық түрімен ауыратын пациенттердің отбасына гигиеналық шараларды үйрету нәтижелерін бағалау.
Міндеттері:
1. Тақырыпқа байланысты отандық және шетелдік әдебиеттерден ақпарат жинау;
2. Тақырып бойынша шет елдерден, Қазақстан бойынша стастикалық мәліметтерді әзірлеу;
3. Туберкулездің ашық түрімен ауыратын пациенттердің отбасына гигиеналық шараларды үйрету;
4. Нәтижесін талдау және қорытынды жасау;
5. Туберкулездің ашық түрімен ауыратын пациенттердің отбасына гигиеналық шараларды үйрету жұмысын бағалау.

Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы
Пациенттерді күтуді отбасы мүшелеріне гигиена шараларын жүргізуді ұйымдастыру

Дипломдық жұмыстың көлемі мен құрылымы
Курстық жұмыс 22 компьютерлік мәтін бетінен тұрады. Курстық жұмыс кіріспе, әдебиеттерді шолу, зерттеу материалдары мен әдістері, зерттеудің нәтижелері, қорытынды,практикалық ұсыныстар, пайдаланылған ақпараттар тізімі 30 әдебиеттен, оның ішінде 6 шетелдік әдебиет, 1 отандық әдебиет, 13 интернет көзінен тұрады.

1-тарау. ТУБЕРКУЛЕЗДІҢ АШЫҚ ТҮРІМЕН АУЫРАТЫН ПАЦИЕНТТЕРДІ БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ КҮТІМ

1.1.Туберкулез дертіне шалдыққан пациенттердің әлеуметтік медициналық статусы

Туберкулез індетінің дамуының қазіргі жағдайында емханада да, ауруханада да мейіргердің туберкулезге қарсы шараларды жүргізудегі рөлі айтарлықтай артты.
Медициналық-әлеуметтік қызметкер жоғары эрудицияға ие болуы керек және кең пәнаралық білімді - медициналық, заңгерлік, психологиялық, философиялық, экономикалық, әлеуметтік және т.б. Денсаулық сақтау жүйесіндегі медициналық-әлеуметтік жұмыстың міндеттеріне пациенттердің қоғамдағы бейімделу ресурстарын арттыруға көмектесу, оның физиологиялық әлеуетін тиімді пайдалану, денсаулық жағдайын, жұмысқа орналасуын ескере отырып, алғашқы медициналық көмек пен пациентке күтім көрсетуді ұйымдастыру, қажетті әлеуметтік көмек көрсету кіреді. Ауырып жатқан пациенттерге жатқандарға көмек көрсету, санитарлық-гигиеналық шаралар, халықты санитарлық ағарту, мүгедектерге санитарлық көлікпен қамтамасыз етуде санитарлық көмек көрсету, қарапайым өмірлік дағдыларды орындауға арналған әртүрлі құрылғылар. Әлеуметтік жұмыстың ерекшелігі нақты пациенттердің денсаулық жағдайымен (физикалық, психикалық) оның қоғамдағы бейімделу ресурстарының бұзылу дәрежесімен және оларды ішінара немесе толық қалпына келтіру мүмкіндігімен анықталады.
Тұрғындарды профилактикалық жоспарлы медициналық тексерулер туберкулезді дер кезінде анықтауға бағытталған. Балалар мен жасөспірімдерде туберкулинді диагностика жылына бір рет, ал жасөспірімдер мен ересектерде кем дегенде екі жылда бір рет кеуде қуысының флюорографиясы жүргізілуі керек. Туберкулезге шалдығу қаупі бар топтар жиі тексеріледі - жылына немесе жылына екі рет. Алғашқы үш жылда жылына екі рет сауығуына байланысты туберкулезге қарсы диспансерлік есептен шығарылған адамдарды тексеру қажет. Оларды учаскелік терапевт бақылауы керек, ал терапевтік учаскенің мейіргері туберкулезден қалпына келтірілген кеуде мүшелерінің флюорографиясының уақытында өтуін бақылауға міндетті. Бұл туберкулезбен ешқашан клиникалық ауырмаған, бірақ өкпе тінінде туберкулезден кейінгі қалдық өзгерістері бар адамдарға да қатысты. Сондай-ақ, тергеу изоляторлары мен түзеу мекемелерінен босатылған адамдар босатылғаннан кейінгі алғашқы екі жыл ішінде жылына екі рет туберкулезге тексерілуге тиіс.
Жыл сайын жылына екі рет АИТВ жұқтырған және наркологиялық және психиатриялық мекемелерде диспансерлік есепте тұрған адамдар, сондай-ақ туберкулезді жұқтыру ошақтарымен тығыз байланыста болған адамдар тексерілуге жатады.
Сондай-ақ мейіргер қант диабеті, тыныс алу жүйесінің, асқазан-ішек жолдарының және несеп-жыныс жүйесінің созылмалы спецификалық емес аурулары бар пациенттерді, кортикостероидтар, сәулелік және цитостатикалық терапия алатын туберкулезбен ауыратын пациенттерді , сондай-ақ жоғары деңгейдегі әлеуметтік топтарға жататын адамдарды жыл сайынғы тексеруді қадағалап отыруы керек.
Жүкті әйелдермен және жаңа туған нәрестелермен бірге тұратын адамдар, сондай-ақ АИТВ-инфекциясы алғаш рет анықталған адамдар жеке (кезектен тыс) негізде туберкулезге профилактикалық тексерілуге жатады. Пациенттерге (бұл да мейіргердің міндеті) флюорографиялық тексеруден қорықпау керектігін, сандық рентгендік диагностикалық құрал-жабдықтардың қазіргі уақытта пленкалық флюорографтармен салыстырғанда 30-50 есе аз сәулеленумен қолданылатынын түсіндіру маңызды. Анықталған патологиясы бар адамдар немесе флюрографиядан кейін оған күдіктенген адамдар бақылауға алынады, бұл жерде учаскелік мейіргердің көмегінсіз жасай алмайды.
Алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсету мекемелерінің медициналық-әлеуметтік қызметкерлерінің міндеттері:
1. Диспансерлік есепте тұрған және туберкулезбен ауыру қаупі жоғары топтарға жататын адамдарды туберкулезге профилактикалық тексерулермен жыл сайын 100% қамту.
2. Тұрақты тіркеу немесе жұмыс орны бойынша мамандығына байланысты туберкулезге міндетті тексерілуге жататын барлық адамдарды профилактикалық флюорографиялық тексеруден өткізу.
3. Кәсібіне байланысты туберкулезге міндетті тексерілуге жататын адамдардың тізбесіне енгізілмеген халықты және туберкулезге шалдығу қаупі жоғары топтарды жалпы санның кемінде 50 % профилактикалық флюорографиялық тексеруден өткізу.
4. Медициналық құжаттамаға (кәсібіне байланысты туберкулезге міндетті тексерілуге жататын адамдар үшін, медициналық кітапшаларға) оның өту фактісі бойынша емес, флюорографиялық зерттеу нәтижелері туралы қорытындымен жазба енгізу.
5. МСАК мекемесі қызмет көрсететін аумақта тұратын туберкулезбен ауыратын пациенттерді бақыланатын емдеуге қатысу.
Жалпы медициналық желі мекемелерімен (оның ішінде емдеу бөлімшелерімен және сауықтыру орталықтарымен) жұмыс істеуге арналған мейіргер. Туберкулезбен ауыратын пациенттердің алдын алу және уақтылы анықтау бойынша ұйымдастыру-әдістемелік көмек көрсетеді, нақты профилактикалық және санитарлық-ағарту іс-шаралары бойынша жұмыстарды үйлестіреді: туберкулезбен ауыратын пациенттердің тізімдерін салыстыру; туберкулез инфекциясы ошақтарынан пациенттерді есепке алу; туберкулез бойынша қауіп топтарын құру және осы топтармен жұмыс жасау; туберкулезге минималды клиникалық тексеруді жүзеге асыруды ұйымдастыру; БЦЖ егу және туберкулинді диагностика бойынша уақтылы оқыту; МБТ бойынша зерттеуге материалды дұрыс жинауға үйрету; микробиологиялық зерттеу әдістерін, туберкулинді диагностиканы, флюорографияны және т.б. қолдану арқылы туберкулезбен ауыратын пациенттерді уақытында анықтауды ұйымдастыру және графикті құрумен жоспарлау.
Медицинадағы медициналық-әлеуметтік жұмыс алуан түрлі, ол халықтың әлеуметтік топтарының сан алуандығымен және әртүрлі патологиялық жағдайлармен, дене қызметінің бұзылыстарының ауырлығымен, мүгедектік пен еңбекке қабілеттілік дәрежесімен, сондай-ақ белгілі бір әлеуметтік факторлардың өмір сүрудегі рөлімен анықталады. аурулардың дамуы.

1.2.Туберкулездің ашық түрімен ауыратын пациенттерге медициналық көмекті ұйымдастыру

Үйде емделуге рұқсат етілген пациенттердің белгілі бір топтары бар. Амбулаторлық бақылау көрсетіледі: өкпе туберкулезінің өкпеден тыс түрлерімен ауыратын пациенттер, жедел үрдісі барлар әлсіреп, созылмалы түрге ауысты, ауруға күдікті, бірақ анық анықталмаған пациенттер. Үйдегі мейіргер күтімінің өзіндік ерекшеліктері бар. Мұндай пациенттерге олардың жағдайына, сондай-ақ пациентпен қарым-қатынаста және өмір сүретін адамдардың денсаулығына жауапты учаскелік мейіргер тағайындалады. Ол қатаң түрде учаскелік дәрігердің басшылығымен көмек көрсетеді. Өкпе туберкулезімен ауыратын пациентті үйде емдеудегі мейіргердің рөлі: ұсынылған кесте бойынша пациентке барыңыз, пациенттермен және олардың туыстарымен профилактикалық шаралардың маңыздылығы туралы түсіндірме әңгіме жүргізу, емдеу нәтижелерін бақылау және пациенттің жағдайы туралы есеп беру, қажет болса, көмек көрсетіңіз, медициналық процедураларды орындаңыз. Сондай-ақ үйдегі пациенттер жеке гигиеналық құралдармен, ыдыс-аяқпен, зығырмен қамтамасыз етіледі. Өкпе ауруы бар деп күдіктенгендер теріс нәтиже алғанша оқшауланған аумақта - бөлек бөлмеде болуы керек. [13]
Науқас үйде емделсе, жақсырақ, өйткені бұл жағдайда оның отбасы және ең қолайлы және таныс жағдайлары бар. Дегенмен, ашық туберкулезбен ауыратын пациенттерді емдеу тоқтатылғанға дейін кем дегенде ауруханаға жатқызу керек.
Бұл жағдайда туыстардың басты міндеті - пациенттерге белгіленген емдеу режимін қатаң сақтауға сендіру-үнемі, үздіксіз, ұсынылған мерзім ішінде туберкулезге қарсы препараттарды қабылдау. Дәрі-дәрмектерге төзбеушілік құбылыстары, олардың жанама әсерінің белгілері пайда болған кезде, емдеуші дәрігермен бірге емдеу курсын мүмкіндігінше тоқтатпауға тырысып, оларды жеңуге тырысу керек. пациенттің тез қалпына келуі, оның туыстары мен достарының инфекциясын болдырмау көбінесе осыған байланысты болады. Бұдан басқа, тиісті уақыт кезеңі ішінде препараттарды тиісті көлемде қабылдай отырып, пациент оның дені сау адамдарға берілуі және дәрілік төзімділігі бар жаңа ауруды тудыруы мүмкін қоздырғыштың дәріге төзімді штаммдары пайда болмауына ықпал етеді. Туберкулезбен күресте сәттілік немесе жеңіліс пациенттің өзіне байланысты. Оның еркі, ештеңеге қарамастан қалпына келу ниеті ғажайыптар жасай алады. [14]
Көбінесе пациентке әлеуметтік мәселелерді де шешуге көмектесу керек - түптеп келгенде, туберкулез әлеуметтік ауру, кедейлер мен панасыз адамдар жиі ауырады. Сондықтан бұл санаттағы пациенттерді емдеуге тартуға көмектесетін және химиотерапия курсын аяқтауға кепілдік беретін әлеуметтік қолдау шаралары (емделу орнына жол ақысы, азық-түлік пакеті). Пациенттің емдеуді ұстануын қамтамасыз ету процесінде медбике өте маңызды рөл атқарады. Диагноз расталғаннан кейін емдеуді мүмкіндігінше тезірек және толық көлемде бастау керек.
Көптеген пациенттерге емдеу курсын бастау қиынға соғады, өйткені олар бірнеше жанама әсерлері бар көптеген таблеткаларды қабылдауға тура келеді. Кейінірек, пациенттердің жағдайы жақсарған кезде, бірақ ауру белсенді болып қалатын болса, пациент оны ештеңе мазаламаса, емдеуді тоқтатуы мүмкін және бұл жерде оған таблеткаларды қабылдауды жалғастыру не үшін қажет екенін түсіндіру өте маңызды.
Мейіргер пациенттің дәрі-дәрмекті дұрыс қабылдап жатқанын қадағалап, пациенттерге, олардың отбасыларына және достарына қолдау көрсетуі керек, өйткені туберкулез тек күрделі медициналық ғана емес, психологиялық проблема болып табылады. Бұл емдеуден бас тартуға және қайталануларға жол бермеуге көмектеседі.
Мейіргер жанама әсерлерді емдеуге көмектесе алады, ол бақылау сынақтарын қабылдау жиілігін бақылайды және пациентті ауруханаға жатқызуды ұйымдастырады.
Кейде емделушілер оларға жан-жақты қолдау көрсетілгеніне қарамастан, дәрі-дәрмекті рецепт бойынша қабылдамайды. Бақыланатын ем - пациенттің барлық тағайындалған дәрілерді қабылдап жатқанына сенімді болудың жалғыз жолы. Мұндай емдеу нысандары әртүрлі болуы мүмкін - бұл аурухана, немесе пациенттің дәрі-дәрмектерді әкелген кезде амбулаториялық мекемеге немесе үйдегі стационарға күнделікті баруы. Кейде күнделікті бару мүмкін болмаған жағдайларда үзіліспен емдеу (аптасына 3 рет) жоғары дозада тағайындалады. Бұл пациенттер үшін қиынырақ болуы мүмкін, өйткені көптеген таблеткаларды жұту қиын және жанама әсерлер жиі кездеседі. [15]
Инфекцияны бақылау. Аурухана - туберкулезді жұқтыру қаупі ең жоғары аймақ және туберкулез микобактериясының әртүрлі штаммдары бар пациенттердің бір-бірінен айқаспалы инфекциясы да мүмкін. Бұл өте жағымсыз құбылыстардың алдын алу үшін стандартты инфекциялық бақылау әдістерін қолдану қажет. Барлық медицина қызметкерлері жұмысқа кірісер алдында, содан кейін жүйелі түрде, келісілген уақыт аралығында профилактикалық тексеруден өтуі керек. Жағындыда таяқшасы бар пациенттер инфекцияның таралуын болдырмау үшін оқшауланған бөлмеде ұсталуы керек. Сондай-ақ иммуносупрессиясы бар емделушілерге өкпе туберкулезінің кез келген түрімен ауыратын пациенттермен байланысқа түсуге болмайды. Өкпе туберкулезіне күдіктілер үш теріс жағынды алынғанша оқшаулануы керек. Пациенттерге палатаның есіктерін жабық ұстауды ескерту керек. Бөлмеден шығу қажет болса, олар медициналық маска киюі керек. Медициналық және биологиялық қалдықтар үшін инфекциялық бақылаудың стандартты шараларын сақтау керек, өйткені туберкулезбен ауыратын пациенттен плевра сұйықтығының төгілуі, мысалы, жұқпалы аэрозольдарды тудырады. Оқшауланған жағдайда, әсіресе көп дәріге төзімді туберкулезбен ауыратын пациенттермен жұмыс істегенде мейіргер респираторды қолдануы керек. Сондай-ақ, мұндай пациенттер туберкулезге сезімтал пациенттерге қарағанда жұқпалы емес екенін есте ұстаған жөн, бірақ олар бацилланың шығарылуын әлдеқайда ұзағырақ сақтайды - тіпті алты айға дейін дұрыс емделу кезінде. Бұл пациенттерді тек туберкулезге төзімді науқастарға арналған мамандандырылған палаталарда емдеу керек, мұнда кіру мүмкіндігі шектеулі және барлығы респиратор киеді, ал пациенттер бетперде киюі керек. Балалар бөлімшесінде емделеді, оларға келген келушілер туберкулезге тексерілу керек, өйткені балалар көбінесе туберкулезді туыстарынан немесе достарынан жұқтырады. Бацилярлы пациенттер стационарда оқшауланады, ал туберкулездің белсенді түрімен ауыратын балалар емдеудің бүкіл кезеңінде балабақшаға немесе мектепке бара алмайды - туберкулезге қарсы ауруханалар мен санаторийлерде олар тікелей емдеу орнында оқытуды ұйымдастырады. [16]

1.3.Туберкулездің ашық түрімен ауырған пациенттерді медициналық оңалтудың заманауи тәсілдері

Туберкулезбен ауыратын пациенттерді оңалту маңызды медициналық-әлеуметтік проблема болып табылады, онда медициналық-әлеуметтік және еңбектік оңалту мәселелері өзара тығыз байланысты. Туберкулезді қазіргі заманғы емдеу туберкулезге қарсы стационарларда, санаторийлерде және диспансерлерде жүргізілетін басқа оңалту шараларымен үйлестіре отырып, туберкулезбен ауыратындардың көпшілігін, әсіресе бірінші рет ауырғандарды медициналық оңалтуға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Дегенмен, кейбір пациенттерде өкпеде туберкулезден кейінгі қалдық өзгерістердің дамуына байланысты әртүрлі ауырлықтағы тыныс алу функциясының бұзылуы бар, бұл көбінесе емделген адамды мүгедек деп тануға негіз болады. Бұдан туберкулезбен ауыратын пациенттерді медициналық-әлеуметтік және еңбектік оңалту арасында толық сәйкестік жоқ екенін байқауға болады. [17]
Туберкулезбен ауыратын пациент мамандандырылған емдеуге жатқызылған кезде басталған медициналық оңалту екі негізгі көрсеткішпен анықталады: МБТ бөлінуінің тоқтатылуы және тыныс алу органдары ыдырау қуыстарының (каверналардың) резорбция және тығыздалуы фонында инфильтративті және ошақты өзгерістердің жабылуы. Туберкулезбен ауыратын пациенттерге арналған медициналық оңалту түсінігі функционалдық оңалту көрсеткішін де қамтиды. Әлеуметтік-еңбектік оңалту туберкулезбен ауырған адамның еңбекке қабілеттілігін ғана емес, сонымен бірге әлеуметтік жағдайын да қалпына келтіруді көздейді: бұрынғы лауазымдағы жұмысын қайта қалпына келтіру, қызметкерлер мен отбасы мүшелерінің еңбекке деген бұрынғы қатынасын қалпына келтіру.
Туберкулезбен ауыратын пациенттерді толық медициналық-әлеуметтік және еңбек оңалту жолындағы негізгі кедергілер: 1) әртүрлі себептермен (ауруды кеш анықтау, дәрі-дәрмектерге төзбеушілік, туберкулез микобактерияларының антигенге қарсы әсеріне төзімділігі) болуы мүмкін пациенттерді жеткіліксіз тиімді емдеу болып табылады. туберкулезге қарсы препараттар, процестің жүру ерекшеліктері және т.б.); 2) аурудың салдарынан бұзылған функцияларды қалпына келтіруге ықпал ететін емдеу әдістерін дұрыс бағаламау (емдік жаттығулар, массаж, физиотерапия, курорттық емдеу және т.б.); 3) туберкулезбен ауыратын науқастарда оның ағымын ауырлататын және емдеуді қиындататын ішкі ағзалардың ауыр қатар жүретін ауруларының болуы (созылмалы алкоголизм, тыныс алу органдарының созылмалы спецификалық емес аурулары, асқазан мен ұлтабардың ойық жарасы және т.б.). Туберкулезбен ауыратын пациенттерде оларды анықтау жиілігі жоғары (шамамен 50%) және өсу үрдісі бар; 4) бұрынғы мамандығы бойынша жұмыс істеуге қарсы көрсетілімдері бар туберкулезбен ауыратын пациенттерді жұмыспен қамтуды және қайта даярлауды ұйымдастыруға жеткіліксіз көңіл бөлу. Бұл мәселе пациенттерді санаторийлерде емдеу арқылы ішінара шешілуі мүмкін, мұны кейбір мекемелердің тәжірибесі дәлелдейді; 5) туберкулезбен ауыратындар арасында әлеуметтік мінез-құлқы мен өмір салты бар адамдардың (үйсіз адамдар) еңбекке теріс көзқарасы бар адамдардың айтарлықтай үлесі.
Туберкулезбен ауыратындардың еңбекке қабілеттілігін және әлеуметтік жағдайын қалпына келтіру шаралары жалпыұлттық міндеттерді шешумен тығыз байланысты: еңбек процестерін жақсарту, еңбек және тұрмыс жағдайын жақсарту, еңбекке материалдық қызығушылықты арттыру, кәсіптік білімін арттыру және т.б. Тек медициналық оңалту ғана мүмкіндік бермейді. туберкулезбен ауыратын пациенттердің толық реабилитациясына қол жеткізу. [18]
ҚР ДСӘДМ 2015 жылғы 27 ақпандағы № 98 бұйрығына және Қалпына келіру емі мен медициналық оңалту, оның ішінде балаларды медициналық оңалту қағидаларын бекіту туралы және туберкулез кезінде халыққа медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын бекіту туралы ҚР ДСӘДМ 2016 жылғы 2 ақпандағы №77 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы ҚР ДСМ 05.01.2020 ж. № 158 бұйрығына сәйкес туберкулезбен ауыратын пациенттерді медициналық оңалту бойынша бірлескен шешім талқыланып, қабылданды.
Туберкулезбен ауыратын пациенттерді емдеу стратегия бойынша ДДҰ ұсынымдарына (2009 ж.) сәйкес жүзеге асырылады DOTS (тікелей бақылаумен емдеудің қысқа схемалық химиотерапиясы) және мыналарды қамтиды: микобактериялардың дәріге төзімділігіне байланысты химиотерапияның 6 айлық курстары және 24 айлық курстар. пациенттерді емдеу кезеңдері: стационар - санаториялық емдеу және диспансерлік. Медициналық оңалту құралдарына дәрі-дәрмектер,
емдеу, жаттығу, массаж, серуендеу, ойын жаттығулары, физио-, рефлексо, психотерапия жатады. [19]

1.4. Туберкулездің ашық түрімен ауырған пациенттер мен оның отбасына гигиеналық шараларды үйрету

Мейіргер күтімі пациентке тікелей көмек көрсетуді ғана емес, сонымен қатар: моральдық қолдау; емдеу принциптерін түсіндіру; емдеуші дәрігермен жанама байланыс; туберкулез инфекциясының ошағын дезинфекциялау жатады.
Туберкулезге қарсы мейіргерлік күтім мыналарды қамтиды: пациенттерге дәрілік заттарды бөлу; дәрілік заттарды қолдануды бақылау; емделушіге дәрілік заттардың әсер ету принциптерін түсіндіру; жанама әсерлердің пайда болуы немесе науқастың жағдайының нашарлауы туралы дәрігерге жедел хабарлама - бөртпенің пайда болуы, құсу, дене температурасының күрт көтерілуі. [20]
Пациенттерге және олардың туыстарына түшкіру және жөтелу әдебін үйрету керек. Жөтелгенде немесе түшкіргенде ауыз бен мұрынды орамалмен немесе бір реттік майлықпен жабу; қолданылған орамал немесе бір реттік майлықты арнайы қоқысқа арналған себетке салу; ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.