Катетер мен тамырдың тромбозы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Қызылорда медициналық жоғары колледжі

Мамандық 09130100 Мейіргер ісі
Біліктілік:5АВ0910101 Мейіргер ісінің қолданбалы бакалавры

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы:Балаларға перифериялық венозды катетерді орнатудан кейін болатын медициналық асқынуларды талдау

Орындаған:Кулатаева Н.Т. _______________

Тобы:ҚБ-51 топ студенті

Ғылыми жетекшісі:Жумагулоа С.Б. _______________

Атқаратын қызметі:Арнайы пән оқытушысы

Қызылорда 2022 жыл

МАЗМҰНЫ
ҚЫСҚАРТУЛАР МЕН БЕЛГІЛЕР
КІРІСПЕ
1-тарау.БАЛАЛАРҒА ПЕРИФЕРИЯЛЫҚ ВЕНОЗДЫ КАТЕТЕРДІ ОРНАТУДА БОЛАТЫН МЕДИЦИНАЛЫҚ АСҚЫНУЛАРДЫ ТАЛДАУДА ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР
1.1 Перифериялық венозды катетер:құрылысы,түрлері,көрсеткішт ері,қарсы көрсеткіштері және орнату орны
1.2.Перифериялық венозды катетерді орнатудан кейін болатын асқынулар және қауіп факторлары
1.3 Перифериялық венозды катетерді орнатудан кейінгі мейіргерлік күтім

2-тарау. ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫ
2.1 Балаларға перифериялық венозды катетерді орнатуда болатын медициналық асқынуларды талдауда шетелдік зерттеулер нәтижелерін бағалау
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕРДІҢ ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР

Қысқартылған сөздер

ПВК - Перифериялық венозды катетр
ЕПМ-емдеу-профилактикалық мекеме
БВК- бұғанаасты венозды катетр
ПИК -перифериялық имплантацияланатын катетер
ОВК - орталық веноздық катетер
ТҚПК- тері астына енгізілген қысқа перифериялық катетер
КАИК- Қан ағымының катетермен байланысты инфекциялары
ТПТ - толық парентеральды тамақтану
ЖМК-жедел медициналық көмек
УДЗ - ультрадыбыстық зерттеу
ТҚҚ -тамырларға қол жеткізу құрылғысы
ТТТ - Терең тамырлар тромбозы

Кіріспе
Тіркес сөздер:балалар ауруханасы,перифериялық венозды катетер,венозды катетр түрлері, медициналық асқынулар,факторлар, мейіргерлік күтім,шетелдік зерттеулер.
Тақырыптың өзектілігі:
Бір жылда әлемде 15 миллионнан астам орталық веналық катетер орнатылады.Пункция үшін қол жетімді веноздық ағындардың ішінде көбінесе бұғанаасты венасы катетеризацияланады[1].
Диагностика мен емдеудің инвазивті әдістерін медициналық практикаға кеңінен енгізу науқастың жағдайына мониторинг жүргізу және дәрілік және басқа да заттарды қан тамыры арнасына енгізу үшін тамырларды катетеризациялау қажеттілігімен тығыз байланысты. Бұл катетер - Еуропа елдерінде госпитальдық бактериемиялардың 60% -дан астамын және барлық нозокомиалдық инфекциялардың 11-37% -ын құрайтын қан ағынының инфекциялары жағдайларының көбеюіне алып келеді[2]. Сепсистің жұқтырылған катетермен байланысы 20-29% -дан 55% -ға дейін құрайды.Қан тамырларының катетеризациясымен байланысты инфекцияның даму жиілігі ауруханаішілік инфекциялардың барлық себептері арасында үшінші орында (инфекциялардың жалпы санының 7-12%)[3].
Қан тамырларды катетеризациялау ұзақ уақыт бойы әдеттегі медициналық процедураға айналды. Мысалы, АҚШ-та көктамырішілік катетер арқылы инфузиялық терапияны жыл сайын шамамен 30 миллион пациент алады (әрбір оныншы американдық), бұл жылдық 110-150 миллион веноздық катетерді тұтынуға әкеледі.
Ғылыми әдебиеттерге сәйкес механикалық қолайсыз оқиғалар нәрестелердің 5-19% - 5 , ал жұқпалы аурулар 5-26% - от кездеседі.Жаңа туылған нәрестелерде катетермен байланысты қан ағымы инфекциясының даму қаупі ересектерге қарағанда едәуір жоғары (сәйкесінше 1000 катетерге 9,6 және 4,6 жағдай) және бұл асқынудан болатын өлім-жітім 38% жетуі мүмкін[4].
Қазір көптеген веноздық катетерлер шығарылады және сатылады және бұл АҚШ -- та веноздық қол жетімділікті қамтамасыз ету үшін ең көп қолданылатын құрылғы (тек ауруханаларда жылына 300 миллионнан астам катетер қолданылады), іс жүзінде елдің бір тұрғынына жылына бір катетер келеді. Ауруханадағы науқастардың шамамен 70% ауруханаға жатқызу кезінде перифериялық венаның катетеризациясын қажет етеді[5].
Өкінішке орай, адамдардың көпшілігі жыл сайын 100 000 адамның өмірін қиатын аурухана инфекциясы сияқты проблемамен таныс емес және бүгінгі күні шұғыл медициналық көмек жағдайында аурухана инфекциясы 20 пациенттің бірінде дамиды. Бұл инфекциялар терінің тұтастығының кез-келген бұзылуында пайда болуы мүмкін, патогендерге кіру қақпасы ашылғанда, олар қанға түсіп, асыра сілтемей апат тудыруы мүмкін.
М.Ю. Рыков пен бірлескен авторлардың айтуынша, бұғанаасты венаны катетеризациялаудағы асқынулар мен техникалық қиындықтар 98,3% - да, ал науқастардың 97,3% -бұғанаасты венаны катетеризациялаудан кейін жұмыс кезінде туындаған асқынулар байқалды. Еуропа мен АҚШ елдеріндегі жағдайды көрсететін зерттеулерге сәйкес, катетермен байланысты инфекциялардың және тромбоздардың жиілігі орталық тамырларға катетер қою жағдайларының 5-15% аралығында өзгереді[6].
Тунис қаласында жүргізілген зерттеуде асқынулар 46 балада (46%) 111-де (51,9%) асқыну жағдайлары байқалды, оның ішінде 80 жағдайда инфильтрация (37,2%), 19 жағдайда кездейсоқ жою (8,8%), 11 жағдайда флебит (5,1%) және бір жағдайда тері некрозы[7].
Бірқатар шетелдік авторлардың пікірінше,орталық веналардың катетеризациясындағы механикалық асқынулар 5-19% жағдайда кездеседі .
Балалардағы орталық веналарды катетеризациялау кезіндегі асқынулардың саны бұғанаасты венаны катетеризациялау кезінде 2,5-тен 16,6% - ға дейін және ішкі мойын венасын катетеризациялау кезінде 3,3-тен 7,5% - ға дейін өзгереді[8].
Жалпы, асқыну жиілігі 15% - ға дейін ауытқиды, механикалық асқынулар пациенттердің 5-19%,инфекциялық асқынулар-5-26% және тромбоздық асқынулар пациенттерде 2-26% -нда кездеседі. Бұл асқынулардың барлығы өмірге қауіп төндіруі мүмкін, сондықтан жоғарыда айтылғандай, медициналық қызметкерлер осы салада үлкен тәжірибеге ие болуы керек[9].
Мақсаты:Балаларға перифериялық венозды катетерді орнатуда болатын медициналық асқынуларды анықтауда шетелдік зерттеулерді талдау
Міндеттері:
* Тақырыпқа байланысты әдебиеттерді шолу;
* Балаларға перифериялық венозды катетерді орнатуда болатын медициналық асқынуларды анықтауда шетелдік зерттеулерді анализдеу
* Нәтижесін талдау және қорытынды жасау;
Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы
Зерттеудің теория бөлімінің маңыздылығы балаларға перифериялық венозды катетерді орнатудан кейін болатын медициналық асқынуларды талдауында және көрсетілетін мейіргерлік күтімнің сипатталуында. Шетелдік озық тәжірибелерді зерттей келе балаларда венозды катетерді орнатудан кейін болатын жиі кездесетін асқыну дәрижесі және қауіп факторлары анықталды.

Курстық жұмыстың көлемі мен құрылымы
Курстық жұмыс 26 компьютерлік мәтін бетінен тұрады.Дипломдық жұмыс кіріспе,әдебиеттерді шолу,зерттеу материалдары мен әдістері, зерттеудің нәтижелері,қорытынды,пайдаланылған ақпараттар тізімі 40 әдебиеттен,оның ішінде 30 шетелдік әдебиет,5 отандық әдебиет, 5 интернет көзі және қосымшалардан тұрады.

1-тарау.БАЛАЛАРҒА ПЕРИФЕРИЯЛЫҚ ВЕНОЗДЫ КАТЕТЕРДІ ОРНАТУДА БОЛАТЫН МЕДИЦИНАЛЫҚ АСҚЫНУЛАРДЫ ТАЛДАУДА ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР
0.1 Перифериялық венозды катетер:құрылысы,түрлері,көрсеткішт ері,қарсы көрсеткіштері және орнату орны
Перифериялық катетер-бұл ауруханада кеңінен қолданылатын перифериялық көктамырға енгізілетін құрылғы. Перифериялық венозды жолмен енгізілген катетер ішілік емдеуді жүргізуге және талдау үшін қан алуға мүмкіндік беріп қана қоймай, инфекцияларды болдырмайды. Ол аяқ-қолдың беткей венасына, сирек бас сүйегінің веналарына енгізіледі. Тамыр ішілік катетердің ең көп таралған түрі перифериялық қол жетімділікке арналған түрі. Бұл пациент ауруханаға түскен кезде әдетте қолға немесе білекке койылады.
Ауруханаға жатқызылған пациенттердің көпшілігі сұйықтық пен дәрі-дәрмектерді перифериялық веноздық катетер арқылы қабылдайды. Тамыр ішілік катетер (тамшы, тамырішілік сызығы немесе тамыр ішілік канюла деп те аталады) - бұл дәрі-дәрмектерді, сұйықтықтарды немесе қоректік қоспаларды тікелей қанға енгізуге мүмкіндік беретін тамырдағы қысқа қуыс түтік. Мұндай катетерлер көбінесе тамырдың тітіркенуі мен қан инфекциясының алдын алу үшін әр үш -- төрт күн сайын қайта жасалады. Перифериялық катетер 2-3 тәулік бойы инфузиялық терапия жүргізуді сенімді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұл кезең көп жағдайда ауыр волемиялық және электролиттік бұзылуларды жою үшін жеткілікті[10] .
Реанимация және қарқынды терапия бөлімшесіне түсетін науқастарда енгізу жолын таңдау еркі жоқ десек болады, себебі науқастар есінен танған күйде келеді. Науқасқа жедел көмек көрсетуде көктамырішілік инъекциялар мен инфузиялар арқылы препаратты енгізу қолайлы, бұлай енгізу жолы парентеральді деп атаймыз. Енгізу жолы анық болған соң реанимацияға түсетін науқасқа немен енгізуде манызды. Себебі ол науқасқа көп дәрі енгізіледі қайта-қайта көктамырды тесіп енгізу қауіпті сондықтан парентеральды инъекциялар кезінде перифериялық катетерлерді қолданудың тиімділігі жоғары[11].
Шеткі көктамыр катетеризациясы медицинада жиі қолданылатын инвазивты емдеу әдістеріне жатады. Бұл емшара перифериялық венозды катетер көмегімен орындалады. Перифериялық көктамыр катетерін қою кез-келген мерзімді инфузионды терапия жүргізу үшін, дәрілік заттарды күре тамырға енгізуді қайталау үшін жүргізіледі.

Перифериялық көктамыр катетерін қою көрсетпелері:
-Науқас ауыз арқылы сұйықтықтар қабылдай алмаған жағдайда су балансын қолдау және коррекциялау үшін;
-Дәрілік ерітінділерді жиі енгізу үшін;
-Қан және оның компоненттерін құю үшін;
-Парентеральдітамақтандыру;
-Ота жасау (наркоз);
-Аймақты анестезия.
Катетер қоюғакерікөрсетпелер:
-Көктамырдыңішкіқабырғасынтітіркенд іретіндәрілерді құю;
-Көп мөлшерде қан құю.
Перифериялық венозды катетер келесі бөліктерден түрады:
-катетер (жұмсақ және иілгіш);
-ине - өткізгіш (қатты);
-бітеуіш (қуыс бекітетін қақпақша);
-қорғаныс қақпақшасы;
-кейде қосымша құрылғы - кішкене қанаттар.
Ине көмегімен венесекция жүргізіліп бір уақытта катетер енгізіледі. Инфузионды терапия жүргізілмеген жағдайда бітеуіш көмегімен катетер бекітіледі (контаминацияны болдырмау үшін), қорғаныс қақпақшасы инені қорғайды және манипуляция алдында алынады. Катетер оңай енуі үшін оның ұшы конус тәрізді.Кішкене қанаттар көмегімен катетер теріге нық бекітіледі, сонымен қатар бітеуіштің артқы қабырғасымен терінің жанасуын болдырмағандықтан бактериалды ластану қауіпін төмендетеді[12].
Катетер түрлері:
1.Портталған (порт құрылғысы бар) - дәрілік заттарды қосымша пункция жасамай енгізуге арналған инъекциялық портымен. Оның көмегімен дәріні инесіз, тамырішілік инфузияны тоқтатпай енгізуге болады.
2.Портталмаған (портсыз)
Катетер және көктамырды таңдаудың негізгі принциптері.
Катетер таңдаудың негізгі принципі: қолжетімді перифериялық көктамырлардың ең ірісіне қажетті енгізу жылдамдығын қамтамасыз ететін өлшемі кішкентай катетер қолдану. Катетер таңдауда пациент ерекшеліктерін, емдеу жоспарын, инфузия жылдамдығын, катетерді қолдану мерзімін ескеру қажет. Барынша ұзақ қолдануға және ең кем асқынуларға алып келетін катетер тиімді болып келеді.
Перифериялық венозды катетермен жұмыс істеген кезде асептиканы қатаң сақтау, стерильды қолғаппен жұмыс істеу, дәрілік затты әр енгізгеннен соң стерильды бітеуішті ауыстырып отыру қажет. Ішкі беті зарарланған бітеушті қолдануға болмайды[13].
Перифериялық катетер қою үшін көктамырды таңдау:
Көктамырдың келесі қасиеттерін ескеру ұсынылады:
1.Бүйір тамырлары жақсы дамыған, жақсы көрінетін көктамырлар:
2.Басым болмаған дене жағының көктамырлары: оңқайларда - сол жақ, солақайларда оң жақ көктамырлары;
3.Алдымен дисталды (алшақтық) орналасқан көктамырларды қолдану;
4.Ұстағанда жұмсақ және иілгіш көктамырларды қолдану;
5.Оталық араласу жағына қарама қарсы жақтағы көктамырларды пайдалану;
6.Диаметрі үлкен болған көктамырлар.
Перифериялық катетер койылатын анатомиялық орындар:
-алақанның сырт жағындағы көктамырлар;
-білектін ішкі бетінің көктамырлары.
Көбіне көктамырды инемен тесуге үйреніп қалған медбикелер көлденең ұстауды таңдайды. Ал тігінен ұстау инені канюляға қарай сенімді бекіту үшін (әсіресе терісі доғал науқастарда ) және иненің канюля ішіне кетіп қалмауы үшін қолайлы.
Индикатор камерасында қан көрінген жағдайда инені әрі қарай енгізілу тоқтатылады. Ине-өткізгішті бір қолмен бекітіп, көктамырға әрі қарай тек катетер енгізіледі, ол біртіндеп ине-өткізгіштен шешіледі. Катетер қажетті ұзындыққа енгізілген соң ине-өткізгіш алып тасталады. Содан соң катетер арнайы бітеуішпен жабылады, лейкопластырь немесе арнайы пластырьмен бекітіледі. Порт немесе арнайы жүйе арқылы (портталмаған катетерлерде) катетер жуылады.Теріні антисептикпен өңдегеннен соң ине канюлясымен енгізіледі[14].
Үлкен инфузия жылдамдығы үлкен диаметрді де қажет етеді катетер (ине) және сәйкесінше үлкен тамыр қажет. Катетер немесе ине тамырдың люменін толығымен жаппауы керек. Бұл ережені сақтамау енгізілген препараттың сұйылтуының баяулауына әкеледі және тромбофлебиттің дамуына ықпал етуі мүмкін.Көбінесе пункция және катетеризация үшін қолдың үстіңгі (тері астындағы) тамырлары білек пен шынтақ қатпарлары аймағында қолданылады. Көбінесе олар қылқаламның артқы тамырларын инеге катетер қолдану арқылы қолданады[15].
Нәрестелерде көбінесе мойын мен бас терісінің беткі тамырлары пункцияланады.
Болдырмау ұсынылады:
- даму қаупінің жоғарылауына байланысты төменгі аяқтың тамырларының катетеризациясы
-тромбофлебита;
-тамырлардың тесілуіне байланысты олардың саңылауында инелер қалдырып, буындардың бүктелген жерлеріндегі тамырлардың пункциясы;
- жоспарланған операциялық саладағы Венаны катетеризациялау
- араласулар;нашар қол жетімді болған кезде "соқыр" пункциялар жәненемесе тамырлардың катетеризациясы
- пальпация және визуализация;
-тамырдың катетеризациясы,нәтижесінде науқастың қозғалғыштығы айтарлықтай шектеледі[16].

1.2Перифериялық венозды катетерді орнатудан кейін болатын асқынулар және қауіп факторлары
Анестезиология-реанимация бөлімшесі жағдайында пациенттерге анестезиологиялық-реанимациялық жәрдемақы және қарқынды терапия жүргізу кезінде жүзеге асырылатын әртүрлі дәрілік препараттардың бірнеше көктамырішілік инъекциялары мен инфузиялары тамырішілік қолжетімділіктің барабар болуын талап етеді.Ұзақ уақыт бойы бұл мақсаттар үшін перифериялық тамырларға емес, Орталық тамырларға катетеризация жасау қажет деп есептелді, өйткені ұзақ мерзімді ифузиялық терапия орталық веноздық қысымның бақылауымен жүргізілуі керек[17].
Алайда, соңғы жылдардағы зерттеулер орталық тамырлардан гөрі перифериялық катетеризацияның қауіпсіз және перспективалы екенін көрсетті.Сондықтан қазіргі уақытта перифериялық веналарды катетеризациялау түріндегі тамырішілік қол жетімділіктің бастапқы таңдауы анестезиологиялық-реанимациялық көмек көрсету стандартына енді.
Сонымен қатар, перифериялық тамырлардың ішінде катетерлердің ұзақ уақыт болуы көбінесе инъекциядан кейінгі жергілікті асқынулардың пайда болуымен бірге жүреді, Олардың арасында флебит пен тамыр тромбозы көбінесе тамырішілік катетерлердің окклюзиясымен үйлеседі.
Бұл ретте катетеризацияның заманауи технологиялары және катетердің, Венаның және инъекция орнының жай-күйін күнделікті мониторингтеу тамырішілік және катетерішілік окклюзияның қалыптасуын жоққа шығармайды[18].
Сондықтан бұл асқынулардың алдын алудың жалғыз сенімді жолы-катетерлерді мерзімінен бұрын (венаға енгізгеннен кейін 48-72 сағаттан кейін) алып тастау, содан кейін басқа тамырларға жаңа катетерлерді енгізу. Алайда, бұл жағдайда да бұл асқынулар қайтадан пайда болуы мүмкін,катетер тамырдың ішінде неғұрлым ұзақ болса.
Катетерлер мен тамырлардың бітелуінің аз зерттелген факторы катетерлер мен инфузиялық орталардың веноздық қабырғаға механикалық және физикалық-химиялық агрессивті әсері болуы мүмкін[19].
Осыған байланысты, өзара әрекеттесудің механикалық және физика-химиялық факторларын ескере отырып, катетерлер мен дәрілік заттардың жергілікті әсеріндегі веноздық қабырға эндотелийінің жай-күйін зерттеу катетерлердің бітелу себептері туралы түсініктерді кеңейте алады және тромбоздың алдын алудың жаңа тәсілдерін әзірлеуге, тамыр ішінде перифериялық катетерлердің болу ұзақтығы мен қауіпсіздігін арттыруға негіз бола алады. Сонымен қатар, жергілікті қабыну процестерін зерттеудің дәлдігін арттыру оларды жылу кескіштің көмегімен сәулелену спектрінің инфрақызыл диапазонында зерттеуі мүмкін.
Асқынулар.Механикалық жағдайлардың 5-19%-ы:пневмоторакс, гемоторакс немесе гидроторакс;катетердің дұрыс орналаспауы; катетердің окклюзиясы; катетердің жыртылуы; катетердің миграциясы;тамырлардың перфорациясы немесе жыртылуы; артериялық пункция;қан кету;гематома;жүрек тампонадасы;ауа эмболиясы және тромбоэмболия; жүрек ағының бұзылуы.Іріңді 5-26% жағдай: катетерді орнату аймағында инфекция;орталық веналардың тромбофлебиттері;абсцесске және флегмон түзілуіне дейін гематомалар мен тіндердің қан кетулерінің іріңдеуі;эндокардит;септицемия; катетермен байланысты сепсис[20].
Қан тамырларының катетеризациясымен байланысты инфекцияның даму жиілігі ауруханаішілік инфекциялардың барлық себептері арасында үшінші орында (инфекциялардың жалпы санының 7-12%). Емдеу қан ағымының байланысты инфекцияларының катетері күрделі проблема тудырады, ауруханаға жатқызу мерзімінің ұлғаюына әкеледі, емдеу құнын едәуір арттырады, өлім-жітімді арттырады.
Катетер инфекцияларының дамуының негізгі қауіп факторы катетеризация орнындағы микроорганизмдердің саны екенін атап өткен жөн, сондықтан пункция орнының антисептикасы катетер инфекцияларының алдын алудың маңызды шараларының бірі болып табылады. Повидон йод және хлоргексидин-сулы және алкогольдік ерітінділер түрінде қол жетімді ең көп қолданылатын антисептикалық агенттер. Олардың катетердің колонизациясы мен қан ағымының инфекцияларының алдын алудағы тиімділігі көптеген зерттеулерде салыстырылды[21].
Chaiyakunapruk N. және әріптестері [12] жүргізген мета-талдауға хлоргексидинді 4143 қысқа мерзімді катетерді перифериялық веноздық катетер, 704 артериялық катетер және өкпе артериясындағы 395 катетер) өңдеу үшін пайдаланылған повидониодтың Сулы ерітіндісімен салыстырған 8 рандомизацияланған зерттеулер енгізілді. ауруханаға жатқызылған науқастар. Хлоргексидин 2% сулы ерітінді (2 зерттеу) немесе 70% спирттегі 0,5% хлоргексидин ерітіндісі (4 сынақ) немесе 1% хлоргексидин алкоголь ерітіндісі (1 зерттеу) немесе 0,25% хлоргексидин, 0,025% бензалконий хлориді және 4% бензил спирті (1 зерттеу) түрінде болды. Катетеризацияның орны мен катетердің венада болу ұзақтығы осы екі топ арасында салыстырмалы болды.
Катетер мен тамырдың тромбозы. Бұл асқынудың алдын алу үшін катетерге мұқият күтім қажет. Осы мақсатта ол фибрин пленкасын кетіру үшін гепарин ерітіндісімен жуылады, осылайша инфекция қаупін азайтады. Ұзақ парентеральды тамақтану кезінде инфузияланған ерітіндінің 1 мл-ге 1 бірлік гепарин ұсынылады. Диаметрі айналасындағы тамырдағы қалыпты қан ағымына кедергі келтірмейтін катетерлерді де қолдану керек. Катетер тромбозы кезінде тромбоэмболияны болдырмау үшін оны алып тастау керек.
Флебит.Катетер бөтен зат бола отырып, веноздық тамырлардың қабырғаларының қабынуын тудыруы мүмкін: механикалық тітіркену, ал катетердің Венада болу уақыты ұлғайған сайын флебит қаупі артады. Кейде қабырғалардың қабынуы енгізілген ерітіндінің сипатына байланысты-химиялық тітіркену. Бұл жағдайда ерітінділерді сұйылту және минималды жылдамдықпен енгізу ұсынылады. (Ерекшелік-бұл май эмульсиялары, перифериялық тамырларға енгізілмейтін концентрацияланған глюкоза ерітінділері.) Бұл асқынудың алдын алу үшін катетерді жақсы бекіту қажет. Флебит пайда болған кезде катетер алынып, қабынуға қарсы терапия тағайындалады[22].
Инфекция.Асептика ережелерін мұқият сақтау, персоналдың қолын, пункция орнын, құралдарды дұрыс өңдеу қажет. Пункция аймағын жұқтыру тромбофлебит, флебит, тромбоэмболия және септицемияны тудыруы мүмкін. Егер бұл асқынулар пайда болса, катетер дереу жойылады. Инфузияланатын ерітінділердің, пациенттің қанының, тері бетінен катетер енгізілетін жерде мезгіл-мезгіл дақылдары жүргізіледі. Стерильді таңғышты қолданған жағдайда, ол толығымен тығыздалмауы керек екенін есте ұстаған жөн, өйткені мұндай жағдайларда кейде бактериялар мен саңырауқұлақтардың тез өсуі байқалады (ерекшелік -- ашық жараның, күйіктің немесе трахеостомияның жанында пункция болған кезде).
Ауа эмболиясы.Атмосфералық ауаның қан тамырларына ашық операциялық өріс немесе тамырлардың люменін сыртқы ортамен байланыстыратын жүйелер (мысалы, инфузиялық) арқылы енуі.Ашық инфузиялық жүйе және инфузиялық керек-жарақтар-мысалы, ашық инфузиялық кран, зақымдалған инфузиялық жүйе, қосылыстардың бұзылуы. Тамырға түсетін ауа мөлшері науқастың денесінің орналасуына және жүрек деңгейіне қатысты тамырдың биіктігіне байланысты.Толық толтырылмаған немесе желдетілмеген инфузиялық жүйе параллель инфузия, тамшылатып инфузиялық жүйе мен инфузиялық сорғы бір қол жетімділікке қосылған кезде. Инфузиялық жүйенің тамшы камерасын босату кезінде ауа көпіршіктері алдымен сорғының ұзартқыш желісіне, содан кейін қысыммен науқастың тамыр арнасына түседі.Әртүрлі хирургиялық араласулар, әсіресе нейрохирургиялық, тамырлы, акушерлік, гинекологиялық немесе травматологиялық операциялар, онда экзогендік ауа ашық тамырлы төсекке түседі.Қысыммен инфузияны дайындау және жүргізу кезіндегі қызметкерлердің қателіктері . Асқынулар.Науқастың жүрек-қантамыр жүйесіне түсетін ауаның кез келген мөлшерін ауа эмболиясының пайда болуы тұрғысынан сыни деп санау керек деп саналады. Ауа эмболиясының пайда болу қаупі науқастың жағдайына, енгізілген ауа көлеміне және жинақталу жылдамдығына байланысты.Ауа эмболиясының клиникалық салдары: жүрек соғуының төмендеуі, шок және өлім[23].
Пневмоторакс.Көбінесе субклавиялық Венаның катетеризациясы кезінде пайда болады. Өкпенің айтарлықтай төмендеуі және медиастинальды органдардыңмещысуы жағдайында (пневмоторакс 10 %) ауаның аспирациясымен және плевра қуысының дренажымен хирургиялық араласу қажет. Пневмоторакс 10% кезінде әр 4 сағат сайын 100% оттегімен ингаляция және рентгендік бақылау ұсынылады.егер кернеулі пневмоторакс күдіктенсе, декомпрессия үшін ортаңғы клавикулярлық сызық бойымен екінші қабырға аралыққа № 16 ине енгізіледі.
Катетердің сынуы. Жаңа технологиялардың арқасында катетердің сынуы сирек кездеседі және әдетте оның сыртқы бөлімдерінде кездеседі. Мұндай жағдайларда дереу алып тастау және жаңа катетермен ауыстыру қажет.Циркулятордың шамадан тыс жүктелуі. Клиникалық түрде кардиоваскулярлық жеткіліксіздікпен сипатталады. Инфузияланатын ерітінділердің көп мөлшерін тез енгізгенде, трансфузия кезінде жүректің жедел кеңеюімен және тоқтап қалуымен оң жақ жүректің шамадан тыс жүктелуі мүмкін. Бұл асқыну сирек кездеседі және әдетте жүрек бұлшықетінің зақымдануы бар науқастарда (қабыну, жүрек ақаулары, склеротикалық немесе дистрофиялық өзгерістер және т.б.). Трансфузия кезінде тыныс алудың қиындауы, кеуде қуысының қысылу сезімі, ерін цианозы пайда болады. Осыдан кейін жүрек қызметінің күрт бұзылуы және өлім пайда болады. Алдын алу - тамшылатып инфузияланатын ерітінділерді енгізу, қажет болған жағдайда реактивті енгізу-бөлшек дозаларды қолдану. Бұл асқынудың алғашқы белгілері пайда болған кезде трансфузия дереу тоқтатылады және жүректің оң жақ бөлігін жеңілдету үшін аздап қан кетеді. Осыдан кейін оттегі терапиясын, глюкозаның гипертониялық ерітінділерін, норадреналинді (мезатон, эфедрин), строфантинді (көктамыр ішіне), коргликонды тағайындау ұсынылады. Клиникалыққайтысболғанжағдайдареани мациялықшараларкешеніжүргізіледі[24 ].
0.3 Перифериялық венозды катетерді орнатудан кейінгі мейіргерлік күтім
Катетерге сапалы күтім асқынуларды емдеу мен алдын-алудың басты шарты болып табылады.Асқынулардың алғашқы белгілерін уақтылы анықтау үшін катетерді орнату орнын күнделікті тексеру қажет. Ылғал немесе ластанған таңғыштарды дереу өзгерту керек. Катетер орнатылған жерде тіндердің қызаруы мен ісінуі жергілікті қабыну реакциясын көрсетеді және ПВК-ны шұғыл түрде алып тастау керек екенін көрсетеді[25].
Перифериялық көктамыр катетерін қою техникасы.Қажет заттарды жинап, көктамырды таңдап алған соң, қолды өңдеп, қолғап киіп канюляцияны бастаймыз. Перифериялық көктамыр катетерін дұрыс қою үшін катетерді колденең немесе тігінен ұстайды.Көбіне көктамырды инемен тесуге үйреніп қалған медбикелер көлденең ұстауды таңдайды. Ал тігінен ұстау инені канюляға қарай сенімді бекіту үшін (әсіресе терісі доғал науқастарда ) және иненің канюля ішіне кетіп қалмауы үшін қолайлы.Теріні антисептикпен өңдегеннен соң ине канюлясымен енгізіледі.Индикатор камерасында қан көрінген жағдайда инені әрі қарай енгізілу тоқтатылады. Ине-өткізгішті бір қолмен бекітіп, көктамырға әрі қарай тек катетер енгізіледі, ол біртіндеп ине-өткізгіштен шешіледі. Катетер қажетті ұзындыққа енгізілген соң ине-өткізгіш алып тасталады. Содан соң катетер арнайы бітеуішпен жабылады, лейкопластырь немесе арнайы пластырьмен бекітіледі. Порт немесе арнайы жүйе арқылы (портталмаған катетерлерде) катетер жуылады.
Катетерге күнделікті күтім жасау.Катетерге әр кез қосу-бұл инъекция ену жолы. Жүйені жиі қолмен ұстауға болмайды, қатаң асептиканы сақтап, тек қана стерильді қолғапта жұмыс істеу қажет.Стерильді бітеуіштерді жиі ауыстырып отыру қажет. Ішкі беті микробтармен ластанған бітеуіштерді қолдануға болмайды.Антибиотиктерді, глюкоза ерітінділерін, қан препараттарын енгізгеннен соң катетерді аз мөлшердегі физиологиялық ерітіндімен жуу керек.Катетерді бекіткен таңғышты жиі байқап, қажет жағдайда ауыстырып отыру керек.Асқынуларды ерте анықтау мақсатымен пункция орнын үнемі қарау керек. Ісіну, қызару, жергілікті қызба, катетер өткізгіштігінің бұзылуы, катетерден сұйықтық ағу және дәрілерді енгізу кезінде ауырсыну сезімі болған жағдайда дәрігерге хабарлау және катетерді алып тастау қажет.Тромбофлебиттің алдын алу үшін пункция орнынан жоғары тромболитикалық майларды (мысалы: гепаринді, троксевазин) жұқа етіп жағу керек.Әр бір инфузиядан соң катетерді порт арқылы гепаринді ерітіндімен (5 мл натрий хлоридінің изотониялық ерітіндісі +2500Б гепарин) жуу қажет[26].
Ол келесі әдіспен жүзеге асырылады:науқас тыныс шығарып тынысын тоқтатып тұруы қажет.Катетерді резеңке бітеуішпен жауып, науқасқа тыныс алуға рұқсат беру.Бітеуішті спиртпен өңдеп, тері ішілік инемен 5 мл гепаринді ерітінді енгізу.Бітеуішті катетерде лейкопластырьмен бекіту.Бұл әдіс катетерде тромб түзілу қауіпін төмендетеді. Осы ерітіндімен катетерді катетерден қан көрінген жағдайда да шаю керек.Катетер айналасындағы теріні күнде қарап 70% спирт және 2% йод ерітіндісі немесе 1% бриллиант көгі ерітіндісімен өңдеу қажет. Таңғыш күнде және ластануына қарай ауыстырылады.Қазіргі уақытта арнайы мөлдір таңғыштар (пластырь) қолданылады. Олар катетер айналасын тығыз жауып сыртқы ластанудан, инфекциядан қорғауды қамтамасыз етеді. Сонымен қатар терілік тынысты сақтайды, мөлдір таңғыш арқылы теріні бақылау асқынуларды ерте анықтауға мүмкіндік береді[27].
Инфузиялық терапия тиімділігін бақылау.Инфузиялық терапия тиімділігін бақылау үшін тәулік бойы енгізілген препараттар мөлшері, оларды енгізу жылдамдығы науқасты бақылау картасына тіркеледі. Катетеризация орнын әр 48-72 сағат сайын ауыстыру ұсынылады.
Егер инені алып тастаған соң, көктамыр жоғалғаны анықталса, яғни ерітінділер инфузиясы кезінде пункция орны ісініп шықса, катетерді тері астынан толығымен шығару қажет. Содан соң мұқият перифериялық көктамыр катетерін жинап катетерді енгізу ем-шарасын басынан қайталау қажет[28].
Инфузиялық терапия жүргізуден алдын науқас терең тыныс алып - тынысын ұстауы қажет. Резеңке тығынды алып, катетерге 0,5 мл физиологиялық ерітіндісі бар шприцті жалғастырып, поршенді өзіңізге қарай тартып, қанның шприцке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.