Ауылшаруашылығын ұжымдастыру және оның қайшылықтары мен кемшіліктері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ ЗЕРТТЕУ УНИВЕРСИТЕТІ

Р Е Ф Е Р А Т

Пәні: Қазақстан тарихы

Тақырыбы: «Ауылшаруашылығын ұжымдастыру және оның қайшылықтары мен кемшіліктері». .

Орындаған:

Тексерген:

Алматы, 2022

Ауылшаруашылығын ұжымдастыру және оның қайшылықтары мен кемшіліктері

ЖОСПАР

I КІРІСПЕ БӨЛІМ: АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫН ҰЖЫМДАСТЫРУДЫҢ АЛҒЫШАРТТАРЫ

II НЕГІЗГІ БӨЛІМ: АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫН ҰЖЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЙШЫЛЫҚТАРЫ МЕН КЕМШІЛІКТЕРІ

III ҚОРЫТЫНДЫ БӨЛІМ: КҮШТЕП ҰЖЫМДАСТЫРУДЫҢ ТАРИХИ БАҒАСЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ

I КІРІСПЕ БӨЛІМ: АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫН ҰЖЫМДАСТЫРУДЫҢ АЛҒЫШАРТТАРЫ

Ауылшаруашылығын ұжымдастыру КСРО көлемінде бай мен кедей арасындағы тап күресімен астасып жатты десек қате болмайды. Өткен ғасырдың жиырмасыншы жылдарының аяқ тұсында бастау алған кәмпескелеу науқаны сол кездегі бай мен орта деңгейдегі бай шаруа иелерінің малын тартып алумен басталды. Қазақ жерінде байларға «кедейлерді қанаған» деген баға беріліп, еріксіз дүние-мүлкінен айырды. Салдарынан байлар малының жартысын базарда саудалап, шегара астырып, т. б. жолдармен құтылып жатты. Десе де, кәмпескелеудің күштеп жүргізілгенін жоққа шығаруға болмайды. Ол тарихта лайық бағасын алды, әдебиетімізде анық, боямасыз бейнеленді. Өлкелік партия ұйымының басшысы Ф. И. Голощекин ауылды кеңестендіру ұранымен қазақ ауылдарында тап күресін ширықтыра түскісі келді. Нәтижесінде елде жаңа төңкеріс жүргізу үшін идеологиялық-саяси алғышарт жасалды. Бұл үрдіске қарсы болып бас көтерген ұлт зиялыларын жазалады., жер аударды. Әдебиетте бұл «Бесеудің хаты» туындысында айқын көрініс тапқан . Осылайша қуғынға ұшыраған атқамінерлер заман тынысын дәл танып отырса да «қара қазан, сары бала қамы үшін» өз талаптарын анық білдірсе де, қатыгез басшыларға қарсы тұра алмады. 1926 жылы көктемде байлардың еншісінде болған 1, 3 миллион гектар жер көлеміндегі шабындық және 1, 25 миллион гектар егістік кәмпескеленді. Тарихи әлеуметтік формациясын сақтап тіршілік кешіп жатқан қазақтың дәстүрлі әлеуметтік қатынасы қолдан бұзылып, бай мен кедей арасына іріткі салынып, сол арқылы қазақты қазақтың өзіне айдап салу әдісі құйтырқы саясатпнен жымысқы іске асырылып жатты. Рулық қауымда, яғни ауыл-ауыл болып туыстық қатынаста өмір сүріп келген қазақ ауылдары ның ашыған айрандай берекесі қашты. Ұжымдастыру кезінде бұл науқанға қарсы болған адамдар жазаланды. 1928 жылы қаңтар-ақпан айларында Омбыда өткен жиылысқа Қазақстаннан да өкілдер қатысты. Ол жиналыста астық дайындау барысында төтенше шаралар қолдануға рұқсат берілді. Нәтижесінед, жер-жерге 4800 жауапты кісілер аттандырылып, астық дайындау кезінде отыз бір мыңдай шаруа жазаланды. 1928, 1929 жылдары екі жүз жетпіс жеті шаруа атылды. 1928 жылы жиырма жетінші тамызда шыққан «аса бай ірі шаруашылықтары мен жартылай феодалдарды кәмпескелеу және жер аудару туралы» құжаты негізінде күш қолдану, күштеп кәмпескелеу істері одан сайын үдей түсті. Сол кездердегі партия мүшілерінің жер-жерге жіберген хаттарын және тарихи құжаттарды оқып талдайтын болсақ, ол жерлерден кәмпескеге қарсы болған байларды « . . . ол дағдылы хайуан екен . . . ондай содырды . . . титықтату керек . . . » деген сынды сөздерді көреміз. Бұл дегеніміз сол кездегі партия билігін, мансабын жеке мүддесі немесе субъективті көзқарасы үшін қолданған адамдарды байқаймыз. Бұдан бөлек, кәмпеске кезінде тек байларды ғана емес, орта шаруаларды да, тіпті мал саны «бай» деген статусқа жетпейтін кедей отбасыларын әдейі қолдан біріктіріп, сол арқылы оларды бай статусына жатқызып, ауыл-аймаққа оларды бай дегізіп, жер аудартқан, қуғындағаны туралы да құжаттар мен мәліметтерді көреміз. Сл кездегі саяси-әлеуметтік ахуал негізінде талай шаңырақтың шайқалып, тағыдардың тәлкекке түскені белгілі. Және бұл үрдіс тек жекелеген ауылда, ауданда не облыста ғана болып өтпеді, бұл саяси оқиға тұтас елді қамтыды. Астық дайындау, егістік және шабаныдық жерді қайта бөлімге бөлу жартылай және орта бай отбасылардың малын талан-таражға түсіру барысында әміршіл-әкімшілік рухта әрекет ететін шолаө белсенді, кадрлар қалыптасты. 1927 жылы желтоқсанда съезде ауыл шаруашылығын ұжымдастыру туралы бағыт алға тратылып, сол төңірегінеде істер мен оларыдың алғышарттары қолға аыну қарастырыды. Ауылда кооперативтік қозғалыстың дамуы барысында еріктік, материалдылық, мүдделік, дербестік шаруаларды кооператвитендіурдің жоғары формаларына рет-ретімен ұөту ұстанымы жарияланды. Алғашында үлгі ретінде ұжымдық шаруашылықтарға неіз болып табылатын материалдық-техниклалық базаның даму дәрежесіне шаруашылық кооперацияларының бұрыншы қарапайым формаларының дәстүрлері мен өзге де факторларға назар аудару керек деп саналды. Мал шаруашылығының сан жағынан көбеюін, оның қарапайым матераилдқы техникалық базасы мен шаруалар кооперациясы дәстүрлерінің болмауын, қазақ халқының көшпелі өмір салтын ескере отырып, Орталық Комитет азақ АКСР-інде ұжымдастыруды 1932 жылы көктемге қарай аяқтау жоспарда еді. Қазақстанның астықты аудандарынад колхоз құрылысыныің негізгі формасы- аулы шаруашылығы ауданарында жерді бірлесіп өңдеу мен шөп шабуға серіктес болуға тиіс еді. Ол жердегі жарғы бойынша мал оортақ мүлік болып, ортаға салынбай жеке мал мен құрал-саймандщарды пайдалануға ақ төлену керек деп көрсетілген еді. 1929 жылдың екінші жарысынан бастап елде ұжымшарландыру ісі төтенше леппен басталды. Алғашқаы машина-трактор станциялары пайда болды. Көшпелі халықты отырықшыландуыру мен ұжымдастыру үщшін жергілікті белсенділерге қосымша сезіг мыңғ а жуық ұжымдастырушылар тартылды. Яғни жергілікті беленділер арасынан сеігз мыңға жуық жаңа қызметкерлер тағайындалып, олар жұмысына тығыз кірісіп кеттті. Республикаға орталық Мәскеуден, тағы да басқа жер-жерлерден мың екі жүз

төрт өкіл жіберілді. Ол кадрлар қызық халқыныың ежелден қалыптасып келе жатқан көшпелі салт табиғатын тым үстірт түсінген еді. Олар ұжымдастыру дегенді жүздеген отбасыларды үлкен бір аумаққа орналастыру деп түсінген еді, олар кейде тіпті жем-шөп мәселесіне де мән бермей жатты. Партия тарапынан келген өкілдер қазақ еріне келгеннен соң ұжымдастыру ісін өздерінің орыс деревнясындағы орыс шаруалараның отырықшы мәдениетіне ұқсамса еиіп іске асырғуғатырысты. Солай етті де. Ауыл шаруаышылығын ұжымдастыру ісі әу бастан ақ күштеу сипатта, бас көтергендерді қуғындау арқылы лаңкестік бағытта жүргізіп жатты.

II НЕГІЗГІ БӨЛІМ: АУЫЛШАРУАШЫЛЫҒЫН ҰЖЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЙШЫЛЫҚТАРЫ МЕН КЕМШІЛІКТЕРІ

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.