Туроперейтинг тәртібінің рөлі мен орны
1 Туроперейтинг тәртібінің рөлі мен орны. Зерттеудің әдістері. Курстың мақсаты мен мәселелері. Туроперейтингтің тарихи түбірлері, басқа ғылымдардың арасындағы Туроперейтинг тәртіп ғылымының рөлі мен орны. Туроперейтингтің негізгі кезеңдерін көрсететін, тәртіптің ғылымдағы дамудың қысқаша тарихи очеркі.
Пәннің оқу міндеттері:
- туризм саласын рейтейтің Қазақстан Республикасының нормативті-құқықтық актідерің және халықаралық нормативтік құқықтық актілерді оқып білу;
- жобалау технолгиялар бойынша тәржибелік білім алу, ішкі және халықаралық нарықтарда туристік турларды (кешенді қызмет көрсету бағдарламаларды) құрастыру, жылжыту және сату;
- жоғары білім деңгейіне ұмтылу қаблеттерді құру, интелектуалдық және шығармашылық қасиеттерді дамыту.
Пәннің оқу нәтижесінде студент тиіс:
білу:
- экономикалық бірліктер ретінде туристік өнімнің құрамың және құрылысың
- турдың құрастыру технологиясың;
- турдың және туризмдегі қызмет көрсету сапа көрсеткіштерің;
- турдың бағдарламаларың құрастыру ережелерің және әдістерің;
- туристік кәсіпорының келісім шарт іс-әрекетінің ұйымдастыру және іске асру ерекшіліктерің;
дағдыларды қалыптастыру:
- туристік кәсіпкерліктің макро- және микрортасын талдау;
- нарықта бәсекеге төтеп бере алатын туристік өнімді құрастыру;
-қызмет көрсету нарығына туристік өнімді жылжыту жолдары;
- туристік өнімді құрастыру және жылжыту үрдісі барысында контрагенттермен байланыс орнату;
- жаппай сату кезінде тұтынушылармен байланыс орнату.
Пән мазмұны туроперейтинг негіздерін кіргізеді, туроперейтинг түрлерін және субъекттерін сипаттайды, туроперейтинг кезеңдерін ашып көрсетеді, туристік қызметтер нарығындағы туроператордың маңызын және орнын түсіндіреді. Туроперейтинг пәнін оқып білу нәтижесінде студентте туроператорлар нарығы туралы және олардың функциялары, турларды жобалау кезеңдері, туристік өнімге бағаның құрылу әдістері, турлардың өмір циклдары, мен олардың туроперейтинг кезеңдерімен байланысы, халықаралық және ішкі турим нарықтарында бөлек туристік өнімдерді жылжытудың стратегиялары туралы жалпы түсінік қалыптасады.
Практикалық сабақтар кезінде студенттер туристік құжаттарымен, туристік аймақты бағалау әдістері, туристік нарық субъекттер арасындағы байланыс механизмдері, инфрақұрылым нысандарында туристерге қызмет көрсету сапасын бағалаумен танысады және нарық экономика жағдайында туроператорлардың әсерлілік көрсеткіштерін анықтайды.
Негізінен туристік турлардың тарихи даму кезеңдерін туризм даму кезеңдерімен сәйкес атаймыз. Ең алғашқы турлар яғни саяхаттар Туристтік саяхаттар, сауда-саттық сапарлар өзінің мәнін жоғалтқанда басталды санайды. Біздің заманға дейінгі 4-ші мың жылдықта ескі Египетте аталынып жүрген, осындай алғашқы көшіп-қонушылыққа жататыны - діни негізіндегі саяхаттар.Сонымен ерте кездегі саяхаттар діни, спорттық, ойын сауықтық, емдік мақсатта болған.
ХVІ ғасырдың екінші жартысында танымдық сипаты бар саяхаттар жасала бастады, ал ең қалаулы ел Италия болды. Мұнда көбіне Испания, Франция және Германиядан шетелдіктер келіп отырды.
ХVІ ғасырдың соңынан Англияда гранд-тур әйгілі бола бастады-бұл ауқатты адамдардың континетке саяхаты, гранд-турдың арқасында адамдар оқуын бітіріп, Жерорта теңізін көріп, өркениеттің шығу тегін көріп, сауаттанып қайтуына мүмніндіктер туды. Әлеуметтік құбылыс сияқты туризмнің дүниеге қайта келуі 17-ші ғасырдың соңы мен ХVІІІ ғасырдың басына жатады.
ХVІІ ғасырда Еуропада таза туризм формасы пайда болды. Бұл, К.Либеренің айтуынша, танымдық, емдік немесе демалыс мақсаттарында саяхаттаушы тұлғаларды қамтиды. Оған қоса Еуропада діни сенімге байланысты миграциялар мен көпестердің саяхаттары белгіленіп отырды.
Бұл кезеңде адамдар үшін көлік түрі экипаждар болып, саяхатшыларға жағдай жасау мақсатымен әрдайым дамытылып, жақсартылып отырды.
Турлардың ресми түрде ұйымдастырылуы Томас Куктың есімімен тікелей байланысты болды. Томас Куктың Мидленд округіндегі темір жол компаниясы Лейстер - Лафборо деген 18 км трассада мейрамдық поезді еңгізуге үгіттеуінен басталады. Томас Кук алғашқы болып 1872 жылы қалағандарға жерді айналып өтетін саяхат ұсынып, бұл турды индустриалды негізге қойды. Алғашқы 20 саяхатшы жерді 220 күнде айналып өтті. Лондонның көрмелері мен Еуропа қалаларына экскурсия жасаудан бастаған Томас Куктың бюросы бірте-бірте іс-әрекет сферасын кеңейтті: жаңа туристтік нарықтарды игеру арқылы саяхаттар санын арттырды. Томас Кук Египетке, Палестинаға, ақшқа тұрақты саяхаттарды ұйымдастырып тұрды. Оның бюросы экскурсанттарды орналастыру, жол сілтемелерін және кезекті басылымдарды шығарумен, жарнамалық компанияларынмен, банктік операциялармен, ақша айырбастаумен айналыса бастады. Томас Кук 1892 жылы қайтыс болды. Оның еңбегін ұлы мен компаниондары жалғастырды. Қазіргі уақытта Томас Кук атындағы халықаралық туристік компания - барлық континенттегі туристік іс - әрекетпен айналысатын әлемдегі ең ірі компания. Қазір Томас Кук компаниясының 12000 туристік агенттіктері бүкіл әлемде жұмыс істеп, 20 млн туристке қызмет көрсетеді.
Қазіргі таңда туристік турлар барлық бағытта,барлық әлем елдеріне кез келген мақсатта жасалады. Бүгінде турлар саяхатшыларды өз қалаулары бойынша құрастырып, туроператорлардың еңбегімен өндіріледі.
Қорыта айтатын болсақ, турлардың дамуы қоғамдық дамумен қатар жүрді. Ежелгі заманда саяхаттар, сапарлар болса, заман өте өмірге заманауи турлар пайда болды. Турлардың жақсартыла жасалуы туризм сферасының дамуының көрсеткіші болды. Турлардың мақсаттары, оның тұтынушылары өзгере бастады. Бүгін турлар туристердің барлық қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігіне ие болды.
2 Туроперейтинг ұғымы мен оның мәні. Туроперейтингтің түрлері. Туроперейтингтің субъектілері. Туроперейтингтің негізгі функциялары. Халықаралық туристтік нарығында туроперейтинг бизнесінің пайда болуы.
Туроператорлар - қонақ үйлер және қызмет көрсетудің басқа да түрлерін жалға алу немесе жеке қызметтерді көтерме сатып алулар арқылы, оларды жаңа кешенді тауарға біріктіріп, тұтынушыға тәуелсіз бағамен немесе туристік делдал агенттіктермен жасасқан келісім - шарттар бойынша комиссиялық немесе басқа негізде меншікті (фирмалық) турларын сататын фирмалар.
Турагенттіктер - (туристік агенттіктер) - турларды және жеке қызмет түрлерін, көлік компанияларының және басқа да қызмет көрсетушілердің ұсыныстарын комиссиялық сыйақы алу мақсатымен немесе делдалдық қызметі үшін үстеме бағамен бөлшектеп сататын делдал фирмалар.
Халықаралық туристік компаниялар - туризм саласындағы халықаралық ынтымақтастықты дамыту, туристік істегі саясатты реттеу мақсатында құрылған дүниежүзілік және аймақтық, үкіметтік және үкіметтік емес бірлестіктер.
Туристік қызмет-жеке және заңды тұлғалардың туристік көрсету жөніндегі жасалатын әрекетер.
Туристік қызмет көрсету - өзінің туристік саяхаты кезенінде және осы саяхатқа байланысты туристің қажетіліктерін қанағаттандыру үшін берілетін қажетті қызымет көрсетулер нақтылық айтқанда орналастыру,тасмалдау,тамақтандыру, экскурсиялар ұйымдастыру туризмдегі аудармашылардың, нұсқаулар.
Туризм - жеке тұлғалардың ұзақтығы 24 сағаттан 1жылға дейін және 24сағаттан аз бірақ уақытша болған елде,жерде ақы төлейтін қызметпен байланысты емес мақсаты түнеп өтетін саяхаты.
Туристік ресурстар - туристік қызмет,көрсету объектілерінің қамтыйтын табиғи климаттық тарихи әлуметтік,мәдини сауықтыру объектілері сондай-ақ туристердің рухани қажеттіліктерін қанағаттандыралатын олардың дене күшін қалпына келтіріп жәрдемдесетін өзгеде объектілер.
Тур операторлық қызмет - қызметтің осы түрде заңды тұлғалардың туристік өнімдердің қалыптастыру ұсыну және туристік агенттермен туристерге өткізу жөніндегі қызметі.
Тур агенттік қызмет - қызметтің осы туріне лицензиясы бар жеке немесе заңды тұлғалардың туристік өнімді ұсыну және өткізу жөніндегі қызметі.
Туристік өнім - саяхат барысында туристердің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жеткілікті көрсетілетін қызметтердің жиынтығы.
Туризм ішкі - қызметтерімен байланысты елдің ішіндегі туризм.
Сыртқы - шет елге шығумен байланысты халықаралық ел ара.
Туристерге уақытша келген елдегі туристік ресурстармен таныстыру жөніндегі экскурсиялық,ақпараттық ұйымдық қызмет көрсететін кәсіби даярланған жеке тұлға.
Тиісті біліктілігі және туристік маршыруттармен жүріп өту тәжрибесі бар кәсіби даярланған жеке тұлға.
Тур дегеніміз - белгіленген мерзім шеңберінде белгілі бір маршрут бойынша жасалатын саяхатты қамтитын туристік қызмет көрсетулер кешені.
Туристік жолдама - туристік қызмет көрсету кешенін алуға құқықты растайтын құжат.Туристік қызметтік субъектілері субъектік операторлар, туристікагенттер, гид аудармашытуристік нұсқаушылары,туризм бірлестіктері;
Туристік қызмет саласындағы қоғамдық қатнастарды ретейтін мемлекеттік органдар.
Туристік қызмет объектілер табиғи объектілер және климаттық аймақтар тарихи және әлеуметтік,мәдени қызмет көрсету объектілер. Саяхат кезінде туристердің қажетіктерін қанағаттындыруға бағытталған қызметкер усынушы басқа да объектілер.
Туристік ресурстар - Қ.Р. туристік ресурстарының класстарға бөлумен бағалау олардың қорғалу режимі қоршаған ортаға түзетін ауыртпалықтың жол берілетін шегін ескере отырып, пайдалану және Қ.Р-ның туристік ресурстары тұтастығының сақталу тәртібі, оларды қалпына келтіру жөніндегі шаралар елдің заңдарында белгіленген тәртіппен айқындалады.
Экономикалық жағдайлар - бұл туристік тауарлардың ұсынысы және оларға деген төлемге қабілетті сұраныс; кәсіпкерлікке арналған заемдық қарзы құралдардың мөлшері және қол жетерлілігі; альтернативтік қызметтердің және олардың бағасының болуы; туристік нарықтың инфрақұрылымның дамығыштығы; бәсекелестік жағдайдың болуы.
Әлеуметтік жағдайлар - бұл қоғамның кәсіпкерлікті дамыту жолдары мен оған деген қатынас туралы түсінігі; мемлекеттің (басқару аппаратының) кәсіпкерлікке қатынасы; ұлттық салт пен дәстүрлер; кәсіпкер іскерлікке қарым-қатынасқа түсетін мамандардың білім деңгейі.
Кәсіпкерлік идея - бұл белгілі бір қызмет немесе тауарды нарық қажеттілігінде қамтамасыз ете алатын және жаңашылдықтан қосымша табыс алатын экономикалық белсенділіктің кәсіпкер шығарған жаңа формасы.
Бизнес-жоспар - фирманың ішкі жоспарлау құжаты болып табылады, мұнда кәсіпорынның өндірістік және коммерциялық қызметінің барлық негізгі жоспарларының аспектілері баяндалады, қаржы шаруашылық міндеттерді шешуге тиімді тәсілдер мазмұндалады.
Келісім шарт - іскерлік байланыстарды бекіту формасы (жазбаша, құжат түрінде).
Құрылтайшы келісім шарты - нақты бір кәсіпкерлік идеяны жүзеге асыру мақсатында жеке немесе заңды тұлғалардың жаңа ұйымдық - құқықтық формадағы кәсіпорынды құруын куәландыратын жазбаша құжат.
Рентинг - бірнеше аптадан бір айға дейінгі жалға алу;
Тәуекел - кәсіпкерлік іс әрекет нәтижесінде мүмкін болатын қауіп қатерлер.
Туристік фирма - ол заңды құқықтық табысы бар, шетел және мемлекет азаматтарына туризм саласында төлеуақы, қызмет көрсететін мекеме.
Туристерді күту бағдарламасы - туристерге қызмет көрсету жұмыстарын кешенді ұсыну тұтынушы қажеттіліктеріне жету саясатын жүргізу.
Туроператор - туристік өнімнің құрылуын, оның нарыққа енуі мен жылжуын жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға.
Турагент - туристік қызмет пен турдың бөлшектік сатылуын жүзеге асыратын кәсіпорын немесе жеке тұлға.
Тур - белгіленген мерзімедер шеңберінде белгілі бір маршрут бойынша жасалатын саяхатты қамтитын туристік қызмет көрсетулер кешені.
Туристік қызмет - жеке және заңды тұлғалардың туристік қызмет көрсету жөніндегі қызметі;
Туристік ваучер - турдың құрамына кіретін қызметтерген туристің құқығын және олардың ақысы төленгенінің фактісін растайтын құжат.
Контрагенттер - туристік қызметті жүзеге асырушы (қонақүйлер, мейрамханалар, экскурсиялық бюролар және т.б.)
Бонификация - тауардың сапасы жақсарған кездегі бағаға үстеме;
Индустриялық аймақ - коммуникациялармен қамтамасыз етілген, мемлекет кәсіпкерлік субъектілеріне өнеркәсіп объектілерін орналастыру және пайдалану, ауыл шаруашылығы мақсатындағы емесе жер;
Бизнес - инкубатор - шағын кәсіпкерлік субъектілерінің қалыптасуы кезеңінде өндірістік үй-жайлар, жабдық беру, ұйымдық, құқықтық, қаржылық, консалтингілік және ақпараттық қызметтер көрсету жолымен оларды қолдау үшін құрылатын заңды тұлға;
3 Туроперейтингтің Қазақстанда пайда болу алғышарттары және оның кәсіпкерлер үшін тартымды факторлары.
Туристік бизнес - Қазақстанда туризмді дамытудың 2010 жылдарға дейінгі бағдарламасын жасап шыққан елдің Индустрия және сауда министрлігінің Сауда және туристік қызметті үйлестіру жөніндегі комитетінің басшылығы үстіміздегі жылдың аяғына дейін Туристік қызмет туралы заңға бірқатар өзгертулер мен толықтырулар енгзу уақыт талабынан туындаған қажеттілік екенін алға тартып отыр. Мұнда негізінен шетелдік туристердің Қазақстанда демалу мен елмен танысу мақсатындағы құқықтары толық қорғалып, бұрынғы кедергі келтіретін бірқатар шектеулердің алынып тасталуы көзделген. Сонымен қатар жергілікті атқару органдары туристік қызметтің дамуына қажетті жағдайларды жасауға атсалысуы қажеттігі атап көрсетілген.
Туристік бизнестің объектілері: туристік бизнеспен айналасатын
мемлекеттік басқару органдары
- мемлекеттік және жеке компаниялары
туристік бейіннің консалтинг компаниялары
туристік кәсіпорындардың маркетингтік қызметтерді
жарнама агенттіктері
Туристік бизнес кәсіпкерлері үшін гранттар, техникалық көмек және инвестициялар тарта отырып бизнес-жоспарлар құру мен инвестициялық жобалар жасау бойынша оқытып үйрету семинарларын жыл сайын өткізу қамтамасыз етілген.
Қазақстанның туристік мүмкіндіктерін шетелде көрсету үшін инвестициялық жобалар каталогы, бағыттамалар, буклеттер мен қағаз және электрондық жеткізушілердегі басқа да жарнамалық-ақпараттық өнім шығарылды.
4 Туроператор ұғымы. Туроператорларды жіктеу. Туристтік қызмет нарығындағы туроператорлардың рөлі мен орны.
Туристік туроператор-туристік нарықтағы активті субектісі болып табылады. Олар комерциялық мақсатта туристік өнімді жоспарлайды, құрастырып нарыққа шығарады және тұнынушыларға жеткізеді. Туроператорлардың негізгі мақсаты-белгіленген уақыт бойынша турларды жоспарлау және дайындалған тур тұтынушыларға қажетті, бағалы болуы сондай-ақ өз уақытында дайын болуы тиіс.Туроператор турға толығымен жауап беретін соңғы субьект.Турөнімнің сапалы болуы туроператорлардың кәсіби қасиеттеріне, туристік қызмет көрсету кезіндегі тасымалдаушылар, турисік индустрия т.б. әсер етеді. Туроператор қызметшілері келісім-шарт жасай білу керек,туристерге кәсіби ақпарат жеткізу және тұрақты клиентермен жұмыс істей білуі тиіс.Туроператорларға тән қасиеттер:1)кәсіби біліктілік;2)ақпарат іздеу;3)комуникавлдік;4)жауапкершіл ік және т.б. Туроператор өнімдерді кешенді түрде де жекелей түрдеде сата алады. Жекелей түрде өткізе алмайтын болса көтерме бағамен арзандатып сатады. Олар турпакетке қатысты авиобилеттер, отелдердегі нөмерлерді алдын ала көптеп тапсырыс беріп қойады сол үшін олар көтерме бағамен турагентерге немесе туристерге арзан бағамен сата алады.Туроператорл мен турагенттің негізгі айырмашылығы: табыстары бойынша туроператор-кейбіртуристік өнімдерді сатып алады, оның табысы сатып алған кезбен сатқан кезде айырмашылық болады.Туристік пакетті құрастырады. Турагент өнімді жеке - жеке сатады.Оның табысы тупакеттің құнынан белгілі бір мөлшерін пайыз түрде алады. Ол бағаны өзгерте алмайды.Туроператорда өнім әрдайым болады, тұныушы қызғушылық танытқан кезде ғана турөнім болады, онда қорында ешқандай артық өнім болмайды. Туроператормен турагентті айыру кейбір кездерде қиын болады. Туритік ұйым бір уақытта туроператор мен турагент бола алады. Туроператордың негізгі атқаратын қызметі:1)потенциялды туристерді және оларды қызықтыратын турларды зерттеу;2)туристердің сұраныстарын анықтап оларды құрастырып нарықта жылжыту;3)Турға кіретін қызметтерді ұсынушылармен келісім жасай біліу. Оларға:қонақ уйлер;тамақтандыру орындары;транспорт мекемелері;экскурсиялық фирма-музейлер,көрме залдары, саябақтар және т.б. жатады; тұрмыстық техникалық қызмет көрсететін мекемелер; спорт құрал жабдықтау әкімшілігі;шоу,кино, видио театор мекемелері;қорықтар,аңаулаушылық және балық аулаушылық мекмелері; Туризмді дамыту үшін ескерткіштерге жолдар жасауға және т.б. іс шараларға ақша бөледі.Қызмет көрсетушілермен тұрақты қарым қатнас жасай білу және жаңа турларды қалыптастыра білу және бақылау жасау керек.4)Нарықтық жағдайды ескере отырып транстурдың бағасын есептеу және бағаны қалыптастыру.6)Турисермен қарым қатнас функциясын атқаратын маршруттарға кадрлар дайындау және оларды іріктеп алу олар қызмет көрсету функциясын бақылаушылар болып табылады.Оларға жатады:гидтер,экскурсоводтар,инстру кторлараниматорлар, методистер және т.б. жатады.7)Өндірген дайын өнімдерін тұтынушыларға жылжыту мақсатында жарнамалық ақпараттық іс шаралар ұйымдастыру;8)Турагенттіктер арқылы турларды тұнынушыларға жылжыту және оны іске асыру;9)Қызмет көрсетудің сенімділігін және сапасын бақылау;10)Қызмет көрсету кезінде туристермен үнемі байланыста болу және туындайтын сұрақтарды ашу ДТН турлары бойынша: Туроператорлар 3 қызмет көрсету керек:1.Міндетті түрде орналастыру қызмтетін ұсыну керек;2.Трансфер;3.1-2 лайықты ұқсас қызмет б.к
Жіктеу
1.Туризм түрлері бойынша: тау-шаңғы, су тұтыну және т.б2.Бағыттар бойынша : ішкі , халықаралық3.Нарықтың сигменті бойынша: студенттер, отбасылар, қарт адамдар және т.б4.Арнайы орналастыру тәсілдері бойынша: жатақхана, пансионат, және т.б5.Көлік түрі бойынша туроператорлар: круиз, туристік пойыздар.Туроператорлар іс-әрекетінің орналасу жері бойынша келесі турлерге бөлінеді:1.Аймақтық (ішкі, ішкі нарықта жүреді, мемлекеттің аймағында ғана турларды ұйымдастырады)2.Шығу туроператорлары (халықаралық)3.Шетелден келген туристерді қабылдайтын туроператорлар4.Иницативтік және рецептивті б.бИницативтік туропературлар олар алдын-ала жіберетін мемлекеттік туроператорлармен немесе орналастыру орындарымен алдын-ала келісім-шарт жасап туристерді жібереді. Ресептивтік туроператор-қызметтер пакетін қалыптастырады және көтерме бағамен сатады.Инициативтік туроператор-қызметтер пакетін құрастырады+сақтандыру+ұшу билеті.Рецептивтік туроператор-қызметттерді жеке-жеке береді ал инициативтік туроператор-бәрін біріктіреді.Мыс:арнайы жалданған транспорт ішіндегі транстурлар.Оларға теплоходтағы круиз,автовусты маршрутты турлар,теміржол турлар және т.б.Рецептивтік туроператор турбағдарлама жасаған кезде туристерге қызмет көрсететін және қабылдайтын ұйымдармен тура келісім-шарт жасайды.Қабыл.мемлекет Турөнімді тасымалдаушылар,Орналастыру, тамақ-у, көлік т.бРецептивтікЖіб.мемлекет Ин.туроператур, Турагент ,туристДТН турлары бойынша: Туроператорлар 3 қызмет көрсету керек:1.Міндетті түрде орналастыру қызмтетін ұсыну керек;2.Трансфер;3.1-2 лайықты ұқсас қызмет б.к
Туристік қызмет нарығындағы туроператорлардың рөлі мен орны.
Туристік өнім негізгі қызметіне тасымалдау орналастыру тамақтандыру,көңіл көтеру жатады.Туритік өнімге авиасиялық, темір жол, теңіздік жолдар, автомобилді компаниялар сонымен қатар қонақ үй және әр түрлі орналастыру орындары. Бизнес мұражай экскурсиялары үлкен көңіл көтер орындары спорттық курорттық ұйымдар жатады. Туристік өнімді өндірушілерге туроператорлар,турагентер арқылы өзінің өнімін тікелей сатушыларға сататындар кіреді. Туроператолардың нарықтағы өзара бәсекелестігінің нәтижесінде туристік фирмалар әр салаға бөлінді.Мысалы:қызмет көрсетуге күш салды, жаңа орталықтар ұйымдастырды, туризмнің жаңа түрлерін дамытты. Егер адам тек қана тамақтану және орналасумен шектелетін болса,онда адам көңіл көтеру және куроттарға бармаса онда ол дұрыстап өзінің қажеттілігін өтей алмайды, ал туроперитинг осының барлыңын біріктіріп тқтынушыларға ұсынады.Сонымен туроператордың негізгі міндеті болып турды құрастыру болып табылады.Туристік туроператор-туристік нарықтағы активті субектісі болып табылады. Олар комерциялық мақсатта туристік өнімді жоспарлайды, құрастырып нарыққа шығарады және тұнынушыларға жеткізеді. Туроператорлардың негізгі мақсаты-белгіленген уақыт бойынша турларды жоспарлау және дайындалған тур тұтынушыларға қажетті, бағалы болуы сондай-ақ өз уақытында дайын болуы тиіс.Туроператор турға толығымен жауап беретін соңғы субьект.Турөнімнің сапалы болуы туроператорлардың кәсіби қасиеттеріне, туристік қызмет көрсету кезіндегі тасымалдаушылар, турисік индустрия т.б. әсер етеді. Туроператор қызметшілері келісім-шарт жасай білу керек,туристерге кәсіби ақпарат жеткізу және тұрақты клиентермен жұмыс істей білуі тиіс.Туроператорларға тән қасиеттер:1)кәсіби біліктілік;2)ақпарат іздеу;3)комуникавлдік;4)жауапкершіл ік және т.б.
5 Туристтік қызметтердің экспорты мен импорты. Туристтік миграцияның (жосу) географиясы.
Туристік қызмет-жеке және заңды тұлғалардың туристік көрсету жөніндегі жасалатын әрекетер.
Туристік қызмет көрсету - өзінің туристік саяхаты кезенінде және осы саяхатқа байланысты туристің қажетіліктерін қанағаттандыру үшін берілетін қажетті қызымет көрсетулер нақтылық айтқанда орналастыру,тасмалдау,тамақтандыру, экскурсиялар ұйымдастыру туризмдегі аудармашылар, нұсқаулар.
Тур дегеніміз - белгіленген мерзім шеңберінде белгілі бір маршрут бойынша жасалатын саяхатты қамтитын туристік қызмет көрсетулер кешені.
Турөнім құрамына
Мақсаты мен бағыттары бойынша турлар (танымдық,сауықтыру,діни);
түрлі туристік экскурсиялық қызмет көрсету (орналастыру,тамақтандыру,транспорт тық-тасымалдыу т.б.)
туристік сувенирлік маңызы бар тауарлар (карталар ,ашықхаттар,кітаптар,туристік құралдар)
Туризмді импорттауға және экспорттауға болады.Олай болса оларға жеке жеке тоқтала кетсек.
Туристік импорт - осы елге туристік әсердің кіруі мен сол елден туристпен бірге шығарылатын ақша мөлшері.
Туристский экспорт - осы елден шығатын туристік әсерлермен қатар жүретін процесс пен турист арқылы кіргізілетін ақша мөлшері.
Туристік әсер ұғымының астарында турөнімді пайдалану нәтижесінде туристе туындаған жағымды эмоциялар мен жақсы рухани жағдайы.Турист өз сапарын жоспарлағанда саяхат барысында жаңа жерді танып-білу,денсаулығын жақсарту,қызықты оқиғаларды бастан кешіруді ойлайды.Туристік әсер көрсетілген қызметтен,экскурсиялардан кейін,әдемі табиғи ландшафттардан және аттракциондар мен ресторандарға барғаннан кейін қалыптасады.Турист саяхаттаған кезде міндетті түрде өзімен бірге ақша алып келеді.Ол ақшаға туристік әсер сатып алады.Ал турист жұмсаған ақша ел экономикасына табыс ретінде түседі.Осы экспорт болып саналады.Ал керісінше ел азаматы басқа елге турист болып барса,сол елде ақшасын жаратса ол импорт болып саналады.Туристік импорт пен экспорттың кәдімгі тауарлар импорты мен экспортынан айырмашылығы мынада:ақша ағымы екеуінде керісінше бағытталған. Такая позиция противоречит мировой практике по отнесению услуг к экспортным услугам. Поэтому встает вопрос о присоединении РФ к Генеральному соглашению о торговле услугами (ГАТС). Тогда определение экспортной услуги будет исходить из трактовки норм международного права, так как эти нормы имеют приоритет над национальными нормами.В статье ГАТС содержится понятие "торговля услугами", где говорится, что торговля посредством предоставления на территории одной страны потребителю услуги другой страны (применительно к туризму - услуги приезжающим в страну иностранным туристам) признается внешнеторговой (экспортной), так как в этом случае имеет место потребление услуг гражданами страны - получателя услуги на территории страны - поставщика услуги. Вся деятельность туристского хозяйствующего субъекта связана с предоставлением туристам различных услуг. Туристы выступают потребителями услуг, производимых хозяйствующими субъектами.
Туристтік миграцияның (жосу) географиясы.
Миграция (латынша migratio, migro -- көшу,жосу) - орын ауыстыру,көшу. Халықтың миграциясы-өз еркімен тұрақты жерінен мемлекет ішінде(ішкі миграция) көшіп-қонуы немесе мемлекеттен тыс (халықаралық миграция) көшіп-қонуы,туризмге әсер етеді.Халық миграциясы келесідей түрлерге бөлінеді:
:: Оралмайтын миграция (қоныс орнын тұрақты аудару),
:: Уақытша (шектеулі уақытқа қоныс аудару),
:: маусымдық (жылдың белгілі бір уақытында ғана қоныс аудару).
Миграцияның келесідей себептері бар:
1)мемлекеттің тұрақсыз саяси жағдайы (жалпы халықтың жұмыссыздығы,экономикалыө кризис)
2)азаматтық соғыстар
3)эколгиялық-табиғи апат:
Еуропаның дамыған мемлекеттерінде ішкі миграция дамыған, шеткі аймақтардан ел астанасына қарай көшу.Көбінесе халық жұмыс табу үшін немесе жоғоры айлықты жұмыс істегісі келгендіктен көшеді.
Екінші Дүниежүзілік соғыстан кейін күштеп қоныс аудару басым болған.19 ғ Еуропадан АҚШ,Канада,Австралия,Оңтүстік Америкаға қоныс аударды.Дүниежүзінде қоныс аударудың 3 ірі ошағы бар,соларға тоқтап сипаттама берсек.
1.Еуропаның жоғары дамыған елдеріне жұмыс күші ағып тасып келіп жатты.2000 жылдары 30 млннан астам иммигрантар болған.Батыс Еуропаның Франция,Германия,Ұлыбритания,Бельги я,Швейцария және т.б. дамыған елдерге Оңтүстік Еуропадан (Испания,Португалия),Орталық және Шығыс Еуропа (Польша,Венгрия,Словакия) елдерінен жылына 200 мыңға жуық иммиграннтар келетін.Мысалы 2012 жылы болған Лондондағы жазғы олимпиадаға қатысу үшін барған Африканың көптеген адамдары сол елде жасырынып қалып кетті.Себебі Африканың солтүстік жағындағы елдерде саяси ахуал мәз болмады.
2.Парсы шығанағының мұнай өніруші елдері.Бұлхалықаралық еңбектің миграциялық орталығы 1970 жылы қалыптаса бастады.2000 жылы жалпы иммигранттардың саны 7-8 млн болған.Бұл елдерге жақын орналасқан араб елдері: Египет,Сирия,Йемен және сонымен қатар Үндістан,Пәкістан,Оңтүстік Корея,Филлипин елдерінен жұмысшы иммигранттар келеді.парсы шығанағындағы жұмысшы иммигранттардың саны пайызбен есептегенде мынадай %: Катар - 92, ОАЭ - 89, Кувейт - 86, Оман - 70, Сауд Арабия - 60, Бахрейн - 51.
3. АҚШ пен Канада. 2000 жылдары АҚШ-тағы иммигранттардың жалпы саны 10 млн болған.Ал АҚШ пе Канадаға жыл сайын келетін иммигранттар саны 900 мың.Мұнда келетін жұмысшы иммигранттар ағымы екіге бөлінеді: 1)төменгі кваификациялы жұмысшылар Мексика және Кариб теңізі елдерінен келеді 2)жоғары квалификациялы жұмысшылар Батыс Еуропа,Ресей,Үндістан,Корея
АҚШ-та 1990 жылы қабылданған заң миграция туралы бойынша жылына жұмысбойынша келетін адамдар саны 140 мыңнан аспауы тиіс.Келетін жұмысшылар сирек кездесетін маман немесе білікті шетел менеджері,жоғары білімді,элиталы арнайы маман болса және инвестициялық мақсаты болса ғана елге кіруге рұқсат ала алады.Тіпті ивестицияның мемлекет бекіткен сомасына сай болуы тиіс.
6 Ұлттық нарықтағы аймақтардың туристтік-рекреациондық потенциалы. Туристтік аудандастырудың ерекшеліктері. Әлемнің макроаймақтары мен субаймақтарына туристтік келулердің тенденциялары.
Қазақстандық және шетелдік азаматтардың әртүрлі туристік қызметтерге қажеттілігін қанағаттандыру үшін кең мүмкіндіктерді қамтамасыз ететін қазіргі заманғы тиімділігі жоғары және бәсекеге қабілетті туристік кешен құру, саланы дамытудың экономикалық және құқықтық тетіктерін әзірлеу әрі Қазақстанның туристік өнімінің сапасын қамтамасыз ету біздің алдымызда тұрған ең маңызды мәселелердің бірі болып табылады.
Туризм әлемдік экономикада басты рольдердің бірін атқарады. Дүниежүзілік Туристік Ұйымның (ДТҰ) деректері бойынша ол әлемдік жалпы ұлттык өнімнің 10 бөлігін, халықаралық инвестициялардың 11 пайызынан астамын, әлемдік өндірістегі әр бір 9 шы жұмысшы орнын қамтамасыз етеді. 1993 жылы Қазақстан Республикасы Дұниежүзілік туристік ұйымға нақты мүше болып кірді.
Біздің дәуірімізге дейінгі үшінші мыңжылдықта басталған Ұлы Жібек жолының құрылуы мен дамуы Қазақстан туризмінің тарихи алғы шарттары болып табылады.
Қазақстанда қазіргі заманғы инфрақұрылым салаларының дамуына, соның ішінде туризмге үлкен мән беріледі. Туризм елдің тұтас өңірлерінің экономикасына белсенді ықпал етеді. Туризм саласында шаруашылық жүргізуші субъектілердің құрылуы мен жұмыс істеуі жол көлігінің, халыққа сауда, мәдени, дәрігерлік қызмет көрсетудің дамуымен тығыз байланысты.
Қазақстанның тәуелсіздік алуы туристік қызметті реттеу мен халықтың тарихи және мәдени мұрасын жаңғырту үшін негіз боп қаланды. Туризмнін тез және тұрақты өсуін, оның қоршаған ортаға, экономиканың барлык саласына және қоғамның әл ауқатына күшті ықпалын назарға ала отырып, Үкімет туризмді Қазақстан экономикасының маңызды секторы деп анықтады.
Қазақстанның мәдени -- тарихи және демалыс зоналарын жетілдіру мен сақтауға, саланың ғылыми -- әдістемелік қамтамасыз етілуіне, кадрларды дайындауға үлкен мән бөлінетін болады.
Туристік қызмет кәсіпорын шаруашылық әрекетімен ғана шектеліп қоймайды, ол әр түрлі қоғамдык және кәсіби ассоциациялар мен бірлестіктердін, аймақтык, ұлттық, халықаралык институттар, мемлекеттік және мемлекет аралык реттеу ұйымдарының қызметімен өте тығыз байланысты болады. Туристік сапардағы адамдар қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған барлық осы элементтер әрекетінің жиынтығы туризмнің әлеуметтік -- экономикалық құбылыс ретіндегі түсінігін қалыптастырады. Туризм құрылымдарынын әр қайсысы өзінің нақты функциясын жүзеге асырғанда маркетинг концепциясын қолданады, сол арқылы ғана өз қызметінің тиімділігін арттырып, өзіне және қоғамға белгілі бір пайда алып келе алады. Бұл дәрежеге жету үшін туристік саламен байланысты кәсіпорындар туризмдегі маркетингті теориялық тұрғыдан жан жақты зерттеп, тәжірибеде қолдануы қажет. Ал бұл бағыттар біздің елімізде салыстырмалы түрде жаңадан пайда болып, дамып келе жатқан соң, теориялық дайындығы мықты, кәсіпқой мамандар жетіспейді, туризмдегі маркетинг Қазақстан мысалында тіпті жаңа
бағыт болып табылады. Сондықтан, аталған сала бойынша маркетинг тұрғысынан теориялық зерттеу жүргізіп, тәжірибеге енгізу, еліміз үшін өте пайдалы да, әдемі де саланы дамытуға өз үлесімізді қосумен бірдей
Туристтік аудандастырудың ерекшеліктері.
Территорияны туристік аудандастыру маңызды мәселе болып табылады. Себебі басқа экономикалық салаларға кесірі тимейтіндей, табиғатқа минималды түрде әсер ету арқылы белгілі территорияларды адамдардың демалуы және мәдени дамуы үшін эффктивті пайдалану.
Бүкіләлемдік туристік статистикада көбіне 6 туристік аудандарға(макроаудандар) болады:
Европа
Таяу және Орталық Шығыс
Азиялық-Тынықмұхит
Оңтүстік Азия
Африка
Америка
1) Европалық макрорегион құрамына Батыс, Солтүстік,Оңтүстік, Орталық және Шығыс Европа елдері кіреді;
2) Таяу Шығыс макрорегион құрамына Батыс және Оңт-Батыс Азия, Египет және Ливия кіреді;
3) Азиялық-Тынықмұхит макрорегионы құрамына Оңт-Шығыс және Батыс Азия елдері, Австралия және Океания кіреді;
4) Оңтүстік Азия макрорегион құрамына Орталық және Оңтүстік Азия елдері кіреді;
5) Африка макрорегионы құрамына Египет пен Ливиядан басқа Африканың барлық елдері кіреді:
6) Америка макрорегионы құрамына Солтүстік, Оңтүстік, Орталық Америка елдері, аралдық мемлекеттер және Кариб бассейні аумақтары кіреді.
Сонымен қоса БТҰ жасаған статистикада біршама ерекшелік көруге болады. Мысалы, Америка 3 аумақ ретінде қарастырылуы мүмкін: Солтүстік Америка, Кариб бассейні және Латын Америкасы.
Территорияны туристік аудандастырудың жақсы ойластырылған системасын Ю.Д.Дмитревски өзінің
Әлемнің туритсік аудандастырылы атты еңбегінде келтірген. Ол келесідей аудандастырылған 1) туристік-рекреациялық зона;
2) туристік макроаудан; 3) туристік мезоаудан; 4) туристік микроаудан.
Дүниежүзілік Туристік Ұйым әлемнің ірі туристік макро аймақтарын алтыға
бөледі:
1. Еуропа аймағы - Еуропаның Батыс, Солтүстік, Оңтүстік, Орталық
және Шығыс елдері, бұрынғы КСРО-ның барлық республикалары, сонымен
қатар Жерортатеңізінің шығысындағы мемлекеттер (Израиль, Кипр, Түркия);
2. Америка аймағы - Солтүстік, Оңтүстік, Орталық Америка елдері,
Кариб бассейні аумағының аралындағы мемлекеттері;
3. Азия-Тынық мұхит аймағы - Азияның Шығыс және Оңтүстік-Шығыс
елдері, Австралия және Мұхит аралдары;
4. Африка аймағы - Африка елдері, Египет пен Ливияны қоспағанда;
5. Оңтүстік-Азия аймағы - Оңтүстік-Азияның барлық елдері;
6. Таяу Шығыс аймағы - Азияның Батыс және Оңтүстік-Батыс елдері,Египет және Ливия.Халықаралық туристік ағымның аймақтық бөлінуі ертеден-ақ қалыптасқан. Бұқаралық туристік алмасудан бастап қазіргі шаққа дейін әлемнің туристік нарығында көзге түсіп жүргені - Еуропа (402,8 млн келуші - 2000 ж., 476,6 млн - 2010 ж.). Бұл аймақты еуропалықтардың өздері де, сондай-ақ АҚШ пен Канаданың тұрғындары да қалайды. Екінші орынды көп жылдардан бері Америка алып тұрды (128,3 млн келуші - 2000 ж., 149,8 млн - 2010 ж.). Еуропа мен Америка, оның Солтүстігі нағыз әсерлі туристік аймақ болып саналады. Әлемдегі барлық туристік келушілердің 45 осында келеді.Әлемнің аймақтары бойынша халықаралық туризм динамикасында соңғы 50 жылда елеулі айырмашылықтар байқалады. Жер шарындағы туристік ағымдардың 20 есе өсуіне қарамастан, Еуропа мен Америкадағы оның өсу қарқыны әлемнің орташа деңгейіне жақын ғана болды (6,6 және 5,9% жылына). Жаңадан ашылған туристік аймақтар - Азия-Тынық мұхит, Таяу-Шығыс және Африка елдері жылдам даму үстінде.Соңғы жиырма жылдың ішінде қарқынды дамып келе жатқан - Азия- Тынық мұхит аймағы болып табылды, ондағы келушілердің жылдық орташа өсу саны, әлемдік орташа көрсеткіштен 9 есе асып түсті. 2002 ж. статистика бойынша, Азия-Тынық мұхит аймағы келушілердің санынан Америкадан озып кетті (130,6 млн келуші - 2002 ж., ал Америкада 120,2 млн келуші - 2002ж.; 176,2 млн - 2007 ж., ал Америкада 142,1 млн - 2007 ж.; 192,7 млн - 2010ж., ал Америкада 149,8 млн - 2010 ж.). Әлемде Еуропа бірінші орынды сақтап отыр (402,8 млн келуші - 2000 ж.; 480,1 млн - 2007 ж.; 476,6 млн келуші - 2010 ж.).Халықаралық туризмнің аумақ жағынан біркелкі қарқында өспеуі оның
аймақтық құрылысының өзгеруіне әсерін тигізді.ХХІ ғасырда халықаралық туризмнің аумақтық құрылысы одан әрі өзгере түседі, бірақ даму бағытын жоғалтпайды. ДТҰ 2020 жылға болжамы бойынша, Еуропа туризм нарқында өзінің басымдылығын жоғалтпайды - 717млн келушілерді қабылдап, Азия-Тынық мұхит аймағы екінші орында - 397,2млн келуші, ал Америка алғы үшеудің соңы болмақ - 282,3 млн келуші.Келушілер (кетушілер) саны туристік қозғалыстың негізгі көрсеткіші болып
саналады.
7 Қызмет ұғымы, оның тұтынушылық қасиеті мен сипаттамасы.. Туроператордың қосалқы функциясының сипаттамасы мен оныңмақсаты. Туроператордың қызмет көрсету функциясының сипаттамасы мен оның мақсаты. Туроператордың кепілдік функциясының сипаттамасы мен оның мақсаты.
Қызметтер пакеті, кешенді қызмет көрсету туристік қызметтердің жиынтығын (турпакет) білдіреді. Туризмдегі қызметтер әртүрлі: орналастыру, тамақтану, тасымал, экскурсия, ойын-сауық және тұрмыстық қызметтер, спорт және курорттық бағдарламалар, туристік жорықтар және көптеген түрлер.
Туристік тәжірибеде қосымша және негізгі қызметтер ұғымы кездеседі. Олардың арасындағы айырмашылық қандай? Тұтынушылық қасиеттер мен сипаттар тұрғысынан олардың арасында қандай да бір айырмашылық жоқ. Мысалы, экскурсиялар, егер олар кешенді қызмет көрсетуге немесе турдың бағасына енгізілсе, негізгі қызметтер деп есептеледі, бірақ турист өз қалауы бойынша төленген турға тағы қандай да бір экскурсияны таңдаса, онда бұл қызмет қосымша болады. Осылайша, негізгі және қосымша қызметтердің арасындағы айырмашылық олардың турист бастапқы туристік пакетпен немесе қызметтер кешенімен алғанына байланысты болады.
Біздің күнделікті қызметіміздегі негізгі туристік өнім кешенді қызмет көрсету, яғни туристерге бір пакетпен сатылатын қызметтердің стандартты жиынтығы болып табылады.
Қызметтер пакеті (турпакет) - бұл туроператормен жасалған туристік өнім, ол қызметтердің белгілі бір жиынтығынан тұрады: тасымал, орналастыру, тамақтану, экскурсия және т.б. Турдағы қызметтер пакеті экскурсияның мақсаты мен туристердің таңдаған демалыс түріне қажеттіліктеріне байланысты құрылады.
1)потенциялды туристерді және оларды қызықтыратын турларды зерттеу;2)туристердің сұраныстарын анықтап оларды құрастырып нарықта жылжыту;3)Турға кіретін қызметтерді ұсынушылармен келісім жасай біліу. Оларға:қонақ уйлер;тамақтандыру орындары;транспорт мекемелері;экскурсиялық фирма-музейлер,көрме залдары, саябақтар және т.б. жатады; тұрмыстық техникалық қызмет көрсететін мекемелер; спорт құрал жабдықтау әкімшілігі;шоу,кино, видио театор мекемелері;қорықтар,аңаулаушылық және балық аулаушылық мекмелері; Туризмді дамыту үшін ескерткіштерге жолдар жасауға және т.б. іс шараларға ақша бөледі.Қызмет көрсетушілермен тұрақты қарым қатнас жасай білу және жаңа турларды қалыптастыра білу және бақылау жасау керек.4)Нарықтық жағдайды ескере отырып транстурдың бағасын есептеу және бағаны қалыптастыру.6)Турисермен қарым қатнас функциясын атқаратын маршруттарға кадрлар дайындау және оларды іріктеп алу олар қызмет көрсету функциясын бақылаушылар болып табылады.Оларға жатады:гидтер,экскурсоводтар,инстру кторлараниматорлар, методистер және т.б. жатады.7)Өндірген дайын өнімдерін тұтынушыларға жылжыту мақсатында жарнамалық ақпараттық іс шаралар ұйымдастыру;8)Турагенттіктер арқылы турларды тұнынушыларға жылжыту және оны іске асыру;9)Қызмет көрсетудің сенімділігін және сапасын бақылау;10)Қызмет көрсету кезінде туристермен үнемі байланыста болу және туындайтын сұрақтарды ашу.Ресептивтік туроператор-қызметтер пакетін қалыптастырады және көтерме бағамен сатады.Инициативтік туроператор-қызметтер пакетін құрастырады+сақтандыру+ұшу билеті.Рецептивтік туроператор-қызметттерді жеке-жеке береді ал инициативтік туроператор-бәрін біріктіреді.Мыс:арнайы жалданған транспорт ішіндегі транстурлар.Оларға теплоходтағы круиз,автовусты маршрутты турлар,теміржол турлар және т.б. Туроператор арнайы және инклузив турлар болып табылатын бағдарламалар пакетін жинайды.Инклузив тур алдын ала белгіленіп қойылған ешқандай өзгеріске ұшырамайтын тур. Арнайы тур - қызмет турлері ұсынылады.Бұл қабылдауға және саяхаттың маршрутына байланысты туроператор туристік нарықта қызметті өндірушілермен және оны тұтынушы туристер арасында орындайды.Олардың міндеттері қызмет өндірушілердің өнімдерін кешенді туристік өнім ретінде ұсыну. Олардың ішіінде негізгі қызметтер және қосымша қызметтер жатады.Қосымша қызметтер пакет құрамына кірмейді.Онда қолма қол ақшамен төленеді.Қосымша қызметтер туроператор.а қызық емес сияқты болып көрінуі мүмкін алайда қосымша қызмет ең негізгі мотив болып табылады.Оған: көніл көтеру орындары, тамақтандыру, технопарктер жатады.Тәжрибиеде туроператорлықтан ең көп түсетін табыс осы қосымша қызметтерден түсетінін көрсеткен.
Туроператордың қызмет көрсету функциясының сипаттамасы мен мақсаты.
Туристік туроператор-туристік нарықтағы активті субектісі болып табылады. Олар комерциялық мақсатта туристік өнімді жоспарлайды, құрастырып нарыққа шығарады және тұнынушыларға жеткізеді. Туроператорлардың негізгі мақсаты-белгіленген уақыт бойынша турларды жоспарлау және дайындалған тур тұтынушыларға қажетті, бағалы болуы сондай-ақ өз уақытында дайын болуы тиіс.Туроператор турға толығымен жауап беретін соңғы субьект.Турөнімнің сапалы болуы туроператорлардың кәсіби қасиеттеріне, туристік қызмет көрсету кезіндегі тасымалдаушылар, турисік индустрия т.б. әсер етеді. Туроператор қызметшілері келісім-шарт жасай білу керек,туристерге кәсіби ақпарат жеткізу және тұрақты клиентермен жұмыс істей білуі тиіс.Туроператорларға тән қасиеттер:1)кәсіби біліктілік;2)ақпарат іздеу;3)комуникавлдік;4)жауапкершіл ік және т.б.
Туроператорлардың атқаратын функциялары:1)баға қалыптастыру;2)жылжыту функциясы;3)ақпараттық;4)наваторлық ;5)бюджет құру;6)интеграциялық;7)операторлық лобби.1)баға қалыптастыру-турпакеттің бағасына субьективті және обьективтік факторлар әсер етеді.Егер т. Белсенді болса ол әр жыл сайын авиокомпаниялардан көп орын сатып алады.Белседі т. төмендегідей шарттармен бағаға әсер ете алады:1)Авикомпаниялардан көп орын сатып алу, мыс: қаңтарда сатып алады.2)Чартерлік рейстерді ұйымдастыру;3)Операторлардың жұмысы бағыты бойынша комитменттердің көлемдеріне байланысты.Комитмент блоктар бойынша бөлмелерді алдын ала сатып алу жағдайлары.Яғни сезон алдында бөлмелердің блоктранын сатып алу.50 %.4)Өзіндік транцферлерді ұйымдастыру.5)курорттық орталықтарда өзіндік өкілдіктерін ашу.6)ҚР өндіріс кәсіптеріне инвестициялар құю немесе хотелерлерге қысым жасау. Қызмет көрсету сапасына байланысты бағаларды ұсыну. Сонымен жоғарыдағы айтылған факторларға байланысты ұқсас турфакторлардың бағалары әртүрлі болуы мүмкін.Сондықтан ірі т. турөнімге баға қою саясаты өте жоғары,сондықтан олар әр уақыт сайын нарыққа төмен бағамен сатуға мүмкіндіктері бар, яғни олар ашық және жасырынды демпинг жасай алады.Демпинг бағалардың құлауы деген сөз. Осыдан ірі туроператорлар бағаларды құрастырады. Кейбір т. бірнеше бағытар бойынша өзіндік байланыстар арқылы немесе өкілдердің индивидуалды қасиеттеріне байланысты арнайы бағалар жасай алады.Мыс: Air Astanaмен Гулнар тур өздерінің үздік байланыстары арқылы 50% жеңілдік ала алады. Хотельерлермен эксклюзивтік келісім шарттарға отырады.Яғни сіз бізге нөмерлерді 50% бересіз,біз алған пайдадан 10% сіздерге береміз немесе тасымалдаушылармен келісім шартқа отырады.Мыс: арнайы тарифтер арнайы клиенттерге.2) Туристік өнімді жылжыту функциясы-бұл т. маркетингтік белсенділік формасы. Осы ф. арқылы туристік нарықтың коньюктурасының өзгерісі бойынша мәлімет алуға болады.3)ақпараттық функциясы - бұл ф. арқылы туроператорлар әр түрлі мәліметтерді таратады.Мыс: т. ерекше сипаттамаларын, курорттардың ерекше туристік мүмкіншілігі, туристік орталықтар, қауіп қатер денсаулыққа әсер етуші факторлар туралы. Турбағыттар танымды болу үшін, үлкен күрделі жұмыс жасайды :-сақтандыру;-саяси, ақпарат жинайды.Сондықтан олар туристік кәсіпорын қызметіне не инфа немесе фам турлар ұйымдастырады.4)Наваторлық ф-турнарықтың бәсекелестәгі жоғары болғандықтан әрқашан т. турөнімнің коньюктурасына мониторинг жасайды, әрқашан жаңа турбағыт ұсынып , жаңа турпакет ұсынуға мәжбүр болады және жаңа турөнімдерді жасаған кезде міндетті түрде турнарықтағы сигмент бөлу керек және жаңа турөнім болашақта модификациялауға мүмкіндігі болуы керек. Яғни әрқашан жаңартып отыруға мүмкінділігі болуы керек.5)Бюджет құру ф. егер туроператор ірі болса оның қарамағында мыңдаған қызметкерлері бар немесе ірі ақша айналымы бар. Сонымен олар аймақтың немесе мемлекеттің бюджетіне әсер етушілер.Инкамингопер-р шетелдік валюталары бюджетке құймайтын.6) Интеграциялық ф.- Бұл ф. тура немесе жанама мемлекеттің сырт саясатына әсер ететін фактор.яғни әлемдік тарихта мемлекеттің бағытын анықтайтын не басқа мемлекетке жаіымды жақтан көрсетуге мүмкіндік тудырады.7)Операторлық лобби ф. яғни т. өзінің әрекетімен басқа экономикалық салаларға әсер ету.
Туроператордың кепілдік функциясының сипаттамасы мен оның мақсаты.
Туристік мекемелер жинақтаушы,қызмет көрсетушілік,кепілдік функция атқарады.
Жинақтаушы функция -- бұл рецептивті туроператордың жеке жеке қызметтерді біріктіріп тур құрастыруы,инициативті туроператор үшін құрастырылған жинақталған тур жасау;транспорттық және басқа да қызмет түрлері қосылған турагент үшін жасалған пакет құрастыру.
Қызмет көрсетушілік функция ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Пәннің оқу міндеттері:
- туризм саласын рейтейтің Қазақстан Республикасының нормативті-құқықтық актідерің және халықаралық нормативтік құқықтық актілерді оқып білу;
- жобалау технолгиялар бойынша тәржибелік білім алу, ішкі және халықаралық нарықтарда туристік турларды (кешенді қызмет көрсету бағдарламаларды) құрастыру, жылжыту және сату;
- жоғары білім деңгейіне ұмтылу қаблеттерді құру, интелектуалдық және шығармашылық қасиеттерді дамыту.
Пәннің оқу нәтижесінде студент тиіс:
білу:
- экономикалық бірліктер ретінде туристік өнімнің құрамың және құрылысың
- турдың құрастыру технологиясың;
- турдың және туризмдегі қызмет көрсету сапа көрсеткіштерің;
- турдың бағдарламаларың құрастыру ережелерің және әдістерің;
- туристік кәсіпорының келісім шарт іс-әрекетінің ұйымдастыру және іске асру ерекшіліктерің;
дағдыларды қалыптастыру:
- туристік кәсіпкерліктің макро- және микрортасын талдау;
- нарықта бәсекеге төтеп бере алатын туристік өнімді құрастыру;
-қызмет көрсету нарығына туристік өнімді жылжыту жолдары;
- туристік өнімді құрастыру және жылжыту үрдісі барысында контрагенттермен байланыс орнату;
- жаппай сату кезінде тұтынушылармен байланыс орнату.
Пән мазмұны туроперейтинг негіздерін кіргізеді, туроперейтинг түрлерін және субъекттерін сипаттайды, туроперейтинг кезеңдерін ашып көрсетеді, туристік қызметтер нарығындағы туроператордың маңызын және орнын түсіндіреді. Туроперейтинг пәнін оқып білу нәтижесінде студентте туроператорлар нарығы туралы және олардың функциялары, турларды жобалау кезеңдері, туристік өнімге бағаның құрылу әдістері, турлардың өмір циклдары, мен олардың туроперейтинг кезеңдерімен байланысы, халықаралық және ішкі турим нарықтарында бөлек туристік өнімдерді жылжытудың стратегиялары туралы жалпы түсінік қалыптасады.
Практикалық сабақтар кезінде студенттер туристік құжаттарымен, туристік аймақты бағалау әдістері, туристік нарық субъекттер арасындағы байланыс механизмдері, инфрақұрылым нысандарында туристерге қызмет көрсету сапасын бағалаумен танысады және нарық экономика жағдайында туроператорлардың әсерлілік көрсеткіштерін анықтайды.
Негізінен туристік турлардың тарихи даму кезеңдерін туризм даму кезеңдерімен сәйкес атаймыз. Ең алғашқы турлар яғни саяхаттар Туристтік саяхаттар, сауда-саттық сапарлар өзінің мәнін жоғалтқанда басталды санайды. Біздің заманға дейінгі 4-ші мың жылдықта ескі Египетте аталынып жүрген, осындай алғашқы көшіп-қонушылыққа жататыны - діни негізіндегі саяхаттар.Сонымен ерте кездегі саяхаттар діни, спорттық, ойын сауықтық, емдік мақсатта болған.
ХVІ ғасырдың екінші жартысында танымдық сипаты бар саяхаттар жасала бастады, ал ең қалаулы ел Италия болды. Мұнда көбіне Испания, Франция және Германиядан шетелдіктер келіп отырды.
ХVІ ғасырдың соңынан Англияда гранд-тур әйгілі бола бастады-бұл ауқатты адамдардың континетке саяхаты, гранд-турдың арқасында адамдар оқуын бітіріп, Жерорта теңізін көріп, өркениеттің шығу тегін көріп, сауаттанып қайтуына мүмніндіктер туды. Әлеуметтік құбылыс сияқты туризмнің дүниеге қайта келуі 17-ші ғасырдың соңы мен ХVІІІ ғасырдың басына жатады.
ХVІІ ғасырда Еуропада таза туризм формасы пайда болды. Бұл, К.Либеренің айтуынша, танымдық, емдік немесе демалыс мақсаттарында саяхаттаушы тұлғаларды қамтиды. Оған қоса Еуропада діни сенімге байланысты миграциялар мен көпестердің саяхаттары белгіленіп отырды.
Бұл кезеңде адамдар үшін көлік түрі экипаждар болып, саяхатшыларға жағдай жасау мақсатымен әрдайым дамытылып, жақсартылып отырды.
Турлардың ресми түрде ұйымдастырылуы Томас Куктың есімімен тікелей байланысты болды. Томас Куктың Мидленд округіндегі темір жол компаниясы Лейстер - Лафборо деген 18 км трассада мейрамдық поезді еңгізуге үгіттеуінен басталады. Томас Кук алғашқы болып 1872 жылы қалағандарға жерді айналып өтетін саяхат ұсынып, бұл турды индустриалды негізге қойды. Алғашқы 20 саяхатшы жерді 220 күнде айналып өтті. Лондонның көрмелері мен Еуропа қалаларына экскурсия жасаудан бастаған Томас Куктың бюросы бірте-бірте іс-әрекет сферасын кеңейтті: жаңа туристтік нарықтарды игеру арқылы саяхаттар санын арттырды. Томас Кук Египетке, Палестинаға, ақшқа тұрақты саяхаттарды ұйымдастырып тұрды. Оның бюросы экскурсанттарды орналастыру, жол сілтемелерін және кезекті басылымдарды шығарумен, жарнамалық компанияларынмен, банктік операциялармен, ақша айырбастаумен айналыса бастады. Томас Кук 1892 жылы қайтыс болды. Оның еңбегін ұлы мен компаниондары жалғастырды. Қазіргі уақытта Томас Кук атындағы халықаралық туристік компания - барлық континенттегі туристік іс - әрекетпен айналысатын әлемдегі ең ірі компания. Қазір Томас Кук компаниясының 12000 туристік агенттіктері бүкіл әлемде жұмыс істеп, 20 млн туристке қызмет көрсетеді.
Қазіргі таңда туристік турлар барлық бағытта,барлық әлем елдеріне кез келген мақсатта жасалады. Бүгінде турлар саяхатшыларды өз қалаулары бойынша құрастырып, туроператорлардың еңбегімен өндіріледі.
Қорыта айтатын болсақ, турлардың дамуы қоғамдық дамумен қатар жүрді. Ежелгі заманда саяхаттар, сапарлар болса, заман өте өмірге заманауи турлар пайда болды. Турлардың жақсартыла жасалуы туризм сферасының дамуының көрсеткіші болды. Турлардың мақсаттары, оның тұтынушылары өзгере бастады. Бүгін турлар туристердің барлық қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігіне ие болды.
2 Туроперейтинг ұғымы мен оның мәні. Туроперейтингтің түрлері. Туроперейтингтің субъектілері. Туроперейтингтің негізгі функциялары. Халықаралық туристтік нарығында туроперейтинг бизнесінің пайда болуы.
Туроператорлар - қонақ үйлер және қызмет көрсетудің басқа да түрлерін жалға алу немесе жеке қызметтерді көтерме сатып алулар арқылы, оларды жаңа кешенді тауарға біріктіріп, тұтынушыға тәуелсіз бағамен немесе туристік делдал агенттіктермен жасасқан келісім - шарттар бойынша комиссиялық немесе басқа негізде меншікті (фирмалық) турларын сататын фирмалар.
Турагенттіктер - (туристік агенттіктер) - турларды және жеке қызмет түрлерін, көлік компанияларының және басқа да қызмет көрсетушілердің ұсыныстарын комиссиялық сыйақы алу мақсатымен немесе делдалдық қызметі үшін үстеме бағамен бөлшектеп сататын делдал фирмалар.
Халықаралық туристік компаниялар - туризм саласындағы халықаралық ынтымақтастықты дамыту, туристік істегі саясатты реттеу мақсатында құрылған дүниежүзілік және аймақтық, үкіметтік және үкіметтік емес бірлестіктер.
Туристік қызмет-жеке және заңды тұлғалардың туристік көрсету жөніндегі жасалатын әрекетер.
Туристік қызмет көрсету - өзінің туристік саяхаты кезенінде және осы саяхатқа байланысты туристің қажетіліктерін қанағаттандыру үшін берілетін қажетті қызымет көрсетулер нақтылық айтқанда орналастыру,тасмалдау,тамақтандыру, экскурсиялар ұйымдастыру туризмдегі аудармашылардың, нұсқаулар.
Туризм - жеке тұлғалардың ұзақтығы 24 сағаттан 1жылға дейін және 24сағаттан аз бірақ уақытша болған елде,жерде ақы төлейтін қызметпен байланысты емес мақсаты түнеп өтетін саяхаты.
Туристік ресурстар - туристік қызмет,көрсету объектілерінің қамтыйтын табиғи климаттық тарихи әлуметтік,мәдини сауықтыру объектілері сондай-ақ туристердің рухани қажеттіліктерін қанағаттандыралатын олардың дене күшін қалпына келтіріп жәрдемдесетін өзгеде объектілер.
Тур операторлық қызмет - қызметтің осы түрде заңды тұлғалардың туристік өнімдердің қалыптастыру ұсыну және туристік агенттермен туристерге өткізу жөніндегі қызметі.
Тур агенттік қызмет - қызметтің осы туріне лицензиясы бар жеке немесе заңды тұлғалардың туристік өнімді ұсыну және өткізу жөніндегі қызметі.
Туристік өнім - саяхат барысында туристердің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жеткілікті көрсетілетін қызметтердің жиынтығы.
Туризм ішкі - қызметтерімен байланысты елдің ішіндегі туризм.
Сыртқы - шет елге шығумен байланысты халықаралық ел ара.
Туристерге уақытша келген елдегі туристік ресурстармен таныстыру жөніндегі экскурсиялық,ақпараттық ұйымдық қызмет көрсететін кәсіби даярланған жеке тұлға.
Тиісті біліктілігі және туристік маршыруттармен жүріп өту тәжрибесі бар кәсіби даярланған жеке тұлға.
Тур дегеніміз - белгіленген мерзім шеңберінде белгілі бір маршрут бойынша жасалатын саяхатты қамтитын туристік қызмет көрсетулер кешені.
Туристік жолдама - туристік қызмет көрсету кешенін алуға құқықты растайтын құжат.Туристік қызметтік субъектілері субъектік операторлар, туристікагенттер, гид аудармашытуристік нұсқаушылары,туризм бірлестіктері;
Туристік қызмет саласындағы қоғамдық қатнастарды ретейтін мемлекеттік органдар.
Туристік қызмет объектілер табиғи объектілер және климаттық аймақтар тарихи және әлеуметтік,мәдени қызмет көрсету объектілер. Саяхат кезінде туристердің қажетіктерін қанағаттындыруға бағытталған қызметкер усынушы басқа да объектілер.
Туристік ресурстар - Қ.Р. туристік ресурстарының класстарға бөлумен бағалау олардың қорғалу режимі қоршаған ортаға түзетін ауыртпалықтың жол берілетін шегін ескере отырып, пайдалану және Қ.Р-ның туристік ресурстары тұтастығының сақталу тәртібі, оларды қалпына келтіру жөніндегі шаралар елдің заңдарында белгіленген тәртіппен айқындалады.
Экономикалық жағдайлар - бұл туристік тауарлардың ұсынысы және оларға деген төлемге қабілетті сұраныс; кәсіпкерлікке арналған заемдық қарзы құралдардың мөлшері және қол жетерлілігі; альтернативтік қызметтердің және олардың бағасының болуы; туристік нарықтың инфрақұрылымның дамығыштығы; бәсекелестік жағдайдың болуы.
Әлеуметтік жағдайлар - бұл қоғамның кәсіпкерлікті дамыту жолдары мен оған деген қатынас туралы түсінігі; мемлекеттің (басқару аппаратының) кәсіпкерлікке қатынасы; ұлттық салт пен дәстүрлер; кәсіпкер іскерлікке қарым-қатынасқа түсетін мамандардың білім деңгейі.
Кәсіпкерлік идея - бұл белгілі бір қызмет немесе тауарды нарық қажеттілігінде қамтамасыз ете алатын және жаңашылдықтан қосымша табыс алатын экономикалық белсенділіктің кәсіпкер шығарған жаңа формасы.
Бизнес-жоспар - фирманың ішкі жоспарлау құжаты болып табылады, мұнда кәсіпорынның өндірістік және коммерциялық қызметінің барлық негізгі жоспарларының аспектілері баяндалады, қаржы шаруашылық міндеттерді шешуге тиімді тәсілдер мазмұндалады.
Келісім шарт - іскерлік байланыстарды бекіту формасы (жазбаша, құжат түрінде).
Құрылтайшы келісім шарты - нақты бір кәсіпкерлік идеяны жүзеге асыру мақсатында жеке немесе заңды тұлғалардың жаңа ұйымдық - құқықтық формадағы кәсіпорынды құруын куәландыратын жазбаша құжат.
Рентинг - бірнеше аптадан бір айға дейінгі жалға алу;
Тәуекел - кәсіпкерлік іс әрекет нәтижесінде мүмкін болатын қауіп қатерлер.
Туристік фирма - ол заңды құқықтық табысы бар, шетел және мемлекет азаматтарына туризм саласында төлеуақы, қызмет көрсететін мекеме.
Туристерді күту бағдарламасы - туристерге қызмет көрсету жұмыстарын кешенді ұсыну тұтынушы қажеттіліктеріне жету саясатын жүргізу.
Туроператор - туристік өнімнің құрылуын, оның нарыққа енуі мен жылжуын жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға.
Турагент - туристік қызмет пен турдың бөлшектік сатылуын жүзеге асыратын кәсіпорын немесе жеке тұлға.
Тур - белгіленген мерзімедер шеңберінде белгілі бір маршрут бойынша жасалатын саяхатты қамтитын туристік қызмет көрсетулер кешені.
Туристік қызмет - жеке және заңды тұлғалардың туристік қызмет көрсету жөніндегі қызметі;
Туристік ваучер - турдың құрамына кіретін қызметтерген туристің құқығын және олардың ақысы төленгенінің фактісін растайтын құжат.
Контрагенттер - туристік қызметті жүзеге асырушы (қонақүйлер, мейрамханалар, экскурсиялық бюролар және т.б.)
Бонификация - тауардың сапасы жақсарған кездегі бағаға үстеме;
Индустриялық аймақ - коммуникациялармен қамтамасыз етілген, мемлекет кәсіпкерлік субъектілеріне өнеркәсіп объектілерін орналастыру және пайдалану, ауыл шаруашылығы мақсатындағы емесе жер;
Бизнес - инкубатор - шағын кәсіпкерлік субъектілерінің қалыптасуы кезеңінде өндірістік үй-жайлар, жабдық беру, ұйымдық, құқықтық, қаржылық, консалтингілік және ақпараттық қызметтер көрсету жолымен оларды қолдау үшін құрылатын заңды тұлға;
3 Туроперейтингтің Қазақстанда пайда болу алғышарттары және оның кәсіпкерлер үшін тартымды факторлары.
Туристік бизнес - Қазақстанда туризмді дамытудың 2010 жылдарға дейінгі бағдарламасын жасап шыққан елдің Индустрия және сауда министрлігінің Сауда және туристік қызметті үйлестіру жөніндегі комитетінің басшылығы үстіміздегі жылдың аяғына дейін Туристік қызмет туралы заңға бірқатар өзгертулер мен толықтырулар енгзу уақыт талабынан туындаған қажеттілік екенін алға тартып отыр. Мұнда негізінен шетелдік туристердің Қазақстанда демалу мен елмен танысу мақсатындағы құқықтары толық қорғалып, бұрынғы кедергі келтіретін бірқатар шектеулердің алынып тасталуы көзделген. Сонымен қатар жергілікті атқару органдары туристік қызметтің дамуына қажетті жағдайларды жасауға атсалысуы қажеттігі атап көрсетілген.
Туристік бизнестің объектілері: туристік бизнеспен айналасатын
мемлекеттік басқару органдары
- мемлекеттік және жеке компаниялары
туристік бейіннің консалтинг компаниялары
туристік кәсіпорындардың маркетингтік қызметтерді
жарнама агенттіктері
Туристік бизнес кәсіпкерлері үшін гранттар, техникалық көмек және инвестициялар тарта отырып бизнес-жоспарлар құру мен инвестициялық жобалар жасау бойынша оқытып үйрету семинарларын жыл сайын өткізу қамтамасыз етілген.
Қазақстанның туристік мүмкіндіктерін шетелде көрсету үшін инвестициялық жобалар каталогы, бағыттамалар, буклеттер мен қағаз және электрондық жеткізушілердегі басқа да жарнамалық-ақпараттық өнім шығарылды.
4 Туроператор ұғымы. Туроператорларды жіктеу. Туристтік қызмет нарығындағы туроператорлардың рөлі мен орны.
Туристік туроператор-туристік нарықтағы активті субектісі болып табылады. Олар комерциялық мақсатта туристік өнімді жоспарлайды, құрастырып нарыққа шығарады және тұнынушыларға жеткізеді. Туроператорлардың негізгі мақсаты-белгіленген уақыт бойынша турларды жоспарлау және дайындалған тур тұтынушыларға қажетті, бағалы болуы сондай-ақ өз уақытында дайын болуы тиіс.Туроператор турға толығымен жауап беретін соңғы субьект.Турөнімнің сапалы болуы туроператорлардың кәсіби қасиеттеріне, туристік қызмет көрсету кезіндегі тасымалдаушылар, турисік индустрия т.б. әсер етеді. Туроператор қызметшілері келісім-шарт жасай білу керек,туристерге кәсіби ақпарат жеткізу және тұрақты клиентермен жұмыс істей білуі тиіс.Туроператорларға тән қасиеттер:1)кәсіби біліктілік;2)ақпарат іздеу;3)комуникавлдік;4)жауапкершіл ік және т.б. Туроператор өнімдерді кешенді түрде де жекелей түрдеде сата алады. Жекелей түрде өткізе алмайтын болса көтерме бағамен арзандатып сатады. Олар турпакетке қатысты авиобилеттер, отелдердегі нөмерлерді алдын ала көптеп тапсырыс беріп қойады сол үшін олар көтерме бағамен турагентерге немесе туристерге арзан бағамен сата алады.Туроператорл мен турагенттің негізгі айырмашылығы: табыстары бойынша туроператор-кейбіртуристік өнімдерді сатып алады, оның табысы сатып алған кезбен сатқан кезде айырмашылық болады.Туристік пакетті құрастырады. Турагент өнімді жеке - жеке сатады.Оның табысы тупакеттің құнынан белгілі бір мөлшерін пайыз түрде алады. Ол бағаны өзгерте алмайды.Туроператорда өнім әрдайым болады, тұныушы қызғушылық танытқан кезде ғана турөнім болады, онда қорында ешқандай артық өнім болмайды. Туроператормен турагентті айыру кейбір кездерде қиын болады. Туритік ұйым бір уақытта туроператор мен турагент бола алады. Туроператордың негізгі атқаратын қызметі:1)потенциялды туристерді және оларды қызықтыратын турларды зерттеу;2)туристердің сұраныстарын анықтап оларды құрастырып нарықта жылжыту;3)Турға кіретін қызметтерді ұсынушылармен келісім жасай біліу. Оларға:қонақ уйлер;тамақтандыру орындары;транспорт мекемелері;экскурсиялық фирма-музейлер,көрме залдары, саябақтар және т.б. жатады; тұрмыстық техникалық қызмет көрсететін мекемелер; спорт құрал жабдықтау әкімшілігі;шоу,кино, видио театор мекемелері;қорықтар,аңаулаушылық және балық аулаушылық мекмелері; Туризмді дамыту үшін ескерткіштерге жолдар жасауға және т.б. іс шараларға ақша бөледі.Қызмет көрсетушілермен тұрақты қарым қатнас жасай білу және жаңа турларды қалыптастыра білу және бақылау жасау керек.4)Нарықтық жағдайды ескере отырып транстурдың бағасын есептеу және бағаны қалыптастыру.6)Турисермен қарым қатнас функциясын атқаратын маршруттарға кадрлар дайындау және оларды іріктеп алу олар қызмет көрсету функциясын бақылаушылар болып табылады.Оларға жатады:гидтер,экскурсоводтар,инстру кторлараниматорлар, методистер және т.б. жатады.7)Өндірген дайын өнімдерін тұтынушыларға жылжыту мақсатында жарнамалық ақпараттық іс шаралар ұйымдастыру;8)Турагенттіктер арқылы турларды тұнынушыларға жылжыту және оны іске асыру;9)Қызмет көрсетудің сенімділігін және сапасын бақылау;10)Қызмет көрсету кезінде туристермен үнемі байланыста болу және туындайтын сұрақтарды ашу ДТН турлары бойынша: Туроператорлар 3 қызмет көрсету керек:1.Міндетті түрде орналастыру қызмтетін ұсыну керек;2.Трансфер;3.1-2 лайықты ұқсас қызмет б.к
Жіктеу
1.Туризм түрлері бойынша: тау-шаңғы, су тұтыну және т.б2.Бағыттар бойынша : ішкі , халықаралық3.Нарықтың сигменті бойынша: студенттер, отбасылар, қарт адамдар және т.б4.Арнайы орналастыру тәсілдері бойынша: жатақхана, пансионат, және т.б5.Көлік түрі бойынша туроператорлар: круиз, туристік пойыздар.Туроператорлар іс-әрекетінің орналасу жері бойынша келесі турлерге бөлінеді:1.Аймақтық (ішкі, ішкі нарықта жүреді, мемлекеттің аймағында ғана турларды ұйымдастырады)2.Шығу туроператорлары (халықаралық)3.Шетелден келген туристерді қабылдайтын туроператорлар4.Иницативтік және рецептивті б.бИницативтік туропературлар олар алдын-ала жіберетін мемлекеттік туроператорлармен немесе орналастыру орындарымен алдын-ала келісім-шарт жасап туристерді жібереді. Ресептивтік туроператор-қызметтер пакетін қалыптастырады және көтерме бағамен сатады.Инициативтік туроператор-қызметтер пакетін құрастырады+сақтандыру+ұшу билеті.Рецептивтік туроператор-қызметттерді жеке-жеке береді ал инициативтік туроператор-бәрін біріктіреді.Мыс:арнайы жалданған транспорт ішіндегі транстурлар.Оларға теплоходтағы круиз,автовусты маршрутты турлар,теміржол турлар және т.б.Рецептивтік туроператор турбағдарлама жасаған кезде туристерге қызмет көрсететін және қабылдайтын ұйымдармен тура келісім-шарт жасайды.Қабыл.мемлекет Турөнімді тасымалдаушылар,Орналастыру, тамақ-у, көлік т.бРецептивтікЖіб.мемлекет Ин.туроператур, Турагент ,туристДТН турлары бойынша: Туроператорлар 3 қызмет көрсету керек:1.Міндетті түрде орналастыру қызмтетін ұсыну керек;2.Трансфер;3.1-2 лайықты ұқсас қызмет б.к
Туристік қызмет нарығындағы туроператорлардың рөлі мен орны.
Туристік өнім негізгі қызметіне тасымалдау орналастыру тамақтандыру,көңіл көтеру жатады.Туритік өнімге авиасиялық, темір жол, теңіздік жолдар, автомобилді компаниялар сонымен қатар қонақ үй және әр түрлі орналастыру орындары. Бизнес мұражай экскурсиялары үлкен көңіл көтер орындары спорттық курорттық ұйымдар жатады. Туристік өнімді өндірушілерге туроператорлар,турагентер арқылы өзінің өнімін тікелей сатушыларға сататындар кіреді. Туроператолардың нарықтағы өзара бәсекелестігінің нәтижесінде туристік фирмалар әр салаға бөлінді.Мысалы:қызмет көрсетуге күш салды, жаңа орталықтар ұйымдастырды, туризмнің жаңа түрлерін дамытты. Егер адам тек қана тамақтану және орналасумен шектелетін болса,онда адам көңіл көтеру және куроттарға бармаса онда ол дұрыстап өзінің қажеттілігін өтей алмайды, ал туроперитинг осының барлыңын біріктіріп тқтынушыларға ұсынады.Сонымен туроператордың негізгі міндеті болып турды құрастыру болып табылады.Туристік туроператор-туристік нарықтағы активті субектісі болып табылады. Олар комерциялық мақсатта туристік өнімді жоспарлайды, құрастырып нарыққа шығарады және тұнынушыларға жеткізеді. Туроператорлардың негізгі мақсаты-белгіленген уақыт бойынша турларды жоспарлау және дайындалған тур тұтынушыларға қажетті, бағалы болуы сондай-ақ өз уақытында дайын болуы тиіс.Туроператор турға толығымен жауап беретін соңғы субьект.Турөнімнің сапалы болуы туроператорлардың кәсіби қасиеттеріне, туристік қызмет көрсету кезіндегі тасымалдаушылар, турисік индустрия т.б. әсер етеді. Туроператор қызметшілері келісім-шарт жасай білу керек,туристерге кәсіби ақпарат жеткізу және тұрақты клиентермен жұмыс істей білуі тиіс.Туроператорларға тән қасиеттер:1)кәсіби біліктілік;2)ақпарат іздеу;3)комуникавлдік;4)жауапкершіл ік және т.б.
5 Туристтік қызметтердің экспорты мен импорты. Туристтік миграцияның (жосу) географиясы.
Туристік қызмет-жеке және заңды тұлғалардың туристік көрсету жөніндегі жасалатын әрекетер.
Туристік қызмет көрсету - өзінің туристік саяхаты кезенінде және осы саяхатқа байланысты туристің қажетіліктерін қанағаттандыру үшін берілетін қажетті қызымет көрсетулер нақтылық айтқанда орналастыру,тасмалдау,тамақтандыру, экскурсиялар ұйымдастыру туризмдегі аудармашылар, нұсқаулар.
Тур дегеніміз - белгіленген мерзім шеңберінде белгілі бір маршрут бойынша жасалатын саяхатты қамтитын туристік қызмет көрсетулер кешені.
Турөнім құрамына
Мақсаты мен бағыттары бойынша турлар (танымдық,сауықтыру,діни);
түрлі туристік экскурсиялық қызмет көрсету (орналастыру,тамақтандыру,транспорт тық-тасымалдыу т.б.)
туристік сувенирлік маңызы бар тауарлар (карталар ,ашықхаттар,кітаптар,туристік құралдар)
Туризмді импорттауға және экспорттауға болады.Олай болса оларға жеке жеке тоқтала кетсек.
Туристік импорт - осы елге туристік әсердің кіруі мен сол елден туристпен бірге шығарылатын ақша мөлшері.
Туристский экспорт - осы елден шығатын туристік әсерлермен қатар жүретін процесс пен турист арқылы кіргізілетін ақша мөлшері.
Туристік әсер ұғымының астарында турөнімді пайдалану нәтижесінде туристе туындаған жағымды эмоциялар мен жақсы рухани жағдайы.Турист өз сапарын жоспарлағанда саяхат барысында жаңа жерді танып-білу,денсаулығын жақсарту,қызықты оқиғаларды бастан кешіруді ойлайды.Туристік әсер көрсетілген қызметтен,экскурсиялардан кейін,әдемі табиғи ландшафттардан және аттракциондар мен ресторандарға барғаннан кейін қалыптасады.Турист саяхаттаған кезде міндетті түрде өзімен бірге ақша алып келеді.Ол ақшаға туристік әсер сатып алады.Ал турист жұмсаған ақша ел экономикасына табыс ретінде түседі.Осы экспорт болып саналады.Ал керісінше ел азаматы басқа елге турист болып барса,сол елде ақшасын жаратса ол импорт болып саналады.Туристік импорт пен экспорттың кәдімгі тауарлар импорты мен экспортынан айырмашылығы мынада:ақша ағымы екеуінде керісінше бағытталған. Такая позиция противоречит мировой практике по отнесению услуг к экспортным услугам. Поэтому встает вопрос о присоединении РФ к Генеральному соглашению о торговле услугами (ГАТС). Тогда определение экспортной услуги будет исходить из трактовки норм международного права, так как эти нормы имеют приоритет над национальными нормами.В статье ГАТС содержится понятие "торговля услугами", где говорится, что торговля посредством предоставления на территории одной страны потребителю услуги другой страны (применительно к туризму - услуги приезжающим в страну иностранным туристам) признается внешнеторговой (экспортной), так как в этом случае имеет место потребление услуг гражданами страны - получателя услуги на территории страны - поставщика услуги. Вся деятельность туристского хозяйствующего субъекта связана с предоставлением туристам различных услуг. Туристы выступают потребителями услуг, производимых хозяйствующими субъектами.
Туристтік миграцияның (жосу) географиясы.
Миграция (латынша migratio, migro -- көшу,жосу) - орын ауыстыру,көшу. Халықтың миграциясы-өз еркімен тұрақты жерінен мемлекет ішінде(ішкі миграция) көшіп-қонуы немесе мемлекеттен тыс (халықаралық миграция) көшіп-қонуы,туризмге әсер етеді.Халық миграциясы келесідей түрлерге бөлінеді:
:: Оралмайтын миграция (қоныс орнын тұрақты аудару),
:: Уақытша (шектеулі уақытқа қоныс аудару),
:: маусымдық (жылдың белгілі бір уақытында ғана қоныс аудару).
Миграцияның келесідей себептері бар:
1)мемлекеттің тұрақсыз саяси жағдайы (жалпы халықтың жұмыссыздығы,экономикалыө кризис)
2)азаматтық соғыстар
3)эколгиялық-табиғи апат:
Еуропаның дамыған мемлекеттерінде ішкі миграция дамыған, шеткі аймақтардан ел астанасына қарай көшу.Көбінесе халық жұмыс табу үшін немесе жоғоры айлықты жұмыс істегісі келгендіктен көшеді.
Екінші Дүниежүзілік соғыстан кейін күштеп қоныс аудару басым болған.19 ғ Еуропадан АҚШ,Канада,Австралия,Оңтүстік Америкаға қоныс аударды.Дүниежүзінде қоныс аударудың 3 ірі ошағы бар,соларға тоқтап сипаттама берсек.
1.Еуропаның жоғары дамыған елдеріне жұмыс күші ағып тасып келіп жатты.2000 жылдары 30 млннан астам иммигрантар болған.Батыс Еуропаның Франция,Германия,Ұлыбритания,Бельги я,Швейцария және т.б. дамыған елдерге Оңтүстік Еуропадан (Испания,Португалия),Орталық және Шығыс Еуропа (Польша,Венгрия,Словакия) елдерінен жылына 200 мыңға жуық иммиграннтар келетін.Мысалы 2012 жылы болған Лондондағы жазғы олимпиадаға қатысу үшін барған Африканың көптеген адамдары сол елде жасырынып қалып кетті.Себебі Африканың солтүстік жағындағы елдерде саяси ахуал мәз болмады.
2.Парсы шығанағының мұнай өніруші елдері.Бұлхалықаралық еңбектің миграциялық орталығы 1970 жылы қалыптаса бастады.2000 жылы жалпы иммигранттардың саны 7-8 млн болған.Бұл елдерге жақын орналасқан араб елдері: Египет,Сирия,Йемен және сонымен қатар Үндістан,Пәкістан,Оңтүстік Корея,Филлипин елдерінен жұмысшы иммигранттар келеді.парсы шығанағындағы жұмысшы иммигранттардың саны пайызбен есептегенде мынадай %: Катар - 92, ОАЭ - 89, Кувейт - 86, Оман - 70, Сауд Арабия - 60, Бахрейн - 51.
3. АҚШ пен Канада. 2000 жылдары АҚШ-тағы иммигранттардың жалпы саны 10 млн болған.Ал АҚШ пе Канадаға жыл сайын келетін иммигранттар саны 900 мың.Мұнда келетін жұмысшы иммигранттар ағымы екіге бөлінеді: 1)төменгі кваификациялы жұмысшылар Мексика және Кариб теңізі елдерінен келеді 2)жоғары квалификациялы жұмысшылар Батыс Еуропа,Ресей,Үндістан,Корея
АҚШ-та 1990 жылы қабылданған заң миграция туралы бойынша жылына жұмысбойынша келетін адамдар саны 140 мыңнан аспауы тиіс.Келетін жұмысшылар сирек кездесетін маман немесе білікті шетел менеджері,жоғары білімді,элиталы арнайы маман болса және инвестициялық мақсаты болса ғана елге кіруге рұқсат ала алады.Тіпті ивестицияның мемлекет бекіткен сомасына сай болуы тиіс.
6 Ұлттық нарықтағы аймақтардың туристтік-рекреациондық потенциалы. Туристтік аудандастырудың ерекшеліктері. Әлемнің макроаймақтары мен субаймақтарына туристтік келулердің тенденциялары.
Қазақстандық және шетелдік азаматтардың әртүрлі туристік қызметтерге қажеттілігін қанағаттандыру үшін кең мүмкіндіктерді қамтамасыз ететін қазіргі заманғы тиімділігі жоғары және бәсекеге қабілетті туристік кешен құру, саланы дамытудың экономикалық және құқықтық тетіктерін әзірлеу әрі Қазақстанның туристік өнімінің сапасын қамтамасыз ету біздің алдымызда тұрған ең маңызды мәселелердің бірі болып табылады.
Туризм әлемдік экономикада басты рольдердің бірін атқарады. Дүниежүзілік Туристік Ұйымның (ДТҰ) деректері бойынша ол әлемдік жалпы ұлттык өнімнің 10 бөлігін, халықаралық инвестициялардың 11 пайызынан астамын, әлемдік өндірістегі әр бір 9 шы жұмысшы орнын қамтамасыз етеді. 1993 жылы Қазақстан Республикасы Дұниежүзілік туристік ұйымға нақты мүше болып кірді.
Біздің дәуірімізге дейінгі үшінші мыңжылдықта басталған Ұлы Жібек жолының құрылуы мен дамуы Қазақстан туризмінің тарихи алғы шарттары болып табылады.
Қазақстанда қазіргі заманғы инфрақұрылым салаларының дамуына, соның ішінде туризмге үлкен мән беріледі. Туризм елдің тұтас өңірлерінің экономикасына белсенді ықпал етеді. Туризм саласында шаруашылық жүргізуші субъектілердің құрылуы мен жұмыс істеуі жол көлігінің, халыққа сауда, мәдени, дәрігерлік қызмет көрсетудің дамуымен тығыз байланысты.
Қазақстанның тәуелсіздік алуы туристік қызметті реттеу мен халықтың тарихи және мәдени мұрасын жаңғырту үшін негіз боп қаланды. Туризмнін тез және тұрақты өсуін, оның қоршаған ортаға, экономиканың барлык саласына және қоғамның әл ауқатына күшті ықпалын назарға ала отырып, Үкімет туризмді Қазақстан экономикасының маңызды секторы деп анықтады.
Қазақстанның мәдени -- тарихи және демалыс зоналарын жетілдіру мен сақтауға, саланың ғылыми -- әдістемелік қамтамасыз етілуіне, кадрларды дайындауға үлкен мән бөлінетін болады.
Туристік қызмет кәсіпорын шаруашылық әрекетімен ғана шектеліп қоймайды, ол әр түрлі қоғамдык және кәсіби ассоциациялар мен бірлестіктердін, аймақтык, ұлттық, халықаралык институттар, мемлекеттік және мемлекет аралык реттеу ұйымдарының қызметімен өте тығыз байланысты болады. Туристік сапардағы адамдар қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған барлық осы элементтер әрекетінің жиынтығы туризмнің әлеуметтік -- экономикалық құбылыс ретіндегі түсінігін қалыптастырады. Туризм құрылымдарынын әр қайсысы өзінің нақты функциясын жүзеге асырғанда маркетинг концепциясын қолданады, сол арқылы ғана өз қызметінің тиімділігін арттырып, өзіне және қоғамға белгілі бір пайда алып келе алады. Бұл дәрежеге жету үшін туристік саламен байланысты кәсіпорындар туризмдегі маркетингті теориялық тұрғыдан жан жақты зерттеп, тәжірибеде қолдануы қажет. Ал бұл бағыттар біздің елімізде салыстырмалы түрде жаңадан пайда болып, дамып келе жатқан соң, теориялық дайындығы мықты, кәсіпқой мамандар жетіспейді, туризмдегі маркетинг Қазақстан мысалында тіпті жаңа
бағыт болып табылады. Сондықтан, аталған сала бойынша маркетинг тұрғысынан теориялық зерттеу жүргізіп, тәжірибеге енгізу, еліміз үшін өте пайдалы да, әдемі де саланы дамытуға өз үлесімізді қосумен бірдей
Туристтік аудандастырудың ерекшеліктері.
Территорияны туристік аудандастыру маңызды мәселе болып табылады. Себебі басқа экономикалық салаларға кесірі тимейтіндей, табиғатқа минималды түрде әсер ету арқылы белгілі территорияларды адамдардың демалуы және мәдени дамуы үшін эффктивті пайдалану.
Бүкіләлемдік туристік статистикада көбіне 6 туристік аудандарға(макроаудандар) болады:
Европа
Таяу және Орталық Шығыс
Азиялық-Тынықмұхит
Оңтүстік Азия
Африка
Америка
1) Европалық макрорегион құрамына Батыс, Солтүстік,Оңтүстік, Орталық және Шығыс Европа елдері кіреді;
2) Таяу Шығыс макрорегион құрамына Батыс және Оңт-Батыс Азия, Египет және Ливия кіреді;
3) Азиялық-Тынықмұхит макрорегионы құрамына Оңт-Шығыс және Батыс Азия елдері, Австралия және Океания кіреді;
4) Оңтүстік Азия макрорегион құрамына Орталық және Оңтүстік Азия елдері кіреді;
5) Африка макрорегионы құрамына Египет пен Ливиядан басқа Африканың барлық елдері кіреді:
6) Америка макрорегионы құрамына Солтүстік, Оңтүстік, Орталық Америка елдері, аралдық мемлекеттер және Кариб бассейні аумақтары кіреді.
Сонымен қоса БТҰ жасаған статистикада біршама ерекшелік көруге болады. Мысалы, Америка 3 аумақ ретінде қарастырылуы мүмкін: Солтүстік Америка, Кариб бассейні және Латын Америкасы.
Территорияны туристік аудандастырудың жақсы ойластырылған системасын Ю.Д.Дмитревски өзінің
Әлемнің туритсік аудандастырылы атты еңбегінде келтірген. Ол келесідей аудандастырылған 1) туристік-рекреациялық зона;
2) туристік макроаудан; 3) туристік мезоаудан; 4) туристік микроаудан.
Дүниежүзілік Туристік Ұйым әлемнің ірі туристік макро аймақтарын алтыға
бөледі:
1. Еуропа аймағы - Еуропаның Батыс, Солтүстік, Оңтүстік, Орталық
және Шығыс елдері, бұрынғы КСРО-ның барлық республикалары, сонымен
қатар Жерортатеңізінің шығысындағы мемлекеттер (Израиль, Кипр, Түркия);
2. Америка аймағы - Солтүстік, Оңтүстік, Орталық Америка елдері,
Кариб бассейні аумағының аралындағы мемлекеттері;
3. Азия-Тынық мұхит аймағы - Азияның Шығыс және Оңтүстік-Шығыс
елдері, Австралия және Мұхит аралдары;
4. Африка аймағы - Африка елдері, Египет пен Ливияны қоспағанда;
5. Оңтүстік-Азия аймағы - Оңтүстік-Азияның барлық елдері;
6. Таяу Шығыс аймағы - Азияның Батыс және Оңтүстік-Батыс елдері,Египет және Ливия.Халықаралық туристік ағымның аймақтық бөлінуі ертеден-ақ қалыптасқан. Бұқаралық туристік алмасудан бастап қазіргі шаққа дейін әлемнің туристік нарығында көзге түсіп жүргені - Еуропа (402,8 млн келуші - 2000 ж., 476,6 млн - 2010 ж.). Бұл аймақты еуропалықтардың өздері де, сондай-ақ АҚШ пен Канаданың тұрғындары да қалайды. Екінші орынды көп жылдардан бері Америка алып тұрды (128,3 млн келуші - 2000 ж., 149,8 млн - 2010 ж.). Еуропа мен Америка, оның Солтүстігі нағыз әсерлі туристік аймақ болып саналады. Әлемдегі барлық туристік келушілердің 45 осында келеді.Әлемнің аймақтары бойынша халықаралық туризм динамикасында соңғы 50 жылда елеулі айырмашылықтар байқалады. Жер шарындағы туристік ағымдардың 20 есе өсуіне қарамастан, Еуропа мен Америкадағы оның өсу қарқыны әлемнің орташа деңгейіне жақын ғана болды (6,6 және 5,9% жылына). Жаңадан ашылған туристік аймақтар - Азия-Тынық мұхит, Таяу-Шығыс және Африка елдері жылдам даму үстінде.Соңғы жиырма жылдың ішінде қарқынды дамып келе жатқан - Азия- Тынық мұхит аймағы болып табылды, ондағы келушілердің жылдық орташа өсу саны, әлемдік орташа көрсеткіштен 9 есе асып түсті. 2002 ж. статистика бойынша, Азия-Тынық мұхит аймағы келушілердің санынан Америкадан озып кетті (130,6 млн келуші - 2002 ж., ал Америкада 120,2 млн келуші - 2002ж.; 176,2 млн - 2007 ж., ал Америкада 142,1 млн - 2007 ж.; 192,7 млн - 2010ж., ал Америкада 149,8 млн - 2010 ж.). Әлемде Еуропа бірінші орынды сақтап отыр (402,8 млн келуші - 2000 ж.; 480,1 млн - 2007 ж.; 476,6 млн келуші - 2010 ж.).Халықаралық туризмнің аумақ жағынан біркелкі қарқында өспеуі оның
аймақтық құрылысының өзгеруіне әсерін тигізді.ХХІ ғасырда халықаралық туризмнің аумақтық құрылысы одан әрі өзгере түседі, бірақ даму бағытын жоғалтпайды. ДТҰ 2020 жылға болжамы бойынша, Еуропа туризм нарқында өзінің басымдылығын жоғалтпайды - 717млн келушілерді қабылдап, Азия-Тынық мұхит аймағы екінші орында - 397,2млн келуші, ал Америка алғы үшеудің соңы болмақ - 282,3 млн келуші.Келушілер (кетушілер) саны туристік қозғалыстың негізгі көрсеткіші болып
саналады.
7 Қызмет ұғымы, оның тұтынушылық қасиеті мен сипаттамасы.. Туроператордың қосалқы функциясының сипаттамасы мен оныңмақсаты. Туроператордың қызмет көрсету функциясының сипаттамасы мен оның мақсаты. Туроператордың кепілдік функциясының сипаттамасы мен оның мақсаты.
Қызметтер пакеті, кешенді қызмет көрсету туристік қызметтердің жиынтығын (турпакет) білдіреді. Туризмдегі қызметтер әртүрлі: орналастыру, тамақтану, тасымал, экскурсия, ойын-сауық және тұрмыстық қызметтер, спорт және курорттық бағдарламалар, туристік жорықтар және көптеген түрлер.
Туристік тәжірибеде қосымша және негізгі қызметтер ұғымы кездеседі. Олардың арасындағы айырмашылық қандай? Тұтынушылық қасиеттер мен сипаттар тұрғысынан олардың арасында қандай да бір айырмашылық жоқ. Мысалы, экскурсиялар, егер олар кешенді қызмет көрсетуге немесе турдың бағасына енгізілсе, негізгі қызметтер деп есептеледі, бірақ турист өз қалауы бойынша төленген турға тағы қандай да бір экскурсияны таңдаса, онда бұл қызмет қосымша болады. Осылайша, негізгі және қосымша қызметтердің арасындағы айырмашылық олардың турист бастапқы туристік пакетпен немесе қызметтер кешенімен алғанына байланысты болады.
Біздің күнделікті қызметіміздегі негізгі туристік өнім кешенді қызмет көрсету, яғни туристерге бір пакетпен сатылатын қызметтердің стандартты жиынтығы болып табылады.
Қызметтер пакеті (турпакет) - бұл туроператормен жасалған туристік өнім, ол қызметтердің белгілі бір жиынтығынан тұрады: тасымал, орналастыру, тамақтану, экскурсия және т.б. Турдағы қызметтер пакеті экскурсияның мақсаты мен туристердің таңдаған демалыс түріне қажеттіліктеріне байланысты құрылады.
1)потенциялды туристерді және оларды қызықтыратын турларды зерттеу;2)туристердің сұраныстарын анықтап оларды құрастырып нарықта жылжыту;3)Турға кіретін қызметтерді ұсынушылармен келісім жасай біліу. Оларға:қонақ уйлер;тамақтандыру орындары;транспорт мекемелері;экскурсиялық фирма-музейлер,көрме залдары, саябақтар және т.б. жатады; тұрмыстық техникалық қызмет көрсететін мекемелер; спорт құрал жабдықтау әкімшілігі;шоу,кино, видио театор мекемелері;қорықтар,аңаулаушылық және балық аулаушылық мекмелері; Туризмді дамыту үшін ескерткіштерге жолдар жасауға және т.б. іс шараларға ақша бөледі.Қызмет көрсетушілермен тұрақты қарым қатнас жасай білу және жаңа турларды қалыптастыра білу және бақылау жасау керек.4)Нарықтық жағдайды ескере отырып транстурдың бағасын есептеу және бағаны қалыптастыру.6)Турисермен қарым қатнас функциясын атқаратын маршруттарға кадрлар дайындау және оларды іріктеп алу олар қызмет көрсету функциясын бақылаушылар болып табылады.Оларға жатады:гидтер,экскурсоводтар,инстру кторлараниматорлар, методистер және т.б. жатады.7)Өндірген дайын өнімдерін тұтынушыларға жылжыту мақсатында жарнамалық ақпараттық іс шаралар ұйымдастыру;8)Турагенттіктер арқылы турларды тұнынушыларға жылжыту және оны іске асыру;9)Қызмет көрсетудің сенімділігін және сапасын бақылау;10)Қызмет көрсету кезінде туристермен үнемі байланыста болу және туындайтын сұрақтарды ашу.Ресептивтік туроператор-қызметтер пакетін қалыптастырады және көтерме бағамен сатады.Инициативтік туроператор-қызметтер пакетін құрастырады+сақтандыру+ұшу билеті.Рецептивтік туроператор-қызметттерді жеке-жеке береді ал инициативтік туроператор-бәрін біріктіреді.Мыс:арнайы жалданған транспорт ішіндегі транстурлар.Оларға теплоходтағы круиз,автовусты маршрутты турлар,теміржол турлар және т.б. Туроператор арнайы және инклузив турлар болып табылатын бағдарламалар пакетін жинайды.Инклузив тур алдын ала белгіленіп қойылған ешқандай өзгеріске ұшырамайтын тур. Арнайы тур - қызмет турлері ұсынылады.Бұл қабылдауға және саяхаттың маршрутына байланысты туроператор туристік нарықта қызметті өндірушілермен және оны тұтынушы туристер арасында орындайды.Олардың міндеттері қызмет өндірушілердің өнімдерін кешенді туристік өнім ретінде ұсыну. Олардың ішіінде негізгі қызметтер және қосымша қызметтер жатады.Қосымша қызметтер пакет құрамына кірмейді.Онда қолма қол ақшамен төленеді.Қосымша қызметтер туроператор.а қызық емес сияқты болып көрінуі мүмкін алайда қосымша қызмет ең негізгі мотив болып табылады.Оған: көніл көтеру орындары, тамақтандыру, технопарктер жатады.Тәжрибиеде туроператорлықтан ең көп түсетін табыс осы қосымша қызметтерден түсетінін көрсеткен.
Туроператордың қызмет көрсету функциясының сипаттамасы мен мақсаты.
Туристік туроператор-туристік нарықтағы активті субектісі болып табылады. Олар комерциялық мақсатта туристік өнімді жоспарлайды, құрастырып нарыққа шығарады және тұнынушыларға жеткізеді. Туроператорлардың негізгі мақсаты-белгіленген уақыт бойынша турларды жоспарлау және дайындалған тур тұтынушыларға қажетті, бағалы болуы сондай-ақ өз уақытында дайын болуы тиіс.Туроператор турға толығымен жауап беретін соңғы субьект.Турөнімнің сапалы болуы туроператорлардың кәсіби қасиеттеріне, туристік қызмет көрсету кезіндегі тасымалдаушылар, турисік индустрия т.б. әсер етеді. Туроператор қызметшілері келісім-шарт жасай білу керек,туристерге кәсіби ақпарат жеткізу және тұрақты клиентермен жұмыс істей білуі тиіс.Туроператорларға тән қасиеттер:1)кәсіби біліктілік;2)ақпарат іздеу;3)комуникавлдік;4)жауапкершіл ік және т.б.
Туроператорлардың атқаратын функциялары:1)баға қалыптастыру;2)жылжыту функциясы;3)ақпараттық;4)наваторлық ;5)бюджет құру;6)интеграциялық;7)операторлық лобби.1)баға қалыптастыру-турпакеттің бағасына субьективті және обьективтік факторлар әсер етеді.Егер т. Белсенді болса ол әр жыл сайын авиокомпаниялардан көп орын сатып алады.Белседі т. төмендегідей шарттармен бағаға әсер ете алады:1)Авикомпаниялардан көп орын сатып алу, мыс: қаңтарда сатып алады.2)Чартерлік рейстерді ұйымдастыру;3)Операторлардың жұмысы бағыты бойынша комитменттердің көлемдеріне байланысты.Комитмент блоктар бойынша бөлмелерді алдын ала сатып алу жағдайлары.Яғни сезон алдында бөлмелердің блоктранын сатып алу.50 %.4)Өзіндік транцферлерді ұйымдастыру.5)курорттық орталықтарда өзіндік өкілдіктерін ашу.6)ҚР өндіріс кәсіптеріне инвестициялар құю немесе хотелерлерге қысым жасау. Қызмет көрсету сапасына байланысты бағаларды ұсыну. Сонымен жоғарыдағы айтылған факторларға байланысты ұқсас турфакторлардың бағалары әртүрлі болуы мүмкін.Сондықтан ірі т. турөнімге баға қою саясаты өте жоғары,сондықтан олар әр уақыт сайын нарыққа төмен бағамен сатуға мүмкіндіктері бар, яғни олар ашық және жасырынды демпинг жасай алады.Демпинг бағалардың құлауы деген сөз. Осыдан ірі туроператорлар бағаларды құрастырады. Кейбір т. бірнеше бағытар бойынша өзіндік байланыстар арқылы немесе өкілдердің индивидуалды қасиеттеріне байланысты арнайы бағалар жасай алады.Мыс: Air Astanaмен Гулнар тур өздерінің үздік байланыстары арқылы 50% жеңілдік ала алады. Хотельерлермен эксклюзивтік келісім шарттарға отырады.Яғни сіз бізге нөмерлерді 50% бересіз,біз алған пайдадан 10% сіздерге береміз немесе тасымалдаушылармен келісім шартқа отырады.Мыс: арнайы тарифтер арнайы клиенттерге.2) Туристік өнімді жылжыту функциясы-бұл т. маркетингтік белсенділік формасы. Осы ф. арқылы туристік нарықтың коньюктурасының өзгерісі бойынша мәлімет алуға болады.3)ақпараттық функциясы - бұл ф. арқылы туроператорлар әр түрлі мәліметтерді таратады.Мыс: т. ерекше сипаттамаларын, курорттардың ерекше туристік мүмкіншілігі, туристік орталықтар, қауіп қатер денсаулыққа әсер етуші факторлар туралы. Турбағыттар танымды болу үшін, үлкен күрделі жұмыс жасайды :-сақтандыру;-саяси, ақпарат жинайды.Сондықтан олар туристік кәсіпорын қызметіне не инфа немесе фам турлар ұйымдастырады.4)Наваторлық ф-турнарықтың бәсекелестәгі жоғары болғандықтан әрқашан т. турөнімнің коньюктурасына мониторинг жасайды, әрқашан жаңа турбағыт ұсынып , жаңа турпакет ұсынуға мәжбүр болады және жаңа турөнімдерді жасаған кезде міндетті түрде турнарықтағы сигмент бөлу керек және жаңа турөнім болашақта модификациялауға мүмкіндігі болуы керек. Яғни әрқашан жаңартып отыруға мүмкінділігі болуы керек.5)Бюджет құру ф. егер туроператор ірі болса оның қарамағында мыңдаған қызметкерлері бар немесе ірі ақша айналымы бар. Сонымен олар аймақтың немесе мемлекеттің бюджетіне әсер етушілер.Инкамингопер-р шетелдік валюталары бюджетке құймайтын.6) Интеграциялық ф.- Бұл ф. тура немесе жанама мемлекеттің сырт саясатына әсер ететін фактор.яғни әлемдік тарихта мемлекеттің бағытын анықтайтын не басқа мемлекетке жаіымды жақтан көрсетуге мүмкіндік тудырады.7)Операторлық лобби ф. яғни т. өзінің әрекетімен басқа экономикалық салаларға әсер ету.
Туроператордың кепілдік функциясының сипаттамасы мен оның мақсаты.
Туристік мекемелер жинақтаушы,қызмет көрсетушілік,кепілдік функция атқарады.
Жинақтаушы функция -- бұл рецептивті туроператордың жеке жеке қызметтерді біріктіріп тур құрастыруы,инициативті туроператор үшін құрастырылған жинақталған тур жасау;транспорттық және басқа да қызмет түрлері қосылған турагент үшін жасалған пакет құрастыру.
Қызмет көрсетушілік функция ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz