Қонақ үй шаруашылығы қысқаша даму тарихы
3 Блок Қонақ үй шаруашылығы
1.Қонақ үй шаруашылығы қысқаша даму тарихы
XX ғасырдағы қонақ үй индустриясының ерте кезден бастап 20 ғасырдың соңына дейінгі даму əтаптарының негізгі сипаты төмендегідей. Б. э. дейінгі II -- I мыңжылдык аралығында Ассирия кезінде керуен сарайлар мен алғашкы адамдар демалатын үйлердің саяхатшыларға уақытша тұруына арналып салына басталды. Осы уакытта Шығыс елдерінде, көне Грецияда, Крит аралдарында да керуен сарайлардың ашылғандығы белгілі Б. Э. дейінгі I мыңжылдықтың Ежелгі Грек жерінде қонак үйлердің үш типі қальштасқан; жекеменшік аулалар (кататоталар), мемлекет құзырындағы аулалар (пандокен), ұйықтайтын белмелері бар таверналар (тамақ ілетін орындар). Б.э. дейінгі VІ- ғасырдағы -- б. эрамыздың І-ғасырында Ежелгі Рим территориясында жол бойында көне қалаларда көптеген жатын үйлер мен таверналар салынған. Орта ғасыр (V-VIII ғ.) заманында Европа мен Шығыс елдерінде сауда мен саяхаттың кайта жандануына орай орналастыру мен тамақтану қызмет көрсету саласы дамудың жаңа жолдарына бағытталды. Европалық монастырларда арнайы қонақжайлық орындар пайда болды. Қайта өрлеу заманында Европа дүние бөлігінде кəсіпкершіліктің дамуы, ат шегілген тарантас, көлік кұрылының пайда болуы конақтар тоөтайтын аулалардың соңының кебеюіне септігін тигізді. Европа елдеріндегі мемлекеттердің экономикалык жəне саяси байланысының дамуы барысында конак үй шаруашылығы қарқынды дамуы байқалады. XVII-XVIII ғ. Америка континентіне Европалыктардың келуіне орай Европалык типтегі қонак үйлер пайда бола бастады. Алғашқы 70 бөлмелі конак үй Сити- Отель Нью-Йорк каласында 1794 ж. салынған. XVIII -- XIX ғ. бас кезеңінде тек саяхатшыларға арналган орта жəне үлкен конакүйлер пайда болды. Оның ең үлкені 170 бөлмелі Тремонт отелі 1829 ж. Бостон каласында іргетасын көтерген. XIX ғ. Европа мен Америкада өндірістік революция нəтижесінде көлік түрлерінің пайда болуы (пороход, паровоз) туризмнің дамуына үлкен ыкпалын тигізді. Нəтижесінде теңіз жағалауында, теміржол бойында конақ үй құрылысы пайда болды. Жəнеде Ұлы Жібек жолының тарихы көптеген мəліметтер қалдырған.Ал бұл стратегиялық сауда ,қатынас,дипломатиялық жолдың қонақұй шаруашылығын дамытудағы ролі жеке тақырып,зерттеу объектісі.
2.Туристерді орналастыру құралдары.UNWТО орналастыру құралдары жіктемесі.
Жалпы орналастыру деп - саяхаттау кезінде туристерге қызметтердің кешенді түрін ұсынатын, əрбір турдың басты құрамдас бөлігі.
Орналастыру құралдары туристік индустрияның негізін қалайды жəне түнеу үшін орын ұсынады. Олардың үлесіне туристік сферада істейтін 65% тұлғалар жəне 68% туризмнен түскен үлеу кіреді. Жаңа орналастыру орындарының құрылысы туристік бағыттың тартымдылығын жоғарлатады, туристер ағымын көбейтеді.
ДТҰ Туристерді орналастыратын орындардың стандартты классификациясы
Категория-
Лары
Разрядтары
Группалары
1 .Туристерді
ұжымдық түрде
орналастыру
орындары
1.1Қонақ үйлерде жəне оның
салаларында туристерді
орналастыру
1.0.1. Қонақ үйлер
1,1,2 Оған ұқсас қонақ үй салалары
1.2. Мамандандырылған
1.2.1. Емдеу орындары
1.2.2. Демалу жəне жұмыс лагерлері
1.2.3. Қоғамдық қолданылатын транспорт
түрі
1.2.4. Конгресс-орталықтар
1.3. Басқа да ұжымдық
орындар
1.3.1. Демалу үшін арналған орындар
1.3.2.Кемпинг үшін алаңдар
1.3.3. Басқа да ұжымдық алаңдар
2.Жеке түрде
туристерді
орналастыру
орындары
2.1. Индивидуалды
орналастыру құралдары
2.1.1. Жеке меншік тұрғын орындары
2.1.2.Жалға берілген бөлмелер
2.1.3. Жеке меншігі бар тұлғалардан немесе
агентіктерден жалға алынған бөлмелер
2.1.4.Туыстардан немесе таныстардан тегін
алынған бөлмелер
Негізгі орналастыру құралдарынның бірі қонақ үйлер.
Қонақ үй деп- қызмет түрлері ұсынылатын уақытша түнеуге арналған кəсіпорын. Қонақ үй түсінігімен қатар, көбінесе "отель" термині қолдануда. Отель - кең номенклатура мен жоғары қызмет сапасын ұсынатын қонақ үйлік кəсіпорын.
Халықаралық ұсыныс бойынша туристерді орналастыру құралдарын 4 топқа бөліп қарастыруға болады.
Қонақ үйге тəн сипаттары:
1. белгілі бір минимумнан асатын номерлер санының болуы жəне ортақ басшылыққа бағынады;
2. міндетті (номер, санитарлық торды жинау, күнделікті төсекті жинау) жəне қосымша (кір жуу орны, киім тазалау, шаштараз, автокөлікті жалға алу) қызметтерді ұсыну;
3. ұлттық стандарт талаптарына сəйкес көрсетілген қызметтерге байланысты кластар мен категорияларды топтастыру;
Мотель- қаланың сыртында автомагистраль бойында орналасқан бір немесе екі қабатты қарапайым қонақ үйдің бір түрі. Пансион- қарапайым стандартты және шектклген спектрлі қызмет көрсететін кәсіпорын.
қолдануда. Отель - кең номенклатура мен жоғары қызмет сапасын ұсынатын қонақ үйлік кəсіпорын.
Қонақ үйге тəн сипаттары:
1. белгілі бір минимумнан асатын номерлер санының болуы жəне ортақ басшылыққа бағынады;
2. міндетті (номер, санитарлық торды жинау, күнделікті төсекті жинау) жəне қосымша (кір жуу орны, киім тазалау, шаштараз, автокөлікті жалға алу) қызметтерді ұсыну;
3. ұлттық стандарт талаптарына сəйкес көрсетілген қызметтерге байланысты кластар мен категорияларды топтастыру;
Қонақ үй шаруашылығы:
А) Қонақтардың сұраныс түріне байланысты қонақ үйлер.
1) Қала қонақ үйлері.
2) Курортты қонақ үйлер.
3) Əуежайдағы қонақ үйлер.
4) Таудағы қонақ үйлер.
Б ) Жыл мерзіміне байланысты бөлінуі.
1) Жаздық қонақүйлер.
2) Қыстық қонақ үйлер.
3) Бүкіл жыл мерзіміне арналған қонақ үйлер.
В) Басқару формасына қарай қонақ үйлердің бөлінуі.
1) Мемлекеттік қонақ үйлер.
2) Жекеменшік қонақ үйлер
3) Жартылай жекеменшік қонақ үйлер.
Орналастыру орындарына қонақ үйлердің алуан түрі кіреді. Олардың өзі əртүрлі мазмүнға, сипатқа ие. Орналастыру орындарының əртүрлі ерекшеліктеріне байланысты жіктеле отырып,
орналаскан орны, қызмет көрсету дəрежесіне қарай, максаттылығына карай бөлінеді. Негізгі орталық қонақ үйлер, биік ғимараттардан тұрады. Олар өте қымбат, орташа, экономикалык дəрежеге сай қызмет керсете алады.
Өте қымбат қонақ үйлер барлык қызмет көрсету түрімен қамтылған. Соған орай бағасы да жоғары. Фирмалық тамактану, ойын сауық, спорт кешендері жəне кажет жағдайда жеке даяшы, секретарь, дəрігер, медбике, жеке компьютер, факс т.б. ақпараттык құралдар жүйесімен камтамасыз ететін қонақ үйлер тобы.
Курортты қонақ үйлерге -- емдік сауықтыру аймағында (таулы өлке, теңіз жағалауы, минералды бұлақтар) орналасқан қонақ үйлер кіреді. Бұл қонақ үйлердің өсуі, теміржол транспортының өсуімен тығыз байланысты. Тұлғалар бос уақытын экзотикалық жерлерде өткізуге тырысты. XIX ғасыр аяғына таман курортты орындарда мұндай қонақ
үй құрлысы басталды. Мысалы: курортты қонақ үйлерге жататын Greenbrier, Hotel de Coronado, Banff Springs (АҚШ). Осы уақыттарда, табиғаттың керемет көркімен қоршалған тау маңындағы қонақ үйлер көптеген инвесторларды қызықтырды. Сонымен қатар табиғаттан лəзат алу үшін мұхит маңындағы немесе тау маңындағы орындарға сұраныс
туды. Өз кезегінде автомобиль жол торбтарының дамуы курортты орындардың өсуіне үлкен ықпал тигізді. Европа, Кариб маңы бассейні, Мексика маңында демалушылардың саны артты. Уақыт өте халықтың демалу принциптері өзгере бастады.Ұлттық бір айлық
демалыстан көрі, демалушылар мезгіл - мезгілімен 6 - 7 күнге өздерінің демалыс уақыттарын бөле бастады.Күнделікті курортты жерлердегі қонақ үйлердің ашылуына қарамастан, ескі курортты орындарға үлкен жастағы туристер баруда.Ал жас демалушылар тобы қазіргі заман талабына сəйкес курортты орындарды таңдауда. Мұндай
қона үйлерде əр - түрлі шарттар, бағдарламалар қарастырылған. Мысалы: кейбір курортты қонақ үйлерде кішкентай баламен шомылатын орындарға баруға болмайды. Адам баласының мінез құлқының əр-түрлігіне байланысты, туристердің барлық сұраныстарын қанағаттандыру үшін еңбек етеді. Қызмет көрсету дəрежесі емдеуші мен туристерге қолайлы жағдайға ие. Бұл қонақ үйлерге тəн нəрсе емхана, сауықтыру орталықтары, спорт кешендері жəне экскурсиялық қызмтке көрсету жолға қойылған. Əуежайда орналасқан қонақ үйлер 200-600 орынға есептелген, толык сервистік қызмет көрсете алатын жататын орындар. Мақсаты - іскер адамдардың кездесуіне,
келіссөз жүргізуіне жиын т.б. еткізуге қолайлы жағдайлар туғызған.
Жолы бойы трассаларында кездесетін қонақ үй типтері жоғарыдағы қонақ жайлардан өзгешелігі авто көлік қызмет көрсетуге байланысты жабдықталган. Автотұрак,тамактану орны, СТО т.б. орналасқан. Мотельдер, кемпингтер қалаға жақын елді мекендерден жалған жерлерде орналасуы авто жүргізушілерге қолайлы жағдайлар
тудыруға бағытталады.
Эконом класты, шағын қонақ үйлер таза жатын бөлмесімен тамактану, жуыну бөлмелері бар арзан қонақ үй топтары.
Отель-люкс 100-400 орынға арналған қаланың көркем жерінде орталығында орналасқан. Элиптарлық қызмет көрсету жолға койылган негізгі қонақтарға ірі кəсіпкерлер, лауазымды адамдар, үкімет басшылары т.б. жатады. Жоғарыдағы қонақ үйлерден басқалар демалушыларға жағдай жасау, безендірілуі, архитектурасы, қосымша қызмет көрсетуіне қарай жəне баға құнына қарай бір бірінен айырма жасайды.
Функционалдық тағайындалуы бойынша қ.үй кəсіпорындары екі үлкен топқа бөлуге болады:
1. Транзиттік . үйлер
2. Масатты . үйлер _өз ішінде іскерлік және демалыс үшін болып бөлінеді.
Демалыс үшін курорттық (бальнеологиялық, климаттық, балшықпен емдеу) жәнетуристік (тур- экскурсиялық, тур- спорттық, мамандандырылған).
1.Транзиттік . үйлер туристерге қысқа мерзім уақытына қызмет к_рсетуге арн. Үлкен қозғалысты, магистральда орн, шағын - орта сыйымдылықтағ ы, шектеулі комфорт деңгейімен ерекшелінеді. Кең таралғаны - модельдер АҚШ- та. Дәстүрлі орналастыру мен тамақтану қызметтерімен қатар, толық техникалық сервис: гараж, автокөлік үшін тұрақтар, автожанар- жағар май және жөндеу станциялары кешені .
Мотельдердің дамуымен - мотоқ. үйлер п.б. ерекшелігі жоғарыдағы қызметтермен қатар Қызмет көрсетудің жоғары сапалылығында.
3. М.қ.үйлер тобында:
І.Қ.үйлердегі қызмет көрсетудің талаптары:
· әкімшілік, қоғамдық және қала орталығында орналасуы;
· номерлік фондта 1- орынды номерлердің болуы;
· номерде демалыс зонасымен қатар, жұмыс зонасының міндеттелуі,
· іскерлік адамдар жанұясы мөшелеріне қызмет көрсету үшін қажетті
апартамент номерлердің болуы;
· арнайы техникалық құрал- жабдықтар: синхрондық аудару, оргтехника;
· қаржылық қ ызмет: банк бөлімшелері, валюта айырбастау
· жоғары сапалы тамақтану: номердегі тамақ
· көлік құралдары: аялдама мен гараждардың жабдықталуы;
Д.қ.үйлердің арасында:
Кур.қ.үй концепциясы - табиғи- климаттық территорияларда орналасуы. Бұл үйлер Құрылымында міндетті түрде емдік- профилактикалық сипаттағы медициналық
Қызметтер, диеталық тамақтану, спорт пен белсенді демалыс түрлерімен айналысу мекемелері қараст.
Тур.қ.үйлер концепциясы мәні:
· клиенттерді қабылдайтын турмаршруттарда орн.;
·Ұсынылатын қызметтер кешені маршрут бағдарламаларымен сайкес пайд және ваучер не жолдамада белг.
· Турбюро не саяхат бюросы болуы;
Шетелдік тәжірибеде тур. қ.үйлер тобында кең таралғаны спорттық мақсатты қ.үйлер.
4. Орналасан жеріне арай ._йлер:
· қала сыртында (орталықта- жоғары кластағы қ.үйлер)
· Теңіз жағалауында. Теңізге дейінгі арақашықтық (50-100...-300) есепке алынады.
· Тауда. үлкен емес таулы өлкелерде туржорықтар бойынша орн. қ.үйлер. Т.қ.үйлерде жаздық және қыстық демалыс үшін қажетті құрал- жабдықтар(альпинизм, тау- шаңғы);
8.Ассортименттері мен қызмет көрсетулердің бағасы бойынша, қонақ үй шаруашылығьн бірнеше типтерге бөлуге болады (14):
:: Арзан конақ үйлер немесе қызмет көрсету сервистерімен шектелген (мотельдер,үнемдеу класына жататын қонак үйлер жəне т.б.) -- қызмет керсетудің кейбір тұрлері ғана ұсынылады. Кейде, кейбір қонак үй шаруашылықтары, кызмет көрсету тұрлерін кең көлемде ұсынады, бірақ орташа деңгейде.
:: Орташа деңгейдегі қонак үйлерді (курорттык конак үйлер, жекеменшік қонақ үйлер жəне т.б.) -- кез-келген əлеуметтік деңгейі орташа туристер тобы тандай алады. Бұл жерде қызмет көрсету түрлері орташа.
:: "Люкс" отельдер (толык қызмет көрсететін қонақ үй тұрлері, жоғарғы класты конак үйлер жəне т.б.) -- фешенебельді декормен, жоғаргы деңгейдегі жиһаздармен жабдыкталған, қоғамдык бөлмелерімен қамтамасыз етілген, салондары жақсы жабдыкталған. Жоғарғы деңгейдегі конак үй шаруашылығында, нөмірлердің салдарына
(кейбір кездерде, олар бір-біріне сəйкес келеді) байланысты қызмет көрсетушілердің пайызы жоғары.
Люкс-отельдерде 100-ден 400-ге дейін нөмірлер бар. Қаланың ортасында орналасқан, жоғарғы деңгейдегі қызмет көрсетумен сипатталады, бағасы жоғары, туристтердің құрамында лауазымды адамдарга арналған, қымбат бөлмелері бар жəне қонақтардың
тұрақтауы үшін элиттік деңгейдегі жағдай жасалынған, негізінен ірі мекемелердің жетекшілері, жоғарғы деңгейдегі кəсіби мамандар, конференцияға қатысушылар үшін арналған.
:: Курорттық қонақ үйлерде 100-ден 500-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін, олар теңіздерге, мұхитқа, көлдерге, тауларға жақын орналасқан, қала маңында, қызмет көрсету түрлері ұсынылады, қалалық қонак үйлерден қымбаттырақ. Саны жағынан, спорттык кешендер көбірек, қымбат мейрамханалары,банкет залдары, кездесулерге арналған жолдары жəне туристердің категориясына байланысты салынған.
:: Үнемдеу класына жататын қонақ үйлерде нөмірлік фондына немесе қорына байланысты 10-нан 150-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін, қалаға жақын арада орналасқан, кішігірім қызмет көрсетушілер штаты бар, қазіргі заманға сай орташа баға ұсынылады, нөмірлері жақсы жиһазбен жабдықталған, бірак тамактандырусыз. Тұрғындары негізінен жұмыс бабымен келгендер жəне туристер.
Гостиница-апартамент (апарт-отелъ). По вместимости это предприятие малых и средних размеров (до 400 мест). Характерно для крупного города с непостоянным населением. Предоставляет квартирный тип номеров, используемых в качестве временного жилья, чаще всего на базе самообслуживания.
3.Әртүрлі категориялар бойынша қонақ үйлерді жіктеу.
Қонақ үй классификациясы әр елде әр түрлі категорияларға бөлініп, отызға жуық атауға ие. Біртекті классификацияға келуге көптеген себептер мүмкіндік бермейді. Оларға мемлекеттердің тарихы мәдени даму деңгейі, туристік қызмет көрсетудегі ұлттық дәстүрлер ерекшелігі және сапалы қызмет көрсетудегі бағалауы және сипаты әсер етеді. Әр түрлі елдерде қонақ үй шаруашылығының комфорттылығына байланысты, әр түрлі классификация жүйелігі қолданылады.
Қонақ үй шаруашылығы:
А) Қонақтардың сұраныс түріне байланысты қонақ үйлер.
1) Қала қонақ үйлері.
2) Курортты қонақ үйлер.
3) Əуежайдағы қонақ үйлер.
4) Таудағы қонақ үйлер.
Б ) Жыл мерзіміне байланысты бөлінуі.
1) Жаздық қонақүйлер.
2) Қыстық қонақ үйлер.
3) Бүкіл жыл мерзіміне арналған қонақ үйлер.
В) Басқару формасына қарай қонақ үйлердің бөлінуі.
1) Мемлекеттік қонақ үйлер.
2) Жекеменшік қонақ үйлер
3) Жартылай жекеменшік қонақ үйлер.
Г) Қонақ үйлердің қызмет көрсету дəрежесіне сəйкес бөлінуі.
*- жұлдызды.
**- жұлдызды.
***- жұлдызды қонақ үйлер.
Е) Үлкендігіне қарай қонақ үйлердің бөлінуі.
1) Үлкен қонақ үйлер.
2) Орта қонақ үйлер.
3) Кіші қонақүйлер
Қонақ үйлерді классификациялау оның ауқымдылығы мен туризм жəне
саяхаттаудың кезекті көп тұрлігінің келісімділігімен туристерді орналастырумен
айналысатын мамандардың үйлесімді іс əрекетіне қарай саяхаттың əртүрлі мақсатына
адамдардың материалдық сипатына, ұлттық құрамына географиялык жағдайына жəне
табиғат ерекшелігіне байланысты. Дегенмен классификациялауды бірнеше ортақ белгілері
бойынша ұлттық тұрғыдан қарастыруға болады. Қазіргі қонақ үйлерді классификациялау
жүйесі мемлекеттік немесе ұлттық қонақ үйлер ассоциясының үлгісі бойынша жəне
сертификациялык ережелерінің заңдастыру материалдық базасының сандык сипаты,
сервистік жағдайға, кызмег көрсету сапасының жоғарғы деңгейде болуы шарт.
Қонақ үй кəсіпорындары əртүрлі категорияларға байланысты жіктеледі. Олардың ішінде
жиі қолданылатыны келесілері:
· комфорт деңгейі
· сыйымдылығы
· функционалдық тағайындалуы
· Ассортименттері мен қызмет көрсетулердің бағасы бойынша
· орналасқан жері
· жұмыстың ұзақтығы
· тамақпен қамтамасыз ету
· клиенттердің келу ұзақтығы жəне басқалары.
Комфорт деңгейі бойынша қ.үй кəсіпорындарын келесідей категория түрлеріне бөлеміз:
- номерлік фондтың жағдайы мен құрылымы: номерлер алаңы (м²); бір не көп
орынды номерлер, номер апартамент үлесі; коммуналдық жағдайлардың болуы
жəне т.б.
- жихаз, инвентарь, санитарлық гигиеналық мақсаттағы заттардың жағдайы;
- тамақтану кəсіпорындары жағдайы мен жұмыс режимі;
- ғимарат, іргелес территориялар құрылыстары;
- ақпараттық қамтамасыз ету жəне техникалық жарықтандыру;
- бірнеше қосымша қызметтердің қамтамасыз етілуі.
Көрсетілген параметрлер барлық қазіргі қызмет етуші қ.үй жіктелу жүйесінде бағаланады.
Сонымен қатар басқа да бірнеше талаптар: персонал жəне оның дайындығына, білімі,
біліктілігі, жасы, денсаулығы, тілге машықтығы, сыртқы келбеті мен жүріс тұрысына
қойылады.
К. д. бойынша қ.үй жіктеу барлық елдерде (30 астам) енгізілген. Олардың ішінде кең
таралғандары:
- еуропалық не "жұлдыз" жүйесі
- əріптер жүйесі
- "тəж" жүйесі
- Категориялар жүйесі (Италия, Израиль)
Əлемдік тəжірибеде бір мемлекет аумағында бірнеше жіктеу жүйелері болады. М:
Англияда.
К.д.бойынша жіктеу категориясының түрлі болуы сонымен қатар, мемлекеттің
ұлттық ерекшелігіне байланысты. Əр елдердегі Қонақ үй жүйелігіне тоқталатын болсақ,
ол төмендегідей:
Австрия мемлекеті қонақ үйлері 5 жұлдызды Европа Қонақ үй жүйесіне жатады. Ауылды
елді мекендерде кішігірім қонақ үйлер категориясыз ең арзан орналасу жəне түнеу орны
болып саналады.
Ұлыбритания конак үйлері өте жиі тараған конак үй классификация жүйесіндеі тəжі
(корона) немесе кілт сипатында болып келген.
Европа елдеріндегі қонақ үйлерге карағанда тəжі жұлдыздық жүйеліктен бір сан жоғары
болып есептелінеді (5 жұлдыз - алты тəжіге).
Сонымен катар мұнда (ВТА) Британдык туристік агенттілік классификациясы жиі
пайдаланады. Бұл қонақ үй бағасына байланысты əдемі, арнайы туристік топтарға
арналып жасақталған қонақ жай орындары.
Аргентина қонақ үйлері ұлттық жүйеге енген. Бес жұлдыздык категорияға сай бес
категория белгілері енгізілген.
"Т"- туристік класс- Ол екі жұлдыздык қонақ үй болып есептелінеді.
"Ғ"- бірінші класс. Бұл үш жұлдызды қонақ үй деп есептейміз.
"ҒS"- супер класс. Суперкласс - төрт жұлдызды конақ үйге сай келеді.
"L" - люкс, "DL"- өте жайлы ең жоғарғы қонақ үй категориясы болып бес жұлдызбен тең.
Германия қонақ үйлерінің жүйелігі мемлекеттік бес жүлдызды белгіге ие.
Орналастыру тəртібінің іс шаралары: қонақ үйлер, курортты, қонақ жай мекемелері,
отель-пансиондар жəне отель-гарнн деп аталады. Осылар орта ауқатты демалушыларға
арналған.
Греция мемлекеті қонак үйлеріне əріппен белгілеу негізге алынған. Олар төрт категорияға
жатады. Жоғарғы, сапалы қонақ үйге -- " DL", ал бесжұлдызға сай - А, үш жұлдызға - В,
екі жұлдызға - С, бір жұлдызды - Д əрпімен белгіленген. Сонымен қатар қарапайым
орналастыру орындарына кішігірім аппартаменттер, жеке пəтер үйлер жəне қонақтарға
арналған орындар. Олар негізінен əуежай, автобекет, теміржол бекеттері, порттар
маңында шоғырланған.
Египет жерінде бес жұлдызды жүйелік барлық қонақ үйлерге тəн. Бірақ кез келген
қонақ үйлер жұлдыздары Европа елдеріндегі қонақ үй жұлдыздарынан 1 не 2 жұлдызға
артығырақ, көрсетілген. Европадағы екі жұлдызды қонақ үй кызметі Египеттегі төрт
жұлдызды қонақ үйге тəн.
Испания категориялык деңгейі жұлдызды болып келген. Қонак үйлердің
топтарының ерекшеліктері бар. Қонак үйлерге арналган жұлдыздық жүйелік 1-5 жұлдызға
дейін белгіленген. Бунтало, жеке аппартаменттер 1-4 жұлдызды белгілерге сай қызмет
керсетеді. Пансиондар мен қонақтарға арналған жайлар 1-3 жұлдызды категорияга сай
жұмыс істейді. Өте карапайым орналастыру орындар 1-2 жұлдызды болып келген.
Италия қонақ үйлері Европа қонақ үй белгілерінің үлгілеріне сай, үш
категориядан тұрады. Бірінші категория - 4-5 жұлдызды қонақ үйлері біріктіреді. Екінші
категория үш жұлдызды қонақ үйге, үшінші категорияға екі-бір жұлдызды қонақ үйлерді
топтастырады.
Қытай республикасында жұлдызды классификацияда. Қарапайым қонақ үйлерден
бастап 5 жұлдызды комфортты қонақ үйлер кешендерін кездестіреміз. Өте арзан тұраққа
хостельдер жатады. Студенттік жатақханаға сай қонақ үйлер көптеп тараған.
Мальдив аралдары қонақ үйлері ете жайлы, жоғарғы сапалы қызмет көрсете алады. Ең жоғарғысы "Стандарт" ауқатты демалушыларға арналған. " DL" қонақ үйлер
орта ауқатты адамдарға арналса, "Балалар кешені" жанұялык топтарға арналған арнайы
тұрақтар. Мальдив жері туристік рекреациялық аймак болғандықтан лауазымды адамдарға
арналған "Президенттік кешен" деп аталатын қонақ үйлерді де кездестіреміз.
Америка Құрама Штаттарының қонақ үй жəне мотелдер ассоциациясының
ақпараттары бойынша, АҚШ-та 46 000 қонақ үй жəне мотел, жалпы бөлме сандары 3,3
млн . Жылдық табыс көлемі 65 млрд. долл. АҚШ- та басқа мемлекеттерде сияқты нақты
өкімет органдары тарабынан бекітілген қонақ үйлердің классификациясы жоқ. Бірақ
тəжірибе жүзінде қонақ үйлер түрлері көп. Америка автомобилдер ұйымы қонаүйлерді
"брилиант"бірлігімен сипаттайды. Ал Mobile Travel Guide ұйымы болса қонақ үйлерді
"жұлдыз" жүйелігімен сипаттауда. АҚШ Автомобилдер Қоғамына кіретін 24000 қонақ үй
мынандай қызмет түрлерімен жəне категориялармен сипатталады:
Категориясы бір брилиант қонақ үй - негізгі жол торабы жағынан жай ғана
көрініске ие жəнеде мұнда туристер үшін ең керекті шарттар қарастырылған.
Категориясы екі брилиант қонақ үй - сапасы орта дəрежедегі қызмет жəне жихаз
түрімен əбзелденген. Қонақ үйдің сыртқы көрінісі аса көрнекті.
Категориясы үш брилиант қонақ үй - сапасы жағынан жоғарыда айтылған екі
категорияға қарағанда, айтарлықтай көптеген мүмкіншіліктерге ие.
Категориясы төрт брилиант қонақ үй- келген қонақтардың сұранысынан бұрын
оларға арнайы қызмет түрлері көрсетіледі. Негізгі жол торабынан күрделі көрініске ие.
Категориясы бес брилиант қонақ үй- келген қонақтарға максималды түрде қызмет
көрсетіледі жəне бөлме ішіндегі жихаздар, қонақ үй сыртының көрінісі архитектуралық
сапасы жағынан керемет.
Мальта мемлекеті қонақ үйлері бесжұлдызды классификациялық жүйе жаңа
ұлттык құрылымды ендірген кезде сақтала отырып оларды үш категорияға бөледі:
категория "Алтын "
2 категория "Күміс "
3 категория "Қола "
Мексикада бесжұлдызды классификациялық жүйелік Европаға ұқсас. Кластың
деңгейі бірнеше критерии негізінде ерекшелінген. Олардың саны 52-108 дейін. Сонымен
қатар бесжұлдыздан да жоғарғы категория "Гранд туристо".
Біріккен Араб эмираттары қонақ үйлері бес жұлдызды классификацияға жатады.
Сонымен қатар жекеленген вилла, аппартаменттер өте көп кездеседі. Оған себеп
климаттық т.б. жағдайлар. Қала шетінде категориясыз жататын орынды қонақ үйлер
кездеседі. Онда негізінен өндіріс жұмысшылары, кызметкерлері тұрады.
Ресей Федерациясында бесжұлдызды қонақ үйлер 1995 жылдан бастап пайда болды.
Ресейдің ұлттык қонақ үйлер ассоциациясына қабылдануымен тікелей байланысты.
Қазірде Кеңестік кезеңнен қалған разрядтык қонақ үйлер əлі сакталган.
Франция қонақ үйлері жұлдызды жүйеде болуы тарихи аспектіге ие. Алғаш
Француздар жұлдыз жүйелігіне көшкен. Сондықтан мұнда барлык қонақ үйлер
толығымен жұлдыздық бірлік енгізілген.
Қонақ үй индустриясына -- экономикалық іс əрекет ретінде адамдарға əртүрлі
мерзімге сай қызмет керсететін орналастыру орындары кешендерінің тобын жаткызамыз.
Орналастыру орындарына қонақ үйлердің алуан түрі кіреді. Олардың өзі əртүрлі
мазмүнға, сипатқа ие.
Орналастыру орындарының əртүрлі ерекшеліктеріне байланысты жіктеле отырып,
орналаскан орны, қызмет көрсету дəрежесіне қарай, максаттылығына карай бөлінеді.
Негізгі орталық қонақ үйлер, биік ғимараттардан тұрады. Олар өте қымбат, орташа,
экономикалык дəрежеге сай қызмет керсете алады.
Өте қымбат қонақ үйлер барлык қызмет көрсету түрімен қамтылған. Соған орай бағасы да
жоғары. Фирмалық тамактану, ойын сауық, спорт кешендері жəне кажет жағдайда жеке
даяшы, секретарь, дəрігер, медбике, жеке компьютер, факс т.б. ақпараттык құралдар
жүйесімен камтамасыз ететін қонақ үйлер тобы.
Курортты қонақ үйлерге -- емдік сауықтыру аймағында (таулы өлке, теңіз
жағалауы, минералды бұлақтар) орналасқан қонақ үйлер кіреді. Бұл қонақ үйлердің өсуі,
теміржол транспортының өсуімен тығыз байланысты. Тұлғалар бос уақытын экзотикалық
жерлерде өткізуге тырысты. XIX ғасыр аяғына таман курортты орындарда мұндай қонақ
үй құрлысы басталды. Мысалы: курортты қонақ үйлерге жататын Greenbrier, Hotel de
Coronado, Banff Springs (АҚШ). Осы уақыттарда, табиғаттың керемет көркімен қоршалған
тау маңындағы қонақ үйлер көптеген инвесторларды қызықтырды. Сонымен қатар
табиғаттан лəзат алу үшін мұхит маңындағы немесе тау маңындағы орындарға сұраныс
туды. Өз кезегінде автомобиль жол торбтарының дамуы курортты орындардың өсуіне
үлкен ықпал тигізді. Европа, Кариб маңы бассейні, Мексика маңында демалушылардың
саны артты. Уақыт өте халықтың демалу принциптері өзгере бастады.Ұлттық бір айлық
демалыстан көрі, демалушылар мезгіл - мезгілімен 6 - 7 күнге өздерінің демалыс
уақыттарын бөле бастады.Күнделікті курортты жерлердегі қонақ үйлердің ашылуына
қарамастан, ескі курортты орындарға үлкен жастағы туристер баруда.Ал жас
демалушылар тобы қазіргі заман талабына сəйкес курортты орындарды таңдауда. Мұндай
қона үйлерде əр - түрлі шарттар, бағдарламалар қарастырылған. Мысалы: кейбір
курортты қонақ үйлерде кішкентай баламен шомылатын орындарға баруға болмайды.
Адам баласының мінез құлқының əр-түрлігіне байланысты, туристердің барлық
сұраныстарын қанағаттандыру үшін еңбек етеді. Қызмет көрсету дəрежесі емдеуші мен
туристерге қолайлы жағдайға ие. Бұл қонақ үйлерге тəн нəрсе емхана, сауықтыру
орталықтары, спорт кешендері жəне экскурсиялық қызмтке көрсету жолға қойылған.
Əуежайда орналасқан қонақ үйлер 200-600 орынға есептелген, толык сервистік
қызмет көрсете алатын жататын орындар. Мақсаты - іскер адамдардың кездесуіне,
келіссөз жүргізуіне жиын т.б. еткізуге қолайлы жағдайлар туғызған.
Жолы бойы трассаларында кездесетін қонақ үй типтері жоғарыдағы қонақ
жайлардан өзгешелігі авто көлік қызмет көрсетуге байланысты жабдықталган. Автотұрак,
тамактану орны, СТО т.б. орналасқан. Мотельдер, кемпингтер қалаға жақын елді
мекендерден жалған жерлерде орналасуы авто жүргізушілерге қолайлы жағдайлар
тудыруға бағытталады.
Эконом класты, шағын қонақ үйлер таза жатын бөлмесімен тамактану, жуыну
бөлмелері бар арзан қонақ үй топтары.
Отель-люкс 100-400 орынға арналған қаланың көркем жерінде орталығында орналасқан.
Элиптарлық қызмет көрсету жолға койылган негізгі қонақтарға ірі кəсіпкерлер,
лауазымды адамдар, үкімет басшылары т.б. жатады. Жоғарыдағы қонақ үйлерден
басқалар демалушыларға жағдай жасау, безендірілуі, архитектурасы, қосымша қызмет
көрсетуіне қарай жəне баға құнына қарай бір бірінен айырма жасайды. Сонымен қонақ
үйлердің қалыптасу тарихынан бастап дəрежесіне сипаттама бере аламыз.
Сыйымдылығы бойынша қ.үй кəсіпорындарындағы номерлер саны есепке
алынады. Номер аталмыш категориялардағы қ.үйге сəйкес талаптарға қарай жабдықталған
бір не бірнеше орын төсектен тұратын бөлмелер. Н. 1-2-3 бөлмелер болып бөлінеді.
Номер алаңы оның барлық құрал-жабдықтары мен комфорт жəне еркін ену жағдайында
қолданылуына мүмкіндік беруі керек. ДТҰ арнайы ұсынысы бойынша:
- 1 орынды номер алаңы 8 м² аз емес
- 2 орынды номер 10 м² аз емес
Номерлер тағайындалуына қарай:
Бизнес класс н. Стандартты жағдаймен қатар жұмыс қолайлылығы қараст.
Эконом класс н. Туристердің кең контингентіне арналған.
Апартамент н. 2-3-4 бөлмелі. Бұндай категорияда с.қатар люкс апартамент не сют 3-4
бөлмелі номерлер болады. Алаңы 45 м² жоғары комфортты номер.
Қ.үй кəсіпорындары тəжірибеде төсек орын түріне байланысты (twin, queen, king size) кең
таралған.
Жалпыға бірдей қабылданған белгілі бір сыйымдылықтағы шағын, орта, үлкен қ.үйлер
жоқ, сонлдықтан ДТҰ шағын үйлер санын 30 дейін болуына ұсыныс береді. Еуропалық
аймақ үшін үлкен емес қ.үйлер (м: Германияда шағын үй сыйымдылығы 40 орынға
дейінгі, орта 40-80, үлкен 80 жоғары) тəн, ал Америка мен Оңт.Азия мемлекеттерінде ірі
көлемдегі қ.үйлер.
Көптеген елдер сыйымдылығы бойынша қ.үйлер жіктелуінің келесі түрлерін қолд:
- Шағын 150 орынға дейін (100 номерден көп емес)
- Орта 150-400 орын (300 номерге дейін)
- Үлкен 400 (300 номерден жоғары)
- Мега қ.үйлер (600 номерден жоғары);
Функционалдық тағайындалуы бойынша қ.үй кəсіпорындары екі үлкен топқа бөлуге
болады:
1. Транзиттік қонақүйлер
2. Мақсатты . _йлер _өз ішінде іскерлік және демалыс _үшін болып б_лінеді.
Демалыс _шін курорттыϗ (бальнеологиялыϗ, климаттыϗ, балшыϗпен емдеу) және
туристік (тур- экскурсиялыϗ, тур- спорттыϗ, мамандандырылϏан).
1.Транзиттік ϗ.ϫйлер туристерге ϗысϗа мерзім уаϗытына ϗызмет к_рсетуге арн. Ϫлкен
ϗозϏалысты, магистральда орн, шаϏын - орта сыйымдылыϗтаϏы, шектеулі комфорт
деϟгейімен ерекшелінеді. Кеϟ таралϏаны - модельдер АϖШ- та. Дәстϫрлі орналастыру мен
тамаϗтану ϗызметтерімен ϗатар, толыϗ техникалыϗ сервис: гараж, авток_лік ϫшін
тϭраϗтар, автожанар- жаϏар май және ж_ндеу станциялары кешені ϭсын.
Мотельдердіϟ дамуымен - мото ϗ. ϫйлер п.б. ерекшелігі жоϏарыдаϏы ϗызметтермен ϗатар
ϗызмет к_рсетуді . жоϏары сапалылыϏында.
3. М.ϗ.ϫйлер тобында:
І.ϗ.ϫйлердегі ϗызмет к_рсетудіϟ талаптары:
· әкімшілік, ϗоϏамдыϗ және ϗала орталыϏында орналасуы;
· номерлік фондта 1- орынды номерлердіϟ болуы;
· номерде демалыс зонасымен ϗатар, жϭмыс зонасыныϟ міндеттелуі,
· іскерлік адамдар жанϭясы мϫшелеріне ϗызмет к_рсету ϫшін ϗажетті
апартамент номерлердіϟ болуы;
· арнайы техникалыϗ ϗϭрал- жабдыϗтар: синхрондыϗ аудару, оргтехника;
· ϗаржылыϗ ϗызмет: банк б_лімшелері, валюта айырбастау
· жоϏары сапалы тамаϗтану: номердегі тамаϗ
· к_лік ϗϭралдары: аялдама мен гараждардыϟ жабдыϗталуы;
Д.ϗ.ϫйлердіϟ арасында:
Кур.ϗ.ϫй концепциясы - табиϏи- климаттыϗ территорияларда орналасуы. Бϭл ϫйлер
ϗϭрылымында міндетті тϫрде емдік- профилактикалыϗ сипаттаϏы медициналыϗ
ϗызметтер, диеталыϗ тамаϗтану, спорт пен белсенді демалыс тϫрлерімен айналысу
мекемелері ϗараст.
Тур.ϗ.ϫйлер концепциясы мәні:
· клиенттерді ϗабылдайтын турмаршруттарда орн.;
· ϭсынылатын ϗызметтер кешені маршрут баϏдарламаларымен сайкес пайд және
ваучер не жолдамада белг.
· Турбюро не саяхат бюросы болуы;
Шетелдік тәжірибеде тур. ϗ.ϫйлер тобында кеϟ таралϏаны спорттыϗ маϗсатты ϗ.ϫйлер.
4. Орналасан жеріне арай ._йлер:
· ϖала сыртында (орталыϗта- жоϏары кластаϏы ϗ.ϫйлер)
· Теϟіз жаϏалауында. Теϟізге дейінгі араϗашыϗтыϗ (50-100...-300) есепке алынады.
· Тауда. Ϫлкен емес таулы _лкелерде туржорыϗтар бойынша орн. ϗ.ϫйлер. Т.ϗ.
ϫйлерде жаздыϗ және ϗыстыϗ демалыс ϫшін ϗажетті ϗϭрал- жабдыϗтар
(альпинизм, тау- шаϟϏы);
5. Ж_мыс _заты ы бойынша:
· Жыл бойы
· 2 маусым
· маусымдыϗ
6. Тамапен амтамасыз ету:
· Толыϗ пансион (3-реттік)
· Полупансион
· Тек таңғы ас
7. Туристердің келу ұзақтығына байланысты:
· ұзаϗ
· ϗысϗа
8.Ассортименттері мен қызмет көрсетулердің бағасы бойынша, қонақ үй
шаруашылығьн бірнеше типтерге бөлуге болады (14):
:: Арзан конақ үйлер немесе қызмет көрсету сервистерімен шектелген (мотельдер,
үнемдеу класына жататын қонак үйлер жəне т.б.) -- қызмет керсетудің кейбір тұрлері ғана
ұсынылады. Кейде, кейбір қонак үй шаруашылықтары, кызмет көрсету тұрлерін кең
көлемде ұсынады, бірақ орташа деңгейде.
:: Орташа деңгейдегі қонак үйлерді (курорттык конак үйлер, жекеменшік қонақ үйлер
жəне т.б.) -- кез-келген əлеуметтік деңгейі орташа туристер тобы тандай алады. Бұл
жерде қызмет көрсету түрлері орташа.
:: "Люкс" отельдер (толык қызмет көрсететін қонақ үй тұрлері, жоғарғы класты конак
үйлер жəне т.б.) -- фешенебельді декормен, жоғаргы деңгейдегі жиһаздармен
жабдыкталған, қоғамдык бөлмелерімен қамтамасыз етілген, салондары жақсы
жабдыкталған. Жоғарғы деңгейдегі конак үй шаруашылығында, нөмірлердің салдарына
(кейбір кездерде, олар бір-біріне сəйкес келеді) байланысты қызмет көрсетушілердің
пайызы жоғары.
Люкс-отельдерде 100-ден 400-ге дейін нөмірлер бар. Қаланың ортасында орналасқан,
жоғарғы деңгейдегі қызмет көрсетумен сипатталады, бағасы жоғары, туристтердің
құрамында лауазымды адамдарга арналған, қымбат бөлмелері бар жəне қонақтардың
тұрақтауы үшін элиттік деңгейдегі жағдай жасалынған, негізінен ірі мекемелердің
жетекшілері, жоғарғы деңгейдегі кəсіби мамандар, конференцияға қатысушылар үшін
арналған.
:: Курорттық қонақ үйлерде 100-ден 500-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін, олар теңіздерге,
мұхитқа, көлдерге, тауларға жақын орналасқан, қала маңында, қызмет көрсету түрлері
ұсынылады, қалалық қонак үйлерден қымбаттырақ. Саны жағынан, спорттык кешендер
көбірек, қымбат мейрамханалары,банкет залдары, кездесулерге арналған жолдары жəне
туристердің категориясына байланысты салынған.
:: Үнемдеу класына жататын қонақ үйлерде нөмірлік фондына немесе қорына байланысты
10-нан 150-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін, қалаға жақын арада орналасқан, кішігірім
қызмет көрсетушілер штаты бар, қазіргі заманға сай орташа баға ұсынылады, нөмірлері
жақсы жиһазбен жабдықталған, бірак тамактандырусыз. Тұрғындары негізінен жұмыс
бабымен келгендер жəне туристер
4.Шетелдік қонақ үйлер типологиясы және оның негізгі сипаттамасы
Тип
Сыйымдылығы
орналасуы
Қызмет көрсетілімі
Бағасы
Тұтынушы
Шарттар
Басқару
Отель-люкс
Үлкен еместен орташаға дейін 100-400 орын
Экономикасы дамыған ірі қала
Жоғары сапалы, өте жақсы тәжірибедегі персонал
Қызметтік барлық түрлерін көрсететін номерлер, өте жоғары
Корп.жетекші кәсіпкерлер, конференцияға келушілер
Элитарлы мекеменің қымбат бөлімшесі
Компанияның білікті жетекшісі.
Қонақ үй (орта класс)
Ірі (400-200 номер)
Қалалық, елдің ірі қалаларының орталығы
Қызметтердің кең түрі, барлық көрс. Қызметтерге арнайы персонал
Орналастырудың жалпы құны орташадан жоғары, өте қолайлы
Жеке кәсіпкерлер, конференция т.б. қатысушылар
Жиһаз бен жабдықталуы қымбат, үлкен фойе, мейрамхана
Білікті жетекші
Қонақ үй-апартамент
Үлкен емес, орташаға дейін
Тұрақсыз халқы бар ірі қала
Орташа деңейде, уақытша орналасатын орын ретінде қолданылады
Орналасу уақытына қарай
Саудагерлер, жанұялы туристер, уақытша тұрушылар
Толық жиһаздалған қонақ үйге сәйкес
Кәсіби жетекші
мотель
Орташа сыйымдылықты 150-400 номер
Қала шеті, ірі қалаларға кірердегі магистральдарда
Орташа деңгейлі, персоналдың аз болуы
Қонақ үйдегі сияқты, мотель арасында орналасу үшін
танымдық автотуризмге жақын
Қонақ үйге ұқсас, фойе, кіші, кафетерии, асхана
Кәсіби жетекші, жеке меншік
Экономикалық класстағы қонақ үй
Үлкен емес, 10-150 номер
Ауылдық немесе қала шетінде, магистральға жақын
Шектеулі деңгейде, персонал шектеулі
Орналасу бойынша қымбат емес, тұтынушылар қызығушылығын осы баға туғызады.
Маршрутты автобуытардың туристері
Қарапайым әрі жылдма қызмет көрсету, фойесі, тамақ жасау бөлімшесі жоқ.
Жеке меншік иесі, қонақ үй торы ассоциациясы мүшесі
Жеке меншіктегі қонақ үй
Үлкен емес, 10-150 номер
Қала шеті, ауыл
Континетті таңғы ас, ертерек кешкі жеңіл ас(үй жағдайында)
Орташа деңгейлі баға (таңғы ас, құрғақ тағам кіреді)
Үйдегі қолайлылықты қалайтын саудагерлер, және маршруттағы туристер
Қолайлылық, осы нарыққа арнайы жасыл табиғат
Жеке меншік иесі
Курорттық қонақ үй
100-500 номерлі, (үлкен айырмашылықтар болуы мүмкін)
Геогр. Ерекшеліктері бар жерлер (тау, мұхит, көл)
Қызметтердің толық жиынтығы, қонақ үйдегіден көп
Орналасқан жерінде толық қызмет көрсетілуіне байланысты орташадан жоғары баға
Жалғыз немесе жанұямен демалушылар, симпозиум, конгресс сынды топтық шараларға қатысушылар
Спорттық жабдықтар көптігі, фойе, қымбат мейрамхана, апартамент сынды номерлер
Тәуелсіз жетекші, өте білімді
Кондоминимум-таимшеринг типіндегі қонақ үй
50-250 номер, немесе 4-5 номерлі жеке құрылыстар болуы мүмкін.
Геогр. Ерекшеліктеріне байланысты курорттарға ұқсайды
Қызметтердің толық жиынтығы, қонақ үйдегіден көп, ұжымдық басқаур және т.б. қызметтер
Тұратын не жалға беретін жеке иеліктерге пәтерлер сатылған. Баға курортты
Қаражат табу мақсаттағы жеке иелер, не демалу үшін мекенші алу, Жалға алушы - демалу ретінде алады
Курорттағы спорттық жабдықталуға ұқсас, кіші фойе, мейрамхана, жиылыс мекемелері, апартамент типіндегі номерлер
Ұйымдардың меншігіндегі үй иеленушілік
Ірірек, кәдімгі номерлер бойынша орналастыру жоқ
Ірі ұйым үлкен бөлігі, әскри база, колледж, клиника , т.б.
Шектеулі, өзіндік қызмет
Тамақтану кіретін кешенді баға, алдын-ала төлем
Кең спектрлі, қолайлылық пен қымбат еместігіне қызыққан жеке тұлғалар
Дәстүрлі ыңғайлы пәтерлерге ұқсас
Федералды билік, жергілікті әкімші(администратор), білікті жетекші
5. Жұлдыздық бойынша қонақ үйлерді жіктеу және оның қысқаша сипаттамасы.
Жұлдыздық жүйе қонақуйлік қызметтер нарығын толық қамтуға мүмкіндік береді. Кең таралған қ.уй кәсіпорын категориясына міндетті түрде қойылатын талаптар шегі қарастырылады. Олар: бөлмелер саны, ғимарат көлемі, отель құрал-жабдықтары, -жайлылық, комфорттылық деңгейі,- қызмет көрсетуі, мүгедектер мен қимыл- қозғалысы шектеулі адамдарға жағдайдың болуы. 1*- 2* сипаттамасы.Екі орынды стандартты номері 8-10 кв.м.-ге жуық б.кк. Номерде шкаф, киім ілгіш, орындықтар, жуынатын жер, айна, әр қонаққа екі орамалдан. Төсек орын 6 күнде бір ауыстырылады. С.қ. 2 жұлдызды қонақ үйде мейрамхана не кафе, тамақтанудың басқа нұсқаулары б.мүмкін. Екі жұлдызды қонақ үй бұл негізінен қонақтар үшін арзанға түседі.бұл жерде әдеттегі тегін қызметтерден бөлек, таңертеңгі ояту қызметін айтамыз.Телевизор мен тоңазытқыш бір қабаттағы барлық клиенттер үшін ортақ болады. Ал желдеткіш пен телефон жайында ойламай-ақ қоюға болады. Жуынатын бөлме және дәретхана да ортақ болады.(бір қабатқа минимум 2 жуынатын бөлме, 5 адамға бір дәретхана).Номерді күнде жинайды, бірақ төсек жабдықтарын 5 күнде, сүлгіні 3 күнде бір рет ауыстырады.мұндай қонақ үйлерде клиенттер өздері киімдерін жуу үшін арнайы бөлмелер болады.Екі жұлдызды қонақ үйде кафе немесе мейрамхана болады, және таңғы ас кезінде қызмет көрсетіледі.Мұндай қонақ үйлерде химиялық тазалау және аяқ киімді тазалау қызметі болады әрине арнайы төлем үшін.
Аз қаражатты қонақүй, қызмет көрсету түрі өте аз, алайда күнделікті номер тазалау қызметі бар. Бір немесе екі типті номерлер түрі бар. 2* категориялы қонақ үй кең бөлме, жақсы жихаздалуы, құрал жабдықтардың болуы, қосымша қызметтердің болуымен сипаталады. 3*қонақ үйге қойылатын талап және сипаттамасы.Ғимараты бетоннан не кірпіштен салынған; 2-7 қабатты ғимарат, қонақ үйдегі ортақ холы едәуір үлкен; холда бірнеше тв, кішігірім журналды столдар, ыңғайлы жұмсақ креслолары бар. Қабаттардың бірінде, тәулік бойы бары жұмыс істейді. Холы және әрбір қабаты жақсы жарықпен қамт.етілген. қабаттарында кілем төселген. Жылдам лифті(жүк және адам тасымалдауға) бар. Міндетті түрде қонақ үйдің сыртына аты жазылады. Бөлмелер кішігірім жиһаздамен жабдықталған; стандартты жиһаз, стол мен орындық болмауы мүмкін. Төсек орны бар. Электр жүйесі бөлме бойынша барлығына да ортақ. терезелері ашылады. Балкон мен лоджия міндетті емес, қ.үйдің қабырғалары суреттермен езендірілген; пультпен тв; кондиционер; тоңазытқыш; радиоаппаратура; бар(тек люкс номерде); қ..ү бойынша телефон тегін; ал қала бойынша ақылы; дүние дәретханасымен бірге орналасан; дәретхана қағазы, орамал, (қол сүртетін және моншалық), сабын (күнде ауыстырылады). Бөлмені күнде жинайды, төсек орын күнде ауыстырылады; туристердің жеке құнды заттарына арналған сейф ұсынылады, қ..үйде тәулік бойы кезекшілік және күзет жүргізіледі.
4* қонақ сипаттамасы. Бұндай қонақ үйлер міндетті түрде бетоннан немесе кірпіштен жасалады. Қонақ үйдің көп қабаттылығы 17 қабатқа дейін болуы мүмкін. 4* қонақ үйлер үлкен комфорттылығымен ерекшеленеді. Бұнда жоғарғы қызмет көрсетіледі және бағасы да соған байланысты қымбат болып келеді. Қонақ үй холы заман талабына сай жиһаздалған, қабырғалары безендірілген және жақсы жарықпен қамтамасыз етілген. Қонақ үйде мейрамхана, кафе, барлар жұмыс істейді. Бөлмелері толық жиһаздармен жабдықталған,онда: теледидар, музыкалық орталық, кондиционер, тоңазтқыш, мини бар, кілемше, телефон болады. Әр бөлмеде душ бар. 2 орамал ( бөлмелік және моншалық), ішке киетін аяқ киім және халат беріледі. Төсек орын күнделікті ауыстырылып, бөлме жинастырылып тұрады. Қонақ үй бойынша кезекшілік пен күзет тәулік бойы жүргізіледі. Келген қонақтарға минералды су, буклеттер тегін беріледі.Сейф қызметі бар, Бассейн бар. Кір жуу мен үтіктеу қызметі, бөлмелері бар. Конференц-залдар саны 2 немесе үшеу болады. 5* қ.ү қызметтеріне жоғарыда айтылған қызметтердің барлығы кіреді, бөлмеде барлық жағдай жасалған. Қ.ү аумағында боулинг, теннис корттары, бильярд т.б болады. Арнайы көлік тұрағы қызметі бар. 6-7* отельдер гранд отельдер немесе казино отельдер деп аталады. Бұлар әлемдегі ең қымбат отельдер болып саналады. Лас-Вегастағы МДЖИЭМ конак уйи гранд казино отельге жатады.
6. Қонақ үйді салу және құрылысы эмпирикалық ұсыныстары. Қонақ үйлерді саларда назарға алатын негізгі талаптар келесідей:1) қонақ үй ғимараты немесе ғимарат кешені өзінің тұрған қоршаған ортасына сай болуы керек. Яғни қалалық және ауылдық мекен ландшафтын сақтауы тиіс.
2) Табиғи климаьтық факторларды , ауа температурасын, ылғаладылығын , жаңбыр қар жауу жиииіліктерін , желдің соғу бағыты мен жылдамыыдғын ескерууі қажет. Шөгу сапалылығы мен жер сілкінісіне жақын аймақтар бар ма соның барлығы зерттелуі қажет . 3) Қонақ үй ғимаратының конструктивті және жоспарлау шешімдері шамадан тыс қымбат болмауы қажет. Өйткені ғимараттың жоспары оның эксплуатациясының үнемдігін қамтамасыз ету қажет. 4) Ғиматартты жобалаған кезде оның жарнамалық идеяларының атқаратын рөлә зор:- фасаттарды рәсімдеуді қамтамасыз ету, ол қонақүйдің престижділігін көрсетеді. - белгілі бір бағыттар бойынша рекордтар жасау
-қонақүйлік сауда орталықтарының витриналарының орналасуы; 5) Қонақүйдің жоспарлылығы, қызмет көрсетуді ұтымды ұйымдастыруды қамтамасыз ету қажет және де қонақтарға сәйкесінше комфортты функция талаптарды ұсынылуы керек. 6) Ғимарат эстетикалық, гигиеналық, экологиялық талаптарға сай болуы қажет. Осы аталған талаптар қонақүйді жобалау норимативтік құжаттары негізінде жүргізіледі.Технологиялық құрылымы бойынша казіргі қ.уйлер бірнеше белгілері арқылы ажыратылады. Ғимарат сыйымдылығы,2- этаждылығы,3 бағдары ,4-конструкция типі, 5-эксплуатация режимі,6- жеке дара белгілері. Қ.уй ғимараты көпфункционалды болып табылады және технологиялық жағынан күрделі құрал-жабдықтармен жарқтандырылған болып келеді. Қ.уй ледрді жобалау нормативті және ұсыныстық сипаттағы құжаттар негізінде жүргізіледі. Олар өз кезегінде елдің орналасқан құралдырының тұрғызылуы түріне байлаысты болады. Қ.уйдің құрылымсын жобала,ған кезде ғимарат көлемінің көрсеткішкіштерін құрылыс алаңын, материалдарды, инженерлік құрал-жабдықтарды, тамақтандыру орындарн,қосымша қызметтерді ноерлер санын нақты анықтап алу керек. Сонымен қатар, қ.уй қызметтеріне нарықта қалыптасқан сұраныс пен ұсынысты және тағы да басқа факторлады анықтап алу қажет. Халық табысының динамикасын және тұрғындар контигентінің өзгерісін қарау керек.
7. Қонақ үй экстерьері және интерьері.
Мейрамхана интерьері, профилі және бағыты Мейрамхана нарығын оның қызметтерін қолданатын адамдар құрайды.
Мейрамхананы ашпас бұрын сұранысты зерттеу керек. Қуыс (ниша) - əрбір нарықтың үлесі. М. нарығы маркетингте микроаудан деп аталады. М. қабілеттілігі- микроаудандағы мейрамханалар санын жергілікті халық санына бөлу. Егер м. көп болса, клиент таңдауы болады. М: бір микроаудандарда тек итальяндық м. болса, екінші микроаудан басқа м. ерекшеленеді.Бұл жағдай маркетингте мейрамханаларға келген клиенттердің саны
нарықтың нақты үлесін береді. Алайда, барлық мейрамханалар бір бағытпен жұмыс
істесе, ондай жағдай болмайды. Өйткені олардың даму атағы əртүрлі. Кез келген м.
келуші клиенттер саны дəл нақты нарық үлесін көрс.
М- ның концепциясы мен профилі. М- ны дамыту үшін профиль қажет. Көп жағдайда
белгілі бір профилде ашқысы келсе, ең алдымен келушілер ойынан шығу керек.
М.бизнесінің дамуы орын мен асхананың дұрыс таңдалуы, атмосферасы, ұйымдасқан
қ.көрсету арқылы нарықты тарту үшін жақсы табыс əкелуге мүмкіндік береді. Кейінгі 10 - жылдықта мейрамханалар профилін анықтайтын бірнеше концепциялар дайындалды. М:
амер.мейрам.торлар- Appleby s, Chart House жəне т.б.
Əрбір м. профилі оның концепциясымен анық, ал бұл концепция оның беделін
анықт. Нақты нарықтағы күнделікті, арнайы, балалар, ересектерге арн, этникалық
концепциялар бар. Концепция ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1.Қонақ үй шаруашылығы қысқаша даму тарихы
XX ғасырдағы қонақ үй индустриясының ерте кезден бастап 20 ғасырдың соңына дейінгі даму əтаптарының негізгі сипаты төмендегідей. Б. э. дейінгі II -- I мыңжылдык аралығында Ассирия кезінде керуен сарайлар мен алғашкы адамдар демалатын үйлердің саяхатшыларға уақытша тұруына арналып салына басталды. Осы уакытта Шығыс елдерінде, көне Грецияда, Крит аралдарында да керуен сарайлардың ашылғандығы белгілі Б. Э. дейінгі I мыңжылдықтың Ежелгі Грек жерінде қонак үйлердің үш типі қальштасқан; жекеменшік аулалар (кататоталар), мемлекет құзырындағы аулалар (пандокен), ұйықтайтын белмелері бар таверналар (тамақ ілетін орындар). Б.э. дейінгі VІ- ғасырдағы -- б. эрамыздың І-ғасырында Ежелгі Рим территориясында жол бойында көне қалаларда көптеген жатын үйлер мен таверналар салынған. Орта ғасыр (V-VIII ғ.) заманында Европа мен Шығыс елдерінде сауда мен саяхаттың кайта жандануына орай орналастыру мен тамақтану қызмет көрсету саласы дамудың жаңа жолдарына бағытталды. Европалық монастырларда арнайы қонақжайлық орындар пайда болды. Қайта өрлеу заманында Европа дүние бөлігінде кəсіпкершіліктің дамуы, ат шегілген тарантас, көлік кұрылының пайда болуы конақтар тоөтайтын аулалардың соңының кебеюіне септігін тигізді. Европа елдеріндегі мемлекеттердің экономикалык жəне саяси байланысының дамуы барысында конак үй шаруашылығы қарқынды дамуы байқалады. XVII-XVIII ғ. Америка континентіне Европалыктардың келуіне орай Европалык типтегі қонак үйлер пайда бола бастады. Алғашқы 70 бөлмелі конак үй Сити- Отель Нью-Йорк каласында 1794 ж. салынған. XVIII -- XIX ғ. бас кезеңінде тек саяхатшыларға арналган орта жəне үлкен конакүйлер пайда болды. Оның ең үлкені 170 бөлмелі Тремонт отелі 1829 ж. Бостон каласында іргетасын көтерген. XIX ғ. Европа мен Америкада өндірістік революция нəтижесінде көлік түрлерінің пайда болуы (пороход, паровоз) туризмнің дамуына үлкен ыкпалын тигізді. Нəтижесінде теңіз жағалауында, теміржол бойында конақ үй құрылысы пайда болды. Жəнеде Ұлы Жібек жолының тарихы көптеген мəліметтер қалдырған.Ал бұл стратегиялық сауда ,қатынас,дипломатиялық жолдың қонақұй шаруашылығын дамытудағы ролі жеке тақырып,зерттеу объектісі.
2.Туристерді орналастыру құралдары.UNWТО орналастыру құралдары жіктемесі.
Жалпы орналастыру деп - саяхаттау кезінде туристерге қызметтердің кешенді түрін ұсынатын, əрбір турдың басты құрамдас бөлігі.
Орналастыру құралдары туристік индустрияның негізін қалайды жəне түнеу үшін орын ұсынады. Олардың үлесіне туристік сферада істейтін 65% тұлғалар жəне 68% туризмнен түскен үлеу кіреді. Жаңа орналастыру орындарының құрылысы туристік бағыттың тартымдылығын жоғарлатады, туристер ағымын көбейтеді.
ДТҰ Туристерді орналастыратын орындардың стандартты классификациясы
Категория-
Лары
Разрядтары
Группалары
1 .Туристерді
ұжымдық түрде
орналастыру
орындары
1.1Қонақ үйлерде жəне оның
салаларында туристерді
орналастыру
1.0.1. Қонақ үйлер
1,1,2 Оған ұқсас қонақ үй салалары
1.2. Мамандандырылған
1.2.1. Емдеу орындары
1.2.2. Демалу жəне жұмыс лагерлері
1.2.3. Қоғамдық қолданылатын транспорт
түрі
1.2.4. Конгресс-орталықтар
1.3. Басқа да ұжымдық
орындар
1.3.1. Демалу үшін арналған орындар
1.3.2.Кемпинг үшін алаңдар
1.3.3. Басқа да ұжымдық алаңдар
2.Жеке түрде
туристерді
орналастыру
орындары
2.1. Индивидуалды
орналастыру құралдары
2.1.1. Жеке меншік тұрғын орындары
2.1.2.Жалға берілген бөлмелер
2.1.3. Жеке меншігі бар тұлғалардан немесе
агентіктерден жалға алынған бөлмелер
2.1.4.Туыстардан немесе таныстардан тегін
алынған бөлмелер
Негізгі орналастыру құралдарынның бірі қонақ үйлер.
Қонақ үй деп- қызмет түрлері ұсынылатын уақытша түнеуге арналған кəсіпорын. Қонақ үй түсінігімен қатар, көбінесе "отель" термині қолдануда. Отель - кең номенклатура мен жоғары қызмет сапасын ұсынатын қонақ үйлік кəсіпорын.
Халықаралық ұсыныс бойынша туристерді орналастыру құралдарын 4 топқа бөліп қарастыруға болады.
Қонақ үйге тəн сипаттары:
1. белгілі бір минимумнан асатын номерлер санының болуы жəне ортақ басшылыққа бағынады;
2. міндетті (номер, санитарлық торды жинау, күнделікті төсекті жинау) жəне қосымша (кір жуу орны, киім тазалау, шаштараз, автокөлікті жалға алу) қызметтерді ұсыну;
3. ұлттық стандарт талаптарына сəйкес көрсетілген қызметтерге байланысты кластар мен категорияларды топтастыру;
Мотель- қаланың сыртында автомагистраль бойында орналасқан бір немесе екі қабатты қарапайым қонақ үйдің бір түрі. Пансион- қарапайым стандартты және шектклген спектрлі қызмет көрсететін кәсіпорын.
қолдануда. Отель - кең номенклатура мен жоғары қызмет сапасын ұсынатын қонақ үйлік кəсіпорын.
Қонақ үйге тəн сипаттары:
1. белгілі бір минимумнан асатын номерлер санының болуы жəне ортақ басшылыққа бағынады;
2. міндетті (номер, санитарлық торды жинау, күнделікті төсекті жинау) жəне қосымша (кір жуу орны, киім тазалау, шаштараз, автокөлікті жалға алу) қызметтерді ұсыну;
3. ұлттық стандарт талаптарына сəйкес көрсетілген қызметтерге байланысты кластар мен категорияларды топтастыру;
Қонақ үй шаруашылығы:
А) Қонақтардың сұраныс түріне байланысты қонақ үйлер.
1) Қала қонақ үйлері.
2) Курортты қонақ үйлер.
3) Əуежайдағы қонақ үйлер.
4) Таудағы қонақ үйлер.
Б ) Жыл мерзіміне байланысты бөлінуі.
1) Жаздық қонақүйлер.
2) Қыстық қонақ үйлер.
3) Бүкіл жыл мерзіміне арналған қонақ үйлер.
В) Басқару формасына қарай қонақ үйлердің бөлінуі.
1) Мемлекеттік қонақ үйлер.
2) Жекеменшік қонақ үйлер
3) Жартылай жекеменшік қонақ үйлер.
Орналастыру орындарына қонақ үйлердің алуан түрі кіреді. Олардың өзі əртүрлі мазмүнға, сипатқа ие. Орналастыру орындарының əртүрлі ерекшеліктеріне байланысты жіктеле отырып,
орналаскан орны, қызмет көрсету дəрежесіне қарай, максаттылығына карай бөлінеді. Негізгі орталық қонақ үйлер, биік ғимараттардан тұрады. Олар өте қымбат, орташа, экономикалык дəрежеге сай қызмет керсете алады.
Өте қымбат қонақ үйлер барлык қызмет көрсету түрімен қамтылған. Соған орай бағасы да жоғары. Фирмалық тамактану, ойын сауық, спорт кешендері жəне кажет жағдайда жеке даяшы, секретарь, дəрігер, медбике, жеке компьютер, факс т.б. ақпараттык құралдар жүйесімен камтамасыз ететін қонақ үйлер тобы.
Курортты қонақ үйлерге -- емдік сауықтыру аймағында (таулы өлке, теңіз жағалауы, минералды бұлақтар) орналасқан қонақ үйлер кіреді. Бұл қонақ үйлердің өсуі, теміржол транспортының өсуімен тығыз байланысты. Тұлғалар бос уақытын экзотикалық жерлерде өткізуге тырысты. XIX ғасыр аяғына таман курортты орындарда мұндай қонақ
үй құрлысы басталды. Мысалы: курортты қонақ үйлерге жататын Greenbrier, Hotel de Coronado, Banff Springs (АҚШ). Осы уақыттарда, табиғаттың керемет көркімен қоршалған тау маңындағы қонақ үйлер көптеген инвесторларды қызықтырды. Сонымен қатар табиғаттан лəзат алу үшін мұхит маңындағы немесе тау маңындағы орындарға сұраныс
туды. Өз кезегінде автомобиль жол торбтарының дамуы курортты орындардың өсуіне үлкен ықпал тигізді. Европа, Кариб маңы бассейні, Мексика маңында демалушылардың саны артты. Уақыт өте халықтың демалу принциптері өзгере бастады.Ұлттық бір айлық
демалыстан көрі, демалушылар мезгіл - мезгілімен 6 - 7 күнге өздерінің демалыс уақыттарын бөле бастады.Күнделікті курортты жерлердегі қонақ үйлердің ашылуына қарамастан, ескі курортты орындарға үлкен жастағы туристер баруда.Ал жас демалушылар тобы қазіргі заман талабына сəйкес курортты орындарды таңдауда. Мұндай
қона үйлерде əр - түрлі шарттар, бағдарламалар қарастырылған. Мысалы: кейбір курортты қонақ үйлерде кішкентай баламен шомылатын орындарға баруға болмайды. Адам баласының мінез құлқының əр-түрлігіне байланысты, туристердің барлық сұраныстарын қанағаттандыру үшін еңбек етеді. Қызмет көрсету дəрежесі емдеуші мен туристерге қолайлы жағдайға ие. Бұл қонақ үйлерге тəн нəрсе емхана, сауықтыру орталықтары, спорт кешендері жəне экскурсиялық қызмтке көрсету жолға қойылған. Əуежайда орналасқан қонақ үйлер 200-600 орынға есептелген, толык сервистік қызмет көрсете алатын жататын орындар. Мақсаты - іскер адамдардың кездесуіне,
келіссөз жүргізуіне жиын т.б. еткізуге қолайлы жағдайлар туғызған.
Жолы бойы трассаларында кездесетін қонақ үй типтері жоғарыдағы қонақ жайлардан өзгешелігі авто көлік қызмет көрсетуге байланысты жабдықталган. Автотұрак,тамактану орны, СТО т.б. орналасқан. Мотельдер, кемпингтер қалаға жақын елді мекендерден жалған жерлерде орналасуы авто жүргізушілерге қолайлы жағдайлар
тудыруға бағытталады.
Эконом класты, шағын қонақ үйлер таза жатын бөлмесімен тамактану, жуыну бөлмелері бар арзан қонақ үй топтары.
Отель-люкс 100-400 орынға арналған қаланың көркем жерінде орталығында орналасқан. Элиптарлық қызмет көрсету жолға койылган негізгі қонақтарға ірі кəсіпкерлер, лауазымды адамдар, үкімет басшылары т.б. жатады. Жоғарыдағы қонақ үйлерден басқалар демалушыларға жағдай жасау, безендірілуі, архитектурасы, қосымша қызмет көрсетуіне қарай жəне баға құнына қарай бір бірінен айырма жасайды.
Функционалдық тағайындалуы бойынша қ.үй кəсіпорындары екі үлкен топқа бөлуге болады:
1. Транзиттік . үйлер
2. Масатты . үйлер _өз ішінде іскерлік және демалыс үшін болып бөлінеді.
Демалыс үшін курорттық (бальнеологиялық, климаттық, балшықпен емдеу) жәнетуристік (тур- экскурсиялық, тур- спорттық, мамандандырылған).
1.Транзиттік . үйлер туристерге қысқа мерзім уақытына қызмет к_рсетуге арн. Үлкен қозғалысты, магистральда орн, шағын - орта сыйымдылықтағ ы, шектеулі комфорт деңгейімен ерекшелінеді. Кең таралғаны - модельдер АҚШ- та. Дәстүрлі орналастыру мен тамақтану қызметтерімен қатар, толық техникалық сервис: гараж, автокөлік үшін тұрақтар, автожанар- жағар май және жөндеу станциялары кешені .
Мотельдердің дамуымен - мотоқ. үйлер п.б. ерекшелігі жоғарыдағы қызметтермен қатар Қызмет көрсетудің жоғары сапалылығында.
3. М.қ.үйлер тобында:
І.Қ.үйлердегі қызмет көрсетудің талаптары:
· әкімшілік, қоғамдық және қала орталығында орналасуы;
· номерлік фондта 1- орынды номерлердің болуы;
· номерде демалыс зонасымен қатар, жұмыс зонасының міндеттелуі,
· іскерлік адамдар жанұясы мөшелеріне қызмет көрсету үшін қажетті
апартамент номерлердің болуы;
· арнайы техникалық құрал- жабдықтар: синхрондық аудару, оргтехника;
· қаржылық қ ызмет: банк бөлімшелері, валюта айырбастау
· жоғары сапалы тамақтану: номердегі тамақ
· көлік құралдары: аялдама мен гараждардың жабдықталуы;
Д.қ.үйлердің арасында:
Кур.қ.үй концепциясы - табиғи- климаттық территорияларда орналасуы. Бұл үйлер Құрылымында міндетті түрде емдік- профилактикалық сипаттағы медициналық
Қызметтер, диеталық тамақтану, спорт пен белсенді демалыс түрлерімен айналысу мекемелері қараст.
Тур.қ.үйлер концепциясы мәні:
· клиенттерді қабылдайтын турмаршруттарда орн.;
·Ұсынылатын қызметтер кешені маршрут бағдарламаларымен сайкес пайд және ваучер не жолдамада белг.
· Турбюро не саяхат бюросы болуы;
Шетелдік тәжірибеде тур. қ.үйлер тобында кең таралғаны спорттық мақсатты қ.үйлер.
4. Орналасан жеріне арай ._йлер:
· қала сыртында (орталықта- жоғары кластағы қ.үйлер)
· Теңіз жағалауында. Теңізге дейінгі арақашықтық (50-100...-300) есепке алынады.
· Тауда. үлкен емес таулы өлкелерде туржорықтар бойынша орн. қ.үйлер. Т.қ.үйлерде жаздық және қыстық демалыс үшін қажетті құрал- жабдықтар(альпинизм, тау- шаңғы);
8.Ассортименттері мен қызмет көрсетулердің бағасы бойынша, қонақ үй шаруашылығьн бірнеше типтерге бөлуге болады (14):
:: Арзан конақ үйлер немесе қызмет көрсету сервистерімен шектелген (мотельдер,үнемдеу класына жататын қонак үйлер жəне т.б.) -- қызмет керсетудің кейбір тұрлері ғана ұсынылады. Кейде, кейбір қонак үй шаруашылықтары, кызмет көрсету тұрлерін кең көлемде ұсынады, бірақ орташа деңгейде.
:: Орташа деңгейдегі қонак үйлерді (курорттык конак үйлер, жекеменшік қонақ үйлер жəне т.б.) -- кез-келген əлеуметтік деңгейі орташа туристер тобы тандай алады. Бұл жерде қызмет көрсету түрлері орташа.
:: "Люкс" отельдер (толык қызмет көрсететін қонақ үй тұрлері, жоғарғы класты конак үйлер жəне т.б.) -- фешенебельді декормен, жоғаргы деңгейдегі жиһаздармен жабдыкталған, қоғамдык бөлмелерімен қамтамасыз етілген, салондары жақсы жабдыкталған. Жоғарғы деңгейдегі конак үй шаруашылығында, нөмірлердің салдарына
(кейбір кездерде, олар бір-біріне сəйкес келеді) байланысты қызмет көрсетушілердің пайызы жоғары.
Люкс-отельдерде 100-ден 400-ге дейін нөмірлер бар. Қаланың ортасында орналасқан, жоғарғы деңгейдегі қызмет көрсетумен сипатталады, бағасы жоғары, туристтердің құрамында лауазымды адамдарга арналған, қымбат бөлмелері бар жəне қонақтардың
тұрақтауы үшін элиттік деңгейдегі жағдай жасалынған, негізінен ірі мекемелердің жетекшілері, жоғарғы деңгейдегі кəсіби мамандар, конференцияға қатысушылар үшін арналған.
:: Курорттық қонақ үйлерде 100-ден 500-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін, олар теңіздерге, мұхитқа, көлдерге, тауларға жақын орналасқан, қала маңында, қызмет көрсету түрлері ұсынылады, қалалық қонак үйлерден қымбаттырақ. Саны жағынан, спорттык кешендер көбірек, қымбат мейрамханалары,банкет залдары, кездесулерге арналған жолдары жəне туристердің категориясына байланысты салынған.
:: Үнемдеу класына жататын қонақ үйлерде нөмірлік фондына немесе қорына байланысты 10-нан 150-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін, қалаға жақын арада орналасқан, кішігірім қызмет көрсетушілер штаты бар, қазіргі заманға сай орташа баға ұсынылады, нөмірлері жақсы жиһазбен жабдықталған, бірак тамактандырусыз. Тұрғындары негізінен жұмыс бабымен келгендер жəне туристер.
Гостиница-апартамент (апарт-отелъ). По вместимости это предприятие малых и средних размеров (до 400 мест). Характерно для крупного города с непостоянным населением. Предоставляет квартирный тип номеров, используемых в качестве временного жилья, чаще всего на базе самообслуживания.
3.Әртүрлі категориялар бойынша қонақ үйлерді жіктеу.
Қонақ үй классификациясы әр елде әр түрлі категорияларға бөлініп, отызға жуық атауға ие. Біртекті классификацияға келуге көптеген себептер мүмкіндік бермейді. Оларға мемлекеттердің тарихы мәдени даму деңгейі, туристік қызмет көрсетудегі ұлттық дәстүрлер ерекшелігі және сапалы қызмет көрсетудегі бағалауы және сипаты әсер етеді. Әр түрлі елдерде қонақ үй шаруашылығының комфорттылығына байланысты, әр түрлі классификация жүйелігі қолданылады.
Қонақ үй шаруашылығы:
А) Қонақтардың сұраныс түріне байланысты қонақ үйлер.
1) Қала қонақ үйлері.
2) Курортты қонақ үйлер.
3) Əуежайдағы қонақ үйлер.
4) Таудағы қонақ үйлер.
Б ) Жыл мерзіміне байланысты бөлінуі.
1) Жаздық қонақүйлер.
2) Қыстық қонақ үйлер.
3) Бүкіл жыл мерзіміне арналған қонақ үйлер.
В) Басқару формасына қарай қонақ үйлердің бөлінуі.
1) Мемлекеттік қонақ үйлер.
2) Жекеменшік қонақ үйлер
3) Жартылай жекеменшік қонақ үйлер.
Г) Қонақ үйлердің қызмет көрсету дəрежесіне сəйкес бөлінуі.
*- жұлдызды.
**- жұлдызды.
***- жұлдызды қонақ үйлер.
Е) Үлкендігіне қарай қонақ үйлердің бөлінуі.
1) Үлкен қонақ үйлер.
2) Орта қонақ үйлер.
3) Кіші қонақүйлер
Қонақ үйлерді классификациялау оның ауқымдылығы мен туризм жəне
саяхаттаудың кезекті көп тұрлігінің келісімділігімен туристерді орналастырумен
айналысатын мамандардың үйлесімді іс əрекетіне қарай саяхаттың əртүрлі мақсатына
адамдардың материалдық сипатына, ұлттық құрамына географиялык жағдайына жəне
табиғат ерекшелігіне байланысты. Дегенмен классификациялауды бірнеше ортақ белгілері
бойынша ұлттық тұрғыдан қарастыруға болады. Қазіргі қонақ үйлерді классификациялау
жүйесі мемлекеттік немесе ұлттық қонақ үйлер ассоциясының үлгісі бойынша жəне
сертификациялык ережелерінің заңдастыру материалдық базасының сандык сипаты,
сервистік жағдайға, кызмег көрсету сапасының жоғарғы деңгейде болуы шарт.
Қонақ үй кəсіпорындары əртүрлі категорияларға байланысты жіктеледі. Олардың ішінде
жиі қолданылатыны келесілері:
· комфорт деңгейі
· сыйымдылығы
· функционалдық тағайындалуы
· Ассортименттері мен қызмет көрсетулердің бағасы бойынша
· орналасқан жері
· жұмыстың ұзақтығы
· тамақпен қамтамасыз ету
· клиенттердің келу ұзақтығы жəне басқалары.
Комфорт деңгейі бойынша қ.үй кəсіпорындарын келесідей категория түрлеріне бөлеміз:
- номерлік фондтың жағдайы мен құрылымы: номерлер алаңы (м²); бір не көп
орынды номерлер, номер апартамент үлесі; коммуналдық жағдайлардың болуы
жəне т.б.
- жихаз, инвентарь, санитарлық гигиеналық мақсаттағы заттардың жағдайы;
- тамақтану кəсіпорындары жағдайы мен жұмыс режимі;
- ғимарат, іргелес территориялар құрылыстары;
- ақпараттық қамтамасыз ету жəне техникалық жарықтандыру;
- бірнеше қосымша қызметтердің қамтамасыз етілуі.
Көрсетілген параметрлер барлық қазіргі қызмет етуші қ.үй жіктелу жүйесінде бағаланады.
Сонымен қатар басқа да бірнеше талаптар: персонал жəне оның дайындығына, білімі,
біліктілігі, жасы, денсаулығы, тілге машықтығы, сыртқы келбеті мен жүріс тұрысына
қойылады.
К. д. бойынша қ.үй жіктеу барлық елдерде (30 астам) енгізілген. Олардың ішінде кең
таралғандары:
- еуропалық не "жұлдыз" жүйесі
- əріптер жүйесі
- "тəж" жүйесі
- Категориялар жүйесі (Италия, Израиль)
Əлемдік тəжірибеде бір мемлекет аумағында бірнеше жіктеу жүйелері болады. М:
Англияда.
К.д.бойынша жіктеу категориясының түрлі болуы сонымен қатар, мемлекеттің
ұлттық ерекшелігіне байланысты. Əр елдердегі Қонақ үй жүйелігіне тоқталатын болсақ,
ол төмендегідей:
Австрия мемлекеті қонақ үйлері 5 жұлдызды Европа Қонақ үй жүйесіне жатады. Ауылды
елді мекендерде кішігірім қонақ үйлер категориясыз ең арзан орналасу жəне түнеу орны
болып саналады.
Ұлыбритания конак үйлері өте жиі тараған конак үй классификация жүйесіндеі тəжі
(корона) немесе кілт сипатында болып келген.
Европа елдеріндегі қонақ үйлерге карағанда тəжі жұлдыздық жүйеліктен бір сан жоғары
болып есептелінеді (5 жұлдыз - алты тəжіге).
Сонымен катар мұнда (ВТА) Британдык туристік агенттілік классификациясы жиі
пайдаланады. Бұл қонақ үй бағасына байланысты əдемі, арнайы туристік топтарға
арналып жасақталған қонақ жай орындары.
Аргентина қонақ үйлері ұлттық жүйеге енген. Бес жұлдыздык категорияға сай бес
категория белгілері енгізілген.
"Т"- туристік класс- Ол екі жұлдыздык қонақ үй болып есептелінеді.
"Ғ"- бірінші класс. Бұл үш жұлдызды қонақ үй деп есептейміз.
"ҒS"- супер класс. Суперкласс - төрт жұлдызды конақ үйге сай келеді.
"L" - люкс, "DL"- өте жайлы ең жоғарғы қонақ үй категориясы болып бес жұлдызбен тең.
Германия қонақ үйлерінің жүйелігі мемлекеттік бес жүлдызды белгіге ие.
Орналастыру тəртібінің іс шаралары: қонақ үйлер, курортты, қонақ жай мекемелері,
отель-пансиондар жəне отель-гарнн деп аталады. Осылар орта ауқатты демалушыларға
арналған.
Греция мемлекеті қонак үйлеріне əріппен белгілеу негізге алынған. Олар төрт категорияға
жатады. Жоғарғы, сапалы қонақ үйге -- " DL", ал бесжұлдызға сай - А, үш жұлдызға - В,
екі жұлдызға - С, бір жұлдызды - Д əрпімен белгіленген. Сонымен қатар қарапайым
орналастыру орындарына кішігірім аппартаменттер, жеке пəтер үйлер жəне қонақтарға
арналған орындар. Олар негізінен əуежай, автобекет, теміржол бекеттері, порттар
маңында шоғырланған.
Египет жерінде бес жұлдызды жүйелік барлық қонақ үйлерге тəн. Бірақ кез келген
қонақ үйлер жұлдыздары Европа елдеріндегі қонақ үй жұлдыздарынан 1 не 2 жұлдызға
артығырақ, көрсетілген. Европадағы екі жұлдызды қонақ үй кызметі Египеттегі төрт
жұлдызды қонақ үйге тəн.
Испания категориялык деңгейі жұлдызды болып келген. Қонак үйлердің
топтарының ерекшеліктері бар. Қонак үйлерге арналган жұлдыздық жүйелік 1-5 жұлдызға
дейін белгіленген. Бунтало, жеке аппартаменттер 1-4 жұлдызды белгілерге сай қызмет
керсетеді. Пансиондар мен қонақтарға арналған жайлар 1-3 жұлдызды категорияга сай
жұмыс істейді. Өте карапайым орналастыру орындар 1-2 жұлдызды болып келген.
Италия қонақ үйлері Европа қонақ үй белгілерінің үлгілеріне сай, үш
категориядан тұрады. Бірінші категория - 4-5 жұлдызды қонақ үйлері біріктіреді. Екінші
категория үш жұлдызды қонақ үйге, үшінші категорияға екі-бір жұлдызды қонақ үйлерді
топтастырады.
Қытай республикасында жұлдызды классификацияда. Қарапайым қонақ үйлерден
бастап 5 жұлдызды комфортты қонақ үйлер кешендерін кездестіреміз. Өте арзан тұраққа
хостельдер жатады. Студенттік жатақханаға сай қонақ үйлер көптеп тараған.
Мальдив аралдары қонақ үйлері ете жайлы, жоғарғы сапалы қызмет көрсете алады. Ең жоғарғысы "Стандарт" ауқатты демалушыларға арналған. " DL" қонақ үйлер
орта ауқатты адамдарға арналса, "Балалар кешені" жанұялык топтарға арналған арнайы
тұрақтар. Мальдив жері туристік рекреациялық аймак болғандықтан лауазымды адамдарға
арналған "Президенттік кешен" деп аталатын қонақ үйлерді де кездестіреміз.
Америка Құрама Штаттарының қонақ үй жəне мотелдер ассоциациясының
ақпараттары бойынша, АҚШ-та 46 000 қонақ үй жəне мотел, жалпы бөлме сандары 3,3
млн . Жылдық табыс көлемі 65 млрд. долл. АҚШ- та басқа мемлекеттерде сияқты нақты
өкімет органдары тарабынан бекітілген қонақ үйлердің классификациясы жоқ. Бірақ
тəжірибе жүзінде қонақ үйлер түрлері көп. Америка автомобилдер ұйымы қонаүйлерді
"брилиант"бірлігімен сипаттайды. Ал Mobile Travel Guide ұйымы болса қонақ үйлерді
"жұлдыз" жүйелігімен сипаттауда. АҚШ Автомобилдер Қоғамына кіретін 24000 қонақ үй
мынандай қызмет түрлерімен жəне категориялармен сипатталады:
Категориясы бір брилиант қонақ үй - негізгі жол торабы жағынан жай ғана
көрініске ие жəнеде мұнда туристер үшін ең керекті шарттар қарастырылған.
Категориясы екі брилиант қонақ үй - сапасы орта дəрежедегі қызмет жəне жихаз
түрімен əбзелденген. Қонақ үйдің сыртқы көрінісі аса көрнекті.
Категориясы үш брилиант қонақ үй - сапасы жағынан жоғарыда айтылған екі
категорияға қарағанда, айтарлықтай көптеген мүмкіншіліктерге ие.
Категориясы төрт брилиант қонақ үй- келген қонақтардың сұранысынан бұрын
оларға арнайы қызмет түрлері көрсетіледі. Негізгі жол торабынан күрделі көрініске ие.
Категориясы бес брилиант қонақ үй- келген қонақтарға максималды түрде қызмет
көрсетіледі жəне бөлме ішіндегі жихаздар, қонақ үй сыртының көрінісі архитектуралық
сапасы жағынан керемет.
Мальта мемлекеті қонақ үйлері бесжұлдызды классификациялық жүйе жаңа
ұлттык құрылымды ендірген кезде сақтала отырып оларды үш категорияға бөледі:
категория "Алтын "
2 категория "Күміс "
3 категория "Қола "
Мексикада бесжұлдызды классификациялық жүйелік Европаға ұқсас. Кластың
деңгейі бірнеше критерии негізінде ерекшелінген. Олардың саны 52-108 дейін. Сонымен
қатар бесжұлдыздан да жоғарғы категория "Гранд туристо".
Біріккен Араб эмираттары қонақ үйлері бес жұлдызды классификацияға жатады.
Сонымен қатар жекеленген вилла, аппартаменттер өте көп кездеседі. Оған себеп
климаттық т.б. жағдайлар. Қала шетінде категориясыз жататын орынды қонақ үйлер
кездеседі. Онда негізінен өндіріс жұмысшылары, кызметкерлері тұрады.
Ресей Федерациясында бесжұлдызды қонақ үйлер 1995 жылдан бастап пайда болды.
Ресейдің ұлттык қонақ үйлер ассоциациясына қабылдануымен тікелей байланысты.
Қазірде Кеңестік кезеңнен қалған разрядтык қонақ үйлер əлі сакталган.
Франция қонақ үйлері жұлдызды жүйеде болуы тарихи аспектіге ие. Алғаш
Француздар жұлдыз жүйелігіне көшкен. Сондықтан мұнда барлык қонақ үйлер
толығымен жұлдыздық бірлік енгізілген.
Қонақ үй индустриясына -- экономикалық іс əрекет ретінде адамдарға əртүрлі
мерзімге сай қызмет керсететін орналастыру орындары кешендерінің тобын жаткызамыз.
Орналастыру орындарына қонақ үйлердің алуан түрі кіреді. Олардың өзі əртүрлі
мазмүнға, сипатқа ие.
Орналастыру орындарының əртүрлі ерекшеліктеріне байланысты жіктеле отырып,
орналаскан орны, қызмет көрсету дəрежесіне қарай, максаттылығына карай бөлінеді.
Негізгі орталық қонақ үйлер, биік ғимараттардан тұрады. Олар өте қымбат, орташа,
экономикалык дəрежеге сай қызмет керсете алады.
Өте қымбат қонақ үйлер барлык қызмет көрсету түрімен қамтылған. Соған орай бағасы да
жоғары. Фирмалық тамактану, ойын сауық, спорт кешендері жəне кажет жағдайда жеке
даяшы, секретарь, дəрігер, медбике, жеке компьютер, факс т.б. ақпараттык құралдар
жүйесімен камтамасыз ететін қонақ үйлер тобы.
Курортты қонақ үйлерге -- емдік сауықтыру аймағында (таулы өлке, теңіз
жағалауы, минералды бұлақтар) орналасқан қонақ үйлер кіреді. Бұл қонақ үйлердің өсуі,
теміржол транспортының өсуімен тығыз байланысты. Тұлғалар бос уақытын экзотикалық
жерлерде өткізуге тырысты. XIX ғасыр аяғына таман курортты орындарда мұндай қонақ
үй құрлысы басталды. Мысалы: курортты қонақ үйлерге жататын Greenbrier, Hotel de
Coronado, Banff Springs (АҚШ). Осы уақыттарда, табиғаттың керемет көркімен қоршалған
тау маңындағы қонақ үйлер көптеген инвесторларды қызықтырды. Сонымен қатар
табиғаттан лəзат алу үшін мұхит маңындағы немесе тау маңындағы орындарға сұраныс
туды. Өз кезегінде автомобиль жол торбтарының дамуы курортты орындардың өсуіне
үлкен ықпал тигізді. Европа, Кариб маңы бассейні, Мексика маңында демалушылардың
саны артты. Уақыт өте халықтың демалу принциптері өзгере бастады.Ұлттық бір айлық
демалыстан көрі, демалушылар мезгіл - мезгілімен 6 - 7 күнге өздерінің демалыс
уақыттарын бөле бастады.Күнделікті курортты жерлердегі қонақ үйлердің ашылуына
қарамастан, ескі курортты орындарға үлкен жастағы туристер баруда.Ал жас
демалушылар тобы қазіргі заман талабына сəйкес курортты орындарды таңдауда. Мұндай
қона үйлерде əр - түрлі шарттар, бағдарламалар қарастырылған. Мысалы: кейбір
курортты қонақ үйлерде кішкентай баламен шомылатын орындарға баруға болмайды.
Адам баласының мінез құлқының əр-түрлігіне байланысты, туристердің барлық
сұраныстарын қанағаттандыру үшін еңбек етеді. Қызмет көрсету дəрежесі емдеуші мен
туристерге қолайлы жағдайға ие. Бұл қонақ үйлерге тəн нəрсе емхана, сауықтыру
орталықтары, спорт кешендері жəне экскурсиялық қызмтке көрсету жолға қойылған.
Əуежайда орналасқан қонақ үйлер 200-600 орынға есептелген, толык сервистік
қызмет көрсете алатын жататын орындар. Мақсаты - іскер адамдардың кездесуіне,
келіссөз жүргізуіне жиын т.б. еткізуге қолайлы жағдайлар туғызған.
Жолы бойы трассаларында кездесетін қонақ үй типтері жоғарыдағы қонақ
жайлардан өзгешелігі авто көлік қызмет көрсетуге байланысты жабдықталган. Автотұрак,
тамактану орны, СТО т.б. орналасқан. Мотельдер, кемпингтер қалаға жақын елді
мекендерден жалған жерлерде орналасуы авто жүргізушілерге қолайлы жағдайлар
тудыруға бағытталады.
Эконом класты, шағын қонақ үйлер таза жатын бөлмесімен тамактану, жуыну
бөлмелері бар арзан қонақ үй топтары.
Отель-люкс 100-400 орынға арналған қаланың көркем жерінде орталығында орналасқан.
Элиптарлық қызмет көрсету жолға койылган негізгі қонақтарға ірі кəсіпкерлер,
лауазымды адамдар, үкімет басшылары т.б. жатады. Жоғарыдағы қонақ үйлерден
басқалар демалушыларға жағдай жасау, безендірілуі, архитектурасы, қосымша қызмет
көрсетуіне қарай жəне баға құнына қарай бір бірінен айырма жасайды. Сонымен қонақ
үйлердің қалыптасу тарихынан бастап дəрежесіне сипаттама бере аламыз.
Сыйымдылығы бойынша қ.үй кəсіпорындарындағы номерлер саны есепке
алынады. Номер аталмыш категориялардағы қ.үйге сəйкес талаптарға қарай жабдықталған
бір не бірнеше орын төсектен тұратын бөлмелер. Н. 1-2-3 бөлмелер болып бөлінеді.
Номер алаңы оның барлық құрал-жабдықтары мен комфорт жəне еркін ену жағдайында
қолданылуына мүмкіндік беруі керек. ДТҰ арнайы ұсынысы бойынша:
- 1 орынды номер алаңы 8 м² аз емес
- 2 орынды номер 10 м² аз емес
Номерлер тағайындалуына қарай:
Бизнес класс н. Стандартты жағдаймен қатар жұмыс қолайлылығы қараст.
Эконом класс н. Туристердің кең контингентіне арналған.
Апартамент н. 2-3-4 бөлмелі. Бұндай категорияда с.қатар люкс апартамент не сют 3-4
бөлмелі номерлер болады. Алаңы 45 м² жоғары комфортты номер.
Қ.үй кəсіпорындары тəжірибеде төсек орын түріне байланысты (twin, queen, king size) кең
таралған.
Жалпыға бірдей қабылданған белгілі бір сыйымдылықтағы шағын, орта, үлкен қ.үйлер
жоқ, сонлдықтан ДТҰ шағын үйлер санын 30 дейін болуына ұсыныс береді. Еуропалық
аймақ үшін үлкен емес қ.үйлер (м: Германияда шағын үй сыйымдылығы 40 орынға
дейінгі, орта 40-80, үлкен 80 жоғары) тəн, ал Америка мен Оңт.Азия мемлекеттерінде ірі
көлемдегі қ.үйлер.
Көптеген елдер сыйымдылығы бойынша қ.үйлер жіктелуінің келесі түрлерін қолд:
- Шағын 150 орынға дейін (100 номерден көп емес)
- Орта 150-400 орын (300 номерге дейін)
- Үлкен 400 (300 номерден жоғары)
- Мега қ.үйлер (600 номерден жоғары);
Функционалдық тағайындалуы бойынша қ.үй кəсіпорындары екі үлкен топқа бөлуге
болады:
1. Транзиттік қонақүйлер
2. Мақсатты . _йлер _өз ішінде іскерлік және демалыс _үшін болып б_лінеді.
Демалыс _шін курорттыϗ (бальнеологиялыϗ, климаттыϗ, балшыϗпен емдеу) және
туристік (тур- экскурсиялыϗ, тур- спорттыϗ, мамандандырылϏан).
1.Транзиттік ϗ.ϫйлер туристерге ϗысϗа мерзім уаϗытына ϗызмет к_рсетуге арн. Ϫлкен
ϗозϏалысты, магистральда орн, шаϏын - орта сыйымдылыϗтаϏы, шектеулі комфорт
деϟгейімен ерекшелінеді. Кеϟ таралϏаны - модельдер АϖШ- та. Дәстϫрлі орналастыру мен
тамаϗтану ϗызметтерімен ϗатар, толыϗ техникалыϗ сервис: гараж, авток_лік ϫшін
тϭраϗтар, автожанар- жаϏар май және ж_ндеу станциялары кешені ϭсын.
Мотельдердіϟ дамуымен - мото ϗ. ϫйлер п.б. ерекшелігі жоϏарыдаϏы ϗызметтермен ϗатар
ϗызмет к_рсетуді . жоϏары сапалылыϏында.
3. М.ϗ.ϫйлер тобында:
І.ϗ.ϫйлердегі ϗызмет к_рсетудіϟ талаптары:
· әкімшілік, ϗоϏамдыϗ және ϗала орталыϏында орналасуы;
· номерлік фондта 1- орынды номерлердіϟ болуы;
· номерде демалыс зонасымен ϗатар, жϭмыс зонасыныϟ міндеттелуі,
· іскерлік адамдар жанϭясы мϫшелеріне ϗызмет к_рсету ϫшін ϗажетті
апартамент номерлердіϟ болуы;
· арнайы техникалыϗ ϗϭрал- жабдыϗтар: синхрондыϗ аудару, оргтехника;
· ϗаржылыϗ ϗызмет: банк б_лімшелері, валюта айырбастау
· жоϏары сапалы тамаϗтану: номердегі тамаϗ
· к_лік ϗϭралдары: аялдама мен гараждардыϟ жабдыϗталуы;
Д.ϗ.ϫйлердіϟ арасында:
Кур.ϗ.ϫй концепциясы - табиϏи- климаттыϗ территорияларда орналасуы. Бϭл ϫйлер
ϗϭрылымында міндетті тϫрде емдік- профилактикалыϗ сипаттаϏы медициналыϗ
ϗызметтер, диеталыϗ тамаϗтану, спорт пен белсенді демалыс тϫрлерімен айналысу
мекемелері ϗараст.
Тур.ϗ.ϫйлер концепциясы мәні:
· клиенттерді ϗабылдайтын турмаршруттарда орн.;
· ϭсынылатын ϗызметтер кешені маршрут баϏдарламаларымен сайкес пайд және
ваучер не жолдамада белг.
· Турбюро не саяхат бюросы болуы;
Шетелдік тәжірибеде тур. ϗ.ϫйлер тобында кеϟ таралϏаны спорттыϗ маϗсатты ϗ.ϫйлер.
4. Орналасан жеріне арай ._йлер:
· ϖала сыртында (орталыϗта- жоϏары кластаϏы ϗ.ϫйлер)
· Теϟіз жаϏалауында. Теϟізге дейінгі араϗашыϗтыϗ (50-100...-300) есепке алынады.
· Тауда. Ϫлкен емес таулы _лкелерде туржорыϗтар бойынша орн. ϗ.ϫйлер. Т.ϗ.
ϫйлерде жаздыϗ және ϗыстыϗ демалыс ϫшін ϗажетті ϗϭрал- жабдыϗтар
(альпинизм, тау- шаϟϏы);
5. Ж_мыс _заты ы бойынша:
· Жыл бойы
· 2 маусым
· маусымдыϗ
6. Тамапен амтамасыз ету:
· Толыϗ пансион (3-реттік)
· Полупансион
· Тек таңғы ас
7. Туристердің келу ұзақтығына байланысты:
· ұзаϗ
· ϗысϗа
8.Ассортименттері мен қызмет көрсетулердің бағасы бойынша, қонақ үй
шаруашылығьн бірнеше типтерге бөлуге болады (14):
:: Арзан конақ үйлер немесе қызмет көрсету сервистерімен шектелген (мотельдер,
үнемдеу класына жататын қонак үйлер жəне т.б.) -- қызмет керсетудің кейбір тұрлері ғана
ұсынылады. Кейде, кейбір қонак үй шаруашылықтары, кызмет көрсету тұрлерін кең
көлемде ұсынады, бірақ орташа деңгейде.
:: Орташа деңгейдегі қонак үйлерді (курорттык конак үйлер, жекеменшік қонақ үйлер
жəне т.б.) -- кез-келген əлеуметтік деңгейі орташа туристер тобы тандай алады. Бұл
жерде қызмет көрсету түрлері орташа.
:: "Люкс" отельдер (толык қызмет көрсететін қонақ үй тұрлері, жоғарғы класты конак
үйлер жəне т.б.) -- фешенебельді декормен, жоғаргы деңгейдегі жиһаздармен
жабдыкталған, қоғамдык бөлмелерімен қамтамасыз етілген, салондары жақсы
жабдыкталған. Жоғарғы деңгейдегі конак үй шаруашылығында, нөмірлердің салдарына
(кейбір кездерде, олар бір-біріне сəйкес келеді) байланысты қызмет көрсетушілердің
пайызы жоғары.
Люкс-отельдерде 100-ден 400-ге дейін нөмірлер бар. Қаланың ортасында орналасқан,
жоғарғы деңгейдегі қызмет көрсетумен сипатталады, бағасы жоғары, туристтердің
құрамында лауазымды адамдарга арналған, қымбат бөлмелері бар жəне қонақтардың
тұрақтауы үшін элиттік деңгейдегі жағдай жасалынған, негізінен ірі мекемелердің
жетекшілері, жоғарғы деңгейдегі кəсіби мамандар, конференцияға қатысушылар үшін
арналған.
:: Курорттық қонақ үйлерде 100-ден 500-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін, олар теңіздерге,
мұхитқа, көлдерге, тауларға жақын орналасқан, қала маңында, қызмет көрсету түрлері
ұсынылады, қалалық қонак үйлерден қымбаттырақ. Саны жағынан, спорттык кешендер
көбірек, қымбат мейрамханалары,банкет залдары, кездесулерге арналған жолдары жəне
туристердің категориясына байланысты салынған.
:: Үнемдеу класына жататын қонақ үйлерде нөмірлік фондына немесе қорына байланысты
10-нан 150-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін, қалаға жақын арада орналасқан, кішігірім
қызмет көрсетушілер штаты бар, қазіргі заманға сай орташа баға ұсынылады, нөмірлері
жақсы жиһазбен жабдықталған, бірак тамактандырусыз. Тұрғындары негізінен жұмыс
бабымен келгендер жəне туристер
4.Шетелдік қонақ үйлер типологиясы және оның негізгі сипаттамасы
Тип
Сыйымдылығы
орналасуы
Қызмет көрсетілімі
Бағасы
Тұтынушы
Шарттар
Басқару
Отель-люкс
Үлкен еместен орташаға дейін 100-400 орын
Экономикасы дамыған ірі қала
Жоғары сапалы, өте жақсы тәжірибедегі персонал
Қызметтік барлық түрлерін көрсететін номерлер, өте жоғары
Корп.жетекші кәсіпкерлер, конференцияға келушілер
Элитарлы мекеменің қымбат бөлімшесі
Компанияның білікті жетекшісі.
Қонақ үй (орта класс)
Ірі (400-200 номер)
Қалалық, елдің ірі қалаларының орталығы
Қызметтердің кең түрі, барлық көрс. Қызметтерге арнайы персонал
Орналастырудың жалпы құны орташадан жоғары, өте қолайлы
Жеке кәсіпкерлер, конференция т.б. қатысушылар
Жиһаз бен жабдықталуы қымбат, үлкен фойе, мейрамхана
Білікті жетекші
Қонақ үй-апартамент
Үлкен емес, орташаға дейін
Тұрақсыз халқы бар ірі қала
Орташа деңейде, уақытша орналасатын орын ретінде қолданылады
Орналасу уақытына қарай
Саудагерлер, жанұялы туристер, уақытша тұрушылар
Толық жиһаздалған қонақ үйге сәйкес
Кәсіби жетекші
мотель
Орташа сыйымдылықты 150-400 номер
Қала шеті, ірі қалаларға кірердегі магистральдарда
Орташа деңгейлі, персоналдың аз болуы
Қонақ үйдегі сияқты, мотель арасында орналасу үшін
танымдық автотуризмге жақын
Қонақ үйге ұқсас, фойе, кіші, кафетерии, асхана
Кәсіби жетекші, жеке меншік
Экономикалық класстағы қонақ үй
Үлкен емес, 10-150 номер
Ауылдық немесе қала шетінде, магистральға жақын
Шектеулі деңгейде, персонал шектеулі
Орналасу бойынша қымбат емес, тұтынушылар қызығушылығын осы баға туғызады.
Маршрутты автобуытардың туристері
Қарапайым әрі жылдма қызмет көрсету, фойесі, тамақ жасау бөлімшесі жоқ.
Жеке меншік иесі, қонақ үй торы ассоциациясы мүшесі
Жеке меншіктегі қонақ үй
Үлкен емес, 10-150 номер
Қала шеті, ауыл
Континетті таңғы ас, ертерек кешкі жеңіл ас(үй жағдайында)
Орташа деңгейлі баға (таңғы ас, құрғақ тағам кіреді)
Үйдегі қолайлылықты қалайтын саудагерлер, және маршруттағы туристер
Қолайлылық, осы нарыққа арнайы жасыл табиғат
Жеке меншік иесі
Курорттық қонақ үй
100-500 номерлі, (үлкен айырмашылықтар болуы мүмкін)
Геогр. Ерекшеліктері бар жерлер (тау, мұхит, көл)
Қызметтердің толық жиынтығы, қонақ үйдегіден көп
Орналасқан жерінде толық қызмет көрсетілуіне байланысты орташадан жоғары баға
Жалғыз немесе жанұямен демалушылар, симпозиум, конгресс сынды топтық шараларға қатысушылар
Спорттық жабдықтар көптігі, фойе, қымбат мейрамхана, апартамент сынды номерлер
Тәуелсіз жетекші, өте білімді
Кондоминимум-таимшеринг типіндегі қонақ үй
50-250 номер, немесе 4-5 номерлі жеке құрылыстар болуы мүмкін.
Геогр. Ерекшеліктеріне байланысты курорттарға ұқсайды
Қызметтердің толық жиынтығы, қонақ үйдегіден көп, ұжымдық басқаур және т.б. қызметтер
Тұратын не жалға беретін жеке иеліктерге пәтерлер сатылған. Баға курортты
Қаражат табу мақсаттағы жеке иелер, не демалу үшін мекенші алу, Жалға алушы - демалу ретінде алады
Курорттағы спорттық жабдықталуға ұқсас, кіші фойе, мейрамхана, жиылыс мекемелері, апартамент типіндегі номерлер
Ұйымдардың меншігіндегі үй иеленушілік
Ірірек, кәдімгі номерлер бойынша орналастыру жоқ
Ірі ұйым үлкен бөлігі, әскри база, колледж, клиника , т.б.
Шектеулі, өзіндік қызмет
Тамақтану кіретін кешенді баға, алдын-ала төлем
Кең спектрлі, қолайлылық пен қымбат еместігіне қызыққан жеке тұлғалар
Дәстүрлі ыңғайлы пәтерлерге ұқсас
Федералды билік, жергілікті әкімші(администратор), білікті жетекші
5. Жұлдыздық бойынша қонақ үйлерді жіктеу және оның қысқаша сипаттамасы.
Жұлдыздық жүйе қонақуйлік қызметтер нарығын толық қамтуға мүмкіндік береді. Кең таралған қ.уй кәсіпорын категориясына міндетті түрде қойылатын талаптар шегі қарастырылады. Олар: бөлмелер саны, ғимарат көлемі, отель құрал-жабдықтары, -жайлылық, комфорттылық деңгейі,- қызмет көрсетуі, мүгедектер мен қимыл- қозғалысы шектеулі адамдарға жағдайдың болуы. 1*- 2* сипаттамасы.Екі орынды стандартты номері 8-10 кв.м.-ге жуық б.кк. Номерде шкаф, киім ілгіш, орындықтар, жуынатын жер, айна, әр қонаққа екі орамалдан. Төсек орын 6 күнде бір ауыстырылады. С.қ. 2 жұлдызды қонақ үйде мейрамхана не кафе, тамақтанудың басқа нұсқаулары б.мүмкін. Екі жұлдызды қонақ үй бұл негізінен қонақтар үшін арзанға түседі.бұл жерде әдеттегі тегін қызметтерден бөлек, таңертеңгі ояту қызметін айтамыз.Телевизор мен тоңазытқыш бір қабаттағы барлық клиенттер үшін ортақ болады. Ал желдеткіш пен телефон жайында ойламай-ақ қоюға болады. Жуынатын бөлме және дәретхана да ортақ болады.(бір қабатқа минимум 2 жуынатын бөлме, 5 адамға бір дәретхана).Номерді күнде жинайды, бірақ төсек жабдықтарын 5 күнде, сүлгіні 3 күнде бір рет ауыстырады.мұндай қонақ үйлерде клиенттер өздері киімдерін жуу үшін арнайы бөлмелер болады.Екі жұлдызды қонақ үйде кафе немесе мейрамхана болады, және таңғы ас кезінде қызмет көрсетіледі.Мұндай қонақ үйлерде химиялық тазалау және аяқ киімді тазалау қызметі болады әрине арнайы төлем үшін.
Аз қаражатты қонақүй, қызмет көрсету түрі өте аз, алайда күнделікті номер тазалау қызметі бар. Бір немесе екі типті номерлер түрі бар. 2* категориялы қонақ үй кең бөлме, жақсы жихаздалуы, құрал жабдықтардың болуы, қосымша қызметтердің болуымен сипаталады. 3*қонақ үйге қойылатын талап және сипаттамасы.Ғимараты бетоннан не кірпіштен салынған; 2-7 қабатты ғимарат, қонақ үйдегі ортақ холы едәуір үлкен; холда бірнеше тв, кішігірім журналды столдар, ыңғайлы жұмсақ креслолары бар. Қабаттардың бірінде, тәулік бойы бары жұмыс істейді. Холы және әрбір қабаты жақсы жарықпен қамт.етілген. қабаттарында кілем төселген. Жылдам лифті(жүк және адам тасымалдауға) бар. Міндетті түрде қонақ үйдің сыртына аты жазылады. Бөлмелер кішігірім жиһаздамен жабдықталған; стандартты жиһаз, стол мен орындық болмауы мүмкін. Төсек орны бар. Электр жүйесі бөлме бойынша барлығына да ортақ. терезелері ашылады. Балкон мен лоджия міндетті емес, қ.үйдің қабырғалары суреттермен езендірілген; пультпен тв; кондиционер; тоңазытқыш; радиоаппаратура; бар(тек люкс номерде); қ..ү бойынша телефон тегін; ал қала бойынша ақылы; дүние дәретханасымен бірге орналасан; дәретхана қағазы, орамал, (қол сүртетін және моншалық), сабын (күнде ауыстырылады). Бөлмені күнде жинайды, төсек орын күнде ауыстырылады; туристердің жеке құнды заттарына арналған сейф ұсынылады, қ..үйде тәулік бойы кезекшілік және күзет жүргізіледі.
4* қонақ сипаттамасы. Бұндай қонақ үйлер міндетті түрде бетоннан немесе кірпіштен жасалады. Қонақ үйдің көп қабаттылығы 17 қабатқа дейін болуы мүмкін. 4* қонақ үйлер үлкен комфорттылығымен ерекшеленеді. Бұнда жоғарғы қызмет көрсетіледі және бағасы да соған байланысты қымбат болып келеді. Қонақ үй холы заман талабына сай жиһаздалған, қабырғалары безендірілген және жақсы жарықпен қамтамасыз етілген. Қонақ үйде мейрамхана, кафе, барлар жұмыс істейді. Бөлмелері толық жиһаздармен жабдықталған,онда: теледидар, музыкалық орталық, кондиционер, тоңазтқыш, мини бар, кілемше, телефон болады. Әр бөлмеде душ бар. 2 орамал ( бөлмелік және моншалық), ішке киетін аяқ киім және халат беріледі. Төсек орын күнделікті ауыстырылып, бөлме жинастырылып тұрады. Қонақ үй бойынша кезекшілік пен күзет тәулік бойы жүргізіледі. Келген қонақтарға минералды су, буклеттер тегін беріледі.Сейф қызметі бар, Бассейн бар. Кір жуу мен үтіктеу қызметі, бөлмелері бар. Конференц-залдар саны 2 немесе үшеу болады. 5* қ.ү қызметтеріне жоғарыда айтылған қызметтердің барлығы кіреді, бөлмеде барлық жағдай жасалған. Қ.ү аумағында боулинг, теннис корттары, бильярд т.б болады. Арнайы көлік тұрағы қызметі бар. 6-7* отельдер гранд отельдер немесе казино отельдер деп аталады. Бұлар әлемдегі ең қымбат отельдер болып саналады. Лас-Вегастағы МДЖИЭМ конак уйи гранд казино отельге жатады.
6. Қонақ үйді салу және құрылысы эмпирикалық ұсыныстары. Қонақ үйлерді саларда назарға алатын негізгі талаптар келесідей:1) қонақ үй ғимараты немесе ғимарат кешені өзінің тұрған қоршаған ортасына сай болуы керек. Яғни қалалық және ауылдық мекен ландшафтын сақтауы тиіс.
2) Табиғи климаьтық факторларды , ауа температурасын, ылғаладылығын , жаңбыр қар жауу жиииіліктерін , желдің соғу бағыты мен жылдамыыдғын ескерууі қажет. Шөгу сапалылығы мен жер сілкінісіне жақын аймақтар бар ма соның барлығы зерттелуі қажет . 3) Қонақ үй ғимаратының конструктивті және жоспарлау шешімдері шамадан тыс қымбат болмауы қажет. Өйткені ғимараттың жоспары оның эксплуатациясының үнемдігін қамтамасыз ету қажет. 4) Ғиматартты жобалаған кезде оның жарнамалық идеяларының атқаратын рөлә зор:- фасаттарды рәсімдеуді қамтамасыз ету, ол қонақүйдің престижділігін көрсетеді. - белгілі бір бағыттар бойынша рекордтар жасау
-қонақүйлік сауда орталықтарының витриналарының орналасуы; 5) Қонақүйдің жоспарлылығы, қызмет көрсетуді ұтымды ұйымдастыруды қамтамасыз ету қажет және де қонақтарға сәйкесінше комфортты функция талаптарды ұсынылуы керек. 6) Ғимарат эстетикалық, гигиеналық, экологиялық талаптарға сай болуы қажет. Осы аталған талаптар қонақүйді жобалау норимативтік құжаттары негізінде жүргізіледі.Технологиялық құрылымы бойынша казіргі қ.уйлер бірнеше белгілері арқылы ажыратылады. Ғимарат сыйымдылығы,2- этаждылығы,3 бағдары ,4-конструкция типі, 5-эксплуатация режимі,6- жеке дара белгілері. Қ.уй ғимараты көпфункционалды болып табылады және технологиялық жағынан күрделі құрал-жабдықтармен жарқтандырылған болып келеді. Қ.уй ледрді жобалау нормативті және ұсыныстық сипаттағы құжаттар негізінде жүргізіледі. Олар өз кезегінде елдің орналасқан құралдырының тұрғызылуы түріне байлаысты болады. Қ.уйдің құрылымсын жобала,ған кезде ғимарат көлемінің көрсеткішкіштерін құрылыс алаңын, материалдарды, инженерлік құрал-жабдықтарды, тамақтандыру орындарн,қосымша қызметтерді ноерлер санын нақты анықтап алу керек. Сонымен қатар, қ.уй қызметтеріне нарықта қалыптасқан сұраныс пен ұсынысты және тағы да басқа факторлады анықтап алу қажет. Халық табысының динамикасын және тұрғындар контигентінің өзгерісін қарау керек.
7. Қонақ үй экстерьері және интерьері.
Мейрамхана интерьері, профилі және бағыты Мейрамхана нарығын оның қызметтерін қолданатын адамдар құрайды.
Мейрамхананы ашпас бұрын сұранысты зерттеу керек. Қуыс (ниша) - əрбір нарықтың үлесі. М. нарығы маркетингте микроаудан деп аталады. М. қабілеттілігі- микроаудандағы мейрамханалар санын жергілікті халық санына бөлу. Егер м. көп болса, клиент таңдауы болады. М: бір микроаудандарда тек итальяндық м. болса, екінші микроаудан басқа м. ерекшеленеді.Бұл жағдай маркетингте мейрамханаларға келген клиенттердің саны
нарықтың нақты үлесін береді. Алайда, барлық мейрамханалар бір бағытпен жұмыс
істесе, ондай жағдай болмайды. Өйткені олардың даму атағы əртүрлі. Кез келген м.
келуші клиенттер саны дəл нақты нарық үлесін көрс.
М- ның концепциясы мен профилі. М- ны дамыту үшін профиль қажет. Көп жағдайда
белгілі бір профилде ашқысы келсе, ең алдымен келушілер ойынан шығу керек.
М.бизнесінің дамуы орын мен асхананың дұрыс таңдалуы, атмосферасы, ұйымдасқан
қ.көрсету арқылы нарықты тарту үшін жақсы табыс əкелуге мүмкіндік береді. Кейінгі 10 - жылдықта мейрамханалар профилін анықтайтын бірнеше концепциялар дайындалды. М:
амер.мейрам.торлар- Appleby s, Chart House жəне т.б.
Əрбір м. профилі оның концепциясымен анық, ал бұл концепция оның беделін
анықт. Нақты нарықтағы күнделікті, арнайы, балалар, ересектерге арн, этникалық
концепциялар бар. Концепция ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz