Қол жеткізу деңгейі


Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылық министрлігі
«С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті» КеАҚ
Әбдал Нуржан Әлібекұлы
Түркістан облысы Тұрар Рысқұлов атындағы елді мекенінің телефондық нөмірлік сыйымдылығын кеңейту
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
5В071900 - «Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар» мамандығы
Нұр-Сұлтан 2022
Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылық министрлігі
«С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті» КеАҚ
«Қорғауға жіберілді»
кафедра меңгерушісі
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
Тақырыбы: «Түркістан облысы Тұрар Рысқұлов атындағы елді мекенінің телефондық нөмірлік сыйымдылығын кеңейту»
5В071900 - «Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар» мамандығы
Нұр-Сұлтан 2022
Мазмұны
- Жобаның техникалық - экономикалық негіздемесі
Кіріспе
Қазақстанның телекоммуникациялық қызметтер нарығын дамытуға қазіргі уақытта әлемдік қоғамдастыққа кірігудің маңызды факторы мен шарты ретінде зор маңыз беріліп отыр. Қазақстандық телекоммуникация нарығы Қазақстан халық шаруашылығының неғұрлым серпінді дамып келе жатқан секторларының бірі болып табылады.
Телекоммуникация саласының тенденциялары жоғары жылдамдықты оптикалық және сымсыз технологияларға негізделген инфрақұрылымды дамыту, халыққа және ұйымдарға АКТ қызметтерін ұсыну, телерадио хабарларын таратудың цифрлық технологияларын енгізу және дамыту, сондай-ақ жергілікті телефон байланысын цифрландыру деңгейін арттыру болып табылады.
Кейбір құрылымдық параметрлер бойынша Қазақстан Республикасының телекоммуникация саласы басқа Орта Азия елдерінің нарығына ұқсас. Бұл саланың дамуына елдің географиялық және демографиялық ерекшеліктері айтарлықтай әсер етеді, соның ішінде негізгі фокторларға ел аумағының кеңдігі және халықтың төмен тығыздығы кіреді, бүкіл ел бойынша байланыс қызметімен қамту айтарлықтай шығындарды талап етеді.
Қазақстан Республикасын сымды байланыспен қамту деңгейі дәстүрлі түрде салыстырғанда төмен болғанымен, бірақ тұтастай алғанда, Қазақстанның байланыс және телекоммуникация нарығы - Орта Азияда неғұрлым дамыған және бәсекеге қабілетті. Қазақстан Республикасының телекоммуникациялық нарығын тиімді жалғасын тапқан либерализациялау процесімен, атап айтқанда, барлық операторлардың LTE (ұялы телефондар мен деректермен жұмыс істейтін басқа да терминалдар үшін деректерді сымсыз жоғары жылдамдықпен беру стандарты) сегментін ашу туралы шешім қабылдауымен жақсы ерекшеленеді.
Шағын қалалар мен аумақ, ауыл халқының жеткілікті жоғары пайызы (50%) және отбасы мөлшерінің жоғары саны (бір отбасында орта есеппен 3-5 адам, оның ішінде ауылдық жерлерде 4 адам) елдегі телекоммуникация қызметтерінің төмен деңгейін ішінара түсіндіреді. Мәселен, мегаполистер мен ірі қалаларда үй шаруашылығында 76% - дан 87% - ға дейін тіркелген телефондары бар, ал орта және шағын қалаларда, сондай-ақ қала үлгісіндегі кенттер мен ауылдарда телефондандыру деңгейі айтарлықтай төмен, нақтырақ айтсақ 38% - дан 44% - ға дейін құрайды.
Дипломдық жобаның тақырыбы: Түркістан облысы Тұрар Рысқұлов атындағы елді мекенінің телефондық нөмірлік сыйымдылығын кеңейту.
Дипломдық жоба тақырыбының өзектілігі.
Дипломдық жобаның міндеттері:
- Түркістан облысы мен Тұрар Рысқұлов атындағы елді мекенінің әлеуетін зерттеу;
- "Қазақтелеком" АҚ-ның ауылдық жерлерде жүргізген жұмыстарын зерттеу;
- Тұрар Рысқұлов елді мекеніне S13000 MSAN технологиялық жабдығын орнату;
- Жабдықты таңдауды жүргізу, желіні есептеу;
- Желіні іске қосу және пайдалану кезінде қауіпсіздік техникасының сақталуын зерттеу;
- Жобаның экономикалық тиімділігін бағалау.
1 Ауылдық байланыс желісінің қазіргі жай-күйін талдау
1. 1Түркістан облысы және Тұрар Рысқұлов атындағы ауылдың қысқаша сипаттамасы
Түркістан облысы (2018 ж. дейін Оңтүстік Қазақстан облысы) - Қазақстан Республикасының оңтүстігіндегі әкімшілікаумақтық бөлініс. 1932 жылы 10 наурызда құрылған. 1962-1992 жылы Шымкент облысы деп аталды. Ал 2018 жылғы 19 маусымда Қазақстан Президентінің жарлығымен Оңтүстік Қазақстан облысы Түркістан деп аталды, ал оның әкімшілік орталығы Шымкенттен Түркістанға ауыстырылды; Шымкент республикалық маңызы бар қала мәртебесін алып, Оңтүстік Қазақстан облысының құрамынан алынды.
Кесте 1. 1 Түркістан облысының негізгі көрсеткіштіктері
Түркістан облысы - республикадағы өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығының барлық салалары дамыған, еңбек ресурстары жеткілікті аймақ. Облыс кәсіпорындары Қазақстандағы барлық өнеркәсіп өнімдерінің 5, 9%-ын өндіреді.
Кесте 1. 2 Түркістан облысының әлеуметтік-экономикалық дамуының нақты көлемдік индекстері
Мақта талшығы, мақта майының барлығы дерлік Түркістан облысында өндіріледі. Облыс тері шикізаты, жеміс, көкөніс, жүзім, бақша, макарон өнімдерінің ірі өндірушісі болып табылады.
Тұрар Рысқұлов ауылы - Түркістан облысы Түлкібас ауданы мен Тұрар Рысқұлов ауылдық округі орталығы. Облыс орталығы - Шымкент қаласынан 98 км-дей солтүстік-шығыс бағытта орналасқан.
Жергілікті тұрғындар саны 15 182 адам (7130 ер адам және 8052 әйел адам) болса, 2019 жылы 17 311 адамды (8403 ер адам және 8908 әйел адам) құрады.
Сурет 1. Тұрар Рысқұлов ауылы
Спорт, музыка мектептері, 1 дарынды балаларға арналған мектеп-интернат, 4 орта мектеп, Түлкібас агробизнес және туризм колледжі, М. Х. Дулати атындындағы мәдениет үйі, аудан кітапхана, мешіт, орталығы аурухана, емхана, туберкулез, тері аурулары диспансері, санитар-эпидемиологиялық стансасы жұмыс істейді.
- АҚ «Қазақтелеком» компаниясының жалпы сипаттамасы
Қазақстандағы аса ірі байланыс операторы Қазақтелеком жеке және корпоративтік клиенттерге дауыстық телефония мен ғаламтор желісіне қол жеткізуден бастап, ұялы байланыс пен халықаралық деректерді беруге дейінгі қызметтердің әр алуан спектрін ұсынады. Қазақтелеком бизнесінің әрбір бағытының өзіндік ерекшеліктері, даму перспективалары және компанияның кірісі мен пайдасына қосатын тиімді үлесі бар.
Компанияның негізгі бизнесі үш басты бағыттан тұрады: дәстүрлі дауыстық телефония, ғаламторға жоғары жылдамдықты қамтамасыз ету және ұялы байланыс қызметтері[4] .
Жергілікті және халықаралық дауыстық телефония компания түсімінің негізгі құрамдас бөлігі болып табылады. Ұялы байланыс пен интернетке қол жетімділік қызметтерінің өсу қарқынының артта қалуына қарамастан, дауыстық телефония бұрынғыдай Қазақтелеком табысының негізгі көздерінің бірі болып қала береді.
Сурет 2. АО «Қазақтелеком»
Кең жолақты, жоғары жылдамдықты интернет қызметтері қазіргі уақытта компанияның негізгі дамыту, өсу нүктесі болып табылады. Қазақтелеком бұл бағытты алдағы бес жыл ішінде бизнесті дамытудың басым бағыты ретінде белгіледі.
Сондай-ақ Қазақтелеком 2019 жылдың соңында 3, 67 млн абонентке қызмет көрсеткен Қазақстан көлемі бойынша төртінші ірі ұялы байланыс операторы болып саналатын «Алтел» ұтқыр операторына (100%) иелік етеді. CDMA желісінің жалғыз операторы басты қарсыластары - GSM Қазақстанмен бәсекелестікте қиындықтарды бастан өткеруде.
1. 3 «Қазақтелеком» АҚ-ның Тұрар Рысқұлов ауылында жүргізген жұмыстары
«Қазақтелеком» АҚ шалғай орналасқан ауылдарды кең жолақты интернетпен жоспарлы қамтамасыз ету бойынша «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы аясындағы өз міндеттерін орындауды жалғастыруда.
Бүгінгі таңда филиал Түркістан облысының 30 ауылын, атап айтқанда: Алғабас, Ақсу Жабағлы, Майтөбе, Балықты, Кемербастау, Ұрбұлақ, Абайыл, Састөбе, Мақталы, Күмісбастау, Елтай, Ажар, Монтайтас, Жаңа жол, 1-Мамыр, Ақбиік, Бейнеткеш, Еңбекші, Қарағаш сияқты ауылдарды интернет желісіне қосу қызметімен қамтамасыз етті. В2С сегментінің 1200 абоненті қосылды. Сондай-ақ, Түркістан облысының Кентау қаласында бүгінгі күні В2С сегментінің 697 абоненті интернет желісіне қосылу үшін телекоммуникациялық технологиялар мен желілері қызметін пайдаланады. Түркістан облысы бойынша ұсынылған мүмкіндіктер Алғабас, Ақсу Жабағылы, Майтөбе және басқа да ауылдардың тұрғындары үшін айтарлықтай жақсы жаңалық болды[5] .
«Қазақтелеком» республиканың ауылдық жерлерінде eQoldau ашық қолжетімділік нүктелерінің желісін құруда, соның арқасында тұрғындар цифрлық қызметтер мен электрондық қызметтер әлеміне қол жеткізудің тағы бір құралына ие болды. Ірі байланыс операторының мамандары бүгін Түркістан облысының Қоғам ауылында осындай алғашқы «EQoldau қоғамдық қол жеткізу пункті» деп аталатын ірі құрылғыны орнатты [telecom. kz] .
EQoldau қоғамдық қол жеткізу пункттері - бұл мультикассаға ұқсас, сенсорлық дисплеймен, экрандық пернетақтамен, принтермен және дыбыстық аспаппен жабдықталған толыққанды компьютерлер. Мұндай технология пайдаланушыларға әр түрлі қызмет түрлері мен құжаттарды алу үшін мемлекеттік органдар мен жеке құрылымдардың ақпараттық ресурстарымен байланысуға мүмкіндік береді, мысалы салық мен айыппұл төлеу, жеке басын куәландыратын құжаттарға өтініш беру, электрондық үкімет порталы арқылы әртүрлі анықтамалар алу, қалалық және жергілікті дәрігерлердің қабылдауына жазылу, коммуналдық қызметтерді төлеу, баланы балабақшаға кезекке қою, телекоммуникация қызметтеріне өтініш беру т. б[6] .
Сурет 3. EQoldau қоғамдық қол жеткізу пункттері
Бұл мүмкіндіктердің барлығы енді Қоғам ауылының барлық 4 мың тұрғынына қолжетімді, ал жақын арада осындай пункттер өңірдің барлық ауылдық әкімдіктерінде орнатылатын болады.
Түркістан облысы «Қазақтелеком» жаппай пайдалану үшін EQoldau қоғамдық қол жеткізу пунктін орнатқан елдегі алғашқы өңір болды. Жоба цифрландыру және процестерді автоматтандыру деңгейін арттыру, қызмет көрсету тиімділігі және халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру бойынша бірқатар міндеттерді шешуге мүмкіндік береді. Жоба аясында еліміздің ауылдарында барлығы 553 eQoldau қоғамдық қол жеткізу пункті орнатылады.
Бұдан басқа, EQoldau қоғамдық қол жеткізу пункттері арқылы ауыл тұрғындары шетелге шығуға тыйым салудың жоқтығын, өздерінің зейнетақы шоттарының жай-күйін тексере алады, құрылғы арқылы тіркелген жылжымайтын мүлік туралы анықтама ала алады, телемедицина сервистеріне қол жеткізе алады, пошта қызметтеріне және курьерлік жеткізілімдерге тапсырыс бере алады, маркетплейстер арқылы түрлі тауарларды онлайн-сатып ала алады, сондай-ақ теміржол және авиабилеттер сатып алу қызметі де қолжетімді. Содай-ақ eQoldau Wi-Fi сигналын бере алады, оның көмегімен ауыл тұрғындары өздерінің гаджеттерінде тегін ғаламтор пайдалану мүмкіндігіне ие болды.
Естеріңізге сала кетейік, Қазақтелеком Түркістан облысында ж оғары жылдамдықты интернет тарту мақсатында ТОБЖ (талшықты оптикалық байланыс желісі) жобасы сияқты бірқатар басқа да стратегиялық маңызды бастамаларды іске асыру үшін негіз болды. Ағымдағы жылдың қазан айында «Қазақтелеком» АҚ мен обылыс билігі «Smart Turkistan» жобасын іске асыруда ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойды. Аталған жоба инфрақұрылымды басқару, процестерді цифрландыру және автоматтандыру деңгейін арттыру, қызмет көрсету тиімділігін жақсарту және қала халқының қажеттіліктерін қанағаттандыру жөніндегі міндеттерді шешуге мүмкіндік береді.
Бүгінде Түркістан облысында 82 ауыл кең жолақты интернетке қолжетімділік мүмкіндігіне ие болған. 170-тен астам мектеп, бірқатар медициналық пункттер, әкімдіктер мен құқық қорғау органдары дүниежүзілік желіге қосылды [7] .
Жақында Ықыластемір ауылының 853 тұрғыны, орта мектеп және медициналық пункт жоғары жылдамдықты интернетке қосылды. Ықыластемір ауылы орналасқан Ордабасы ауданында халық тығыз орналасқан, мұнда 118 мыңнан астам адам тұрады, олардың әрқайсысына оқу, жұмыс істеу, медициналық қызметтерді алу және әлемде болып жатқан оқиғалардан хабардар болу үшін интернет қажет. Сонымен қатар, Ордабасы ауданының 11 ауылында тағы 23 мемлекеттік мекеме мен бюджеттік ұйымдар заманауи цифрлық әлемге қолжетімділікпен қамтамасыз етілген.
Өткен жылы «Қазақтелекомның» 14, 5 мың шақырымдық талшықты-оптикалық желі құрылысы аяқталғаннан кейін ауылдық жерлерде бүкіл ел бойынша мыңдаған ауылдық мектептер жоғары жылдамдықты интернетке қосылды.
Ал ірі байланыс операторы бүгінде өзінің бейнежүйелерін орталық бейне бақылау базаларымен біріктіруге техникалық мүмкіндік беріп отыр, мектептердің қауіпсіздігін арттырудың осы мүмкіндігін алғашқылардың бірі болып Түркістан облысының әкімдігі мен полиция департаменті пайдаланды, онда бүгінгі күні орталық бейне бақылау базасының қызметкерлері нақты уақыт режимінде өңірдегі 349 ауыл мектебін көре алады[8] .
Егер өткен жылы ішкі нарықтағы "Қазақтелекомның" негізгі әрекеттерін қарастыратын болсақ, олардың барлығы қазақстандық байланыс нарығының дәл осы мобильді сегментін дамытуға бағытталғанына көз жеткізу оңай.
Хронологиялық тұрғыдан алғанда, бұл логикалық тізбек 2018 жылдың желтоқсанында, оператор Telia Company және Fintur Holdings BV-ден "Кселл" АҚ дауыс беретін акцияларының 75% - ын сатып алған кезде жүзеге асырыла бастады.
Бұл сатып алудың мақсатын біз компанияға кіру қарсаңында - елде жоғары сапалы мобильді және тұрақты байланыс қызметтерін көрсетуге мүмкіндік беретін жоғары технологиялық интеграцияланған желіні құру туралы айтқан болатынбыз. Бұл қадам республиканың телекоммуникациялық нарығында ең жаңа және сұранысқа ие қызметтерді ұсынуға қатысты пакеттік ұсыныстар бөлігіндегі құралдарды кеңейтуге мүмкіндік берді.
Мәселен, LTE желісін Tele2 операторы Түркістан облысының ауылдарындағы "Қазақтелеком" АҚ-ның қолда бар инфрақұрылымы негізінде енгізді. Компанияда түсіндіргендей, бұл елді мекен 2014 жылдан бастап GSM және UMTS технологиясында ұялы байланыспен қамтамасыз етілді, жалпы өткізу қабілеті 16 mb/с.
Бұл деректер беру сыйымдылығы бойынша бірқатар шектеулері бар ескірген технология, бұл LTE іске қосу үшін жеткілікті талаптарды қамтамасыз етуге мүмкіндік бермеді. Ал "Қазақтелеком" ТОБЖ іске қосқан кезде мобильді оператор сыйымдылығы 200MB/s VPN-арнасын енгізіп, LTE іске қосты: абоненттер кең жолақты қолжетімділік алды, оның жылдамдығы бұрын қолданыстағы қызметтен 12, 5 есе жоғары болды.
ТОБЖ желісін кеңейтумен осындай жұмыс республиканың басқа ауылдарында да жүргізілетін болады. Еске салсақ-қарапайым адам ұялы байланыс операторының аймағына радио сигналын беретін базалық станцияның пайда болуымен байланыстырады. Бірақ базалық станция - бұл оператор мен мобильді құрылғы арасындағы байланыс әдісі, ал станцияның өзін коммутаторға қосу үшін қажетті жер үсті байланыс желісі", - дейді сарапшы.
Осыған байланысты ТОБЖ құрылысы өте маңызды, әсіресе Қазақстан аумағының ұзақтығын ескере отырып, өйткені біз сапалы мобильді байланыс пен кең жолақты қолжетімділікті өзге тәсілмен қамтамасыз ете алмаймыз. Қазір мұндай байланыс халық саны 500 адамнан асатын елді мекендерде пайда болады, ал жақын арада онымен 250 тұрғыннан тұратын ауылдарды қамту бойынша жоба іске асырылатын болады - және бұл "Қазақтелеком" АҚ-ның мобильді операторлармен әріптестігінің арқасында ғана мүмкін болады[9] .
Сарапшының бағалауы бойынша, "Қазақтелеком" көлік арнасын белгілі бір елді мекенге дейін тарту бойынша барлық күрделі шығындарды өз мойнына алады, содан кейін осы инфрақұрылым негізінде өз желілерін ашатын ұялы операторлар іске қосылады.
1. 4 Түркістан облысы Тұрар Рысқұлов атындағы кентіндегі "Қазақтелеком" АҚ байланыс желісін қысқаша талдау
Түлкібас РУТ Түркістан КТД негізгі филиалдарының бірі болып табылады. Түлкібас ауданының телекоммуникация саласында «Қазақтелеком» АҚ-нан басқа ұялы байланыс операторлары, сондай-ақ темір жол бойында "Түлкібас Транстелеком" («Транстелеком» АҚ филиалы) (станцияларда) жұмыс істейді.
Сурет 3. Түлкібас ауданындағы байланысты ұйымдастырудың типтік блок-схемасы
Ауданның телефон желісі толығымен сандық жүйеге көшірілді. Станциялар арасындағы кабельдік желілер әртүрлі, яғни электрлік, оптикалық кабельдер, RRL, сондай-ақ спутниктік. Кабельдік электр желілері негізінен әртүрлі модификациядағы модемдердің көмегімен тығыздалады. ОК мультиплексорлардың көмегімен жұмыс істейді. Аудан орталығында, сондай-ақ аудан орталығынан төмен ауылдарда интернет қолданылуда. Интернетті пайдаланудан түсетін табыс күн сайын артып келеді.
Ауданда, сондай-ақ ауданның басқа елді мекендерінде CDMA 450 МГц технологиясы (ұялы байланыс негізіндегі тіркелген радиоқабылдау) енгізілді. Бүгінгі таңда облыста 3 базалық станция жұмыс істейді (5 БС - жоба жоспарлануда) . Егер желі жұмысының басында, тек телефон байланысы қамтамасыз етілсе, бүгінгі күні «Қазақтелеком» АҚ сауатты техникалық шешімдерінің арқасында деректерді берумен және интернетпен толық қамтылып отыр.
1. 5 Тұрар Рысқұлов атындағы кентте телефон нөмірлік сыйымдылығын кеңейту қажеттілігі
Түркістан облысы Тұрар Рысқұлов атындағы кентіндегі байланыстың дамуы қарқынды дамып келеді және телекоммуникацияның көптеген кеңеюі қарастырылуда.
Мобильді интернет ауыл тұрғындары үшін телекоммуникация нарығының ең басты сегменті болды. Осы нарықтағы қызметтерді пайдаланушылардың басым көпшілігі теледидарсыз өмір сүре алады, пайдаланушылардың көпшілігі дербес компьютерсіз өмір сүре алады (әрине, егер бұл олардың жұмысының негізгі құралы болмаса), бірақ смартфоннан, дәлірек айтқанда, смартфонның мобильді интернет арқылы ұсынатын мүмкіндіктерінсіз, енді бірліктер бас тарта алады.
Ұялы байланыс операторларының техникалық мүмкіндіктерін біріктіру және бірлесіп пайдалану үшін жасалған дәл осы қадамдар Қазақстанға таяу болашақта толық прототипі өткен жылдың басында Түркістан облысының Түркістан қаласында ұсынылған Smart City - Ақылды қалалар жобаларын тираждауға мүмкіндік береді. Онда жайылған барлық технологиялар: Бұлтты бейнебақылау, " Заттар интернеті " (IoT) және талдау үшін үлкен деректерді пайдалану - өткен жылы Қазақстанның басқа да қалаларында біртіндеп өрістеді. Осы жаңалықтардың арқасында елдегі қала тұрғындарының өмірі әлдеқайда ыңғайлы және ең бастысы қауіпсіз болды.
Алайда, бұл жерде проблеманың екінші жағы туындайды: бұл жаңалықтардың барлығы республика қалаларының тұрғындарына қол жетімді, бірақ бұл технологияларды ауыл тұрғындарының пайдалану мүмкіндіктерін шектеу әділетсіз болар еді, сондықтан елде өткен жылы талшықты-оптикалық байланыс салу бойынша бұрын-соңды болмаған жоба іске қосылды.
Қазақстанда барлығы 6 мыңнан астам ауыл бар, бұл ретте ауылдық елді мекендердің бір бөлігі оптикалық талшыққа қосылған - 1, 2 мың, ал мұндай ауылдардың жобасы іске асырылғаннан кейін 2 мың болады, яғни ауылдық елді мекендердің үштен бірі осындай интеграцияланған желіні құруға автоматты түрде тартылуы мүмкін.
Нәтижесінде ауыл тұрғындары қалалықтар үшін үйреншікті жағдайға айналған қызметтерге қол жеткізе алады. Бұл мемлекеттік қызметтерді онлайн режимінде алу, қашықтықтан білім беру және телемедицина ғана емес, сонымен қатар смартфонды экранға шығарып, смартфонды теледидар мен компьютерге ауыстыру ретінде пайдалануға мүмкіндік беретін жоғары жылдамдықты интернет арқылы жүргізуге болатын үйіңіздегі бейнебақылау.
Ақпараттық-технологиялық революция жаһандық СМЖ енгізу және дамытуды жандандырды. Қазақстанда спутниктік, кабельдік ТВ, ұялы телефония жылдам таралады, цифрлық хабар тарату енгізілуде, Web-басылымдардың, ақпараттық мультимедиа ресурстарының саны өсуде, талшықты-оптикалық байланыс, ақылы бейне дамытылуда. Қазақстандық қоғамдағы әлеуметтік-экономикалық өзгерістер жаңа ақпараттық технологиялардың, республиканың СМЖ даму бағытын айқындады.
Қазақстанда АКТ-ны пайдалануды анықтайтын маңызды фактор-оның үлкен қашықтықтары бар елдің ерекшелігі, халық тығыздығы аз қол жетімді, шалғай аудандардың болуы, сондай-ақ республика облыстарының экономикалық даму деңгейіндегі айырмашылықтар. Жаңа әлеуметтік-экономикалық, технологиялық жағдайлар елдегі коммуникациялық дамуды үйлестірудің жаңа тетігін қажет етті.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz