Қазақстан Республикасында кәсіпорындарды колдау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

2.2 Қазақстан Республикасында кәсіпорындарды колдау

Шағын кәсіпкерлік қазіргі кезеңде, жогарыда айтылғанындай, мемлекеттік және қогамдық қолдауды, оны дамытудың жолдарын тереңдете методологиялық негіздеуді өте қажөт етеді. Сонымен бірге экономиканы реформалау сонгы бірнеше жыл бойы бірқатар проблемаларға тап болып, олар нарықтық қатынастарға көшудің ол үшін пайдаланылатын модельдерінің, әдістерінің және құралдарының бірдей емес екенін көрсетті.
Осы саладағы мамандар мемлекет алдында тұрған негізгі міндеттөр мыналар деп санайды:
• негізгі инфрақұрылымдық: шарттық ақша-ңаржылық және инвестициялық механизмдерді жаңа принциптерде жаңарту жолымен басқарылатын рынок концепциясына көшу;
• экономикалық өзгерістердің қаркыны мен қүрылымын селқос күштермен келісіп алу және халың шаруашылыгы салаларының ұйымдық-технологиялың кешенін ірік-темелі мемлекеттік және құрылымдық-инвестициялың саясат есебінен сақтау;
• институциялық жаңартуларды жалғастыру, соның ішінде жекешелендіруді дәйекті түрде одан әрі жалғастыру, бәсекелестікті, жеке кәсіпкерлікті дамыту, экономиканы монополиясыздандару және т. т.
Мұның өзі шагын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсету және жаңа тиімді жұмыс орындарын ашу мүмкіндіктері мен бағыттарын белгілейді.
Осы саладағы мемлекеттік шаралар арасында шагын нарықтьк инфрақұрылымды дамыту басты орын алады. Нарықтық экономикасы дамыган елдердің тәжірибесі шагын кәсіпкерліктің үлттық экономикада аса маңызды функциялар орындайтынын: сүраныс пен ұсынысты теңдестіру арқылы нарықтың қатынастарды үдетудің ерекше механизмін қамтамасыз өтетінін, жалпыүлттық өнімнің тең жартысынан астамын өндіретінін, жаңа жүмыс орындарының 70 процентке жуыгын ашатынын, адам ресурстарының жандандырылуына және инновациялық потенциалға елеулі ыңпал жасайтынын дәлелдейді.
Елде шагын кәсіпкерлікті кең көлемде дамыту нарыңтық ңатынастар қалыптасуының көптеген проблемаларын негүрлым тиімді шешуге: реформалардың әлеуметтік базасын үлғайтуга, олардың тиянақтылығының кепілдіктерін қамтамасыз етуге, бәсекелестікті дамытуга, өндірістің ұйымдық ңұрылымын кеңейтіп, тиімді етуге, адам ресурстары мен ұйымдық-технологиялың ресурстарды жүмылдыруга мүмкіндік береді.
Осыган байланысты Ресөй Федерациясында шағын бизнесті дамыту тәжірибесін зерттеу біздің еліміз үшін пайдалы болады, онда шағын кәсіпкерліккө мемлекеттік қолдау көрсетудің 1996—1997 жылдарга арналган федералдық багдарламасы бар. Сол багдарламаға сәйкес шагын кәсіпорындардың санын көбейтуге, кәсіпкерлік қызметке жалпы қолайлы жағдайлар жасау арқылы шағын кәсіпкерліктің инновациялық және өндірістік саласының алга жылжу бағытында сапалы құрылымдық өзгерістерге жетуге, шагын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсетудің кәсіпкерлер үшін қолайлы жүйесін дамытуга, экономиканың бүл секторына инвестициялар тартуға бағытталган шаралар кешенін жүзеге асыру көзделіп отыр.
Фөдералдық багдарламада шагын кәсіпкерлікке мемлекеттік ңолдау керсетудіц мынадай аса маңызды бағыттары бөліп корсетілген:
• шағын кәсіпкерлікті қолдау мен дамыту саласында мемлөкеттік саясаттың нормативтік-құқықтық негізін жетілдіру;
• шағын кәсіпкерлікке қолдау көрсетудің мемлекеттік саясатын үйымдық және гылыми-методикалың түрғыдан қамтамасыз ету;
• шағын кәсіпорындар ңызметкерлерінің әлеуметтік қорғалуы мен қауіпсіздігі;
• шағын кәсіпкерлікті дамыту үшін жайлы қогамдық пікір қалыптастыру;
• аймаңтарда шагып кәсіпкерлік инфраңұрылымын дамыту;
• кадрлар даярлау;
• аңпаратпен ңамтамасыз ету;
• шагьн кәсіпорындардың өндірістік және инновациялық қызметі;
• салың саясатын жетілдіру;
• шағын кәліпкерлікте жеке меншік және басңа инвестициялар үшін жоцілдіктер жүйесін жасау;
• мемлекеттік федералдың және аймақтық инвестициялык, бағдарламалар.
Багдарламада шағын кәсіпкерлікті қолдау саласындагы мемлекеттік саясаттың мақсатты бастауларын тереңдете пысытау, белгіленген шаралардың кезеңділігі, шағын кәсіпкерлік саласындағы үлттық саясаттың негізгі элементтерін жалпы Ресей экономикасын сауықтырудың негізгі проблемаларымен нетұрлым ұштастыру, оң нәтижелерді орнықтыру және реформаларды одан әрі тереңдету көздөлген.
Федералдық багдарлама шагын кәсіпкерлікті басым дамыту — жалаң мақсат өмөс, ал Ресейдің экономикалың элеуметтік түлөуінің негізгі шарты екенін, шағын кәсіпкерлікті кең ауқымды дамыту саяси тұрақтылықңа, Ресейдің түбөгейлі мудделеріне багдарланган шынайы демократияның жүзеге асырылуына кепілдік беретінін негізге алып отыр.
Бұл багдарламаның ерекшелігі — федөралдың қатынастардың жаңа экономикалың механизм принциптерінің онда негұрлым жүйелі жүзеге асырылуы, ягни шагын кәсіпкерлікті қолдау мен реттеу мәселелерінің шешімі үшін федерация мен оның субъектілерінің өкілеттіктері мен жауапкершілігінің ара жігінің неғұрлым нақты ажыратылуы, қолдау көрсету шараларының қаржыландырылуы, федералдык, жәнө аймақтың бащарламалар мен шагын бизнесті дамыту артыңшылықтаръшыц ұштастырылуы және т.б. Мұнымен қатар шағын кэсіпкерліктің Ресей экономикасының аймақтық буыпын тұраңтандыру мен ныгайту жөніндегі мүмкіндіктерін негүрлым толык, пайдалануга, үсақ тауар өндірушілердің қызметын ынталандыруга, өндірісті монополиясыздандыруга және аймақтық рыноктарды молықтырура баса көңіл бөлінген.
Сонымен бірге бащарламада дәрменсіз кәсіпорындарга қолдау көрсетуге, өндірісті тек өндіріс үшін қолдауга, жөнсіз мемлекеттік тапсырыстар мен жөңілдіктер беру әдісімен жасанды кең ауқымды сұраныс тугызуга болмайтыны басшылыңңа алынған.
Жаңа шаруашылық субъектілері рыноктарға шыгатын жолга қойылған көдергілердің кемітілуіне, бәсекелестіктің дамуына бөгет жасайтын аймақтың әкімшілік көдөргілерінің жойыяуына күш салу қажет.
Федералдық бардарламада оны ұйымдық жаіынан ұйымдастыру мен жүзеге асыру мөханизмі белгіленген.
Бұл бағдарламаның мемлекеттік тапсырысшысы — РФ ГКАП-ы жанындағы Кәсіпкерлікті қолдау және бәсекелестікті дамыту қоры. Федералдық бардарлама жалпы алғанда шагын кәсіпкерлікке қолдау көрсетумен шүғылданушы федералдың жәпе аймақтық деңгейлердегі барлық құрылымдардың мүдделері мен мүмкіндіктерін барынша біріктіруді көздөйді. Федералдық багдарламаны жүзеге асыру сондай-ақ бюджеттен тыс қаражат пен аймақтык және жергілікті деңгейлердегі бюджеттер қаражатын тартуды ңажет өтеді.
Бүл шыгындар барлық деңгейлердегі бюджеттерге тікелей түсімдөр мен шағын кәсіпорындардан алынатын салықтарды көбейту және жүмыссыздарға әлеуметтік төлемдер төлеуге, тиімсіз өндірістерді қолдауға, қүлдырап бара жатқан аймақтарга дотацияларды азайтура байланысты шыгындарды қысқарту есебінен өтеледі. Меншіктің барлық түрлерін жөкешелендіруден түсетін түсімдер қаржының маңызды қосымша көзіне айналады —5 процентке дейін. Осының бәрі жалпы алганда 01.01.95 жылгы багамеп 150 триллион рубльге жуың болады. Федералдың багдарлама бойынша шыгыннын басым бөлігін шагын кәсіпкерліктің инфрақүрылымын одан әрі қалыптастыру мен дамытуга жұмсау болжанып отыр. Барлық шьнындардың едәуір бөлігі шагын кәсіпорындарға кепілдіктер беру мен оларды сақтандыру механизмдерін жасауға жұмсалмаң.
Федералдық шынындар шагын кәсіпкерліктің инфрақүрылымына аймаңтық салымдардың стимуляторы гана болып табылады деген принциптер бұлжытпай сақталатын болады. федералдық шыгындардың үлесі нақты аймаңтық әлеуметтік-әкономикалық жайына байланысты болады, біраң қалай болғанда да мақсатты шыгындардың жалпы сомасының 50 процентінен аспауға тиіс.
Федералдык, бағдарламаны жүзеге асыру нәтижелері Ресей Федерациясының экономикасын дамытудың орта мерзімді перспективага арналған тенденцияларымен айқындалатын бодады.
Бағдарлама шараларын жүзеге асыру нәтижесіндегі аталған он процестерді орнықтыру үшін шагьн кәсіпкерлікке федералдың деңгейде ңолдау көрсөтудің бірыңғай жүйесі жасалатын болады.
РФ аймаңтарында инфрақұрылымның шагын кәсіпкерлік субъектілері үшін қолайлы және ақпараттық консультациялың, маркетингтік ңолдау көрсөтетін жеткілікті элементтері жасалатын болады. Кадрлар даярлау шагын кәсіпорындардың 1 миллионнан астам басшылары мөн қызметкерлерін қамтиды.
Федералдық багдарлама орташа және ірі кәсіпорындардың бірігуге, шарын кәсіпорьшдардың көңінен ңатысуымен жаңа өндірістік-технологиялық тізбектер жасауға деген ынта-ықыласын арттыруға, барлық деңгейлердегі бюджеттің кіріс бөлігін көбөйтуге мүмкіндік береді.
Шагын кәсіпорындардың өндірістік қызметінің ұлғайтылуы рыноктардағы сұраным қүрылымын ңоғамның нақты әлеуметтік ңүрылымына жаңындатуга мүмкіндік береді.
Багдарламаңың жөкелеген бөлімдері шеңберінде мынадай негізгі шаралар көзделген.
Кәсіпкерлікті қолдау мен дамыту саласында мемлекеттік саясаттың нормативтік-құңықтық базасын жетілдіру. Федералдық багдарламаның бұл бөлімі кәсіпкерлік ңызметті нормативтік-қүқықтық ңамтамасыз ету жүйесін одан әрі дамытуга, Ресей Федерациясының және Ресей Федерациясы субъектілерінің заң актілері мен нормативтік актілерінде шаган кәсіпкөрлік мүдделөрін білдіруге, Ресей Федерациясында шагын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсету туралы федералдың заң ережелерін дамытуга бағытталран. Негұрлым ірі кәсіпорындармен салыстырғанда шагын кәсіпкерліктің экономикадары жайсыздау бәсекелестік жагдайын жою мақсатымен оның субъектілөрінің ерекшеліктерін құқыңтық актілердө көрсету, олардың әлеуметтік-экономикалың артықшылыктарының дамытылуы мен байқалуына жәрдемдесу, жаңа кәсіпорындардың рынокқа шыгуы үшін қолайлы құқықтың жащайлар ңалыптастыру жәнө олардың ңызметін дамыту жайында айтылып отыр.
Федералдың багдарламаның өзге де мамандандырылған бөлімдернпде әзірленуі мен ңабылдануы көзделген нормативтік-қүқықтық актілермен қатар шагын кәсіпкерлік дамуының ортақ жагдайларының жасалуын және оған тіркеу, лицензиялау, шарын кәсіпорындардың негүрлым ірі кәсіпорындармен өзара қатынасы секілді мәселелөрде мемлекеттік қолдау көрсетілуін ңамтамасыз өтетін актілер әзірленетін болады. Зандарды тұрақтандыру және кәсіпкерлік қызметті реттеу шағын кәсіпкөрлік субъектілерімен өзара ңатынаста атқарушы билік органдарының озбырлық пен ңиянат жасауын елеулі шектеуге мүмкіндік бөреді.
Осы бөлім шараларының жүзеге асырылуы шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік ңолдау көрсетілуін заңмен және нормативтік актілермен қамтамасыз етудің қосдеңгейлі құрылымын қалыптастыруга мүмкіндік береді. Онда осы салада шаіын кәсіпкерлікке федералдың деңгейдө ңолдау көрсетудің мемлөкеттік саясатының жалпы принциптерін, нысандары мен багыттарын белгілеу және оларды Ресей Федерациясының субъектілері деңгейінде жергілікті жагдайлар мен ерекшеліктерді өскерө наңтылау көзделген.
Шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдауды ұйымдық және ғылыми-методикалың түрғыдан қамтамасыз ету. Шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсетілуін ұйымдық және гылыми-методикалық түрғыдан қамтамасыз етудің негізгі мақсаты — шагын кәсіпкерлікке қолдау корсөту жөнінде осы бағдарламада айтылган шараларды жан-жақты, ғылыми негізде және жогары тиімділілікпен ұйымдастыру.
Фөдералдық багдарламаны жүзеге асыру кезінде мемлекеттік органдардың қогамдың және коммерциялық ұйымдардың іс-қимылдарын үйлестіру, съездерді, тақырыптык, коиференцияларды, басңа да акцияларды дер кезінде және нәтижелі өткізу ңажет. Федералдық бағдарламада белгіленген шаралар Ресейде шагын кәсіпкерліктің дамытылуы туралы, шагын кәсіпкерлікті дамыту мен оған мемлекеттік қолдау көрсетудің шетелдік практикасы туралы, Ресейдегі шагын кәсіпкерлікті экономикалық реформалардың барысын ескере дамытудың ықтимал төнденциялары, перспективалары туралы, федералдык, және аймақтық деңгейлерде мемлекеттік қолдау көрсетудің тиімді шаралары туралы жүйеленген талдау деректеріне сүйене отырып жүзеге асырылуга тиіс. Белгілі бір шаралардың қолданылуы пысықталган тиісті методикалық ұсыныстарға негізделуге тиіс.
Осы бөлімдегі шараларды жүзеге асыру барысында кәсіпкерліктің дамытылуын мемлекеттік басқару жүйесін жасау жүмысын жалпы алганда аяқтау белгіленген. Шагын кәсіпкөрліктің дамытылуына мүдделі барлың ұйымдардың өзара іс-қимыл жасауы үшін ұйымдық алгышарттар қаланатын болады. Шагын кәсіпкерлікке федералдық және аймақтық деңгейлерде мөмлекеттік қолдау көрсету жөніндегі шаралардың тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін ғылыми зерттеулер жүргізу және методикалық үсыныстар әзірлөу көзделіп отыр.
Шагын кәсіпорындар қызметкерлерінің әлеуметтік қоргалуы мен қауіпсіздігі. Ресейдө шагын кәсіпорындардың даму және қалыптасу процестері, оларда жұмыс істейтін адамдардың төз көбеюі олардыц әлеуметтік қоргалуының проблөмаларын барынша ашып көрсетті.
Оның өзі шағын кәсіпкерлік субъөктілерінің көпшілігінде, ірі кәсіпорындардағыдай емес, ңажетті қаражаттың, әсіресе өз қызметінің бастапңы кезеңінде, жоң болуына, өз әлеумөттік инфраңұрылымының іс жүзінде құрылмағанына, өндірістік-технологиялық жабдықталу деңгейінің өте төмен екеніне, еңбек ңорғау және қауіпсіздік техникасы жағдайының нашар екеніне байланысты.
Шагын кәсіпорындар жұмысшыларының өндірістік жарақат алуы, соның ішінде ңазага ұшырауы және кәсіби ауруга шалдыруы көбейді.
Осы бөлімде көзделген шараларды жүзеге асырудың нәтижесінде 1996—1997 жылдары мемлекеттік зейнеткерлік, әлеумөттік және медициналық сақтандыру жүйесі елөулі реформаланады, оның мәнісі — нарықтық экономикасы бар елдерде қолданылатын сақтандырудың үш деңгейлі (мемлекет — жұмыс беруші — жалдамалы қызметкер) жүйесіне көшу және сақтандырудың мемлекеттік емес түрлерін дамыту үшін жагдйлар жасау.
Ресей Федерациясының Әлеуметтік сақтандыру қоры құрылымында шагын кәсіпорындар жұмысшыларын әлеуметтік сақтандырудың мамандандырылған қорын құру көзделген, оның өзі жұмысшылардың сондыктан олардың отбасы мүшелерінің денсаулыгын түзеуі мен демалуының үйымдастырылуын іс жүзінде елеулі жаңсартуга мүмкіндік береді.
Дүниежүзілік тәжірибе шагын кәсіпорындардың, ірі кәсіпорындар сияқты емес, орнықсыздау екенін, күшті тәуекел жагдайларында жұмыс істеугө мәжбүр екенін, сыртқы алеуметтік-экономикалық факторларға неғұрлым тәуелді екенін дәлелдеп отыр. Сондықтан шагын кәсіпорындардың банкроттығы да елеулі әлеуметтік проблема болып табылады, ол банкрот болган касіпорындарды санациялау, шагын кәсіпорындардың жүмысшыларын жұмысқа орналастыру, оқыту және әлеуметтік қолдау жөніндегі шаралар кешенін жүзеге асыру кезінде ескерілетін болады.
Кәсіпкерліктін, соның ішінде шагын кәсіпкерліктің дамуына теріс әсер ететін ең өткір әлеуметтік проблемалар қатарында кәсіпкерлерді, олардың отбасы мүшелерін және меншігін қылмысты қол сүғушылықтан қауіпсіздендіру проблемасы тұр.
Осыган байланысты құқык, қоргау органдары мен басқа да органдар үйымдасқан қылмысқа, рэкетке, парақорлыққа және экономикалық қылмысқа қарсы күрес жүргізу жөнінде жүзеге асырып жатңан шаралар кешенінде мамандандырылған күзет фирмалары, ңауіпсіздік ңызметтері ңызметінің де дамытылуына, тиісті заң негізі мөн материалдың негіздің қалыптасуына, кәсіпкерлер мүлкінің (автотүраңтың, ңоймалардың және т. т.) сақталуын қамтамасыз ететін, сондай-ак, арнайы күзөт ңұралдарын (дабыл, дыбыс жане бейне жүйелері және т. т.) шыгаратын фирмалар жүйесінің ұлрайтылуына жәрдемдесу көзделген.
Кәсіпкерлер мен сот орындаушыларының халық соттары мен төрелік соттар шешімдерінің тез және дұрыс орындалуын қамтамасыз ететін арнаулы бөлімшелері үшін аралық соттар жүйесін жасау да белгіленген.
Осының бәрі кәсіпкерлер қауіпсіздігін және шарын кәсіпорындар ңызметкерлерінің әлеуметтік қоргалуын елеулі ІІыгайтура, кәсіпкерлік қызметті халыңтық түрлі топтары үшін анарүрлым тартымды етуге мүмкінлік береді, соның нотижесінде шағын кәсіпкерлік субъектілері көбөйеді, олар көлегей экономика саласынан шыгарылады, ңоғамның әлеуметтік-экономикалық проблемаларын шешуге шагын косіпкерлік ңосатын үлес артады.
Шарын кәсіпкерлікті дамыту үшін ңолайлы ңотмдық дікір қалыптастыру. Ңазіргі кезде шаіын кәсіпкерлікті дамытура байланысты проблематика бұңаралық ақпарат ңұралдарында жеткілікті түрде көрсетіліп отырган жоқ. Арнайы радио және теледидар бағдарламалары, әлеуметтік-экономикалық проблөмаларды шешуде шагын кәсіпкөрлік атңаратын рөлді ашып көрсететін және шагын бизнеске мемлекеттік қолдау көрсету шараларын насихаттайтын мерзімді басылымдар іс жүзінде жоқтың қасы.
Мұның салдарладының бірі — халықтың түрлі әлеуметтік топтарының кәсіпкерлік қызметке айңыи байқалатын оң көзқарасының жоқ болып отырганы және шағыя бизнеске мемлөкеттік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.