Кәсіпкерлік қызмет субъектілері туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Кәсіпкерлік қызмет субъектілері

1. Кәсіпкерлік қызмет субъектілері ұғымы
Кәсіпкерлік қызмет субъектілері болып коммерциялық ұйымдар (меншік
түріне қарамай, оның ішінде мемлекеттік кәсіпорындар, мемлекеттік емес
заңды тұлғалар да) және кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалар
(жеке кәсіпкерлер) саналады. Кәсіпкерлік қызметтің басқа қатысушылары
қатарына: кәсіпкерлікпен айналысатын коммерциялық емес ұйымдарды;
кәсіпкерлік қызметпен тіркеусіз айналысатын азаматтарды, коммерциялық
ұйымдардың (оның ішінде шетелдік те) филиалдары мен өкілліктерін,
кәсіпкерлер бірлестіктерін – холдингтерді, қаржылық-өнеркәсіптік топтарды,
консорциумдарды (жай серіктестіктерді) және заңды тұлға құрмаған басқа да
бірлестіктерді жатқызуға болады.
Кәсіпкер дегеніміз – ол кәсіпкерлік қызметті заңмен немесе келісім
шартпен белгіленген тәртіпте тұрақты негізде жүзеге асыратын тұлға.
Экономикалық қатынастардың қандай да бір қатысушысын кәсіпкер деп тану
үшін, ол белгілі бір талаптарға: 1) оқшауландырылған (дара) мүлкінің болуы;
2) кәсіпкерлік құқықтары мен міндеттерінің (шаруашылық құзырының) болуы;
дербес мүліктік жауапкершілік; кәсіпкелік қызмет субъектісі ретінде
мемлекеттік тіркелуі сияқты белгілерге сай болуға тиіс.
Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін субъектінің оқшауланған мүлкі
болуға тиіс, өйткені кәсіпкерлік қызмет белгілі бір мақсаттарға жету үшін
мүлікті пайдалануға тікелей байланысты. Мұндай оқшауланудың негізгі
формалары болып жеке меншік құқығы және шаруашылық жүргізу құқығы саналады
(сонымен бірге тікелей басқару құқығы және жалдау құқығы және т.б.
формалары да болуы мүмкін).
Кәсіпкерлік қызмет субъектісіне заңға немесе келісім-шартқа сәйкес
берілген құзыреттер жинала келе, оның шаруашылық құзыретін құрайды. Әдетте,
шаруашылық құзыреттің мынадай түрлері ажыратылады: 1) жалпы құзырет (соған
сәйкес субъект кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға қажетті субъективтік
құқықтар мен заңдық міндеттерге ие болады, яғни жалпы құзырет жеке
кәсіпкерлік субъектілеріне беріледі); 2) арнайы құзырет (құрылтайшылық
құжаттарда айқындалады және заңмен белгіленген нақты субъект (мысалы,
коммерциялық емес ұйым) қызметтің мақсаттарына сай болуға тиіс); 3)
шектеулі құзырет (жалпы құзыретке ие субъектінің өз қалауы бойынша
құрылтайшылық құжаттарда айқындалады); 4) дара шаруашылық құзырет
(қызметтің басқа түрлерімен айналыса алмайтын кәсіпкерлік қызметтің
жекелеген субъектілеріне, мысалы, табиғи монополиялар субъектілеріне,
банктерге және т.б. қатысты заң белгілейді).
Азаматтық заңдар кәсіпкердің жоғары жауапкершілігін белгілеген, ол
кінәсінің бар – жоғына қарамастан, кәсіпкердің міндеттемелерін орындамағаны
немесе қанағаттанғысыз дәрежеде орындағаны үшін мүліктік жауапты
екендігінен көрінеді. ҚР АК 359–бабының 1 тармағына сәйкес, кәсіпкерді
жауапкершіліктен босататын жалғыз негіз форс-мажорлық (төтенше) жағдайлар
немесе шама жетпейтін күш жағдайлары (табиғи апаттары, әскери қимылдар және
т.б.) болып табылады. Мұндай жағдайларға, мысалы, нарықта тауарлардың,
жұмыстардың немесе атқаратын қызметтердің болмауы жатқызылмайды.
Мемлекеттік тіркеу нәтижесінде субъект кәсіпкер мәртебесін иеленеді
және толық көлемде өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау, жеңілдіктер
мен артықшылықтар алу мүмкіндігіне ие болады. Заңды тұлғаларды мемлекеттік
тіркеудің жалпы негіздері мен тәртібі ҚР Азаматтық кодексі және 1995ж.
сәуірдің 17-сіндегі № 2198-ші Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және
филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы ҚР Заңы арқылы реттеледі.
Арнайы ережелер Жеке кәсіпкерлік туралы Заңмен көзделген (6 тарау).
Сөйтіп, бір немесе басқа қатысушыны кәсіпкерлік қызмет субъектісі деп
тану үшін, барлық жоғарыда аталған белгілердің болуы міндетті.

2. Кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің құқықтары мен міндеттері.

Жеке кәсіпкерлік субъектілері мынадай құқықтарға ие:
- ҚР заңдарын сақтай отырып, жеке кәсіпкерлікті бөтеннің еңбегін жалдау
арқылы жүзеге асыруға;
- ҚР заңдарында көзделген тәртіпте филиалдар мен өкілдіктер ашуға;
- өндіретін тауарларға (қызмет, жұмыстарға) дербес өзі баға қоюға;
- Жеке кәсіпкерлік субъектілеріне ақылы негізде несие беруге;
- өз құқыққабілеттілігі шегінде сыртқы экономикалық қызметті жүзеге
асыруға;
- Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестігін құруға;
- Сараптамалық кеңес жұмысына қатысуға;
- Құқық қорғау және мемлекеттік органдарға жеке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.